महात्मा गाांधी सर्योदर्य सांघ सांचालित

पद्मश्री मणिभाई देसाई महाणिद्यालय ऊरुळी-काांचन,

ु -े 412-202
पि
शैक्षलिक वर्ष 2023-24

Name:- Barve Poonam Sadashiv

Std:- F.Y.B.com DIV:-B Roll No. :-158
Subject:-Economics
SEMISTER:-2nd
Guide Name:-Prof.Asst.Anupreeta Bhor
अपूिण स्पर्ाण:-
• अपि ू ष स्पधाष आहे बाजार अपर्यशाची पररलस्िती
ज्र्यामध्र्येमागिीचा कार्यदा आलि लकमती समजन ू
घेण्र्यासाठी पुरवठा स्वतांत्रपिे वापरिा जात नाही, परां तु
ज्र्यामध्र्ये लकमतींमध्र्ये सांतुिन असावे. र्या पररलस्ितीत,
बाजाराच्र्या लकमतीवर पररिाम करण्र्यासाठी
कांपनर्याांकडे पुरेशी बाजार शक्ती असू शकते.
• र्या बाजार शक्तीचे प्रािलमक पररिाम ग्राहकाांच्र्या
कल्र्यािावर नकारात्मक पररिाम करतात आलि
पररिाम होऊ शकतातकार्यष क्षमता तोटा. लशवार्य,
लवलशष्ट पररलस्ितींमध्र्ये, कांपनर्या अशा पररलस्ितींमध्र्ये
स्पधाष करतात लजिे त्र्याांना ग्राहक कल्र्यािाचे नुकसान
सलू चत करावे िागत नाही
 मक्तेदारी:-
• काही सांस्था णकांिा लोकाांचच
े िचणस्ि असलेल्या
बाजारपेठ ,व्यिसाय,उत्पन्न, िस्तू णिकायला
ठेितात णकांिा पूिण णनयांणित असलेला प्रकार
म्हिजे मक्तेदारी म्हिता येईल.
मक्तेदारीची िैणिष्ठ्ये:-

• एकच उत्पादक
• नजीकचे पर्याष र्य नसिे
• पुरवठ्र्यावर लनर्यांत्रि
• लकमतीवर लनर्यांत्रि
• महत्तम नफा
• प्रवेशावर पुिषपिे बांदी
• जालहरात खचष नाही
• मल्ू र्यभेद
-मक्तेदारीचे प्रकार

• शुद्ध/पि
ू ष मक्तेदारी
• साधी लवभेदात्मक मक्तेदारी
• खाजगी मक्तेदारी
• सावष जलनक मक्तेदारी
• कार्यदेशीर मक्तेदारी
• नैसलगष क मक्तेदारी
• साधी मक्तेदारी:
• मल्ू र्यभेदात्मक मक्तेदारी
• ऐलच्िक मक्तेदारी
मूल्यभेद

मक्तेदारीमध्र्ये उत्पादनसांस्िेिा लकांमत

लनलितेचा अलधकार असतो
मात्र लकांमत लनलित करताना मक्तेदार
वेगवेगळ्र्या ग्राहकाांना वेगवेगळी लकांमत
आकारतो त्र्यास मल्ू र्यभेद असे म्हितात
मूल्यभेदाचे प्रकार
• व्र्यलक्तपरत्वे मल्ू र्यभेद
• स्िानानुसार मल्ू र्यभेद
• उपर्योगानुसार मल्ू र्यभेद
• वेळेनुसार मल्ू र्यभेद
मूल्यभेद केव्हा िक्य
होतो

ू ष ता
(1) बाजारातीि अपि
ग्राहकाचे बाजारपेठेलवर्र्यीचे अज्ञान
सारासार लववेक बुद्धीचा अभाव
मक्तेदारी
(2)भौगोलिक लकांवा कृलत्रम रीतीने बाजाराची
लवभागिी
(3) मागिीची लभनन िवलचकता
ू े स्वरूप
(4) वस्तच
(5) मागिी स्िानाांतरिाचा अभाव
र्न्यिाद !