PG1(ispitna pitanja)

1. Značenje riječi geodezija?

Grčka riječ „geodaisia“.
„geo“ – Zemlja, „daisia“ – dijeliti
2. ELIPSOID - matematička pvrš; pruža relativno jednostavan matematički
oblik Zemlje, koristi se za mjerenje lokacija geografske širine i dužine
(wgs84, grs80)

3. GEOID - ekvipotencijalna povšina na srednjem nivou mora, koristi za

mjerenje visina prikazanih na kartama.

4. Koje su to naučne i stručne oblasti geodezije?

● Fizikalna i satelitska geodezija
● Fotogrametrija i daljinsko istraživanje
● Državni premjer
● Kartografija i topografija
● Inženjerska geodezija
● GIS
● Prostorno planiranje i uređenje

5. Međunarodne geodetske organizacije?

● IGSO- International Geodetic Student Organization

6. Šta je dobar plan računanja i zašto nam treba?

Dobar plan čini jednostavnijim, lakšim i pouzdanijim čitanje drugim ljudima
naša računanja, ali čak i nama samima. Račun često može biti izložen u
obliku tablice, uredno i logično sa uključenim komentarima. Treba dati
sažetak konačnih rezultata i na neki način ih označiti. Potreban nam je
radi provođenja kontrola.

7. Prilikom računanja preporučuje se:

(Azra se ne sjeća ponuđenih odgovora ☹)
8. Koliko decimalnih mjesta prikazujemo u rezultatu i čime je to određeno?
Zajednički pristup za geodete je da utvrde tačnost rezultata, a na osnovu
te tačnosti se utvrdi broj cifara, npr. ako izračunamo tačnost od 3mm,
onda vrijednost zaokružujemo na mm, a ostale decimalne vrijednosti ne
prikazujemo.
9. Šta je to rezultat mjerenja?
Rezultat mjerenja je mjerni broj.

10. Metrološka definicija?

Nauka o mjerenju ili metrologija je specijalizirani dio pojedinih prirodnih i
tehničkih nauka koji se bavi metodama mjerenja fizikalnih veličina,
razvojem i izradom mjernih uređaja, reprodukcijom i pohranjivanjem
mjernih njedinica, te svim ostalim aktivnostima koje omogućavaju
mjerenje i usavršavanje mjernih postupaka.

11. Nacionalni mjeriteljski instituti odgovorni su za:

● Distribucija jedinica akreditovanim SI labaratorijama, industriji,
univerzitetima, zakonodavstvu
● Istraživanje u mjeriteljstvu, razvoj i poboljšanje etalona i mjernih
metoda
● Učestvovanje u komparacijama na najvišem nivou
● Održavanje opšte strukture nacionalne hijerarhije kalibracija

12. Kakav je to osnovni koncept mjerenja?

● Odabir instrumenta
● Odabir metode
● Organizacija mjerenja
● Priprema instrumentarija
● Odabir i priprema pomoćnog pribora
● Definisanje terenske ekipe
● Izvođenje mjerenja, registracija mjernih vrijednosti
● Terenska kontrola kvalitete mjerenja
● Izvođenje „pomoćnog“ mjerenja

13. Šta je operator mjerenja?

Operator je geodetski stručnjak čiji je zadatak da projektuje odnosno
napravi plan, utvrdi tip, obim i proceduru mjerenja i izvrši analizu mjerenja
u skladu sa zahtjevima tačnosti.

14. Međunarodni sistem jedinica (SI)?

 Međunarodni sistem jedinica (SI) predstavlja najrasprostranjeniji sistem
mjernih jedinica za fizikalne veličine. U većini država, upotreba jedinica je
propisana zakonom.

15. Ako je 2π=360°, koliko je 1rad u stepenima?

2π=360°/2 π=180°
1rad= 180°/π
16. Naučna notacija?
1cm= m
1km= m
1km= cm
1km²= m²
(Definitvno najbolje da uradite sami. ☺ )

17. Nacrtaj vezu između referentne površi i instrumenta, koja je uloga cijevne
libele?

Za instrument kažemo da je u potpunosti horizontisan kada cjevasta libela

vrhuni.
18. Objasni vezu između polarnog koordinatnog sistema i teodolita
tahimetra…Objasni i nacrtaj?
Pol polarnog koordinatnog sistema je definisan geodetskom tačkom koja
je stabilizovana na fizičkoj površini Zemlje, a alhidadom i durbinom je
definisan radni vector. Do tačke mjerimo elemente polarnog
koordinatnog sistema koji je definisan dužinom, uglovima i vertikalnim
uglovima. Onda, možemo izvršiti transformaciju polarnog sistema u
koordinatni system koristeći formule;
d*sinѴ=∆y d*cosѴ=∆x

19. Koja je namjena državnih geodetskih mreža?

 Namjena državnih geodetskih mreža se ogleda u tome što se na nju
oslanjaju mreže nižeg reda i definišu državni koordinatni sistem.

20. Kako vršimo materijaliziranje geodetskih tačaka na terenu?

Materijalizacija geodetskih tačaka vrši se tako što tačke stabilizujemo na
terenu, naravno, stabilizacija treba biti za odgovarajuću vrstu tačke.

21. Definicija horizontalnog ugla. Kako realizujemo horizontalni ugao na

terenu? Gdje je instrument, a kako definišem krake horizontalnog ugla?
Horizontalni ugao je ortogonalna projekcija prostornog ugla u horizontalnu
ravninu. Tjeme ugla je tačka na koju centrišemo i horizontišemo
instrument, a krake tog ugla definišemo tačkama koje su signalizirane
vizurnim markicama, trasirkama i slično, u zavisnosti od tražene tačnosti i
korištenog pribora.

22. Osnovne karakteristike girusne metode?

● Istovremeno mjerenje svih uglova sa zajedničkim vrhom
● Mjerenje u oba položaja instrumenta
● Ponavljanje mjerenja više puta
● Pomak limba
● Rezultat – redukovani pravci
●
23. Kolimaciona greška. Uzrok? Rješenje?
Nastaje zato što vizurna osa nije okomita na horizontalnu osu instrumenta.
Eliminišemo je mjerenjem u 2 položaja instrumenta.

24. Kada cjevasta libela vrhuni, tada vertikalna os ima kakva svojstva?
● Vertikalna os je vertikalna
● Os cjevaste libele je okomita na alhidadnu os
● Da se poklapa sa prelomljenim dijelom optičke osi
25. Kojom krivom linijom se opisuje vjerovatnoća pojave slučajne greške?
Gaussovom krivom linijom.

26. Najvjerovatnije vrijednosti mjerne veličine određujemo aritmetičkom

sredinom, kvalitet mjerenja izražavamo standardnim odstupanjem.

27. Optičko mjerenje na osnovu paralaktičkog ugla:

 Za određivanje dužine potrebno je mjerenje paralaktičkog ugla. Mjerenje
se vrši pomoću teodolita, a upotrebljava se bazisna letva sa vizurnim
markicama na razmaku od 1m ili 2m. Paralaktički ugao se dobija kao
razlika očitanja horizontalnog limba teodolita, koji je horizontisan i
centrisan na početnoj tački dužine, pri viziranju na desnu i lijevu markicu
bazisne letve.

28. Kako je izvršena realizacija paralaktičkog trougla kod optičkog teodolita

tahimetra?
Konstantni paralaktički ugao ostvaruje se pomoću konaca končanice
ucrtane na dijafragmi smještenoj u durbinu ili pomoću posebne prizme iz
optičkog stakla. Konstanta baza (obično horizntalna) ostvaruje se
pomoću invarne letve dužine 2-3m.

29. Osnovna definicija elektronskog mjerenja dužina?

Elektronsko mjerenje dužina je mjerenje koje zahtijeva mjerenje vremena
koje je potrebno da talas ode do reflekrora i vrati se nazad. Talas se
emitira i reflektira da bi se mogla mjeriti dužina između instrumenta i
reflektora.

30. Podjela geodetskih mreža prema obliku?

● ​- trigonometrijske mreže
● ​- poligonske mreže
● ​- GPS mreže
● ​- nivelmanske mreže

31. Podjela geodetskih mreža prema namjeni?

● - horizontalne (položajne) geodetske mreže
● ​- visinske (nivelmanske) geodetske mreže
● ​- trodimenzionalne (GPS) geodetske mreže
● ​- gravimetrijske mreže

32. Kartografska projekcija definirana je matematičkom vezom ...

Definirana je matematičkom vezom između koordinata tačaka na referentnoj
plohi i koordinata identičnih tačaka, prikazanih u projekcijskoj ravnini.
 33. Metoda mjerenja?

Metoda: Usporedba između mjerene veličine i standard se izvodi

iskorištavanjem nekih fizičkih fenomeni (termička dilatacija, mehanička sila
između električnih troškova itd.); prema tom fenomenu u pitanju, moguće
je provesti različite metode.

34. Mjerni postupak definiraju?

• čovjekove vještine: iskustvo, subjektivna tačnost
• tehnološka rješenja: brzina, objektivna tačnost, "lažna" rješenja
• matematički algoritmi: egzaktnost računanja, istodobna obrada
mnoštva mjernih podataka, mogućnost moduliranja, analiza,
testiranja..
35. Principi kontrole grubih grešaka?
● - ponavljanje mjerenja na isti ili na različite načine
● ​- mjerenja izvedena od strane različitih osoba
● ​- izvođenje prekobrojnih mjerenja
● ​- mjerenje kontroliramo računskim kontrolama

36. Gauss - Krugerov koordinatni sistem!

je državni horizontalni koordinatni sistem BiH.

Slici meridijanske zone pripada u projekcijskoj ravnini pravougli koordinatni

sistem.
Ishodište presjek slike dodirnog meridiana i ekvatora.
🞂 Koordinatni osi su linije na projekcijskoj ravnini
🞂 X os određuje slika dodirnog meridijana na projekcijskoj ravnini -
orijentirana prema sjeveru
🞂 Y os određuje slika ekvatora u projekcijskoj ravnini - smjer E
🞂 Koordinate su dužine geodetskih linija na projekcijskoj ravnini
🞂 y koordinata tačke T je udaljenost tačke od dodirnog meridijana uvećana
za 500.000 m
🞂 x koordinata tačke T je udaljenost tačke od ekvatora
🞂 Jedinica je metar.
🞂 Smijer - Smijerni ugao ν tačke T2 u tački T1 je horizontalni ugao u
projekcijskoj ravnini, kojeg zatvaraju smjer pozitivnoga kraka X ose i smjer
prema tački T2. ( 00 ≤ ν ≤ 3600 )

37. Osobine slučajnih grešaka?

● male, slučajne veličine, uticaj je neizbježan
● ​- podređuju se zakonu vjerovatnosti
● ​* ne prelaze granične vrijednosti
● ​* broj negativnih i pozitivnih slučajnih grešaka je isti
● ​* aritmetička sredina slučajnih grešaka konvergira ka 0
● ​* greške se slijede bez utvrđenog reda
● ​* sa višestrukim mjerenjima uticaj grešaka smanjujemo …

38. Grešku vertikalnog indeksa otkrivamo tako da ..

mjerimo vertikalni paravac u 2 položaja.

39. Mjerenjem u 2 položaja instrumenta možemo eliminirati:

kolimacionu grešku, grešku horizontalnosti HO osi i grešku vertikalnog

indeksa.

40. Geodetska tačka ..

je tačka, označena na fizičkoj površini Zemlje sa izbranom trajnom

stabilizacijom, na planu i karti sa topografskim znakom i ima određene
koordinate u izbranom koordinatnem sistemu.

41. Stručne i naučne oblasti geodezije:

● Fizikalna i satelitska geodezija
● ▫ Fotogrametrija i daljinsko istraživanje
● ▫ Državni premjer
● ▫ Kartografija i topografija
● ▫ Inženjerska geodezija
● ▫ GIS
● ▫ Prostorno planiranje i uređenje
42. Osnovna metrološka definicija:

”Izmjeriti jednu veličinu, znači uporediti je sa primarnim etalonom.”

43. Uloga labaratorija za kalibraciju?

Laboratorije za kalibraciju provjeravaju vrijednosti radnih standarda koje

primaju od organizacija koje rade ili koriste mjerene instrumente. Ove
organizacije mogu biti ljudi koji prave sat ili termometar, ili mogu biti
tvornice, bolniceili istraživačke laboratorije

44. Preciznost i tačnost

Preciznost definira se kao saglasnost rezultata ponovljenih mjerenja iste

veličine.

Tačnost definira se kao saglasnost rezultata mjerenja tačnih vrijednosti.

Ovisi o greškama mjerenja, računanja i zaokruživanja.

45. Za isntrument koji je centrisan i horizontisan njegova vertikalna os ..

pogađa centar biljege(tj tačka iznad koje je instrument)

46. Tolerancija:

je propisano dozvoljeno odstupanje u mjerenju.

47. Procedura mjerenja:

● • organizacija mjerenja:
● - priprema instrumentarija
● - odabir i priprema pomoćnog pribora
● - definiranje terenske ekipe i vremena početka mjerenja
● • izvođenje terenskih mjerenja, registracija mjerenih vrijednosti
● • terenska kontrola kvaliteta mjerenja
● • izvedba "pomoćnih" mjerenja (npr. mjerenje meteoroloških parametara
...)
48. Grupe izvora grešaka:
● Lične greške operatora:
⮚ centrisanje instrumenta/ reflektora
⮚ neispravno mjerenje temperature i pritiska
⮚ nekorektan unos T ip
● Instrumentalne
⮚ instrument nije kalibriran
⮚ elektronički centar
 ⮚ konstanta prizme
● Prirodne –uticaj atmosfere
⮚ variranje duž linije mjerenja
⮚ turbulencije zraka
49. Geografska dužina
Geografska dužina je ugao između meridijanske elipse (Grinič) i one kja
sadrži tačku P.
50. Geografska širina
Geografska širina je ugao između elipsoidne normalekroz P(prim) i ekvatorske
ravni. Na ekvatoru 0 stepeni; polovi 90.
51. Kartografske projekcije podjela:
a) po klasama (konus, valjak, azimut);
b) po tački dodira (tangenta, sekanta);
c) aspektu (normalna, poprečna, kosa)
d) deformacijama (konformne, ekvivalentne, ekvidistantne)