Ang Dula sa

Panahon ng mga
Hapon https://manilastandard.net/?p=235488

• LIT 107
• (Dulaang Filipino)

• Shella A. Torralba, MA
• Assistant Professor IV
Gawain

2
3
4
 Mga Tatalakayin

Pagdalumat Mga Dula na

Mga Dulang
sa Uri ng Dula nasa wikang Pinahihintulutan
Kasaysayan Filipino

5
Pagdalumat
sa ❑Napakalaki rin ng epektong idinulot ng
Kasaysayan sensurang Hapon sa panitikan.
❑Sa sobrang higpit nito ay maraming mga
literary periodicals ang napahinto sa
paglalathala.
❑Dahil sa pagliit ng bilang ng mga peryodiko
ay nagkaroon ng kakulangan sa espasyo para
sa mga akdang pampanitikan sa Ingles.

6
Pagdalumat ❑Taliwas naman ito sa lubos na pagyabong ng
sa mga akdang pampanitikang Tagalog.
Kasaysayan ❑Mas lamang ang mga akdang pampanitikan
sa Tagalog sapagkat suportado ito ng mga
Hapon.
❑Walang puwang sa paglalathala ang mga
akdang pampanitikan sa Ingles kung kaya’t
maraming mga manunulat sa Ingles ang
lumipat sa pagsusulat sa Tagalog para
lamang makapagpalathala.

7
Pagdalumat ❑Ipinagbawal ng mga Hapon ang pagpasok ng mga
sa Hollywood movies sa Pilipinas.
Kasaysayan ❑Tanging mga lumang pelikulang Ingles at Tagalog
lamang ang paulit-ulit na ipinapalabas.
❑Nagpalabas din ng mga Pelikulang Hapon.
❑ Samantala ang industriya ng pelikula sa panahong
iyon ay baldado mulas a paggawa ng mga bagong
pelikula.
❑Ang kakulangang ito ng mga pelikula ang nagbigay
daan sa pagyabong ng Dulaang Pilipino.
❑Ang okupasyong ito ng mga Hapon ay nagbunsod
sa masiglang panahon ng Tanghalang Pilipino.

8
 Uri ng
Dula

Legitimate illegitimate

Ang legitimate plays ay binubuo ng mga dulang sumusunod sa kumbensyon ng pagsulat at

pagtatanghal nito samantala sa illegitimate plays naman pabilang ang mga stageshows.

9
❑ Ang paggamit sa live stageshows bilang entertainment
ng Japanese Propaganda Corps, na binubuo ng mga
sibilyan na inaatasang manipulahin ang kultura ng mga
nasasakupang bansa ng mga Hapon, ay naging
matagumpay lalo na sa pagtagos sa kamalayan ng mga
Pilipino.
❑ Kasama sa propagandang ito ang pagtatayo ng mga
Revue Companies sa bansa sa pangunguna ni Hidemi
Kon ng Japanese Propaganda Corps.

10
❑Kinuha niya ang isang Italian national na si
Carpi upang mag-organisa ng isang kompanya
na magtatanghal sa iba’t ibang bahagi ng
bansa at pinangalanan itong International
Revue Company na binubuo ng iba’t ibang
nasyonalidad ng mga artista.

11
❑ Ang mga artista sa pelikula ay nagbuo rin ng kanilang mga sariling
grupo ng revue company at nagsimulang magpalabas sa
kalagitnaan ng taong 1942.
❑ Noong una ang mga stageshows ay mga musical variety shows
lamang na binubuo ng mga kantahan, sayawan at mga dula na
itinatanghal sa pagitan ng dalawang pelikulang ipinalalabas.
❑ Sa kadahilanang, paulit-ulit na lamang ang mga pelikula ang
tanging inaantabayanan na lamang ng mga manonood ay ang
mga stage shows.
❑ Sa kalaunan ay hiniwalay ang bahaging musikal ng kanilang
palabas mula sa mga dula.

12
❑ Namayagpag ng husto ang mga stageshows, una sapagkat walang
ibang kahati ito sa pagbibigay ng aliw sa mga manonood sa panahong
iyon.
❑ Ikalawa, naghahanap ng paraan para makapaglibang at makapagsaya
ng kahit papaano ang mga tao sa kabila ng digamaan at pananakop ng
mga Hapon sa bansa.
❑ Ikatlo, maaaring ipagpalagay na ang mga Pilipino noon ay binalingan
ang stageshow bilang paraan ng pagtakas sa realidad ng buhay--- ang
kawalan ng trabaho at pagdarahop sa buhay.
❑ Ikaapat, nakahatak din ng husto ng mga manonood ang stageshow
sapagkat ang mga nagsisiganap ay ang mga kilalang artista rin sa
pelikula.

13
❑ Ang stageshow ay kombinasyon ng mga
pagpapatawa, musika, mga sayaw at dula.
❑ Ang mga palabas na ito ay itinanghal sa mga
sinehan sa kalakhang Maynila.
❑ Isang halimbawa nito ay ang regular na
pagpapalabas araw-araw ng mga stageshows sa
Metropolitan Theater na tinawag na Straight
Vaudville Fantasy.

14
❑ Ang mga stage shows sa panahong ito ay nagsilbing hanapbuhay
para sa mga artista ng tanghalan na nawalan ng hanapbuhay nang
lumaganap ang pelikulang Amerikano.
❑ Gayundin nagsilbi rin itong pang-aliw sa publiko upang maibsan ang
tensyon na kanilang nararamdaman.
❑ Dinudumog ang mga stageshow sa panahong ito sapagkat inaaliw
nito ang mga taong ligalig sa digmaan.
❑ Naging lunsaran din ito ng mga adhikaing pangmakabayan.
❑ Sinasabing naglalaman diumano ito ng mga nakatagong mensahe
ng panghihikayat sa mga Pilipino upang makiisa sa pinaglalaban ng
mga kapwa Pilipinong ayaw sa mga Hapon (HUKBALAHAP) noong
panahong iyon.

15
Paa ng Kuwago

Sino ba kayo?
Mga Dulang
nasa Wikang
Filipino
Ang Asawa ng Abogado

Sa Pula, Sa Puti

16
Martir sa Golgota

Ang Kahapong Nagbalik

Mga Dulang
nasa Wikang
Filipino
Tia Upeng

Ulilang Tahanan

17
• Paa ng Kuwago – adaptasyon ni Francisco Soc Rodrigo mula
sa The Monkey’s Paw ni W.W. Jacobs
•Sino ba kayo? – isang yugtong dula sa panulat ni Julian
Balmaseda sa Ingles at isinalin sa Tagalog ni Francisco Soc
Rodrigo sa direksyon ni Narciso Pimentel Jr.
Mga Dulang
•Ang Asawa ng Abogado – isang adaptasyon ng
nasa Wikang
orihinal na dula ni F. Liongson sa Espanyol at isinalin sa
Filipino
Tagalog.
•Sa Pula, Sa Puti – isang yugtong dula sa panulat ni Francisco
Soc Rodrigo sa Tagalog na orihinal sa Ingles. Sa panahon
ng Hapon ito ay itinanghal sa direksyon ni Narciso
Pimentel Jr. ng Dramatic Philippines.

18
•Martir sa Golgota – isinalin at inadapt ni Francisco Soc
Rodrigo sa Tagalog mula sa Pasyon sa Ingles ng Ateneo sa
panulat ni Rev. Hunter Guthrie at Rev. Joseph A. Mulrey
sa Ingles.
•Ang Kahapong Nagbalik- isinalin at inadapt ni Francisco Soc
Rodrigo mula sa orihinal nito sa Espanyol ang El Pasada Que Mga Dulang
Vuelve ni Francisco Liongson. nasa Wikang
•Tia Upeng – salin mula sa Ingles ang Charley’s Aunt Filipino
•Ulilang Tahanan –orihinal sa Ingles ni Wilfrido Ma. Guerrero
noong 1940 at isinalin sa Pilipino ni Juan C. Laya. Isinapelikula
ng Premiere Productions sa direksyon ni Gerardo de Leon at
ipinalabas noong Hunyo 1994 sa Capitol Theater sa pamagat na
House. Itinanghal sa Metropolitan Theater noong Enero 1944
saTagalog.
19
 Tradisyunal na Dula

Historikal na Dula

Mga Dulang
Dula ng Propaganda
Pinahihintulutan
Dulang nagtatampok ng mga
Ordinaryong Tao

Musical Fantasy

20
 Tradisyunal na Dula

Historikal na Dula
✓ Hinihikayat ng mga awtoridad na hapon ang mga revue company na
bigyang-pokus ang pagpapalabas ng mga tradisyunal na porma ng
Dula
dula gaya ng sarsuwela o di kaya ngng Propaganda
mga dulang may mga katutubong
mga tagpuan. Halimbawa ukol sa mga buhay ng mga Muslim at iba
Dulang
mga pangkat-etniko upang lalong nagtatampok
maigiit ng manonood
sa mga Pilipino mga
Ordinaryong Tao
ang pagiging mga Pilipino at Asyano.
✓ May mga dula rin na may temang batay sa mga awit, korido, mga
Musical Fantasy
katutubong alamat at mga epiko.

21
 Tradisyunal na Dula

Historikal na Dula

Dula ng Propaganda
✓ Pinahihintulutan din ng sensura ang ganitong mga dula na nagpapakita
ng pagiging makabayan. Dulang nagtatampok ng mga
Ordinaryong Tao
✓ May mga dulang nagtatanghal ng buhay ni Rizal at iba pang mga
rebolusyunaryo. Musical Fantasy

22
 Tradisyunal na Dula

Historikal na Dula

Dula ng Propaganda

Dulang nagtatampok ng mga

Ordinaryong
✓ Nais ng mga awtoridad na bigyang-diin Tao
ang pagtatanghal ng mga dulang
nagtatampok sa mga buhay ng mga mahihirap lalo na ng mga
Musical Fantasy
magsasaka at mga mangingisda.

23
✓ Napakaraming mga dula na nagtatampok ng iba’t ibang mga buhay ng
ordinaryong tao sa lungsod.
Tradisyunal na Dula
✓ Ang mga tema ay ukol sa mga di pagkakaunawaan sa pamilya at ang pang-
araw-araw na pakikipagsapalaran ng isang
Historikal natao para lamang mabuhay.
Dula
✓ Ito ay maaring repleksyon ng kahirapan ng buhay sa panahong iyon.
✓ Isang halimbawa dito ay ang dulang
Dula ng satirikong Bigas ay tungkol sa
Propaganda
pagkaubos ng bigas na totoong nangyari sa panahong iyon.
Dulang nagtatampok ng mga
Ordinaryong Tao

Musical Fantasy

24
 Tradisyunal na Dula
✓ Ito’y mga dulang nagtatapok ng mga tema ng romansa, makukulay na
Historikal
mga kasuotan at mga kapanapanabik na mgna Dula
pakikipagsapalaran kung kaya’t
mas naging popular ang uring ito.
✓ Mas epektibo ito sapagkat mayDula ng Propaganda
pagka-eskapista, na siyang kailangan sa
panahon ng digmaan.
Dulang nagtatampok ng mga
Ordinaryong Tao

Musical Fantasy

25
 Dulang Relihiyoso

Dulang Tagalog at Dulang Salin

Mga Dulang
Pinahihintulutan Dula sa Ingles

Dula sa Espanyol

Opera at operettas

26
 Dulang Relihiyoso

Dulang Tagalog at Dulang Salin

Dula sa iyon
✓ Isinasaagawa parin sa panahong Ingles
ang mga dula tuwing
semana santa sa lahat ng mga teatro sa kamaynilaan
Dula sa Espanyol
gaya ng senakulo o mga dulang may temang relihiyoso.

Opera at operettas

27
 Dulang Relihiyoso

Dulang Tagalog at Dulang Salin

✓ Karamihan sa mga dulaangDulanaipalabas

sa Inglesay mga salin sa
Tagalog mula sa orihinal nito sa Ingles at mga dulang
nasusulat sa orihinal saDula sa sapagkat
Tagalog Espanyol hinihikayat ng mga
awtoridad na mga Hapon ang paggamit ng Tagalog bilang
pangunahing wika. Opera at operettas

28
 Dulang Relihiyoso

Dulang Tagalog at Dulang Salin

Dula sa Ingles
✓ Sa simula pa lamang ng okupasyon
Dula ng Hapon ay ipinagbawal
sa Espanyol
na ang pagpapalabas ng mga ito ngunit sa kahuli-hulihang
taon ng pananakopOpera
ay mulingatnaitanghal angmga dulang
operettas
nasa wikang Ingles.

29
 Dulang Relihiyoso
✓ May mga mangilan-ngilan pa rin na Spanish Drama groups
Dulang Tagalog at Dulang
ang nagtanghal pa rin sa mga college auditorium. Salin

Dula sa Ingles

Dula sa Espanyol

Opera at operettas

30
 Dulang Relihiyoso

✓ Itinatanghal ito sa Metropolitan Theater.at Dulang Salin

Dulang Tagalog
✓ Ito ay pinaunlad upang magkaroon ng sopistikadong
Dula
panlasa ang mga Pilipino sa Ingles
pagdating sa musika

Dula sa Espanyol

Opera at operettas

31
Sanggunian
Arrogante, J. A. (1991). Mapanuring Pag-aaral ng Panitikang Filipino. National Bookstore, Metro Manila. Philippines:
National Bookstore, Inc.
Arrogante, J. A. (2000). Panitikang Pilipino. National Bookstore, Metro Manila. Philippines:
National Bookstore, Inc.
Belvez, Paz M. et. al. (1994). Wika at Panitikan. Quezon City: Rex Printing Company,Inc.
Casanova, Arthur P., et. al (2001). Panitikang Pilipino. Rex Printing Company, INC. Manila Philippines.
Casanova, Arthur P. (1997. Kasaysayan at Pag-unlad ng Dulaang Pilipino. Rex Printing Company, INC.Manila Philippines
Casanova, Arthur P. (1984). “Kasaysayan at Pagunlad ng Dulaang Pilipino”. Rex Printing Co, Maynila.
Dizon, R.B at Mata, L.L. (2010). Literatura 1. Departamento ng Filipino at iba pang mga Wika.
MSU-Iligan Institute of Technology, Iligan City.
Santiago, M. et al. (2006). “Panitikang Filipino: Kasaysayan at Pag -unlad: National Book Store, Manila.
Sauco, Consolacion P. at Salazar, Dionisio S. (1987). “Sulyap sa Dulang Tagalog”. NationalBookstores. Manila
Sebastian, Federico B. (1951). “Ang Dulang Tagalog”. Bede’s Publishing House, Queson City
Pagkalinawan, Letecia C., et.al. (2006). Pantikan sa Iba’t ibang Rehiyon. Manila: Mega-Jesta Prints, Inc.
Panganiban, Jose Villa., et. al. (1982). Panitikan ng Pilipinas (Bagong Edisyon). Bade’s Publishing House, Inc.
Panganiban, Jose V. (1995). Panitikan ng Pilipinas. Rex Printing Company, INC. Manila Philippines.
Tiongson, Nicanor G. (1989). “Dulaan”. Sentrong Pangkultura ng Pilipinas. Philippines:
Tiongson, Nicanor G. (1983). “What is Drama?” PETA. Philippines.
https://pelikulaatbp.blogspot.com/2008/04/atang-de-la-rama-reyna-ng-sarswela.html
https://www.philstar.com/entertainment/2019/10/13/1959705/atang-dela-rama-the-first-star-philippine-cinema

32
Maraming salamat…