Cô Chiên - Tài Liệu NLXL

Tài liu tng hp dùng cho vic tham kho GVHD: Nguyn Th Chiên
PHẦN 1: CÁCH LÀM BÀI NLXH DẠNG CƠ BẢN

1. Các dạng nghị luận xã hội thường gặp.
Dạng 1: Bàn luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
a. Kĩ năng nhận thức đề.
Đối với dạng bài nghị luận về một tư tưởng, đạo lí thì đề bài thường trích một câu trong văn bản để yêu cầu thí sinh bày tỏ ý
kiến, bàn luận. Cũng có những đề bài không trích dẫn văn bản mà trực tiếp nên vấn đề cần nghị luận; hoặc đề yêu cầu người
viết tự rút ra bài học, thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm trong câu chuyện, trong đoạn thơ, ý thơ, ý nghĩa của câu châm
ngôn, danh ngôn…... để trình bày suy nghĩ của bản thân…
b. Kĩ năng viết đoạn văn 200 chữ bàn về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.
* Kĩ năng viết phần mở đoạn.
- Mở bài: (khoảng 2- 5 dòng).
+ Dẫn dắt vào vấn đề: Để tạo sức hấp dẫn, cuốn hút và tạo ấn tượng cho người đọc, các em nên dẫn dắt từ một ý kiến, câu nói
nổi tiếng, danh ngôn… có nội dung tương đồng hoặc tương phản với vấn đề cần nghị luận để vào bài (chú ý chọn câu nói
ngắn nhất). Hoặc có thể chọn một câu nói liên quan đến vấn đề nghị luận ở trong ngữ liệu để dẫn dắt vào bài.
+ Nêu tư tưởng, đạo lí cần nghị luận.
Lưu ý: Giữa phần dẫn và phần nêu vấn đề cần nghị luận phải có đường dẫn thể hiện sự liên kết chặt chẽ, thuyết phục.
* Kĩ năng viết phần thân bài: phần thân bài bàn về tư tưởng, đạo lí thông thường các em cần tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Giải thích ý nghĩa câu nói/ vấn đề nghị luận đề bài ra.
- Yêu cầu:
+ Chỉ giải thích những từ ngữ, hình ảnh còn ẩn ý hoặc chưa rõ nghĩa.
+ Phải đi từ yếu tố nhỏ đến yếu tố lớn: giải thích từ ngữ, hình ảnh ẩn ý trước rồi mới khái quát ý nghĩa của cả câu nói.
+ Nên dựa vào nội dung phần đọc hiểu để giải thích từ ngữ, tránh suy diễn tùy tiện. Bởi vì có những câu nói khi đứng độc lập
thì nó có ý nghĩa khác so với nghĩa trong văn cảnh.
- Nếu đề bài không trích dẫn câu nói thì chỉ cần giải thích ngắn gọn khái niệm/ vấn đề cần bàn luận.
Bước 2: Bàn luận, nêu quan điểm của cá nhân (thấy đúng, sai hay cả đúng cả sai). Lý giải quan điểm đó (Vì sao đúng? Vì sao
sai?).
Yêu cầu:
+ Phân tách các vế của vấn đề nghị luận để xem xét cặn kẽ, thấu đáo.
+ Khi bàn luận, cần có căn cứ khách quan.
* Minh chứng bằng dẫn chứng, ví dụ cụ thể (biểu hiện như thế nào?).
Yêu cầu:
+ Dẫn chứng phải tiêu biểu, hợp lí, phục vụ cho việc bàn luận.
+ Nên kết hợp dẫn chứng lịch sử – hiện tại, trong nước – ngoài nước, người nổi tiếng – người bình thường… sao cho phong
phú và có sức thuyết phục.
+ Một số cách nêu dẫn chứng thường gặp:
+> Cách 1: nêu số liệu ( nên lấy những số liệu chính xác “những con số biết nói” được đưa ra bàn luận trên chương trình thời
sự, trong các công trình nghiên cứu, các bài báo…).
+> Cách 2: nêu tấm gương điển hình, nổi tiếng (Ví dụ: Bác Hồ, thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký , Walt Disney, Bill Gate, …).
+> Cách 3: nêu lời nói của một người nổi tiếng (Ví dụ: “Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình” (Tố Hữu); nhà văn Nga Lev
Tolstoi nói “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương
hướng thì không có cuộc sống”; nhà văn Mark Twain từng nói: “Không có gì buồn hơn tiếng thở dài của người còn trẻ mà đã
bi quan”).
+> Cách 4: Nêu các chương trình truyền hình thực tế: “Chắp cánh ước mơ”, “Lục lạc vàng”; “Trái tim cho em”, “Cặp lá yêu
thương”…
=> Từ những dẫn chứng thực tế đúng đắn đó, các em chỉ ra tầm quan trọng, tác dụng của tư tưởng, đạo lý đối với đời sống xã
hội. Không phân tích dẫn chứng dài dòng.
* Mở rộng vấn đề:
- Một số cách mở rộng:
+ Mở rộng bằng cách giải thích và chứng minh.
+Mở rộng bằng cách đào sâu thêm vấn đề.
+Mở rộng bằng cách lật ngược vấn đề.
Lưu ý:
+ Bác bỏ (phê phán) những biểu hiện sai lệch có liên quan đến vấn đề: bác bỏ những biểu hiện sai lệch có liên quan đến tư
tưởng, đạo lý vì có những tư tưởng, đạo lý đúng trong thời đại này nhưng còn hạn chế trong thời đại khác, đúng trong hoàn
cảnh này nhưng chưa thích hợp trong hoàn cảnh khác; ….
+ Trong các bước mở rộng, tuỳ vào từng trường hợp và khả năng của mình mà áp dụng cho tốt, không nên cứng nhắc.
Bước 3: Bài học nhận thức và hành động (Cần phải làm gì?).
Đây là vấn đề cơ bản của một bài nghị luận bởi mục đích của việc nghị luận là rút ra những kết luận đúng để thuyết phục
người đọc áp dụng vào thực tiễn đời sống. Vì thế:
+ Bài học phải được rút ra từ chính tư tưởng, đạo lí mà đề bài yêu cầu bàn luận.
+ Bài học cần chân thành, giản dị, hướng tới tuổi trẻ, không sáo rỗng, hình thức.
Trên bước đường thành công không có dấu chân của kẻ lười biếng! Page 1
+ Nên rút ra hai bài học, một bài học về nhận thức, một bài học về hành động.
* Kĩ năng viết phần kết bài (2 đến 5 dòng): Đưa ra một thông điệp hay một lời khuyên cho mọi người. Các em có thể lấy một
câu nói có ý nghĩa, tương đồng với vấn đề nghị luận ở trong phần đọc hiểu để chốt bài văn.
Dạng 2: Bàn luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
a. Kĩ năng nhận thức và phân loại dạng bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
Yêu cầu:
- Học sinh phải nhận thức đúng đắn được : nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống là bàn luận về những sự việc đáng
khen, đáng chê hay đáng suy ngẫm… đặt ra trong đời sống xã hội, con người; có ý nghĩa với mọi người, với cộng đồng.
- Học sinh phân loại được những sự việc, hiện tượng được bàn đến trong đoạn văn nghị luận xã hội về một sự việc, hiện tượng
đời sống.
+ Các hiện tượng tích cực trong đời sống.
+ Các hiện tượng tiêu cực trong đời sống.
+ Các hiện tượng hai mặt.
b. Kĩ năng trang bị kiến thức để viết bài văn nghị luận bàn luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
-Muốn làm tốt được dạng đề nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống, các em nên ôn tập theo các chủ đề (nắm vững
các vấn đề cần nghị luận trong từng chủ đề đó).
Ví dụ:
+ Các sự việc, hiện tượng tích cực trong đời sống: tương thân tương ái, tự học thành tài…
+ Các sự việc, hiện tượng tiêu cực trong đời sống: ô nhiễm môi trường, thực phẩm bẩn, tai nạn giao thông, gian lận trong thi
cử…
+ Các sự việc, hiện tượng hai mặt: đam mê thần tượng, du học rồi ở lại nước ngoài, mạng xã hội…
- Các em nên rèn luyện thói quen sưu tầm các câu danh ngôn, châm ngôn,… để vận dụng dẫn dắt vào phần mở đoạn hoặc kết
đoạn. Các em nên thường xuyên đọc các câu chuyện trong “Quà tặng cuộc sống”, dành thời gian xem một số chương trình
truyền hình thực tế… để có thêm kiến thức, sự hiểu biết, vốn sống,… để vận dụng trong khâu lấy dẫn chứng cho đoạn văn
nghị luận xã hội.
c. Kĩ năng viết bài văn bàn về một sự việc, hiện tượng đời sống.
* Kĩ năng viết phần mở bài:
- Mở bài: (khoảng 2 đến 5 dòng).
+ Dẫn dắt vào vấn đề : Dẫn dắt ngắn gọn, có sức thuyết phục cao để tạo sức hấp dẫn, cuốn hút và tạo ấn tượng cho người đọc.
Các em có thể dẫn dắt từ một ý kiến, câu nói nổi tiếng, danh ngôn…có nội dung tương đồng hoặc tương phản với vấn đề cần
nghị luận để vào bài. Hoặc các em có thể chọn một câu nói liên quan đến vấn đề nghị luận ở trong ngữ liệu để dẫn dắt vào bài.
+ Nêu sự việc, hiện tượng đời sống cần nghị luận.
Lưu ý: Giữa phần dẫn và phần nêu vấn đề cần nghị luận phải có đường dẫn thể hiện sự liên kết chặt chẽ, thuyết phục.
* Kĩ năng viết phần thân bài: thông thường các em cần tiến hành theo các bước sau:
Bước 1: Nêu rõ thực trạng, các biểu hiện cụ thể của hiện tượng trong đời sống (Nó như thế nào?).
Bước 2: Nêu nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên (Nguyên nhân khách quan và chủ quan; Nguyên nhân sâu xa và trực tiếp).
Bước 3: Nêu thái độ đánh giá, nhận định về mặt đúng – sai, lợi – hại, kết quả – hậu quả, biểu dương – phê phán.
Bước 4: Biện pháp khắc phục hậu quả hoặc phát huy kết quả. (Cần phải làm gì?).
Bước 5: Liên hệ bản thân, rút ra bài học nhận thức và hành động cho mình.
* Kĩ năng viết phần kết bài:
- Đưa ra thông điệp hay lời khuyên cho tất cả mọi người.
- Các em có thể lấy một câu nói có ý nghĩa, tương đồng với vấn đề nghị luận ở trong phần đọc hiểu để chốt bài văn tạo ấn
tượng sâu sắc cho người đọc.
Lưu ý: Trên đây chỉ là dàn ý chung cho bài văn bàn về hiện tượng đời sống. Tùy vào từng đề thi cụ thể, các em cần linh hoạt
khi làm bài. Có những đề thi không nhất thiết phải triển khai đầy đủ các bước, có thể nhấn mạnh vấn đề đang bàn luận.
Ví dụ: Đề bài yêu cầu em hãy bình luận về nguyên nhân và giải pháp để khắc phục hiện tượng trên. Thì chúng ta cần làm rõ
nguyên nhân và đề xuất được những giải pháp đúng đắn, thuyết phục người đọc. Những luận điểm phụ chỉ là tiền đề để triển
khai luận điểm chính. Tránh viết chung chung, dàn trải, vừa tốn thời gian, vừa quá dung lượng và xa - lệch vấn đề nghị luận,
mất điểm.
MỘT SỐ CÁCH MỞ BÀI
MB dùng chung: Mỗi một câu chuyện, mẩu tin, hình ảnh,… đều gợi trong ta những vấn đề suy ngẫm, những bài học sâu sắc.
Và một trong những vấn đề suy ngẫm được gợi ra từ (câu chuyện, mẩu tin,hình ảnh ...) trên là về lối sống ... của con người
ngày nay.
Hoặc:
* Một số cách dẫn ý khi liên hệ, thông điệp có giá trị
1. Trích dẫn “….” Đã đem tới cho tôi một bài học đáng trân trọng. Vượt lên trên cả điều này, tôi cảm nhận được rằng bất cứ ai
đang đọc bài viết này cũng sẽ nhận được giá trị nhiều như vậy. Đó là…
2. Là một người trẻ sinh ra và sống trong thời kỳ hội nhập, chúng ta hãy…
3. Là một người trẻ hiện đại trong thời kì hội nhập, tôi sẽ/ tôi thiết nghĩ rằng…
4. Chúng ta vẫn thường bắt đầu viết lên cuộc đời hạnh phúc của mình từ những điều bình yên và giản dị như vậy. Bài học…sẽ
là tấm gương phản chiếu cuộc đời tôi mãi mãi mang theo.
5. Trích dẫn: “…” là bài học cuộc đời được góp nhặt. Giống như giọt mật ong được chắt chiu từ công sức lao động của những
chú ong chăm chỉ để đem lại cho đời. Mang theo hành trang này bên mình, tôi tin, những người trẻ chúng ta sẽ gặt hái được
nhiều thành công trong tương lai không xa.
6. Chúng ta vẫn thường bắt đầu viết lên cuộc đời hạnh phúc của mình từ những điều bình yên và giản dị như vậy. Bài học
……………sẽ là tấm gương phản chiếu cuộc đời tôi mãi mãi mang theo.
7.Trong cuộc sống hiện đại, con người cần nhiều hơn 1 bài học để có thể trưởng thành. Một trong số những bài học đó là sức
mạnh của ý chí nghị lực.
MỘT SỐ CÁCH KẾT BÀI:
1. Ý kiến trên đã mang đến cho chúng ta nhiều thông điệp có ý nghĩa…
2. Chúng ta không thể phủ nhận những giá trị đáng suy nghẫm mà trích dẫn….đã đem lại.
4. Triết lý của….đã đem đến cho tôi nhiều bài học sâu sắc về cuộc đời,
5……thể hiện một quan niệm nhân sinh tích cực
6. Mở cửa ngắm nhìn thế giới, rồi nhìn lại chính mình. Vì muốn có góc nhìn tích cực về mọi vấn đề trong cuộc sống
7. Phải sống như hạt mầm, hướng vế ánh mặt trời, nơi tràn đầy ánh sáng và sự sống thay vì cứ nhìn vào những mảng tối quẩn
quanh.
--------------------------------------------------------
PHẦN 2 : MỘT SỐ ĐỀ THAM KHẢO

Chủ đề 1: Sống giản dị giúp ta tìm thấy những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
Em hãy viết bài văn ( khoảng 01 trang giấy) trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên.
I. Mở bài
Trong cuộc sống, mỗi người có một tính cách, một lối sống riêng. Có người ưa sự giàu sang, thích sang trọng, lộng lẫy, nổi
bật. Nhưng vẫn có người chọn cho mình một lối sống giản dị, bình thường. Bởi sống giản dị giúp ta tìm thấy những điều tốt
đẹp trong cuộc sống.
II. Thân bài
1. Giải thích ý kiến
- “Sống giản dị” được hiểu là một lối sống đề cao sự đơn giản, tự nhiên, không cầu kì, phô trương, phức tạp. “Những điều tốt
đẹp” được hiểu là những điều có ích, có ý nghĩa trong cuộc sống.
- Nhận định trong đề bài đã tập trung đề cao lợi ích, giá trị chung của lối sống giản dị mang lại cho con người: sống giản dị
giúp con người tạo ra những điều có ý nghĩa không chỉ cho bản thân mà cho cộng đồng xung quanh.
2. Bàn luận
a) Biểu hiện của lối sống giản dị: “Sống giản dị” có biểu hiện rất phong phú.
- Lối sống giản dị bộc lộ ở nhiều phương diện: trang phục, ăn uống, thói quen, giao tiếp, nói năng, phong cách làm việc...
+ Trang phục phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện, gọn gàng và tiện dụng, tránh cầu kì, loè loẹt.
+ Cách ứng xử lịch sự, đúng mực; cách suy nghĩ và sử dụng ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu, không hoa mĩ, cầu kì rắc rối...
+ Cách sinh hoạt: hòa đồng với mọi người, tự nhiên và gần gũi trong cách cư xử; không tự coi mình là người đặc biệt, khác
người mà cần thấy mình bình thường như những người khác.
- Cốt lõi của lối sống giản dị là sự ý thức sâu sắc về mục đích và cách sống sao cho hoà đồng và thoải mái, tự nhiên để tạo
thành một phong cách sống. Sống giản dị cũng là biểu hiện của sự sâu sắc trong nhận thức về cuộc sống.
b) Tác dụng của lối sống giản dị
- Đôi khi cuộc sống bận rộn, phức tạp khiến con người bỏ qua những điều tốt đẹp trong cuộc sống, bỏ qua việc yêu thương
bản thân mình. “Sống giản dị” giúp đời sống cá nhân loại bỏ những vấn đề phức tạp, rườm rà không cần thiết; giúp con người
có thể tiết kiệm tiền của, công sức, thời gian; giúp tinh thần trở nên thoải mái, thư giản,…
- Từ đó, con người có thời gian để quan sát,cảm nhận và trải nghiệm cuộc sống xung quanh. Cuộc sống vì vậy cũng trở nên ý
nghĩa hơn.
- “Sống giản dị” giúp kết nối người với người, xóa tan mọi khoảng cách. Con ngươi biết yêu thương, đối đãi, cư xử với nhau
một cách chân thành. Bản thân mỗi người sẽ tìm thấy cho mình những tình cảm đích thực, tốt đẹp, bền vững.
- Sống giản dị giúp chúng ta hoàn thiện bản thân và tạo cho xã hội sự hòa đồng, bình đẳng, nhân ái.
- Tấm gương của Hồ Chủ tịch: dép cao su, áo vải, mà “hồn muôn trượng” vì luôn dành cả trái tim mình cho Tổ quốc, nhân
dân. Vì thế sự sống của Người đã vượt mọi giới hạn thông thường về không gian, thời gian.
c) Mở rộng, phản đề:
- Lối sống giản dị hoàn toàn khác với lối sống cẩu thả, lạc hậu, gò bó, khuôn mẫu; giản dị cũng không đồng nghĩa với tiết
kiệm, hà tiện... giản dị phù hợp với điều kiện, với hoàn cảnh vẫn thể hiện được sự tao nhã, thanh lịch, văn hóa.
- Phê phán lối sống xa hoa, đua đòi hay giản dị một cách giả tạo.
3. Bài học nhận thức và hành động
- Nhận thức được giản dị là một lối sống đẹp.
- Để sống giản dị, con người phải trải qua sự rèn luyện, cần một năng lực sống, quyết tâm cao, cũng cần hoà mình vào cuộc
sống để sống và cảm nhận, cần loại bỏ lòng tham và bù đắp tình yêu cuộc sống. Đó là cách để tránh mọi cám dỗ, giảm áp lực
tinh thần và nâng cao bản lĩnh văn hoá.
- Là học sinh, mỗi chúng ta cần học tập phong cách sống giản dị, chân thành. Ở tuổi học đường, nên chú ý đến việc học tập và
tu dưỡng, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với mọi người và sống cởi mở, chân thành, đơn giản.
III. Kết bài
- Nhận định trên hoàn toàn chính xác.
- Người xưa có câu: “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn” để chỉ hình thức bên ngoài không quan trọng bằng bản chất bên trong của con
người. Sống khiêm tốn, thật thà, giản dị hay sống xa hoa, bon chen, đua đòi theo vật chất, danh lợi là tùy cách nhận thức của
mỗi người. Nhưng sống sao cho đẹp lòng người, sống có ích và không cảm thấy hối tiếc thì thật sự là một điều rất khó. Bởi
thế chúng ta hãy chọn cho mình một cách sống tốt nhất bằng cách cùng tạo dựng cho bản thân một “lối sống giản dị” riêng để
ta luôn tìm thấy những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
……………………………………………………….
Đề 2: Trưởng thành là khi tôi biết sống vì người khác
Hãy viết bài văn ngắn (khoảng 01 trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên.
A. Mở bài:
Ai cũng phải lớn lên giữa cuộc đời dẫu cho trước mắt ta là muôn ngàn sóng gió, muôn gàn chông gai. Nếu con người không
đủ kiên cường, không đủ mạnh mẽ và tin tưởng thì khó có thể gặt hái thành công cũng như vươn mình mạnh mẽ. Bàn về hành
trình bước đi của con người trong cuộc sống, có ý kiến cho rằng: "trưởng thành là khi tôi biết sống vì người khác". Chúng ta
phải hiểu ý kiến trên như thế nào?
B. Thân bài:
1. Giải thích:
- Trưởng thành thường được dùng để nói về con người trong một lứa tuổi nào đó khi ta lớn lên và không còn phụ thuộc.
Trưởng thành ở đây thường dùng để nói tới tuổi tác. Nhưng nên hiểu rộng ra là trưởng thành trong suy nghĩ, trong nhận thức
của bản thân.
- “Sống vì người khác” có thể hiểu là những hành động, việc làm của bản thân nhưng nhằm hướng mục đích mang lại lợi ích
cho một cá nhân khác, hay rộng hơn là tập thể, cộng đồng xã hội.
- Ý kiến đã chỉ ra được việc “sống vì người khác” là biểu hiện cho thấy sự trưởng thành trong nhân cách của một cá nhân. Với
ý kiến đã nêu, người phát ngôn thể hiện thái độ ca ngợi lối sống vì cộng đồng, tập thể thay vì chỉ sống cho chính bản thân
mình.
2. Vai trò:
- “Sống vì người khác” có biểu hiện rất phong phú. Đó có thể là sự chia sẻ, đồng cảm, thấu hiểu, cũng có thể là những hành
động, việc làm quan tâm giúp đỡ cụ thể đối với người khác, đặc biệt là những người đang rơi vào tình cảnh khó khăn, cần sự
giúp đỡ. “Sống vì người khác” góp phần giúp gắn kết tình cảm, mối quan hệ tốt đẹp giữa người với người; giúp bản thân nhận
được sự yêu quý, kính trọng từ mọi người.
- Khi ta biết sống vì người khác nghĩa là ta đã biết hạ thấp cái tôi cá nhân của bản thân, để kiềm chế những cảm xúc, nhu cầu
của bản thân để hướng đến lợi ích chung của tập thể. Việc “sống vì người khác” thể hiện ta là một người có bản lĩnh , có lòng
vị tha, cao thượng. Đó là đức tính quan trọng của một người trưởng thành.
- Khi con người trưởng thành, con người sẽ có niềm tin đương đầu với mọi khó khăn. Đặc biệt, biết sống vì người khác cho
thấy ta trưởng thành. Bởi ta không chỉ còn ích kỉ cho riêng mình mà ta sẵn sàng cho đi với sự ấm áp, yêu thương.
- Dẫn chứng: Những người lính trẻ trong chiến tranh ra đi theo tiến gọi của Tổ quốc và họ là người trẻ có sự trưởng thành. Họ
đã gạt đi những riêng tư để có thể sống, cống hiến cho Tổ quốc. Trưởng thành trong suy nghĩ của họ làm đời sống này đẹp
hơn, đáng sống hơn và ý nghĩa hơn rất nhiều.
- Sống vì người khác sẽ không bao giờ là thiệt mà chỉ đơn giản giúp bạn thấy đời đẹp tươi, đáng sống, đáng trân quý mà thôi.
3. Bàn luận, phản đề: Trong cuộc sống của chúng ta đâu chỉ có những con người trưởng thành biết sống vì người khác.
Trong thực tế, có rất nhiều người vẫn sống một cách ích kỉ, chỉ biết quan tâm đến lợi ích của mình mà bỏ qua nhiều quyền lợi
chung. Đây là một lối sống không chỉ thể hiện suy nghĩ ẫu trí, tiêu cực mà còn gây hại rất lớn đến đời sống xã hội cần phải
thay đổi.
4) Bài học nhận thức và hành động:
- Sống phải biết quan tâm đến mọi người xung quanh; từ đó, nhìn nhận lại thái độ, hành vi của bản thân để có những cách ứng
xử cho phù hợp. Trong nhiều trường hợp, ta cần phải đặt lợi ích chung của tập thể, cộng đồng lên hàng đầu.
- sống không chỉ biết hưởng thụ cho bản thân mà cần phải tích cực cống hiến cho cộng đồng cho người khác. Một người vì
mọi người thì xã hội sẽ phát triển bền vững hơn và trở nên văn minh, tốt đẹp hơn.
C. Kết bài: Tóm lại, ý kiến trên là một ý kiến đúng đắn và có giá trị thức tỉnh đối với mỗi người. Hãy trưởng thành vì cuộc
đời này không chờ đợi một ai cả. Chỉ có chính chúng ta mới khiến cuộc đời mình đẹp tươi hơn, ý nghĩa và lớn lao hơn bao giờ
hết.
ĐỀ BỔ SUNG Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ ) trình bày suy nghĩ của em về câu nói: Chỉ có cuộc sống vì người
khác mới là cuộc sống đáng quý ?
Gợi ý
1. Giải thích:
+ “Cuộc sống vì người khác” nhấn mạnh đến mục đích sống cao đẹp khi hướng đến sự sẻ chia, giúp đỡ, làm những điều tốt
đẹp cho người khác.
+ “Đáng quý” là sự trân trọng, đề cao của những người xung quanh với những hành động vì người khác.
=> Câu nói “Chỉ có cuộc sống vì người khác mới là cuộc sống đáng quý” đã khẳng định giá trị đích thực của cuộc sống, ngọn
nguồn của hạnh phúc lớn lao, đó là cuộc sống không chỉ cho mình mà còn vì người khác.
2. Bàn luận:
- Trong cuộc sống, con người cần biết sẻ chia, sống cho người khác để mang đến cuộc sống hạnh phúc không chỉ cho mình
mà còn cho những người xung quanh.
- Nếu chỉ biết sống cho mình mà không quan tâm đến những người xung quanh, con người sẽ bị biệt lập, ngăn cách với xã
hội.
- Sống là cho đi, khi chúng ta có ý thức sẻ chia chúng ta không chỉ giúp đỡ được những người xung quanh mà còn làm cho
mối quan hệ trở nên khăng khít.
- Khi sống vì người khác, con người trở nên bao dung, vị tha hơn.
- Sống vì người khác không chỉ mang đến những điều tốt đẹp cho bản thân mà còn mang đến hạnh phúc cho người khác.
(Hs lấy dẫn chứng phù hợp để minh họa; Hs có thể lấy những dẫn chứng về tấm gương các bác sĩ, nhân viên y tế từ khắp mọi
miền đất nước đang xung phong vào Thành phố Hồ Chí Minh để chung tay phòng chống dịch bệnh Covid – 19; những chiếc
xe chở hàng cứu trợ của nhân dân miền Bắc vào vùng dịch… )
* Mở rộng:
- Cần thể hiện tình yêu thương, tấm lòng bao dung, nhân ái, “sống vì người khác” phù hợp, không để cho người khác lợi dụng
lòng tốt để sống hưởng thụ, dựa dẫm…
- Phê phán lối sống ích kỷ, bàng quan với mọi người…
3. Bài học nhận thức và hành động.
Mỗi chúng ta cần cảm nhận được giá trị, ý nghĩa đích thực của cuộc sống; biết sống yêu thương nhau nhiều hơn; hãy “để
gió cuốn đi” những tình cảm chân thành, tấm lòng nhân ái để gieo lên những sự sống, hy vọng cho những con người khó
khăn, bất hạnh…
…………………………………………………………………………..
Đề 3: Lời dặn dò tử tế ngắn ngọn,dễ nói nhưng âm vang của nó là vô tận.
Hãy viết 1 bài văn(khoảng 1 trang giấy thi) nêu suy nghĩ của em về câu văn trên.
A. Mở bài:
B. Thân bài:
1) Giải thích:
- “Lời dặn dò tử tế” là những lời dặn với thái độ rất quan tâm, mang nội dung, ý nghĩa tích cực, hướng đến những điều tốt đẹp
trong cuộc sống.
- Câu nòi này có ý nghĩa:Lời dặn dò tự tế rất dễ nói ra, dễ bày tỏ và có một sức ảnh hưởng mạnh mẽ, lâu dài không chỉ đến
cuộc sống người nghe mà nó còn có tác động đến chính bản thân của mỗi người. Ý kiến đề cao tầm quan trọng, giá trị của lời
dặn dò mang ý nghĩa tích cực, tốt đẹp trong giao tiếp, trong cuộc sống hằng ngày.
2) Bình Luận:
- Những lời dặn dò ý nghĩa giúp cho người tiếp nhận có thêm nguồn động lực để sống tốt hơn trong tương lai. Có những câu
nói không chỉ có giá trị ngay thời điểm đó mà nó có thể trở thành mục tiêu sống của cả một đời người, là lời răn dạy quý báu
được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Bằng chứng dễ dàng nhận thấy đó là những câu châm ngôn, danh ngôn của những
bậc vĩ nhân, ha, danh ngôn của những bậc vĩ nhân, hay những câu tục ngữ, ca dao của ông cha ta từ ngàn xưa để lại vẫn có giá
trị đến ngày hôm nay.
- Những “lời dặn dò tử tế” có thể hiện phẩm chất tốt đẹp của người nói,thể hiện tính chuẩn mực, đúng đắn trong cách cư xử
với người khác. Đồng thời thể hiện trực tiếp tâm tư, tình cảm của người nói đối với người nghe. Nói những lời này là cách để
tạo dựng, duy trì những mối quan hệ tốt đẹp trong cuộc sống. Như ông bà ta đã từng nói: “Chim khôn kêu tiếng rảnh rang/
Người khôn ăn nói dịu dàng dễ nghe.” Người biết nói những lời dặn dò tử tế với người khác sẽ được sẽ được mọi người yêu
quý, kính nể.
- Trong thực tế, một số người vẫn chưa có ý thức được sự quan trọng và sức ảnh hưởng của lời dặn dò đến người khác. Họ sẵn
sàng “dạy đời” theo hướng lăng mạ, sỉ nhục người khác, nhất là trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội. Điều này dễ
khiến người tiếp nhận tổn thương, trở thành nạn nhân của hành vi bạo lực lời nói.
- Không chỉ riêng và lời dặn dò, chúng ta phải luôn thận trọng trong từng lời nói của bản thân vì nó có ảnh hưởng không nhỏ
đến người khác cũng như hình ảnh cảu bản thân trong mắt mọi người.
- Phải luôn lịch thiệp, hòa nhã không chỉ trong lời nói mà ngay cà cách cư xử của bản thân để thể hiện mình là một người văn
minh, lịch sự.
c. Kết bài
…………………………………………………………………………………………….
Đề 4: Tinh thần đoàn kết là vũ khí mạnh mẽ nhất trong mọi cuộc chiến
Em hãy viết bài văn (khoảng 1 trang giấy) trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên.
A. Mở bài: “Tinh thần đoàn kết là vũ khí mạnh mẽ nhất trong mọi cuộc chiến”. Lịch sử dân tộc ta đã chứng minh đó là
một chân lí vô cùng đúng đắn. Tinh thần đoàn kết đã trở thành một truyền thống quý báu của dân tộc ta từ xưa đến nay.
B. Thân bài:
1. Giải thích
- “Đoàn kết”là sự kết nối, gắn kết những cá nhân riêng lẽ để cùng nhau hợp sức lại, tạo nên một sức mạnh vững chắc, giải
quyết tốt vấn đề mà tập thể đang muốn làm.
- Ý kiến trên nhấn mạnh đến ý nghĩa của tinh thần đoàn kết, đặc biệt khi rơi vào những hoàn cảnh khó khăn.
2. Bàn luận
- Đoàn kết là một yếu tố không thể thiếu trong cuộc sống, nhất là trong hoàn cảnh khó khăn, thử thách. Đoàn kết giúp gắn kết
con người với con người tạo nên một sự gắn bó vô cùng to lớn, tiếp thêm cho con người sức mạnh để chiến thắng mọi khó
khăn trong công việc cũng như trong cuộc sống.
- Đoàn kết giúp con người gắn kết lại với nhau, từ đó tạo nên những mối quan hệ xã hội tốt đẹp, làm cho cuộc sống có ý nghĩa
hơn. Đoàn kết sẽ tạo điều kiện cho mỗi cá nhân phát huy hết khả năng tiềm tàng của mình, tạo nên một sức mạnh tổng hợp có
thể đạp bằng mọi gian khó.
- Đoàn kết làm nên sức mạnh và là cội nguồn của mọi thành công, là một sức mạnh vô địch của chúng ta để khắc phục mọi
tình huống khó khăn. Thực tiễn lịch sử là minh chứng hùng hồn nhất để khẳng định rằng cho dù gặp phải những thử thách
khắc nghiệt đến nhường nào, chỉ cần giữ vững khối đại đoàn kết dân tộc thì khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng
chiến thắng.
Dẫn chứng: một trong những yếu tố tạo nên chiến thắng vẻ vang của dân tộc ta trong 2 cuộc k/c chống td Pháp và đq Mỹ là
tinh thần đoàn kết của toàn dân tộc.
Tinh thần đoàn kết còn được tiếp tục phát huy để chúng ta có thể đẩy lùi dịch bệnh Covid 19. Mỗi người đều cần chung tay để
phát huy, gìn giữ tinh thần đoàn kết, tạo nên sức mạnh lớn vươt mọi bão giông.
- Phản đề: Bên cạnh đó, vẫn còn tồn tại những cá nhân vì lợi ích riêng sẵn sàng chia rẽ nội bộ……. Lối sống ích kỉ, chia rẽ
cần được phê phán và chúng ta cần thức tỉnh những người có lối sống lệch lạc ấy. Bác nói "Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết",
và chắc chắn lời nhắc nhở ấy sẽ mãi có giá trị nghìn đời.
3. Bài học nhận thức và hành động:
- Cần phân biệt rõ đoàn kết và kết bè, kết cánh, tụ hợp nhau lại vì mục đích xấu. chúng ta cần phải hiểu rõ ý nghĩa cao quý của
tình đoán kết, không nên mượn danh, núp bóng, hô hào đoàn kết để thực hiện những điều không tốt, phụ vụ cho lợi ích cá
nhân hoặc lợi ích nhóm mà bỏ quên tập thể, cộng đồng.
- Bên cạnh đó ta cần phải xác định rằng đoàn kết cần phải gắn với tình yêu thương chân thành, không phụ lợi hay quá dựa
dẫm vào người khác, với danh nghĩa người khác. Nên nhớ rằng chỗ dựa chỉ hổ chợ cho ta bước qua khó khăn chứ không thể
làm thay ta mọi việc, hãy hiểu điểm tựa theo ý nghĩa tích cực của nó.
c. Kết bài: Nơi nào có đoàn kết, nơi đó có chiến thắng” (Publilius Syrus). Không có ai trong chúng ta mạnh bằng tất cả chúng
ta hợp sức lại. Bởi vậy, để thành công trong cuộc sống, chúng ta phải rèn luyện và thực hành tinh thần đoàn kết và tương trợ
lẫn nhau.
…………………………………………………………………………
Đề 5: Trong một giai đoạn mà môi trường sống bị hủy hoại nặng nề, khí hậu bị biến đổi, em sẽ làm gì?
Hãy viết bài văn (khoảng 1trang giấy) để trả lời câu hỏi trên.
A. MỞ BÀI
B. THÂN BÀI
1) Giải thích:
- Con người đang đẩy nhanh quá trình tuyệt chủng của chính mình khi can thiệp không đúng cách, không đúng mức vào thiên
nhiên. Hành động tiêu cực này từng bước tự đe dọa chính sức khỏe, mạng sống của chính mình, thậm chí còn dẫn đến “quá
trình tuyệt chủng” của chính loài người.
- Chính vì vậy, để đảm bảo sự sống của chính chúng ta, mỗi người cần phải hành động nhanh chóng.
2) Bàn luận:
- Trước nhất, chúng ta cần phải hiểu sự tác động qua lại giữa thiên nhiên và con người. Chúng ta cũng cần nhìn nhận một cách
khách quan rằng việc khai thác thiên nhiên phục vụ cho nhu cầu và hành động chính đáng. Thế nhưng không được khai thác
quá mức, nói cách khác là sự lạm dụng, vơ vét tài nguyên để phục vụ lợi ích mà không quan tâm đến sự cải tạo để phục hồi tự
nhiên. Chúng ta phải lên tiếng trước những can thiệp thô bạo ấy, tránh việc dẫn đến sự mất cân bằng sinh thái.
- Chúng ta cần phát hiện những hành vi tàn phá môi trường như hiện tượng xả bừa bãi khí thải, nước thải công ngiệp từ các
nhà máy, hiện tượng chôn vùi, thải vào đất các chất độc hại và phun xịt thuốc hóa học trên đất quá giới hạn cho phép. Tố giác
kịp thời những thành vi trên để giúp cơ quan chức năng trừng phạt thật nặng.
- Mỗi học sinh phải luôn tích cực trong công tác tuyên truyền, tham gia giữ gìn môi trường học đường, khu phố xanh - sạch-
đẹp. Chính bản thân chúng ta hãy luôn nhắc nhở mọi người không xả rác bừa bãi, phân loại rác trước khi đổ rác; sử dụng các
loại bao bì thân thiện với môi trường; trồng cây xanh, tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường ở nhà trường và địa phương
để giữ cho cuộc sống trong lành, khỏe mạnh.
- Mỗi người cần nhận thức được môi trường là ngôi nhà chung cúa tất cả mọi người; tại đó, con người có thể tồn tại và phát
triển. Cuộc sống của chúng ta có liên hệ mật thiết với môi trường. Con người và môi trường là hai thứ không thể tách rời. Con
người có phát triển được tốt là do có môi trường tốt và ngược lại.
- Với tình trạng ô nhiễm môi trưởng đến mức trầm trọng như hiện nay thì muốn bảo vệ môi trường cần có sự chung tay giúp
sức của tất cả mọi người. Bảo vệ môi trường là vấn đề sống còn của nhân loại để giữ gìn và bảo vệ cuộc sống của nhân loại và
sự phát triển lâu dài của toàn thể loài người. Trong đó, học sinh phải luôn cố gắng tham gia vì chính các bạn là người chủ
tương lai của thế giới này.
C. KẾT BÀI
ĐỀ 5: Giá trị của niềm tin trong em
Hãy viết bài văn (khoảng 1 trang giấy) nêu ý kiến về vấn đề trên
A. MỞ BÀI
B. THÂN BÀI
1) Giải thích
Niềm tin chính là kim chỉ nam cho việc lựa chọn thông tin và hành động. Đó là cảm giác chắc chắn về một điều gì đó cho
phép khai mở những nguồn năng lượng vô tận giúp ta tạo được những kết quả tốt đẹp.
-“ Lặp đi lặp lại một sự khẳng định nào đó” chính là rèn luyễn thói quen giúp ta nhận thức vấn đề theo định hướng có sẵn; từ
đó, thói quen này được xem xét, đánh giá là “Phương pháp hữu hiệu” “để phát triển niềm tin một cách chủ động”.- Niềm tin
có định hướng theo hướng tích cực, phát huy được tất cả giá trị của nó.
2) Bàn luận
- Trước nhất, niềm tin vào bản thân luôn có vai trò quan trọng trong việc quyết định thành- bại của cuộc sống. Niềm tin đặt
đúng chỗ, đúng hướng sẽ định hướng cho mỗi người hành động theo hướng tích cực để hiện thực hóa được niềm tin của mình.
- Tầm qua trọng của niềm tin có lẽ không còn là vấn đề mới mẽ trong nhân sinh quan của mỗi chúng ta. Tuy nhiên, cần lưu ý
rằng xây dựng niềm tin một cách chủ động mới giúp ta nhanh chóng thực hiện được ước mơ của mình. Vì vậy, cần chủ động
đề xuất, kiểm soát và định hướng niềm tin- những suy nghĩ, quan niệm của ta về cuộc đời hay con người để ta có được chủ
động để hành động thật phù hợp, khả thi.
- Trên thực tế, rất nhiều người ý thức được vai trò của niềm tin trong việc quyết định những cột móc thăng trầm của cuộc đời.
Tuy nhiên, họ vẫn gặp trở ngại và thất bại trog cuộc sống. Vì vậy, cần xem xét lại cách đặt niềm tin của bản thân vào một
người hay sự việc nào đó. Trong đó, cần đặc biệt quan tâm đến cách lặp đi lặp lại nhận định về niềm tin theo hướng tích cực,
để chủ động điều khiển niềm tin ấy và sớm thực hiện được nguyện vọng của chính mình.
3) bài học nhận thức và hành động
- Cần xây dựng nhận thức về tầm quan trọng của niềm tin và việc xây dựng niềm tin một cách chủ động trong tâm hồn của
mỗi người. Điều này hung đúc cho niềm tin của chúng ta một chỗ dựa vững chắc để trở thành động lực giúp ta vươn lên
- Ngoài ra khi xây dựng niềm tin một cách chủ động, mỗi chúng ta nên xem xét kĩ lưỡng và lên kế hoạch cụ thể để định hướng
niềm tin thật đúng đắn. Nhờ đó, viec64 chủ động định hướng niềm tin mới có ý nghĩa; đồng thời, hạn chế việc đặt niềm tin
theo hướng sai lầm dẫn đến hành động sai lầm và thất vọng.
C. KẾT BÀI:
Chủ đề 7: Hãy biết xót bằng hành động chứ đừng chỉ thương bằng lời nói
Hãy viết bài văn (khoảng 1 trang giấy) trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên
A.MỞ BÀI:
B. THÂN BÀI
1) Giải thích:
- “Xót bằng hành động”được hiểu là cách biểu hiện sự chia sẻ, đồng cảm với người khác bằng hành động cụ thể. “Thương
bằng lời nói”có mức độ thấp hơn, đó là cách biểu hiện tình cảm với người khác đơn giản chỉ bằng ngôn ngữ, thiếu đi những
hành động thể hiện rõ ràng, cần thiết.
- Đề bài đã đưa ra 2 vấn đề “xót bằng hành động”và “thương bằng lời nói”, với ý kiến đã nêu, chúng ta có thể thấy người phát
ngôn, muốn nhấn mạnh đến việc “xót bằng hành động”
2) Bàn luận:
- Sự thương xót có biểu hiện rất phong phú, nó là sự đồng cảm, chia sẻ, thấu hiểu, cũng là sự cảm thương, quan tâm, giúp đợ
những người có cảnh ngộ bất hạnh, khó khăn trong cuộc sống, xót thương góp phần tạo nên mối quan hệ giữa người với
người; bồi đắp cho những tâm hồn tuổi trẻ trong sáng, cao đẹp hơn.
- Chính những hành động nhỏ bé, thiết thực hằng ngày sẽ như những viên gạch xây nên tình cảm thật sự và chắc chắn, không
có sự thương xót nào được vẽ bằng những lời nói sáo rỗng. Vấn đề trên a cũng thấy, nhưng để biến lời nói thành hành động để
thể hiện nổi niềm thương xót lẫn nhau thì không phải ai cũng thực hiện được. Mọi sự thương xót chỉ bật lên thành lời dần trợ
thành sự giả dối vì thiếu đi hành động cụ thể để chứng minh, để bọc lộ rõ ràng.
- Hiện trạng xã hội cho thấy thay vì những hành động thiết thực, chúng ta dùng những dòng tin nhắn, cuộc điện thoại chóp
nhoáng hoặc “tiện lợi” hơn là những chia sẻ, trao đổi qua lại trên facebook ngày qua ngày, những hành động trên trở thành
thói quen, sự thương xót thực tâm bỗng chốc chỉ còn là những lời nói xã giao mờ nhạc, không phải xuất phát từ quan tâm thật
sự. Cần lên án mạnh mẽ hiện tượng này vì nó đang khiên con người ảo tưởng, giả dối thêm
3) Bài học nhận thức và hành động
- Khi yêu thương nhau, xót xa cho nhau hãy biểu hiện bằng cả lời nói và hành động. Tình cảm chân thành sẽ có những hành
động chân thành chứ không chỉ là những lời nói sao rỗng
-Nếu bản thân ta muốn thể hiện sự thương xót cho ai hãy chủ động thể hiện điều đó, đừng chờ đợi để rồi sẽ đánh mất mãi mãi,
sẽ chịu tiếng vô tâm, lạnh lùng.
C. KẾT BÀI
……………………………………………………………………………….
Chủ đề 8: Nếu thời ấu thơ của con người là một bức tranh, theo em, nó nên được vẻ với những gam màu nào?
Hãy viết bài văn (khoảng 1 trang giấy) trả lời câu hỏi trên
A. MỞ BÀI
B. THÂN BÀI:
1) Giải thích:
- Những gam màu vẽ nên bức tranh thời thơ ấu chính là những sắc thái cảm xúc, kỉ niệm mà ta từng trải qua thuở ấu thơ.
- Việc lựa chọn những gam màu này có thể do chính bản thân mỗi người, cũng có thể do người khác (ba mẹ, thầy cô, bạn
bè,...) tô vẽ thêm vào
2) Bàn luận:
- Tuổi thơ chính là khoảng thời gian vô cùng quan trọng đối với mỗi con người, nó ảnh hưởng đến tính cách và sự trưởng thành
của mỗi chúng ta. Nếu bức tranh tuổi thơ tươi sáng, đẹp đẽ, nó sẽ là nền tảng để những bức tranh khác trên từng chặng đường
đời chan chứa hạnh phúc, niềm vui, sự tự tin và thành công trọng vẹn.
- Bức tranh tuổi thơ nên được vẽ những gam màu ấm áp của yêu thương, điểm tô màu tươi sáng của những trải nghiệm vvui vẻ
và bổ ích, hòa cùng gam màu rực rỡ và kì diệu của trí tưởng tượng và sáng tạo,... (học sinh sẽ nêu cụ thể hơn từng màu sắc với
sự lý giải riêng của mình)
- Hiện nay, mọi người đều chung tay cùng nhau vẽ nên bức tranh tuổi thơ cực đẹp cho trẻ em. Tuy nhiên, vẫn còn đâu đó những
tuổi thơ mang màu trầm buồn, đó là một điều rất đáng tiết, nhưng nó không quyết định tất cả. Chúng ta có thể cùng nhau
chung tay phối lại những gam màu; nếu thành công điểm tô những nét tươi sáng mới trên nền màu trầm tối hủ, màu tươi sáng
mới sẽ càng thêm đẹp hơn.
- Mỗi đứa trẻ bây giờ hãy chọn cho mình những gam màu thật đẹp, sống trọn vẹn những phút vô tư hồn nhiên của tuổi thơ.
-Người lớn cũng góp phần quan trọng vào việc tạo nên bức tranh ấy, nên chọn những gam màu thật đẹp dẽ tô vẽ lên bức tranh
tuổi thơ cho trẻ em
C. KẾT BÀI:
…………………………………………………………………………………………
Chủ đề 9: Đại văn hào Lép Tôn- xtôi cho rằng lí tưởng như ngọn đuốc soi đường cho mỗi người trong cuộc sống.
Theo em, giữa việc thắp lên được ngọn đuốc lí tưởng và việc giữ cho nó cháy sáng suốt hành trình, đâu là việc khó
khăn hơn. Hãy viết bài văn, khoảng một trang giấy, trả lời câu hỏi trên
A. MỞ BÀI
B. THÂN BÀI
1) Giải thích:
- Nêu ví lí tưởng như ngọn đuốt soi đường cho mỗi người trong cuộc sống, có thể liên tưởng và hiểu việc “thắp lên được ngọn
đuốt” chính là việc tìm kíêm, xác định lí tưởng cho bản thân và việc “giữ cho ngọn đuốc cháy sáng suốt hành trình” chính là
việc kiên định với lí tưởng đã chọn, không lung lay thay đổi.
- Học sinh chọn việc nào hoặc chọn cả hai, vấn đề nghị luận cần làm rõ cũng chính là những khó khăn, thử thách mà ta phải
đối mặt và điều kiện cần có thực hiện được việc ấy
2) Bàn luận
A)“Thắp lên được ngọn đuốc”

- Lí tưởng có vai trò vô cùng quan trọng, tác động mạnh mẽ đến cuộc đời mỗi con người, vì vậy phải tìm được lí tưởng đúng
đắn, cao đẹp và phù hợp với bản thân, nó đòi hỏi sự suy xét, chọn lựa cẩn trọng, có thể rất kho khăn trong suy nghĩ và mất
thời gian.
- Nhiều ngừi lo sợ chọn sai nên mãi chưa tìm được “’bó đuốc” của mình. Bên cạnh đó có những người người thiếu can đảm
nên chưa dám chăm mồi lửa. Việc xác định được lý tưởng đã khó, việc quyết định bắt đầu theo đuổi để nó dẫn lối cho cuộc
đời mình lại càng khó hơn, cần rất nhiều niềm tin, dũng khí.
- Hiện nay nhiều người cho rằng đời sống quá bận rộn, làm gì có thì giờ để đặt vấn để niềm tin hay lí tưởng sống. Cũng có
người cho rằng cứ sống tự nhiên đến đâu hay đến đó, làm gì phải bận tâm đến niềm tin hay lí tưởng sống. Đây đều là những
quan niệm sai lầm cần tránh và phê phán.
B) “Giữ cho ngọn đuốc cháy sáng suốt hành trình”
- Trên con đường thực hiện lý tưởng, sẽ không tránh khỏi những lúc thất bại, đau buồn, tuyệt vọng. Khi đó, nếu không đủ nghị
lực và kiên trì thì ta sẽ không thể giữ vững lí tưởng đã chọn ban đầu.
- Chúng ta cũng không thể tránh khỏi những lời gièm pha của người khác, hoặc đôi khi thầm ganh tị và nản chí khi nhìn thấy
người khác theo đuổi lí tưởng của họ đã có kết quả còn bản thân mình thì vẫn chưa thấy nhận được gì.
- Theo đuổi lí tưởng là một hành trình dài, nếu không có đủ niềm tin, sự kiên định và không ngừng cố gắng thì “ngọn đuốc”
của chúng ta sẽ bị bị những phong ba bên ngoài thổi tắt hoặc chính ta sẽ từ bỏ “ngọn đuốc” vì không còn động lực tiếp tục
“giữ lửa”
- Hiện nay có nhiều người, đặc biệt là các bạn trẻ “buôn đuốc” đi lầm lũi trongg bóng tối. Đây là hành động đáng phê phán.
Nhiều bạn lại không ngọn đuốc ban đầu mà cứ mỗi chặng đường lại tìm cách thay đổi. Điều này không hoàn toàn xấu, tuy
nhiên, nếu lạm dụng bạn sẽ trở thành người không có lập trường, bạn sẽ vẫn tới đích hành trình nhưng chắc chắn bạn sẽ muộn
hơn người khác rất nhiều.
- Nếu ví lý tưởng như ngọn đuốc soi đường cho mỗi người trong cuộc sống thì việc “thắp lên được ngọn đuốc” và việc giữ
cho ngọn đuốc cháy sáng suốt hành trình đều quan trọng và đều đòi hỏi chúng ta phải thực sự quyết tâm, kiên định, tin
tưởng,...
- Vấn đề quan trong không phải tìm ra việc nào khó hơn mà phải thực hiện tốt cả hai việc để sống 1 cuộc đời thật sự ý nghĩa.
C. KẾT BÀI
……………………………………………………………………………………………….
Chủ đề 10: Lao động có giúp chúng ta hoàn thiện bản thân. Hãy viết bài văn (khoảng 1 trang giấy) trả lời câu hỏi trên
A. MỞ BÀI
B. THÂN BÀI
1. Giải thích
-“ Lao động”là hoạt động có mục đích và có ý thức của con người, sử dụng sức lực, năng lượng đê tạo ra của cái, vật chất
phục vụ cho các nhu cầu bức thiết trong đời xống. “hoàn thiện bản thân” làm cho phẩm chất của con người được hoàn thiện,
trọng vẹn hơn.
- Ý kiến trên có thể hiều như một quan điểm nhấn mạnh về giá trị của lao động đối với việc hoàn thiện nhân cách, ;phẩm chất
của con người.
2) bàn luận:
- Lao dộng mang đến niềm vui cho con người: lao động trong quá trình học hỏi, khám phá đời sống để tạo ra những thành quả
của chính những thành quả này sẽ tạo được niềm vui không chỉ về vật chất mà còn về tinh thần. Niềm vui trong lao động cũng
sẽ giúp con người phấn chấn, vui vẻ, đạt được hiệu quả làm việc cao hơn.
- Lao động là quá trình hoàn thiện bản thân: việc lao động giúp mỗi người nhận ra được những điểm mạnh, điểm yếu của bản
thân; từ đó có những thay đổi phù hợp để thích nghi với môi trường làm việc và đạt hiệu quả công việc cao. Lao động bằng
những công việc chân chính sẽ giup con người không đi ngược lại các chuẩn mực của xã hội.
- Tuy nhiên, trong xã hội hiện nay vẫn có một người lười biếng, không chịu làm việc, làm việc qua loa, đối phó... chính những
việc đó sẽ khiến cá nhân. Việc đó sẽ khiến cá nhân bị thụt lùi so với xã hội, thậm chí có suy nghĩ tiêu cực và làm những hành
động vi phạm pháp luật.
- Mỗi người cần nhận thức được lao động là thể hiện trách nhiện với bản thân, với xã hội và chỉ có lao động con người mới
thực sự được hạnh phúc, được tôn vình.
- Dù làm bất cứ công việc gì, ở địa vị nào trong xã hội, chúng ta cũng cần lao động một cách nghiêm túc, vượt qua được
những khó khắn, thử thách, để thể hiện trí tuệ, tài năng của bản thân.
Đề BỔ SUNG
Macxim Gorki cho rằng: “Lao động là đôi cánh ước mơ, là cội nguồn của những niềm vui và sáng tạo”. Suy nghĩ của
anh/chị về vấn đề trên?
1. Giải thích:
Macxim Gorki khẳng định giá trị của lao động, đề cao vai trò của lao động trong sự phát triển của nhân loại. Chỉ có lao động
mới giúp con người thực hiện ước mơ, đem lại niềm vui và thúc đẩy sự sáng tạo. Trong lao động, có niềm vui thực sự của
niềm sáng tạo. Lao động chính là thước đo khẳng định giá trị của mỗi con người.
2.Bàn luận
+ Lao động là cơ sở đầu tiên để loài người tồn tại, phát triển, tiến bộ. Khi con người lao động trong sáng tạo, có nghĩa là họ
được khẳng định giá trị tồn tại của bản thân, đóng góp cho xã hội.
Cụ thể:
+Lao động làm nên cơ sở vật chất, giá trị tinh thần, là điều kiện quyết định để thực hiện ước mơ của con người.
+Lao động đem lại niềm vui, khơi dậy những sáng tạo. Trong lao động, nếu con người biết phát huy năng lực, sự sáng tạo, sẽ
có được niềm vui thực sự. Lao động giúp cho con người óc tư duy, khả năng phán đoán, hoàn thiện và phát triển bản thân,
thúc đẩy cuộc sống, xã hội phát triển.
+ Lao động giúp con người làm chủ bản thân, thực hiện trách nhiệm, bổn phận với gia đình, xã hội.
Dẫn chứng: Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng khẳng định: “ Lao động là vinh quang”. Anh thanh niên trong “Lặng lẽ SaPa” của
Nguyễn Thành Long ngày đêm miệt mài, âm thầm làm việc để xây dựng đất nước giàu mạnh.
+ Nếu con người không lao động, điều gì sẽ xảy ra? Cuộc sống con người sẽ ra sao? Lao động không sáng tạo sẽ như thế nào?
+ Phê phán thái độ lười biếng lao động, ỷ lại, không sáng tạo, không phát huy hết năng lực cần có của bản thân.
3.Bài học nhận thức và hành động.
+ Lao động là nghĩa vụ thiêng liêng, là nguồn sống, là hạnh phúc của mỗi con người.
+ Cần năng động, tự giác, tìm cơ hội phát huy sự sáng tạo; có kĩ năng, kỉ luật trong lao động để đạt hiệu quả cao nhất
ĐỀ 11: LÒNG TỰ TRỌNG
I. Mở bài
MB1: Từ xưa đến nay, trên khắp đất nước Việt Nam ta bất kể thời đại nào thì nhân dân ta vẫn luôn đặt đạo đức là chuẩn
mực hàng đầu đối với con người. Điều đó lại càng đặc biệt cần thiết trong xã hội hiện đại ngày nay. Chính vì thế mà đạo đức
luôn là thước đo để đánh giá một con người một trong những đức tính được quan tâm và đánh giá nhất là lòng tự trọng, lòng
tự trọng là đức tính đầu tiên con người cần phải có.
MB2: Người ta thường nói, đối với mỗi người bản thân mình là quan trọng nhất. Nhưng để hiểu về bản thân một cách rõ
ràng, cụ thể và đặc biệt biết cách khẳng định giá trị bản thân trong cuộc sống thì đó lại là vấn đề khiến chúng ta phải suy nghĩ.
Những người làm được điều đó là những người nhận thức rất rõ “lòng tự trọng”
II. Thân bài
1. Giải thích về lòng tự trọng
- Lòng tự trọng là ý thức của chính bản thân, có nghĩa là biết coi trọng và giữ gìn phẩm cách, danh dự của chính mình.
- Tự trọng là lòng tự quý mình, tự coi mình có giá trị không bao giờ thất vọng về bản thân.
=>Phân biệt được giá trị của bản thân: thiện ác và quan niệm về lí tưởng sâu sắc
2. Phân tích chứng minh biểu hiện của lòng tự trọng
a. Tự trọng là sống trung thực
- Hết lòng vì công việc, trung thực trong công việc và học tập là tự trọng
- Dám nhận ra lỗi sai của mình, sống có trách nhiệm và sống trong sang, thẳng thắng.
*DẪN CHỨNG CỤ THỂ TÍCH CỰC
-Trong thực tế có rất nhiều người sống một cách trung thực, dám nhận lỗi sai khi làm sai.
- Trong văn học có nhân vật Lão Hạc một người có lòng tự trọng cao cả, vì không muốn phiền hà tới hàng xóm ông đã tự
dành dụm một số tiền để tự lo ma chay cho bản thân mình, dù quá nghèo đói ăn củ sung, rau má nhưng ông vẫn không hề
đụng vào số tiền lo ma chay cũng như mảnh vườn mà ông để lại cho con trai của mình.
b. Tự trọng là biết giữ gìn nhân cách, phẩm giá của mình.
- Lòng tự trọng thể hiện ở dám bên vực kẻ yếu dù cho nó có ảnh hưởng đến quyền lợi của mình
- Lòng tự trọng có nhiều mức độ: tự trọng bản thân, tự trọng quốc thể, tự trọng dân tộc....
Ví dụ: Hoàng không học bài, Hoàng chấp nhận điểm kém chứ nhất quyết không nhìn bài bạn.
2.Vai trò lòng tự trọng
- Lòng tự trọng là một thước đo nhân cách của con người trong xã hội
- Xã hội ngày càng văn mình và hiện đại nếu con người biết sống tự trọng
- So sánh giữa tự trọng với tự ái, tự cao,….
4. Phản đề
Tuy nhiên bên cạnh đó có 1 số bộ phận sống không tự trọng như nhiều bạn không dám thừa nhận lỗi sai của mình khi
làm sai hoặc có nhiều người sống không trung thực trong học tập và trong thi cử.
5. Bài học nhận thức về lòng tự trọng
Giá trị bản thân mỗi con người được làm nên từ lòng tự trọng, hướng con người tới những chuẩn mực chung của xã hội,
giúp cho cuộc sống ngày càng tươi đẹp hơn.
III. Kết bài
Nêu cảm nghĩ của em về lòng tự trọng và rút ra kinh nghiệm cho bản thân.
ĐỀ 12: LÒNG VỊ THA
A.Mở bài: Để xây dựng một cuộc sống tốt đẹp, hạnh phúc và thành công, mỗi người cần có nhiều đức tính. Một trong
những đức tính cần có đó là lòng vị tha. (Cái này có thể áp dụng cho rất nhiều đề như: đức tính giản dị, trung thực, cần cù, …)
B.Thân bài
1.Vị tha là gì? Vị tha có nghĩa là sống vì người khác (vị = vì; tha = người khác), không ích kỷ, không vì riêng mình,
không mưu lợi cá nhân. Lòng vị tha là sự hy sinh một điều gì cho ai đó không phải là bản thân mình (ví dụ hy sinh thời gian,
tiền bạc, của cải) mà không kỳ vọng sẽ được ghi nhận hay sự đền đáp hoặc lợi ích dù là trực tiếp, hay gián tiếp từ phía người
nhận hoặc cộng đồng.
Lòng vị tha chính là biểu hiện cao đẹp nhất phẩm chất nhân hậu của con người. Nó không đòi hỏi gì nhiều ngoài một trái
tim biết chia sẻ vui buồn, biết yêu thương đồng loại.
2.Những biểu hiện của lòng vị tha:
2.1.Trong công việc
– Người có lòng vị tha là người luôn đặt mục đích của mọi việc làm là vì người khác, vì xã hội. Nếu có vì mình cũng
luôn cố gắn với lợi ích chung của mọi người.
– Khi làm việc luôn giành phần khó khăn về mình, không lười biếng, tránh né, đùng đẩy công việc cho người khác. Khi
gặp khó khăn biết đứng ra gánh vác trọng trách.
– Khi gặp thất bại không đỗ lỗi cho người khác. Phải nghiêm túc nhìn nhận những sai trái của bản thân. Khi thành công
không khoe khoang, kể lể công trạng. (Dựa vào biểu hiện để nêu ví dụ, hoặc có thể nêu biểu hiện)
2.2.Trong quan hệ với mọi người
– Người có lòng vị tha luôn sống hòa nhã, vui vẻ, thân thiện với mọi người. Họ dễ đồng cảm, chia sẻ và sẵn sàng giúp đỡ
người khác. Họ cũng biết kìm nén cảm xúc của riêng mình để làm vui lòng người khác.
– Luôn nghĩ về người khác trước khi nghĩ đến mình (lo trước cái lo của thiên hạ, vui sau cái vui của thiên hạ).
Ví dụ: Kiều trong Truyện Kiều….(Ví dụ: Kiều khi ở lầu Ngưng Bích vẫn không quan tâm đến mình mà vẫn lo lắng cho
cha mẹ, người yêu đây chính là biểu hiện của vị tha, vì người khác
– Người có lòng vị tha dễ thông cảm và tha thứ lỗi lầm của người khác. Họ ít khi bắt bẻ hay gây khó dễ cho người khác
khi họ mắc lỗi lầm.
– Người có lòng vị tha luôn trăn trở, day dứt về những hành động và lời nói. Không bao giờ họ làm phương hại đến
người khác.
3.Ý nghĩa của lòng vị tha trong cuộc sống:
3.1.Đối với bản thân
– Có lòng vị tha mới được đức hi sinh, tinh thần xả thân, mới chiến thắng được lòng vị kỉ, chủ nghĩa cá nhân. Đó là cơ sở
để hoàn thiện nhân cách. Cuộc sống luôn có những xung đột xảy ra. Hãy tha thứ cho những người đã làm bạn tổn thương. Vì
đó là cách tốt nhất để kết nối tình cảm và tìm lấy sự an bình cho tâm hồn.
– Lòng vị tha giúp ta sống bình an và thanh thản tâm hồn. Sống bằng lòng vị tha giúp môi trường sống thân thiện, cuộc
sống chung có chất lượng hơn.
– Người có lòng vị tha được mọi người yêu mến, nể trọng. Bởi vậy, họ thường được giúp đỡ và dễ thành công trong cuộc
sống.
3.2. Đối với xã hội
– Lòng vị tha có thể cảm hóa được người tha hóa, giúp họ tìm lại được niềm tin vào chính mình và trở lại cuộc sống
lương thiện. Lòng vị tha cũng có thể chuyển hóa những hoàn cảnh xấu trở nên tốt đẹp hơn.
– Lòng vị tha là động lực xây nên những giá trị khoa học và nghệ thuật đích thực đóng góp cho con người. Nhà thơ Đỗ
Phủ khi xưa ước mơ về ngôi nhà chung che bão tố khắp văn sĩ trên đời. Nam Cao coi tình thương đồng loại là nguyên tắc
sống, là lẽ sống của con người. Trong khi tổ chức đời sống chưa hợp lí, chưa bình đẳng giữa con người thì tình yêu thương vị
tha là phương cách duy nhất hữu ích để cân bằng. Yêu thương sẽ dành cho người thiệt thòi một cơ hội được học tập, vươn lên
và bình đẳng nhau trong những giá trị chung tốt lành của xã hội.
– Lối sống vị tha phù hợp với xu thế của thời đại mới, thời đại toàn cầu hóa, trên cơ sở hợp tác và chia sẻ.
2. Phê phán:
– Sống vị tha không có nghĩa là nuông chiều những thói hư tật xấu, bao biện dung túng những khuyết điểm. Sống vị tha
phải có bản lĩnh cá nhân, luôn có chủ kiến cá nhân, không lệ thuộc vào người khác.
– Phê phán lối sống vị kỉ, chỉ biết sống cho bản thân mình, lạnh lùng, dửng dưng trước nỗi đau của đồng loại. Lối sống
ích kỉ sẽ gây ra sự mất đoàn kết, làm suy giảm sức mạnh tập thể, của động đồng.
– Phê phán những làm từ thiện nhưng không phải xuất phát từ tâm mà để nổi tiếng.
3. Bài học nhận thức:
– Rèn luyện đức tính vị tha bằng cách luôn tự hỏi bản thân đã gì cho người khác trước khi cho bản thân mình.
– Biết tha thứ cho người khác và cũng tha thứ cho bản thân mình.
– Biết lắng nghe cũng như biết chia sẻ với người khác những điều không vừa ý.
C. Kết bài:
Vị tha không có nghĩa là sẽ tha thứ mọi lỗi lầm. Có những việc làm không thể tha thứ được .Cũng có những người ta
khoogn thể tha thứ được. Sống có lòng vị tha là phải biết đấu tranh chống lại cái xấu, kẻ xấu, bảo vệ công lí.
ĐỀ 13: LÒNG YÊU NƯỚC
A.Mở bài
-Dẫn dắt từ truyền thống yêu nước của dân tộc ta được gìn giữ và phát triển qua nhiều thế hệ.
-Đặt ra câu hỏi: Liệu tinh thần yêu nước xưa và nay có thay đổi, có khác biệt hay không.
B.Thân bài
1. Giải thích về lòng yêu nước
-Lòng yêu nước là tình yêu đối với quê hương, đất nước, là hành động, là không ngừng nỗ lực để xây dựng và phát triển
đất nước.
-Lòng yêu nước là một tình cảm thiêng liêng, cao quý của mỗi người dành cho đất nước mình.
2. Biểu hiện của lòng yêu nước
● Thời kì chiến tranh
– Đứng lên, cầm súng ra chiến trường để chiến đấu chống lại kẻ thù. Không ngại khó khăn, gian khổ mà xông lên giành
độc lập cho dân tộc.
– Ở hậu phương thì không ngừng tăng gia sản xuất, chắt chiu lương thực, thực phẩm để chi viện cho chiến trường
– Lòng yêu nước ở giai đoạn này là một tình cảm quyết liệt mà mạnh mẽ
– Lấy ví dụ, lòng yêu nước thể hiện qua một số câu nói nổi tiếng như: “Giặc đến nhà thì đàn bà cũng đánh” hay “quyết
tử cho tổ quốc quyết sinh”.
– Các tấm gương hi sinh anh dũng cho độc lập dân tộc: Võ Thị Sáu, Kim Đồng, Nguyễn Văn Thạc…
– Sức mạnh của lòng yêu nước vô cùng lớn, như Bác Hồ đã nói: “Lòng yêu nước có thể nhấn chìm bè lũ bán nước và
cướp nước”
● Thời kỳ hòa bình
-Thể hiện ở nhưng hoạt động nhằm hướng tới con đường xã hội chủ nghĩa. Với mong muốn mang lại cuộc sống no đủ,
đầm ấm cho nhân dân và sự phát triển bền vững.
- Thể hiện trong công việc và trong cuộc sống. Là không ngừng nỗ lực để góp phần đưa đất nước sánh vai với các cường
quốc trên thế giới.
-Ngoài ra, lòng yêu nước còn thể hiện qua những tình cảm giản dị, gần gũi: tình yêu gia đình, tình yêu thiên nhiên, tình
yêu thương giữa con người với con người…
-Lòng yêu nước còn là niềm trăn trở trước những vấn đề của đất nước, dùng hành động thực tế để giải quyết những vấn
đề đó.
-Lòng yêu nước còn được thể hiện ở lòng tự hào dân tộc: biểu hiện cụ thể qua các áng thơ văn ngợi ca tinh thần ngoan
cường của dân tộc; các bảo tang lưu giữ những kỷ vật khắc ghi chiến công của các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh vì độc lập, tự do
cho dân tộc.
3. Vai trò của lòng yêu nước
-Là bệ đỡ tinh thần cho con người: là nguồn cảm hứng bất tận cho các nghệ sĩ; giúp đồng bào luôn vững tâm tiến bước
(Kiều bào luôn hướng về tổ quốc; Con người khi về già đều muốn trở về nơi chôn rau cắt rốn). Chính lòng yêu nước đã bồi
dưỡng tâm hồn những con người nước Việt trở nên vững vàng, mạnh mẽ trong hành trình sống khắc nghiệt.
-Là động lực giúp con người sống có trách nhiệm hơn với gia đình, quê hương, đất nước, cộng đồng hay đơn giản nhất là
đối với chính bản thân mình.
4. Trách nhiệm của thế hệ trẻ Việt Nam đối với Đất nước
Lòng yêu nước không phải là lời nói suông mà phải được thể hiện bằng hành động cụ thể:
-Không ngừng nỗ lực học tập, rèn luyện, trau dồi đạo đức để trở thành con người đủ sức, đủ tài.
-Nghiêm túc, tự giác thực hiện các chính sách pháp luật của nhà nước, các nội quy, quy định của nhà trường, cơ quan
công tác…
-Lao động tích cực, hăng hái, làm giàu một cách chính đáng
-Bảo vệ môi trường, bảo vệ động vật…
-Dũng cảm đấu tranh chống lại cái ác, cái xấu.
C. Kết bài
- Khẳng định lòng yêu nước của mỗi công dân Việt Nam
-Kêu gọi mọi người hãy quên đi sự ích kỷ bản thân, “cái tôi” cá nhân để cùng hướng về tổ quốc
“Đừng hỏi tổ quốc đã làm gì cho ta mà phải hỏi ta đã làm gì cho tổ quốc hôm nay”
ĐỀ 14: LÒNG HIẾU THẢO

A.Mở bài: Nêu vấn đề cần nói đến trong đề
“ Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”
-Đây là những câu tục ngữ nói về lòng hiếu thảo của con người, không chỉ chúng ta có lòng biết ơn đối với cha mẹ mà lòng
biết ơn còn được thể hiện với ông bà và đất nước. Hiếu thảo là là một truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta từ xưa đến nay. Lòng
hiếu thảo còn là một phẩm chất tốt đẹp của con người Việt Nam ta. Chúng
ta cùng đi tìm hiểu lòng hiểu thảo của con người Việt Nam.
B.Thân bài
1.Hiếu thảo là gi?
-Hiếu thảo là hành động đối xử tốt với ông bà cha mẹ, luôn yêu thương họ
-Lòng hiếu thảo là phụng dưỡng ông bà cha mẹ khi ốm yếu và già cả.
2. Biểu hiện của lòng hiếu thảo như thế nào?
-Những người có lòng hiếu thảo là người luôn biết cung kính và tôn trọng ông bà, cha mẹ
-Biết vâng lời và làm cho cha mẹ được vui vẻ, tinh thần được yên tâm.
-Luôn biết sống đúng chuẩn mực với đạo đức xã hội, thực hiện lễ nghi hiếu nghĩa đối với các bậc sinh thành.
-Lòng hiếu thảo là hành vi vô cùng ý nghĩa mang lại danh tiếng tốt cho ông bà cha mẹ và tôt tiên
3. Vì sao cần phải có lòng hiếu thảo với ông bà cha mẹ? (Vai trò)
-Ông bà cha mẹ là người đã sinh ra ta, đã mang lại cuộc sống này cho chúng ta
-Hiếu thảo là một chuẩn mực đạo đức của xã hội
-Sống hiếu thảo với ông bà cho mẹ là thể hiện sống có trách nhiệm của mỗi người
-Người có lòng hiếu thảo luôn được mọi người yêu mến và quý trọng
-Khi bạn hiếu thảo thì con cái của bạn sau này sẽ hiếu thảo với bạn
-Giá trị của bạn sẽ được nâng cao nếu sống có hiếu thảo
-Lòng hiếu thảo gắn kết các thành viên trong gia đình với nhau, thể hiện tình yêu thương gia đình
4. Phê phán những người không hiếu thảo
-Trong xã hội hiện nay có nhiều người sống bất hiếu, vô lễ, thậm chí còn đánh đập đối xử tàn nhẫn, bỏ rơi cha mẹ già. Đó là
một lối sống vô ơn, một nhân cách kém cỏi. Những người như thế thật đáng chê trách.
5. Cần làm gi để có được lòng hiếu thảo?
-Bạn cần phải biết kính trọng và yêu thương ông bà cha mẹ
-Bạn cần chăm sóc, phụng cha mẹ ông bà khi về già
-Cư xử tốt với ông bà cha mẹ, không cải lại
-Yêu thương anh em trong nhà cũng là thể hiện lòng hiếu thảo
C. Kết bài
-Phải sống hiếu thảo với ông bà cha mẹ
-Cần thể hiện lòng hiếu thảo đối với ông bà cha mẹ ngay từ hôm nay.
Đề BỔ SUNG
.Viết bài văn trình bày suy nghĩ của em về câu nói: “Duy chỉ có gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để chống
lại tai ương của số phận ” (Euripides).
c. Triển khai hợp lí nội dung nghị luận
Học sinh có thể trình bày theo nhiều hướng khác nhau miễn là hợp lí và có sức thuyết phục, trên cơ sở hiểu đúng nội
dung nhận định và yêu cầu của đề. Sau đây là một số gợi ý:
* Dẫn dắt vấn đề:
Dẫn dắt và nêu vấn đề nghị luận: Vai trò của gia đình trong cuộc đời mỗi người.
* Giải thích:
- Gia đình: Bao gồm các thành viên có quan hệ hôn nhân và huyết thống, thể hiện tình cảm gắn bó, bền chặt.
- Tai ương của số phận: chỉ những khó khăn, trắc trở gặp phải khi bước trên đường đời.
=> Câu nói khẳng định vai trò to lớn của gia đình đối với sự hình thành và phát triển nhân cách mỗi con người – gia đình là
chỗ dựa tinh thần vững chắc,là sức mạnh giúp con người vượt lên khó khăn, đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã và vững vàng hơn
* Bàn luận
Vai trò của gia đình:
+ Gia đình là nơi nuôi dưỡng tâm hồn, tài năng và nhân cách con người và là gốc rễ của mọi điều tốt đẹp nhất cuộc sống, góp
phần lớn tạo ra những thành công trên đường đời của mỗi con người. Bởi vậy, mỗi con người sinh ra và lớn lên, trưởng thành
đều có sự ảnh hưởng, giáo dục từ truyền thống gia đình. Chính điều đó sẽ là hành trang cho mỗi chúng ta bước vào đời, giúp
ta khẳng định năng lực và phẩm giá của mình để thành công trong cuộc sống.
+ Gia đình là cái nôi hạnh phúc của con người từ bao thế hệ: không chỉ đùm bọc, chở che, gia đình còn giúp con người vượt
qua được những khó khăn, trở ngại trong cuộc sống. Trong cuộc đời, không ai có thể tránh khỏi những va vấp, những tổn
thương, những khó khăn thử thách, những thất bại. Khi đó, gia đình sẽ là nơi bao bọc, chở che, động viên, vỗ về chúng ta
đứng lên sau thất bại, là chỗ dựa vững chắc và vô điều kiện những khi ta đã “lưng chùng gối mỏi” sau những lúc tất tả trên
đường đời.
( Dẫn chứng)
* Mở rộng:
- Gia đình quan trọng như thể sinh mệnh con người. Vậy mà có những đứa con bất hiếu đối với ông bà, cha mẹ; lãng quên cội
nguồn, cự tuyệt tình thân; sống thiếu trách nhiệm đối với những người thân trong gia đình.
- Ngược lại, có rất nhiều người ngay từ khi sinh ra đã không được sự chở che, đùm bọc, giáo dục, nâng đỡ của gia đình nhưng
vẫn thành đạt, trở thành con người hữu ích cho xã hội.
* Bài học nhận thức và hành động
- Câu nói trên thật đúng khi khẳng định vai trò của gia đình đối với cuộc sống mỗi người. Vì gia đình có giá trị bền vững và
vô cùng to lớn không bất cứ thứ gì trên cõi đời này sánh được, cũng như không có bất cứ vật chất cũng như tinh thần nào thay
thế nổi.
- Mỗi chúng ta cần góp phần bảo vệ, xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc. Hãy biết thương yêu, đùm bọc, chia sẻ cho nhau.
Hãy biết nhường nhịn, hi sinh để gia đình luôn là tổ ấm hạnh phúc nhất.
ĐỀ 15: LÒNG BIẾT ƠN
A. Mở bài: giới thiệu vấn đề cần bàn luận

-Từ xa xưa, ông bà ta có câu “uống nước nhớ nguồn”, một câu nói dạy bao thế hệ về Lòng biết ơn. Lòng biết ơn là một đức
tính cao quý và đẹp của con người. truyền thống về long biết ơn đã được bao đời thế hệ cha ông gìn giữ và phát huy.
-Để tiếp nối ông cha thì thế hệ trẻ cũng đã gìn giữ nét đẹp. để hiểu thêm về lòng biết ơn, chúng ta cùng đi tìm hiểu về “Lòng
biết ơn”.
B. Thân bài
1. Giải thích thế nào là “Lòng biết ơn”?
-Lòng biết ơn là sự ghi nhớ công ơn, tình cảm mà người khác mang lại cho mình. Những hành động, việc làm mà họ hi sinh
để mang lại niềm hay hạnh phúc hay niềm vui cho mình.
2.Biểu hiện của Lòng biết ơn
- Luôn ghi nhớ công ơn của họ trong lòng
- Có những hành động thể hiện sự biết ơn
- Luôn mong muốn đền áp công ơn của những người đã giúp đỡ mình
3. Tại sao phải có lòng biết ơn? (VAI TRÒ)
- Vì đó là nghĩa cử, truyền thống tốt đẹp của ông cha ta từ bao đời xưa.
- Lòng biết ơn là một tình cảm cao đẹp và thiêng liêng của mỗi con người.
- Mỗi công việc chúng ta thành công không phải tự nhiên mà có, dù lớn hay nhỏ cũng có sự giúp đỡ của ai đó, vậy nên ta
cần phải có lòng biết ơn.
4. Phản đề
-Có một số người hiện nay không có lòng biết ơn.
Vd: Ăn cháo đá bát, qua cầu rút ván
5. Bài học nhận thức: Vậy chúng ta cần làm gì?
C.Kết bài
- Nêu cảm nghĩ về “lòng biết ơn”
- Nêu những công việc và thể hiện “lòng biết ơn”
ĐỀ 16: TINH THẦN LẠC QUAN YÊU ĐỜI

A. Mở bài: giới thiệu về tinh thần lạc quan
“Người lạc quan là người nhìn đâu cũng thấy đèn xanh còn người bi quan thấy khắp nơi chỉ toàn đèn đỏ... kẻ thực sự khôn
ngoan thì mù màu” đây là câu nói của Albert Schweitzer. Câu nói thể hiện lên tinh thần lạc quan, lạc quan để cuộc sống tươi
đẹp hơn. Chúng ta có lạc quan thì tinh thần mới sảng khoái, mới vui tươi làm việc. đây là một yếu tố thúc đẩy là bước đà cho
cuộc sống chúng ta tươi đẹp hơn.
B. Thân bài: bình luận về tinh thần lạc quan
1. Lạc quan là gi?
- Lạc quan là thái độ sống
- Lạc quan là luôn vui tươi, vui cười dù có bất kì chuyện gi xảy ra
- Lạc quan như là một liều thuốc bổ cho cuộc sống tươi đẹp hơn.
2. Biểu hiện về tinh thần lạc quan:
- Luôn tươi cười dù có chuyện gi xảy ra
- Luôn yêu đời
- Luôn bình tĩnh xử lí mọi tình huống dù có chuyện gi xảy ra
Ví dụ cụ thể:
+Bác Hồ ở trong tù vẫn có thể sang tác thơ, ngắm trăng
+Các bệnh nhân ung thư vẫn lạc quan để chiến đấu bệnh tật để giành giật sự sống
+ Các em bé mồ côi vẫn lạc quan sống để mong ngày gặp lại cha mẹ của mình
3. Ý nghĩa của tinh thần lạc quan:
- Lạc quan sẽ tạo nên cuộc sống tươi đẹp cho tất cả mọi người
- Giúp chúng ta biết sống một cách có ý nghĩa hơn
- Giúp con người tránh khỏi những hiểm họa trong cuộc sống
- Những người lạc quan thường thành công trong cuộc sống và công việc
=> Rút ra một số tiêu cực: bi quan, tự ti
C. Kết bài: nêu cảm nghĩ của em về tinh thần lạc quan
- Đây là một tinh thần rất tốt, giúp con người vượt qua số phận
- Bên cạnh đó nó còn có những tác dộng xấu khi con người có tinh thần lạc quan thoái quá.
ĐỀ 17: LÍ TƯỞNG SỐNG CỦA THANH NIÊN HIỆN NAY
A.Mở bài
Con người cần sống có lí tương, đặc biệt là thanh niên.
B. Thân bài
1. Khái niệm
-Vậy lí tưởng sống là gì?
+ Lí tưởng là mục đích sống cao đẹp.
+ Lí tưởng sống cao đẹp là lí tưởng sống vì mọi người.
+ Lí tưởng của thanh niên Việt Nam trong những giai đoạn cách mạng vừa qua là sống chiến đấu đế bảo vệ Tổ Quốc và xây
dựng chủ nghĩa xã hội.
2. Biểu hiện: Suy nghĩ về những tấm gương những người có lí tương sống cao đẹp.
Nêu những tấm gương sống theo lí tưởng cao đẹp:
*Những chiến sĩ chiến đấu và hi sinh cho công cuộc cách mạng giành độc lập tự do cho dân tộc. Những con người ngày
đêm âm thầm, lặng lẽ cống hiến cho công cuộc xây dựng đất nước.
*Bác Hồ là người ra đi với hai bàn tay trắng ấp ủ lí tưởng tìm ra con đường cứu nước cho dân tộc Việt Nam.
*Nhiều thanh niên học tập ở nước ngoài đã trở về phục vụ cho đất nước
*Có nhiều hoạt động thể hiện trách nhiệm của thế hệ trẻ như: tình nguyện, hiến máu nhân đạo.
3.Vai trò
- Vì sao con người cần sống có lí tưởng?
+ Có lí tưởng con người sẽ có hướng phấn đấu đế vươn lên
+ Lí tưởng sống cao đẹp là điều kiện để con người sống có ý nghĩa; giúp con người hoàn thiện vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách.
4. Phản đề
Có 1 số bộ phận thanh niên hiện nay không có lý tưởng sống và mải mê vào các lối sống khác: nghiện game, tệ nạn xã hội…
5. Bài học nhận thức
- Nhận thức đúng đắn: Soi vào họ, tuổi trẻ hôm nay phải biết tìm cho mình lí tưởng sống cao đẹp và quyết tâm thực hiện đến
cùng lí tưởng của đời mình. Mồi người phải sống hết mình với vị trí mà mình đang đứng, với công việc mình đang đảm
đương. Lối sống vị kỉ, cá nhân, mục đích sống tầm thường là điều không thế chấp nhận được.
C. Kết bài
- Suy nghĩ của bản thân về lí tưởng sống cao đẹp.
ĐỀ SỐ 18: Ý CHÍ NGHỊ LỰC
A. Mở bài:
– Con người sinh ra đã mỗi người một hoàn cảnh, một số phận. Người được sinh ra trong gia đình giàu có, đủ cha đủ mẹ
được hưởng nhiều tình yêu thương, hạnh phúc.
– Ngược lại có những người bị bỏ rơi không nơi nương tựa, ốm yếu.Tuy nhiên, trong cuộc sống khó khăn thiếu thốn,
hoàn cảnh sống khắc nghiệt có rất nhiều số phận, con người đã biết vượt lên chính mình, chiến thắng cuộc sống nghiệt ngã để
sống tốt đẹp hơn, để trở nên có ích và là tấm gương sáng cho nhiều người phải noi theo.
B. Thân bài:
1.Khái niệm
– Nghị lực sống là gì: Nghị lực sống chính là nội lực chứa bên trong mỗi con người chúng ta. Nó là động lực, ý chí kiến
cho người có vượt qua những khó khăn thử thách hay không.
2.Biểu hiện
– Mở rộng một vài tấm gương về những người khuyết tật, có hoàn cảnh khó khăn nhưng biết vươn lên trong cuộc sống.
+ Chắc trong chúng ta không ai là không biết thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký người thiếu may mắn khi sinh ra đã mất hai tay.
Nhưng thầy đã kiên trì rèn luyện mỗi ngày một chút rồi tới một ngày thầy có thể cầm nắm, viết mọi thứ thầy đều làm được
nhờ đôi chân của mình. Thầy Nguyễn Ngọc Ký đã trở thành tấm gương sáng về nghị lực sống vượt qua khó khăn, thử thách
của số phận.
+Hay Nick Vujicic: một người khi sinh ra đã cụt hai tay hai chân, tưởng chừng như cuộc đời của anh đã chấm dứt tại đây
nhưng không chính ý chí nghị lực đã đưa anh vượt qua nghiệt ngã của cuộc đời. Điều đầu tiên mà anh làm chính là tự vệ sinh
cá nhân, ngoài ra anh còn chơi được các trò chơi vận động mạnh như: Tenis, bơi… và trở thành người truyền động lực cho
nhiều người khuyết tật trên thế giới.
3.Vai trò
- Vượt qua được khó khăn, những khắc nghiệt của cuộc đời, làm chủ bản thân.
- Cảm thấy yêu đời, yêu cuộc sống và giá trị hơn
4. Phản đề
- Mở rộng trong xã hội có những người không có nghị lực, thiếu ý chiến chiến đấu vượt qua số phận. Những người đó
khi gặp khó khăn họ sẵn sàng buông đời mình theo số phận, khó khăn khăn thử thách một chút là sẵn sàng sa ngã, bị cám dỗ,
không chịu cố gắng để vượt lên số phận mà chỉ muốn được người khác giúp đỡ.
-Thói quen sống hưởng thụ dựa vào người khác đã ăn sâu bám rễ vào trong tư tưởng của các bạn này và khó có thể từ bỏ.
- Nhiều gia đình bố mẹ đã quá cưng chiều con cái dẫn tới làm cho những đứa trẻ mất dần đi nghị lực sống, khi có khó
khăn chúng không thể tự giải quyết được mà phải tìm bố mẹ giúp đỡ.
C. Kết bài
- Liên hệ với bản thân rồi rút bài học cho mình. Chúng ta đang là những thế hệ trụ cột của đất nước trong tương lại, việc
rèn luyện nghị lực sống là việc rất quan trọng cần thiết cho hành trang vào đời sau này của mỗi chúng ta. Nếu không có ý chí,
không có nghị lực sống thì làm gì chúng ta cũng dễ thất bại bởi trên đời này không có con đường đi nào là toàn bằng phẳng
cả.
- Muốn thành công, muốn tới vinh quang thì con đường đi lại càng trông gai thử thách, ở đó không có chỗ cho những kẻ thiếu
ý chí, thiếu nghị lực vươn lên, thiếu nghị lực sống.
ĐỀ BỔ SUNG:
Giữa một vùng đất khô cằn sỏi đá, cây hoa dại vẫn mọc lên và nở ra những chùm hoa thật rực rỡ.
Trình bày suy nghĩ của anh chị về hiện tượng trên?
Gợi ý:
1. Giải thích:
- Hình ảnh “vùng sỏi đá khô cằn”: gợi liên tưởng, suy nghĩ về môi trường sống khắc nghiệt, đầy gian khó. Nói cách khác,
đó là nơi sự sống khó sinh sôi, phát triển.
- Hình ảnh “cây hoa dại”: Loại cây yếu ớt, nhỏ bé, cũng là loại cây bình thường, vô danh, ít người chú ý.
- Hình ảnh “cây hoa dại vẫn mọc lên và nở hoa”: Cây hoa dại sống giữa tự nhiên lặng lẽ mà kiên cường. Nó thích nghi với
hoàn cảnh, vượt lên điều kiện khắc nghiệt để sống và nở hoa. Những bông hoa là thành quả đẹp đẽ, kết tinh từ sự chắt chiu,
thể hiện sức sống mãnh liệt.
- Như vậy, câu nói mượn hiện tượng thiên nhiên mà gợi ra suy nghĩ về thái độ sống của con người. Cho dù hoàn cảnh khắc
nghiệt đến đâu, sự sống vẫn hiện hữu, cái đẹp vẫn tồn tại. Con người phải có ý chí, nghị lực vươn lên trong cuộc sống.
2. Bàn luận:
- Đây là một hiện tượng mà ta có thể tìm thấy ở nhiều nơi trong thế giới tự nhiên quanh mình. Cây cối, cỏ hoa xung quanh ta
luôn ẩn chứa một sức sống mạnh mẽ, bền bỉ. Chúng sẵn sàng thích nghi với mọi điều kiện sống khắc nghiệt:
+ Nơi sa mạc nóng bỏng, cây xương rồng vẫn mọc lên, vẫn nở hoa, những bông hoa nép mình dưới xù xì gai nhọn.
+ Ở cánh đồng băng Nam Cực, các nhà khoa học sững sờ khi phát hiện dưới lớp băng dày vẫn có những đám địa y.
- Từ hiện tượng này, có thể liên hệ với những hiện tượng tồn tại trong cuộc sống con người:
+ Những thử thách, những khó khăn của thực tế đời sống luôn đặt ra đối với mỗi con người. Cuộc sống không bao giờ bằng
phẳng, luôn chứa đựng những bất ngờ, biến cố ngoài ý muốn. Vì vậy, quan trọng là cách nhìn, thái độ sống của con người
trước thực tế đó. Ta không nên đầu hàng hoàn cảnh, không buông xuôi phó thác cho số phận. Trong hoàn cảnh “khắc nghiệt”,
vẫn có những con người đích thực vẫn vươn lên.
+ Chính trong thách thức của hiện thực cuộc sống, nghị lực và sức sống của con người càng được bộc lộ rõ hơn bao giờ hết.
Những đóng góp, cống hiến hay những thành tựu, kết quả đạt được trong điều kiện đó rất cần được tôn vinh như những tấm
gương sáng cho mọi người học tập:
* Dẫn chứng:
Nhà văn Nga vĩ đại M. Go-rơ-ki đã có một cuộc đời sớm chịu nhiều cay đắng, gay go, đã không ngừng tự học, tự đọc để vươn
lên khẳng định tài năng và đi đến thành công.
+“Hiệp sĩ công nghệ thông tin” Nguyễn Công Hùng phải sống trong hoàn cảnh nghiệt ngã: không thể tự mình duy chuyển,
khả năng ngôn ngữ hạn chế. Vậy mà người thanh niên đó đã sống bằng nghị lực, quyết tâm học tập và nghiên cứu phần mềm
tin học. Cuối cùng anh đã thành công.
* Mở rộng:
- Khẳng định sự sâu sắc của bài học: Đây là một bài học quý báu, bổ ích về thái độ sống của con người xuất phát từ hiện
tượng tự nhiên.
- Phê phán:
+ Sống trong môi trường, điều kiện sống thuận lợi, có người biết tận dụng nó để phát triển tối đa năng lực của mình, đóng góp
cho cuộc sống. Song cũng có những người ỷ lại mà không nỗ lực cố gắng, chỉ biết hưởng thụ, dẫn đến lãng phí thời gian, tiền
bạc, tâm huyết, tình cảm của người thân. Sự lãng phí ấy là vô cùng đáng trách.
+ Không gặp được những thuận lợi trong cuộc sống, có người đã sống chán nản, buông xuôi và dẫn tới thất bại. Trường hợp
này có thể cảm thông song không nên đồng tình vì tuy hoàn cảnh có vai trò quan trọng song những nỗ lực cố gắng của con
người càng quan trọng hơn.
+ Để có thể vượt lên khó khăn mà có những đóng góp, cống hiến trong cuộc sống, con người cần có nghị lực, ý chí, năng lực.
Song cũng rất cần sự động viên, khích lệ, tình yêu và niềm tin của những người thân và cả cộng đồng.
+ Cộng đồng nên có cách nhìn nhận, đánh giá đúng đắn về những đóng góp của những người ở hoàn cảnh đặc biệt, đồng thời
nên có những chính sách hỗ trợ, giúp đỡ để họ nhanh chóng vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống.
- Sẽ thật bất hạnh khi gặp phải hoàn cảnh trớ trêu trong cuộc sống, nhưng sẽ bất hạnh hơn nếu như chúng ta thôi không cố
gắng.
--------------------------------------
Đoạn văn tham khảo
Bàn tay của tạo hóa thật diệu kì. Và sức sống của con người, của thiên nhiên thật mãnh liệt. Bạn có nghĩ vậy không?
Mỗi khi gặp khó khăn, thử thách trong cuộc sống, ta thường nhớ đến câu: “Giữa một vùng sỏi đá khô cằn, cây hoa dại vẫn
mọc lên và nở những chùm hoa thật đẹp “ để nhắc bản thân cố gắng.“Vùng sỏi đá” là nơi nghèo chất dinh dưỡng, nhiều sỏi đá,
là nơi các loài cây khó có thể ươm mầm và phát triển. Xa hơn đó là vấn đề môi trường sống khó khăn, khắc nghiệt, con người
khó có thể lớn lên và trưởng thành. Còn hình ảnh “cây hoa dại vẫn mọc lên và nở những chùm hoa thật đẹp” để chỉ sức sống,
khát vọng sống, sống một cách có ý nghĩa: giữa vùng sỏi đá khô cằn, cây hoa dại yếu ớt không những cố gắng gìn giữ sự sống
mà còn biết trổ hoa, điểm tô cho cuộc đời. Câu nói giàu hình ảnh mà hàm chứa ý nghĩa sâu xa, gửi gắm một quan niệm nhân
sinh tích cực.Trong cuộc sống, con người cần phải có niềm tin, nghị lực sống để vượt qua những khó khăn thử thách, như thế
cuộc sống của con người mới thực sự có ý nghĩa.Nếu không có nghị lực, không có ý chí thì cuộc sống con người sẽ không còn
ý nghĩa. Vì cuộc sống không phải lúc nào con người cũng gặp được nhưng may mắn mà đôi khi cũng nếm trải những cay
đắng, khổ đau, con người cần phải có ý chí để vượt qua. Thậm chí có những lúc bế tắc, tưởng không còn lối thoát thì tình yêu,
niềm tin vào cuộc sống sẽ giúp ta vượt qua tất cả. Và sau những thời điểm khó khăn ấy, con người tự thấy mình trưởng thành,
chững chạc và bản lĩnh hơn. Ngược lại, khi con người đã không tự vượt qua được hoàn cảnh khó khăn của mình một lần thì
lần sau cũng có thể không vượt qua và như vậy cuộc đời của con người đó là một hành trình thất bại.Nhà văn Nguyễn Khải đã
từng nói rằng: Sự sống nảy sinh từ cái chết, hạnh phúc hiện hình trong những gian khổ hi sinh. Trong cuộc đời không có con
đường cùng mà chỉ có những ranh giới. Điều cốt yếu là con người cần phải có sức mạnh để vượt qua những ranh giới ấy. Giữa
thành công và thất bại đôi khi chỉ là những ranh giới mong manh. Ý chí, sự nỗ lực của bản thân sẽ giúp cho con người có sức
mạnh vượt qua được những khó khăn, thử thách. Nhà văn M. Go-rơ-ki có tuổi thơ nhiều khó khăn, vất vả. Vậy mà trong lòng
cậu bé Go-rơ-ki ngày ấy vẫn cháy lên khát vọng học tập (cậu đã từng mải đọc sách mà hỏng cả ấm nước của nhà chủ), cậu lao
vào trường đại học cuộc đời vừa để kiếm sống vừa để tích luỹ vốn sống cho mình. Và có ai ngờ, cậu bé Go-rơ-ki nghèo khổ
ngày ấy sau này trở thành nhà văn vĩ đại của nước Nga, một con chim báo bão của thời đại cách mạng.
Như vậy, ý chí, nghị lực đôi khi còn giúp con người vượt qua được những rào cản tiềm ẩn trong chính bản thân mình để sống
một cuộc sống thật ý nghĩa.Đường đời của mỗi con người đâu chỉ có những hoa hồng mà có rất nhiều chông gai. Con người
hãy rèn cho mình ý chí, nghị lực để vượt qua những khó khăn, thử thách. Nếu không có nghị lực, niềm tin bản thân mỗi chúng
ta không thể làm được gì cho chính mình và xã hội. Gặt hái được những thành công từ khó khăn, gian lao con người mới thấy
hết giá trị của nó và thêm yêu cuộc sống bởi ta đã chiến thắng bản thân - chiến thắng vinh quang nhất của đời người. Ai đó đã
từng nói rằng: Người ta chỉ sống có một lần, phải sống sao cho ra sống. Hãy cố gắng để mỗi ngày của bạn đều là những ngày
có ý nghĩa!
ĐỀ 19 : CẢM THÔNG VÀ CHIA SẺ

A. Mở bài Giới thiệu vấn đề cần nghị luận
Trong xã hội hiện đại ngày nay con người ngày càng dửng dưng , ngày càng vô cảm với mọi thứ diễn ra quanh mình.
Vì thế biết cảm thông và chia sẻ cho nhau chính là yếu tố quan trọng để con người xích lại gần nhau và để cuộc sống ngày
càng ý nghĩa hơn!
B. Thân bài
1. Giải thích
Cảm thông là sự hiểu nhau giữa hai con người hoặc giữa con người với con người trong cộng đồng xã hội . Chia sẻ: san
sẻ nỗi lòng của nhau, san sẻ những khó khăn trong cuộc sống, san sẻ những niềm vui nỗi buồn của nhau…
2.Tại sao cần phải cảm thông và chia sẻ?
Trong xã hội còn nhiều người có hoàn cảnh khó khăn: Trẻ mồ côi, người nghèo, người kiếm sống lang thang, nạn nhân
chiến tranh, người khuyết tật, nạn nhân của thiên tai, những căn bệnh quái ác, những cảnh ngộ éo le... Họ cần sự giúp đỡ, cảm
thông chia sẻ của người khác và cộng đồng...
3. Sự cảm thông, chia sẻ có ý nghĩa gì?
Giúp những người có hoàn cảnh khó khăn có thêm sức mạnh, nghị lực, niềm tin trong cuộc sống, làm cho mối quan hệ
giữa con người với con người ngày càng tốt đẹp hơn, thân thiện hơn, gần gũi với nhau hơn.
4. Suy nghĩ và hành động
- Cảm thông và chia sẻ là truyền thống tốt đẹp của dân tộc VN vì vậy chúng ta cần giữ gìn và phát huy truyền thống đó.
- Sự cảm thông, chia sẻ không chỉ biểu hiện bằng lời nói, cử chỉ, thái độ mà còn bằng những hành động thiết thực, phù
hợp với khả năng của mỗi người.
(Đưa ra một số dẫn chứng về sự cảm thông chia sẻ: Quỹ nhân đạo vì người nghèo, Quỹ chữ thập đỏ, phong trào mua tăm
ủng hộ người mù, ủng hộ đồng bào lũ lụt..)
+ Phê phán những người sống thờ ơ, vô cảm, phê phán những biểu hiện của sự lạnh lùng, dửng dưng trước những mất
mát khổ đau của người khác.....Đó là biểu hiện của lối sống ích kỉ
5. Liên hệ bản thân
- Đã làm được những việc gì thể hiện sự cảm thông chia sẻ với mọi người xung quanh và với bạn bè cùng trường cùng
lớp…
- Cần phải biết sống đẹp đồng cảm với gia đình và mọi người
C. Kết bài
Cảm thông và chia sẻ là biểu hiện của một lối sống đẹp. Đặc biệt là học sinh mỗi chúng ta càng cần rèn luyện và phát huy
lối sống đó trong cuộc sống ngày hôm nay.
ĐỀ 20 : LÒNG DŨNG CẢM
A. Mở bài
- Giới thiệu được vấn đề nghị luận lòng dũng cảm
- Lòng dũng cảm là một trong những đức tính vô cùng cần thiết và đáng quí ở mỗi con người. Dù ở nơi đâu khi làm bất cứ
việc gì con người cũng đều cần đến lòng dũng cảm.
Ví dụ: W. Gơt đã từng nói: “Nếu như có một cái gì đó mạnh hơn số phận thì đó là lòng dũng cảm, không gì lay chuyển nổi
để chịu đựng nó”. Đúng vậy, muốn vượt qua số phận, muốn đạt được ước mơ, muốn đạt đến lí tưởng sống cao đẹp của bản
thân thì con người phải có lòng dũng cảm. Như vậy, dũng cảm là một đức tính quý giá, được đề cao từ xưa đến nay.
B. Thân bài
1. Định nghĩa về lòng dũng cảm
- Là dám làm một việc gì đó mà không sợ nguy hiểm, khó khăn.
- Là một phẩm chất quan trọng mà mỗi người cần có để chung sống với cộng đồng.
- Người có lòng dũng cảm là người không run sợ, không hèn nhát, dám đứng lên đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác, các thế
lực tàn bạo để bảo vệ công lí, chính nghĩa
2. Những biểu hiện đẹp của lòng dũng cảm
- Trong công cuộc chống ngoại xâm bảo vệ Tổ quốc, biết bao anh hùng liệt sĩ đã hi sinh tuổi xuân và tính mạng của mình
cho độc lập tự do của dân tộc. Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta chứng kiến rất nhiều những hành động dũng cảm: cứu
người hoạn nạn, truy bắt tội phạm, tố cáo tiêu cực...
- Những con người dũng cảm luôn vượt lên trên hiểm nguy để hành động theo lẽ phải, họ được cả xã hội ca ngợi, tôn vinh.
- Trong xã hội ngày nay, lòng dũng cảm không ngừng đứng trước những thử thách hiểm nguy, những sự mặc cảm cả của
các thế lực đen tối, con người phải cân nhắc nhiều hơn khi hành động, tuy vậy vẫn có vô số tấm gương về lòng dũng cảm
đáng ngợi ca.
3. Những tiêu chí để trở thành người dũng cảm
- Phải có bản lĩnh, niềm tin mãnh liệt vào chính nghĩa, châh lí, vào những giá trị tốt đẹp của cuộc sống.
- Phải biết nhận thức, đánh giá đúng về cái tốt, cái xấu, cái đúng, cái sai...
- Trên cơ sở của nhận thức đúng, phải vững tin vào hành động để bảo vệ chân lí, dám làm và dám chịu trách nhiệm.
- Như vậy người dũng cảm không đơn thuần là người có hành động xả thân, mà còn phải là người biết xả thân vi lẽ phải, vì
chính nghĩa để xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.
4. Giá trị của lòng dũng cảm

- Lòng dũng cảm trở thành một chuẩn mực đạo đức của xã hội, là một trong những thước đo quan trọng để đánh giá nhân
cách con người. Hồ Chí Minh đã căn dặn các thế hệ học sinh phải có lòng dũng cảm để sống tốt, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
- Trong cuộc sống hàng ngày: cứu người bị hại, gặp nạn
5. Bàn luận mở rộng
- Liên hệ tình hình biển Đông hiện nay, lòng dũng cảm của các chiến sĩ cảnh sát biển đang ngày đêm bám biển bảo vệ chủ
quyền của dân tộc.
- Phê phán: những người nhầm tưởng lòng dũng cảm với hành động liều lĩnh, mù quáng, bất chấp công lí.
- Phê phán những người hèn nhát, bạc nhược không dám đấu tranh, không dám đương đầu với khó khăn thử thách để vươn
lên trong cuộc sống.
- Liên hệ bản thân đã dũng cảm trong những việc gì…
- Rèn luyện tinh thần dũng cảm từ việc làm nhỏ nhất trong cuộc sống hàng ngày nơi gia đình, nhà trường như dám nhận lỗi
khi mắc lỗi, dũng cảm chỉ khuyết điểm của bạn
- Trách nhiệm của tuổi trẻ trong việc rèn luyện lòng dũng cảm, phát huy truyền thống quý báu của dân tộc
C. Kết bài
- Khẳng định lại vấn đề nghị luận
- Dũng cảm là một đức tính vô cùng cần thiết trong cuộc sống, vì vậy chúng ta cần rèn luyện lòng dũng cảm để trở thành
một người công dân có ích cho đất nước, đồng thời xây dựng một cuộc sống, xã hội ngày càng tươi đẹp.
ĐỀ 21: TÍNH KHIÊM TỐN
A.Mở Bài
Giới thiệu được vấn đề cần nghị luận: Một cái đầu tỉnh táo, một trái tim trung thực và một thái độ khiêm nhường đó chính là
cơ sở dẫn lối ta đến thành công. Vì thế việc rèn luyện để ta có được đức tính khiêm tốn là vô cùng cần thiết và quan trọng.
B. Thân Bài
1.Khiêm tốn là gì?
- Khiêm tốn: có nghĩa là sự kính nhường, có ý thức và thái độ đúng mức trong việc đánh giá bản thân, không tự mãn, tự
kiêu, không tự cho mình hơn người.
- Người khiêm tốn luôn tỉnh táo, nhận thức được chân lý khách quan, biết mình hiểu người, không tự đề cao bản thân. Luôn
cho mình là chưa hoàn thiện nên có ý thức cầu tiến, học hỏi, tự hoàn thiện mình. Nhún nhường trong lời nói, giao tiếp, ứng
xử…
-> Khiêm tốn là phẩm chất quan trọng, cần có của mỗi con người.
2. Biểu hiện
- Người khiêm tốn luôn nhã nhặn, nhún nhường, tiếp thu ý kiến của người khác, không cho rằng mình giỏi
- Đối với thành công của mình thì người khiêm tốn luôn cho rằng đó là điều nhỏ nhoi, kém cỏi
- Ý thức rèn luyện bản thân ngày càng hoàn thiện luôn được thể hiện ở người khiêm tốn.
3. Vai trò
Tại sao con người lại cần lòng khiêm tốn?
- Cuộc đời như một cuộc đua, con người không thể không ngừng học hỏi và rèn luyện để hoàn thiện bản thân hơn. Sự hiểu
biết của mình vẫn còn ít ỏi, chính vì thế mà mình không nên cho rằng mình giỏi
- Đây là một đức tính quý giá ở con người, những người có đức tính khiêm tốn thường được mọi người yêu mến hơn là
những người kiêu ngạo
4. Phản đề
Bên cạnh những con người khiêm tốn thì cũng có một số người tự kiêu, tự nhận mình giỏi: Luôn khoe khoang bản thân, cho
rằng mình giỏi
Ví dụ: như chú Dế Mèn trong truyện “Dế Mèn phiêu lưu kí” của nhà văn Tô Hoài
- Mỗi chúng ta cần phải thực hiện tính khiêm tốn từ những công việc, hành động nhỏ nhất
- Học đức tính hòa nhã, không tham vọng, không cho thành công của mình là lớn lao, là vĩ đại.
C. Kết bài
- Nêu cảm nghĩ của em về đức tính khiêm tốn
- Rút kinh nghiệm học tập cho bản thân
ĐỀ 22: GIÁ TRỊ CỦA BẢN THÂN
A. Mở bài
- Dẫn dắt vào vấn đề: sống giữa cuộc đời, mỗi người đều có giá trị của riêng mình, giá trị là điều cốt lõi tạo nên con người
bạn.
B. Thân bài
1. Giải thích
- Giá trị của bản thân chính là ý nghĩa của sự tồn tại của mỗi con người, là nội lực riêng trong mỗi con người. Đó là yếu tố
để mỗi người khẳng định được ví trí trong cuộc đời.
2. Phân tích
- Giá trị của bản thân là ưu điểm, điểm mạnh vượt trội của mỗi người so với những người khác khiến mình có một cá tính
riêng, dấu ấn riêng không trộn lẫn với đám đông. VD: Bạn là một doanh nhân tài giỏi, có tầm nhìn sâu rộng, luôn thành công
trong công việc, giá trị của bạn chính là tài năng kinh doanh.
- Ai cũng có những ưu khuyết điểm riêng, không mạnh về mặt này sẽ mạnh về mặt kia, bởi vậy mỗi người lại có giá trị khác
nhau, không thể đem so sánh giữa người này với người khác.
- Giá trị của bản thân không đơn thuần là điểm mạnh của bản thân mà còn là sự đóng góp, là vai trò của mỗi người với mọi
người xung quanh. VD: Bạn không cần là một đứa trẻ xuất sắc mọi mặt, những bạn vẫn là niềm tự hào, là nguồn động lực của
cha mẹ. Đấy chính một phần giá trị con người bạn.
- Giá trị của mỗi con người luôn được soi chiếu trên những trục giá trị chung của nhân loại, mà trong đó trục giá trị mang ý
nghĩa quyết định chính là nhân cách. Nghĩa là điều kiện tiên quyết để khẳng định giá trị là bạn phải sống đúng với nghĩa một
con người (biết yêu thương, chia sẻ, nỗ lực, luôn hướng đến cái đẹp, cái thiện, ...)
- Ý nghĩa của giá trị bản thân:
+ Biết được giá trị bản thân sẽ biết được điểm mạnh để phát huy, điểm yếu để hạn chế, như vậy sẽ đạt nhiều thành công
+ Mỗi người đều có giá trị của riêng mình, nhiều người trong xã hội cùng hòa vào sẽ tạo ra giá trị cuộc sống, xã hội ngày
càng phát triển.
3. Bình luận và phản đề
- Giá trị đó dù lớn lao hay nhỏ bé cũng cần được tôn trọng.
- Nếu bản thân mỗi người không biết cách trau dồi để tự tạo ra giá trị cho mình thì cuộc sống không còn có ý nghĩa, chỉ là sự
tồn tại trên cuộc đời.
- Có những người vốn có nội lực nhưng không tự nhận thức được giá trị của mình, thiếu tự tin về bản thân, sống không có
quan điểm riêng, nên đánh mất nhiều cơ hội.
- Giá trị bản thân mỗi người không phụ thuộc vào địa vị hay tiền bạc họ có trong tay mà phụ thuộc vào sự nỗ lực của mỗi
người trong cuộc sống.
- Cần cố gắng bộc lộ hết khả năng của mình để khẳng định mình nhưng không tự tin thái quá về năng lực của bản thân, tự
tin thái quá dễ dẫn đến thất bại vì không chịu học hỏi từ người xung quanh.
- Cần nỗ lực học tập rèn luyện để làm tăng giá trị bản thân, trở thành người có ích cho xã hội.
- Không được “định giá” cho người khác khi chưa thấu hiểu họ bởi giá trị là sự tích lũy dài lâu, không phải ngày một ngày
hai mà tạo ra.
C. Kết bài
- Mỗi người hãy sống là chính mình, dám khẳng định mình và sống yêu thương giữa cuộc đời.
ĐỀ 23: TÍNH TỰ LẬP
A. MỞ BÀI
-Dẫn dắt giới thiệu đến vấn đề cần nghị luận: Tính tự lập.
Ví dụ:
Mở bài số 1: Bạn đã có những gì trong va li hành trang của mình trước khi bước chân vào cuộc sống rồi? Có lẽ có người sẽ
nói là kiến thức, sự chăm chỉ, ý chí... Nhưng hãy nhớ rằng, quan trọng nhất là tính tự lập.
Mở bài số 2: Mỗi chúng ta được sinh ra trong vòng tay yêu thương vào bảo bọc của gia đình, người thân. Đến khi ta lớn,
bước ra ngoài cuộc sống bộn bề, sẽ chỉ có mình ta bước đi trên con đường ấy. Bởi vậy, mỗi người cần phải có tính tự lập để có
thể sống cho tốt.
B. THÂN BÀI
1.Giải thích khái niệm
-Tính tự lập là gì? → Là khả năng tự làm mọi việc, là tự gánh vác mọi chuyện, tự mình thực hiện những mong muốn, giải
quyết khó khăn...
-Biểu hiện: Khi gặp một bài tập khó, thay vì ngay lập tức đi mượn bài bạn, đi tìm kiếm câu giải trên mạng thì ta ngồi nghiêm
túc suy nghĩ, tìm ra cách giải quyết.
2.Bàn luận vấn đề
-Tự lập là một khả năng cần có ở mỗi người trong cuộc sống. Không ai là có thể sống dựa mãi vào người khác. Cả gia đình,
cha mẹ cũng chỉ ở bên ta đến một thời điểm nhất định. Khi ta lớn dần, bước ra ngoài xã hội, ta sẽ phải biết cách đối đầu với
những khó khăn một mình, để không bị vấp ngã, để có thể tự mình xây dựng cuộc sống mình mong ước, theo đuổi điều mình
đam mê.
-Đó cũng là một thước đo đánh giá mà người khác dùng để nhìn nhận người xung quanh họ. Tất nhiên là ta luôn thích gần
gũi, thân thiết và có thiện cảm hơn với người biết cách sống tự lập so với người ỷ lại, chẳng thể làm việc gì hay giải quyết việc
gì cho bản thân mình.
-Khi tự lập, ta sẽ khám phá ra được nhiều hơn khả năng của bản thân, bứt phá được giới hạn của chính mình. Như vậy, tự
lập thử thách khả năng giải quyết vấn đề của ta, thúc giục ta phải tự mình hoàn thiện mình, học những điều mình không biết.
-Dẫn chứng: Giống như Mai An Tiêm, khi bị vua cha đày bản thân cùng vợ con ra đảo hoang, tưởng chừng như sẽ chẳng
thể nào sống được trên hòn đảo ấy nhưng không. Bằng khả năng của mình, và cả một chút may mắn, cả gia đình đã sống sót,
thậm chí là sống hạnh phúc, vui vẻ trên hòn đảo ấy khiến cha mình khi nhìn thấy còn vô cùng ngạc nhiên.
3.Mở rộng và rút ra bài học nhận thức hành động
-Nâng cao vấn đề: Tuy nhiên, không phải bất kì vấn đề nào ta cũng có thể tự giải quyết một mình được. Ta đang sống trong
một cộng đồng, có những mối quan hệ xung quanh. Khi ta khó khăn, hãy nhờ họ giúp đỡ, và khi họ gặp thử thách, nếu có thể,
hãy giúp đỡ lại họ. Đó là tự lập và không ỷ lại, là một thái độ sống tốt đẹp, một cách sống tốt. Ngày nay, vẫn có vô số những
thanh niên trẻ được bảo bọc quá mức mà không thể bước ra ngoài đời sống, phụ thuộc vào gia đình quá nhiều.
-Bài học: Để có thể tự lập được, mỗi người chúng ta phải tự tin về kiến thức, về khả năng giải quyết vấn đề của bản thân.
Không ngừng trau dồi chính mình, luyện tập nhiều, tích cực tham gia các khoá học kĩ năng, các hoạt động xã hội…
C. KẾT BÀI
-Khẳng định lại vai trò ý nghĩa của tính tự lập.
Ví dụ: Việc tự lập là vô cùng quan trọng với mỗi con người. Đây là hành trang chúng ta cần.
ĐỀ 24: ĐỨC HI SINH

A.Mở bài
Việt Nam ta luôn có truyền thống yêu nước, dũng cảm, bất khuất,…. Một dân tộc tràn đầy sức sống và niềm tin mãnh liệt.
một trong những đức tính cao quý nhất đó là đức hi sinh. Để biết rõ về đức hi sinh, chúng ta cùng đi tìm hiểu.
B. Thân bài
1. Khái niệm
Đức hi sinh là tình cảm cao quý và đẹp đẽ. Đức hi sinh hi sinh vì đất nước, con người và người thân. Đó là sự đánh đổi bản
thân để giành lại cuộc sống cho người khác.
2. Biểu hiện
a. Trong tình cảm gia đình:
- Cha mẹ hi sinh cả cuộc đời vì con cái, nuôi em ăn học không quảng khó khăn
- Anh chị em trong nhà yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, anh chị nghỉ học kiếm tiền nuôi em ăn hoc
- Sự hi sinh, nhường nhịn quà bánh cho nhau
b. Trong chiến tranh:
- Bác Hồ đã hi sinh của tuổi thanh xuân của mình để bảo vệ độc lập dân tộc, mang lại tự do và thắng lợi cho dân tộc
- Các anh hùng dân tộc như Lê Lai đã hi sinh thân mình để cứu Lê Lợi
- Các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh tính mạng, tuổi thanh xuân để mang lại độc lập cho dân tộc
- Bây giờ thì những chú công an, những người lính biển vẫn canh giữ biển đảo bảo vệ Tổ Quốc. Nhiều người vẫn ngày đêm
cống hiến trên những vùng núi xa xôi như: anh thanh niên trong “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long.
3. Vai trò ý nghĩa
Bởi vì nó thể hiện phẩm chất đạo đức cao đẹp cần có ở mỗi chúng ta.
+ Người có đức tính hi sinh luôn là người được mọi người yêu mến, tin cậy, quý trọng.
+ Thể hiện sự dũng cảm của bản thân.
4. Phản đề
Nhưng bên cạnh đó lại có 1 số bộ phận sống ích kỷ hẹp hòi không có đức hi sinh, gặp nạn thì vô cảm…
-Đức hi sinh là một phẩm chất đạo đức để thể hiện giá trị của một con người. Bởi vậy chúng ta hãy cố gắng để rèn luyện và
xây dựng phẩm chất đạo đức tốt đẹp đó.
- Chúng ta cần phát huy đức tính hy sinh của dân tộc
- Chúng ta phải rèn luyện đức hi sinh ngày từ bây giờ khi còn trên ghế nhà trường
C. Kết bài: nêu cảm nghĩ của em về đức hi sinh
– Đức tính hi sinh là truyền thống quý báu của dân tộc ta từ bao đời nay.
– Cần rèn luyện, trau dồi nhân cách, phẩm giá để góp phần làm cho cuộc sống ngày càng có ý nghĩa hơn
ĐỀ 21: LÒNG NHÂN ÁI

A. MỞ BÀI
-Dẫn dắt giới thiệu đến vấn đề cần nghị luận: Lòng nhân ái.
Ví dụ:
Mở bài số 1: Trong những hành trang mà ta mang theo bên mình trên đường đời này, chẳng phải là vật chất xa hoa, quyền
lực cao quý, mà là kiến thức, là những giá trị đạo đức lâu bền. Giữa những giá trị ấy, ta luôn được nhắc nhở phải ghi nhớ rằng,
lòng nhân ái là quan trọng nhất, là phải có đầu tiên.
Mở bài số 2: Cuộc sống luôn tồn tại những điều kì diệu. Mà những điều ấy bắt nguồn từ 2 chữ "yêu thương". Yêu thương
ấy, tình cảm ấy chính là lòng nhân ái, là những tấm lòng đáng trân trọng trong cuộc sống này.
B.THÂN BÀI
1.Giải thích khái niệm
-Lòng nhân ái là gì? → Đó là tình yêu thương con người. Là tình cảm tốt đẹp, yêu thương mà không hề có vụ lợi cá nhân,
không hề có toan tính bon chen giữa con người với nhau, kể cả là thân thiết hay xa lạ.
-Biểu hiện: Lòng nhân ái, đơn giản chỉ là giúp đỡ một bà cụ qua đường, đưa một em bé lạc đường đến đồn công an để tìm về
với gia đình. Đôi khi chỉ là giúp đỡ một người ăn xin, một cái nắm tay, một nụ cười, một chiếc bánh nhỏ... Chỉ vậy nhưng
cũng làm người ta thấy hạnh phúc và ấm lòng, đó là lòng nhân ái mà ta vẫn luôn nghe, luôn thấy.
2.Bàn luận vấn đề (Ý nghĩa)
-Steve Godier đã từng nói rằng: “Lòng nhân ái là biểu hiện cao đẹp nhất của con người.”. Quả thực, khi ta biết yêu thương
và cho đi, ta đã sống tốt hơn ngày hôm qua và tốt hơn nữa vào ngày mai. Lòng nhân ái chính là thước đo đạo đức để đánh giá
một con người. Chắc hẳn chúng ta sẽ yêu quý người có lòng nhân ái, yêu thương người khác hơn là kẻ sống ích kỷ, chỉ biết
đến bản thân mình. Lòng nhân ái vốn là truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam ta từ trước đến nay. Bởi vậy, sống ích kỷ
tức là ta đang đi ngược lại với giá trị lâu bền ấy.
-Dẫn chứng: Ông cha ta đã có vô vàn những câu ca dao, tục ngữ nói về lòng nhân ái như: “Lá lành đùm lá rách”; “Thương
người như thể thương thân”; “Bầu ơi thương lấy bí cùng/ Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”; “Nhiễu điều phủ lấy
giá gương/ Người trong một nước phải thương nhau cùng”...
-Không chỉ có những câu ca dao tục ngữ mà các nhà văn, nhà thơ cũng từng viết rất nhiều về lòng nhân ái, về tình yêu
thương. Nhà thơ Tố Hữu viết rằng: “Có gì đẹp trên đời hơn thế/ Người yêu người sống để yêu nhau”...
-Khi ta giúp đỡ và yêu thương kẻ khác, ta không chỉ mang đến niềm vui cho họ mà còn là cho chính mình. Lenin đã từng
nói: “Người hạnh phúc nhất chính là người mang lại hạnh phúc cho nhiều người nhất.” Giúp đỡ họ, chính là cũng giúp đỡ
mình, làm tâm hồn và tình cảm được nâng lên cao hơn, ý nghĩa hơn. Nếu ai đã từng đọc văn của Nam Cao, ắt hẳn đầu nhớ rõ
câu văn này: “Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên vai kẻ khác để thoả mãn lòng ích kỉ. Kẻ mạnh chính là kẻ giúp đỡ kẻ khác
trên đôi vai của chính mình.” Bởi vậy, khi ta biết yêu thương là ta đã trở thành kẻ mạnh rồi.
-Dẫn chứng: Cả thế giới đã từng ngả mũ cúi mình trước hành động đầy tính nhân văn, nhân ái của cậu bé 9 tuổi người Nhật
Bản trong thảm hoạ của trận động đất sóng thần. Giữa cái rét căm căm của trời tối, trên người em chỉ mặc độc mỗi chiếc quần
đùi và áo thun. Một chú cảnh sát đã đến gần và khoác chiếc áo của mình lên người em, cho em phần lương khô còn lại của
mình vì nghĩ nếu đến lượt em thì cũng hết đồ rồi. Sau khi nhận túi lương khô, cậu bé đã khom người cảm ơn và vội chạy
thẳng lên chỗ những người đang phát thực phẩm và để bao lương khô vào thùng thực phẩm đang phân phát rồi lại quay lại xếp
hàng. Hành động ấy khiến chú cảnh sát ngạc nhiên vô cùng và hỏi tại sao, và câu trả lời của cậu bé khiến cho chú phải cảm
động rơi nước mắt: “Bởi vì còn có nhiều người chắc đói hơn con. Bỏ vào đó để các cô chú phát chung cho công bằng chú ạ.”
Em đã trở thành kẻ mạnh, một kẻ mạnh không ai có thể vượt nổi.
-Lòng nhân ái chính là móc xích kết nối những con người trong xã hội lại với nhau, tạo nên một cộng đồng vững mạnh, tốt
đẹp và văn minh. Bởi vậy, thật dễ hiểu làm sao khi con người ta thích sống ở những đất nước phát triển, giàu lòng yêu thương.
Họ sẵn sàng giúp đỡ người xa lạ ngoài đường phố mà chẳng hề đòi hỏi điều gì, chỉ đơn giản là tình yêu thương trong họ thôi
thúc họ làm như thế…
3.Mở rộng và rút ra bài học nhận thức hành động
-Lật ngược vấn đề: Ngày nay, trong xã hội lại có những con người lựa chọn sống khép mình, lùi ra xa với cộng đồng, sống
ích kỷ vô ơn. Không chỉ thế, nhiều người còn coi lòng nhân ái như là một cách để tôn mình lên, để làm bản thân nổi tiếng
trước công chúng và xã hội. Chúng ta không nên đánh đồng lòng nhân ái với sự bố thí ban ơn, mà đó là tình cảm xuất phát từ
sâu trong trái tim, là tình cảm giữa nhân loại với nhau.
-Bài học rút ra: Mỗi chúng ta cần phải rèn luyện thật tốt, bắt đầu yêu thương từ những việc làm nhỏ nhất. Hãy giúp đỡ
những người xung quanh bạn khi bạn có thể, họ sẽ giúp lại bạn lúc bạn cần.
C. KẾT BÀI
-Khẳng định lại vai trò ý nghĩa của lòng nhân ái.
Ví dụ: Yêu thương sẽ khiến cuộc đời này tốt đẹp hơn. Tình yêu trao đi, tất sẽ nhận lại trái ngọt. Cuộc sống này vẫn luôn
công bằng, đừng ngại ngần trao đi yêu thương bạn nhé.
ĐỀ 26: TÌNH BẠN ĐẸP
A.Mở bài
-Mở bài: Dùng một câu thơ, ca dao hay lời bài hát, câu danh ngôn để dẫn vào tình bạn. Ví dụ câu: “tình bạn của một người
là thước đo tốt nhất giá trị của anh ta” – Charles Darwin, hoặc câu thơ “rồi sẽ có một ngày ta ngoái lại/ bạn bè ơi, khi ấy có
còn nhau” của Đinh Thị Thu Vân.
-Khẳng định tình bạn là tình cảm quan trọng, cần thiết của mỗi con người.
B. Thân bài
1.Khái niệm
Tình bạn là khái niệm thể hiện mối quan hệ giữa con người với con người mà ở đó có chung về tâm tư, tình cảm, hoàn cảnh,
quan điểm… họ có thể chia sẻ đồng cảm với nhau.
2.Cơ sở để hình thành tình bạn
-Tình bạn bắt đầu từ nhu cầu chia sẻ, trò chuyện, tâm sự và giúp đỡ nhau trong học tập, cuộc sống.
-Sự chân thành là cơ sở bền vững của tình bạn và là thước đo để đánh giá một người bạn tốt.
-Tình bạn dễ dàng có được ở những người đồng trang lứa, cùng chung lí tưởng, hợp nhau về tính cách, sở thích hoặc những
người chịu thấu hiểu và sẻ chia cùng chúng ta.
3. Biểu hiện của tình bạn chân thành
-Xuất phát từ mục đích tốt cần người chia sẻ, tâm sự hoặc giúp đỡ nhau chứ không vụ lợi, toan tính.
-Người bạn tốt là người bên cạnh ta dù ta có nghèo khổ, túng thiếu, xấu xí hay đau bệnh cũng không quay lưng.
-Người bạn tốt sẽ chẳng ngại ngần giúp ta vượt qua những trở ngại trong học tập hoặc cuộc sống bằng những việc làm cụ
thể mà không đòi hỏi trả ơn.
-Bạn chân thành sẽ tức giận và thẳng thắng đóng góp khi ta sai và cũng sẽ tha thứ, mỉm cười khi ta nhận lỗi.
-Người bạn ấy sẽ không bỏ mặc ta đi trên con đường sai trái, người ấy sẽ tìm cách giúp ta nhận ra lối đi đúng trong cuộc
đời.
-Là người không cố tình tách ta ra khỏi tập thể hay lôi kéo ta vào một tổ chức cá nhân tách biệt nào đấy mà là người hào nhã
với tất cả mọi người nhưng dành tình cảm đặc biệt với ta.
Ví dụ tiêu biểu: tình bạn của Các Mác - Ăn ghen, hay Lưu Bình - Dương Lễ
4. Phản đề
Tuy nhiên hiện nay có những tình bạn chỉ dùng để lợi dụng mối quan hệ, tiền của của nhau để phát triển, đây không phải là
tình bạn chân chính.
5. Làm thế nào để có một tình bạn đẹp và lâu bền?
-Mỗi người phải mở rộng lòng mình để đón nhận, nhìn rõ và thấu hiểu cho những người bạn xung quanh.
-Đừng đòi hỏi bạn mình phải làm bất cứ thứ gì vì mình hay chứng tỏ tình bạn mà hãy đòi hỏi chính bản thân mình đã làm
được những gì để gắn kết bạn bè.
-Không cần phải sở hữu bạn ấy mà thay vào đó là đặt bạn ấy vào vị trí quan trọng trong lòng mình.
-Học cách quan tâm người khác và tha thứ khi bạn mình lầm lỗi.
-Học cách khuyên nhủ đúng tâm lý để bạn nhận ra lỗi sai và thay đổi
- Học theo những điều tốt của bạn và đừng bao giờ để ghen hờn, tị nạnh phá hỏng mối quan hệ bạn bè.
6.Liên hệ với tình bạn của bản thân mình
-Nói sơ lược về người bạn của mình (tuổi, quen khi nào, vì sao lại thân nhau)
-Kể những kỉ niệm vui buồn hai người đã có và những gì người bạn ấy mang đến cho mình.
-Cảm nghĩ chung về vai trò của tình bạn đối với riêng em và đối với mỗi người.
C.Kết bài: Mở rộng vấn đề, nêu ý nghĩa về tình bạn và niềm mong ước của bản thân.
Ví dụ: Không ai là không có một người bạn vì chẳng ai muốn sống trong cô độc. Thật đáng tiếc cho những kẻ coi rẻ tình bạn
hoặc lấy tình bạn để làm những việc sai trái….
ĐỀ 25: Ý NGHĨA CỦA NIỀM TIN TRONG CUỘC SỐNG CỦA MỖI NGƯỜI
A.MỞ BÀI
Giới thiệu được vấn đề nghị luận: Ý nghĩa của niềm tin vào chính bản thân mình trong cuộc sống của mỗi con người.
B. THÂN BÀI
1.Khái niệm
- Giải thích khái niệm niềm tin vào bản thân: Đó là ý thức về năng lực, phẩm chất, giá trị của mình trong cuộc sống,
biết đánh giá được vị trí, vai trò của mình trong các mối quan hệ của cuộc sống...
2. Vì sao đánh mất niềm tin vào bản thân sẽ đánh mất nhiều thứ quý giá khác:
- Mình là người hiểu rõ mình nhất, đánh mất niềm tin vào bản thân sẽ trở thành người không có ý chí, không có nghị lực,
không có quyết tâm, không biết mình là ai, sống để làm gì, vì thế mọi điều khác như tiền bạc, công danh, sẽ trở thành vô
nghĩa...
- Không có niềm tin vào bản thân sẽ không thể có cuộc sống độc lập, dễ bỏ qua các cơ hội trong cuộc sống, dễ đổ vỡ, sa
ngã, đánh mất chính mình…
3. Biểu hiện
- Việc đánh mất niềm tin vào bản thân đang là một thực tế nhức nhối trong cuộc sống hiện đại của một bộ phận giới trẻ:
+ Nhiều bạn trẻ vì sống quá đầy đủ, được bao bọc từ nhỏ nên khi phải đối diện với thử thách cuộc sống thì không thể tự
sống bằng chính khả năng của mình, không đủ bản lĩnh sống, dẫn đến phải gục ngã, đầu hàng trước cuộc sống
+ Trong thời đại hội nhập quốc tế một bộ phận giới trẻ khác không trau dồi, rèn luyện nên không đáp ứng được nhu cầu
ngày càng cao của xã hội dẫn đến tâm lý thua kém, tự ti, không xác định được phương hướng của cuộc đời dễ bị người khác
lừa gạt, lôi kéo từ đó hình thành một bộ phận thanh niên có tính cách bạc nhược, ăn bám, ỷ lại thậm chí là hư hỏng.
- Phải phân biệt giữa tự tin với tự phụ. Tin vào bản thân, khẳng định giá trị của mình không có nghĩa là tự phụ, huênh
hoang, kiêu ngạo. Đánh giá được vị trí của mình trong cuộc sống không có nghĩa là coi thường người khác. Niềm tin vào bản
thân càng không có nghĩa là bằng mọi cách để đạt được những điều mình muốn bất chấp cương thường đạo lý, bất chấp lẽ
phải.
+ Đối với mỗi cá nhân phải không ngừng học tập, trau dồi, rèn luyện về kiến thức và đạo đức, không ngừng giao lưu học
hỏi. Sớm hình thành lý tưởng sống và dám đấu tranh để thực hiện lý tưởng đó.
+ Đối với các cơ quan quản lý xã hội: Xây dựng và phát huy lối học sáng tạo, học đi đôi với hành, học kết hợp với ứng
dụng; giáo dục ý thức cá nhân và hình thành tính tự tin, giàu tự trọng cho thế hệ học sinh, sinh viên; động viên, trân trọng,
biểu dương những cá nhân dám nghĩ dám làm, có những đóng góp tích cực cho xã hội.
- Liên hệ bản thân.
C. Kết bài
ĐỀ BỔ SUNG
Trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến sau:
“Một người đã đánh mất niềm tin vào bản thân thì chắc chắn sẽ còn đánh mất thêm nhiều thứ quý giá khác nữa” (Sách
Dám thành công)
Gợi ý
1.Giải thích :
- Niềm tin vào bản thân: Đó là niềm tin vào chính mình, tin vào năng lực, trí tuệ, phẩm chất, giá trị của mình trong cuộc sống.
Đó còn là mình hiểu mình và tự đánh giá được vị trí, vai trò của mình trong các mối quan hệ của cuộc sống.
- Câu nói là lời nhắc nhở mỗi chúng ta hãy có niềm tin vào bản thân. Đó cũng là bản lĩnh, là phẩm chất, là năng lực của mỗi
người, là nền tảng của niềm yêu sống và mọi thành công. Khi đánh mất niềm tin là ta đánh mất tất cả.
2. Bình luận:
Vì sao đánh mất niềm tin vào bản thân là sẽ đánh mất nhiều thứ quý giá khác?
- Bởi niềm tin vào bản thân là niềm tin cần thiết nhất trong mọi niềm tin. Nó không chỉ đem lại niềm tin yêu cuộc sống, yêu
con người, hi vọng vào những gì tốt đẹp mà còn là nền tảng của mọi thành công. Để đạt được điều đó, con người phải biết dựa
vào chính bản thân mình chứ không phải dựa vào ai khác, khách quan chỉ là điều kiện tác động, hỗ trợ chứ không phải là yếu
tố quyết định thành công.
- Đánh mất niềm tin hoặc không tin vào chính khả năng của mình thì con người sẽ không có ý chí, nghị lực để vươn lên và
tất nhiên:“Thiếu tự tin là nguyên nhân của phần lớn thất bại” (Bovee).
- Cuộc sống muôn màu muôn vẻ, đầy những dư vị đắng cay, ngọt ngào, hạnh phúc và bất hạnh, thành công và thất bại, và
có những lúc sa ngã, yếu mềm… Nếu con người không có ý chí, nghị lực, niềm tin vào bản thân sẽ không đủ bản lĩnh để vượt
qua, không khẳng định được mình, mất tự chủ, dần buông xuôi, rồi dẫn đến đánh mất chính mình. Khi đã đánh mất chính
mình là đánh mất tất cả, trong đó có những thứ quý giá như: tình yêu, hạnh phúc, cơ hội… thậm chí cả sự sống của mình. Vì
vậy, con người biết tin yêu vào cuộc sống, tin vào sức mạnh, khả năng của chính mình, biết đón nhận những thử thách để vượt
qua, tất yếu sẽ đạt đến bến bờ của thành công và hạnh phúc.
- Trong cuộc sống, có biết bao con người không may mắn, họ phải trải qua nhiều khó khăn, thử thách, bất hạnh. Nhưng càng
khó khăn, bản lĩnh của họ càng vững vàng. Họ tin vào ý chí, nghị lực, khả năng của bản thân và họ đã vượt lên, chiến thắng
tất cả.
Dẫn chứng:
+ Một học sinh nhút nhát, e sợ, không tin vào năng lực bản thân mình khi đi thi sẽ dẫn đến làm bài không tốt. Cũng có những
học sinh thi trượt, tỏ ra chán nản, không còn niềm tin vào bản thân nên sẽ dễ bỏ cuộc.
+ Một người khi làm việc, không tự tin vào mình, không có chính kiến của mình mà phải thực hiện theo ý kiến tham khảo của
nhiều người khác thì dẫn đến tình trạng “đẽo cày giữa đường”, “lắm thầy thối ma”.
*Mở rộng:
- Tuy nhiên,trong thực tế cuộc sống, có những người mới va vấp, thất bại lần đầu nhưng không làm chủ được mình, không
tin vào mình có thể gượng dậy mà từ đó dẫn đến thất bại. Song cũng đừng quá tự tin vào bản thân mình mà dẫn đến chủ quan,
đừng quá tự tin mà bước sang ranh giới của tự kiêu, tự phụ sẽ thất bại. Tự tin, khiêm tốn, cẩn trọng là những đức tính đáng
quý của con người. Nó dẫn con người ta đến bến bờ thành công và được mọi người quý trọng.
3. Bài học nhận thức, hành động:
Là người trẻ cần cố gắng học tập và rèn luyện tư cách đạo đức, học phải đi đôi với hành, dám nghĩ, dám làm, tự tin, yêu đời,
yêu cuộc sống. Biết tránh xa các tệ nạn xã hội và luôn làm chủ bản thân.
--------------------------------------------------------
Đoạn văn tham khảo:
Điều quan trọng nhất trong cuộc sống là gì để bạn có thể tạo nên những giá trị tốt đẹp cho cuộc đời? Đó chính là
niềm tin vì khi con người có niềm tin thì sẽ có động lực để cố gắng và một người đã đánh mất niềm tin vào bản thân thì chắc
chắn sẽ còn đánh mất thêm nhiều thứ quý giá khác nữa. Niềm tin vào bản thân mình chính là sự tin tưởng, tự tin vào khả năng
của bản thân trong công việc cũng như trong cuộc sống. Câu nói là lời nhắc nhở mỗi chúng ta hãy có niềm tin vào bản thân.
Đó cũng là bản lĩnh, là phẩm chất, là năng lực của mỗi người, là nền tảng của niềm yêu sống và mọi thành công. Niềm tin vào
bản thân là niềm tin cần thiết nhất trong mọi niềm tin vì nó đem lại niềm tin yêu cuộc sống, yêu con người, hi vọng vào những
gì tốt đẹp mà và cũng là nền tảng của mọi thành công. Khi chúng ta đánh mất niềm tin hoặc không tin vào chính khả năng của
mình thì con người sẽ không có ý chí, nghị lực để vươn lên. Cuộc sống muôn màu muôn vẻ, đầy những dư vị đắng cay, ngọt
ngào, hạnh phúc, bất hạnh, thành công, thất bại, và cả những lúc sa ngã, yếu mềm… Nếu con người không có ý chí, nghị lực,
niềm tin vào bản thân sẽ không đủ bản lĩnh để vượt qua, không khẳng định được mình, mất tự chủ, dần buông xuôi, rồi dẫn
đến đánh mất chính mình. Chúng ta từng biết đến anh thợ đẽo cày trong truyện ngụ ngôn “Đẽo cày giữa đường” cũng chỉ vì
không đủ bản lĩnh, không tin vào bản thân nên cuối cùng “ Xôi hỏng bỏng không”. Vì vậy, hãy biết tin yêu vào cuộc sống, tin
vào sức mạnh, khả năng của chính mình, biết đón nhận những thử thách để vượt qua, tất yếu sẽ đạt đến bến bờ của thành công
và hạnh phúc. Tuy nhiên, trong cuộc sống vẫn còn có những người mới va vấp, thất bại lần đầu nhưng không làm chủ được
mình, không tin vào mình có thể gượng dậy mà từ đó dẫn đến thất bại. Lại có những người chỉ biết nghe theo sự sắp đặt, định
hướng của người khác mà không có chính kiến và niềm tin vào chính mình,… Những người này khó có được thành công
trong cuộc sống và cần phải thay đổi chính mình nếu muốn cuộc sống tốt đẹp hơn. Tin vào chính mình, học đi đôi với hành,
dám nghĩ, dám làm, tự tin, yêu đời, yêu cuộc sống, tránh xa các tệ nạn xã hội, phải luôn làm chủ bản thân. Trong mọi hoàn
cảnh sống, đặc biệt khi gặp những khó khăn, thử thách cần nêu cao bản lĩnh, tin tưởng vào chính mình. Tuy nhiên, cũng đừng
quá tự tin mà dẫn đến chủ quan, đừng quá tự tin mà bước sang ranh giới của tự kiêu, tự phụ. Một lần được sống, hãy sống thật
trọn vẹn và tin tưởng vào bản thân mình.
--------------------------------------------
Đoạn văn tham khảo 2
Niềm tin là thứ quan trọng nhất giúp con người có cách cảm nhận và đánh giá về mọi việc một cách cụ thể nhất, bởi lẽ
“ Một người đã đánh mất niềm tin vào bản thân thì chắc chắn sẽ còn đánh mất thêm nhiều thứ quý giá khác nữa”. Niềm tin
chính là sự tin tưởng, tự tin vào khả năng của bản thân trong công việc cũng như trong cuộc sống. Đó còn là sự cố gắng, kiên
trì, nỗ lực hướng đến mục tiêu mà bản thân mình đề ra. Con người hãy tự tin vào khả năng của bản thân và cố gắng, nỗ lực hết
sức mình để thực hiện những mục tiêu mình đề ra để có thể thu về những thành quả ngọt ngào. Niềm tin vào cuộc sống và
niềm tự tin luôn là đức tính tối cần thiết trong cuộc đời mỗi con người. Đức tính ấy giúp con người mãi mãi yêu đời, yêu
người, mãi mãi hy vọng vào những gì tất đẹp hơn. Niềm tin vào bản thân là niềm tin cần thiết nhất trong tất cả các niềm tin.
Nền tảng của sự thành công thực sự và bền vững là chỉ có thể dựa vào chính mình chứ không thể dựa vào bất cứ cái gì ngoài
mình. Khi ta có niềm tin, ta có thể dám nghĩ, dám làm, dám đương đầu với tất cả khó khăn, thử thách trong cuộc đời. Nhờ đó,
ta có thể thành công hoặc chí ít ta cũng có thể học hỏi được kinh nghiệm từ những thất bại. Mỗi thất bại được ươm mầm trên
mảnh đất của niềm tin màu mỡ là một cơ hội tốt để suy nghĩ, hành động của ta có dịp được đơm hoa, kết trái. Trái ngược với
niềm tin, với tự tin là tự ti, là mất tự tin. Khi ấy, con người không còn tin vào năng lực và phẩm chất của chính bản thân mình.
Do đó, con người cũng sẽ đánh mất những điều kiện cơ bản và cần thiết giúp họ đạt đến những giá trị quý báu: nghị lực và ý
chí, hy vọng và lạc quan,… Mất niềm tin, nhất là mất tự tin, con người không còn khả năng đương đầu với những khó khăn
thử thách nên dễ dàng buông xuôi, bỏ mất những cơ hội trong cuộc sống. Để có được niềm tin, điều đầu tiên ta cần phải rèn
luyện chính là không ngừng học hỏi, lắng nghe, hợp tác, tu dưỡng phẩm chất và trau dồi những năng lực của bản thân, bởi lẽ:
“Mất tiền mất của còn có thể lấy lại được nhưng mất niềm tin là mất tất cả”
--------------------------------------
Đề 28 Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của sự trải nghiệm trong cuộc sống?
Gợi ý
1. Giải thích:
Trải nghiệm là tự mình trải qua để có được hiểu biết, kinh nghiệm; tích lũy được nhiều kiến thức và vốn sống.
2. Bàn luận :
-Trải nghiệm có vai đặc biệt quan trọng đối với cuộc sống của mỗi con người vì:
+ Trải nghiệm đem lại hiểu biết và kinh nghiệm thực tế; giúp chúng ta mau chóng trưởng thành về cách nghĩ, cách sống,
bồi đắp tình cảm, tâm hồn, giúp mỗi người gắn bó và góp phần cống hiến cho cuộc đời, cho đất nước.
+ Trải nghiệm giúp mỗi người khám phám phá chính mình để có có những lựa chọn đúng đắn và sáng suốt cho tương
lai.
+ Trải nghiệm giúp mỗi người dấn thân, thử nghiệm để sáng tạo; biết cách vượt qua những trở ngại khó khăn, tôi luyện
bản lĩnh, ý chí để thành công.
+ Thiếu trải nghiệm cuộc sống của mỗi người sẽ nghèo nàn, thụ động, nhàm chán, vô ích; không cảm nhận được sự thú
vị của cuộc sống.
+ Lấy dẫn chứng về những người trải nghiệm để chứng minh...
+ Khuyên con người, đặc biệt là những người trẻ cần trải nghiệm để khám phá cuộc sống và chính mình. Cần tạo điều
kiện để tuổi trẻ được trải nghiệm cuộc sống tốt đẹp và hữu ích.
- Thực tế, nhiều bạn trẻ chưa coi trọng hoạt động trải nghiệm để bản thân trưởng thành. Đó là những người chỉ chú ý vào việc
học tập, thi cử mà chưa chủ động, tích cực trải nghiệm, rèn kĩ năng sống. Một số khác lại đắm chìm trong thế giới ảo. Đặc biệt
hơn nữa, có những bạn trẻ lại lao vào thử nghiệm những điều có hại, sa vào tệ nạn…
3. Bài học nhận thức và hành động: Cần nhận thức được vai trò quan trọng và sự cần thiết của trải nghiệm, biết trải nghiệm
tích cực để giúp bản thân trưởng thành, vững vàng và sống đẹp hơn.
---------------------------------------------------------
Đề 29
Trình bày suy nghĩ của em về câu nói:
“Ở trên đời, mọi chuyện đều không có gì khó khăn nếu ước mơ của mình đủ lớn”.
Gợi ý
1. Giải thích:
- Ước mơ: là điều tốt đẹp ở phía trước mà con người tha thiết, khao khát, ước mong hướng tới, đạt được. Có người đã ví:
“Ước mơ giống như ngọn hải đăng, chúng ta là những con thuyền giữa biển khơi bao la, ngọn hải đăng thắp sáng giúp cho
con thuyền của chúng ta đi được tới bờ mà không bị mất phương hướng”. Sự ví von quả thật chí lí, giúp người ta hiểu rõ, hiểu
đúng hơn về ước mơ của mình.
- Ước mơ đủ lớn: là ước mơ khởi đầu từ điều nhỏ bé, trải qua một quá trình nuôi dưỡng, phấn đấu, vượt những khó khăn
trở ngại để trở thành hiện thực.
- Câu nói: đề cập đến ước mơ của mỗi con người trong cuộc sống. Bằng ý chí, nghị lực và niềm tin, ước mơ của mỗi người
sẽ “đủ lớn”, trở thành hiện thực.
2. Bàn luận
Có phải “Ở trên đời, mọi chuyện đều không có gì khó khăn nếu ước mơ của mình đủ lớn”?
- Cuộc đời sẽ tẻ nhạt, vô nghĩa biết bao khi con người ta sống không có ước mơ, khát vọng.
- Ước mơ của mỗi người trong cuộc đời cũng thật phong phú. Có những ước mơ nhỏ bé, bình dị, có những ước mơ lớn lao,
cao cả; có ước mơ vụt đến rồi vụt đi; ước mơ bay theo đời người; ước mơ là vô tận. Thật tẻ nhạt, vô nghĩa khi cuộc đời không
có những ước mơ.
- Ước mơ đủ lớn cũng như một cái cây phải được ươm mầm rồi trưởng thành. Một cây sồi cổ thụ cũng phải bắt đầu từ một hạt
giống được gieo và nảy mầm rồi dần lớn lên. Như vậy, ước mơ đủ lớn nghĩa là ước mơ bắt đầu từ những điều nhỏ bé và được
nuôi dưỡng dần lên. Nhưng để ước mơ lớn lên, trưởng thành thì không dễ dàng mà có được. Nó phải trải qua bao bước thăng
trầm, vinh nhục, thậm chí phải nếm mùi cay đắng, thất bại. Nếu con người vượt qua được những thử thách, trở ngại, kiên
trung với ước mơ,
- Nhưng cũng có những ước mơ thật nhỏ bé, bình dị thôi mà cũng khó có thể đạt được:
+ Những em bé bị mù, những em bé tật nguyền do chất độc da cam, những em bé mắc bệnh hiểm nghèo… vẫn hằng ấp ủ
những mơ ước, hi vọng. Nhưng cái chính là họ không bao giờ để cho ước mơ của mình lụi tàn hoặc mất đi khát vọng, lí tưởng
của mình thì sẽ đạt được điều mình mong muốn.
+ Ước mơ cũng không đến với những con người sống không lí tưởng, thiếu ý chí, nghị lực, lười biếng, ăn bám…
- Lời bài hát “Ước mơ” cũng là lời nhắc nhở chúng ta: “Mỗi người một ước mơ, nhỏ bé mà lớn lao trong cuộc đời, ước mơ có
thể thành, có thể không…”. Thật đúng vậy, mỗi một con người tồn tại trên cõi đời này phải có riêng cho mình ước mơ, hi
vọng, lí tưởng, mục đích sống của đời mình.
*Dẫn chứng:
+ Ước mơ của chủ tịch Hồ Chí Minh là giải phóng dân tộc, đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc cho dân mình. Trải qua
bao gian khổ khó khăn và hi sinh, Người đã đạt được điều mình mơ ước sau 30 năm bôn ba tìm đường cứu nước.
+ Nhiều nhà tư tưởng lớn, những nhà khoa học cho đến những người bình dân, thậm chí những thân thể khuyết tật… vẫn
vươn tới, đạp bằng mọi khó khăn, cản trở trong cuộc sống để đạt được mơ ước của mình.
- Ước mơ có thể thành, có thể không, xin người hãy tự tin. Nếu sợ ước mơ bị thất bại mà không dám ước mơ, hay không đủ ý
chí, nghị lực mà nuôi dưỡng ước mơ “đủ lớn” thì thật đáng tiếc, đáng phê phán. Cuộc đời sẽ chẳng đạt đạt được điều gì mình
mong muốn, sống như thế thật tẻ nhạt, vô nghĩa.
- Nếu cuộc đời là chiếc thuyền thì ước mơ là ngọn hải đăng. Thuyền gặp nhiều phong ba, ngọn hải đăng sẽ là niềm tin, ánh
sáng hướng thuyền. Mất ngọn hải đăng, con thuyền biết đi đâu về đâu? Vì thế, hai chữ “ước mơ” thật đẹp, thật lớn lao. Mỗi
người chúng ta hãy có cho mình một ước mơ, hi vọng. Nếu ai đó sống không có ước mơ, khát vọng thì cuộc đời tẻ nhạt, vô
nghĩa biết nhường nào!
- Liên hệ ước mơ, khát vọng của bản thân.
- Cần có ý chí, nghị lực để nuôi dưỡng, biến ước mơ thành hiện thực.
-----------------------------------------
Có người đã ví “Ước mơ giống như ngọn hải đăng, chúng ta là những con thuyền giữa biển khơi bao la, ngọn hải
đăng thắp sáng giúp cho con thuyền của chúng ta đi được tới bờ mà không bị mất phương hướng”. Quả thật, trong cuộc sống
của mỗi con người, ai cũng có những ước mơ cho riêng mình, sở thích riêng, và điều quan trọng phải biết phấn đấu để chạm
tới ước mơ đó. Bởi lẽ “Ở trên đời mọi chuyện đều không có gì là khó khăn nếu ước mơ của mình đủ lớn”. Ước mơ là điều tốt
đẹp ở phía trước mà con người tha thiết, khao khát, ước mong hướng tới, đạt được. Ước mơ đủ lớn là ước mơ khởi đầu từ điều
nhỏ bé, trải qua một quá trình nuôi dưỡng, phấn đấu, vượt những khó khăn trở ngại để trở thành hiện thực. Một cây sồi cổ thụ
cũng phải bắt đầu từ một hạt giống được gieo và nảy mầm rồi dần lớn lên. Như vậy, ước mơ đủ lớn nghĩa là ước mơ bắt đầu
từ những điều nhỏ bé và được nuôi dưỡng dần lên. Nhưng để ước mơ lớn lên, trưởng thành thì không dễ dàng mà có được. Nó
phải trải qua bao bước thăng trầm, vinh nhục, thậm chí phải nếm mùi cay đắng, thất bại. Nếu con người vượt qua được những
thử thách, trở ngại, kiên trung với ước mơ, khát vọng, lí tưởng của mình thì sẽ đạt được điều mình mong muốn.Bằng ý chí,
nghị lực và niềm tin, ước mơ của mỗi người sẽ “đủ lớn” sẽ trở thành hiện thực. Cuộc sống sẽ trở nên tươi đẹp hơn khi ta biết
nuôi dưỡng ước mơ. Ước mơ được gieo mầm, ấp ủ và rồi một ngày bỗng trở thành hiện thực. Ước chắp cánh cho chúng ta để
bay cao, bay xa, vươn tới những dự định, hoài bão của mình. Gắn với mỗi con người, là những ước mơ khác nhau, có những
ước mơ vĩ đại, đôi lúc lại viển vông có những ước mơ nhỏ bé gắn liền với thực tế là được hạnh phúc bên gia đình, có một bữa
cơm ấm cúng, chỉ là được sống trong vòng tay yêu thương của cha mẹ…Khi ta sống có ước mơ thì mỗi ngày trôi qua, không
đơn giản là ta hoàn thành công việc của ngày hôm đó, mà còn góp phần tích cực thực hiện ước mơ, lập ra kế hoạch cho cuộc
đời mình và ngày ngày hiện thực hoá nó. Ý chí, lòng kiên nhẫn và sự dũng cảm của họ càng được tôi luyện qua những thử
thách và khó khăn mà họ từng nếm trải trong cuộc đời. Khi có ước mơ là ta đã có cả gia tài. Vậy, khi ta sống mà không có ước
mơ là ta đã đánh mất mục tiêu sống của mình lúc đó ta phải đối diện với thực tế lạnh lùng khô khan. Có ước mơ, khát vọng, ta
sẽ được thoả sức đam mê, sáng tạo mà không bị bó gọn trong vỏ ốc của sự tự ti và nhút nhát. Những người cố gắng đạt được
mục đích sống trên con đường đời dù gặp nhiều gian nan, trắc trở nhưng ước mơ luôn là động lực giúp họ đứng lên sau mỗi
khó khăn. Thử hỏi, nếu không có ước mơ, liệu rằng J. Rowling có sáng tạo nên cuốn tiểu thuyết để đời “Harry Potter”? Bill
Gates, Jack Ma có trở thành tỷ phú bậc nhất Thế giới? Còn những người không có ước mơ thì ngược lại. Những người không
có ước mơ là những người chưa hề suy nghĩ về mục đích sống của bản thân. Họ chán nản và không tâm huyết về công việc
mình đang làm.Họ không có động lực để vượt qua khó khăn và luôn bằng lòng với những gì họ đang có. Người dám ước mơ
luôn là người có được hạnh phúc trước tiên, và người thực hiện được ước mơ của mình sẽ đứng trên đỉnh cao của thành công,
làm chủ được chính bản thân và cuộc sống của mình. Đừng bao giờ ngại ngần với những khó khăn đang cản đường phía
trước, vì niềm tin ước mơ sẽ đánh bại tất cả, gạt tất cả qua một bên, để nhường đường cho ta dấn bước.Ước mơ sẽ khiến cho
con người sống có mục đích, có nghị lực. Cuộc sống sẽ trở nên tươi đẹp hơn khi ta biết nuôi dưỡng ước mơ.
Đề 31: Trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa của sự khác biệt trong cuộc sống.
BÀI LÀM
Cuộc sống là bức tranh muôn màu, muôn vẻ, trong đó mỗi con người lại là mảnh ghép riêng biệt, độc đáo mà không ai
có thể thay thế. Sống khác biệt thể hiện những suy nghĩ độc lập táo bạo, cá tính của bản thân, tránh rập khuôn. Chính sự khác
biệt giúp chúng ta nhận ra chính mình và tìm kiếm được những hướng đi mới mẻ. Thành công chỉ đến nếu con đường bạn đi
là con đường khác biệt. Một hướng đi mới tuy sẽ nhiều gian nan nhưng nếu bạn dũng cảm bước đi, bạn có thể tạo ra một con
đường mới.
Sự khác biệt là những nét riêng, sự độc đáo được khẳng định, được đề cao gắn với đời sống của cá thể trong xã hội. Sự
khác biệt có thể được thể hiện ở suy nghĩ, quan điểm, lối sống, hành động, cách ứng xử của bản thân với người khác.
Có thể thấy, sự khác biệt khiến con người thể hiện được bản sắc riêng, không bị hòa tan trong đám đông, trong cộng đồng.
Edison sẽ không tài nào chế tạo được đèn điện nếu ông mãi làm theo những chỉ dẫn hiện có. Sự thật, ông đã dám phá vỡ các
nguyên tắc, thử một lần khác biệt và ông đã thành công.
Trong cuộc sống, sự khác biệt giúp chúng ta có những suy nghĩ độc lập, táo bạo, thể hiện được cá tính của bản thân. Mỗi
cá nhân là một thực thể với những màu sắc đa dạng. Sống khác biệt để tránh rập khuôn, một màu một cách sáo rỗng. Những
suy nghĩ khác, góc nhìn về thế giới và mọi vật xung quanh sẽ tạo điều kiện con người tìm kiếm cơ hội vươn lên.
Chính nhờ sự khác biệt bạn đối với thế giới xung quanh khiến người khác quan tâm, tôn trọng bạn nhiều hơn. Họ tìm thấy ở
bạn những giá trị tích cực, mới mẻ, cần quan sát và học hỏi. Sự khác biệt ở người khác luôn tạo cho ta động lực không ngừng
vươn lên.
Vậy, bạn phải làm gì để tạo nên sự khác biệt? Để tạo nên sự khác biệt, trước hết, bạn phải tin tưởng ở bản thân mình
và phát huy cao nhất những giá trị mình có, chớ đua đòi hay bắt chước người khác. Bạn luôn thay đổi tư duy, suy nghĩ về các
vấn đề cũ, tạo cho mình cách tiếp cận, nhìn nhận mới mẻ về sự vật, hiện tượng. Và, dù trong bất kì hoàn cảnh nào, bạn phải
không ngừng nỗ lực học tập, rèn luyện tạo nên những giá trị riêng biệt đóng góp cho cộng đồng, xã hội.Mặt khác, bạn cungc
cần phải có sự bản lĩnh, tự tin, dám chấp nhận sự đánh giá của người khác đối với những khác biệt của mình với số đông.
Tuy nhiên, không phải sự khác biệt nào cũng có ý nghĩa. Có sự khác biệt có ý nghĩa tích cực nhưng cũng có những sự
khác biệt có ý nghĩa tiêu cực. Sự khác biệt tiêu cực chính là sự kì dị, quái gở, phá vỡ những nét đẹp văn hóa truyền thống.
Khác biệt của họ chỉ có một mục đích đó là làm cho mình thật nổi bật giữa đám đông. Chẳng xa lạ gì với cái kiểu tạo ra sự
khác biệt một cách kệch cỡm trong trang phục của một số các bạn trẻ hiện nay. Hay lối sống khác biệt theo kiểu ta đây của
một vài người trong xã hội. Họ cố tạo ra sự khác biệt tức thời chỉ để khoe mẽ bản thân, tiếp thị hình ảnh hay thậm tệ hơn là chỉ
để thoả mãn sở thích lập dị của mình.Bởi thế, đề cao sự khác biệt không có nghĩa là cổ vũ cho lối sống hẹp hòi, ích kỉ, chối bỏ
trách nhiệm với cộng đồng.
Khác biệt là yếu tố cần thiết với mỗi cá nhân để tạo dấu ấn riêng trong cộng đồng. Nhưng sự khác biệt phải phù hợp
với quy chuẩn đạo đức và thuần phong mĩ tục của xã hội. Người tạo ra sự khác biệt lớn nhất thường là người làm những điều
nhỏ nhặt một cách kiên định. Có một sự khác biệt nhỏ giữa người và người, nhưng khác biệt nhỏ ấy tạo ra khác biệt lớn. Khác
biệt nhỏ là thái độ.
Ý nghĩa của sự khác biệt đối với cuộc sống con người là rất quan trọng, rất cần thiết. Bạn cần phải khác biệt, đừng
sống bằng hình ảnh của người khác, điều đó chỉ làm bạn mờ nhạt mà thôi. Bạn đừng sợ vấp ngã, bởi con đường mới mẻ nào
cũng đầy những gian nan. Hãy dũng cảm sống khác, hãy mạnh dạn khác biệt để khẳng đinh bản thân và tìm kiếm thành công
trong cuộc sống này.
ĐỀ bổ sung: Trình bày suy nghĩ về vấn đề đặt ra từ bức hình này.
GỢI Ý:
1. Giải thích, nêu vấn đề nghị luận gợi ra từ bức hình
- Nhìn bức hình ta dễ dàng nhận thấy tất cả các bóng đèn đều giống nhau đều không sáng, đều nằm ngã nghiêng, duy nhất có
một bóng khác biệt, sáng lên và đứng thẳng với tư thế hiên ngang khá ổn giữa ngổn ngang bóng đèn tối và ngả nghiêng ấy.
=> Phải chăng cần có sự khác biệt trong cuộc sống?
2. Bàn luận, chứng minh, mở rộng:
a. Giải thích:Sự khác biệt là gì?
- Sự khác biệt là những nét riêng, sự độc đáo được khẳng định, được đề cao gắn với đời sống của cá thể trong xã hội. Sự khác
biệt có thể được thể hiện ở suy nghĩ, quan điểm, lối sống, hành động, cách ứng xử của bản thân với người khác.
b. Vai trò của việc tạo sự khác biệt trong cuộc sống:
- Sự khác biệt khiến con người thể hiện được bản sắc riêng, không bị hòa tan trong đám đông, trong cộng đồng.
Dẫn chứng: Edison sẽ không tài nào chế tạo được đèn điện nếu ông mãi làm theo những chỉ dẫn hiện có. Sự thật, ông đã
dám phá vỡ các nguyên tắc, thử một lần khác biệt và ông đã thành công.
- Sống khác biệt giúp chúng ta có những suy nghĩ độc lập, táo bạo, thể hiện được cá tính của bản thân. Mỗi cá nhân là một
thực thể với những màu sắc đa dạng.
- Sống khác biệt để tránh rập khuôn, một màu một cách sáo rỗng. Những suy nghĩ khác, góc nhìn về thế giới và mọi vật xung
quanh sẽ tạo điều kiện con người tìm kiếm cơ hội vươn lên.
- Chính nhờ sự khác biệt bạn đối với thế giới xung quanh khiến người khác quan tâm, tôn trọng bạn nhiều hơn. Họ tìm thấy ở
bạn những giá trị tích cực, mới mẻ, cần quan sát và học hỏi.
- Sự khác biệt ở người khác luôn tạo cho ta động lực không ngừng vươn lên.
c. Giải pháp:
- Để tạo nên sự khác biệt, trước hết, bạn phải tin tưởng ở bản thân mình và phát huy cao nhất những giá trị mình có, chớ đua
đòi hay bắt chước người khác.
- Luôn thay đổi tư duy, suy nghĩ về các vấn đề cũ, tạo cho mình cách tiếp cận, nhìn nhận mới mẻ về sự vật, hiện tượng. Mỗi
cá nhân cần nỗ lực học tập, rèn luyện tạo nên những giá trị riêng biệt đóng góp cho cộng đồng, xã hội.
- Cần phải có sự bản lĩnh, tự tin, dám chấp nhận sự đánh giá của người khác đối với những khác biệt của mình với số đông.
Dẫn chứng: Gần đây, trên mạng xã hội, một cuộc hôn nhân rất đẹp của cặp vợ chồng chênh lệch tuổi khá nhiều bị dân mạng
“đánh hội đồng” không thương tiếc, thậm chí chửi bới, sỉ nhục, chỉ vì họ đã không yêu và lấy nhau theo cách thông thường là
vợ ít tuổi hơn chồng. Một tục lệ có ở một số làng quê là đi ăn cỗ lấy phần đem về cũng bị ném đá tơi bời trên mạng mặc dù nó
không làm hại đến ai cả, chủ nhà cũng vui vẻ vì không sợ thừa cỗ, lại còn chuẩn bị sẵn túi nilon để khách mang phần về.
* Mở rộng:
- Tuy nhiên, không phải sự khác biệt nào cũng có ý nghĩa. Có sự khác biệt có ý nghĩa tích cực nhưng cũng có những sự khác
biệt có ý nghĩa tiêu cực. Sự khác biệt tiêu cực chính là sự kì dị, quái gở, phá vỡ những nét đẹp văn hóa truyền thống. Khác biệt
của họ chỉ có một mục đích đó là làm cho mình thật nổi bật giữa đám đông.
Dẫn chứng: Ta chẳng xa lạ gì với cái kiểu tạo ra sự khác biệt một cách kịch cỡm trong trang phục của một số các bạn trẻ
hiện nay. Hay lối sống khác biệt theo kiểu ta đây của một vài người trong xã hội. Họ cố tạo ra sự khác biệt tức thời chỉ để
khoe mẽ bản thân, tiếp thị hình ảnh hay thậm tệ hơn là chỉ để thoả mãn sở thích lập dị của mình.
- Đề cao sự khác biệt không có nghĩa là cổ vũ cho lối sống hẹp hòi, ích kỉ, chối bỏ trách nhiệm với cộng đồng.
- Khác biệt là yếu tố cần thiết với mỗi cá nhân để tạo dấu ấn riêng trong cộng đồng. Nhưng sự khác biệt phải phù hợp với quy
chuẩn đạo đức và thuần phong mĩ tục của xã hội. Người tạo ra sự khác biệt lớn nhất thường là người làm những điều nhỏ nhặt
một cách kiên định. Có một sự khác biệt nhỏ giữa người và người, nhưng khác biệt nhỏ ấy tạo ra khác biệt lớn. Khác biệt nhỏ
là thái độ. Khác biệt lớn là việc nó tích cực hay tiêu cực.
- Bức hình là bìa hội giáo dục cho mỗi chúng ta hiểu : Ý nghĩa của sự khác biệt đối với cuộc sống con người là rất quan trọng,
rất cần thiết. Bạn cần phải khác biệt, đừng sống bằng hình ảnh của người khác, điều đó chỉ làm bạn mờ nhạt mà thôi. Bạn
đừng sợ vấp ngã, bởi con đường mới mẻ nào cũng đầy những gian nan. Hãy dũng cảm sống khác, hãy mạnh dạn khác biệt để
khẳng định bản thân và tìm kiếm thành công trong cuộc sống này.
- Tuổi trẻ cần sống khác biệt. Không nhất thiết lúc nào cũng như những bóng đèn số đông kia. Hãy luôn là chính mình, đừng
sống bằng hình bóng và cuộc đời của người khác. Nhưng cũng cần trang bị cho mình những kiến thức kỹ năng cần thiết để
sống khác biệt một cách tích cực, có ý nghĩa.
- Liên hệ bản thân: Thường hay adua theo bạn cách ăn mặc, nói năng, bạn làm gì chơi gì mình làm theo nấy.
Đề 32: Sách là tài sản quí giá, là bạn tốt của con người. Em hãy viết một văn bản ngắn để nói lên vai trò quan
trọng của sách trong cuộc sống.
Gợi ý
*Yêu cầu về hình thức: Bài viết cần kết hợp nghị luận giải thích với bình luận, chứng minh để tăng thêm tính thuyết
phục. Lí lẽ, lập luận cần chặt chẽ, dẫn chứng cụ thể, tiêu biểu.
*Nội dung: Cần vận dụng những hiểu biết của mình về tác dụng của sách đối với đời sống con người để lập luận.
- Sách là sản phẩm trí tuệ của con người, do con người sáng tạo ra từ xa xưa.
- Sách là tài sản vô cùng quí giá:
+ Lưu giữ kiến thức phong phú.
+ Giúp con người cập nhật thông tin một cách đơn giản, nhanh nhất và hiệu quả nhất.
+ Sách đưa ta đến những chân trời kiến thức vô tận, mở rộng tầm hiểu biết của ta ở mọi lĩnh vực khác nhau trong đời
sống, là chìa khoá mở ra cánh cửa tri thức.
+ Đưa ta đến những cảm xúc lãng mạn, những tình cảm tốt đẹp, giáo dục ta thành người tốt.
- Dẫn chứng: nhiều người thành đạt nổi tiếng trên thế giới đều đạt nhiều thành công trong sự nghiệp nhờ đọc sách:
Êđixơn, Bác Hồ, Lê nin...
- Sách là người bạn tốt, luôn cần thiết cho mọi người dù cho khoa học kĩ thuật có phát triển cao. Phải biết nâng niu, giữ
gìn để sách mãi mãi là người bạn quí.
Trong cuộc sống của con người sách có vai trò và ý nghĩa vô cùng quan trọng. Sách là tài sản quí giá, là bạn tốt của con
người trong suốt cuộc hành trình dài rộng để chiếm lĩnh tri thức, làm cho tâm hồn con người phong phú hơn.
Sách là sản phẩm trí tuệ của con người, do con người sáng tạo từ rất xa xưa. Sách là tài sản vô cùng quí giá, nơi lưu giữ
kiến thức phong phú của nhân loại từ xưa tới nay. Giúp con người cập nhật thông tin một cách đơn giản, nhanh chóng và hiệu
quả nhất. Sách đưa ta đến những chân trời kiến thức vô tận, mở rộng tầm hiểu biết của ta ở mọi lĩnh vực khác nhau trong đời
sống, là chìa khoá mở ra cánh cửa tri thức. Đưa ta đến những cảm xúc lãng mạn, những tình cảm tốt đẹp, giáo dục ta thành
người tốt. Sách mở ra trước mắt chúng ta những chân trời mới lạ. Có tập thơ bồi đắp tâm hồn ta, cho chúng ta cảm xúc đẹp về
tình yêu và lẽ sống. Có quyển sách dẫn chúng ta đi cùng các nhân vật phiêu lưu, ru hồn ta lạc vào bao mộng tưởng kì diệu.
Sách giáo khoa là người bạn thân thiết của lứa tuổi học trò. Cuộc đời sẽ vô vị biết bao nếu thiếu hoa thơm và thiếu sách,
nhưng sách phải hay, phải đẹp và tốt mới có giá trị và bổ ích. Nhà văn M.Gorki đã từng nói : “ S ách làm cho tôi gắn bó với
thế giới, cuộc đời càng trở nên rực rỡ, có ý nghĩa hơn...sách làm cho khắp trái đất tràn ngập nỗi buồn nhớ cái tốt đẹp hơn ”
Trong cuộc sống, nhiều bậc vĩ nhân, nhiều người thành đạt nổi tiếng trên thế giới đã thành công trong sự nghiệp một
phần là nhờ đọc sách: nhà bác học vĩ đại Êđixơn, Bác Hồ kính yêu, lãnh tụ Cộng sản quốc tế và của nhân dân Liên Xô - Lên
nin...
Hãy yêu sách! Nó là nguồn kiến thức. Chỉ có kiến thức mới là con đường sống, chỉ có nó mới có thể làm cho chúng ta trở
thành những người cương nghị, chính trực, khôn ngoan, có khả năng thành thật yêu mến con người, tôn trọng lao động của
con người và thành tâm khâm phục những thành quả tuyệt vời do công trình lao động vĩ đại, liên tục của con người làm nên.
Trong tất cả những gì mà con người đã và đang làm ra, trong mỗi đồ vật đều chứa đựng tâm hồn con người, cái tâm hồn
thuần khiết và cao quí ấy có nhiều trong khoa học, nghệ thuật, nó lên tiếng hùng hồn nhất và dễ hiểu nhất, trong sách.
--------------------------------------
PHẦN 3: MỘT SỐ ĐỀ NGHỊ LUẬN DƯỚI DẠNG CÂU DANH NGÔN, THƠ...
Đề 1:
Im lặng
( Phạm Khải )
“Im lặng là vàng”
Người đời đã dặn
Xóa công dã tràng
Biển đền muối mặn
Đất đai trầm mặc

Cây đời nảy tươi
Mặc cho bão táp
Gió mưa dập vùi
Sinh ra làm người

Cả đời tập nói
Rồi ta tập im
Tạ từ thế giới
Tập như trái đất

Lặng thầm mà quay
Tập như trăng sáng
Lặng im mà đầy
Tập như búi cỏ

Đan trong nắng vàng
Bầy chim khép mỏ
Bay vào mênh mang...
(Phạm Khải, NXB Giáo dục, 2005)
1. Giải thích
- Giới thiệu vấn đề nghị luận: Có phải lúc nào im lặng cũng là vàng?
- “Im lặng là vàng” - Im lặng là một trong những phương châm sống có ý nghĩa không của riêng ai. Im lặng để lắng nghe. Im
lặng để cảm nhận, để cảm thông và thấu hiểu. Im lặng để tích tụ. Im lặng để cống hiến. Im lặng để thăng hoa cảm xúc. Im
lặng để nói được nhiều nhất….
2. Bàn luận vấn đề
- Trong cuộc sống của chúng ta, im lặng mang đến vô vàn những giá trị: im lặng để cảm thông, thấu hiểu mọi điều, mọi
người; im lặng giúp ta tập trung làm việc cao hơn từ đó cho năng suất lao động lớn hơn; im lặng cũng là cách để ta thư giãn
tâm hồn sau những ồn ào, vất vả của cuộc sống,...
- Nhưng không phải lúc nào im lặng cũng là vàng:
+ Im lặng trước cái xấu, cái ác đang hoành hành đó là sự im lặng sai lầm. Ta không hiếm bắt gặp những kẻ móc túi trên xe
bus, có nhiều người sợ liên lụy, phiền phức liền im lặng lẩn tránh. Sự im lặng đó tạo điều kiện cho cái xấu lên ngôi, lây lan,
phát triển sự im lặng ở đây đồng nghĩa với lối sống thờ ơ, vô trách nhiệm.
+ Im lặng đôi khi cũng mang đến những thiệt thòi không đáng có.
+ Im lặng còn có thể tàn phá một mối quan hệ tốt đẹp. Hẳn bạn đã từng có những cuộc tranh luận nảy lửa với một ai đó, nếu
cả hai cùng im lặng không trao đổi để tìm ra hướng giải quyết chung, chắc chắn mối quan hệ của hai người cũng chấm dứt từ
đó.
- Im lặng là cần thiết trong cuộc sống, nhưng không phải lúc nào ta cũng im lặng. Hãy lựa chọn lời nói, thời điểm, phát ngôn
thích hợp để vừa giúp bản thân, vừa thúc đẩy xã hội phát triển.
Đoạn văn tham khảo ( 200 chữ):
Trong bài thơ “Im lặng” nhà thơ Phạm Khải dặn dò “ Im lặng là vàng/ người đời đã dặn”. Đúng vậy, “Im lặng
là vàng” - Im lặng là một trong những phương châm sống có ý nghĩa không của riêng ai. Im lặng để lắng nghe. Im lặng để
cảm nhận, để cảm thông và thấu hiểu. Im lặng để tích tụ. Im lặng để cống hiến. Im lặng để thăng hoa cảm xúc. Im lặng để nói
được nhiều nhất…. Đúng là im lặng để cảm thông, thấu hiểu mọi điều, mọi người; im lặng để lắng mình lại mà cảm đời,
hiểu người từ đó ta có cách sống ý nghĩa hơn. Im lặng cũng là cách để ta thư giãn sau những ồn ào, vất vả của cuộc sống khiến
ta sống bình thản, nhẹ nhàng hơn. Nhưng có phải lúc nào “im lặng cũng là vàng?” Im lặng trước cái xấu, cái ác đang hoành
hành đó là sự im lặng sai lầm. Nhiều người nhìn thấy cái xấu, cái ác sợ bị liên lụy, phiền phức nên lẩn tránh, làm ngơ để rồi
cái xấu, cái ác có dịp hoành hành, Chính sự im lặng đó tạo điều kiện cho cái ác, cái xấu lên ngôi, lây lan, phát triển. Sự im
lặng ở đây đồng nghĩa với lối sống thờ ơ, vô trách nhiệm. Ta không hiếm bắt gặp những kẻ móc túi trên xe bus, có nhiều
người sợ liên lụy, phiền phức liền im lặng lẩn tránh. Im lặng đôi khi cũng mang đến những thiệt thòi không đáng có. Im lặng
còn có thể tàn phá một mối quan hệ tốt đẹp. Hẳn bạn đã từng có những cuộc tranh luận nảy lửa với một ai đó, nếu cả hai cùng
im lặng không trao đổi để tìm ra hướng giải quyết chung, chắc chắn mối quan hệ cũng rạn nứt và chấm dứt từ đó… Đôi khi im
lặng không phải là vàng mà là tạo ra sự âm ỉ sự xa cách, thiếu sự thấu hiểu, sẻ chia thì cuộc sống này cũng tẻ nhạt và vô vị biết
bao! Thế nên im lặng là cần thiết trong cuộc sống, nhưng không phải lúc nào ta cũng im lặng. Hãy lựa chọn lời nói, thời điểm
phát ngôn thích hợp, đúng lúc đúng chỗ, biết nói lời hay, ý đẹp để vừa giúp bản thân, vừa thúc đẩy xã hội phát triển. Cũng
trong bài thơ “ Im lặng” nhà thơ Phạm Khải khuyên: “ Sinh ra làm người/Cả đời tập nói” Lời khuyên ấy có ý nghĩa vô cùng
sâu sắc bởi lẽ trước khi nói con người cần suy nghĩ kĩ để nói ra những lời hay ý đẹp, lời nói phản ánh nhân cách, phẩm chất,
giá trị của một con người, do vậy ông bà ta xưa có câu “ uốn lưỡi bảy lần trước khi nói”. “Cả đời tập nói” chính là đang rèn
luyện nhân cách của mình vậy. Song cũng cần biết giữ “im lặng” khi cần thiết khi đó “ Im lặng sẽ là vàng!
Bài văn tham khảo:
Im lặng có phải là vàng?
Im lặng có phải là vàng? Hay nó là sự đáng sợ của tình người? Một thứ "vàng" đáng sợ đang ngày càng sinh sôi, nảy
nở trong cuộc sống này? Đó là "vàng" hay sự vô tâm, vô cảm mà xã hội đang dần dần chấp nhận nó? Cách đây không lâu, cư
dân mạng truyền tay nhau một đoạn clip tại một bến xe buýt ở Hà Nội. Nhân vật trong clip là một thanh niên gầy gò, gương
mặt vô cùng khắc khổ, đã bị kẻ gian lấy cắp chiếc ví. Dẫu rằng, chiếc ví ấy không hề có tiền mà chỉ có một giấy phép lái xe,
nhưng giấy phép lái xe này lại là một vật vô cùng có giá trị với người thanh niên ấy nên anh ta thảm thiết nhìn ra xung quanh
van nài kẻ trộm: “Cho em xin…không có tiền đâu, chỉ có bằng lái xe thôi…”. Vậy mà trước hoàn cảnh đáng thương của anh
thanh niên, không ai dám lên tiếng, không ai hỏi han hay có ý giúp đỡ người thanh niên tội nghiệp. Câu chuyện này để lại
trong tôi nhiều suy nghĩ, suy nghĩ về cách sống và thái độ ứng xử của con người trong xã hội hiện nay. Cũng bàn về vấn đề
này, Martin Lutherking - nhà hoạt động nhân quyền Mĩ gốc Phi, từng đoạt giải Nobel Hòa Bình năm 1964, cho rằng: “Trong
thế giới này, chúng ta không chỉ xót xa trước lời nói và hành động của kẻ xấu mà còn cả vì sự im lặng đến đáng sợ của
người tốt.". Con người sinh ra và lớn lên, họ luôn đối diện với nhiều cung bậc cảm xúc, nhiều trạng thái khác nhau trong cuộc
sống. Xót xa là một cảm giác đau đớn, nuối tiếc vô cùng sâu sắc. Còn “im lặng” tức là không có hành động hay phản ứng cụ
thể trước những tình huống, sự việc đáng lẽ cần có thái độ, có phản ứng. Sự im lặng ấy trở nên đáng sợ khi nó là một biểu
hiện bất thường trong cách ứng xử của con người có thể gây ra cảm giác bất an cho người khác. Thực tế, chúng ta sống trong
một xã hội luôn tồn tại hai loại người: kẻ xấu là người kém đạo đức, đáng khinh ghét, có thể gây hại, mang lại những điều
không hay. Lời nói và hành động của họ đều không phù hợp với các quy tắc chuẩn mực đạo đức, làm tổn thương người khác
và có những tác động tiêu cực đến xã hội. Ngược lại, người tốt luôn có những biểu hiện đáng quý về tư cách đạo đức, về thái
độ hành vi trong các mối quan hệ và được mọi người đánh giá cao. Như vậy, thông qua câu nói của mình, Martin Lutherking
muốn gửi gắm tới người đọc một thông điệp sâu sắc: Nỗi đau đớn nuối tiếc do những lời nói và hành động của người xấu
không xót xa bằng việc người tốt không có hành động thái độ hay bất kì phản ứng nào trước việc làm sai trái ấy.
Khi còn nhỏ, ta không mấy khi quan tâm đến những thứ xung quanh mình mà chỉ thường quan tâm tới chính bản thân: Hôm
nay sẽ được ăn món gì, sẽ học gì, sẽ có phim hoạt hình gì, có truyện tranh gì sắp ra… Lớn lên một chút, bước vào tuổi biết
nghĩ, ta thấy bạn bè quay cóp trong giờ kiểm tra trong khi chính mình phải học cật lực, ta thấy bãi gửi xe gần trường thu 3.000
đồng một chiếc xe đạp trong khi đó quy định là 2.000 đồng. Rồi ta còn thấy người ta vượt đèn đỏ, lượn lách đánh võng, thấy
đám côn đồ dối trá, lừa lọc bà cụ bán nước ven đường. Chứng kiến những hành động như thế, thử hỏi ai mà không bất bình?
Bởi lẽ, những hành động ấy là biểu hiện của sự thấp kém về nhận thức và ý thức, nó gây ra những tổn thất cả về vật chất và
tinh thần cho mọi người và xã hội. Hơn thế nữa, sự tồn tại của những lời nói và hành động của kẻ xấu cũng là biểu hiện của sự
bất ổn của xã hội ở một mức độ nhất định.Xót xa trước hành động của người xấu là lẽ tất nhiên. Nhưng tại sao chúng ta lại xót
xa hơn trước sự im lặng đến đáng sợ của người tốt? Trong suy nghĩ của mọi người, người tốt luôn có tư cách đạo đức, có khả
năng và trách nhiệm trong việc thực hiện những hành vi đem lại lợi ích cho cộng đồng xã hội. Với phẩm chất vốn có ấy, họ
không thể nào không có phản ứng trước cái xấu, cái tiêu cực, những điều “chướng tai gai mắt” trong xã hội. Vậy nên, thái độ
im lặng của họ chính là một biểu hiện bất thường. Sự im lặng ấy xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Họ im lặng bởi
họ bất lực khi thấy phản ứng của mình không hề có hiệu quả. Họ im lặng khi cảm thấy cô độc, lạc lõng vì những việc tốt mình
làm không nhận được sự ủng hộ của số đông. Chăm lo làm kinh tế khiến đời sống khá giả, nhưng mê mải quá nhiều lại đẩy
người ta ra xa nhau hơn, lo cho lợi ích của mình hơn là lợi ích người khác. Có rất ít người sẽ la lên khi thấy một tên trộm đang
trộm xe trên vỉa hè hay đứng ra bênh vực nạn nhân trong một vụ va chạm trên đường phố - nhất là kẻ gây sự lại là đám côn
đồ, lưu manh. Người tốt im lặng khi họ mất niềm tin, khi họ thấy kết quả của những lời nói, hành động xuất phát từ lương tâm
và trách nhiệm lại trở thành sự coi nhẹ, chế nhạo của người khác, thậm chí còn gây ra những tổn thương không đáng có cho
chính họ. Quay trở lại câu chuyện của anh thanh niên trên chuyến xe buýt không ít người cảm thấy buồn và xót xa. Xung
quanh đó có rất nhiều người đang chờ xe, nhưng đáp lại lời khẩn cầu của anh thanh niên là sự im lặng. Cuối cùng người đàn
ông bơ vơ đành phải bước đi với gương mặt tuyệt vọng. Rõ ràng, muốn bắt tên trộm kia không phải là chuyện khó. Tài xế
đóng cửa xe lại, yêu cầu tất cả mọi người bảo quản hành lí, gọi điện cho cơ quan chức năng khám xét từng người. Nhưng sao
không ai dám lên tiếng? Phải chăng chúng ta không dám bênh vực người lương thiện, phải chăng nỗi sợ hãi cái xấu, cái ác
đang giết chết dần lương tâm chúng ta? Xét cho cùng, im lặng vì bất kì lí do nào đi nữa thì đó cũng là biểu hiện của sự tha hóa
ở mỗi cá nhân và cho thấy dấu hiệu bất ổn của xã hội. Nói cách khác, khi người tốt im lặng là khi xã hội đang đứng trên bờ
vực của sự phá sản những giá trị tinh thần.
Vậy làm thế nào để người tốt không im lặng nữa? Hãy trao quyền và khuyến khích người tôt cất lên tiếng nói của
mình bằng cách lắng nghe tiếp thu ý kiến và sẵn sàng sửa đổi theo những ý kiến đóng góp đúng đắn của họ. Hãy đưa ra những
chính sách bảo vệ để tránh tối đa những tổn thất mỗi khi người tốt cất tiếng nói. Chúng ta không phải lúc nào cũng có thể
đứng lên bảo vệ chính nghĩa, ủng hộ cái tốt điều hay, bởi có thể cá nhân ấy không đủ sức mạnh. Nhưng không có nghĩa chúng
ta phải thỏa hiệp với cái xấu, cái ác. Bởi ngay cả khi không đủ sức mạnh để thay đổi nó, ta vẫn luôn có đủ quyết tâm để không
đồng tình và không bị nó lôi kéo. Chúng ta đang sống trong một xã hội mà những mối quan hệ với cộng đồng đã trở nên
không thể thiếu. Không ai có thể đơn độc trong cuộc sống được, vì vậy, trong quá trình đấu tranh chống lại cái ác, cần xây
dựng những hiệp hội của những người cùng chí hướng mục đích để phấn đấu cho sự phát triển chung của xã hội, để người tốt
có chỗ đứng và điểm tựa. Khi đó họ sẽ không ngần ngại bày tỏ ý kiến quan điểm của mình. Tất cả những gì chúng ta cần làm
là sống dũng cảm, là làm những điều tốt đẹp cho cuộc sống, và để nó tự nhân bản.
Ý kiến của Martin Lutherking là một lời cảnh báo nghiêm khắc để cảnh tỉnh con người trước nguy cơ về sự băng hoại
của những giá trị tinh thần, biểu hiện những hành vi ứng xử của con người trong đời sống. Có người đã nói: “Lùi bước cho cái
xấu cũng là một tội ác”. Hãy nhớ rằng, cái xấu chỉ mạnh khi nó thấy cái tốt dường như đồng tình với nó. Và nó sẽ bị rút hết
không khí và tắt thở khi chúng ta nhìn nó với ánh mắt khinh miệt và xa lánh. Đây là một ý kiến thể hiện tinh thần trách nhiệm
đối với sự phát triển chung của toàn xã hội. Đó cũng là một thái độ đúng, tích cực, xuất phát từ nhận thức về yêu cầu đối với
hành vi của con người trong một xã hội tiến bộ, nhân văn. Khi đơn độc một mình, người tốt sẽ trở nên yếu đuối, nhu nhược và
thất bại cay đắng. Họ chỉ đủ mạnh khi họ kết nối với nhau trong một tập thể, trong một xã hội biết coi trọng giá trị nhân văn
đích thực của con người. Trước sự im lặng của người tốt, xót xa là điều khó tránh song điều đó là chưa đủ mà ta còn phải hành
động, phải có những giải pháp tích cực để thay đổi hiện trạng đó trong mỗi cá nhân con người và toàn xã hội.
Mỗi chúng ta luôn mong muốn xây dựng một xã hội ngày càng tốt đẹp hơn, mà ở đó con người được sống trong yên vui hạnh
phúc. Hãy coi câu nói của Martin Lutherking là một bài học, hãy xắn tay áo lên và hành động ngay từ hôm nay, bắt đầu từ
những việc nhỏ bé nhất mà chúng ta có thể. Tôi tin rằng điều đó không phụ thuộc vào tuổi tác, mạnh yếu hay giàu nghèo, mà
bất kì ai cũng làm được. Đừng bao giờ thỏa hiệp và làm ngơ trước cái xấu, bạn nhé!
Bài văn ấn tượng của bạn Đỗ Thị Ngọc Anh (THPT chuyên Nguyễn Trãi, Hải Dương):
---------------------------------------------
Đề 2:
"Những giọt sương lặn vào lá cỏ
Qua nắng gắt, qua bão tố

Vẫn giữ lại cái mát lành đầy sức mạnh
Vẫn long lanh, bình thản trước vầng dương..."
(Thanh Thảo - Sự bùng nổ của mùa xuân)
Suy nghĩ của em về bức thông điệp đời sống rút ra từ văn bản trên. (Trình bày suy nghĩ bằng đoạn văn khoảng 200 chữ).
Gợi ý
1. Giải thích:
- Hình ảnh “giọt sương lặn vào lá cỏ”: biểu tượng cho cái đẹp bình dị, khiêm nhường của đời sống quanh ta.
- “Nắng gắt”, “bão tố”: ẩn dụ để chỉ những khó khăn, thử thách của cuộc đời.
- “Vẫn giữ lại cái mát lành đầy sức mạnh/Vẫn long lanh, bình thản trước vầng dương”: Cấu trúc: “Vẫn...vẫn…”: nhấn mạnh
vẻ đẹp vững bền, bất biến của những giọt sương qua bao khắc nghiệt của tự nhiên, bao thăng trầm của đời sống.
=> Từ một hiện tượng trong thiên nhiên, Thanh Thảo gợi mở cho ta nhiều suy ngẫm về con người, cuộc sống:
+ Sức sống bền bỉ, mãnh liệt của thiên nhiên, và cũng chính là sức sống bền bỉ, mãnh liệt của con người trước sóng gió cuộc
đời.
+ Cách nhìn nhận, khám phá cái đẹp của đời sống: Đời sống vẫn luôn tiềm ẩn những vẻ đẹp kì diệu. Có những sự vật bề ngoài
tưởng chừng mong manh, những con người thoạt nhìn rất nhỏ bé, khiêm nhường (như giọt sương, lá cỏ) nhưng lại ẩn chứa
một sức mạnh lớn lao, một vẻ đẹp kì diệu
2. Bàn luận:
- Cuộc sống luôn chứa đựng những điều bất ngờ, luôn ẩn chứa vẻ đẹp bình dị mà thanh cao, những con người khiêm nhường
mà vĩ đại. Giọt sương bé nhỏ, rất đỗi mỏng manh, khiêm nhường nhưng lại tiềm ẩn sức sống bền bỉ, mãnh liệt. Giữa vô vàn
khó khăn, khốc liệt của hoàn cảnh, cái đẹp vẫn đơm hoa, sự sống vẫn nảy mầm. Giữa cuộc đời đầy chông gai, sóng gió, có
những con người bình thường nhưng vẫn tiềm ẩn sức sống phi thường, đầy bản lĩnh, nghị lực, vẫn tha thiết yêu đời, vẫn cháy
bỏng niềm tin yêu và hi vọng.
- Cách nhìn nhận, khám phá cái đẹp của đời sống là biết quan sát những sắc màu cuộc sống, biết lắng nghe những thanh âm
trong cuộc đời để nhận ra điều tốt đẹp đang hiện hữu xung quanh ta, từ đó biết níu giữ, nâng niu, trân trọng.
+ Cuộc sống luôn chứa đựng những điều bất ngờ, luôn ẩn chứa vẻ đẹp bình dị mà thanh cao, những con người khiêm nhường
mà vĩ đại. Tâm hồn con người, cái đẹp lên hương từ cuộc sống chính là hạt ngọc lung linh,trong ngần, ngời sáng biết bao
thánh thiện mà mỗi một chúng ta cần biết nâng niu, trân trọng. Muốn nhận ra những vẻ đẹp đó, điều cốt yếu nhất là chúng ta
cần phải có tấm lòng biết yêu cái đẹp, trân trọng cái đẹp. Hãy nuôi dưỡng niềm tin, hi vọng vào cuộc sống, con người…
+ Cái đẹp luôn hiện hữu quanh ta, có thể là người thân, bằng hữu hay đơn giản chỉ là nhành hoa, chiếc lá, cành cây hay ngọn
cỏ,..chỉ cần ta biết lắng mình lại, khám phá vẻ đẹp của cuộc đời thì những điều dẫu có giản đơn thế nào cũng sẽ trở thành điều
quý giá.
(Dẫn chứng: )
- Tuy nhiên trong cuộc sống vẫn còn một số người tầm nhìn hạn hẹp, cảm xúc chai lì nên chưa biết nhìn ra cái đẹp trong cuộc
đời này, họ sống vội, sống gấp, sống ảo, lối sống thực dụng để rồi lãng quên đi những gì đẹp đẽ tồn tại ngay xung quanh
mình. Và đâu đó vẫn còn những con người thiếu ý chí, nghị lực, niềm tin...
- Biết cách nhìn nhận, khám phá, trân trọng cái đẹp của đời sống, con người.
- Trong mọi hoàn cảnh, dù vất vả, gian nan, con người cần có bản lĩnh, nghị lực vươn lên để sống một cuộc sống có ý
nghĩa.Do vậy, mỗi người hãy biết cách nhìn nhận, khám phá, trân trọng cái đẹp của đời sống, con người.
Có bao giờ bạn nghe được tiếng lá rơi rất khẽ, thấy được chồi non mới nhú? Bạn đã lắng nghe tiếng chim hót líu lo
chào mừng ngày mới, tiếng rì rào bất tận trên những cánh đồng quê hay bạn đã chạm tay vào cánh hoa mềm mại của bó cúc
trắng tinh? Đã bao giờ lắng mình để thấy được giọt sương long lanh đậu trên lá cỏ mỗi sớm mai!? Tất cả những điều đó là cái
đẹp của cuộc sống đáng trân quý. Vậy nên, nhà thơ Thanh Thảo đã gợi mở cho ta nhiều suy ngẫm về con người, cuộc sống
qua hình ảnh thiên nhiên thật đẹp:
"Những giọt sương lặn vào lá cỏ
Qua nắng gắt, qua bão tố
Vẫn giữ lại cái mát lành đầy sức mạnh
Vẫn long lanh, bình thản trước vầng dương..."
Hình ảnh “giọt sương lặn vào lá cỏ” - biểu tượng cho cái đẹp bình dị, khiêm nhường của đời sống quanh ta. Nhưng cái đẹp
ấy phải trải qua “nắng gắt”, “bão tố”, trải qua khó khăn, thử thách của cuộc đời để rồi “Vẫn giữ lại cái mát lành đầy sức
mạnh/Vẫn long lanh, bình thản trước vầng dương” nghĩa là vẻ đẹp của cuộc đời muôn đời vững bền, bất biến dẫu trải qua bao
khắc nghiệt, bao thăng trầm. Thiên nhiên, con người vẫn luôn tiềm tàng sức sống bền bỉ, mãnh liệt trước sóng gió cuộc đời.
Giữa vô vàn khó khăn, khốc liệt của hoàn cảnh, cái đẹp vẫn đơm hoa, sự sống vẫn nảy mầm. Giữa cuộc đời đầy chông gai,
sóng gió, có những con người bình thường nhưng vẫn tiềm ẩn sức sống phi thường, đầy bản lĩnh, nghị lực. Có những sự vật bề
ngoài tưởng chừng mong manh, những con người thoạt nhìn rất nhỏ bé, khiêm nhường (như giọt sương, lá cỏ) nhưng lại ẩn
chứa một sức mạnh lớn lao, một vẻ đẹp kì diệu. Cuộc sống luôn chứa đựng những điều bất ngờ, luôn ẩn chứa vẻ đẹp bình dị
mà thanh cao, những con người khiêm nhường mà vĩ đại. Tâm hồn con người, cái đẹp lên hương từ cuộc sống chính là hạt
ngọc lung linh,trong ngần, ngời sáng biết bao thánh thiện mà mỗi một chúng ta cần biết nâng niu, trân trọng. Muốn nhận ra
những vẻ đẹp đó, điều cốt yếu nhất là chúng ta cần phải có tấm lòng biết yêu cái đẹp, trân trọng cái đẹp. Hãy nuôi dưỡng niềm
tin, hi vọng vào cuộc sống, con người…Chẳng phải vì thế mà bông hoa sen sống giữa đầm lầy nhưng vẫn luôn toả hương
thơm ngát đó sao!? Chính hoàn cảnh khó khăn, thử thách lại là "thuốc thử" để con người nhận ra chính mình. Tuy nhiên, trong
cuộc sống đầy bộn bề, nhiều lo toan này vẫn còn những con người thiếu ý chí, nghị lực, niềm tin, ngại khó, ngại khổ, chưa
thấy được sức mạnh bên trong của mình để vươn lên tầm cao mới.Cuộc đời này vốn rất đẹp. Muốn nhận ra những vẻ đẹp kì
diệu đó, điều cốt yếu nhất là chúng ta cần phải có tầm nhìn, biết cách nhìn nhận, khám phá, trân trọng cái đẹp của đời sống,
con người.
---------------------------------------
Đề 3: Viết đoạn văn ( Khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về bức thông điệp mà khổ thơ trích bài “ Lá xanh” của
Nguyễn Sỹ Đại gợi ra:
Người vá trời lấp, bể
Kẻ đắp lũy xây thành
Ta chỉ là chiếc lá
Việc của mình là xanh
1.Giải thích
- “vá trời lấp bể”, “đắp lũy xây thành” chỉ những công việc to lớn và mang tầm vóc lớn lao, quy mô vĩ đại. Còn “chiếc
lá” chỉ là một thực thể bé nhỏ, bình thường nhưng trách nhiệm của nó đó là “xanh”. Có nghĩa là cần sống hết mình, làm đúng
công việc của mình là rất đủ.
- Ý đoạn thơ khuyên con người hãy sống là chính mình: mỗi người sinh ra có những đặc điểm riêng, sứ mệnh riêng, từ đó có
những định hướng, mục tiêu. ước mơ, khác nhau. Chúng ta hãy luôn tự tin vào bản thân mình, sống hết mình, luôn là chính
mình, làm những việc khiến bản thân mình thấy vui, thấy có ích dù là những việc nhỏ nhất.
2. Bình luận:
- Sống luôn là chính mình:Tự tin vào khả năng của bản thân, hài lòng với những gì mình có, luôn phấn đấu vươn lên, phát huy
mặt mạnh, hạn chế mặt chưa tốt của bản thân để ngày càng hoàn thiện mình , không để ý, nhòm ngó cuộc sống của người
khác rồi so bì, tính toán.
- Ý nghĩa của việc sống luôn là chính mình, biết cống hiến, dâng cho đời những điều tốt đẹp.
+ Con người ai cũng nên mang trong mình một hoài bão, một ước mơ dù lớn dù nhỏ. Để rồi cùng với những quyết tâm, đam
mê mãnh liệt biến ước mơ thành sự thật. Đã là chiếc lá thì phải xanh. Đó mới là cuộc sống của một đời lá đích thực. Còn với
chúng ta, đặc biệt là giới trẻ càng cần thiết phải bùng cháy, tỏa sáng rực rỡ đúng như sức trẻ của mình. Màu xanh của ta phải
thật đẹp, thật mãnh liệt không thể nhạt nhòa.
+ Người luôn là chính mình là người có lập trường kiên định, từ lập trường kiên định đó chúng ta có thêm động lực, niềm tin
để thực hiện kế hoạch mình đề ra.
+ Mỗi người khi không là chính mình thì chỉ là cuộc sống vay mượn từ người khác, tạm bợ, vô định. Chính vì thế, việc luôn là
chính mình có vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc sống, ta có thể tiếp thu những cái hay, cái tốt của người khác để hoàn
thiện mình chứ không đua đòi chạy theo, bắt chước. Mỗi người có vai trò, sứ mệnh riêng, không ai giống ai thế nên hãy luôn
vững vàng trước mọi biến cố của cuộc đời để được là chính mình, thực hiện đúng chức trách nhiệm vụ của mình, sống tận
hiến như chiếc lá “ là phải xanh”
( Dẫn chứng: Chị Đậu Huyền Trâm – một chiến sĩ công an 25 tuổi bị ung thư khi đang mang thai đứa con đầu lòng. Chị đã ra
đi và nhường lại sự sống cho đứa con thân yêu của mình. Chị là chiếc lá xanh nhất, là ánh dương đẹp nhất hoặc khổ thơ của
Thanh Hải: Một mùa xuân nho nhỏ/ Lặng lẽ dâng cho đời …)
* Mở rộng:
Tuy nhiên vẫn còn có nhiều người tự ti vào bản thân, không tin tưởng bản thân mình, luôn chỉ nhìn thấy nhược điểm của mình
và sống trong sự chìm đắm, ao ước được như người khác…
3.Bài học nhận thức và hành động:
Những câu thơ của nguyễn Sỹ Đại vô cùng sâu sắc. Dù ta là ai cũng hãy luôn cháy hết mình, như ngọn lửa rực cháy trong đêm
lần cuối, như hạt phù sa lắng mình bồi đắp cho cây cỏ tốt tươi đó chính là đang là chính mình, là “lá xanh” để sống an yên,
thanh thản, hạnh phúc, để thấy cuộc đời này ý nghĩa hơn.
Bạn không thể chặn những con sóng nhưng có thể học cách làm thế nào để lướt sóng. Chúng ta cảm thấy điều chúng
ta đang làm chỉ là một giọt nước trong đại dương. Nhưng đại dương sẽ ít hơn chỉ bởi thiếu đi giọt nước ấy. Bạn không thể dời
non, lấp bể hay đắp lũy, xây thành, nhưng chắc chắn rằng bạn có thể giữ gìn được những giá trị sống tốt đẹp cho cuộc đời này.
Điều quan trọng là có được một cuộc sống hữu ích nếu không thể trở nên vĩ đại. Những câu thơ trong bài thơ Lá xanh của
Nguyễn Sĩ Đại là lời nhắn nhủ chân thành đối với thế hệ trẻ hôm nay về lối sống và lẽ sống cao đẹp:
Người vá trời lấp, bể
Kẻ đắp lũy xây thành
Ta chỉ là chiếc lá
Việc của mình là xanh
“Vá trời lấp bể”, “đắp lũy xây thành” là những công việc to lớn và mang tầm vóc lớn lao, quy mô vĩ đại, người bình thường
khó có thể thực hiện được.Song tác giả nhấn mạnh “ Ta chỉ là chiếc lá”. Mỗi chiếc lá chỉ là một phần tử nhỏ thôi nhưng thiếu
lá, cây như dòng sông cạn. Chúng ta không lớn lao như vũ trụ, không vĩ đại như bậc kỳ nhân nhưng chúng ta quan trọng như
giọt nước nơi đại dương, như hạt cát trên sa mạc. Thiếu cá thể sao thành tổng thể?! Vậy nên việc của lá là “ phải xanh”- sống
hết mình, toả ra một ánh sáng riêng đúng với khả năng, thiên chức và cống hiến cho đời. Ta chỉ cần sống bình dị và an yên,
vững tin và miệt mài với chức năng của mình. Chỉ cần “xanh” là đã rất đủ. Giống như nhà bác học Anh-xtanh từng nói: “Nếu
ta bắt con cá phải leo cây, rõ ràng nó là một con cá ngu dốt. Hãy cứ để cho nó tung tăng dưới nước, chẳng phải nó trở thành
nhà vô địch sao?”. Chiếc lá đều phải “xanh”, thì cái cây kia mới rợp bóng mát, mới có thể tỏa bóng che chở. Chúng ta sống
hết mình, thì mới không để thời gian trôi qua lãng phí, để tuổi thanh xuân luôn rực rỡ, tươi đẹp. Chỉ có như vậy, ta mới có thể
tạo lập một cộng đồng vững mạnh, một xã hội xanh mát những màu “xanh”. Chị Đậu Huyền Trâm – một chiến sĩ công an 25
tuổi bị ung thư khi đang mang thai đứa con đầu lòng. Chị đã ra đi và nhường lại sự sống cho đứa con thân yêu của mình. Chị
là chiếc lá xanh nhất, là ánh dương đẹp nhất.Tuy vậy, không phải lúc nào ta cũng chỉ sống cho riêng mình, chỉ an phận thủ
thường với những “giấc mơ con” (Chế Lan Viên), con người ai cũng nên mang trong mình một hoài bão, một ước mơ dù lớn,
dù nhỏ. Để rồi cùng với những quyết tâm, đam mê mãnh liệt biến ước mơ thành sự thật. Chiếc lá phải xanh thì mới là cuộc
sống của một đời lá đích thực. Còn với chúng ta, đặc biệt là giới trẻ càng cần thiết phải bùng cháy, tỏa sáng rực rỡ đúng như
sức trẻ của mình. Màu xanh của ta phải thật đẹp, thật mãnh liệt không nhạt nhòa, sống có ích, sống nhiệt tình, cống hiến hết
mình cho cuộc đời. Dù ta là ai cũng hãy luôn cháy hết mình, như ngọn lửa rực cháy trong đêm lần cuối, như hạt phù sa lắng
mình bồi đắp cho cây cỏ tốt tươi đó chính là đang là chính mình, là “lá xanh” để sống an yên, thanh thản, hạnh phúc, để thấy
cuộc đời này ý nghĩa hơn.
------------------------------------------
Đề 4:
Bàn về học vấn, ngạn ngữ Hy Lạp có câu "Học vấn có những chùm rễ đắng cay nhưng hoa quả lại ngọt ngào". Em hiểu ý
kiến trên như thế nào? Hãy nói rõ quan niệm của mình về vấn đề này.
Trong lịch sử phát triển của thế giới suốt mấy ngàn năm qua, ở bất cứ quốc gia nào, dân tộc nào cũng có những tài năng xuất
chúng, những học giả uyên bác đã cống hiến cho đời nhiều điều đem lại lợi ích lớn lao, làm thay đổi cơ bản cuộc sống vật chất
và tinh thần của xã hội loài người. Đó là kết quả của quá trình rèn luyện và không ngừng học tập vì thế ngạn ngữ Hy Lạp có
câu "Học vấn có những chùm rễ đắng cay nhưng hoa quả lại ngọt ngào".
1. Giải thích:
Học vấn là gì? Học vấn thường được hiểu là trình độ hiểu biết của người có học. Trình độ hiểu biết này được nâng
cao dần dần qua từng cấp và quá trình tự học kéo dài suốt cả cuộc đời. Học vấn của một con người không chỉ hạn chế trong
một lĩnh vực nào đó mà có thể mở rộng ra nhiều lĩnh vực khác nhau. Học vấn đem lại niềm vui và hạnh phúc cho con người.
Ông cha ta xưa cũng đã từng giáo huấn con cháu: Bộ lông làm đẹp con công, Học vấn làm đẹp con người , nhân bất học bất
tri lí
2. Bàn luận:
Học vấn có vai trò quan trọng ra sao trong đời sống con người?
Có học vấn, con người mới có điều kiện làm chủ thiên nhiên, xã hội, nhất là làm chủ vận mệnh của mình. Trên cơ sở
ấy, đời sống vật chất và tinh thần mới được nâng cao. Học vấn cần thiết đối với mỗi con người như vậy, nhưng con người đến
với học vấn quả là gian nan, vất vả. Việc tích lũy và nâng cao tri thức không phải là chuyện ngày một ngày hai mà là chuyện
cả đời người. Con đường học tập là con đường gian nan, khổ ải nhưng cuối con đường là ánh sáng, là tương lai.: Bể học
không bờ (Khổng tử); Học, học nữa, học mãi (Lê-nin).
Muốn có học vấn, chúng ta phải có ý chí và nghị lực phấn đấu rất cao. Hãy nhìn con kiến tha mồi, con ong làm mật. Việc
tích lũy kiến thức của con người giống như Kiến tha lâu cũng đầy tổ (tục ngữ). Nếu cố gắng học hành thì đến một ngày nào
đó, chúng ta có được một trình độ học vấn vững vàng, phong phú. (Lí lẽ, lập luận bằng cách so sánh)
Thực tế lịch sử cho thấy những người nổi tiếng, uyên bác đều trải qua quá trình học tập, nghiên cứu lâu dài, lao tâm
khổ trí; phải nếm trải không ít vị đắng cay của thất bại; thậm trí cả sự nguy hiểm đối với mạng sống của mình. Nhưng với lòng
đam mê hiểu biết và khát vọng chinh phục, họ đã vượt qua tất cả để đi đến thành công.
Trong quá trình tích lũy, nâng cao học vấn, chúng ta thấy rất ít người có đầy đủ điều kiện học tập mà phần lớn là gặp
khó khăn. Khó khăn khách quan như thiếu tài liệu , như bài giảng khó hiểu, bài tập khó hay những vấn đề phức tạp trong quá
trình học tập và nghiên cứu... Bên cạnh đó là những khó khăn chủ quan như gia đình nghèo túng, bản thân phải vừa học vừa
làm thêm để kiếm sống... Tất cả những cái đó ảnh hưởng không nhỏ tới quá trình học tập của mỗi người, đòi hỏi chúng ta phải
biết vượt lên để đi tới đích.
* Dẫn chứng: Xưa nay, ở nước ta có biết bao gương hiếu học đáng khâm phục. Mạc Đĩnh Chi nhà nghèo đến mức phải hằng
ngày kiếm củi đổi gạo nuôi thân . Đêm xuống, không tiền mua dầu thắp sáng, phải bắt đom đóm bỏ vào vỏ trứng thay đèn để
học bài. Lương Thế Vinh từ một trẻ chăn trâu mà tu chí học hành để rồi trở thành nhà toán học. Lê Quý Đôn với sức học, sức
nhớ xuất chúng đã trở thành huyền thoại... thế nhưng thành của của nó thì vĩ đại vô cùng. Trên thế giới có hàng ngàn, hàng
triệu tấm gương sáng tiêu biểu cho giá trị của học vấn.
* Mở rộng, phản đề. Liên hệ bản thân: Việc học hành vô cùng quan trọng. Nó chi phối và có tác dụng quyết định đến cả
đời người. Những đắng cay trên bước đường nâng cao học vấn giúp chúng ta hoàn thiện nhân cách và biết quý trọng hơn
những hoa quả ngọt ngào mà học vấn mang lại cho cuộc sống. Tiếc rằng trong cuộc sống chúng ta vẫn còn nhiều bạn trẻ chưa
nhận thức đúng đắn vai trò của học vấn, thái độ thơ ơ trước việc học, thậm chí ỉ vào cha mẹ…thái độ đó chúng ta không
những không học tập mà còn phải phê phán.
3. Bài học nhận thức và hành động: Học vấn có những chùm rễ đắng cay nhưng hoa quả lại ngọt ngào đã trở thành chân lí
trong mọi thời đại, nhất là trong thời đại hiện nay - nền kinh tế tri thức đang là vấn đề được đặt lên hàng đầu. Vì thế mỗi người
cần nhận thức rằng: vẻ đẹp của nhan sắc dù lộng lẫy đến mấy cũng tàn phai theo thời gian nhưng vẻ đẹp trí tuệ, tâm hồn thì
luôn thách thức với thời gian. Phải biết vượt qua khó khăn thử thách bởi vì trên con đường chinh phục đỉnh cao trí tuệ nhân
loại, mỗi người phải đối mắt với muôn vàn khó khăn, nếu không lường trướdc được chúng ta dễ bị gục ngã. Đúng như ngạn
ngữ phương Đông: “người không học như ngọc không mài”.
---------------------------------------------------
Đề 5
William Arthur Ward từng nói: “ Người bi quan phàn nàn về cơn gió, người lạc quan chờ đợi nó đổi chiều, người thực tế
điều chỉnh lại cánh buồm ”. Bằng đoạn văn nghị luận ( khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến trên
1.Giải thích:
+ Người bi quan phàn nàn về cơn gió: Người có cái nhìn chán nản, tuyệt vọng, tiêu cực, không tin tưởng ở tương lai,phàn nàn
về những khó khăn, trở ngại trong cuộc sống, nhìn đâu cũng là sự tuyệt vọng, đổ lỗi cho người khác.
+ Người lạc quan chờ đợi nó đổi chiều: có cách nhìn, thái độ đầy hi vọng, tin tưởng ở phía trước, chờ đợi và hi vọng mọi điều
thay đổi theo hướng tốt đẹp sẽ đến với mình.
+ Người thực tế điều chỉnh lại cánh buồm: sẽ xem xét tình hình thực tế, đứng lên, gạt phắt mọi suy nghĩ tiêu cực, hành động
để điều chỉnh cánh buồm sao cho phù hợp với cơn gió để con thuyền tiến đến mục tiêu cần đến.
2.Bàn luận:
+ Cuộc sống vốn muôn hình vạn trạng, mỗi người có cách sống, thái độ, suy nghĩ riêng, cách ứng xử khác nhau trước một vấn
đề cuộc sống.
+ Cuộc sống của chúng ta nhiều lúc đưa đẩy khiến ta rơi vào trạng thái tuyệt vọng, không còn lối thoát. Tất cả dường như sụp
đổ, không chút hi vọng. Trạng thái của những con người bi quan là như vậy.
+ Người lạc quan là người luôn có niềm tin, hi vọng vào những điều tốt đẹp ở ngày mai. Nhưng khó khăn, thử thách không
chừa một ai. Lạc quan là tốt nhưng nếu chỉ ngồi đó mà hi vọng, không bắt tay vào thực hiện thì không thể có được kết quả tốt
được. Lạc quan chờ đợi và tin tưởng nhưng nếu điều đó không xảy ra thì mất thời gian và tuyệt vọng càng nhiều.
+ Người thực tế sẽ hành động thông minh và sáng suốt, người chủ động, làm chủ hoàn cảnh, thay đổi hoàn cảnh.Những trạng
thái như trên,bi quan nhìn chung khá nguy hiểm hay lạc quan vừa có cái hay nhưng nếu dùng không đúng lúc, đúng chỗ cũng
dẫn đến những hệ lụy của nó. Chính những lúc nguy cấp, cần phải thật sự tỉnh táo, thực tế, nhìn nhận rõ ràng vào cái hiện tại.
Bởi cái hiện tại vốn hiển hiện trước mắt, không hư ảo. đế thay đổi cái khó khăn, thử thách của hiện tại. Có như vậy, thành
công sẽ đến.
*Mở rộng vấn đề:
+ Nhìn chung, bi quan, lạc quan, hay thực tế đều là những trạng thái tự nhiên của con người khi đứng trước một sự việc nào
đó đặc biệt là vấn đề khó khăn, chông gai.
+ Đôi lúc, lạc quan cũng là điều tốt bởi nó nhen nhóm trong ta sự hi vọng, tin tưởng hơn ở ngày mai để từ đó ta có thêm năng
lượng, tự tin để vượt qua khó khăn. Và nhiều khi. thực tế quá nhiều cũng dễ dẫn đến tính thực dụng, tính toán. Vậy nên, vận
dụng phù hợp, ứng xử hài hòa là bởi tại ta và ta sẽ nhận được những điều tốt đẹp.
+ Phê phán những kẻ bi quan, cũng như những kẻ sống trong ảo tưởng, hão huyền.
3.Bài học nhận thức, hành động:
- Cần có lối sống thực tế, nhưng cần phân biệt thực tế với thực dụng – lối sống quá chú trọng vào vật chất và lợi ích cá nhân.-
Sống thực tế nhưng con người cũng cần có những hi vọng và sự lạc quan. Đây chính là yếu tố quan trọng giúp con người có
thêm sự nỗ lực để vượt lên những khó khăn, thử thách của cuộc đời.
-------------------------------------------------------------
Đề 6
Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về ý kiến: “Tài sản có giá trị nhất trên đời mà bạn có thể
sở hữu chính là một thái độ sống tích cực”.
Gợi ý
1. Giải thích
– Tài sản: Của cải vật chất và tinh thần có giá trị với chủ sở hữu.
– Thái độ sống tích cực: Thái độ chủ động trước cuộc sống, được biểu hiện thông qua cách nhìn, cách nghĩ, cách hành động.
=> Ý kiến khẳng định ý nghĩa to lớn của thái độ sống tích cực, từ đó khích lệ, động viên con người sống tích cực.
2. Bàn luận:
– Biểu hiện của thái độ sống tích cực:
+ Có cái nhìn đúng đắn về cuộc sống, về mối liên hệ giữa cá nhân với cuộc đời, về trách nhiệm của bản thân với gia đình và
xã hội.
+ Luôn chủ động trước cuộc sống:
• Xác định được mục tiêu sống, có ước mơ, hoài bão, dám phấn đẩu cho ước mơ, hoài bão dù phải đối diện với nhiều thử
thách, khó khăn.
• Luôn có khát vọng vươn lên khẳng định bản thân và hoàn thiện mình, luôn phấn đấu sống tốt, cho mình và cho mọi người.
+ Có năng lực sống, năng lực tinh thần mạnh mẽ, không buông xuôi, đầu hàng trước khó khăn, không dựa dẫm, ỷ lại vào
người khác.
– Thái độ sống tích cực là phẩm chất đáng quý của con người, là lối sống đẹp.
– Những giá trị mà thái độ sống tích cực mang lại:
+ Với cá nhân:
• Người có thái độ sống tích cực thường có cơ hội thành công trong cuộc sống cao hơn, đổng nghĩa với việc tạo dựng được
những thành quả từ chính sức lực, trí tuệ, lối sống của mình.
• Những giá trị vật chất sẽ đáp ứng được nhu cầu cuộc sống của cá nhân, góp phần giúp đỡ người thân, cộng đồng.
• Những giá trị tinh thần đem lại cho con người nhiều niềm vui, niềm hạnh phúc, thấy cuộc sống của mình có ích, có ý nghĩa,
được quý trọng, có được sự tự chủ, niềm lạc quan, sự vững vàng từ những trải nghiệm cuộc sống.
+ Với xã hội: Thái độ sống tích cực của cá nhân góp phần thúc đẩy xã hội phát triển, tiến bộ.
3.Bài học nhận thức và hành động
– Nhận thức sâu sắc về ý nghĩa to lớn của thái độ sống tích cực, nhất là trong xu thế hội nhập của đất nước.
– Tích cực phấn đấu rèn luyện trong học tập, cuộc sống, bổi dưỡng lòng tự tin, ý thức tự chủ.
---------------------------------------------------------------
Đề 7. Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ ) trình bày suy nghĩ về cách ứng xử của con người với chính mình.
Gợi ý
1.Giải thích:
+ Cách ứng xử với chính mình: Là thái độ, suy nghĩ, đánh giá về chính bản thân mình.
2. Bình luận:
- Tại sao con người cần có thái độ ứng xử văn hóa với chính bản thân mình?
+ Bởi vì bất kì một người nào cũng cần hiểu rõ bản thân mình.
+ Từ chỗ hiểu rõ bản thân, con người phải có thái độ, suy nghĩ , đúng đắn, tích cực về chính mình thì từ đó mới có thái độ, suy
nghĩ tích cực về người khác.
-Thái độ ứng xử văn hóa với chính bản thân được biểu hiện như thế nào?
+Hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu của bản thân.
+ Biết phát huy điểm mạnh, hạn chế, khắc phục, điểm yếu.
+ Không tự đánh giá quá cao về bản thân mình đồng thời cũng không tự hạ thấp mình
+Trân trọng, giữ gìn cả vẻ đẹp hình thức và vẻ đẹp tâm hồn.
-Ý nghĩa của việc hình thành văn hóa ứng xử với chính bản thân.
+ Nâng cao giá trị bản than.
+Là cơ sở, nền tảng trong quan hệ ứng xử với những người xung quanh
3.Bài học nhận thức, hành động
- Trước khi nhận thức, đánh giá về người khác, cần nhận thức, đánh giá về chính mình, không chê bai, phán xét người khác
mà hãy xét chính mình để bản thân mình ngày càng tốt hơn.
------------------------------------
Đề số 8: Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ ) trình bày suy nghĩ về câu nói sau: Mặt trời mọc rồi lặn, mặt trăng tròn rồi lại
khuyết nhưng ánh sáng mà người thầy rọi vào ta sẽ còn mãi trong cuộc đời”(Quách Mạc Nhược)
1. Giải thích:
- Mặt trời, mặt trăng: là những vì tinh tú của đất trời có chức năng tỏa sáng.
- Mọc, lặn, tròn, khuyết:là quy luật của tự nhiên . Đặt trong tương quan với ánh sáng mặt trăng, mặt trời, Quách Mạc Nhược
đã khẳng định sức sống bền bỉ, sâu đậm của nguồn ánh sáng mà người thầy chiếu rọi trong ta. Qua đó, nhà văn Trung Quốc
muốn đề cao vai trò, sự ảnh hưởng quan trọng của người thầy đối với mỗi người.
2. Bàn luận:
- Khẳng định ý kiến trên là đúng.
- Hành trình học tập của cuộc đời mỗi con người đều có những người thầy đi qua và nỗi người thầy đều chiếu rọi lên chúng ta
một nguồn ánh sáng của tri thức,của ý chí nghị lực, ước mơ và tình yêu thương. “ Người thầy cầm tay, mở ra trí óc và chạm
đến trái tim”
- Trong sự thành đạt của con người không thể thiếu vai trò của người thầy : nguồn sáng mà người thầy chiếu rọi sẽ còn mãi
trong cuộc đời mỗi chúng ta . Đó là nguồn sáng “còn mãi” không bao giờ tắt.
- Xã hội phát triển, quan niệm về giáo dục cũng có thay đổi chính vì thế vai trò của người thầy càng quan trọng .
- Phê phán những hành động vô lễ , xúc phạm thầy cô và cũng lên án những thầy cô giáo đi ngược lại nhân cách đạo đức nhà
giáo.
3.Bài học nhận thức và hành động
-Cần biết trân trọng và tri ân những người thầy, đồng thời rèn luyện thói quen tự học, tìm phương pháp tự học hiệu quả để
luôn khát vọng « hơn nữa kia » mà người thầy đã nhắn nhủ.
--------------------------------------------
------------------------------------
Đề 9
Lâm Tắc Từ, một vị quan thời nhà Thanh, từng nói: Biển rộng mênh mông, không bờ, không bến, không có giới hạn
là bởi nó không cự tuyệt bất kì một giọt nước nào. Núi có thể đứng cao sừng sững vạn trượng là bởi nó không từ chối dẫu chỉ
một hòn đá nhỏ.
Hãy viết đoạn văn nghị luận ( Khoảng 1 trang tờ giấy thi) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về câu nói trên?
* Dẫn dắt vấn đề:
Dẫn dắt và nêu vấn đề nghị luận: Lòng bao dung, độ lượng của con người trong cuộc sống
1.Giải thích:
– Hình ảnh biển rộng mênh mông, núi cao sừng sững là hình ảnh thiên nhiên mang vẻ đẹp kì vĩ, tráng lệ
– Không cự tuyệt một giọt nước nhỏ, không từ chối một hòn đá nhỏ có nghĩa là sẵn sàng đón nhận tất cả mọi nhứ dù là nhỏ bé,
bình thường nhất. Điều này gợi liên tưởng đến một tâm hồn rộng mở, nhân hậu.
-> Câu nói trên mượn quy luật của tự nhiên để ngụ ý khuyên răn con người rằng: Nếu biết sống bao dung, nhân hậu thì con
người sẽ làm được việc lớn, trở nên vĩ
đại.
- Sống bao dung là lối sống yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ, sẵn sàng đón nhận những người xung quanh thay vì thù hằn, ghét
bỏ.
2.Bàn luận
– Bao dung là sự hiểu biết của một nhân cách cao đẹp, thể hiện một tâm hồn rộng mở, giàu lòng yêu thương.
-Lòng bao dung sẽ cảm hoá được lỗi lầm, là động lực thúc đẩy,khuyến khích họ nhận ra sai lầm và sửa chữa.
-Không ai là không phạm sai lầm. Vì vậy khi ta bao dung với người khác cũng chính là là ta đang chuẩn bị cho mình “một lối
đi về”. Bởi cũng sẽ đến lượt ta sa ngã,
phạm lỗi lầm. Ai sẽ tha thứ cho ta nếu ta không từng biết tha thứ?
-Những người biết bao dung, vị tha sẽ luôn cảm thấy tâm hồn an yên, thanh thản; nhận được tình yêu thương, sự kính trọng
của mọi người.
– Nếu sống ích kỉ, bảo thủ thì con người trở nên nhỏ bé, tầm thường….
( HS lấy dẫn chứng)
Trong “ Bình Ngô đại cáo” Nguyễn Trãi Viết “ Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân/ Quân điếu phạt trước lo trừ bạo”. Giặc thua
trận vẫn cấp thuyền, cấp lương cho giặc về, chẳng phải Đại Việt ta quá bao dung nhân ái ngay cả với giặc đó sao?!
- Tuy nhiên, trong cuộc sống vẫn còn khá nhiều người sống ích kỉ, nhỏ nhen, bảo thủ….những con người như vậy cần được
cảm hoá…Cần bao dung với đối tượng phù hợp trong hoàn cảnh phù hợp, tránh bị người khác lợi dụng
+ Nhận thức sâu sắc được ý nghĩa, vai trò quan trọng của sựu bao dung trong cuộc sống.
+ Có nhiều cách để sống bao dung. Hãy tập tha thứ cho bản thân mình. Đừng đặt quá nhiều áp lực khi nghĩ rằng mình làm sai
hoặc chưa hoàn thành được điều gì đó theo kế hoạch.
+ Biết tha thứ cho người khác, gạt đi những sự giận dữ, thù ghét người khác…..
--------------------------------
-----------------------------------------------
Đề 10. Ai cũng muốn làm điều gì đó lớn lao, nhưng lại không nhận ra rằng cuộc sống được tạo thành từ những điều rất nhỏ.
(Frank A Clark)
Hãy viết đoạn văn ( khoảng 1 trang tờ giấy thi) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên?
1. Giải thích:
+ Ai cũng muốn làm điều gì đó lớn lao: Khát vọng vươn tới những đích lớn, làm thay đổi cuộc sống khiến nó trở nên tốt đẹp
hơn
+ Nhưng lại không nhận ra rằng cuộc sống được tạo thành từ những điều rất nhỏ: Nhiều người không ý thức được những
việc lớn lao bao giờ cũng phải bắt đầu từ những việc nhỏ, như dòng sông được tạo bởi nhiều con suối, như đại dương là nơi
tìm về của nhiều dòng sông.
=> Ý nghĩa của câu nói: Con người luôn có khát khao làm những điều lớn lao, vĩ đại mà lại quên rằng phải bắt đầu từ những
điều rất nhỏ bé, bình thường.
2. Bàn luận:
+ Mơ ước làm điều lớn lao là nguyện vọng chính đáng, cần thiết của mỗi người, cần khuyến khích.
+ Nhưng luôn phải ý thức được rằng, cuộc sống là tổng hòa các mối quan hệ xã hội, nhân cách con người cũng được tạo nên
bởi mối quan hệ, mọi bình diện từ nhỏ đến lớn: hành vi, đạo đức, lối sống…
+ Ý nghĩa, hạnh phúc của cuộc sống cũng được kiến tạo từ những điều rất đỗi bình dị, nhỏ bé, đơn sơ.
Dẫn chứng: Chẳng có ai sinh ra trong đời đã thành công. Không người nào hiện hữu nơi trần gian thực hiện những điều vĩ đại
ngay tức thì. Để làm nên bóng đèn chiếu sáng, Ê đi xơn đã phải trải qua hơn một ngàn lần thất bại. Điều đáng quý nhất nơi
ông vẫn là một sự kiên trì, không nản chí mỗi khi thí nghiệm không thành công. Và ông trở thành một nhà sáng chế vĩ đại mà
ai cũng ngưỡng mộ bắt đầu từ những thí nghiệm ban đầu.
* Mở rộng:
Phê phán lối nghĩ, cách ứng xử nguỵ biện: Vì việc lớn mà quên việc nhỏ, muốn trở thành vĩ nhân mà quên rằng mình cũng là
một con người bình thường.
+ Mỗi người cần có nhận thức đúng đắn về sự thành công trong cuộc sống để có thể tìm ra con đường dành cho mình. Hãy cứ
sống với những khát khao lớn lao, vĩ đại và hãy bắt đầu để biến chúng thành hiện thực bằng cách làm từ những điều nhỏ bé
trước, việc dù nhỏ mấy nhưng có ích vẫn kiên quyết làm.
+ Thường xuyên rèn luyện đức tính kiên nhẫn, bắt đầu uốn nắn mình từ những việc nhỏ, từ đó mới hy vọng hướng tới những
điều lớn lao, cao cả.
---------------------------------------
---------------------------------
Đề 11. Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 từ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về lời dặn dò của người thợ dành cho những
cây bút chì trong câu chuyện dưới đây: “Điều quan trọng nhất đối với cháu và những người dùng cháu không phải là nước
sơn bên ngoài cháu, mà là những gì bên trong cháu đấy”
CÂU CHUYỆN CÂY BÚT CHÌ

Khi ra đời, một cây bút chì luôn thắc mắc rằng cuộc sống bên ngoài xưởng làm bút chì sẽ ra sao bởi thỉnh thoảng nó nghe
những người thợ nói chuyện với nhau. Bút chì băn khoăn mãi, anh em của nó cũng không biết gì hơn. Cuối cùng, trước hôm
được mang đến các cửa hàng, bút chì hỏi người thợ làm bút rằng nó và anh em nó sẽ ra sao ở bên ngoài cuộc sống rộng lớn
kia.
Người thợ làm bút mỉm cười. Ông nói:
– Có năm điều cháu và các anh em của cháu nên nhớ khi bắt đầu cuộc sống. Nếu cháu nhớ và làm được thì cháu sẽ trở thành
cày bút chì tốt nhất.
Thứ nhất: cháu có thể làm được những điều kì diệu nhất nếu cháu nằm trong bàn tay một người nào đó và giúp họ làm việc.
Thứ hai: cháu sẽ cảm thấỵ đau đớn mỗi khi bị gọt, nhưng phải như thế cháu mới tốt hơn và có thể tiếp tục cuộc sống của
mình.
Thứ ba: nếu cháu viết sai một lỗi, cháu hãy nhớ để sửa lại là được.
Thứ tư: điều quan trọng nhất đối với cháu và những người dùng cháu không phải là nước sơn bên ngoài cháu, mà là những gì
bên trong cháu đấy.
Và cuối cùng: trong bất cứ trường hợp nào, cháu cũng vẫn phải tiếp tục viết. Đó là cuộc sống của cháu, cho dù cháu gặp tình
huống khó khăn như thế nào cũng vẫn phải viết thật rõ ràng, để lại những dấu ấn của mình.
(Truyện Ngụ ngôn, Theo Internet)
Gợi ý
1. Giải thích
– “Nước sơn bên ngoài”: hình thức, cái bề nổi bên ngoài.
– “Những gì bên trong”: tâm hồn, tính cách, tri thức, thái độ sống.
– “Với bản thân cháu và người dùng cháu”: với mỗi cá nhân và với những người xung quanh, những người nhìn nhận, đánh
giá cá nhân ấy.
Ý nghĩa câu nói: Đề cao giá trị bên trong của mỗi con người. Cái bề ngoài màu mè, rực rỡ chỉ thu hút được ở phút ban đầu và
sẽ nhanh chóng tan biến. Chính một tâm hồn đẹp, một lối sống đẹp, một tri thức phong phú sẽ mang lại cho mỗi người sức hút
và giá trị bền lâu.
2. Bàn luận
– Vì sao cái giá trị bên ngoài lại không quan trọng bằng cái cốt lõi bên trong?
+ Vẻ bên ngoài gây chú ý trong phút chốc, nhưng cái bên trong mới tạo ấn tượng lâu dài.
+ Vẻ bên ngoài chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, nhưng giá trị tâm hồn sẽ tồn tại vĩnh cửu với thời gian.
– Vì sao giá trị bên trong ấy không chỉ quan trọng với những người xung quanh, mà còn quan trọng với mỗi người?
+ Giá trị bên trong sẽ là thước đo những người xung quanh dùng để đánh giá bạn.
+ Nhưng với mỗi cá nhân, giá trị bên trong quan trọng, vì nó là thứ làm nên chính bạn, một bản thể đặc biệt không trùng lặp.
Dẫn chứng:
*Mở rộng
Để xây dựng, giữ gìn và phát huy giá trị bên trong của mình, chúng ta cần:
– Tích luỹ cho mình tri thức, kĩ năng sống.
– Nuôi dưỡng cho mình tấm lòng nhân ái, tâm hồn biết rung động trước cuộc sống, rèn luyện cho mình lối sống đẹp.
Tuy vậy, chúng ta cũng không thể bỏ qua yếu tố bên ngoài; không thể ỷ vào việc chăm chút thế giới bên trong mà tạo cho
mình vẻ bên ngoài xộc xệch, luộm thuộm. Bên trong toả sáng, bên ngoài chỉn chu mới là con người của thời đại mới.
3. Bài học nhận thức và hành động.
– Câu nói định hướng cho chúng ta thái độ sống đúng đắn. Biết nhìn nhận và thấy được giá trị của bản thân được tạo nên bởi
tâm và trí.
– Hãy luôn làm đẹp mình bằng vẻ đẹp của tâm hồn và trí tuệ.
Khi bạn chọn mua một cây bút chì, bạn sẽ quan tâm nhất đến chất lượng bên trong hay nước sơn bề ngoài? Với tôi,
khi mua một cây bút, điểu quan trọng nhất không phải là nước sơn bên ngoài, mà là những gì bên trong. “Nước sơn bên
ngoài” chỉ là hình thức, cái bê’ nổi bên ngoài, còn “những gì bẻn trong” là tâm hồn, tính cách, tri thức, thái độ sống. Vẻ bên
ngoài gây chú ý trong phút chốc, nhưng cái bên trong mới tạo ấn tượng lâu dài. Với con người, một yẻ ngoài hào nhoáng, đẹp
đẽ chưa chắc đã khiến bạn được mọi người yêu quý. Nhưng nếu bạn có tri thức, bạn sống đẹp, có lòng nhân ái, bạri có trái
tim biết lắng nghe và chia sẻ với cuộc đời, bạn chắc chắn sẽ được mọi người yêu quý. vẻ bên ngoài chỉ tồn tại trong thời gian
ngắn, nhưng cái giá trị tâm hổn sẽ tồn tại vĩnh cửu với thời gian. Một sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành sẽ làm người ta
nhớ lâu. Nhưng một tài hoa xuất chúng sẽ lưu danh muôn đời. Trong mọi cuộc thi sắc đẹp, không bao giờ thiếu phần thi ứng
xử. Giá trị bên trong sẽ là thước đo những người xung quanh dùng để đánh giá bạn. Không những thế, giá trị bên trong còn
là thứ làm nên chính bạn, một bản thể đặc biệt không trùng lặp. Người có thể giống người, xã hội hiện đại, con người có thể
trang điểm, có thể phẫu thuật để giống nhau, nhưng tâm hồn thì không ai giống ai cả. Vì vậy, giá trị bên trong sẽ làm nên nét
riêng biệt, để bạn không bị hoà tan vào cuộc đời. Nhưng cũng khống thể bỏ qua yếu tố bên ngoài, không thể ỷ vào việc chăm
chút thế giới bên trong mà tạo cho mình vẻ bên ngoài nhếch nhác. Mỗi chúng ta cần luôn phấn đấu hoàn thiện đẹp cả tâm
hồn bên trong lẫn hình thức bể ngoài, bạn nhé!
-------------------------------------------
Đề 12
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi
Con đê dài hun hút như cuộc đời. Ngày về thăm ngoại, trời chợt nắng, chợt râm. Mẹ bảo:
- Nhà ngoại ở cuối con đê.
Trên đê chỉ có mẹ, có con. Lúc nắng mẹ kéo tay con:
- Đi nhanh lên kẻo nắng vỡ đầu ra.
Con cố. Lúc râm con đi chậm, mẹ mắng:
- Đang lúc mát trời, nhanh lên kẻo nắng bây giờ!
Con ngỡ ngàng: Sao nắng, sao râm đều phải vội?
Trời vẫn nắng vẫn râm…
Mộ mẹ cỏ xanh, con mới hiểu: Đời, lúc nào cũng phải nhanh lên.
(Theo vinhvien.edu.vn)
Hãy viết đoạn văn ( Khoảng 200 chữ ) bàn về câu cuối của văn bản: “ Đời lúc nào cũng phải nhanh lên”?
Gợi ý
1. Giải thích
 Ý nghĩa câu chuyện: dùng hình ảnh ẩn dụ để gửi gắm một thông điệp: Trên con đường đời, lúc nào cũng phải nhanh, nỗ lực
hết mình phải đi qua những bóng nắng, bóng râm của cuộc đời.
 Sống là không chờ đợi, lúc nào cũng phải nhanh, nỗ lực đến đích. Cuộc đời là một hành trình dài hướng đến bến đợi bình an
với những cơ hội và thách thức liên tiếp nhau.
2. Bàn luận:
 Trong cuộc sống, phải nhận thức được đâu là những khó khăn, thử thách, cơ hội thuận lợi đối với mình.Đó là cách nhìn nhận
biện chứng về cuộc đời. Người ta chỉ nhận ra điều đó khi đã từng trải.
 Con người không nên thụ động trước những biến cố xảy ra trong cuộc sống, lúc khó khăn trở ngại phải nhanh để vượt qua,
không chìm đắm trong thất bại.
 Lúc có cơ hội phải nhanh tay để nắm bắt, không để cơ hội tuột mất khỏi tầm tay.
 Vì sao phải sống nhanh? Vì cuộc đời ngoài kia trôi đi hối hả, không chờ đợi ai, nhất là trong cuộc sống xã hội hiện nay. Bởi
vậy mỗi chúng ta cần biết tận dụng thời gian chí ít cũng không bỏ lỡ cơ hội. Vì vậy, phải sống sao cho có mặt của chúng ta
trong cuộc sống, cuộc đời. “Con người có thể sống vô danh nhưng không được sống vô nghĩa”.
 Sống nhanh lên ? Trân trọng từng giây phút của cuộc đời, tăng cường độ sống cho một khoảng thời gian ngắn nhất, sống và
làm việc một cách có ích, không nên sống hoài sống phí cho những mục đích, những dự định vô bổ. Sống có ý nghĩa với mình
và những người xung quanh chứ không phải là sống thử, sống đốt cháy giai đoạn như một bộ phận thanh niên hiện nay.
 Để làm gì ? Để trở thành người có ích, để “in dấu trên mặt đất và in dấu trên trái tim người khác”. Sống nhanh để trao gửi yêu
thương và đón nhận yêu thương, sống nhanh để tận hưởng thiên đường ngay trên mặt đất ?
 Dẫn chứng: Mỗi buổi sáng con linh dương phải chạy nhanh hơn con hổ chạy chậm nhất nếu không nó sẽ bị ăn thịt. Bởi chậm
trễ thì linh dương khó lòng tồn tại trong cái thế giới của nó. Vậy nên, “sống là không chờ đợi”, không để thời gian lãng phí.
 Nhưng trên con đường đời, dù đã xác định trước đích đến nhưng mỗi người vẫn “vòng vèo, chùng chình”. Chỉ khi nhận ra
những mất mát hoặc mất mát ta mới nhận ra chân lí ở đời…
 Cơ hội và thách thức, hạnh phúc và khổ đau, khó khăn và thuận lợi chia đều cho mỗi người, hãy coi mỗi thuận lợi và khó khăn
là một phần của cuộc sống, là một chặng đường mà ta phải đi qua, mình phải nhận ra và đón nhận nó và sống hết mình vì cuộc
sống không chờ đợi ai.
 Hạnh phúc và khổ đau phụ thuộc vào thái độ sống của chúng ta.
 Nhanh hay chậm là do suy nghĩ chủ quan của mỗi người . Cũng có đôi khi nhanh một chút lại là “nhanh ẩu đoảng”, chậm một
chút lại là “chậm mà chắc”. Khó khăn và cơ hội luôn song hành cùng với nhau. Con người cần có đủ bản lĩnh, nghị lực, cả sự
kiên định và sự nhanh nhạy, năng động để chủ động vượt qua khó khăn và nắm bắt cơ hội của chính mình.
---------------------------------------
Đề 13
Trong thư gửi thầy hiệu trưởng của con trai mình, Tổng thống Mĩ A.Lin – côn viết:
“Xin dạy cho cháu biết đến thế giới kì diệu của sách, nhưng cũng để cho cháu đủ thời gian để lặng lẽ suy tư về sự bí ẩn
muôn thuở của cuộc sống: đàn chim tung cánh trên bầu trời, đàn ong bay lượn trong nắng, và những bông hoa nở ngát trên
đồi xanh…”.
Trình bày suy nghĩ của em về đoạn thư trên bằng một đoạn văn khoảng 200 chữ.
1. Giải thích ý nghĩa đoạn thư:
– “Dạy cho cháu biết đến thế giới kì diệu của sách”: Biết thu nhận kiến thức từ sách vở, có niềm say mê khám phá thế giới
kiến thức phong phú của sách.
– “Cũng để cho cháu đủ thời gian để lặng lẽ suy tư về sự bí ẩn muôn thuở của cuộc sống”: chú trọng rèn luyện tâm hồn
nhạy cảm, biết quan tâm đến cuộc sống xung quanh, tự mình khám phá ý nghĩa của cuộc sống, vẻ đẹp của thế giới tự nhiên
cũng như của con người.
=> Đoạn thư là lời tâm sự, mong mỏi của một người cha đối với nhà trường, với các nhà giáo dục: Dạy cho con mình hiểu
biết, trân trọng giá trị của sách vở và cuộc sống.
2. Bàn luận:
– Đoạn thư là tâm tình của một người cha: thể hiện tình yêu con và mong muốn con trưởng thành.
– Lời đề nghị của ông với thầy hiệu trưởng, với nhà trường còn thể hiện mong ước của một người yêu thương, quan tâm
đến sự phát triển toàn diện nhân cách của thế hệ trẻ.
– Nội dung lời đề nghị sâu sắc, chính đáng:
+ Không phủ nhận vai trò quan trọng của sách, của kiến thức văn hóa do sách vở mang lại, vì đó là cả một “thế giới kì
diệu”, rộng mở. Không có kiến thức văn hóa, con người thiếu nền tảng tri thức.
+ Tuy nhiên, kiến thức cuộc sống thực tiễn của con người cũng quan trọng không kém, bởi đó là “sự bí ẩn muôn thuở”
mà con người luôn cần khám phá, hiểu biết. Nó cần thiết và bổ ích cho con người, có tác động tích cực trong việc vun đắp bồi
dưỡng tâm hồn, khơi dậy tình yêu cuộc sống.
+ Vai trò của người thầy trong việc khơi dậy tinh thần tự học, lòng ham hiểu biết khám phá, chiêm nghiệm và “ lặng lẽ
suy tư” trước mọi vấn đề của đời sống của học sinh. Đó là điều quan trọng để học sinh có thói quen quan tâm đến mọi điều
trong đời sống.
Dẫn chứng: Từ khi còn nhỏ, Bác đã ham đọc sách, chỉ cần có thời gian là Người tìm đến sách để mở mang kiến thức, tìm hiểu
thế giới. Đặc biệt, trong quá trình hoạt động cách mạng, Bác là tấm gương sáng về tự học với những nỗ lực phi thường. Trong
những năm bôn ba nước ngoài tìm đường cứu nước, dù phải làm những việc vất vả để kiếm sống, nhưng Bác luôn dành thời
gian cho đọc sách và tự học. Nhờ quá trình đọc sách và tự học cùng với việc tích luỹ tri thức từ thực tiễn đã nhào nặn nên một
con người vĩ đại hồ Chí Minh.
* Mở rộng: Phê phán quan điểm phiến diện: hoặc chỉ thấy vai trò của kiến thức sách vở, hoặc chỉ quan tâm đến thực tiễn.
– Biết học trong sách vở nhưng cũng cần biết học ở cuộc sống, quan tâm đến đời sống xã hội. Đó là chìa khóa dẫn đến thành
công của mỗi con người.
– Biết yêu cuộc sống, nhận ra vẻ đẹp từ những điều bình dị nhất của vạn vật quanh ta. Học kiến thức song song với rèn luyện
đạo đức, nhân cách làm người….
------------------------------------
Đề 14. Viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ về ý kiến sau : Bạn chớ để cuộc sống trôi qua kẽ tay vì bạn cứ
đắm mình trong quá khứ hoặc ảo tưởng về tương lai.
1.Giải thích
+ Để cuộc sống trôi qua kẽ tay: Lãng phí thời gian, tuổi trẻ, khiến cuộc sống buồn tẻ.
+ Đắm mình trong quá khứ: là tôn thờ quá khứ, coi quá khứ là những gì tốt đẹp nhất.
+ Ảo tưởng về tương lai: vẽ ra tương lai rực rỡ như ý.
+ Lời nhắc nhở mỗi bạn trẻ không nên lãng phí tuổi trẻ, lãng phí cuộc đời mình vì những điều đã qua hoặc những gì chưa
tới mà phải sống hết mình với hiện tại, tận hiến, tận hưởng để cuộc đời mình có ý nghĩa. Ý kiến này là lời khuyên hết sức
đứng đắn và ý nghĩa.
2. Bàn luận
+ Quá khứ là những gì đã qua, không bao giờ quay lại. Vì vậy nếu cứ đắm chìm trong quá khứ, ru mình giữa vinh quang
hay đau khổ trách móc bản thân, nuối tiếc quá khứ ấy sẽ khiến chúng ta lãng quên, bỏ lỡ những cơ hội, những điều tốt đẹp
hiện tại.
+Tương lai là cái chưa đến, sắp đến và sẽ đến. tương lai phụ thuộc hoàn toàn vào hành động của mỗi chúng ta ở hiện tại.
Nếu chúng ta biết nắm bắt thời cơ, không ngừng phấn đấu ở hiện tại sẽ được hưởng thành quả trong tương lai.
+Sống, cống hiến, học tập và lao động cũng cần đi liền với hưởng thụ. Biết nâng niu, trân trọng những giá trị vật chất cũng
như tinh thần của cuộc sống hiện tại cũng là điều quan trọng và cần thiết.
- Phê phán một bộ phận giới trẻ sống ảo tưởng, không có ước mơ, hoài bão, ru mình trong quá khứ sẽ luôn gặp thất bại trên
đường đời.
Dẫn chứng: Loài hoa như biểu tượng cho văn hoá người Nhật, hoa anh đào Sakura vượt qua mùa giá rét khắc nghiệt để trổ
hoa khi xuân về nắng ấm. Sakura là một triết lí cho khát vọng thăng hoa trong đời sống: hãy bừng nở tỏa sáng một lần trong
muôn vàn cánh hoa đẹp, đế rồi can đảm lìa cành theo gió bay đi. Triết lí thăng hoa ấy đã từng là một vẻ đẹp cộng đồng giúp
nước Nhật đi lên sau đổ nát chiến tranh và cô lập. Triết lí Sakurai ấy còn là một niềm tin giản dị: hãy sống mà không đợi chờ
số phận, không cầu may vào một ngày mai, không phải hối tiếc vì những điều đã bỏ lỡ của ngày hôm nay…
+ Không chủ quan dựa vào quá khứ, không ảo tưởng trông chờ vào tương lai may mắn.
+ Cống hiến hết mình cho hiện tại, xây dựng mục tiêu, kế hoạch cho tương lai.
------------------------------
Đề 15. Nhà văn Nguyễn Khải cho rằng: Để sống được hàng ngày tất nhiên phải nhờ vào những "giá trị tức thời". Nhưng sống
cho có phẩm hạnh, có cốt cách nhất định phải dựa vào những "giá trị bền vững".
Suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên.

1. Giải thích:
- Giá trị tức thời: là những giá trị vật chất và tinh thần chưa trải qua thử thách, sàng lọc của thời gian, mới có ý nghĩa
trong thời điểm hiện tại, thoả mãn những nhu cầu cuộc sống sinh hoạt hàng ngày như: cơm, áo, gạo, tiền, vui chơi, giải trí, các
mối quan hệ...Đây là những giá trị rất cần thiết vì thiếu nó con người không thể tồn tại.
- Giá trị bền vững: Chỉ những giá trị tinh thần đã trải qua thử thách, sàng lọc của thời gian, có ý nghĩa lâu bền, trở thành
nền tảng văn hoá, đạo lí của dân tộc và nhân loại như: tinh thần yêu nước, lòng nhân ái, tình cảm tri ân, sự ngay thẳng trong
sạch, thẩm mỹ tinh tế,....Đây là những giá trị quan trọng giúp con người sống có phẩm hạnh, cốt cách.
- Mối quan hệ giữa hai giá trị: Vừa đối lập vừa thống nhất. Con người cần có những giá trị tức thời để duy trì cuộc
sống, cũng rất cần những giá trị bền vững để sống có ý nghĩa.
2. Bàn luận:
- Muốn tồn tại con người cần phải tạo ra và nhờ vào những giá trị tức thời. Tuy nhiên nếu quá coi trọng những giá trị
đó, con người sẽ bị chi phối bởi lối sống thực dụng, coi trọng vật chất, chỉ nhìn thấy những lợi ích trước mắt (dẫn chứng).
- Để cuộc sống thật sự có ý nghĩa, con người nhất định phải vươn tới những giá trị tinh thần tốt đẹp. Tuy nhiên, cốt
cách, phẩm giá con người không thể có tức thời trong ngày một ngày hai, mà đó là kết quả của quá trình học tập, rèn luyện,
bồi đắp lâu dài về tâm hồn, trí tuệ, hành động...Đó cũng là cách để con người có một cuộc sống bền vững, không chỉ giới hạn
trong thời gian đời người mà còn trong sự ghi nhận lâu dài của cộng đồng. ( Dẫn chứng)
- Những giá trị tức thời, nếu có ý nghĩa tích cực, được xã hội đón nhận, gìn giữ, lưu truyền sẽ trở thành những giá trị
bền vững. Trong khi đó, có những giá trị đã được hình thành từ lâu, qua thực tiễn không còn phù hợp, trở nên lạc hậu, lỗi thời
sẽ bị đào thải. Cứ thế, các giá trị được sàng lọc, chuyển hoá, làm cho cuộc sống con người ngày càng tốt đẹp hơn.
3. Bài học:
- Nhận thức được vai trò, ý nghĩa của mỗi giá trị.
- Hình thành kĩ năng sống, biết tiếp nhận hợp lí trước các giá trị của cuộc sống.
- Phải có bản lĩnh để sống có phẩm giá, cốt cách dựa theo nền tảng những giá trị bền vững về văn hóa, đạo lí...của dân
tộc và nhân loại.
--------------------------------
Đề 16: Biết lắng nghe – điều kì diệu của cuộc sống. Suy nghĩ của anh(chị) về vấn đề trên.
1. Giải thích:
- “Nghe” là sự tiếp nhận âm thanh bằng tai (thính giác).
- “Biết lắng nghe” là không chỉ nghe bằng tai mà còn nghe bằng cả khối óc và trái tim.
- “Biết lắng nghe – điều kì diệu của cuộc sống ” là một trong những cách tiếp nhận, học hỏi của con người nhằm làm cho bản
thân ngày càng hoàn thiện.
- “ Biết lắng nghe” tùy thuộc vào ý thức chủ quan của mỗi người. Đó là đức tính, là năng lực cần phải học hỏi, là yếu tố thúc
đẩy để con người tự hoàn thiện nhân cách và trưởng thành hơn …do đó, “Biết lắng nghe” là điều kì diệu của cuộc sống.
2. Bình luận:
- “Biết lắng nghe” phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kinh nghiệm sống, vốn văn hóa, tầm nhìn, sự nhạy cảm, độ tinh tường,
tinh thần cầu thị, quan niệm sống của con người,…
- “Biết lắng nghe” là điều kì diệu của cuộc sống: nghe để hiểu, để hành động, để hướng tới giá trị chân, thiện, mĩ. Chẳng hạn,
biết nghe tiếng vọng về từ quá khứ, nghe những gì đang diễn ra ở hiện tại, nghe được cả tương lai; nghe được lời của thiên
nhiên, đất trời, lời của cây cối, chim muông; nghe để phân biệt phải trái, hay dở, tốt xấu, nghe được cả tiếng trái tim mình…
- Không biết lắng nghe thì cuộc sống thật vô nghĩa, tẻ nhạt, ….
- “Biết lắng nghe” có vai trò quan trọng trong cuộc sống của con người, vì vậy, mỗi người cần phải có ý thức rèn luyện năng
lực “lắng nghe”.
- Biết lắng nghe một cách chân thành, cầu thị để có thể chia sẻ, đồng cảm với người khác và làm cho cuộc sống của mình
ngày càng có ý nghĩa…
- Chống tư tưởng chủ quan, bảo thủ và phê phán lối sống ích kỉ, “biết nghe mà vẫn giả điếc”…
-----------------------------------------
Đề 17: Thử thách lớn nhất của con người là lúc thành công rực rỡ. (G.Welles)
Trình bày suy nghĩ của em về câu nói trên.
1. Giải thích
- Thử thách: những khó khăn, cản trở do cuộc sống, công việc đặt ra trên con đường tìm kiếm thành công.
- Thành công rực rỡ: thành công lớn đem lại cả tiếng vang và lợi ích,
đáng để tự hào và kiêu hãnh.
=> Thành công lớn cũng có thể trở thành trở ngại, rào cản đòi hỏi con người phải có bản lĩnh, nghị lực thì mới vượt qua.
2. Bàn luận
* Thành công rực rỡ là thử thách lớn vì:
- Đạt được thành công, con người thường có tâm lí dễ thỏa mãn, tự đắc, kiêu ngạo.
- Đạt được thành công, con người thường ảo tưởng về khả năng của mình.
- Khi ấy, thành công sẽ trở thành vật cản và triệt tiêu động lực phấn đấu của bản thân trên hành trình tiếp theo.0,5
(dẫn chứng, phân tích)

* Thành công sẽ trở thành động lực cho mỗi người khi:
- Có tầm nhìn xa và tỉnh táo trước kết quả đã đạt được.
- Biết đặt ra mục tiêu mới, lên kế hoạch hành động.
- Không lãng phí thời gian và nỗ lực không ngừng.
(dẫn chứng, phân tích)
*. Mở rộng, nâng cao vấn đề
- Phê phán thái độ chủ quan, kiêu căng, tự mãn trước thành công.
- Liên hệ: những trải nghiệm của chính bản thân.
- Biết tự đánh giá, khiêm tốn để không bị choáng ngợp trước hào quang chiến thắng.
- Cần có bản lĩnh và nghị lực để vươn tới những thành công mới.
---------------------------------------------------------
Đề 18:
Tôi sinh ra ở Việt Nam và cũng như bao người trẻ khác, đã từng mang trong mình một giấc mơ chinh phục thế giới. Thời
còn trẻ ai mà chẳng ăn to nói lớn, máu sôi sục và tim đập như nhạc phim” Bước nhảy”( tựa phim tiếng Anh là Step Up). Hai
mươi mấy năm sau, vào một đêm mưa gió bão bùng ở Sài Gòn trên đường Nguyễn Du, nghe anh bạn thân phán một câu”Em
bây giờ là công dân thế giới”. Cái quán nhỏ, gió ồ ồ, còn mình thì chân tay lạnh ngắt…
Hai mươi mấy năm, bôn ba làm việc tại gần 60 quốc gia, từ cái chân dọn bàn khách sạn, chạy bàn các kiểu nhà hàng, cho
đến Tổng giám đốc khu vực Châu Á, Giám đốc phát triển toàn cầu của một tập đoàn, tôi vẫn ngỡ ngàng khi được gọi là công
dân thế giới. Huênh hoang một chút thì nói về ly cốc tai trị giá hơn 100 đô tại khách sạn 7 sao Burj Al Arab. Bề ngoài một
chút thì nói về những tấm hình selfie chụp lia lịa trước kim tự tháp Ai Cập hay khu lăng mộ Taj Mahal. Thế nhưng đằng sau
thước phim đã làm hậu kì rất kĩ ấy, mấy ai biết được sự thật về con đường gian nan để bước ra thế giới? Nếu thử chơi trò “
phút thật lòng”, tôi sẽ nói thế này: “ Tôi đã từng sợ hãi. Tôi đã từng thiếu hiểu biết.Tôi đã từng sai lầm.Tôi cũng đã từng cố
chối bỏ bản thân mình chỉ vì mong muốn được trở thành người khác”. Công dân thế giới mà vậy có mất mặt quá không ta?
Hai mươi mấy năm sau, hành trình đi ra thế giới đối với tôi là hành trình trở về cội nguồn, trở về nơi nuôi dưỡng hạt giống
tâm hồn. Đi để học cách yêu thương con người. Đi để biết cái tôi khổng lồ không là gì trong sự hiện hữu của vũ trụ. Đi để
hiểu khái niệm vô cùng tương đối của được và mất. Đi chỉ để tìm lại chính mình…
(Trích lời tựa cuốn sách Quảy gánh băng đồng ra thế giới của Nguyễn Phi Vân, NXB Trẻ - 2016)
Từ văn bản trên anh/chị hãy viết bài văn trình bày suy nghĩ của mình để trả lời câu hỏi: Tìm được chính mình liệu có khó?
Gợi ý
1. Giải thích
Tìm được chính mình: Là thực sự hiểu bản thân, khám phá được những giá trị của bản thân.Từ đó có kế hoạch, có động lực,
có chủ trương hành động cho cuộc sống hiện tại và tương lai. Hãy là chính mình, vì những người khác đã là chính họ rồi
( Oscar Wilde)
2. Bàn luận
Tìm được chính mình liệu có khó?
- Rất khó vì đó là ý nghĩa quan trọng nhất, thiêng liêng nhất của cuộc đời một con người:
+ Thực tế, bao người sống cả cuộc đời vẫn chưa hiểu được mình; chưa tìm được đáp án xác đáng cho câu hỏi: thực ra Mình là
ai? Mình có gì? Mình nên là người như thế nào?
+ Cuộc sống đa sắc, thế giới vận động không ngừng, cá nhân thường dễ mất phương hướng; thiếu sự kiên trì, kiên định, thiếu
lập trường, bản lĩnh trên con đường tìm mình.
- Không khó vì:
+ Biết lắng nghe con tim mình, khẳng định giá trị bản thân bằng cách mở lòng tích cực nhất có thể; chắc chắn sẽ gặt hái được
quả ngọt.
+ Học tập, rèn luyện hết mình; cánh cửa thế giới tinh thần của chính mình sẽ toang mở, đấy là cách tìm mình đẹp nhất, nên
nhất.
- Phê phán, lên án thái độ sống:
+ Buông xuôi, thiếu cố gắng nỗ lực nuôi dưỡng tâm hồn, hoàn thiện bản thân.
+ Đánh mất mình, ngông cuồng, lệch chuẩn văn hóa, đạo đức và pháp luật.
- Tìm được mình là một trong những mục đích thiêng liêng nhất cuộc đời mỗi cá nhân. Hãy nỗ lực vì điều đó mỗi ngày!
- Góp phần xây dựng một xã hội mà ở đó mỗi người là một vì sao lấp lánh vẻ đẹp riêng.
ĐỀ SỐ 19: Trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý nghĩa bức hình sau:
GỢI Ý:
1. Giải thích, nêu vấn đề nghị luận gợi ra từ bức hình:
- Bức hình có 3 hình ảnh thể hiện sự lặp lại của hoạt động suy nghĩ nghiên cứu từ ý tưởng nhỏ lớn dần lên và kết quả cuối
cùng của quá trình suy nghĩ đó là hình ảnh một bóng đèn lớn toả sáng được điều khiển bằng con chíp nhỏ trên tay. Điều đó
cho thấy từ những trăn trở suy nghĩ người ta đã nghiên cứu sáng tạo nên bóng đèn phù hợp sử dụng.
=> Trong cuộc sống để thành công để đạt được kết quả khả quan nào đó trong công việc thì sự năng động sáng tạo là vô cùng
cần thiết.
a. Giải thích khái niệm sự sáng tạo là gì?
- Sáng tạo đó là hoạt động của con người khi tìm thấy cũng như tạo sự giá trị vật chất hay giá trị tinh thần mới mẻ mà trước
đó chưa tồn tại. Chưa dừng lại ở đó, sáng tạo còn được hiểu là các hoạt động sinh hoạt nhằm tạo ra bất kỳ cái gì có đồng thời
tính mới và tính ích lợi hơn so với cái trước nó.
- Đó là quá trình suy ngẫm trong thời gian dài, sáng tạo thường sẽ không còn tái diễn những ý tưởng cũ, đã có sẵn mà sẽ tạo ra
một chiếc mới, khác hoàn toàn với cái có sẵn. Sáng tạo thường mang lại nhiều lợi ích trong học tập, trong công việc.
b. Biểu hiện của việc sáng tạo trong cuộc sống:
- Bản thân con người trong mỗi tất cả chúng ta ai cũng cần phải phải có ý thức học tập, trau dồi kĩ năng nhiều hơn trong việc
sáng tạo, và tất cả chúng ta phải luôn luôn suy nghĩ, phải luôn luôn sáng tạo trong chính suy nghĩ, chính hành động của tất cả
chúng ta. Để tất cả chúng ta có thể linh hoạt, linh động hơn trong việc đáp ứng nhu cầu, trong việc đáp ứng những sự thay đổi
theo khuynh hướng tiến bộ của xã hội.
Dẫn chứng: Trong công việc cũng như trong việc học tập buộc tất cả chúng ta phải ghi nhận sáng tạo để khi có những vấn đề
mới nảy sinh mà trước đó chưa từng gặp phải thì với đầu óc nhạy bén của tất cả chúng ta sẽ có được thể linh hoạt xử lý được
những vấn đề mới này mà không rập khuôn, không theo lối mòn, không theo phương án cũ vì có đôi khi những phương thức
cũ sẽ không còn còn phù hợp, và không thể xử lý được những vấn đề mới đó một cách tốt nhất, hiệu quả nhất và tối ưu nhất.
Thế nên tất cả chúng ta phải linh hoạt, năng động trong việc sáng tạo.
- Để sở hữu sự sáng tạo linh hoạt cần phải phải trải qua quá trình học tập, thu thập kiến thức, rèn luyện và trau dồi các kĩ năng
thì mới có thể đạt được trong quá trình sáng tạo của chính bản thân mình trong mọi mặt của cuộc sống.
- Sáng tạo không có ai dạy chúng ta cả mà tất cả chúng ta phải ghi nhận tự học, tự tìm tòi tìm hiểu, mở rộng thêm kiến thức,
sự hiểu biết thì mới có thể có khả năng sáng tạo tốt được.
- Ngoài ra tất cả chúng ta còn cần phải chủ động tìm kiếm các cơ hội mới, những cách xử lý vấn đề mới, tự bản thân tất cả
chúng ta hành động chứ không phải chờ đón ai hay chờ vào sự giúp đỡ của người khác. Sáng tạo là nói không với phụ thuộc
vào người khác, sáng tạo đó là ở bản thân, là ở tư duy, là ở suy nghĩ riêng của mỗi người chứ không nằm ở đâu khác.
Dẫn chứng: Trạng nguyên Mạc Đĩnh Chi – một tinh thần sáng tạo kì tài, hiếm có của đất nước ta trong sử sách để đến ngày
hôm nay ông được xem là một trong những tấm gương sáng cho thế hệ trẻ noi theo, học hỏi theo. Thì trong lần ông được vua
cử đi sứ Trung Quốc để chuyển giao việc và kết nối thân tình, với tài năng ứng đối điêu luyện của mình, Mạc Đĩnh Chi đã
khiến vua nhà Nguyên vô cùng khâm phục và cảm động về tài năng và đức độ của Mạc Đĩnh Chi. Bởi lẽ vua nhà Nguyên cảm
kích vô cùng tấm lòng của Mạc Đĩnh Chi nên vua nhà Nguyên đã phong tặng cho Mạc Đĩnh Chi làm Lưỡng quốc Trạng
nguyên – một danh hiệu cao quý xưa nay trước đó chưa từng có.
c. Ý nghĩa, vai trò của việc sáng tạo:
- Sáng tạo là vô cùng quan trọng và rất rất có ý nghĩa trong công việc cũng như trong học tập của bản thân mỗi người.Tất cả
chúng ta – mang trong mình bản chất sáng tạo sẽ biết vận động và suy nghĩ theo khuynh hướng tích cực và tốt đẹp hơn.
- Nhờ có sự sáng tạo tất chúng ta sẽ tự suy nghĩ, tự phát triển tư duy, phát triển năng lực bản thân của tất cả chúng ta. Có thế
thì những năng lực, những tư duy tiềm ẩn trong bản thân tất cả chúng ta mới có cơ thể hội phát huy, để bộc lộ ra rõ nét hơn.
- Sáng tạo sẽ tạo ra những ý tưởng mới, mang tính chất đột phá rất nhiều để mang lại cho xã hội thêm nhiều lợi ích, thêm
nhiều các sự phát triển mới mà trước giờ chưa ai nghĩ tới, chưa ai thực hiện.
- Sáng tạo giúp con người không đi theo lối mòn, giúp bản thân được phát triển toàn diện ngay chính trong suy nghĩ, trong tư
tưởng của họ để hướng tới một chiếc chân thiện mỹ, để hướng tới một mục đích tốt đẹp hơn, mang lại nhiều lợi ích lớn cho
bản thân mình, cho cộng đồng, cho xã hội.
* Mở rộng:
- Vẫn có một số nhóm nhỏ rất thụ động trong công tác công việc và kể cả trong học tập. Họ không giữ thế chủ động tìm tòi,
học hỏi và thậm chí không có ý thức về việc sáng tạo. Họ tuân theo những cái đã có sẵn, chấp thuận đồng ý những cái mà
người khác đã sử dụng qua, thao tác làm việc theo khuôn mẫu, hành động rập khuôn và cuộc sống của những người dân đó
quả thật là tẻ nhạt và nhàm chán.
- Những con người thiếu sự sáng tạo sẽ luôn thụ động ngay trong chính suy nghĩ của họ, ngay trong cả bản thân của họ, để
không nhất thiết phải suy nghĩ hay làm thêm được nhiều việc giúp ích cho đời. Những con người như vậy như thể gánh nặng
của xã hội, họ đã mang đến những tác động xấu, tác động tiêu cực cho xã hội. Bởi chính vì có những thành phần như vậy nên
xã hội ngày càng trì trệ, không kịp phát triển để sánh bằng với những nước khác.
- Những kẻ thụ động, lười suy nghĩ, thích hưởng thụ thành quả người khác chứ không chịu lao động tạo ra thành quả đáng bị
người đời xem thường, khinh miệt và chỉ chính. Để khắc phục và làm biến mất những thành phần gây xấu cho xã hội như vậy
thì nền giáo dục Việt Nam phải mang một trọng trách lớn, phải thay đổi, cải cách nền giáo dục nước nhà thì mới có thể có đủ
sức để thay đổi, giáo dục, rèn luyện lại thành phần xấu này.
- Tất cả chúng ta – những thế hệ trẻ tiếp bước theo sau công sức của ông cha ta đã xây dựng, gìn giữ hòa bình cho đất nước
hãy hiểu được giá trị của những gì mình đã và đang hưởng thụ. Hãy năng động sáng tạo để góp phần nâng cao giá trị bản thân
xây dựng quê hương đất nước.
- Chúng ta – đặc biệt là thế hệ trẻ cần phải nghiêm túc học tập và thao tác làm việc, trau dồi thêm nhiều kĩ năng, kiến thức
cho bản thân mình, suy nghĩ nhiều hơn nữa trong công việc cũng như trong học tập. Không ngừng nghỉ sáng tạo, đổi mới để
thức tỉnh những năng lực tiềm ẩn, những khả năng sáng tạo mới mẻ, không tư duy theo lối mòn. Có như vậy thì tất cả chúng
ta mới có thể phát triển bản thân góp phần xây dựng đất nước ngày một tốt đẹp hơn. Ngoài ra chúng ta ai cũng cần phải phải
phát triển thêm những phẩm chất tốt đẹp khác để thuận lợi làm thực hiện trong công việc hay trong việc học tập như tính kiên
trì, tính tự trọng, tính khoan dung, khiêm tốn, khiêm nhường, sự quyết đoán… để có thể sáng tạo ra được những cái tốt, mới
mẻ và được công nhận, và giúp ích được cho bản thân mình, cho cộng đồng, cho xã hội.
- Liên hệ bản thân…
PHẦN 4 HIỆN TƯỢNG TIÊU CỰC

ĐÊ 1: VẤN ĐỀ NGHIỆN INTERNET CỦA GIỚI TRẺ
MỞ BÀI
Trong suốt dòng lịch sử con người, đã có những người phải vất vả chống lại tính nghiện ngập, nào là nghiện rượu, nghiện
ma túy, bài bạc, hiện nay, có một tình trạng nghiện mới xuất hiện: nghiện Internet.
THÂN BÀI
1. Thực trạng về căn bệnh nghiện internet trong giới trẻ
- Với nhiều người, Internet là một thứ không thể thiếu; một thói quen không kiểm soát nổi.
- Quên thời gian, sao lãng ăn uống và ngủ; tức giận, căng thẳng, bồn chồn khi không thể lên mạng; cần trang bị máy tính
mạnh hơn, nhiều phần mềm mới; biểu hiện trầm cảm, hay cáu giận và tách biệt với xã hội.
- Nghiện Internet – một hành vi gây căng thẳng cho cuộc sống của chính nạn nhân và cho cả gia đình, bạn bè, đồng
nghiệp – là một căn bệnh tâm lí đang lan tràn trên toàn thế giới.
- Chơi game trực tuyến là một dạng của nghiện Internet và đang lan tràn nhanh chóng trong giới trẻ.
2. Hậu quả của nghiện internet
-Trong đó có tình trạng vì quá mê mệt Internet mà các con nghiện xao lãng chuyện học hành, thậm chí bỏ học.
- Họ giảm tiếp xúc với gia đình, bè bạn, sống cô lập trước màn hình máy tính, lặn vào những “chatroom” hay chơi những
trò chơi bạo lực.
-Các thiếu niên mắc bệnh này thường là những em có vấn đề về thái độ hành xử, mặc cảm.
(Lưu ý: Internet chỉ là chất xúc tác chứ không phải là nguyên nhân gây nghiện)
3. Giải pháp
- Xây dựng một mạng lưới trung tâm tư vấn về nghiện Internet, cùng với các chương trình điều trị.
-Không được phủ nhận, vai trò của tích cực của Internet trong đời sổng xã hội, nhưng cần có những định hướng đúng
đắn.
-Liên hệ bản thân
III. KẾT BÀI

Cũng giống như nghiện rượu hay ma tuý vậy, nghiện Internet mang lại những hậu quả nhất định về tâm lí thể xác và các
mối quan hệ xung quanh. Đừng để thành quả được coi là có ý nghĩa nhất đối với xã hội loài người lại huỷ hoại chính bạn –
công dân của thời đại.
ĐỀ 2: HỌC VẸT - HỌC TỦ
A. Mở bài
Ví dụ:
Không chỉ có những kỉ niệm vui buồn, những kỉ niệm đáng nhớ khi còn đi học mà chúng ta còn có những người bạn.
Nhưng trường học bạn bè nào không phải cũng tốt cũng có những bạn xấu. một trong những người bạn xấu là những người
bạn không chuyên tâm vào học hành, bao giờ cũng nghĩ đến việc học vẹt, học tủ, không trung thực trong học tập để có những
luyến tiếc sau này.
II. Thân bài: nghị luận về học vẹt, học tủ
1. Thế nào là học vẹt, học tủ+ biểu hiện.

● Học vẹt, học tủ là một cách học đối phó của học sinh hiện nay
● Học vẹt, học tủ là chọn lọc những kiến thức để học, còn lại không học
● Học tủ là học những kiến thức quan trọng một cách qua loa để dành cho thi cử, khi thi cử xong rồi thì lại quên
● Học vẹt là cách học như một con vẹt, học sao thì vậy, không hiểu bài
2. Nguyên nhân của sự học vẹt, học tủ:
● Do sự phát triển của xã hội

● Do nền giáo dục thiếu đi sự quan tâm
● Do chương trình học ngán ngẫm
● Do bản thân học sinh, sinh viên lười học
● Do ba mẹ và thầy cô không quan tâm chăm sóc
3. Tác hại của việc học vẹt, học tủ:
● Khiến học sinh không thể lĩnh hội kiến thức một cách chắc chắn
● Không nắm vững kiến thức
● Tạo ra một thói xấu cho học sinh hình thành nên những thói xấu khác trong cuộc sống
4. Cách khắc phục lối học vẹt học tủ:
● Tạo điều kiện học tập thoải mái nhất

● Không đè nặng vấn đề học tập đối với học sinh
● Học sinh phải tự ý thức được hành động của mình
C. Kết bài
Nêu cảm nghĩ của em về lối học vẹt, học tủ
Ví dụ:
Học vẹt, học tủ là một lối học không đúng, chúng ta nên chọn cho mình một lối học chính xác và phù hợp với bản thân
nhất.
Hiện nay có một số học sinh học qua loa, đối phó, không học thật sự. Em hãy viết một văn bản ngắn phân tích bản
chất của lối học đối phó để nêu lên những tác hại của nó.
Gợi ý
1.Thế nào là học qua loa, đối phó?
a.Học qua loa có các biểu hiện sau: Học không có đầu có đuôi, không đến nơi đến chốn, cái gì cũng biết một tí nhưng
không có kiến thức cơ bản, hệ thống sâu sắc. Học cốt là để khoe mẽ có bằng nọ bằng kia, nhưng thực ra đầu óc trống rỗng, chỉ
quen “ nghe lỏm, học mót, nói dựa, ăn theo ” người khác, không dám bày tỏ chính kiến của mình về các vấn đề có liên quan
đến học thuật.
b.Học đối phó có những biểu hiện sau: Học chỉ cốt để thầy cô không quở trách, cha mẹ không rầy la, chỉ lo giải quyết
việc trước mắt như thi cử, kiểm tra không bị điểm kém. Học đối phó thì kiến thức nông cạn, hời hợt. Nếu cứ lặp đi lặp lại kiểu
học này thì người học ngày càng trở nên dốt nát, trí trá, hư hỏng, vừa lừa dối người khác, vừa tự huyễn hoặc mình. Đây là một
trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng “ tiến sĩ giấy” đang bị xã hội lên án gay gắt.
2.Tác hại của lối học qua loa, đối phó.
- Đối với xã hội: những kẻ học đối phó sẽ trở thành gánh nặng lâu dài cho xã hội về nhiều mặt như kinh tế, tư tưởng, đạo
đức, lối sống...
- Đối với bản thân: những kẻ học đối phó sẽ không có hứng thú trong học tập và do đó hiệu quả học tập ngày càng thấp.
ĐỀ 3: SỐNG VÔ CẢM
A. Mở bài
- Đại văn hào Nga Gorky đã từng quan niệm: "Nơi lạnh nhất không phải là Bắc Cực mà là nơi thiếu vắng tình
thương” .Tình thương chính là cái quý giá của con người; “nó làm cho người gần người hơn”; sưởi ấm những cuộc đời bất
hạnh và làm cho cuộc đời thêm phần ý nghĩa.Thế nhưng, có một mặt trái đáng buồn trong xã hội chúng ta hiện nay là con
người đang dần mất đi tình thương ấy để sống với lòng ích kỉ, bằng trái tim lạnh giá, chỉ nghĩ cho bản thân,lạnh lùng, thậm chí
là thờ ơ với mọi thứ xung quanh. Đó chính là thái độ sống vô cảm mà mọi người cho đó là “căn bệnh lâm sàng”.
B. Thân bài
1. Khái quát (Dẫn dắt vào bài)
- “Bệnh vô cảm” đã và đang trở thành một vấn đề xã hội mà mọi người quan tâm và suy nghĩ. Nó dường như trở nên phổ
biến và càng nhanh chóng phát triển. Vậy, chúng ta hiểu gì về “ bệnh vô cảm”?
2. Giải thích: "Bệnh vô cảm" là gì?
- "Bệnh vô cảm" là căn bệnh tâm hồn của những người có trái tim lạnh giá, không xúc động, sống ích kỷ, lạnh lùng. Họ
thờ ơ, làm ngơ trước những điều xấu xa, hoặc nỗi bất hạnh, không may của những người sống xung quanh mình.
3. Thực trạng, biểu hiện
- Bệnh vô cảm có những biểu hiện:
+ Thờ ơ với buồn vui, sướng khổ, với những số phận của những người xung quanh mình. Đi đường gặp những người bị
tai nạn, gãy tay, gãy chân hoặc nằm bất tỉnh, những kẻ vô cảm chẳng có phản ứng nào mà chỉ biết dửng dưng chứng kiến với
thái độ "Thờ ơ con mắt lạnh. Nhìn chúng có hề chi!" (Tố Hữu).
+ Thờ ơ với những vấn đề xã hội dù lớn, dù nhỏ, các phong trào, các sự kiện. Hằng năm, mọi người đều hưởng ứng sự
kiện Giờ Trái đất. Khi mà toàn thể xã hội tham gia sự kiện một cách tích cực và hào hứng, nhất là thế hệ trẻ thì bên cạnh đó
vẫn có những con người thản nhiên bật nhạc, bật đèn, bật tivi. Rõ ràng, đây là một cách thể hiện sự vô cảm, anh ta thời ơ với
những vấn đề lớn lao nhất, hoặc thậm chí là những vấn đề rất bình dị nhưng mà thật có ý nghĩa trong cuộc sống. Những phong
trào hiến máu, tình nguyện, giúp đỡ đồng bào bị bão lụt, những vấn đề lớn lao của xã hội… thờ ơ, coi như đó không phải là
chuyện của mình.
+ Thờ ơ trước những vẻ đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống, của con người. Một tấm gương học sinh nghèo, có hoàn
cảnh khó khăn, cố gắng vươn lên học giỏi, nhưng anh ta sẵn sàng bỏ qua, không để tâm đến, không biết ngưỡng mộ, và cảm
phục. Trước một cảnh đẹp của thiên nhiên khiến mọi người phải xúc động, phải xao xuyến thì lại thờ ơ, coi như không có
chuyện gì.
+ Thơ ơ với cái xấu, cái ác. Lên xe ô tô, thấy kẻ gian móc túi hoặc bọn côn đồ hành hung hành khách, họ cũng chỉ lờ di
xem như đấy không phải chuyện của mình. Sống trong cơ quan trường học, chứng kiến bao chuyện ngang trái như cấp trên
hối lộ, thầy giáo ngang nhiên bạo hành học sinh, còn học sinh thì quay cóp gian lận trong thi cử, họ cũng không mở miệng mà
ngoảnh mặt làm ngơ. Hoặc trông thấy bạn bè đồng trang lứa bị bạo hành ngay trước cổng trường nhưng họ còn đứng xem rồi
quay clip tung lên mạng coi như không phải chuyện của mình.
+ Thờ ơ với chính cuộc sống, tương lai của mình, “nước chảy bèo trôi”, đến đâu hay đến đó.
- Sự vô cảm là một căn bệnh đang có chiều hướng lan rộng trong xã hội ta, nó đang len lỏi khắp mọi nơi. Nó không chỉ
diễn ra ngoài xã hội mà còn xâm nhập vào trong các gia đình, những người thân ruột thịt. Tôi đã chứng kiến cảnh có nhà cha
mẹ bị ốm nặng nằm liệt giường mà con cái không đoái hoài gì đến, có khi tống khứ vào viện dưỡng lão. Khi bố mẹ qua đời thì
giành nhau đưa xác về nhà mình để nhận tiền phúng điếu. Tôi thấy đau lòng và xót xa khi đọc được một bài báo trên mạng có
đưa tin về vụ một bé gái 2 tuổi bị xe tải cán và sau đó bị những người đi ngang qua bỏ mặc ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc.
Thiên thần bé nhỏ này đã bị xã hội bỏ rơi và qua đời bởi chính sự thờ ơ, vô cảm của những con người không có tình thương và
đạo đức.
4. Nguyên nhân:
- Do cách sống vị kỉ của mỗi con người, thờ ơ với tất cả mọi thứ xung quanh.
- Do nhịp sống, guồng quay hối hả, đầy tốc độ của xã hội thời hiện đại. Mọi người cứ bị cuốn vào guồng quay với học
tập, với phấn đấu, với lao động, với sự nghiệp mà nhiều khi chúng ta quên đi tất cả mọi điều xung quanh. Bởi vì nhiều khi
không đủ thời gian, không đủ sức lực và tâm huyết để mình chú ý đến những vấn đề khác ngoài công việc.
- Tính chất của cuộc sống mang tính chất “đô thị hóa”, văn hóa làng xã ngày một mai một dần, cái khái niệm gọi là “tắt
lửa tối đèn” cũng mất dần đi.
- Một bộ phận thế hệ trẻ được gia đình, bố mẹ chiều chuộng, thậm chí là lập trình sẵn cho cuộc đời, cho tương lai, cho
từng đường đi nước bước. Cho nên không cần phải phấn đấu, không cần phải bận tâm, mọi thứ đều đã được bố mẹ lo, cho nên
anh ta thờ ơ với cuộc sống, tương lai của mình.
5. Tác hại, hậu quả
- Bệnh vô cảm có những tác hại thật ghê gớm đối với mỗi cá nhân và xã hội. Vì vô cảm, mà con người trở thành thơ ơ,
lạnh lùng đánh mất đi cái lương tâm, cái phẩm chất đạo đức. Vì vô cảm, các quan chức nhà nước sẵn sằn giẫm lên vai người
khác để thỏa mãn lòng ích kỉ, tư túi, tham ô tiền, đã gián tiếp đẩy đất nước đến bờ vực của suy vong, chẳng còn ai lo cho lợi
ích chung của cộng đồng dân tộc. Vì vô cảm, mà các thầy cô giáo – “kỹ sư tâm hồn” của học sinh sẽ đào tạo ra thế hệ học trò
thiếu tri thức, trình độ và thậm chí cũng vô cảm giống như họ. Như thế, các chủ nhân tương lai của đất nước sẽ đi về đâu?
Rường cột nước nhà sẽ ra sao, nếu không nói là đã mục nát ngay từ trong trứng nước? Quả thật, đó là một mối họa vô cùng
lớn cho xã hội!
6. Ý kiến đánh giá, bình luận
- Căn bệnh vô cảm là căn bệnh của những người sẵn sàng quay lưng lại với những nỗi đau khổ, bất hạnh của đồng loại,
sẵn sàng làm ngơ trước cái xấu, cái ác, nên làm cho cái xấu, cái ác có mảnh đất màu mỡ để sinh sôi nảy nở như "cỏ mọc
hoang" và đang đầu độc, chế ngự cuộc sống tốt đẹp của con người trong xã hội mới của chúng ta hôm nay.
- Căn bệnh vô cảm là căn bệnh của phường ích kỷ luôn luôn nhìn đời bằng cặp mắt ráo hoảnh. Nó đang làm mất đi một
điều vô cùng thiêng liêng và quý giá. Đó là tình thương giữa con người với con người. Mà tình thương theo Nam Cao, nó là
tiêu chuẩn quan trọng nhất để xác định tư cách con người "Không có tình thương, con người chỉ là một con vật bị sai khiến
bởi lòng ích kỷ" (Đời thừa – Nam Cao). Bệnh vô cảm đang làm "nhiễm mặn" , vẩn đục và xói mòn dần truyền thống đạo lý
đẹp nhất của con người Việt Nam: "Thương người như thể thương thân". Và khi căn bệnh này ngự trị, thì con người sống với
con người trong mối quan hệ hết sức lỏng lẻo. Ở đó thiếu hơi ấm của tình thương, của niềm cảm thông, của sự cưu mang, đùm
bọc, sẻ chia, giúp đỡ lẫn nhau. Một cuộc sống như thế là cuộc sống của "Một sa mạc đời đìu hiu lạnh giá". Thật buồn đau và
thất vọng biết bao!
Học tập lối sống lành mạnh, biết yêu thương sẻ chia đồng cảm với những người xung quanh. Tham gia các hoạt động xã
hội có tính nhân văn cao như phong trào đền ơn đáp nghĩa, phong trào thanh niên lập nghiệp... Xã hội cần lên án mạnh mẽ
bệnh vô cảm, coi đó như là một cuộc chiến đấu để loại bỏ căn bệnh này ra khỏi xã hội ta.
C. Kết bài
Tình thương là cái quý giá của con người; bệnh vô cảm đã làm mất phẩm chất ấy, không khác gì biến dòng máu hồng hào
trở thành máu trắng. Trái tim mỗi con người cần được thắp sáng ước mơ, khát vọng, ý chí và sự sáng tạo gắn bó với cộng
đồng. Điều đó sẽ chống được bệnh vô cảm và làm cho cuộc đời của con người có ý nghĩa.
ĐỀ 4: VĂN HÓA ĐỌC SÁCH

A.MỞ BÀI: Dẫn dắt, nêu vấn đề
B. THÂN BÀI
-Văn hóa đọc sách là gì?
-Là đọc một cách có văn hóa, có tìm chọn nội dung mang tính chất văn minh. Nó vượt lên trên khái niệm đọc thông thường.
2. Thực trạng
- Biểu hiện, hiện trạng của vấn đề: giới trẻ hiện nay có vẻ thờ ơ với việc đọc sách, chưa có thói quen đọc sách.
+Một số ít đọc theo phong trào, chưa có sự lựa chọn, chưa có mục đích đúng đắn-> việc đọc trở nên chưa thật sự có ích
+ Một số lựa chọn”sách đen” để đọc → tiêm nhiễm vào đầu óc những tư tưởng thiếu trong sáng, lành mạnh
+ Nhiều người cho rằng đọc sách thời nay là lạc hậu vì ở thời đại thông tin phát triển như vũ bão hiện nay, lên mạng đọc
nhanh và dễ hơn → không mặn mà với sách
3. Nguyên nhân
- Chủ quan
+Nhận thức chưa đúng đắn ý nghĩa, vai trò của việc đọc sách. Nó không chỉ là phương tiện để giải trí, không chỉ là con
đường tiếp cận tri thức mà còn để tăng khả năng tư duy mở rộng tâm hồn, để hiểu mình, hiểu người, có kĩ năng sống tốt…
+ Khách quan
-Người Việt chưa có nhiều hành động để hình thành thói quen đọc sách
- Sự bùng nổ mạnh mẽ của công nghệ thông tin, các kênh truyền hình có đầy ắp phim ảnh, thông tin đầy mạng xã hội
-Do sự nhộn nhịp của quán xá với bao trò chơi giải trí lôi cuốn làm người ta không có thời gian để ý đến việc đọc sách
4. Tác hại
-Không chăm đọc sách là bỏ quên một hình thức thư giãn, giải trí bổ ích.
-Không đọc sách là đánh mất cơ hội mở rộng vốn hiểu biết, mất cơ hội tăng cường khả năng khả năng tư duy, mở rộng tầm
hồn, kĩ năng sống
5. Giải pháp
- Cần nhận thức rõ vai trò, ý nghĩa của việc đọc sách để hình thành thói quen đọc sách
- Bộ văn hóa và thông tin cần có nhiều hoạt động để tạo điều kiện cho thanh niên đến với việc đọc sách nhiều hơn mở tủ
sách miễn phí ở nhiều nơi
-Tổ chức ngày hội sách để giới thiệu những cuốn sách hay, giảm giá các sách, đưa phong trào đọc sách trở thành phong trào
đọc sách trong cả nước.
C. Kết bài
Đọc sách chính là chiếc chìa khóa vạn năng để mở cửa lâu đài trí tuệ và tâm hồn con người. Sách là người thầy thắp sáng
trong ta nguồn tri thức vô biên, dạy ta biết sống đẹp, sống có ý nghĩa trong cuộc đời. Hãy biết yêu sách, chăm đọc sách và
phát huy những giá trị từ sách để sách mãi là người bạn thân thiết của chúng ta!
ĐỀ 5: VĂN HÓA THẦN TƯỢNG
A.Mở bài:
- Giới thiệu được vấn đề cần nghị luận.
- Giới thiệu được ý kiến.
B. Thân bài
1. Giải thích:
- “Thần tượng”: là một con người cụ thể nào đó, có những thành công và tài năng nhất định tác động tích cực đến chúng ta,
là tấm gương để chúng ta học tập và định hướng ước mơ.
- “Ngưỡng mộ”: Là thái độ tôn kính, khâm phục, sự yêu mến có chừng mực.
- “Mê muội”: Là sự say mê, cuồng tín, theo đuổi, đề cao thần tượng một cách quá mức, mù quáng. Đây là hiện tượng tâm lí
không bình thường, dẫn đến những suy nghĩ và hành động lệch lạc.
(Ngoài ra các em có thể giải thích thêm “nét đẹp văn hóa”, “thảm họa”. Tuy nhiên, không cần thiết ).
=> Về nội dung, ý kiến này đề cập đến tính hai mặt của việc say mê thần tượng: nếu ngưỡng mộ thần tượng một cách đúng
mức sẽ mang lại nhiều điều tốt đẹp, có ý nghĩa tích cực trong cuộc sống; ngược lại ngưỡng mộ quá mức, mù quáng sẽ là một
điều tiêu cực và có thể còn gây ra hậu quả khôn lường.
2. Bàn luận:
a. Tại sao nói “ Ngưỡng mộ thần tượng là một nét đẹp văn hóa”?
- Bối cảnh hiện tại: Sự du nhập văn hóa, sự cởi mở trong quan niệm, đời sống; ý thức xã hội đề cao những con người nổi
tiếng; nhiều người, nhất là các bạn trẻ đã thường xuyên xây dựng những hình mẫu thần tượng cho mình.
- Khẳng định “ngưỡng mộ thần tượng là một nét đẹp văn hóa”: Có những thần tượng đẹp sẽ là động lực giúp con người ta
hoàn thiện bản thân, hướng tới những thành công, những nét đẹp cao cả mà thần tượng đã định hướng. Ngưỡng mộ thần tượng
đúng chừng mực, không chỉ làm cho đời sống tâm hồn, văn hóa phong phú hơn mà còn làm cho con người sống có mục đích
mục tiêu cao đẹp và giàu động lực phấn đấu, hoàn thiện mình.
- Dẫn chứng: Có thể lấy dẫn chứng về việc thần tượng những thành công của những người nổi tiếng, về lối sống đẹp của
một con người cụ thể…
b. Tại sao nói “Mê muội thần tượng là một thảm họa”?
- Khẳng định “mê muội thần tượng là một thảm họa”: Khi đề cao thần tượng đến mức tuyệt đối, thiếu lý trí tỉnh táo hoặc lựa
chọn những mẫu thần tượng lệch lạc sẽ khiến tâm lý con người không bình thường, dẫn đến những suy nghĩ lệch lạc và những
hành động thiếu kiểm soát, thiếu kiềm chế hoặc sai trái.
- Dẫn chứng: có thể lấy dẫn chứng về việc chọn hình mẫu thần tượng lệch lạc, không xứng đáng; việc quá tôn sùng tuyệt
đối thần tượng mà bài xích quan điểm của người khác; việc mê muội thần tượng dẫn đến những hành động sai trái…
- Cần có nhận thức đúng đắn về việc ngưỡng mộ thần tượng và lường được những hậu quả của sự mê muội để có thái độ và
cách ứng xử phù hợp, làm cho tâm hồn phong phú hơn, nâng tầm văn hóa cho bản thân, từ đó phấn đấu vươn tới những tầm
cao của đời sống.
- Biết chế ngự những cảm xúc say mê thái quá trước thần tượng, không chạy theo thần tượng một cách mù quáng; phê phán
mọi biểu hiện mê muội thần tượng trong cuộc sống hàng ngày, trước hết là trong học đường.
C. Kết bài
Mỗi người có một thần tượng để ước mơ và vươn tới. Cần biết tôn trọng thần tượng bằng cách có những hành động, suy
nghĩ chín chắn và cao đẹp. Đó mới thực sự là ngưỡng mộ. Đừng vì quá đam mê và thần tượng hóa mà biến mình thành kẻ dị
hợm, khác người không tốt cho bản thân và xã hội. Mỗi người chúng ta cần ý thức hơn về điều này để cuộc sống luôn văn
minh hiện đại mà không đánh mất đi những giá trị cổ truyền tốt đẹp.
Đề bổ sung: Ngưỡng mộ thần tượng là một nét đẹp văn hóa, nhưng mê muội thần tượng là một thảm họa. Hãy viết một
bài văn ngắn (khoảng 300 từ) trình bày suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên.
1. Mở bài
- Giới thiệu vấn đề cần nghị luận.
2. Thân bài
a. Giới thiệu
- Cuộc sống có những người, những điều cao đẹp được nhiều người biết tới. Nó trở thành những thần tượng đối với con
người. Nhưng người ta phải có thái độ như thế nào đối với thần tượng cho phải, bởi lẽ : ngưỡng mộ thần tượng là một nét đẹp
văn hóa, nhưng mê muội thần tượng là một thảm họa.
b. Giải thích:
- Thần tượng là những người, những điều được mọi người tôn sùng, chiêm ngưỡng. Nhưng thái độ của mọi người đối với thần
tượng có thể dẫn tới những kết quả khác nhau: Ngưỡng mộ thần tượng là một nét đẹp văn hóa, nhưng mê muội thần tượng là
một thảm họa.
- Tại sao Ngưỡng mộ thần tượng là một nét đẹp văn hóa, nhưng mê muội thần tượng là một thảm họa?
- Ngưỡng mộ khác với mê muội: người ngưỡng mộ vẫn giữ được sự tỉnh táo, sáng suốt, khách quan của tinh thần, do đó có
thái độ đúng mực đối với thần tượng, trong khi người mê muội thì thường chủ quan, thiếu sự sáng suốt, tỉnh táo trong mối
quan hệ với thần tượng, do đó dễ có những thái độ không đúng mực, không phù hợp.
- Trong việc ngưỡng mộ thần tượng, người ta dễ hiểu rõ cái đẹp của thần tượng và có sự ngưỡng mộ; người ta cũng hiểu rõ
bản thân; do đó người ta có thể hoặc có sự thán phục, hoặc có nỗ lực để phấn đấu và để theo gương theo cách hiểu mình hiểu
người, không có những hành vi thái độ quá đáng ảnh hưởng đến nhân cách của bản thân. Vì thế, đó là một nét đẹp văn hóa: cư
xử văn minh, lịch sự đúng mực, phù hợp.
- Trong khi đó, mê muội thần tượng thì dễ khiến người ta chỉ nhìn thấy thần tượng một cách phiến diện (hào quang của những
thần tượng ca nhạc) thường lại có những thái độ hành vi quá đáng và do đó nó ảnh hưởng đến cuộc sống của bản thân, có khi
dẫn tới những tai họa lớn (ví dụ : tốn thời gian, tiền của và thậm chí cả sinh mạng).
c. Bình luận:
- Không nên sống trên đời mà không có thần tượng bởi vì ai cũng cần phải có một mục đích rõ ràng để sống, phải có những
điều, những người tốt đẹp mà mình ngưỡng mộ, yêu mến, khâm phục để noi gương và phấn đấu. Có như vậy cuộc sống mới
có thể dễ có ý nghĩa, có động lực thúc đẩy để phấn đấu. Không có thần tượng người ta dễ sống theo kiểu bèo dạt hoa trôi.
- Cũng cần thấy rõ ý nghĩa khái quát của thần tượng và sự hiện diện của thần tượng ở mọi lĩnh vực của đời sống (văn học, lịch
sử, khoa học...) chứ không phải chỉ có thần tượng trong lĩnh vực âm nhạc, thể thao.
- Cần phải có thái độ đúng đắn đối với thần tượng đó là ngưỡng mộ thần tượng chứ không mê muội thần tượng.
+ Ý kiến của đề :
- Có ý nghĩa của một lời nhắc nhở, một lời khuyên rất thực tế, thời sự đối với mọi người, nhất là với giới trẻ hiện nay.
3. Kết bài
- Khẳng định lại vấn đề
- Liên hệ bản thân
BÀI VĂN THAM KHẢO
Ngưỡng mộ thần tượng là sự yêu mến, kính phục, ủng hộ tuyệt đối dành cho người tài hoặc cho một hình mẫu lí tưởng
có sức hút mạnh mẽ đối với bản thân mình. Từ lâu, ngưỡng một thần tượng đã được cho là một nét đẹp văn hóa của nhân loại.
Nhưng ngày nay, có một bộ phận giới trẻ vì thần tượng mà có thể làm những việc “điên cuồng” không tưởng. Do đó, đã có ý
kiến cho rằng “ngưỡng mộ thần tượng là một nét đẹp văn hóa, nhưng mê muội thần tượng là một thảm họa”.
Trong khi ngưỡng mộ thần tượng là một biểu hiện tích cực thì mê muội thần tượng thực sự là một thảm họa. Sự mê
muội ấy khiến con người mù quáng,thiếu tỉnh táo trong nhận thức, thái quá trong việc bộc lộ tình cảm với thần tượng và điên
rồ trong hành động khi họ đứng trên cương vị là fan cuồng. Qua ý kiến trên ta có thể thấy được ý kiến đề cập đến hai mặt của
vấn đề hâm mộ thần tượng. Hâm mộ một cách đúng mực là nét đẹp văn hóa đáng được ca ngợi, nhưng hâm mộ sai cách, mê
muội là một hiện tượng xấu mà cùng với đó là những hậu quả hết sức tiêu cực.
Đầu tiên, ta có thể khẳng định ngưỡng một thần tượng là một nét đẹp văn hóa vì nó thể hiện nhu cầu được vươn lên, ước mơ
hướng tới những tầm cao của con người. Ví dụ như sự ngưỡng mộ của người con dành cho người bố, người mẹ của mình.
Trong mắt lũ trẻ, bố, mẹ là người hết sức phi thường, tài năng, không gì là không làm được. Sự ngưỡng mộ đó thúc đẩy ước
muốn trưởng thành tài giỏi như bố mẹ của chúng. Ngoài ra, cũng có thể là sự ngưỡng mộ dành cho những danh nhân tài giỏi
hoặc những con người nghị lực vươn lên để thành công. Qua những con người ấy, ta học tập những đức tính tốt đẹp của họ để
bản thân mình trở nên tốt hơn. Là một con người Việt Nam, có lẽ không ai là không ngưỡng mộ người chủ tịch Hồ Chí Minh
vĩ đại. Qua con người bác, ta có thể học tập được rất nhiều điều: sự kiên trì, lòng nhân ái, vị tha,… Khi mến mộ thần tượng, ta
luôn hướng mục tiêu, tâm hồn đến những điều tốt đẹp.
Ngược lại với ngưỡng mộ thần tượng, mê muội thần tượng là một thảm họa. Mê muội là khi chủ thể đã bị mất lý trí. Mê
muội thần tượng là dạng say mê, tôn sùng một cách thiếu tỉnh táo, thiếu lý trí. Từ đó, người hâm mộ sẽ phạm phải rất nhiều
sai lầm cả trong nhận thức lãn hành động. Một trong các minh chứng cho điều này là việc làm của một bộ phậm giới trẻ đã bất
chấp mọi giá để có được một tấm vé vào khi các ca sĩ, diễn viên ngoại quốc về Việt Nam lưu diễn. Họ vòi vĩnh cha mẹ của
mình, bỏ học để tìm cách kiếm tiền, tệ hơn làm làm công việc bán thân xác,… chỉ vì để được gặp thần tượng một lần. Không
chỉ có vậy, họ còn làm ra những hành động quá khích như không ngại bỏ tiền thuê xe chạy đuổi theo xe của thần tượng, bất
chấp nắng mưa ngồi bên ngoài khách sạn chờ thần tượng đi qua, họ xông vào xờ tay, xờ mặt, nắm tóc, kéo áo với suy nghĩ
được chạm vào thần tượng một lần. Cá biệt hơn là hành động của một số fan cuồng hôn lên chiếc ghê mà thần tượng đã ngồi
qua.
Bản chất của sự ngưỡng mộ, yêu mến thần tượng không phải là điều xấu nhưng sự mê muội, ngưỡng mộ quá khích thì có
thể chắc chắn là thảm họa với những hành động, thái độ ứng xử thiếu văn hóa, khác người của những người xưng danh là fan
cuồng.
Qua ý kiến trên, mỗi người chúng ta cần phải có nhận thức đúng đắn hơn về sự ngưỡng mộ thần tượng để nâng tầm
văn hóa cho bản thân, phấn đấu vươn tới những tầm cao mới, từ đó thể hiện được nét đẹp văn hóa của nhân loại. Mỗi cá nhân
cần phải nhận thức đúng đắn giữa ngưỡng mộ và mê muội, đừng để cảm xúc khống chế lý chí mà theo đuổi thần tượng một
cách mù quáng, làm ra những hành động đáng chê trách, đáng xấu hổ, đánh mất đi những giá trị truyền thống tốt đẹp.
Đề 6: Một số bạn hiện nay đang đua đòi theo lối ăn mặc không lành mạnh, không phù hợp với học sinh và văn hóa dân
tộc. Em viết một bài văn nghị luận để thuyết phục các bạn thay đổi cách ăn mặc cho đúng đắn hơn?
1. Mở bài
Dân gian xưa đã có câu "Cái răng cái tóc là góc con người". "Góc con người" ở đây chính là thể hiện phần nào đó gu
thẩm mỹ, tính cách, sở thích của mỗi cá nhân. Và điều này thể hiện rõ nhất qua trang phục mà chúng ta mặc hàng ngày. Ấy
vậy mà hiện nay, một số bạn đua đòi theo lối ăn mặc không lành mạnh và không phù hợp với học sinh và văn hóa dân tộc đã
gây ra tác động tiêu cực trong xã hội.
2. Thân bài
a. Giải thích
Trang phục là từ gọi chung tất cả những thứ chúng ta mang trên người từ quần áo, giày dép đến các loại phụ kiện đi kèm như
túi xách, kính mắt, đồng hồ, vòng tay, vòng cổ... Trang phục bản chất giống như một thứ sản phẩm có chức năng giữ ấm, che
chở bảo vệ cho con nhưng nhưng ở dưới góc độ thẩm mỹ, nó lại ví như tác phẩm nghệ thuật mà mỗi người tạo nên. Trang
phục giúp chủ nhân của nó thể hiện họ là ai, nghề nghiệp gì, thị hiếu thẩm mỹ như thế nào. Người ta sẽ đánh giá nhân cách
của bạn qua những thứ bạn mang lên người nhiều hơn những biểu cảm trên gương mặt của bạn. Một bộ trang phục đẹp và phù
hợp cũng chính là thứ vũ khí lợi hại để giúp chúng ta trở nên tự tin, làm chủ được cuộc giao tiếp.
b. Hiện tượng chạy theo mốt, đua đòi của học sinh
Việc xã hội ngày càng phát triển đem đến nhiều sự thay đổi trong cuộc sống con người, bao gồm cả vấn đề ăn mặc. Và bộ
phận bị ảnh hưởng nhiều nhất chính là những học sinh còn đang ngồi trên ghế nhà trường. Nếu trước kia, hình ảnh người học
sinh được gắn với chiếc áo sơ mi trắng, quần đen thì giờ đây khi bước ra đường, chúng ta lại thấy rất nhiều bạn trẻ ăn mặc một
cách tự do, phóng khoáng tới mức lố lăng. Sự thái quá trong giới trẻ về cách ăn mặc là sự đua đòi, bắt chước nhau diễn ra
ngày càng phổ biến và luôn không có điểm dừng. Ra phố, nhất là vào mùa hè hẳn chúng ta đã quá quen mắt với hình ảnh các
chàng trai, cô gái trẻ trung, đẹp đẽ lại mang trên mình những bộ trang phục ngắn cũn cỡn, te tua, hở hang đến phát sợ. Có
chàng trai mặc quần bò thì xé rách ở nhiều chỗ tới hở cả đùi, đồ lót. Rồi họ ăn mặc lòe loẹt, màu mè, chơi trội, luôn chạy theo
mốt, tự biến mình thành những "cô chiêu, cậu ấm", những "công chúa hoàng tử" theo phong cách riêng khác người. Số học
sinh này giống như con thiêu thân lao vào lửa nhưng u mê nghĩ mình đang trở thành kẻ dẫn đầu tiên phong trong lĩnh vực thời
trang. Và sự thật, điều này có hại hơn có lợi.
c. Hậu quả của việc chạy theo mốt, đua đòi

Đánh giá một học sinh ngoan, không chỉ qua năng lực học tập mà còn qua đạo đức phẩm chất họ thể hiện ra bên ngoài. Khi
chưa thể kiếm ra đồng tiền cho chính mình thì chính sự đua đòi để trở thành kẻ sành điệu là một điều vô cùng tai hại. Nó
khiến bản thân người học sinh tiêu tốn tiền của, lãng phí thời gian một cách vô ích, từ đó việc học tập bị ảnh hưởng nặng nề.
Nghiêm trọng hơn, chỉ vì những bộ quần áo hợp mốt cho bằng bạn bằng bè mà nhiều người vòi vĩnh, thậm chí ăn cắp tiền bạc
khiến bố mẹ phải chịu tiếng xấu.
d. Nhận thức hành động
Với lứa tuổi học sinh, trang phục khi đến trường đẹp nhất là bộ đồng phục. Nó góp phần tôn vinh nét đẹp trong sáng, thuần
khiết của tuổi học trò. Còn khi đi chơi, đi dã ngoại, nên mặc lịch sự, thoải mái và phù hợp với lứa tuổi, văn hóa dân tộc.
3. Kết bài
Bản thân mỗi người học sinh hãy luôn ghi nhớ rằng, trang phục đẹp không phải thứ trang phục hào nhoáng đắt tiền mà nó phải
phù hợp với lứa tuổi cũng như tính cách của mỗi người. Với lứa tuổi HS, cần tránh việc ăn mặc hở hang, lố lăng, chưng diện
không phù hợp. Thay vào đó, hãy quý trọng bộ đồng phục khi đến trường, chọn trang phục hài hòa, lịch sự, nhã nhặn, trẻ
trung khi khi đi chơi. Đừng để người khác đánh giá xấu về con người bạn.
------------------------------------------------
Đề 7: Nghị luận về việc rèn luyện kĩ năng sống trong thời đại ngày nay.
BÀI LÀM
Nhà thơ người Đức Johann Wolfgang Goethe đã từng đưa ra một triết lí sống:
"Mọi lý thuyết đều màu xám
Và cây đời vĩnh viễn xanh tươi."
Thực vậy, xã hội ngày càng phát triển, kéo theo biết bao nhiêu là bộn bề phức tạp của cuộc sống đặt ra, đòi hỏi con người
cần phải thực sự mạnh mẽ và tỉnh táo để có thể đương đầu, vượt qua trở ngại. Vì thế, để có thể bắt nhịp cùng với xu thế của
thời đại, cũng như đáp ứng được những nhu cầu thiết yếu của cuộc sống đặt ra, con người hiện đại không những cần ra sức
chiếm lĩnh tiếp thu kiến thức mà còn cần phải chăm chỉ học tập rèn luyện kĩ năng sống cho bản thân mình. Cho nên việc rèn
luyện kĩ năng sống cũng quan trọng như việc tiếp thu kiến thức vậy!.
Trước hết, ta cần làm rõ khái niệm kĩ năng sống là gì?. "Kĩ năng sống" là những khả năng tương tác và thích nghi với hoàn
cảnh, môi trường sống hay trước một tình huống nào đó được đặt ra trong cuộc sống. Đây là tập hợp tất cả các kĩ năng mà con
người tiếp thu được, tích lũy được qua quá trình giáo dục và trải nghiệm trong thực tế khác quan như: kĩ năng giải quyết vấn
đề, kĩ năng tư duy sáng tạo, kĩ năng giao tiếp hiệu quả, kĩ năng đồng cảm hoặc kĩ năng phục hồi tâm lý mà theo như UNICEF
gọi đó là khả năng tâm lý – xã hội. Còn "kiến thức" là những tri thức, là vốn hiểu biết của con người được nghiên cứu, tích lũy
trong sách vở, truyền từ đời này sang đời khác. Câu nói: việc rèn luyện kĩ năng sống cũng quan trọng như là tích lũy kiến thức
khẳng định tầm quan trọng của việc rèn luyện kĩ năng sống; đồng thời cần cân bằng giữa việc tích lũy kiến thức và kĩ năng
sống, học đi đôi với hành, lý thuyết gắn liền với thực tiễn, rèn luyện kiến thức gắn liền với rèn luyện các kĩ năng.
Kĩ năng sống có một vai trò đặc biệt quan trọng trong cuộc sống con người. Một con người có được những kĩ năng sống tốt sẽ
thích nghi tốt hơn trong mọi hoàn cảnh sống, có thể ứng phó với mọi sự biến đổi bất thường trong cuộc sống, biến khó thành
dễ, chuyển bại thành thắng, biến vất vả chông gai thành điều kiện, cơ hội. Chàng trai Nick Vujicic, một con người sinh ra đã
thiếu tứ chi, ban đầu anh luôn mặc cảm về bản thân vì cho rằng mình chẳng giống ai, thậm chí là muốn kết thúc sự sống.
Nhưng bằng sự động viên của cha mẹ và đặc biệt là sau khi đọc xong một bài báo viết về hình ảnh của một người cũng có
hoàn cảnh như anh nên anh đã nỗ lực, vươn lên khẳng định mình trở thành một nhà diễn thuyết truyền cảm hứng sống và kĩ
năng sống cho những con người thiếu may mắn như anh. Hay những cầu thủ U23 Việt Nam, nhờ tinh thần đoàn kết, kết hợp
với kĩ năng hợp tác, hỗ trợ lẫn nhau, hiểu ý đồng đội trong quá trình thi đấu mà họ đã đem lại chiến thắng, đưa trận đấu vào
trận chung kết của khu vực Châu Á 2018. Rèn luyện kĩ năng sống cũng giúp con người, đặc biệt là thế hệ trẻ có thể phát triển
nhân cách, thể chất, tình cảm, giao tiếp, ngôn ngữ, tư duy một cách toàn diện, là nền tảng để giúp con người tự tin hơn trong
cuộc sống. Về phương diện thể chất: giúp con người có sức khỏe tốt, cân đối, dẻo dai...; về phương diện tình cảm: bồi đắp cho
con người tình yêu thương, sự sẻ chia, sự đoàn kết, gắn bó giữa con người với con người...; về phương diện ngôn ngữ và giao
tiếp: giúp con người tự tin, giao tiếp hiệu quả, biết thuyết trình trước đám đông, biết lắng nghe, học hỏi mọi thứ xung quanh.
Về phương diện tư duy nhận thức: kích thích sự sáng tạo, có những bước đột phá nhạy bén, đúng thời điểm cần thiết, năng
động và dễ dàng ứng phó với mọi trở ngại bất thường. Ví dụ như ở Nhật Bản, một đất nước thường xuyên xảy ra động đất, núi
lửa, sóng thần nên các trẻ em khi mới lớn lên đã được trang bị rất nhiều những kĩ năng sống để có thể chủ động ứng phó trước
thiên tai, tự bảo vệ sự sống của mình trước những hiểm họa bất ngờ ập tới. Vì thế, những đứa trẻ đó thực sự rất tự tin trước
những biến động của khí hậu, thời tiết thất thường. Bên cạnh đó, rèn luyện kĩ năng sống cũng giúp cho con người sống có bản
lĩnh, có ước mơ, có lí tưởng sống tích cực, dám nghĩ dám làm, biết chịu trách nhiệm trước hành vi sai trái của bản thân, sống
giàu lòng vị tha, tình thương yêu bác ái...
Tuy nhiên, cũng cần thấy được mối quan hệ giữa rèn luyện kĩ năng sống và tích lũy kiến thức là hai mặt của một vấn đề,
không thể có mặt này mà thiếu mặt kia. Nếu như kiến thức giúp con người có cơ sở lý luận khoa học, đúng đắn và chính xác
trong nhìn nhận, đánh giá thì kĩ năng sống giúp cho con người trở nên kĩ xảo hơn, tinh tế, khéo léo hơn trong việc xử lí mọi
tình huống bất kì nào đó được đặt ra. Trên thực tế có không ít người chỉ chăm lo tích lũy kiến thức mà quên đi việc trang bị
cho mình những kĩ năng sống cần thiết hoặc ngược lại chỉ chú trọng tới kĩ năng sống mà bỏ bê việc trau dồi tri thức. Hậu quả
là khó có thể bắt nhịp được với cuộc sống, luôn cảm thấy thiếu tự tin, không có hứng thú với cuộc sống, công việc của chính
mình. Và hiện nay, có rất nhiều các bạn sinh viên, học sinh chỉ chú tâm vào bồi đắp kiến thức trên ghế nhà trường mà quên đi
việc rèn luyện kĩ năng sống, tới khi va chạm với công việc, với những trải nghiệm thực tế thì cảm thấy ngại ngùng, lo lắng và
thiếu niềm tin vào năng lực của bản thân mình. Hay cũng có những người chỉ biết quan tâm tới sự trải nghiệm thực tế với các
kĩ năng sống của riêng mình mà quên đi việc tôi luyện kiến thức, dẫn tới sự vênh lệch về phát triển và hoàn thiện nhân cách
của chính mình.
Vì thế, con người cần phải tự quăng mình ra ngoài xã hội. Hãy biết cách biến những lý luận khô khan trên trang sách thành
những trải nghiệm thực tế khách quan để thấy được tính thực tiễn của chúng. Mặt khác cũng không nên chỉ chú trọng vào
những kĩ năng sống, chỉ phục vụ cho nghề nghiệp chuyên môn của mình mà cần hình thành và rèn luyện các kĩ năng sống
phong phú khác cần thiết để có thể đáp ứng được mọi tình huống, mọi vấn đề được đặt ra. Bởi cuộc sống vốn "đa sự, đa đoan"
rất phong phú và phức tạp.
Không ai sinh ra đã là thiên tài. Mỗi sự thành công trong cuộc đời này đều được đánh đổi bởi rất nhiều trí tuệ và công sức.
Lý thuyết luôn có một khoảng cách nhất định so với thực tế. Không nhất thiết bạn phải là một người tài giỏi hay giàu có.
Không phải bạn có bao nhiêu niềm tin. Cũng không phải bạn có bao nhiêu nghị lực. Điều quan trọng nhất quyết định mọi
thành công đó là bạn sẽ chiến thắng nghịch cảnh bằng những kiến thức và kĩ năng mà mình học được. Đặc biệt với thời đại xã
hội phát triển như bây giờ thì lại càng đòi hỏi con người cần trang bị cho mình những kĩ năng sống gắn với những năng lực
tương thích lại càng lớn hơn. Có như vậy thì mới bắt kịp được với xu thế thời đại, khẳng định vị thế của bản thân đối với mọi
người xung quanh.
ĐỀ SỐ 8: Suy nghĩ về ý nghĩa gợi ra từ hai bức hình bên dưới:
GỢI Ý:
- Giải thích bức hình: Ta dễ dàng nhìn thấy bức hình đầu tiên ánh mắt khó chịu bực bội trước việc làm và sự sáng tạo của
người khác. Bức hình sau là ánh mắt thái độ của quả trứng khó chịu bực tức khi đôi bạn trứng kia thân thiết với nhau.
=> Từ hai bức hình ta nhận thấy thói xấu thường gặp trong cuộc sống đó là sự đố kỵ ghen tỵ với người khác trước những gì họ
có, họ làm được…
a. Giải thích:
- Đố kị là gì: là sự ghen ghét, không công nhận, thậm chí có suy nghĩ, hành động bài trừ đối với những thành tựu của người
khác.
b. Biểu hiện của lòng đố kỵ:
- Nhìn hai bức hình ta thấy rõ ánh mắt của người đó kị với cảm giác tức tối bực bội khi người khác hơn mình, thân thiết hơn
mình hay ganh ghét với những người giỏi hơn mình…
- Khi người có lòng đố kị họ có thể đặt điều nói xấu, bôi nhọ thanh danh của người khác. Đứng trước tài năng hay những
thành tựu của người khác thay vì ngưỡng mộ hay công nhận thì người có lòng đố kị lại tỏ ra khó chịu, phủ nhận những thành
tựu, tài năng ấy bằng những lời nói, suy nghĩ hay những hành động tiêu cực.
Dẫn chứng: trong một lớp học khi thấy bạn học của mình đạt điểm cao trong môn học nào đó, người có lòng đố kị sẽ tỏ ra
không vui, thậm chí cho rằng kết quả ấy chỉ là sự may mắn mà hoàn toàn phủ nhận đi sự cố gắng, tài năng của bạn học nọ.
Trong một công ty, nhân viên trong cùng một nhóm cùng tham gia thi đua đạt thành tích nhân ngày Quốc tế lao động ngày 1
tháng 5. Khi nhân viên có thành tích xuất sắc nhất được công bố, không đạt được kết quả như ý muốn người có lòng ghen tị sẽ
tỏ ra bất mãn, hoài nghi với kết quả ấy, cũng có thể là đặt điều, nói xấu, lôi kéo "đồng bọn" để cùng nói xấu, thỏa mãn sự ích
kỉ của mình mà không hề xét đến sự cố gắng chưa đủ của bản thân mình. Hoặc chẳng hạn cùng là hàng xóm với nhau gia
đình bên cạnh họ hơn về tài chính hay con họ giỏi hơn con mình thì cũng đố kị tìm cách đặt điều nói xấu, hạ bệ họ làm sao để
mình hơn họ.
c. Nguyên nhân dẫn đến lòng đố kị:
- Thiếu tự tin, mặc cảm hay do tự ti về bản thân.
- Lòng đố kị xuất phát từ những người luôn bất mãn với cuộc sống của mình và từ đó ghen tị với người khác.
- Xuất phát từ tâm lý hơn thua hiếu thắng của mỗi người.
d. Tác hại của lòng đố kị:
- Phá hoại các mối quan hệ của mình cũng như của người khác. Tính đố kị còn khiến con người tự tách mình ra khỏi những
mối quan hệ, làm cho những tình cảm vốn tốt đẹp trở nên ố màu, rạn nứt. Nếu duy trì thói quen soi mói, đố kị quá lâu con
người sẽ trở nên cô độc trong chính mối quan hệ của mình
- Cuộc sống không thoải mái luôn nghĩ cách hãm hại người khác và cũng làm hại cả bản thân: Con người có tính đố kị họ sẽ
tìm đủ mọi cách để kìm hãm phát triển của người khác và cũng ảnh hưởng đến cộng đồng khi ta tìm cách soi mói người khác
thì ảnh hưởng đến công việc của mình cũng như của họ sẽ làm chậm tiến độ công việc..
- Làm nảy sinh nhiều trạng thái tâm lí tiêu cực, khiến cho bản thân người có lòng đố kị luôn căng thẳng, bức bối, không thoải
mái.
- Tính đố kị sẽ làm cho những đức tính tốt lu mờ và thay vào đó từ đố kị con sẽ thêm các tính xấu khác như ích kỉ nhỏ
nhen,.luôn tỏ thái độ khinh ghét với người khác, có thể nảy sinh những hành động phá hoại, ngăn cản người khác bằng những
việc làm thiếu minh bạch.
- Có tính đố kị, tầm nhìn và sự quan tâm của con người bị che mờ bởi sự ích kỉ nhỏ nhen, bởi vậy họ chỉ chăm chăm soi xét,
bắt lỗi người khác mà trở nên dễ dãi với bản thân mình, tự cho mình quyền phán xét, đánh giá người khác. Khi không biết học
hỏi, cố gắng để tự hoàn thiện mình thì người có lòng đố kị cũng chẳng thể phát triển trong xã hội vốn có nhiều khó khăn, thử
thách này.
e. Giải pháp:
- Để không ngừng vươn lên, khẳng định giá trị bản thân, thay vì ích kỉ, đố kị với người khác, hãy tự đặt ra những mục tiêu
phát triển, nhìn vào điểm tốt, thế mạnh của người khác để học hỏi. Như thế tạo ra được những thành tích đáng ngưỡng mộ mà
còn loại bỏ được tâm lí tự ti, ích kỉ, soi xét người khác bằng con mắt khó chịu. Khi bạn nhìn mọi việc ở chiều hướng tiêu cực,
suy nghĩ của bạn cũng sẽ thoải mái, khi đặt cái nhìn định kiến, ghen ghét đố kị thì chính bản thân bạn là nạn nhân của những
phản ứng tâm lí tiêu cực ấy.
- Hãy công nhận người khác nếu họ thực sự xuất sắc, sống bao dung, tích cực, không ngừng học hỏi để cởi trói cho những
ràng buộc trong đời sống tình cảm và duy trì những mối quan hệ tốt đẹp xung quanh mình. Con người không có lòng đố kị là
một con người tự do không lo âu một con người thanh thản thoải mái với cuộc sống. Khi họ đó không cần phải tính toán, tìm
cách hại người khác. Khi mình có một cuộc sống không ganh đua ghen ghét đố kị, sống hết mình sống với những ước mơ của
mình thì cuộc sống đấy mới có ý nghĩa.
- Bức hình là lời nhắc nhở cho chúng ta: Lòng đố kị là tính xấu của con người cần phải loại trừ, con người cần có lòng cao
thượng khoan dung rộng rãi.Cạnh tranh lành mạnh, cố gắng hết sức để vượt qua khó khăn.
- Còn ngồi trong ghế nhà trường thì hãy cố gắng loại bỏ lòng đố kị đi và thay vào đó là hãy giúp đỡ nhau cùng nhau học tập và
phát triển bản thân. Chúng ta cố gắng rèn luyện học tập chăm chỉ và tự hào về bản thân mình và hãy học tập những đức tính
tốt của người khác.
-------------------------------------------
ĐỀ SỐ 4: Quan sát bức hình bên dưới và trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa giáo dục mà bức hình muốn gửi gắm.
GỢI Ý:
- Giải thích bức hình: Người ngồi trong chiếc xe kéo kia, nhìn hình dáng và cách ăn mặc đã là một thanh niên nhưng miệng
vấn còn ngậm bình sữa. Người kéo và đẩy xe cho anh ta là có lẽ là bố mẹ, trông không còn trẻ nữa. Đây là hiện tượng mà
chúng ta dễ bắt gặp trên đường phố trong các ngôi nhà ngày nay.
- Bức hình khiến không ít người xem giật mình như thấy chính mình trong đó, có thể là những ông bố bà mẹ, cũng có thể là
những đứa con.
=> Qua bức hình người xem nhận ra được một hiện tượng xấu của con người đặc biệt là trong giới trẻ ngày nay về mặt tính
cách đó là lối sống thụ động, ỷ lại.
a. Giải thích khái niệm “thụ động, ỷ lại”:
- Ỷ lại là tự bản thân không có ý thức trách nhiệm, không cố gắng trong cuộc sống mà dựa dẫm, trông chờ vào sự giúp đỡ của
người khác một cách thái quá.
b.Biểu hiện, thực trạng hiện nay về sự ỷ lại:
- Nhiều bạn trẻ sống tự lập, tự mình làm việc và khẳng định chính mình, vẫn còn một bộ phận không nhỏ các bạn trẻ sống ỷ
lại, dựa dẫm vào người khác.
- Thờ ơ với cuộc sống, công việc học tập của chính mình, không suy nghĩ cho tương lai, để mặc bố mẹ sắp đặt mọi việc, bé thì
được mua điểm, lớn thì được chạy việc cho. Hay đơn giản hơn, từ những việc nhỏ nhất như dọn dẹp phòng ở, giặt giũ,... cũng
lười nhác, để bố mẹ làm; gặp bài tập khó thì nhờ vả bạn bè,...
Dẫn chứng: có một số học sinh có thói quen không chịu làm bài tập mà cứ chờ bạn làm rồi mượn vở của bạn để copy, hoặc
chờ ba mẹ soạn sách vở cho rồi chỉ việc cắp cặp đi học, hay chỉ đơn giản là chuyện ba mẹ dọn cơm ra rồi chỉ cần ngồi vào
bàn ăn mà không ý thức tự giác phụ ba mẹ…
c. Nguyên nhân dẫn tới thói ỷ lại:
- Do sự lười biếng trong cả vận động và tư duy.
- Do được gia đình nuông chiều quá mức.
d. Tác hại:
- Người sống ỷ lại, quen dựa dẫm thường lười lao động, suy nghĩ, tư duy, thiếu năng lực đưa ra quyết định trong những hoàn
cảnh cần thiết. Từ đó, họ không làm chủ được cuộc đời, không có bản lĩnh, không có sáng tạo,... dễ gặp thất bại trong mọi
việc.
- Họ trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội.
- Tương lai của đất nước không thể phát triển tốt đẹp nếu những chủ nhân tương lai của đất nước đều lười biếng, ỷ lại như
vậy.
=> Đó là quan niệm sống lệch lạc cần loại bỏ.
* Mở rộng:
- Tuy nhiên một bộ phận thanh thiếu niên ngày nay tính tự lập rất cao, chủ động sáng tạo, bản lĩnh và thành công rất đáng
ngưỡng mộ biết bao.
- Thụ động ỷ lại là tính xấu cần loại bỏ nhưng cần phân biệt với hành động việc làm của người thiếu khả năng có vấn đề về
thể chất hay trí tuệ.
- Bức biếm hoạ là lời nhắc nhở cho các bậc phụ huynh cũng như các bạn trẻ: Thế hệ trẻ cần học cách tự đứng trên đôi chân
của mình, không được tự biến mình thành cây tầm gửi trong cuộc sống.
- Thế hệ trẻ hôm nay cần tích cực rèn luyện, trau dồi kiến thức, kỹ năng sống thật tốt để luôn là người có bản lĩnh, có chính
kiến và chủ động đưa ra những quyết định tỉnh táo, sáng suốt trong mọi việc.Gia đình, nhà trường, xã hội cần thay đổi quan
niệm về tình yêu thương và giáo dục, không nuông chiều hay quá bao bọc, cần hình thành và rèn luyện tính tự lập cho con em
mình.
ĐỀ SỐ 10: Trình bày suy nghĩ của em về vấn đề đặt ra trong bức hình sau:
GỢI Ý:
- Quan sát bức hình ta thấy hình ảnh người đàn ông ngồi đọc báo trên chiếc ghế sang trọng, phía dưới chân gác lên trên bục
kê, bên cạnh bục kê xinh đẹp sang trọng ấy là đôi giày, trên tay phải của ông cầm điếu thuốc đang hút khói bốc lên. Sẽ không
có gì đáng suy nghĩ lắm nếu bên cạnh đó là người phụ nữ cầm cái chổi lom khom quét dọn.
=> Bức hình gợi cho người xem thấy được thói sống dễ bắt gặp ở một bộ phận người: thói vô trách nhiệm.
a.Giải thích khái niệmvô trách nhiệm:
- Vô trách nhiệm là thái độ không nhiệt tình, không quan tâm, thờ ơ, mặc kệ, làm không triệt để tới bất cứ một vấn đề gì đó
thuộc phạm vi quản lí của bản thân.
- Thói vô trách nhiệm được ví với một loại axit vô hình, loại axit này không nhìn thấy được bằng mắt thường và như vậy, vô
hình chung nó gây ra tổn thất khá nặng nề, ăn mòn cả xã hội mà chúng ta không hề hay biết.
b. Biểu hiện của thói vô trách nhiệm:
- Không quan tâm, thờ ơ với mọi người xung quanh.
- Có lối sống buông thả, tới đâu hay tới đó.
- Luôn thờ ơ với công việc, không có ý thức khi làm việc.
- Thờ ơ, mặc kệ với bạn bè, gia đình, người thân..
Dẫn chứng: Chồng chỉ biết đi làm về nhà cho rằng mọi việc nhà cửa là của phụ nữ nên phó mặc, về đến nhà chỉ việc nghĩ
ngơi. Như người đàn ông trong bức hình trên không quan tâm nhà cửa công việc nhà như thế nào, mặc cho vợ quét dọn mình
có thể hút thuốc xã tàn thuốc ngay trên nền nhà, xã khói thước bay khắp nhà, đeo cả giày vào nhà co chân gác cao lên cho
sạch chân mình mặc cho vợ ra sức quét dọn lau chùi…
- Luôn cho rằng mình đúng, luôn chối bỏ những điều mình làm sai, không chịu nhận lỗi sửa sai
Dẫn chứng: con cái đuổi đánh cha mẹ già ra ngoài đường. Hay những cặp bố mẹ trẻ bỏ mặc những đứa trẻ tại cửa chùa,
thậm chí là bãi rác… Trên đường phố, chúng ta sẽ bắt gặp những bạn trẻ, hoặc những nạn nhân bị hành hung nhưng lại có
những người thản nhiên phớt lờ, thậm chí là đứng lại hò reo, quay clip.
c. Tác hại, hậu quả của thói vô trách nhiệm:
- Tạo ra những sản phẩm không hoàn thiện, tạo ra những nhân cách không hoàn hảo.
- Chất lượng công việc không cao.
- Làm cho đạo đức của con người dần đi xuống
- Mối quan hệ giữa con người với con người ngày càng xa cách.
- Kìm hãm sự phát triển của đất nước.
* Mở rộng:
- Cuộc sống của mỗi người do mỗi người tự lựa chọn và định hướng, hãy trở thành một người để người khác học tập theo.
- Khi chúng ta rèn luyện được đức tính “trách nhiệm”, ta sẽ rèn luyện được nhiều đức tính quý báu khác.
Dẫn chứng: Hình ảnh cô cảnh sát giao thông đưa người già qua đường giữa làn xe tấp nập ở cung đường Nam Kỳ Khởi
nghĩa - Võ Thị Sáu ở Quận 3, Thành phố Hồ Chí Minh mà các cơ quan thông tấn báo chí gần đây đưa tin là những hình ảnh
thật đẹp về tinh thần trách nhiệm. Rõ ràng đó là những hình ảnh đẹp, nó toát ra từ nhân phẩm của cá nhân được rèn luyện
nghiêm túc. Dù phải sống cùng với căn bệnh ung thư xương đang di căn từng ngày vào cơ thế nhưng Sinh viên Nguyễn Thị
Ngọc Hân vẫn sống đẹp dù trong tuyệt vọng. Với cánh tay phải, Hân vẫn miệt mài hàng giờ bên tờ báo tường của lớp, nắn nót
từng nét chữ tươi rói màu mực cho ngày lễ 20-11 của lớp trọn vẹn. Những đêm khuya, bà Trần Thị Tư - mẹ Hân - canh cánh
trong lòng khi con gái vẫn ngồi bên bàn viết miệt mài với những bài văn, con toán của năm cuối cấp. Hân ngồi lặng lẽ trên
phản, trở mình với từng trang giấy được lật, bài học không bỏ phí một ngày. Đó chính là một biểu tượng về tinh thần trách
nhiệm với chính bản thân mình, không gục ngã trước nghịch cảnh dù đời sống của Ngọc Hân chẳng còn bao lâu nữa. Hình
như em đã đang ở cuối con đường.
- Từ bức hình ta nhận được bài học cho mình trong cuộc sống: Làm việc có kế hoạch và hoàn thành theo đúng chỉ tiêu và thời
gian.Lưu tâm tới tất cả những gì thuộc trách nhiệm sở hữu của bản thân.
- Bản thân mỗi người cần nhận thức rõ về tác hại của thói vô trách nhiệm để không mắc phải.Không ngừng nâng cao ý thức
trách nhiệm trong công việc và trong cuộc sống.
ĐỀ SỐ 11: Quan sát kỹ bức hình và trình bày suy nghĩ của bản thân về vấn đề đặt ra từ bức hình dưới:
GỢI Ý:
- Bức hình với nhiều nhân vật ngộ nghĩnh mang tính biểu tượng với nhiều phát ngôn được ghi lại như: quẩy, khô máu, chảnh
chó, vã quá, khô móp cả bụng…Người xem người đọc có lẽ không lạ lẫm gì với các cách nói trên và hơn cả thế nữa khi tiếp
xúc với giới trẻ.
=> Vấn đề ngôn ngữ giao tiếp của giới trẻ ngày nay được đề cập đến trong bức hình trên.
a. Giải thích:
- Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của con người và xã hội loài người, đảm bảo một mặt truyền đạt và hiểu
biết lẫn nhau của các thành viên xã hội. Ngôn ngữ không chỉ truyền đạt thông tin mà còn tác động đến nhân cách, hình thành
nhân cách và biến đổi theo chiều hướng tốt hoặc xấu.
- Ngôn ngữ không chỉ là tấm gương phản chiếu thụ động đời sống xung quanh mà còn can thiệp vào bức tranh thế giới nhân
cách, vào văn hóa ngôn ngữ của nó, đặt vào nó nhãn quan thế giới, chỉnh sửa, làm biến đổi nhân cách một cách hợp lý. Và
theo đó là đời sống chung xã hội một cách trực tiếp.
b. Biểu hiện, thực trạng:
- Hiện nay, nảy sinh vấn đề lệch chuẩn trong giao tiếp trong giới trẻ. Xu hướng lệch chuẩn văn hóa ngôn ngữ biểu hiện dưới
các dạng:
+ Lạm dụng quá nhiều tiếng lóng, từ địa phương cũng như vay mượn từ nước ngoài của một số tờ báo. Như ở bức hình trên
thay vì nói “ Vui chơi, tham gia” thì lại nói” quẩy”, thay vì nói “ hết mình, nhiệt tình, hết sức” thì lại bảo “ khô máu”, hay như
phải “bất lực quá, sốt ruột quá” thì lại nói “ vã quá” ; thay vì nói “được rồi” là “ok”, thay cho câu “chào tạm biệt” là “bye
nhé”. Còn những hiện tượng biến đổi đến dễ sợ của ngôn ngữ Tiếng Việt như: gọi đơn vị tiền bằng “k”, chê người khác là “cùi
bắp”,…
+ Ngôn ngữ “Chat” có nhiều kiểu viết tối nghĩa, hoặc biến âm, hoặc biến nghĩa cẩu thả. Mới đây trên trang viết của một tờ
báo đã đăng nội dung: “tiền” thành “xiền”, “tình yêu” thành ‘tình iu”, “ghét như con bọ chét”, “nhỏ như con thỏ”, ‘tin vịt”,
“báo lá cải”, “chạy mất dép”, “bó tay.com”, “bốc hơi” (biến mất), “đít chai” (kính), “2” (hi-chào), “4U” (For you – cho bạn),
“2NT” (Tonight – tối nay), “G92U” (Good night to you)…nếu quan tâm đọc chắc nhức hết cả đầu, hoa cả mắt.
- Lạm dụng ngôn ngữ lóng, ngôn ngữ thời @ trong thời đại công nghệ thông tin . Dùng tiếng lóng để giao tiếp, trò chuyện,
trao đổi, “chat” với nhau qua điện thoại, mạng xã hội ở thế hệ 9x (chủ yếu là thanh thiếu niên, trong đó chiếm tỷ lệ cao nhất là
học sinh, sinh viên, đang có chiều xâm nhập sang người lớn) đã đến mức báo động.
Dẫn chứng: Những coments về một bức ảnh thời trang của một cô gái mới đây nhất trên facebook là một ví dụ: “Dep ngon
com wa”; “anh mà lấy được vk sinh như em thì anh chỉ vk anh ăn song tắm dửa sạch sẽ mặc đồ ngủ thật mỏng cho vào kính
rồi mở cửa bán vé chiêm ngưỡng ngắm nhìn; “Cj vân nany.xjnh gái”; “Em là Vẫn chứ *é* phải là Vân”; “E yêu cki”…
- Vận dụng “sáng tạo” tiếng Anh khá kỳ cục trong các tình huống giao tiếp: “Ugly tiger” nghĩa là “xấu hổ” (Tiếng Anh: Ugly
– xấu; tiger – con hổ). Đôi khi nghe giới trẻ đối thoại: “Mày thật “Ugly tiger!” hay “: “Mày không “Ugly tiger à?”, cảm thấy
buồn cười, nhưng cũng vui tai.
Dẫn chứng: Chẳng hạn tôi đọc được đoạn tin nhắn của một bạn trẻ như: “bùn wá mài nhỉ, lẹi gần hít nem lép 12 roài… thí
tụi mìn ko đc zui như hồi nem ngoái, nghĩ vậy thoai mừ teo bùn ghê gúm… nhưng mìn hứa sẽ mãi lè bẹn thân, đeng wên teo
dzà mái trừng iu zấu nì nha”.
c. Tác hại:
-Làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt và gây ảnh hưởng nguy hại đối với văn hóa ứng xử của con người.
- Tiếng Việt đang bị nhiễm bẩn bởi nói tục, chửi bậy. Hiện tượng nói tục thì quốc gia nào cũng có. Nhưng nước ta có lẽ chiếm
tỷ lệ cao nhất. Nói tục trở thành thói quen, nhu cầu, sự “khoái khẩu” ở mọi đối tượng, trừ trẻ chưa biết nói. Đặc biệt là trong
lứa tuổi học sinh, vấn đề nói tục chửi thề đang bị lạm dụng đến mức đáng báo động. Nhà trường càng xiết chặt giáo dục nhắc
nhở và xử lí thì hiện tượng này ngày càng bùng phát mạnh mẽ hơn.
- Tiếng Việt đang có nguy cơ bị xâm hại xét về phương diện văn hóa ngôn ngữ.
d. Nguyên nhân:
- Do các phương tiện thông tin đại chúng, trước hết là truyền hình là loại phương tiện thông tin đại chúng phổ biến nhất trong
xã hội ảnh hưởng lớn nhất đối với sự hình thành các giá trị, thế giới quan, đạo đức của thế hệ trẻ nhưng có biểu hiện lệch
chuẩn trong việc dùng từ phổ biến. Việc tiếp cận các văn hóa phẩm lệch lạc dễ dàng khiến cho giwois trẻ mất kiểm soát bản
thân.
- Một số báo cũng đang ra sức cổ xúy cho sự lệch lạc văn hóa ngôn ngữ ở giới trẻ qua những bài viết lạm dụng một cách có ý
thức nhằm câu khách, gây ấn tượng đối với độc giả trẻ. Đặc biệt là hiện tượng ăn theo sự kiện, vụ lợi của các kênh truyền hình
vô tình biến một hình tượng lệch lạc trở thành trào lưu nóng, thu hút giới trẻ quan tâm và bắt chước.
- Mặt khác, các nhạc phẩm của các ban nhạc, lời của các bài hát có khả năng gây sosk ở bất kỳ một người có học vấn nào.
- Sự buông lỏng, thiếu sự quản lý chặt chẽ các trang báo mạng xã hội và các thông tin quảng cáo. Tình trạng chung: người
tham gia không cần biết người đối thoại là ai vẫn sẵn sàng văng lời tục tĩu, thô thiển để thóa mạ, dìm “hàng” người khác.
- Sự bùng nổ của công nghệ thông tin là mảnh đất để lệch chuẩn văn hóa ngôn ngữ có cơ hội phát triển (Internet, điện
thoại…).
- Trào lưu, “mốt” sử dụng tiếng lóng, tiếng nhại, ngoại ngữ, ngôn ngữ @ để giao tiếp trở thành yếu tố để muốn tự khẳng định
đẳng cấp của mình đang xâm nhập và lan tỏa ở giới trẻ hiện nay.
e. Giải pháp:
- Bố mẹ phải làm gương trong việc sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ cũng như tiếng nước ngoài.
- Giáo dục học sinh thức bảo vệ sự trong sáng tiếng Việt khi giao tiếp qua điện thoại, mạng xã hội, tự trau dồi và làm phong
phú vốn ngôn ngữ cả tiếng Việt và tiếng nước ngoài để nâng tầm văn hóa trong giao tiếp và tư duy; dạy đúng chuẩn tiếng
Việt; không sử dụng tiếng lóng khi giao tiếp với học sinh…Không sử dụng sách giáo khoa, từ điển kém chất lượng và có
nhiều sai sót; nghiêm cấm các hành vi chửi bậy, nói bậy trong nhà trường.
- Về phía Nhà nước, trước hết ngành Giáo dục và Đào tạo phải có những biện pháp cứng rắn để bảo vệ sự trong sáng của tiếng
Việt. Kiên quyết loại bỏ những chương trình phát sóng trên truyền hình không đảm bảo chất lượng và trái với thuần phong mỹ
tục của dân tộc. Kiểm soát chặt chẽ thông tin mạng, sàng lọc thông tin kĩ lưỡng trước khi người đọc tiếp cận.
- Mỗi học sinh tự trau dồi và rèn luyện tiếng mẹ đẻ và tiếng nước ngoài để có vốn từ phong phú và sử dụng đúng chuẩn mực.
Không nên chạy theo lối giao tiếp dễ dãi, lệch lạc mà làm mất đi văn hóa giao tiếp của chính mình.
*Mở rộng:
- Nhiều HS dù được nhắc nhở nhiều nhưng vẫn cố chấp sử dụng Tiếng Việt lệch chuẩn, thiếu trong sáng trong giao tiếp.
- Xem việc nói tục chửi thề, tiếng lóng, tiếng ngoại là bình thường và vận dụng những kiểu nhại âm, cắt âm một cách tối nghĩa
làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt và lệch lạc trong giao tiếp. Những người như thế thật đáng chê trách.
- Tuy nhiên cũng phải thừa nhận rằng, việc sử dụng tiếng lóng cũng có tác dụng nhất định đối với giới trẻ như: khả năng
truyền đạt thông tin nhanh, tiết kiệm thời gian (chủ yếu dùng ký hiệu, viết tắt), có những yếu tố sáng tạo…làm cho hoạt động
giao tiếp cũng phong phú hơn.
- Từ bức hình ta nhìn nhận lại bản thân mình. Rõ ràng bức hình là lời cảnh tỉnh cho chúng ta tro ng việc sử dụng ngôn ngữ.
Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp quan trọng của con người, tiếng Việt là thứ tiếng mẹ đẻ là tài sản quý giá của người Việt
Nam. Sử dụng tiếng mẹ đẻ là nét đẹp văn hoá của người Việt, là giữ gìn sự trường tồn và phát triển của đất nước.
- Luôn rèn luyện ngôn ngữ giao tiếp, vận dụng đúng đắn các phương tiện giao tiếp để bảo vệ sự trong sáng của Tiếng Việt. Là
HS đang ngồi trên ghế nhà trường, khi nhân cách chưa định hình thì cần phải rèn luyện bản thân theo những chuẩn mực tốt
đẹp, tránh lệch lạc nhân cách dẫn đến các hành vi sai trái.
- Liên hệ bản thân: Đã từng sử sụng ngôn ngữ lệch lạc, sai trái
ĐỀ SỐ 12: Bạn cảm nhận như thế nào về nhân vật chính ở hai bức hình dưới đây. Hãy viết bài văn nghị luận về điều
đó.
- Bức hình đầu tiền là hình ảnh một người đàn ông cơ bắp trong chiếc áo ba lỗ với thân hình có vẻ cường tráng đang thuyết
trình một vấn đề nào đó với đôi tay chỉ cao một ngón, biểu cảm gương mặt rất tự đắc lông mày nhướn cao, mắt mở to xếch
lên, miệng mở to…
- Bức hình sau là hình ảnh một người đàn ông với cách ăn mặc rất lịch sự như đang là trung tâm của mọi sự chú ý hay là chính
mình tự xem mình là trung tâm với khuôn miệng cười nói mở to đáng để ý là hai tay chống nạnh, ngực ưỡn lên có vẻ tự đắc.
Xung quanh anh ta có rất nhiều cánh tay giơ ra với hành động đồng tình khuyến khích..
=> Quan sát cả hai bức hình ta thấy có điểm chung là thái, độ hành động của nhân vật chính đều lộ vẻ tự cao, tự đại tự đắc về
mình. Đây là một thói xấu của con người mà ta cũng thường bắt gặp trong cuộc sống: tính tự cao, kiêu căng tự mãn.
2. Bàn luận, chúng minh, mở rộng:
a. Giải thích tự cao, tự mãn:
- Tự cao: là tự cho mình hơn nguời khác.
- Kiêu căng: nghĩ mình hơn người khác, coi thường những người không bằng mình ở một khía cạnh nào đó.
- Tự mãn: tự cho bản thân mình là nhất không ai bằng.
- Kiêu căng và tự mãn là những tính cách xấu thường đi kèm với nhau khiến cho con người ta tưởng mình là nhất đâm ra coi
thường những người xung quanh, không coi ai ra gì.
- Kiêu ngạo, tự cao được biểu hiện dưới nhiều dạng thức khác nhau trong cuộc sống. Điển hình như có những người luôn cho
mình là nhất, thứ gì của mình cũng là số một mà không ai có được, không ai sánh bằng.
- Luôn bảo thủ bảo vệ những ý kiến của bản thân, luôn cho chúng là đúng mà không quan tâm đến ý kiến của những người
xung quanh. Có những người lại thể hiện sự kiêu ngạo của bản thân bằng cách coi thường, thậm chí thù ghét tất cả những thứ
thấp kém hơn mình về địa vị, tiền bạc…
- Một vài người thể hiện sự tự cao, kiêu ngạo ở chỗ thích những thứ hào quang hư ảo, ưa nịnh bợ, tâng bốc.
Dẫn chứng: Một vài người giàu có, đã quen sống trong cuộc sống nhung lụa, họ nhìn thấy những người nghèo khổ bằng thái
độ khinh khỉnh, thậm chí có phần “e sợ” sự “nghèo khổ, hôi hám” kia sẽ làm vấy bẩn lên sự sang trọng của họ. Hoặc ngay
trong trường học, có những học sinh học rất giỏi nhưng họ lại luôn tự phụ, coi thường những bạn khác trong lớp…
c. Tác hại:
- Kiêu ngạo, tự cao như một chất axit ăn mòn nhân cách và huỷ hoại cuộc sống của con người. Sự kiêu ngạo, thói tự cao sẽ
kéo theo những đức tính xấu khác như sự ích kỉ, bảo thủ. Chính vì luôn cho mình là đúng, luôn cho những thứ của mình là tốt
nhất nên con người thường không muốn san sẻ những điều mình có cho bất cứ một ai khác.
- Người kiêu ngạo, tự cao lại chính là những người cô đơn, cô độc nhất. Vì chính thói tự cao, kiêu ngạo đã khiến những người
xung quanh mất đi thiện cảm hay đúng hơn là chính những người đó đang tự tách bản thân mình ra khỏi khối cộng đồng
chung.
- Người kiêu căng và tự mãn không được tin tưởng, tín nhiệm, lâu dần trở nên cô lập, sẽ không nhận được sự giúp đỡ, tương
trợ của mỗi người.
- Thói tự cao, kiêu ngạo cũng dẫn đến những hậu quả khó lường trong cuộc sống. Cứ tự huyễn hoặc vào khả năng của bản
thân mà không cần tới sự góp ý và giúp đỡ của người khác, khi gặp phải những khó khăn lại trở tay không kịp rồi trở thành kẻ
thất bại. Hay đánh giá thấp người khác mà coi thường khả năng của họ để rồi nhận kết cục là kẻ bại trận.
Dẫn chứng: Chắc chúng ta vẫn còn nhớ những câu chuyện của tuổi thơ dạy chúng ta những bài học về sự kiêu ngạo, tự cao
như: “Rùa và Thỏ”, “Voi và Kiến”,… Vì tự đắc vào khả năng của bản thân mà Thỏ trở thành kẻ bại trận trong cuộc đua tốc
độ tưởng chừng như sẽ thắng mười mươi để rồi trở thành trò cười cho cả khu rừng. Hay chú voi to lớn, lực lưỡng vì tự mãn,
coi thường người yếu thế mà trở thành kẻ thua cuộc trước chú kiến bé nhỏ….
c. Nguyên nhân:
- Tính kiêu căng và tự mãn xuất phát từ tầm hiểu biết hạn hẹp của con người, chỉ mới được người khác khen ngợi chút xíu đã
đâm ra huênh hoang, cao ngạo, cho mình là hơn người, đây là một tính cách vô cùng xấu của con người.
- Do môi trường giáo dục, do ảnh hưởng từ những người thân trong gia đình.
- Do tham vọng quá lớn, ảo tưởng về khả năng sức mạnh của bản thân.
*. Mở rộng:
- Cần phân biệt tự cao,kiêu căng với kiêu hãnh, tự tin. Kiêu căng tự cao mang sắc thái tiêu cực, thể hiện sự hợm hĩnh, khinh
đời. Tự tin, kiêu hãnh mang sắc thái tích cực, thể hiện sự tự hào về thành quả của mình làm ra.
- Tuy nhiên trong cuộc sống vẫn còn có những con người sống với lòng khiêm tốn cùng nhiều đức tính tốt đẹp khác được mọi
người yêu quý, tin tưởng và tín nhiệm,… những người này xứng đáng là tấm gương để học tập theo.
- Không nên như các nhân vật ở bức hình trên. Mỗi chúng ta phải biết không ngừng cố gắng để hoàn thiện bản thân. Chúng ta
hoàn toàn có quyền tự hào về những gì bản thân mình gây dựng. Tuy nhiên, đừng để niềm tự hào đó trở nên thái quá, để tự
biến mình thành những kẻ kiêu ngạo, tự cao và rỗng tuếch. Đừng để bản thân mình trở thành những con “ếch ngồi đáy giếng.”
-Để không trở nên tự mãn, chúng ta phải biết kiểm soát bản thân. Hãy học cách sống chậm lại, suy nghĩ sâu sắc và nhìn nhận
mọi thứ rộng hơn. Phải tự biết khả năng của bản thân tới đâu, khuyết điểm của mình là gì mà tiếp tục phát huy hay dần dần
khắc phục. Phải biết cách nỗ lực, rèn luyện để không ngừng hoàn thiện bản thân. Bởi “núi này cao còn núi khác cao hơn”.
Phải biết phần đấu tới những điều tốt đẹp, biết san sẻ, giúp đỡ những người xung quanh.
- Liên hệ bản thân: có lúc được điểm tốt bản thân cũng tự hào đến mức tự mãn, hay có lúc làm việc tốt được bạn khen lại
tưởng như mình là nhất nên vênh váo với bạn…
ĐỀ SỐ 13: Quan sát kỹ bức và hình trình bày suy nghĩ của em về vấn đề gợi ra từ bức hình.
- Bức hình là một bạn học học sinh ôm đầu mệt mỏi áp lực khi xung quanh em phải đặt ra bao mục tiêu cần đạt cho việc học
tập: điểm số, học bạ, kỳ thi… nếu không chịu áp lực về một thành tốt có lẽ bạn học sinh này không phải ôm đầu mệt mỏi
trong bóng tối như vậy.
- Trước mặt em là một chồng sách vở dày cộm đã mở ra nhưng liệu bạn í có đọc được, có tiếp thu hết, có học hết không? Nếu
làm tốt làm được bạn í đã không ôm đầu gục xuống mệt mỏi chán nản như vậy. Đây có lẽ là một vấn đề không chỉ riêng một
cá nhân nào đó.
=> Bức hình gợi cho chúng ta một vấn đề đáng suy ngẫm đối với việc học tập của các em học sinh hiện nay mà có thể do vô
tình hay cố ý người lớn đã áp đặt lên: đó là bệnh thành tích trong học tập.
a. Giải thích: Bệnh thành tích trong học tập là gì?
- Thành tích được hiểu là điểm số, bằng khen, giấy khen… ghi nhận năng lực của cá nhân, tổ chức nào đó.
- Bệnh thành tích là chạy đua theo điểm số, kết quả dù nó không phản ánh đúng năng lực thực của bản thân.
b. Thực trạng và biểu hiện:
- Một lớp học có tới 90% là học sinh giỏi là điều đáng lẽ nên vui mừng, chúng ta thậm chí không nhìn thấy được học sinh yếu
kém và càng không tìm được học sinh lưu ban nhưng thật đáng buồn khi nhận ra sự thật phía sau ánh hào quang ấy.
- Che giấu con số, tài liệu liên quan đến các tệ nạn diễn ra trong trường như bạo lực học đường, vi phạm an toàn giao thông,..
- Vì thích điểm cao mà sẵn sàng gian lận trong thi cử, nghỉ học nghỉ thi mà vẫn được cấp bằng,..,là những hiện trạng diễn ra
có chiều hướng gia tăng tại các trường đại học, cao đẳng thậm chí là các cấp học thấp hơn.
Dẫn chứng: Ở tỉnh A vừa qua vụ việc lớp học có 42 trên tổng số 43 em học sinh giỏi gây xôn xao dư luận. Liệu còn giá trị gì
khi đi học vì điểm số? Đó chính là hệ lụy của việc học giả, bằng giả. Các tình trạng học hộ, thi hộ xảy ra trên khắp các cấp
học khác nhau. Có lẽ vì phấn đấu cho căn bệnh thành tích nên mới dẫn đến việc sửa điểm, nâng điểm cho các thí sinh ở Sơn
La, Hà Giang, Hòa Bình trong kỳ thi trung học phổ thông quốc gia năm 2018. Cả người học, người dạy, phụ huynh đều đang
chịu ảnh hưởng của điểm số, của thành tích và gây nên thực trạng đáng buồn như vậy.
c. Nguyên nhân:
- Khách quan:
+ Do nhu cầu, do sự phát triển của xã hội. Xã hội luôn muốn nhìn vào điểm số, bằng cấp nên mọi người rất cần thành tích để
đáp ứng yêu cầu đó.
+ Cùng với áp lực từ gia đình, người thân, bạn bè, dư luận xung quanh làm thành tích trở thành thứ thực dụng. Mọi người nói
chuyện với nhau bằng thành tích, bằng điểm số.
+ Thầy cô giáo cũng được đánh giá khả năng chuyên môn dựa trên thành tích của học sinh.
- Về chủ quan:
+ Lỗi phần nhiều vẫn là ở chính người học, chính chúng ta. Vì không đủ hiểu biết, không đủ dũng cảm nhìn vào khả năng
thực tế của bản thân nên chạy đua theo cái không phản ánh năng lực của mình.
+Thói ghen ghét, ganh đua cũng khiến bệnh thành tích dễ dàng len lỏi vào trong chúng ta.
d. Hậu quả:
- Người chạy đua theo bệnh thể tích sẽ luôn nhìn vào những giá trị ảo mà không biết đâu và năng lực thật sự của mình.
- Bệnh thành tích không phải câu chuyện của riêng ai và ảnh hưởng của nó gây ra là đối với cả một cộng đồng xã hội. Con
người chỉ nhìn chăm chăm vào thành tích mà đánh mất giá trị đạo đức, nhân cách.
Dẫn chứng: Có các ngôi trường Tiểu học, vì muốn giữ và nâng cao thành tích đã sẵn sàng để cho các em học sinh dù chưa
biết chữ gì cũng được lên lớp với bằng học sinh tiên tiến, học sinh giỏi. Rồi khi thanh tra mới phát hiện ra nhiều em học sinh
học tới lớp 3 – lớp 4 trong ngôi trường đó thậm chí chưa thuộc được cả bảng chữ cái và bảng cửu chương. Điều này thực sự
đáng lo ngại. Nhiều trường Đại học không hề mảy may suy nghĩ sẵn sàng trao bằng Tốt nghiệp loại Tốt cho cả những sinh
viên kém để có thể giữ vững danh tiếng và danh hiệu xuất sắc cho ngôi trường. Do vậy mà cả có nhiều học sinh tuy đã tốt
nghiệp loại Tốt mà ra trường không xin được việc làm nếu như gia đình họ mà không có điều kiện. Điều này thực sự nguy
hiểm trong ngành Giáo dục.
Từ những việc tưởng chừng không gây tác hại gì như sao chép tài liệu, xem bài bạn học… có thể trở thành hành vi bất chấp
luật pháp và đạo đức như vụ việc sửa điểm trong kỳ thi trung học phổ thông Quốc gia 2018.
- Bệnh thành tích tước đoạt cơ hội của những người thật sự có tài năng. Xã hội sẽ phát triển ra sao khi mà bệnh thành tích len
lỏi và chúng ta không thể biết đâu là người có khả năng thật sự.
e. Giải pháp:
- Các cơ quan có thẩm quyền phải sát sao hơn với giáo dục. Đánh giá giáo dục một cách toàn diện, chặt chẽ và chú ý kiểm tra
các cơ quan, tập thể, cá nhân với thành tích ảo bất thường.
- Đồng thời mỗi cá nhân phải có tự trọng, ý thức, trách nhiệm với chính mình cũng như tuyên truyền, khuyên ngăn các hành vi
chạy theo bệnh thành tích.
- Điều quan trọng nhất là phải lấy sự tiến bộ của học sinh để khen thưởng chứ không phải lấy kết quả học tập để đánh giá và
đội ngũ giáo viên phải là lực lượng tiên phong trong vấn đề này.
- Các chỉ tiêu thi đua phải được xây dựng trên cơ sở thực tế, đặc thù của từng môn, từng trường, từng vùng… và không để các
trường phải chạy đua vì thành tích.
- Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền tới người dạy, người học, cha mẹ học sinh và toàn xã hội về yêu cầu dạy và học
thực chất; cổ vũ, động viên, tôn vinh sự đổi mới sáng tạo trong dạy và học; tạo môi trường lành mạnh, sự đồng thuận trong
trường học và xã hội.
- Nhìn bức hình em như thấy bóng dáng mình và một số bạn trong đó. Học tập là điều cần thiết với mỗi người.Thành tích tốt
lại càng cần thiết hơn. Nhưng đừng vì thành tích mà biến mình thành nô lệ của điểm số, bằng khen,… Hãy học và rèn luyện
hết mình với năng lực thực thụ của bản thân để xã hội tiến bộ phát triển hơn.
- Ngay từ bây giờ những học sinh sinh viên cần chăm chỉ học tập, rèn luyện trau dồi cho mình kỹ năng sống tốt để sẵn sàng
đương đầu với những khó khăn trên bước đường dài và rộng của cuộc đời. Nhà trường, gia đình và xã hội cần là động lực thúc
đẩy tạo điều kiện để các em học sinh được học tập nhưng cũng cần vui chơi, hồn nhiên phát triển toàn diện. Đừng biến các em
thành công cụ của mình.
ĐỀ 14: Thực trạng gì gợi ra từ bức hình. Suy nghĩ của em về thực trạng đó.
- Cả hai bức hình đều gặp nhau ở một điểm chung là hành động chỉ trỏ, hò hét, bắt nạt của một hoặc một tốp học sinh với bạn
bè mình. Bức hình chỉ là một góc thu nhỏ của một hiện tượng thường xảy ra gần đây.
- Đây là một hiện tượng tiêu cực mà ta nghe hoặc thấy ngày càng nhiều hơn ở các trường học.
=> Bức hình đặt ra cho người xem vấn đề cần suy ngẫm, cần có giải pháp đó là vấn đề bạo lực học đường.
a. Giải thích:
- Bạo lực học đường là những hành vi thô bạo, ngang ngược, bất chấp công lý, đạo lý, xúc phạm trấn áp người khác gây nên
những tổn thương về tinh thần và thể xác diễn ra trong phạm vi trường học.
- Bạo lực học đường hiện nay có xu hướng gia tăng nhanh chóng, diễn ra ở nhiều nơi do đó đang trở thành một vấn nạn của xã
hội.
- Biểu hiện của hành động bạo lực học đường có thể xảy ra dưới nhiều hình thức như:
- Xúc phạm, lăng mạ, đay nghiến, chà đạp nhân phẩm, làm tổn thương về mặt tinh thần con người thông qua lời nói.
- Đánh đập, tra tấn, hành hạ, làm tổn hại về sức khỏe, xâm phạm cơ thể con người thông qua những hành vi bạo lực.
Dẫn chứng: Chỉ cần một thao tác rất nhanh trên Google ta có thể tìm thấy hàng loạt các clip bạo lực của nữ sinh: Ở Phú
Thọ, nữ sinh đánh bạn bằng giày cao gót ở Hà Nội; Ở TPHCM, Nghệ An…Học sinh có thái độ không đúng mực với thầy cô
giáo, dùng dao đâm chết bạn bè, thầy cô…Lập nên các nhóm hội hoạt động đánh nhau có tổ chức.Giáo viên đánh đập, xúc
phạm tới nhân phẩm của học sinh….
c. Nguyên nhân:
- Xảy ra vì những lí do trực tiếp rất không đâu: Nhìn đểu, nói móc, tranh giành người yêu, không cùng đẳng cấp...
- Sự phát triển thiếu toàn diện, thiếu hụt về nhân cách, thiếu khả năng kiểm soát hành vi ứng xử của bản thân, non nớt trong kĩ
năng sống, sai lệch trong quan điểm sống.
- Do ảnh hưởng từ môi trường văn hóa bạo lực: phim, ảnh, sách, báo, đồ chơi mang tính bạo lực (kiếm, súng...).
- Sự giáo dục chưa đúng đắn, thiếu quan tâm của gia đình; tình trạng bạo lực trong gia đình cũng là một phần nhân tố ảnh
hưởng không tốt. Và một khi bạo lực gia đình vẫn còn tồn tại thì bạo lực học đường sẽ vẫn còn có nguy cơ gia tăng.
- Sự giáo dục trong nhà trường: Nặng về dạy kiến thức văn hóa, đôi khi lãng quên nhiệm vụ giáo dục con người “tiên học lễ
hậu học văn”, quản lý lỏng vấn đề đạo đức.
- Xã hội thờ ơ, dửng dưng, buông xuôi, chưa có sự quan tâm đúng mức, những giải pháp thiết thực, đồng bộ, triệt để.
- Tâm sinh lý mới lớn: thích thể hiện; bồng bột; thiếu suy nghĩ
- Cá nhân chưa định hướng đúng, hiểu rõ về cách thức giáo dục => ức chế trong quá trình giảng dạy => mâu thuẫn
- Bị kẻ xấu lôi kéo dụ dỗ.
-Tâm lý phụ huynh và học sinh thiên về học các môn cứng như Toán, Văn, Anh còn các môn về xây dựng bản thân và kĩ năng
sống chưa được tích cực.
d. Hậu quả:
- Với nạn nhân:
+ Tổn thương về thể xác và tinh thần.
+ Tổn hại đến gia đình, người thân, bạn bè người bị hại.
+ Tạo tính bất ổn trong xã hội: Tâm lí lo lắng bất an bao trùm từ gia đình, nhà trường, đến xã hội.
- Người gây ra bạo lực:
+ Con người phát triển không toàn diện: Phát triển ngược trở lại phía “con”, đi ngược lại tính “ người” là mất dần nhân tính.
+ Mầm mống của tội ác mất hết tính người sau này.
+ Làm hỏng tương lại chính mình, gây nguy hại cho xã hội.
+ Bị mọi người lên án, xa lánh, căm ghét.
+ Suy đồi đạo đức; nhân cách cá nhân.
+ Gây thiệt hại về sức khỏe thậm chí là tính mạng con người.
+ Gây tổn hại đến nhân phẩm; danh dự con người.
+ Cá nhân có thể sẽ đối diện với sự trừng phạt của pháp luật khi còn quá trẻ=> ảnh hưởng đến tương lai, sự nghiệp về sau.
+ Gây mất trật tự an toàn an ninh xã hội.
+ Đi ngược lại với lí tưởng giáo dục : “Tiên học lễ, hậu học văn”.
+ Gây tâm lý hoang mang cho các bậc phụ huynh và các bạn khác
+ Ảnh hưởng đến giảng dạy; truyền thụ kiến thức.
e. Giải pháp:
- Đối với những người gây ra bạo lực học đường: Cố gắng mở rộng nâng cao nhận thức:
+ Giữ cho trái tim luôn ấm nóng tình yêu thương.
+ Địa ngục do ta mà có, thiên đường cũng do chính ta tạo nên và ý thức rõ ràng về hành động và hậu quả hành động do bản
thân thực hiện.
+ Nơi lạnh nhất không phải là bắc cực mà là nơi không có tình thương và Nhận thức rõ vai trò sức mạnh của tình người.
- Xã hội cần có những giải pháp đồng bộ, chặt chẽ giáo dục con người trong gia đình, nhà trường, trong toàn xã hội; coi trọng
dạy kĩ năng sống, vươn tới những điều chân thiện mỹ.
- Có thái độ quyết liệt phê phán răn đe, giáo dục cải tạo, biện pháp trừng phạt kiên quyết làm gương cho người khác.
* Mở rộng:
- “Không nên mất niềm tin vào con người. Nhân loại là cả một đại dương. Nếu một vài giọt nước trong đại dương ấy dơ bẩn
thì cả đại dương cũng không vì thế mà trở thành dơ bẩn được” (Mahatma Gandhi). -> Hiện tượng trên chỉ là một phần rất nhỏ
của xã hội nên không phải vì thế mà chúng ta mất đi niềm tin vào con người vào thế hệ trẻ.
- Cần nhân rộng những tấm lòng cao cả, nêu gương người tốt việc tốt điển hình -> Hình thành thái độ đồng cảm, sẻ chia, yêu
thương giúp con người nói chung, thế hệ trẻ nói riêng tiến tới những vẻ đẹp nhân cách chân - thiện - mĩ, phát huy những
truyền thống nhân ái, nhân đạo từ ngàn xưa trước khi chúng ta phải đối phó với căn bệnh vô cảm.
- Bức hình là một lời tố cáo đồng thời cũng là bài học cho bao nhiêu người đặc biệt người thầy và bậc làm cha làm mẹ. Bạo
lực học đường là một hiện tượng xấu đáng báo động và cần phải nhanh chóng có giải pháp đẩy lùi.
- Có quan điểm nhận thức, hành động đúng đắn, hình thành những quan niệm sống tốt đẹp. Học tập chăm chỉ, rèn luyện bản
thân, sống yêu thương hoà đồng, sống có trách nhiệm với bản thân gia đình và xã hội, tránh xa các tệ nạn xã hội.
- Liên hệ: Bản thân đã từng chứng kiến hoặc đã tham gia bạo lực học đường? Cảm xúc, suy nghĩ..?
ĐỀ SỐ 14: Nhìn kỹ bức hình xem có bóng dáng bạn trong đó không? Hãy trình bày suy nghĩ của mình về hiện tượng
thường gặp ở các bạn trẻ ngày nay qua bức hình trên.
1. Giải thích, phân tích, nêu vấn đề nghị luận gợi ra từ bức hình:
- Bức hình bên trái là một cô gái với khuôn mặt bị chia hai nửa: một nửa của đời thật, một nửa của mạng xã hội. Ta nhận thấy
nửa gương mặt của đời thật các nét không cân đối không sắc nét như mắt nhỏ, miệng nhỏ, tai cũng không xinh không đeo
bông. Nửa gương mặt của mạng xã hội thì cân đối về các chi tiết, các nét rất sắc sảo như khuôn miệng, đặc biệt đôi mắt rất sắc
rất thu hút phù hợp với lông mày to cong , tai to đeo bông dễ thương. Bên cạnh đó là chiếc điện thoại thông minh chụp trọn
vẹn hai khuôn mặt của người ấy đưa lên một mạng xã hội nhưng khác hoàn toàn nhau giữa đời thực và khi đã được chỉnh sữa.
Hình ảnh đã được chỉnh sữa hoàn hảo được người like, thả tim rất đông. Hình ảnh đời thực hầu như chẳng có lấy một ai like.
- Bức hình bên phải là những thanh niên ăn mặc sành điệu thoải mái bên giữa bàn là một số món ăn trông rất ngon mắt. Các
thanh niên chưa ăn vội mà cùng nhau dùng điện thoại thông minh chụp hình đủ các tư thế để đưa lên các ứng dụng mạng xã
hội để khoe. Họ bảo với nhau rằng: “Truyền thống ngày nay là phải cúng Instagram trước khi ăn”. Dòng chữ cho ta thấy rằng
thanh thiếu niên ngày nay xem việc đưa lên các ứng dụng mạng xã hội tất cả những sinh hoạt đời thường kể cả những gì kín
đáo tế nhị nhạy cảm của họ và họ xem như đó là “truyền thống”.
=> Từ hai bức hình ta nhận ra một hiện tượng xã hội rất đáng quan tâm rất đáng lo ngại của giới trẻ ngày nay đó là hiện tượng
sống ảo.
a. Giải thích: Giải thích sống ảo là gì?
- Sống ảo là hành động, việc làm xa rời với thực tế, tự tạo ra niềm vui cho riêng mình qua những lượt tương tác trên mạng xã
hội như câu like, thả tim, lượt theo dõi…
- Sống ảo là một trào lưu thường thấy trên các mạng xã hội đặc biệt là đối với mạng xã hội Facebook, Instagram và đang trở
thành xu hướng khá phổ biến của nhiều bạn trẻ.
b.Biểu hiện, thực trạng sống ảo của giới trẻ hiện nay:
- Nhiều bạn trẻ có thể lướt facebook hàng giờ mà không cảm thấy ngán, họ có thể bỏ ăn, bỏ uống để theo cuộc sống ảo.
- Lấy việc người khác like, bình luận, chia sẻ ảnh hay bài viết của mình làm thú vui.
- Chụp ảnh khoe dáng, khoe body trên mạng, dùng cả ngày chủ để ngồi chỉnh sửa bức ảnh của bản thân cho chân dài, eo thon,
thân hình đồng hồ cát,… đăng lên mạng, ngồi đếm like.
- Có chuyện gì không chia sẻ với gia đình mà lên mạng nói.
- Chuyện gì cũng up facebook, gặp bất cứ vấn đề gì đều lên facebook hay các mạng xã hội để than thở, thậm chí còn đăng đàn
nói xấu, vạch trần nhau.
- Mong chờ người khác khen hình ảnh của mình trên mạng.
- Đăng tải, chia sẻ những nội dung nhạy cảm nhằm mục đích câu like, thu hút sự tò mò, hiếu kì của đám đông. Nghĩ ra
những chiêu trò câu like, tung tin giả gây hoang mang dư luận, tạo dựng lời nói gây sốc: “đủ 1.000 like sẽ…”…
- Trên mạng xã hội có thể chia sẻ rất cởi mở nhưng trong cuộc sống hiện thực thì lại thu mình, khép kín.
Dẫn chứng: Đã có nhiều vụ việc giở khóc giở cười quanh việc sống ảo, bạn có biết câu chuyện của cô gái Lê Thị Tú Ngà có
tài khoản Facebook tên Lê Khả Ái đã làm dậy sóng cộng đồng mạng khi nhìn thấy mặt mộc của cô gái? Có những bạn trẻ vì
ghen tị với người khác vì họ có người yêu, họ được đi du lịch nhiều nơi nên đã tự chụp những bức ảnh nắm tay, tựa vai hay
cắt ghép rồi chỉnh sửa để đăng facebook, khoe với cả xã hội biết rằng mình cũng có người yêu, mình cũng được đi du lịch ở
Nha Trang hay Phú Quốc, Đà Lạt,...
-c. Nguyên nhân:
- Sự phát triển của mạng xã hội, công nghệ đem lại nhiều mặt tốt, tuy nhiên cũng tồn tại những mặt trái, biến con người thành
“nô lệ” của những thứ hư ảo.
- Tác dụng ngược của xã hội, ảnh hưởng không tốt đến sự tiếp thu của con người.
- Nhiều người thích thể hiện mình hay, giỏi, đẹp… Muốn thể hiện, khoe khoang bản thân.
- Sự mơ mộng, mong muốn được nổi tiếng, ngưỡng mộ, tôn thờ, được nhiều người biết đến.
- Thiếu sự quan tâm của gia đình, người thân.
d. Tác hại của hiện tượng sống ảo:
- Mất rất nhiều thời gian, lãng phí thời gian vào những viêc vô bổ.
- Mất tập trung vào học tập, công việc.
- Không quan tâm đến cuộc sống ở thực tại. Sống với những thông tin không thực tế, không mang lại giá trị thực cho cuộc
sống.
- Dẫn đến nhiều hệ lụy như thiếu tự tin, bi quan, chán nản khi đối diện với cuộc sống thực.
- Dễ bị kẻ xấu lợi dụng vào mục đích xấu.
- Con người trở nên dửng dưng, vô cảm, ích kỷ hơn.
- Có thể dẫn đến những suy nghĩ, hành động tiêu cực.
- Hiện tượng sống ảo đang ngày càng trở nên phổ biến nên con người cũng dần đa nghi với những gì xảy ra quanh mình. Nhìn
một tấm hình, nghe một lời quảng cáo, người ta thường hỏi “Có thật không đấy”, “ở ngoài thế nào”… Có lẽ, vì sống ảo nhiều
nên chính ta cũng đang dần mất niềm tin vào con người và dễ thất vọng với những gì xung quanh.
e. Đề xuất giải pháp:
- Sử dụng mạng xã hội một cách chừng mực có hiệu quả, nên xem đó là một nơi để giải trí sau nhiều giờ làm việc căng thẳng,
không nên phụ thuộc.
- Có lối sống lành mạnh, tích cực tham gia các hoạt động tình nguyện, hoạt động xã hội để có cuộc sống ý nghĩa. Dành thời
gian cho những việc có ích, sống hoà đồng, quan tâm giúp đỡ những người xung quanh.
- Không nên việc gì cũng đưa lên facebook.
- Tích cực học tập và rèn luyện sẽ chia với người thân, bạn bè…
* Mở rộng:
- Nói như thế không có nghĩa ta phủ nhận vai trò của hiện tượng sống ảo: xã stress khi mệt mỏi để lấy lại năng lượng tích cực,
thoả mãn bản thân với những mộng mơ dễ thương…
- Cũng cần phân biệt sống ảo với việc sử dụng mạng xã hội với những chức năng có ích.
- Không phải ai là người trẻ cũng sống ảo, một bộ phận ham học ham làm không biết đến thế giới với những công nghệ vô
cùng hiện đại của mạng xã hội.
- Bức hình là lời cảnh tỉnh là hồi chuông báo động về lối sống trở thành một căn bệnh đáng lo trong tâm hồn giới trẻ. Sống ảo
có thể coi là một căn bệnh khó chữa, gây ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe và tinh thần của giới trẻ. Sống ảo là một hiện
tượng không xấu nếu như chúng ta biết chừng mực.Hãy sống thực tế hơn là sống ảo. Vậy nên mỗi người cần có lối sống lành
mạnh không bị quá thu hút bởi mạng xã hội.
- Biết sống hài hoà giữa thực và ảo để cuộc sống có ý nghĩa. Cần phân biệt và có chừng mực với thế giới ảo. Giành nhiều thời
gian cho học tập, rèn luyện, tham gia các hoạt động xã hội có ý nghĩa. Sống yêu thương sẽ chai quan tâm đến những người
xung quanh đặc biệt là những người thân.
ĐỀ SỐ 14: Suy nghĩ về ý nghĩa giáo dục mà bức hình gợi ra.
1. Giải thích, nêu vấn đề nghị luận gợi ra từ bức vẽ:
- Bức vẽ ghi lại cuộc tranh luận của hai người đứng ở hai phía khác nhau. Họ sẽ không tìm được tiếng nói chung, vì ai cũng
cho là mình đúng. Cuộc tranh luận sẽ không có hồi kết nếu như hai người không cùng đứng về một phía để nhìn nhận sự việc.
Hơn nữa, mỗi người phải biết đặt mình vào vị trí của người khác để được thấu hiểu đúng hơn.
- Chi tiết trong bức vẽ cho thấy từ những góc nhìn khác nhau, không ai đúng hoàn toàn và cũng không ai sai, mỗi người có lí
giải riêng, đúng theo góc nhìn riêng của mình.
=>Từ đó, bức vẽ đặt ra cho chúng ta một vấn đề: để đánh giá một sự việc một cách đúng đắn, hãy xem xét nó ở nhiều khía
cạnh, nhiều góc độ, thay đổi góc nhìn thay đổi suy nghĩ để đánh giá sự việc toàn diện hơn.
a. Giải thích:
-“Góc nhìn” là một hình ảnh ẩn dụ ý muốn nói đến là suy nghĩ riêng biệt trong mỗi con người. Ta nghe mọi chuyện, nhìn
thấy mọi chuyện, làm mọi chuyện bằng mọi suy nghĩ của mình. Trước khi làm việc gì cũng đều phải suy nghĩ và đưa ra quyết
định rồi thực hiện và kiên trì với quyết định ấy. Chính vì vậy, khi ta làm việc gì cũng phải dùng suy nghĩ và nhận định của bản
thân, bằng góc nhìn của chính mình.
- Góc nhìn khác là gì? Suy nghĩa khác là gì?
+ Góc nhìn khác là rời bỏ quan điểm cũ, kinh nghiệm cũ, tách mình ra khỏi tâm lí chung của xã hội để xem xét, đánh giá sự
vật, hiện tượng ở những khía cạnh chưa được phát hiện. Góc nhìn khác cũng có thể hiểu là quan tâm đến nguyên nhân của
hiện tượng và tìm cách giải quyết, đáp ứng các nhu cầu thực tế.
+ Từ những kiến thức thu được, ta tiến hành suy nghĩ, đối chiếu biểu hiện các sự vật hiện tượng và tìm kiếm một giải pháp
phù hợp bằng những hành động cụ thể nhằm mang lại một kết quả tốt đẹp. Đó là suy nghĩ khác biệt.
b. Ý nghĩa của việc cần phải có suy nghĩ khác, góc nhìn khác:
- Ý nghĩa của bức tranh khiến chúng ta không ngừng suy ngẫm. Nếu chúng ta cứ đứng ở một góc nhìn mà đánh giá sự việc,
con người, không chịu đặt mình vào góc nhìn của người khác, thì ý kiến của mình thiếu khách quan và trở nên thiển cận.
- Suy nghĩ khác, góc nhìn khác giúp ta có cái nhìn toàn diện về sự vật, hiện tượng. Nó còn giúp ta tránh được lối suy nghĩ
thiển cận, phiến diện. Nó bồi dưỡng cho ta tri thức mới mẻ.
- Tạo góc nhìn khác, suy nghĩ khác giúp ta tránh được sự cạnh tranh của đối thủ.
- Biết suy nghĩ khác biệt tạo nên tính năng động trong tư duy. Đó chính là cơ sở và động lực để con người sáng tạo và thành
công.
Dẫn chứng: Steve Jobs đã không ngần ngại suy nghĩ về một sản phẩm khác biệt trong nhiều năm. Cuối cùng ông đã tạo ra
được chiếc Iphone huyền thoại. Harland Sanders đến gần cuối cuộc đời mới nhận ra sự khác biệt của món gà rán do ông
sáng tạo và gặt hái thành công lớn sau bao năm tháng vất vả. Tất cả là nhờ có điểm nhìn khác biệt, suy nghĩ khác biệt.
Nếu không nghĩ khác những gì mà nhân loại đang nghĩ thì Newton không thể sáng tạo ra học thuyết Vạn vật hấp dẫn thống trị
trên bầu trời vật lí đến hơn 300 năm. Nếu không “điên rồ” tưởng tượng thì Einstein đâu thể tìm ra Thuyết tương đối, đặt cơ
sở vững chắc cho sự phát triển của nền khoa học hiện đại. Nếu không vượt ra khỏi tư tưởng và con đường của các bậc tiền
bối thì Bác Hồ đâu thể tìm thấy con đường giải phóng dân tộc khỏi áp bức. Vượt ra khỏi khuôn khổ đưa ta đến với những
chân trời mới.
- Cuộc sống luôn là một quá trình cạnh tranh khốc liệt để sinh tồn. Trong khi, thế giới luôn phát triển. Suy nghĩ khác, nhìn
nhận khác biệt về thế giới để tìm kiếm cơ hội vươn lên cho mình.
c. Nguyên nhân của cách nhìn phiến diện:
- Nguyên nhân đầu tiên dẫn đến việc mỗi người có một nhận định khác nhau khi cùng đánh giá một sự việc là bởi họ đứng ở
góc nhìn khác nhau như hai nhân vật ở bức vẽ trên nên có tầm nhìn khác, từ đó nhận định cũng khác những người còn lại.
- Mặt khác, bản thân mỗi người có tính bảo thủ, cố chấp, chủ quan, không muốn lắng nghe, không thừa nhận cái đúng của
người khác.
d.Giải pháp:
- Phải dũng cảm rời bỏ những điều được cho là chắc chắn và nguyên tắc có sẵn . Bởi cuộc sống luôn phát triển, tri thức không
ngừng tăng cao, không có gì là chắc chắn mãi mãi. Những ưu điểm của hôm qua có thể là nhược điểm của hôm nay. Những
nguyên tắc có thể giúp ta có dễ dàng tiến hành công việc nhưng cũng hạn chế tầm nhìn.
- Hãy luôn thay đổi tư duy ngay trong suy nghĩ và hành động.Hãy thay đổi cái cần thay đổi, đó là tư duy và giữ lại những gì
đáng gìn giữ, đó là tình cảm.
- Luôn tích cực vận động để tư duy được tiếp cận với cái mới nhất, tiến bộ nhất . Hãy chú ý đến những điều mà người khác
không chú ý hoặc chưa chú ý và tìm cách khai thác chúng.
- Tăng cường học tập và rèn luyện mình là cơ sở để có suy nghĩ khác, góc nhìn khác. Không cần bạn phải thông thạo hay giỏi
giang trong công việc. Chỉ cần bạn biết kết nối các giá trị trong một chuỗi hợp lí. Nhất định bạn sẽ tìm thấy được điều mới mẻ
mà người khác không thể nhìn thấy được.
- Say mê làm việc và tận tâm với công việc đang làm. Không có động lực nào tốt hơn giúp ta làm việc hiệu quả ngoài tình yêu
đối với nó. Hãy tin tưởng vào lợi ích chúng ta sẽ có được mỗi khi ta hoàn thành tốt công việc.
* Mở rộng:
- Suy nghĩ khác cũng không có nghĩa là làm ngược lại đối thủ. Suy nghĩ khác tức là bằng một góc nhìn khác, một quan điểm
khác tiến hành quan sát và đánh giá đối tượng. Từ đó tìm kiếm khả năng khai thác chúng.
- Trong cuộc sống vẫn còn có nhiều người luôn bảo thủ, phiến diện, hẹp hòi khi đánh giá mọi việc…Họ cố chấp với kinh
nghiệm cũ mà không chịu thay đổi. Họ không thể rời bỏ được thói quen nhìn nhận hay đánh giá sự vật. Họ không chịu sáng
tạo hay cố công tìm kiếm những suy nghĩ khác biệt. Họ không toàn tâm trong công việc và dễ dàng chấp nhận thất bại. Những
người như thế đáng phê phán bởi họ sẽ không thể thành công trong công việc và trong cuộc sống.
- Bức biếm họa đơn giản nhưng lại đem đến cho mọi người một lời nhắc chân thành sâu sắc: Hãy đặt mình vào vị trí của
người khác để hiểu người, hiểu đời, hiểu chuyện hơn. Cần có một góc nhìn khác, suy nghĩ khác nhưng nếu đứng ở góc độ sai
lầm thì cần khiêm nhường tiếp nhận ý kiến của người khác để nhận thức đúng về những sự việc trong cuộc sống.
- Cần tăng cường học tập và rèn luyện trau dồi là cơ sở để có suy nghĩ khác, góc nhìn. Hãy say mê làm việc và tận tâm với
công việc đang làm. Là học sinh phải luôn năng động, sáng tạo, vượt qua những kinh nghiệm hoặc tri thức cũ kĩ, lạc hậu, say
mê tìm kiếm cái mới mẻ và tiến bộ trong cuộc sống này.
ĐỀ SỐ 16: Em thấy gì từ bức hình dưới. Trình bày suy nghĩ của em về vấn nạn đó.
GỢI Ý:
1. Giải thích, phân tích nêu vấn đề nghị luận gợi ra từ bức hình:
- Nhìn bức hình với quả địa cầu lớn - biểu tượng hình trái đất đang bị lấp dần che mất bởi đống rác thải hỗn tạp đủ các loại
liệu có ai không chạnh lòng thức tỉnh về hành động thái độ của mình trong sinh hoạt hàng ngày?
- Chi tiết từ bức hình – không cần phải suy ngẫm nhiều, là lời cảnh tỉnh cho toàn bộ loài người trước hiểm hoạ rác thải trên
toàn cầu. Đây cũng là vấn đề nghị luận của bức hình trên.
a. Giải thích:
- Rác thải là gì? Là những vật, những chất mà con người không còn ý muốn sử dụng nữa/ không thể sử dụng được nữa được
vất bỏ. Trong cuộc sống thì rác thải là phần thừa, phần không thể sử dụng được, có thể mang theo chất độc hoặc là phần chất
thải của cuộc sống sinh hoạt, trong sản xuất… Rác thải bao gồm có rác thải sinh hoạt, rác văn phòng, chất thải công nghiệp,
xây dựng và y tế.
b. Hiện trạng:
- Theo nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới trên 109 quốc gia chỉ ra rằng Việt Nam đứng thứ 17 trên bảng "thành tích" về rác
thải nhựa. Tại Việt Nam, người ta nghiên cứu cho thấy mỗi ngày có trung bình khoảng 20 triệu tấn rác thải sinh hoạt. Và dự
kiến trong tương lai, con số này có thể tăng lên thêm nữa. Vào năm 2020, thì lượng rác thải sinh hoạt ở các thành phố lớn có
thể lên tới 20 triệu tấn/ngày. Còn trên toàn thế giới thì một năm có thể thu được con số là vào khoảng 4,5 đến 6 tỉ tấn rác thải -
đây là con số thông báo của Viện nguyên vật liệu Cyclope và Veolia Propreté, công ty quản lý rác lớn thứ hai thế giới…
- Ở Bờ Hồ Hà Nội, trên bờ và cả dưới nước đều có rất nhiều các bỏ chai, vỏ lon và túi ni lông mặc dù xung quanh có các
thùng rác. Và ở rất nhiều nơi chúng ta đều có thể chứng kiến những hành động tương tự. Đó có thể là do người đó vô tình,
hoặc cố tình xả rác ngay tại chỗ, vì lười đi ra thùng rác. Ngay cả ở các khu du lịch, có rất nhiều các thùng rác, biển cấm xả rác,
nhưng vẫn có những người khách du lịch có vẻ vẫn không quan tâm đến việc này cho lắm. Họ vẫn “tiện tay” vứt rác khắp mọi
nơi, khiến cho những nơi đang đẹp đẽ lại trở nên xấu đi bởi sự điểm xuyết của túi ni lông, của vỏ chai. Việt Nam chúng ta có
rất nhiều những khu du lịch đẹp, thế nhưng đang bị tàn phá dần dần bởi sự vô ý thức của một số người khách tham quan.
- Trong các trường học, hiện tượng xả rác bừa bãi cũng rất phổ biến. Các bạn học sinh thản nhiên vứt những tờ giấy không
dùng đến hay vỏ hộp đồ ăn vào ngăn bàn mà không chịu đem ra thùng rác vứt. Có nhiều bạn thậm chí còn để đồ ăn thừa vào
trong ngăn bàn. Và chỉ một vài ngày sau, đồ ăn đó bị hỏng, mốc, sẽ bốc mùi gây ảnh hưởng đến không khí của cả phòng học.
Bài học vứt rác đúng nơi quy định là một bài học mà mỗi chúng ta đều được học từ những ngày đầu tiên cắp sách đến trường,
và được thầy cô, người lớn nhắc nhở rất nhiều. Vậy mà vẫn còn rất nhiều bạn làm không đúng, dẫn đến rất nhiều rác thải
trong môi trường học tập của lớp.
- Ngay cả ở nông thôn, nơi mà vẫn được chúng ta vẫn coi là một nơi có bầu không khí rất trong lành. Tuy nhiên, càng ngày,
vùng nông thôn lại càng bị ô nhiễm nặng nề. Một phần do ở nông thôn, mọi người vẫn chưa có nhiều ý thức bảo vệ môi
trường. Rác thải thường chỉ được đổ tập trung tại một nơi gần nhà, hoặc vứt bừa ra đường chứ chưa có nhiều thùng rác. Hơn
nữa, ở nông thôn, còn có rất nhiều các loại rác thải hóa học. Người nông dân sau khi sử dụng phân bón hóa học xong không
vứt bao bì, chai lọ đựng phân bón ra ngay bờ ruộng chứ không vứt vào thùng rác….
c. Tác hại:
- Môi trường: Rác thải có tác hại rất lớn đối với môi trường. Bởi số lượng rác thải rất lớn nên không phải công ty xử lý rác
thải sẽ hoạt động hết mức mà xử lý tất cả được. Những công ty tái chế rác thải nhựa thì lại không thể tái chế hết vì có những
sản phẩm vốn đã làm từ nhựa phế phẩm, chất lượng kém, chứa rất nhiều chất bẩn và tạp chất nên chỉ có thể chôn lấp. Mà nhựa
thì không thể nào phân huỷ được, cần phải tới 50 - 60 năm mới có thể bắt đầu phân huỷ, chính lúc này, chất độc hại từ nhựa sẽ
lan ra đất. Do đó chúng tạo thành các bức tường ngăn cách trong đất hạn chế mạnh quá trình phân hủy, tổng hợp các chất dinh
dưỡng, làm cho đất giảm độ phì nhiêu, đất bị chua và năng suất cây trồng giảm sút. Không chỉ có đất mà rác thải cũng làm ô
nhiễm nguồn nước, không khí. Đi dọc những làng quê, sẽ thấy một số khúc sông, ao nhỏ tràn đầy rác ở hai bên bờ, thậm chí là
ở giữa dòng, trở thành ao rác, sông rác. Mùi hôi thối bốc lên từ những rác thải lâu ngày khiến người khác ngửi vào cảm thấy
buồn nôn và khó chịu… Rác thải làm ô nhiễm môi trường và cũng làm cảnh quan xấu đi rất nhiều.
Dẫn chứng: Theo ước tính của những nhà khí tượng thủy văn, hằng năm trên Biển Đông có tới 9 đến 10 cơn bão hoạt động và
3 đến 4 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp tới Việt Nam, hiện tượng sa mạc hóa ở ven biển miền Trung đang diễn ra ngày càng
nhanh chóng đã ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống và sản xuất của người dân. Nghiêm trọng nhất chính là việc khu vực
Đồng Bằng Sông Cửu Long của nước ta sẽ có thể chìm ngập dưới mực nước biển trong thời gian sắp tới, một vùng đồng bằng
châu thổ màu mỡ, một vựa lúa lớn nhất của nước ta có thể mất đi nếu như ngay từ bây giờ chúng ta không có biện pháp kịp
thời để khắc phục. Và còn biết bao những ảnh hưởng khôn lường mà biến đổi khí hậu gây ra đối với người dân Việt Nam.
- Sinh vật: Chính từ việc gây ô nhiễm môi trường - môi trường sống của vô số loài sinh vật, rác thải đã trở thành nguyên nhân
gây giảm chất lượng sinh vật. Các loài thực vật, động vật dưới nước không có nơi để ở vì ao hồ ô nhiễm, ngày ngày có thể bị
chết vì các chất độc trong rác thải, bị thương vì những vật như ống hút, que xiên…
- Con người và sức khoẻ: Trong thành phần của rác thải thì hàm lượng hữu cơ thông thường sẽ chiếm tỷ lệ lớn, chính vì thế
khi phân huỷ sẽ gây mùi hôi thối, phát triển vi khuẩn, dịch bệnh. Chính môi trường ẩm ướt và có mùi ấy, dịch chuột, gián,
muỗi sẽ lan rộng ra rất nhiều, mang theo bệnh truyền nhiễm đến cho con người và rất nhiều những căn bệnh quái ác nữa..
Dẫn chứng: Người ta đã nghiên cứu và cho biết rằng những người tiếp xúc thường xuyên với rác như những người làm công
việc thu nhặt các phế liệu từ bãi rác dễ mắc các bệnh như viêm phổi, sốt rét, các bệnh về mắt, tai, mũi họng, ngoài da, phụ
khoa. Và hàng năm, theo tổ chức Y tế thế giới, trên thế giới có 5 triệu người chết và có gần 40 triệu trẻ em mắc các bệnh có
liên quan tới rác thải...
- Làm mất mỹ quan môi trường.
d. Nguyên nhân:
- Thứ nhất, đó là do ý thức của người dân chưa tốt. Mọi người thường có tâm lí rằng, vứt một chút rác ra đường thì đâu có sao.
Họ không biết rằng, mỗi người một chút, hơn mười tỉ người trên thế giới, sẽ khiến Trái đất của chúng ta trở thành hành tinh
rác nếu như đống rác thải ấy không được xử lí kịp thời.
- Thứ hai, đó là do người dân chưa ý thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường. Đây cũng là hậu quả của việc các
cơ quan có thẩm quyền chưa tuyên truyền, giáo dục đúng cách. Vì thế, đa số người dân vẫn chưa quan tâm nhiều đến việc bảo
vệ môi trường, cũng như chưa quan tâm đến việc bỏ rác vào đúng nơi quy định.
- Tiếp theo là do thói quen đã có từ lâu, khó sửa đổi, phải có sự nhắc nhở thì người ta mới không xả rác bừa bãi. Mọi người
đều bận rộn với công việc của mình và không một ai có đủ thời gian để đi nhắc nhở từng người một. Không được nhắc nhở,
con người ta lại quay về với thói quen trước kia.
- Việc giáo dục ý thức giữ gìn, bảo vệ môi trường sống chưa được quan tâm đúng mức, chưa được tổ chức thường xuyên. Mặc
dù trên các phương tiện thông tin đại chúng vẫn có những chương trình kêu gọi ý thức bảo vệ môi trường của con người
nhưng chúng quá ít ỏi, không đáp ứng được nhu cầu tìm hiểu và học hòi của người dân. Do đó mà trình độ hiểu biết của người
dân còn thấp dẫn đến thái độ tuân thủ nội quy nơi công cộng chưa đi vào nề nếp.
- Một phần là do sự quản lý, kiểm soát của các cơ quan chức năng chưa chặt chẽ, kém hiệu quả, …chưa có hình thức xử lý
nghiêm khắc những cá nhân, đơn vị, công ty vi phạm, hay nói cách khác là biết mà làm ngơ. Cứ thử phạt thật nặng một người
nào đó xả rác ra đường phố làm gương, thì còn ai dám xả rác nữa.
- Hơn nữa, hệ thống xử lí rác thải của nước ta còn lạc hậu, nên chưa xử lí được triệt để rác thải.
e. Giải pháp:
-Đầu tiên, phải nâng cao ý thức của mỗi người dân. Người dân có ý thức thì sẽ hạn chế được việc vứt rác bừa bãi, không đúng
nơi quy định. Hơn nữa, chúng ta cần khuyến khích việc tái sử dụng túi nilong, sử dụng nhiều các túi hữu cơ để có thể bảo vệ
môi trường. Túi nilong khi không được xử lí trong các nhà máy mà chỉ bị chôn xuống đất thì sẽ rất khó phân hủy và gây hại
cho đất.
- IUNC - Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế đa đã làm việc với các chuyên gia máy tính và nghiên cứu về tuổi thọ của
các loại bao bì chất thải, để từ đó có cơ sở cho các doanh nghiệp sản xuất dụng cụ bao bì phù hợp hơn.
- Ngày nay, thế giới đã chuyển dần sang dùng túi vải để dựng thức ăn đồ đạc mua từ cửa hàng về để tránh dùng quá nhiều túi
nilon. Các chương trình, chiến dịch dọn rác cũng được thực hiện với quy mô trong tỉnh, trong cả nước. Như ở nước ta, Liên
minh Hạ Long - Cát Bà đã tổ chức các đợt dọn dẹp rác ven biển với quy mô lớn. Các công ty, nhà máy cũng đã chú ý hơn đến
việc xử lý chất thải trước khi đưa ra ngoài môi trường…
- Các cơ quan có thẩm quyền cũng cần thắt chặt và xử phạt thật nặng đối với những đối tượng vi phạm. Một số nước đã đặt ra
mức thuế với việc sử dụng đồ nhựa, rác thải.
- Tóm lại, bức hình là lời cảnh tỉnh cho con người trước thái độ ứng xử của mình với môi trường, xã hội và sức khoẻ bản thân.
Ô nhiễm môi trường ở nước ta hiện nay là một vấn nạn gây hậu quả nghiêm trọng cần lên án và loại bỏ. Hãy bảo vệ môi
trường. Bảo vệ môi trường là bảo vệ sự sống của mọi người.
- Mỗi người chúng ta nên bắt đầu từ việc nhỏ nhất nhưng cũng là việc quan trọng nhất - nâng cao ý thức của bản thân mình.
Có ý thức thì ta sẽ chú ý hơn trong hành động của bản thân mỗi ngày. Từ đó có thể làm gương cho những người xung quanh,
tạo ra hiệu ứng bầy đàn, lan toả đến mọi người trong cộng đồng.
ĐỀ SỐ 51: Hãy quan sát kỹ bức hình và nêu suy nghĩ của em về vấn đề đặt ra từ bức hình bằng một bài văn nghị luận.
- Bức hình là những mảnh ghép riêng lẻ nằm ngã nghiêng dưới sàn nhà đã được ghép từng tấm một lại thành tấm lớn nhưng
chưa hoàn thiện.
- Mỗi mảnh ghép nhỏ là một cá nhân riêng lẻ, tấm ghép lớn được ghép nên từ những mảnh nhỏ là tập hợp nhiều cá nhân – tập
thể.
=> Xâu chuỗi các chi tiết ở bức hình ta nhận thấy một quy luật của cuộc sống rằng có cá nhân mới có tập thể và ngược lại có
tập thể mới biết đến cá nhân. Bức hình gợi cho người xem bài học về mối quan hệ chặt chẽ giữa cá nhân và tập thể.
a. Giải thích:
- Cá nhân là gì?Cá nhân là một con người đơn lẻ (cá = đơn lẻ; nhân = người, con người) được sinh ra và phát triển trong xã
hội, thể hiện bằng một ý chí và nhân cách riêng biệt, thống nhất và độc lập ở mức độ nhất định với xung quanh; được xã hội
công nhân và có đầy đủ các quyền hạn và nghĩa vụ của làm người. Một đứa trẻ trong bụng mẹ hay một con người mất hết sự
tự chủ về tinh thần thì không được công nhận như một cá nhân.
- Tập thể là gì?Tập thể là tập hợp của nhiều cá thể (hay cá nhân) có một sự liên kết hoặc ràn buộc nào đó với nhau về trách
nhiệm, nghĩa vụ và quyền hạn nhất định. Quy mô của tập thể có thể rất lớn (quốc gia, dân tộc) hoặc nhỏ hơn (đoàn thể, cơ
quan, gia đình, nhóm,…)
b. Biểu hiện - Một trường học được tạo nên bởi nhiều học sinh và thầy cô giáo. Một làng, một xóm được tạo nên bởi nhiều hộ
dân. Nhưng nếu tập thể chỉ là sự cộng gộp đơn thuần của nhiều cá nhân riêng lẻ thì sẽ không tồn tại. Tập thể chỉ tồn tại khi các
cá nhân có mối quan hệ gắn bó khăng khít chặt chẽ với nhau.
- Một đội bóng chỉ có thể chơi thành công khi các cầu thủ hiểu ý nhau và biết phối hợp một cách nhịp nhàng.
- Một đội tuyển thi ở lĩnh vực nào đó mà đạt kết quả cao khi các cá nhân biết đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau để cùng tiến bộ. Như
vậy chính sự gắn kết của mỗi cá nhân mang đến sức mạnh cho tập thể, xây dựng tập thể thành khối vững chắc.
Dẫn chứng: Ở mỗi thời kì, ta đều thấy sự xuất hiện của những cá nhân vĩ đại, xuất sắc. Bằng tài năng của mình, họ đã đóng
góp rất nhiều cho cộng đồng, xã hội. Họ có thể là những nhà khoa học, bằng những phát minh của minh đem lại sự phát triển
cho đời sống của nhân loại như Đác-uvn, Marie Curie… Họ có thể là những nhà cách mạng, bằng sự nghiệp chính trị của
mình mà đem lại hòa bình cho cả một dân tộc, một đất nước như Bác Hồ – vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam ta.
- Nhưng dù cá nhân có hoàn thiện, có lớn lao vĩ đại đến đâu đi chăng nữa nhưng cũng sẽ không là gì so với sức mạnh của cả
một dân tộc. Một cá nhân bé nhỏ làm sao tạo được sự nghiệp lớn lao khi chỉ làm một mình. Ta phải biết rằng cùng với ta, bên
cạnh ta còn có sự chung tay góp sức cùng ta làm nên việc lớn.
Dẫn chứng: Nhìn lại lịch sử chiến đấu hào hùng của dân tộc, ta thấy rằng sở dĩ ta có thể dệt nên những trang sử vẻ vang, ta
có thể anh dũng chiến đấu giành thắng lợi, đem lại hòa bình, tự do cho dân tộc được vì sự đồng lòng, đoàn kết của nhân dân.
Chính những cá nhân nhỏ bé, riêng lẻ đã tạo nên một sức mạnh tập thể vô cùng lớn lao, có thể quét sạch quân thù. Hay hình
tượng người anh hùng Thánh Gióng, nhờ có cơm áo của bà con làng xóm mà Gióng vươn vai trở thành tráng sĩ, xông pha
trận mạc đánh tan giặc ngoại xâm. Hình tượng ấy đã được truyền thuyết hóa, thực chất đó chính là tinh thần đoàn kết của
nhân dân đồng lòng chống giặc.
- Cá nhân và tập thể có mối quan hệ tất yếu, tác động qua lại lẫn nhau:
+ Cá nhân là đơn vị trực tiếp xây nên và là nền tảng cốt lõi của tập thể bởi tập thể chỉ xuất hiện khi có nhiều cá nhân liên kết
lại với nhau dựa trên các mối quan hệ khăng khít về tinh thần và vật chất. Một cá nhân có thể không tham gia vào bất cứ tập
thể nào, nhưng không có tập thể nào tồn tại mà không cần đến cá nhân. Sức mạnh của tập thể có được là do sức mạnh của mỗi
cá nhân kết hợp lại.
+ Ý chí hay lợi ích của tập thể cũng do mỗi cá nhân xây dựng và ngược lại mỗi cá nhân sẽ được bảo vệ và nhận lấy phần lợi
ích của mình. Cá nhân là bộ phận của tập thể, là nhân tố quan trọng để hình thành và phát triển tập thể. Nhiều cá nhân xuất sắc
sẽ tạo nên tập thể mạnh. Nếu tất cả mọi người trong gia đình đều biết sống theo bổn phận mình thì gia đình đó chắc hẳn sẽ
giàu có và hạnh phúc. Nếu đại đa số công dân biết sống đúng trách nhiệm và chức năng của mình, thì xã hội sẽ lành mạnh, tốt
đẹp và cường thịnh.
+ Cá nhân có bản sắc riêng của mình nên không hòa tan vào tập thể. Chính cá nhân mới có những sáng tạo lớn lao. Bằng tài
năng của mình, nhiều cá nhân đã đóng góp những công trình vĩ đại cho cộng đồng, xã hội, đem lại sự phát triển cho đời sống
của nhân loại: Darwin, Marie Curie, Newton, Edison, Faraday, Lenin, Hồ Chí Minh…
+ Cá nhân không thể tồn tại và phát triển một cách cô lập, xa rời tập thể. Cá nhân phải sống trong một tập thể, thể hiện bản sắc
và khẳng định mình trong tập thể. Một cá nhân không thể làm nên sự nghiệp lớn nếu không có sự kề vai góp sức của mọi
người. Một tập thể ổn định thì đời sống cá nhân cũng ổn định, vững vàng.
Dẫn chứng: Học sinh học tập đạt thành tích cao là sự phấn đấu vươn lên của cá nhân nhưng không thể không có sự hỗ trợ
của tập thể. Thành tích ấy sẽ không nỗi trội nếu không có tập thể để so sánh… Một mình bạn không thể dọn vệ sinh cả sân
trường rộng lớn trong vài phút nhưng rõ ràng cả tập thể lớp thì có thể…
c. Vai trò của mỗi cá nhân khi phải tham gia và xây dựng tập thể vững mạnh:
- Kết hợp lại thành một tập hợp lớn hơn, mạnh mẽ hơn vốn là quy luật của tự nhiên. Việc hợp tác và góp chung công sức và
tài nguyên với các cá nhân khác thay vì hoạt động đơn lẻ thường sẽ đem lại hiệu quả lớn hơn trong việc đạt tới các mục đích
của từng cá nhân và tập thể, trong đó có sinh tồn.
- Con người vốn nhỏ bé trước tự nhiên. Việc cảm thấy thuộc về và được bảo vệ bởi một tập thể lớn hơn thay vì phải tự chịu
trách nhiệm toàn bộ đối với bản thân đem lại cho tâm lý cá nhân một cảm giác yên tâm và nhẹ nhõm phần nào.
- Con người luôn có nhu cầu giao tiếp và xây dựng mối liên kết với những cá nhân khác trong tập thể giúp thỏa mãn khát vọng
yêu thương và chia sẻ của mỗi cá nhân.
- Tập thể chính là môi trường tốt nhất đảm bảo sự phát triển đúng đắn và bền vững đối với mỗi cá nhân. Tập thể còn là nơi để
mỗi cá nhân thể hiện và khẳng định mình.
d. Giải pháp để đảm bảo mối quan hệ tốt đẹp giữa cá nhân và tập thể:
-Để đáp ứng nhu cầu và quyền lợi của cá nhân và tập thể thì tập thể phải được xây dựng trên nguyên tắc kết hợp hài hòa giữa
lợi ích, nhu cầu cá nhân với lợi ích, nhu cầu tập thể. Các nguyên tác phải được thảo luận và nhất trí của các cá nhân.
- Tập thể cần quan tâm đến cá nhân, đến việc thỏa mãn lợi ích và nhu cầu chính đáng của cá nhân; đến sự phát triển tài năng
và phẩm chất của cá nhân. Bởi mục đích của việc hình thành tập thể là để giúp mỗi cá nhân có cơ hội làm việc, sinh sống và
khẳng định mình.
- Cá nhân phải hiểu rõ và thực hiện nghĩa vụ của mình đối với tập thể; bình đẳng trong tập thể, tôn trọng tập thể; có ý thức
trách nhiệm trước tập thể về hành vi của mình. Và hơn hết, mỗi cá nhân phải lấy lợi ích của tập thể làm mục tiêu phấn đấu;
bảo vệ và phát triển lợi ích chung, đảm bảo lợi ích và sự an toàn của người khác trong tập thể.
- Những vấn đề cần tránh trong quan hệ giữa cá nhân và tập thể là tuyệt đối hóa tập thể, đề cao qúa mức tập thể, bắt cá nhân hi
sinh một chiều hoặc tuyệt đối hóa cá nhân một cách cực đoan theo ý muốn của một ai đó. Tránh lạm dụng tập thể để thu lợi
cho riêng mình. Đó được xem là hành vi phạm pháp và sẽ bị xử lí theo pháp luật.
* Mở rộng:
- Mối quan hệ giữa cá nhân và tập thể ngày nay được hiểu rộng ra là sự hợp tác và hữu nghị không chỉ trong nước mà còn
phạm vi quốc tế. Trong cơ chế hòa nhập ngày nay, cá nhân, đơn vị, cơ quan, tỉnh thành, quốc gia cần kịp thời nắm bắt cơ hội
hòa nhập; nhưng trong sự hòa nhập đó không có sự hòa tan. Trong cái riêng có những cái chung và ngược lại. Tất cả vì tinh
thần đoàn kết, hòa bình cùng phát triển và tiến bộ…
- Mỗi cá nhân trong tập thể tự chủ về bản thân nhưng phải tuân thủ và chịu sự ràng buộc nhất đinh của tập thể dựa trên các
điều lệ, quy định hoặc pháp luật đã được thống nhất và công nhận. Cá nhân và tập thể tồn tại trong một mối liên hệ thống nhất
và ràng buộc chặt chẽ. Một khi cá nhân chỉ biết sống cho lợi ích của riêng mình, họ sẽ tìm cách để thu vén vào túi mình những
nguồn lợi lớn nhất và thờ ơ trước những khó khăn của mọi người xung quanh. Đó là lối sống ích kỉ, đáng bị lên án.
- Khi mục đích của cá nhân và mục đích của tập thể không thống nhất nhau thì cũng dẫn đến quan hệ mâu thuẫn nhau. Khi đó,
để duy trì mối quan hệ cân bằng cá nhân và tập thể phải thỏa thuận để đi đến kết quả tốt nhất. Nhưng thực tế không phải lúc
nào mâu thuẫn ấy cũng được giải quyết công bằng làm nảy sinh những xung đột lớn trong xã hội.
- Những con người, cá nhân nào sống biệt lập, không cần đến những người khác thì sớm hay muộn cũng sẽ gặp thất bại và sẽ
bị đào thải.
- Sống trong tập thể, nếu cá nhân không có sự rộng lượng và hăng hái, không có trách nhiệm cho tập thể thì cũng không có đủ
sức mạnh, sự tự tin để vượt qua những khó khăn, thử thách trong cuộc sống để đi đến thành công.
- Tất cả những điều có giá trị trong xã hội con người đều dựa vào cơ hội phát triển hòa hợp trong mỗi cá nhân. Nhưng công
trạng của mỗi cá nhân chủ yếu là nhờ vào sức mạnh tập thể mà có. Vì vậy người có công trạng không nên tự kiêu mà cần
khiêm tốn và rộng lượng. Biết phát huy năng lực cá nhân và không ngừng xây dựng tập thể là cơ sở làm nên thành công ở mỗi
con người. Không có ai trong chúng ta mạnh bằng tất cả chúng ta.
- Bức hình là bài học giáo dục lớn cho bao người: Cá nhân và tập thể có mối quan hệ chặt chẽ mật thiết với nhau. Vậy nên hãy
phát triển cá nhân và hoà mình vào tập thể để có thể sống almf việc có động lực và ý nghĩa hơn.
- Mỗi người ai cũng cần có ý thức về cá nhân, biết khẳng định bản thân qua việc ra sức thực hiện ước mơ, hoài bão của mình
bằng sự yêu thương, bằng những nỗ lực, phấn đấu học tập, lao động chứ không phải chỉ thỏa mãn những sở thích riêng của
mình.Nêu cao tinh thần đoàn kết, ý thức cộng đồng, tinh thần trách nhiệm của mình trong tổ chức, đơn vị mình học tập, công
tác và sinh hoạt. Sống theo phương châm: Mình vì mọi người, mọi người vì mình. Nên cho đi trước khi nhận được, vì cho đi
ta đã được nhận về, dù có lớn hay không thì sự nhận về ấy vẫn luôn có ý nghĩa.
- Liên hệ bản thân: Là học sinh đang ngồi trên ghế nhà nhà trường em ý thức rõ vai trò của cá nhân và sức mạnh của tập thể
trong học tập, trong lao động, trong sinh hoạt đời thường…
ĐỀ SỐ 52: Em có thấy bức hình quen quen không? Hãy trình bày suy nghĩ của mình về vấn đề đặt ra từ bức hình
dưới.
- Quan sát bức hình ta thấy đây là hai em học sinh bởi trên người đang mặc bộ đồng phục của trường học nhưng hành động
của các em có vẻ như của nguời lớn. Em học sinh nữ thoải mái ôm eo, ngã đầu vào lưng bạn học sinh nam khi bạn ấy đang
đạp xe chở bạn nữ. nhìn hai bạn không chút e ngại như vậy cho thấy mối quan hệ thân thiết của họ.
- Một hình ảnh không hề lạ với chúng ta, vì ra đường bây giờ ta gặp hình ảnh này rất nhiều. Các bạn học sinh thoải mái thể
hiện tình cảm của mình với người mà các bạn gọi là “crush”. Hiện tượng trở thành nổi lo cho các bậc phụ huynh và thầy cô
ngày nay. Câu hỏi đặt ra cho các bạn là: Tình yêu tuổi học trò - có nên chăng?
a. Giải thích:
* Tình yêu là gì? là tình cảm nam nữ; rung động của trái tim; là sự yêu mến, đồng cảm, sẻ chia của con người với con người.
* Tuổi học trò là gì? là lứa tuổi từ 18 đổ lại, ngày ngày cắp sách tới trường, là tuổi có nhiều biến đổi tâm lí, chưa nhận thức
tốt.
=> Tình yêu tuổi học trò là rung động đầu đời trong sáng, tươi đẹp và ý nghĩa của nam nữ học sinh.
b. Mặt tích cực và tiêu cực của tình yêu học trò:
*. Tích cực:
- Về mặt tâm lí:
+ Đây là một trong những lộ trình phát triển bản thân và giúp hoàn thiện tâm lí bản thân hơn.
+ Tình yêu tuổi học trò sẽ giúp con người trở nên vị tha, thấu hiểu và đồng cảm hơn.
+ Giúp hoàn thiện một cách, lối sống và suy nghĩ hơn.
- Vệ mặt học tập:
+ Giúp giải toả phiền muộn và bớt căng thẳng hơn trong học tập.
+ Giúp đỡ nhau trong học tập, trao đổi và cố gắng học để không thua kém người kia.
+ Có một người bạn tri kỉ, chia sẻ và thấu hiểu mọi chuyện buồn vui.
*. Mặt tiêu cực của tình yêu học trò:
- Ở lứa tuổi học trò chưa đủ chín chắn và trưởng thành để đưa ra những quyết định sai đường.
- Nếu không có suy nghĩ đúng đắn sẽ có những lối đi lệch lạc, sai đường và suy nghĩ tiêu cực về cuộc sống.
- Ảnh hưởng đến việc học.
- Chưa chín chắn, chưa phân biệt được tình yêu đích thực
- Tác động xấu tới tâm lí: buồn giận, ghen tuông,…
- Biểu hiện tình yêu quá đà, vượt giới hạn
- Nhiều bạn không nghiêm túc trong tình yêu, xem nó như là trò chơi, là công cụ để vụ lợi, thỏa mãn nhu cầu của bản thân.
- Nhiều bạn yêu đương, rồi sinh hoạt tình dục không an toàn dẫn tới nhiều hậu quả đáng tiếc, bệnh tật lây nhiễm, có thai ngoài
ý muốn,… ảnh hưởng rất nhiều tới cuộc sống và tương lai sau này…
- Với lứa tuổi học sinh, nhận thức tuổi đời chưa đủ, việc yêu đương sớm dễ khiến các bạn chểnh mảng trong học tập, có thai
ngoài ý muốn, ảnh hưởng tới việc học và tương lai, để lại ám ảnh tâm lý,…
c. Giải pháp:
- Nhà trường và gia đình cũng cần phối hợp chặt chẽ để giáo dục học sinh.
- Gia đình cần theo sát tâm tư, nhắc nhở, dạy bảo các em, tránh tình trạng đi quá giới hạn.
- Cần tổ chức cho học sinh những buổi sinh hoạt hay hoạt động ngoại khóa về giáo dục giới tính, tình yêu học đường, ...
- Đối với các bạn học sinh, yêu sớm cũng được, nhưng các bạn phải tỉnh táo và lý trí, hãy để tình yêu nâng bước, tạo niềm tin,
động lực cho các bạn học tập và tu dưỡng tốt hơn.
- Tốt nhất các em không nên xem tình yêu là tất cả. Tuổi học trò không có nhiều sự ràng buộc, chưa hiểu hết tất cả mọi khía
cạnh về tình yêu. Ở lứa tuổi này, mình thấy hầu hết tất cả mọi người (bao gồm cả mình ở lứa tuổi ấy) thường dành phần lớn
thời gian của mình để học, ăn, ngủ và… yêu. Tình yêu ở lứa tuổi học sinh vì thế trở nên ngây ngô dễ thương vô cùng. Chính vì
vậy, các bạn học sinh dễ dàng biến tình yêu trở thành một thứ cực kì to lớn, xem tình yêu là tất cả mọi thứ.
- Luôn không ngừng hoàn thiện bản thân: Nếu các bạn muốn yêu, được yêu, có một tương lai tốt đẹp hơn trong sự nghiệp lẫn
tình cảm thì chắc chắn bạn không thể quên cần hoàn thiện bản thân mỗi ngày, nhìn nhận, sửa chữa những khuyết điểm của
mình, phát triển những điểm mạnh của mình. Đương nhiên chúng ta cần hoàn thiện song song bên trong lẫn bên ngoài.
- Trang bị kỹ kiến thức về Giới tính, Tình dục: Tuy vô cùng nhạy cảm nhưng các bạn phải đối mặt, không trốn tránh: Sex
(Tình dục). Hãy tìm hiểu về Quan hệ tình dục an toàn.
- Hãy biến tình yêu tuổi học trò thành động lực: Có nhiều bạn nghe đến 4 điều trên thì sẽ có phản ứng kiểu: “Thôi, không
dám yêu nữa, sợ yêu rồi!”. Chúng ta vẫn nên yêu, mở lòng đón nhận những rung động đầu đời vì nó thực sự rất đẹp, trong
sáng, ngây thơ. Sau này trưởng thành thì chắc chắn tình yêu sẽ không còn ngây thơ như ngày xưa nữa. Hãy mở lòng đi theo
tiếng gọi của trái tim mình. Bạn cũng cần biết cách để cân bằng mọi thứ, biến tình yêu tuổi học trò trở thành động lực để
cùng nhau cố gắng trong quãng thời gian học sinh sinh viên tươi đẹp này.
* Mở rộng:
- Tuy nhiên các bạn chưa yêu hay chưa được cũng cần tự hào về bản thân bởi không phải bạn xấu hay bạn không đủ quyến rũ
mà bạn cần bồi đắp những thứ khác trước khi yêu, hãy tin ở bản thân mình.
- Đáng buồn cho một bộ phận các bạn yêu “quên cả lối về”, “yêu quá đà” để lại những hậu quả đáng tiếc cả về tinh thần và thể
xác.
- Mỗi học sinh chúng ta cần có cách nhìn, có quan niệm sâu sắc và hiểu hơn về tình yêu. Một mối tình đẹp và trong sáng tuổi
học trò cần được xây đắp từ sự tin cậy, cao thượng và vị tha để mỗi ngày cùng nhau cố gắng, để mỗi ngày mối tình đó trở nên
đẹp hơn, tinh khôi như tuổi học trò.
- Các bạn trẻ, đặc biệt là các bạn học sinh hãy nhận thức rõ ràng: Tình yêu là cảm xúc những hành động của các bạn phải lý
trí, ý thức được hành động của bản thân, yêu đương không được trái với đạo đức, vi phạm nguyên tắc tối thiểu trong tình yêu,
không nên quá mù quáng trong tình yêu mà quên đi những phần khác trong cuộc sống này.
- Liên hệ bản thân: Em đã từng mến bạn và cả hai cùng lấy đó làm động lực rủ nhau học tập rèn luyện cùng tiến bộ….
PHẦN 5 : MỘT SỐ ĐỀ THAM KHẢO

Câu 1:
MẸ NGHÈO
Quê mình mùa lũ, trời mưa nước ngập trắng đường. Hồi đó con chập chững vào lớp một, ngày ngày vượt hai cây số đến
trường. Có bữa mưa giăng đầy trời, nước ngập đến gối. Con nhìn ra rơm rớm. Mẹ bảo:
- Thôi hôm nay để mẹ cõng.
Mẹ cắp chiếc nón lá, cõng con trên lưng vượt qua dòng nước.
Con đậu Đại học, ra trường lấy được cô vợ thành đạt. Cuối tuần con đưa mẹ đến siêu thị.
- Thôi đường ngược chiều rồi. Mẹ chịu khó tự vào. Tiền nè. Con có việc phải đi.
(Theo nguồn Internet)
Hãy trình bày suy nghĩ của em về câu chuyện trên.
Câu 2:
HAI BỨC ẢNH
Titanic là con tàu lớn nhất thế giới vào thời điểm nó ra đời (1912). Với kĩ thuật chế tạo hiện đại nhất thời ấy, Titanic được coi
là con tàu “không thể chìm”. Tuy nhiên trong lần ra khơi đầu tiên, con tàu này đã va vào băng và bị chìm khiến hơn 1.500
người thiệt mạng.
Sau khi chiếc tàu Titanic bị đắm, một tờ báo xuất bản ở Anh đã đăng kề nhau hai bức ảnh minh họa có nội dung như sau:
Trong bức ảnh thứ nhất, người ta thấy chiếc tàu bị vỡ khi va vào tảng băng, bên dưới có dòng chữ: Sự yếu đuối của con người
và sức mạnh của thiên nhiên.
Còn bức ảnh thứ hai, người ta lại thấy có một người đàn ông nhường chiếc phao cứu sinh của mình cho người đàn bà đang bế
con trên tay. Lần này, bức ảnh được chú thích bằng dòng chữ: Sự yếu đuối của thiên nhiên và sức mạnh của con người.
(Dực theo sách Phép màu nhiệm của đời, tên chuyện do người ra đề đặt)
Em có suy nghĩ gì về những dòng chữ chú thích cho 2 bức ảnh nói trên?
Câu 3:
Như các buổi chiều, ông lão Cherokee ngồi kể chuyện cho lũ trẻ trong xóm. Câu chuyện hôm nay của ông kể về hai con sói:
“Một con sói xấu tính đúng như bản chất của chúng: hung dữ, hiếu chiến hiếu thắng, đố kỵ. Nó tham lam, ngạo mạn và tự kỷ,
dối trá nhưng thực sự rất tự ti… Con sói kia thì trái ngược hẳn. Nó luôn luôn vui vẻ, hoà thuận, biết yêu thương, hi vọng, sống
rất khiêm tốn. Nó biết chia sẻ, tốt bụng và biết cảm thông. Ðó là con sói rất hào phóng nhưng đáng tin cậy vì luôn chân thật.
Hai con sói có quá nhiều mâu thuẫn và xung đột, giữa chúng đã xảy ra những trận chiến thật quyết liệt - Ông lão nói - đó
chính là những trận chiến trong lòng ông, hai con sói như những bản chất đối lập, luôn có trong ông và mỗi con người”.
Ông lão kể đến đây thì ngừng lại và quan sát. Lũ trẻ ngồi thừ ra lắng nghe. Không đợi được, một đứa hỏi: “Vậy thì con nào sẽ
thắng ?”
“Ðó là con sói mà ông cho ăn và nuôi dưỡng !” - Ông lão kể chuyện từ tốn đáp.
(Nguồn: “Cửa sổ tâm hồn”, NXB Tuổi trẻ, 2008, tr. 310)
Hãy viết một bài văn khoảng ba trang giấy thi bày tỏ suy nghĩ của em về bài học cuộc sống từ câu chuyện trên.
Câu 4:
HÒN ĐÁ GIỮA ĐƯỜNG
Ngày xưa có một ông vua ra lệnh đặt một tảng đá giữa đường. Sau đó ông nấp kín để chờ xem liệu có ai dời hòn đá to ấy đi
không. Một vài viên quan và những thương gia nhà giàu nhất vương quốc đi ngang, nhưng họ chỉ vòng qua tảng đá. Nhiều
người lớn tiếng phiền trách đức vua không giữ cho đường sá quang quẻ, nhưng chẳng ai làm gì để hòn đá ra khỏi mặt đường.
Sau đó một người nông dân đi tới, vai mang một bao rau củ nặng trĩu. Khi đến gần hòn đá, ông hạ cái bao xuống và cố đẩy
hòn đá sang lề đường. Sau một hồi cố gắng hết sức, cuối cùng ông cũng làm được. Cùng lúc ấy ông nhìn thấy cái túi nằm trên
đường, ngay chỗ hòn đá khi nãy. Cái túi đựng nhiều tiền vàng và một mảnh giấy ghi rõ số vàng trên sẽ thuộc về người nào đẩy
hòn đá ra khỏi lối đi.
Người nông dân đã học được điều mà người khác không hiểu…
(Những tấm lòng cao cả - NXB trẻ, TP Hồ CHí Minh)
Theo em bài học mà những người khá không hiểu là bài học gì? Hãy viết một bài nghị luận (khoảng 300 từ) phát biểu suy
nghĩ của bản thân về ý nghĩa của câu chuyện trên.
Câu 5:
CHIẾC LÁ
Chim sâu hỏi chiếc lá:
- Lá ơi! Hãy kể chuyện cuộc đời của bạn cho tôi nghe đi!
- Bình thường lắm, chẳng có gì đáng kể đâu.
- Bạn đừng có giấu! Nếu bình thường vậy, sao bông hoa kia lại có vẻ rất biết ơn bạn?
- Thật mà! Cuộc đời của tôi rất bình thường. Ngày nhỏ, tôi là một búp non. Tôi lớn dần lên thành một chiếc lá và cứ là chiếc
lá như thế cho đến bây giờ.
(Trích Tuyển tập truyện ngắn Trần Hoài Dương)
Em hãy viết một đoạn văn nói về ý nghĩa tích cực của câu chuyện trên.
Câu 6: Nick Vujicic nhà diễn thuyết nổi tiếng người Úc từng nói: "Tìm ra mục đích sống của bạn là bước đầu tiên để sống
một cuộc sống không giới hạn."
Từ câu nói trên, em hãy bàn luận về tầm quan trọng của việc xác định mục đích sống!
Câu 7: “Sống chậm lại, nghĩ khác đi và yêu thương nhiều hơn”.
Suy nghĩ của em về lời nhắn trên với tuổi trẻ ngày nay.
Câu 8:
Trong truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao, nhân vật ông giáo đã suy ngẫm:
“Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu
xa, bỉ ổi… Toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn, không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương, không bao giờ ta
thương… Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất”.
Từ ý nghĩ của nhân vật ông giáo qua đoạn văn trên, em hãy viết thành một bài văn ngắn về cách nhìn nhận với cuộc sống và
con người.
Câu 9: Viết một bài văn nghị luận ngắn (khoảng 1 trang giấy thi), trình bày suy nghĩ của em về quan niệm sống mà Nick
Vujicic đã gửi gắm qua nhan đề một cuốn sách của mình: “Đừng từ bỏ khát vọng”.
Câu 10: Đọc câu chuyện sau:
ÔNG GIÀ VÀ THẦN CHẾT
Một hôm ông già đốn củi và gánh về nhà. Đường thì xa, gánh củi thì nặng, ông già kiệt sức, đặt bó củi xuống và nói:
- Chà, giá thần chết mang ta đi có phải hơn không!
Thần Chết đến và bảo:

- Ta đây, lão cần gì nào?
Ông già sợ hãi bảo:
- Lão muốn ngài nhấc hộ bó củi lên cho lão.
(Lep Tôn-xtôi, phỏng theo truyện ngụ ngôn của Ê-Dôp)
Em suy nghĩ gì về vấn đề chứa đựng trong câu chuyện trên?
Câu 11: Suy nghĩ của em về mấy câu cách ngôn sau đây của người Châu Phi:
"Mỗi sáng ở Châu Phi, một con linh dương thức dậy, nó biết rằng nó phải chạy nhanh hơn cả con sư tử nhanh nhất nếu không
muốn bị giết.
Mỗi sáng một con sư tử thức dậy, nó biết nó phải chạy nhanh hơn con linh dương chậm nhất hoặc nó sẽ bị chết đói.
Điều quan trọng không phải ở chỗ bạn là sư tử hay linh dương. Khi mặt trời mọc, bạn nên bắt đầu chạy."
(Dẫn theo "Thế giới phẳng" - Friedman)
Câu 12: (Đề thi vào 10 Chuyên TP Hồ Chí Minh năm 2013).
“Ta hỏi một con chim: Ngươi cần gì? Chim trả lời: Ta cần bay. Một con chim được ăn kê béo trong lồng sẽ trở thành một con
gà bé bỏng tội nghiệp và vô dụng. Ta hỏi dòng sông: Ngươi cần gì? Sông trả lời: Ta cần chảy. Nếu một dòng sông không chảy
thì chỉ là một vũng nước, khô cạn dần và biến mất. Ta hỏi con tàu: Ngươi cần gì? Con tàu trả lời: Ta cần ra khơi. Nếu con tàu
không ra khơi, nó chỉ là một vật biết nổi trên mặt nước và sẽ chìm dần theo thời gian. Ta hỏi một bạn trẻ: Bạn cần gì? Bạn ấy
trả lời:…”
(Nguyễn Quang Thiều - Những câu hỏi không lãng mạn)
Là một bạn trẻ, em sẽ trả lời câu hỏi cuối văn bản trên như thế nào?
Câu 13: (Đề thi vào 10 Chuyên Amsterdam – Hà Nội).
Một chàng trai đứng giữa thị trấn và tuyên bố trái tim mình đẹp nhất vì nó chẳng có tì vết hay rạn nứt nào. Đám đông cho rằng
đó là trái tim đẹp nhất. Một cụ già xuất hiện và nói rằng trái tim mình đẹp hơn. Chàng trai và mọi người ngắm trái tim đang
đập mạnh mẽ, đầy sẹo lởm chởm, rãnh khuyết,… Anh khẳng định trái tim mình hoàn hảo, còn của cụ chỉ là những mảnh chắp
vá nhiều vết cắt. Cụ già nói:
- Mỗi vết cắt trong trái tim tôi tượng trưng cho một người tôi yêu… Tôi lấy một phần trái tim mình trao cho họ, thường họ
cũng trao một phần tim của họ để tôi lắp vào. Nhưng những phần tim chẳng hoàn toàn giống nhau: cha mẹ trao cho tôi phần
lớn hơn tôi trao cho họ, ngược lại với phần tim của tôi và con cái tôi. Không bằng nhau nên chúng tạo ra những nếp sần sùi
mà tôi luôn yêu mến. Thỉnh thoảng tôi trao phần tim của mình nhưng không nhận được gì nên tim có vết khuyết. Dù đau đớn
nhưng tôi luôn hy vọng ngày nào đó những rãnh khuyết sẽ được bù đắp…
Những giọt nước mắt lăn dài trên má, chàng trai bước tới, lấy một phần trái tim mình trao cho cụ. Cụ cũng lấy một phần trái
tim đầy vết sẹo trao cho chàng trai. Chúng vừa nhưng không hoàn toàn khớp, tạo nên những đường lởm chởm trên trái tim
chàng trai. Trái tim anh không còn hoàn hảo nhưng lại đẹp hơn bao giờ hết…
(Phỏng theo Quà tặng cuộc sống, báo Tuổi Trẻ - NXB Trẻ, 2004)
Trình bày suy nghĩ về ý nghĩa câu chuyện trên.
Câu 14: (Đề thi vào 10 chuyên Lam Sơn – Thanh Hóa năm 2013)
"... Tình yêu thương, kính trọng cha mẹ là tình cảm thiêng liêng hơn cả. Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên
tình yêu thương đó..."
(Trích "Mẹ tôi" của Et-môn-đô-đơ A-mi-xin, Ngữ văn 7, tập 1)
Hãy viết 1 bài văn nghị luận ngắn, trình bày suy nghĩ của em về ý kiến trên.
Câu 15: (Đề thi HSG quận Hoàn Kiếm - Hà Nội năm 2013)
Trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa câu chuyện dưới đây:
HOA THƠM VEN ĐƯỜNG
Từ năm 20 tuổi, chàng trai bắt đầu làm công việc đưa thư. Mỗi ngày, anh chạy đi, chạy lại 50km, gửi đến cho từng gia đình
trong khu phố bao nhiêu tin buồn vui. Cứ thế, 20 năm trôi qua, con người, sự vật cũng trải qua mấy lần thay đổi. Duy chỉ có
con đường anh qua lại hàng ngày là không hề có một cành cây, cọng cỏ mà toàn là cát bụi mù mịt. Vì thế, có đôi lần anh khó
chịu nghĩ: “Hừm, ngày nào cũng phải qua lại con đường buồn tẻ này!”.
Một hôm, sau khi làm xong công việc của mình, anh vô tình đi ngang qua một tiệm hoa. Nhìn thấy những bồng hoa khoe sắc
vui tươi qua khủng cửa kính, anh chợt bừng tỉnh: “Đúng rồi, chính là đây”. Thế là anh chạy ngay vào tiệm đó, mua hạt giống
hoa dại, và ngay ngày hôm sau đem rải khắp ven đường. Cứ như thế, một ngày trôi qua, hai ngày, một tháng, rồi hai tháng…
anh kiên trì vun đắp cho “vườn hoa” của mình.
Giờ đây, con đường buồn tẻ ngày nào đã không còn mà thay vào đó là sắc hoa rực rỡ bốn mùa.
( Trích “Hạt giống tâm hồn”, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2013)
Câu 16:
“Một định lí trong cuộc sống mà ai cũng đồng tình: Một ánh lửa sẻ chia là một ánh lửa lan tỏa, một đồng tiền kinh doanh là
một đồng tiền sinh lợi. Đôi môi có hé mở mới thu nhận được nụ cười. Bàn tay có mở rộng trao ban, tâm hồn mới tràn ngập vui
sướng. […]”
(Trích “Hai biển hồ” trong “Qùa tặng của cuộc sống”)
Viết bài văn (khoảng 1 trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của em về sự sẻ chia trong cuộc sống được gợi lên qua đoạn trích
trên.
Câu 17:
Thạc sĩ Nguyễn Minh Hà (Giảng viên tâm lý của trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn) chia sẻ: “Tâm lý giới trẻ luôn
mong muốn tiếp thu và bắt chước cái mới, lạ về mọi mặt, trong đó có các hành vi ứng xử, tuy nhiên, rất ít trong số đó có sự
chọn lọc. Việc ứng xử như thế nào cho phù hợp thể hiện trình độ học vấn và nhận thức của mỗi học sinh, sinh viên”.
(Theo “Buồn vì văn hóa ứng xử của giới trẻ”, Thanh Lịch, khampha.vn ngày 12/11/2013)
Dựa vào lời chia sẻ trên, hãy viết một bài văn (khoảng 01 trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của em về văn hóa ứng xử của giới
trẻ (trong đó có học sinh) hiện nay.
Câu 18:
“Rất nhiều điều kì diệu đến từ facebook. Tuy nhiên, chính sức lan tỏa mạnh mẽ của mạng xã hội này đã khiến cho nhiều
chuyện tưởng chừng chỉ là đùa tếu táo đã mang đến những hậu quả khôn lường. Những phát ngôn gây sốc, những bức hình
phản cảm, những lời cười cợt thái quá… đã khiến cho không ít người bị tổn thương nghiêm trọng.” (Theo nguồn Internet)
Từ những hiểu biết về mạng xã hội facebook, em viết một đoạn văn (khoảng 01 trang giấy thi) bàn về: “Mặt tốt và mặt xấu
của mạng xã hội.”
Câu 19:
Cho hai hình ảnh sau:
Thứ nhất, con ốc mượn hồn (một loài vật có vỏ ốc, thân cua) tuy mang vỏ ốc nhưng vẫn giữ được bản chất là một con cua.
Thứ hai, con chim nhại giọng tuy bản thân là một con chim nhưng giọng hót lại nhái mượn.
Hãy viết bài văn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của em về lối sống của con người trong xã hội ngày nay qua hai hình ảnh
trên.

Cô Chiên - Tài Liệu NLXL

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cô Chiên - Tài Liệu NLXL

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Tài liu tng hp dùng cho vic tham kho GVHD: Nguyn Th Chiên

PHẦN 1: CÁCH LÀM BÀI NLXH DẠNG CƠ BẢN

MỘT SỐ CÁCH KẾT BÀI:

5……thể hiện một quan niệm nhân sinh tích cực

PHẦN 2 : MỘT SỐ ĐỀ THAM KHẢO

A)“Thắp lên được ngọn đuốc”

ĐỀ 11: LÒNG TỰ TRỌNG

2.Những biểu hiện của lòng vị tha:

2.1.Trong công việc

2.2.Trong quan hệ với mọi người

3.Ý nghĩa của lòng vị tha trong cuộc sống:

3.1.Đối với bản thân

3.2. Đối với xã hội

3. Bài học nhận thức:

ĐỀ 13: LÒNG YÊU NƯỚC

1. Giải thích về lòng yêu nước

2. Biểu hiện của lòng yêu nước

● Thời kì chiến tranh

● Thời kỳ hòa bình

3. Vai trò của lòng yêu nước

-Bảo vệ môi trường, bảo vệ động vật…

ĐỀ 14: LÒNG HIẾU THẢO

ĐỀ 15: LÒNG BIẾT ƠN

A. Mở bài: giới thiệu vấn đề cần bàn luận

ĐỀ 16: TINH THẦN LẠC QUAN YÊU ĐỜI

ĐỀ 17: LÍ TƯỞNG SỐNG CỦA THANH NIÊN HIỆN NAY

Con người cần sống có lí tương, đặc biệt là thanh niên.

-Vậy lí tưởng sống là gì?

+ Lí tưởng là mục đích sống cao đẹp.

+ Lí tưởng sống cao đẹp là lí tưởng sống vì mọi người.

dựng chủ nghĩa xã hội.

Nêu những tấm gương sống theo lí tưởng cao đẹp:

- Vì sao con người cần sống có lí tưởng?

+ Có lí tưởng con người sẽ có hướng phấn đấu đế vươn lên

5. Bài học nhận thức

- Suy nghĩ của bản thân về lí tưởng sống cao đẹp.

ĐỀ SỐ 18: Ý CHÍ NGHỊ LỰC

ĐỀ 19 : CẢM THÔNG VÀ CHIA SẺ

4. Giá trị của lòng dũng cảm

ĐỀ 24: ĐỨC HI SINH

ĐỀ 21: LÒNG NHÂN ÁI

1. Giải thích, nêu vấn đề nghị luận gợi ra từ bức hình

=> Phải chăng cần có sự khác biệt trong cuộc sống?

2. Bàn luận, chứng minh, mở rộng:

a. Giải thích:Sự khác biệt là gì?

3. Bài học nhận thức và hành động:

- Sách là tài sản vô cùng quí giá:

+ Lưu giữ kiến thức phong phú.

Đất đai trầm mặc

Sinh ra làm người

Tập như trái đất

Tập như búi cỏ

Qua nắng gắt, qua bão tố

CÂU CHUYỆN CÂY BÚT CHÌ

Suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên.

(dẫn chứng, phân tích)

1. Giải thích, nêu vấn đề nghị luận gợi ra từ bức hình:

2. Bàn luận, chứng minh, mở rộng:

a. Giải thích khái niệm sự sáng tạo là gì?

b. Biểu hiện của việc sáng tạo trong cuộc sống:

c. Ý nghĩa, vai trò của việc sáng tạo:

3. Bài học nhận thức và hành động:

- Liên hệ bản thân…