8/7/2015

QUAN HỆ VỀ KINH TẾ
QUỐC TẾ LÀ GÌ?

Quan hệ về kinh tế giữa các

nước, giữa từng quốc gia với
các tổ chức quốc tế, người ta gọi
là quan hệ kinh tế quốc tế.
ThS. Hoàng Thu Hằng

QUAN HỆ KINH TẾ QUỐC TẾ LÀ GÌ? CÁC LĨNH VỰC QUAN HỆ

CHÚNG BAO GỒM CÁC
QUAN HỆ TRONG CÁC
LĨNH VỰC GÌ?
KINH TẾ QUỐC TẾ
• Quan hệ thương mại – Hoạt động xuất khẩu,
nhập khẩu giữa các quốc gia
• Quan hệ đầu tư
• Quan hệ dịch vụ
• Dịch vụ tài chính + Bảo hiểm
• Dịch vụ bưu chính viễn thông
• Dịch vụ du lịch…
• 155 nhóm ngành dịch vụ
• Quan hệ về bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ

CÁC NGUYÊN TẮC XÁC LẬP CÁC MỐI QUAN

HỆ KINH TẾ QUỐC TẾ GiỮA CÁC NƯỚC
1. NGUYÊN TẮC TỐI HUỆ QUỐC – MFN

• Nguyên tắc Tối huệ quốc • Là nguyên tắc mà một nước

(MFN) giành những ưu đãi về kinh tế
(Thương mại, đầu tư, dịch vụ…)
• Nguyên tắc Đối xử quốc gia cho một nước khác như thế nào,
(NT) thì cũng giành cho các nước còn
lại những ưu đãi tương tự.
• Chế độ thuế quan ưu đãi
phổ cập (GSP)

1
 8/7/2015

1. NGUYÊN TẮC TỐI HUỆ QUỐC – MFN

1. NGUYÊN TẮC TỐI HUỆ QUỐC – MFN
– MOST FAVOURED NATION

HOA KỲ VIỆT NAM

MFN MFN

CÁC NƯỚC CÁC NƯỚC

VIỆT NAM NHẬT BẢN
KHÁC KHÁC

1. NGUYÊN TẮC TỐI HUỆ QUỐC – MFN 1. NGUYÊN TẮC TỐI HUỆ QUỐC – MFN
– MOST FAVOURED NATION – MOST FAVOURED NATION

• Bản chất của nguyên tắc MFN – là
đảm bảo sự bình đẳng, công bằng
giữa các nước trên một thị trường
(NT này còn gọi là nguyên tắc
chống phân biệt đối xử trong quan
hệ kinh tế quốc tế)
• Trong những trường hợp đặc biệt,
quy tắc MFN có thể được áp dụng
đơn phương nhằm đáp ứng tình
trạng đặc biệt của 1 quốc gia,
hoặc do áp lực chính trị.
– V.D. Hoa Kỳ không áp dụng MFN với Cuba
dù cả 2 đều là thành viên WTO.

1. NGUYÊN TẮC TỐI HUỆ QUỐC – MFN 1. NGUYÊN TẮC TỐI HUỆ QUỐC – MFN
– MOST FAVOURED NATION – MOST FAVOURED NATION
• Ngoài ra, GATT 1947/WTO cũng có hai miễn
trừ về đối xử đặc biệt và ưu đãi hơn với các •Khi bắt đầu đàm phán
nước đang phát triển.
① Thuế ưu đãi GSP chỉ dành cho các nước đang
gia nhập WTO, chỉ có
phát triển.
② Hiệp định về “Hệ thống ưu đãi thương mại toàn
28/149 xin đàm phán
cầu giữa các nước đang phát triển” (Global
System of Trade Preferences among Developing
với Việt Nam?
Countries - GSPT) không có nghĩa vụ phải áp
dụng cho hàng hoá đến từ các nước phát triển.

2

ÍCH LỢI KHI ÁP DỤNG NGUYÊN TẮC
MFN LÀ GÌ?
• Đối với nước cho
hưởng?
• Đối với nước được
hưởng?
VAI TRÒ ÁP DỤNG MFN ĐỐI VỚI NƯỚC
ĐƯỢC HƯỞNG MFN
• Hàng hóa và dịch vụ xuất
khẩu được đối xử bình đẳng
như hàng hóa, dịch vụ của
các nước khác.
• Kinh doanh thuận lợi hơn
nhờ thuế nhập khẩu giảm.
VAI TRÒ ÁP DỤNG MFN ĐỐI VỚI NƯỚC
ĐƯỢC HƯỞNG MFN
• Các nước có trình độ kinh tế
và Khoa học công nghệ không
giống nhau
• Giàu nghèo khác nhau
• Khả năng cạnh tranh không
giống nhau
8/7/2015
ÍCH LỢI VỚI NƯỚC CHO NƯỚC
KHÁC HƯỞNG MFN?
• Được hưởng lại khi xuất khẩu
hàng hóa và dịch vụ sang nước
được hưởng (vì đây là Nguyên tắc
có đi có lại)
• Xây dựng môi trường kinh doanh
bình đẳng, mang tính công bằng
• Kích thích cạnh tranh thực chất
HỎI?
Có thực sự khi áp dụng
nguyên tắc MFN mang lại
môi trường cạnh tranh
bình đẳng & công bằng
không?
Việt Nam có quan hệ kinh tế
trên Nguyên tắc MFN với
bao nhiêu nước?
•Câu trả lời nào?
80 nước
149 nước
Trên 160 nước
3

Việt Nam và Hoa Kỳ trao cho
nhau quy chế MFN từ khi
nào?
• 1995
• 2000
• 12/2001
• 1/2007
CÁC PHƯƠNG PHÁP XÁC LẬP NGUYÊN
TẮC MFN TRONG QUAN HỆ KINH TẾ
QUỐC TẾ
Gia nhập WTO
Đàm phán song phương
2. NGUYÊN TẮC ĐỐI XỬ QUỐC GIA –
NATIONAL TREATMENT
Hoạt động kinh tế của
nước ngoài trên thị
trường trong nước bao
gồm những lĩnh vực nào?
8/7/2015
Lưu ý: Hoa Kỳ không gọi
là MFN, mà gọi là nguyên
tắc quan hệ thương mại
bình thường NTR – Normal
Trade Relation và PNTR
Perpetial NTR – Quan hệ
thương mại bình thường
vĩnh viễn
2. NGUYÊN TẮC ĐỐI XỬ QUỐC GIA –
NATIONAL TREATMENT
Bản chất của nguyên tắc:
• Nhằm xác lập sự bình đẳng
giữa hoạt động kinh tế trong
nước và kinh tế ngoài nước
trên cùng một thị trường
2. NGUYÊN TẮC ĐỐI XỬ QUỐC GIA –
NATIONAL TREATMENT
Mọi lĩnh vực kinh tế trừ các
lĩnh vực ảnh hưởng đến
an ninh, chính trị, xã hội
của quốc gia
4

2. NGUYÊN TẮC ĐỐI XỬ QUỐC GIA –
NATIONAL TREATMENT
TRONG LĨNH VỰC THƯƠNG MẠI (2)
1.Về hàng hóa:
Trừ thuế nhập khẩu, hàng hóa nhập
khẩu có điều kiện kinh doanh tương
tự như hàng sản xuất nội địa: về thuế
nội địa; về thủ tục hành chính; về các
tiêu chuẩn quy định; về vệ sinh an
toàn thực phẩm đối với hàng hóa
2. NGUYÊN TẮC ĐỐI XỬ QUỐC GIA –
NATIONAL TREATMENT
TRONG LĨNH VỰC DỊCH VỤ (2)
Nhà đầu tư nước ngoài được phép
kinh doanh các loại hình dịch vụ
tương tự như các nhà kinh doanh
dịch vụ trong nước
Theo WTO có 155 phân ngành chia
12 khu vực dịch vụ
PHÂN LOẠI DỊCH VỤ THEO WTO
GỒM 12 KHU VỰC
4. Dịch vụ phân phối
+ Bán buôn, bán lẻ
+ Đại lý, đại lý độc quyền
5. Dịch vụ đào tạo
+ Tiểu học, trung học, Đại học, trên Đại
học, các loại dịch vụ giáo dục khác
6. Dịch vụ môi trường:
+ Cấp nước, thoát nước, xử lý rác, chất
thải…
8/7/2015
2. NGUYÊN TẮC ĐỐI XỬ QUỐC GIA –
NATIONAL TREATMENT
TRONG LĨNH VỰC THƯƠNG MẠI (2)
2.Về phân phối hàng hóa:
Nhà thương mại có vốn nước ngoài với
nguyên tắc NT được phép kinh doanh
thương mại trên thị trường nội địa
Được kinh doanh bán buôn, bán lẻ
Được tổ chức hệ thống phân phối
Được mở chi nhánh thương mại…
PHÂN LOẠI DỊCH VỤ THEO WTO
GỒM 12 KHU VỰC
1.Dịch vụ kinh doanh
+ Máy tính
+ NC và triển khai
+ Kinh doanh bất động sản…
2.Dịch vụ thông tin liên lạc
+ Dịch vụ bưu điện, chuyển phát nhanh,
viễn thông, nghe nhìn
3.Dịch vụ xây dựng và kỹ thuật công
trình
PHÂN LOẠI DỊCH VỤ THEO WTO
GỒM 12 KHU VỰC
7. Dịch vụ tài chính
+ Ngân hàng
+ Bảo hiểm
+ Chứng khoán…
8. Dịch vụ có liên quan đến sức
khỏe và xã hội
+ Bệnh viện, chuyên khoa
+ Phòng khám
5

PHÂN LOẠI DỊCH VỤ THEO WTO
GỒM 12 KHU VỰC
9. Dịch vụ du lịch
+ Nhà hàng, khách sạn
+ Điều hành du lịch, lữ hành…
10. Dịch vụ giải trí, văn hóa, thể
thao
+ Giải trí, tin tức
+ Thư viện, kiến trúc, bảo tàng
ÁP DỤNG NGUYÊN TẮC NT –TRONG
LĨNH VỰC ĐẦU TƯ
Nhà đầu tư trong và ngoài nước
được đối xử bình đẳng và thuận lợi
như nhau:
• Chịu sự điều tiết của cùng một hệ
thống luật
• Điều kiện thành lập, mua lại, mở
rộng, quản lý điều hành, vận hành
công ty như nhau
1. Nguyên tắc MFN → thực hiện vô
điều kiện, không có lộ trình (TRỪ
MỘT SỐ ƯU ĐÃI ĐẶC BIỆT giành
cho các nước thân thiết
2. Nguyên tắc NT: thực hiện theo sự
thỏa thuận và thường xây dựng lộ
trình để thực hiện nguyên tắc đối xử
quốc gia
8/7/2015
PHÂN LOẠI DỊCH VỤ THEO WTO
GỒM 12 KHU VỰC
11. Dịch vụ vận tải:
+ Vận tải đường biển;
+ Đường thủy nội địa;
+ Đường sắt;
+ Đường hàng không.
12. Dịch vụ khác
2. NGUYÊN TẮC ĐỐI XỬ QUỐC GIA –
NATIONAL TREATMENT
VỀ SỞ HỮU TRÍ TUỆ
Các doanh nghiệp trong
và ngoài nước được bảo
hộ quyền sở hữu như
nhau!
Khi áp dụng 2 nguyên tắc
MFN và NT thì mang lại Cơ
hội; Thách thức gì đối với
nền kinh tế và các doanh
nghiệp nội địa
6

1. Hàng hóa xuất khẩu ,dịch vụ xuất
khẩu Việt Nam sẽ được hưởng MFN
và NT ở nước nhập khẩu
2. Nhà đầu tư Việt Nam sẽ có môi
trường kinh doanh thuận lợi, không
bị phân biệt đối xử, khi đầu tư vào
các nước khác
5. Giúp Việt Nam hội nhập nhanh
với thị trường thế giới
6. Cạnh tranh sẽ thúc đẩy sự
hoàn thiện; đổi mới sản phẩm
và dịch vụ
8/7/2015
3. Tạo môi trường kinh doanh bình
đẳng trong nước khi thực hiện MFN
– NT, tăng sức hấp dẫn các Nhà đầu
tư nước ngoài
4. Phát triển du lịch tốt hơn; ví dụ
khách nước ngoài không bị phân
biệt đối xử
1.Cạnh tranh khốc liệt hơn trên thị
trường nội địa, các Nhà kinh doanh
yếu hơn (về vốn, về trình độ KT – CN;
về kinh nghiệm..) sẽ gặp khó khăn →
Nhiều doanh nghiệp sẽ phá sản
2.Nếu phát triển yếu thì thị trường nội
địa sẽ trở thành nơi tiêu thụ hàng hóa
và dịch vụ nước ngoài