CHƯƠNG 6

TÁC ĐỘNG CỦA ĐÒN BẨY ĐẾN DOANH LỢI VÀ RỦI RO

Muïc tieâu: - Hieåu ñöôïc vieäc phaân tích ñieåm hoøa voán: moät soá coâng
thöùc tính, öùng duïng vaø haïn cheá cuûa vieäc phaân tích ñieåm
hoøa voán cuûa doanh nghieäp;
- Trang bò caùc kieán thöùc veà heä thoáng ñoøn baåy cuûa doanh
nghieäp: Ñoøn baåy hoaït ñoäng, ñoøn baåy taøi chính vaø ñoøn
baåy toång hôïp;
- Phaân tích möùc ñoä aûnh höôûng cuûa caùc ñoøn baåy naøy ñeán
hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp.
I. PHAÂN TÍCH ÑIEÅM HOØA VOÁN CUÛA DOANH NGHIEÄP
Xeùt trong moái töông quan vôùi saûn löôïng, chi phí hoaït ñoäng saûn xuaát kinh
doanh cuûa doanh nghieäp chia thaønh hai loaïi:
- Chi phí coá ñònh laø nhöõng chi phí khoâng thay ñoåi (hoaëc thay ñoåi khoâng
ñaùng keå) khi saûn löôïng thay ñoåi nhö: Chi phí khaáu hao theo thôøi gian, tieàn thueâ
maët baèng, chi phí quaûn lyù… Tuy nhieân, neáu tính cho moät ñôn vò saûn phaåm thì chi
phí coá ñònh laïi thay ñoåi;
- Chi phí bieán ñoåi laø nhöõng chi phí thay ñoåi tyû leä thuaän vôùi söï thay ñoåi
cuûa saûn löôïng nhö: chi phí nguyeân vaät lieäu, chi phí tieàn löông coâng nhaân tröïc
tieáp… Tuy nhieân, neáu tính cho moät ñôn vò saûn phaåm thì chi phí bieán ñoåi laïi
khoâng thay ñoåi.
Cuõng caàn chuù yù raèng khoâng coù loaïi chi phí naøo hoaøn toaøn oån ñònh taïi
taát caû caùc möùc saûn xuaát hay trong moïi thôøi ñieåm. Ví duï nhö chi phí thueâ nhaø
xöôûng ñeå saûn xuaát ñöôïc xem laø chi phí coá ñònh, nhöng khi möùc saûn xuaát vöôït
quaù khaû naêng chöùa ñöïng cuûa nhaø xöôûng cuõ, ñöông nhieân doanh nghieäp phaûi
thueâ theâm nhaø xöôûng khaùc ñeå ñaùp öùng cho nhu caàu saûn xuaát môùi.
Baát kyø quaù trình hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh naøo cuõng caàn phaûi xaùc
ñònh möùc doanh thu toái thieåu ñeå buø ñaép chi phí cuûa quaù trình hoaït ñoäng saûn
xuaát kinh doanh ñoù. Phaân tích ñieåm hoøa voán seõ cho pheùp ta ñeà caäp ñeán hoaït
ñoäng baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï, döïa treân moái quan heä giöõa caùc loaïi chi
phí vaø saûn löôïng saûn phaåm hay dòch vuï tieâu thuï trong kyø ñeå xaùc ñònh möùc saûn
löôïng, doanh thu vaø thôøi gian ñeå buø ñaép chi phí ñaõ boû ra, töùc laø ñaït möùc hoøa
voán.
1
 1. Xaùc ñònh ñieåm hoøa voán cuûa doanh nghieäp
Ñieåm hoøa voán laø gì?
Ñieåm hoøa voán cuûa doanh nghieäp laø ñieåm maø taïi ñoù doanh thu baèng chi
phí ñaõ boû ra (giaû ñònh giaù coá ñònh, coâng suaát khoâng ñoåi, cheânh leäch toàn kho
ñaàu kyø, cuoái kyø baèng 0).
Muïc ñích cuûa vieäc phaân tích ñieåm hoøa voán laø xaùc ñònh xem lôïi nhuaän töø
hoaït ñoäng kinh doanh thay ñoåi nhö theá naøo ñoái vôùi möùc ñoä cuûa saûn löôïng vaø
nhaän bieát ñöôïc möùc ñoä cuûa saûn löôïng maø taïi ñoù quaù trình chuyeån töø loã sang
laõi dieãn ra.
Phöông phaùp xaùc ñònh ñieåm hoøa voán cuûa doanh nghieäp laø moät phöông
phaùp ñöôïc xaùc ñònh döïa treân moái quan heä giöõa chi phí coá ñònh, chi phí bieán ñoåi
vaø lôïi nhuaän seõ ñaït ñöôïc.
Ñeå doanh nghieäp coù laõi thì doanh thu phaûi luoân lôùn hôn toång chi phí boû ra.
Khi xem xeùt ñieåm hoøa voán caàn phaân bieät 2 tröôøng hôïp:
 Tröôøng hôïp thöù nhaát: Xem xeùt ñieåm hoøa voán trong moái quan heä giöõa
doanh thu vaø chi phí hoaït ñoäng kinh doanh. Trong tröôøng hôïp naøy, khoâng xeùt ñeán
chi phí veà laõi tieàn vay, bôûi leõ, laõi tieàn vay thuoäc veà chi phí hoaït ñoäng taøi chính.
Do vaäy, taïi ñieåm hoøa voán naøy, doanh thu baèng vôùi chi phí hoaït ñoäng kinh doanh
vaø ñieàu ñoù cuõng coù nghóa laø lôïi nhuaän tröôùc laõi tieàn vay vaø tröôùc thueá (thueá
thu nhaäp doanh nghieäp) baèng khoâng – Goïi laø ñieåm hoøa voán tröôùc laõi vay.
 Tröôøng hôïp thöù hai: Xem xeùt ñieåm hoøa voán trong moái quan heä giöõa
doanh thu vaø chi phí keå caû laõi vay. Trong tröôøng hôïp naøy coù tính ñeán taùc ñoäng
cuûa hoaït ñoäng taøi chính trong vieäc huy ñoäng voán ñeán lôïi nhuaän tröôùc trueá thu
nhaäp doanh nghieäp. Taïi ñieåm hoøa voán naøy, chi phí bao goàm caû laõi tieàn vay phaûi
traû vaø nhö vaäy coù nghóa laø lôïi nhuaän tröôùc thueá thu nhaäp doanh nghieäp laø
baèng khoâng – Goïi laø ñieåm hoøa voán sau laõi vay.
Tuøy theo tình hình cuï theå trong quaûn lyù ñeå xem xeùt ñieåm hoøa voán moät
caùch thích hôïp. Phaàn sau ñaây xem xeùt ñieåm hoøa voán khoâng tính ñeán chi phí veà
laõi tieàn vay – töùc laø xem xeùt ñieåm hoøa voán tröôùc laõi vay.
2. Caùch xaùc ñònh soá löôïng saûn phaåm tieâu thuï taïi ñieåm hoøa voán
(Saûn löôïng hoøa voán) ñoái vôùi doanh nghieäp saûn xuaát vaø tieâu thuï moät
loaïi saûn phaåm

2
 Ví duï: Giaû thieát moät doanh nghieäp coù chi phí coá ñònh laø 80 trieäu ñoàng, chi
phí bieán ñoåi cho moãi ñôn vò saûn phaåm A laø 4.000 ñoàng, giaù baùn moãi ñôn vò saûn
phaåm A laø 20.000 ñoàng.
Caên cöù vaøo taøi lieäu treân, ta coù theå xaùc laäp moái quan heä giöõa saûn
löôïng tieâu thuï, chi phí coá ñònh, chi phí bieán ñoåi, doanh thu vaø keát quaû tieâu thuï
theo baûng sau:
Ñôn vò: 1.000 ñoàng
Saûn phaåm Chi phí Chi phí Toång Laõi (+)
Doanh thu
tieâu thuï coá ñònh bieán ñoåi chi phí Loã (–)
3.000 80.000 12.000 92.000 60.000 -32.000
4.000 80.000 16.000 96.000 80.000 -16.000
5.000 80.000 20.000 100.000 100.000 _
6.000 80.000 24.000 104.000 120.000 +16.000
7.000 80.000 28.000 108.000 140.000 +32.000
8.000 80.000 32.000 112.000 160.000 +48.000
Caên cöù vaøo baûng soá lieäu treân ta thaáy khi saûn löôïng tieâu thuï ñaït ñöôïc laø
5000 saûn phaåm vaø ñaït ñöôïc doanh thu baùn haøng laø 100 trieäu ñoàng vaø toång chi
phí boû ra cuõng laø 100 trieäu ñoàng, nhö vaäy laø ñaõ ñaït ñöôïc hoøa voán.
Goïi: q :Soá löôïng tieâu thuï trong kyø
qo :Saûn löôïng saûn phaåm caàn tieâu thuï ñeå hoøa voán (saûn löôïng hoaø
voán)
F :Toång chi phí coá ñònh (Fixed Cost: Ñònh phí)
v :Chi phí khaû bieán treân moãi ñôn vò saûn phaåm (variable cost)
s :Giaù baùn ñôn vò saûn phaåm
Ta bieát: Ñieåm hoøa voán laø ñieåm maø taïi ñoù doanh thu baèng chi phí boû ra
Ta coù:
Toång chi phí boû ra = F + (q0  v)
Doanh thu baùn haøng = s  q0
Vì: Doanh thu = Chi phí neân:
s  q0 = F + (q0  v)
q0 (s – v) = F
F
q0 
 sv

Töø ví duï treân ta thay soá lieäu:

3
 F = 80 trieäu ñoàng
s = 20.000 ñoàng
v = 4.000 ñoàng
80 trieäu
q0   5.000 saûnphaåm
 (20.000ñ  4.000ñ)

Nhaän xeùt:
Neáu q > q0: doanh nghieäp môùi coù lôøi
Neáu q = q0: doanh nghieäp hoøa voán
Neáu q < q0: doanh nghieäp bò loã
Nhö vaäy, sau khi ñaït ñöôïc ñieåm hoøa voán thì toaøn boä ñònh phí ñaõ ñöôïc trang
traõi xong. Soá löôïng haøng hoùa tieâu thuï taêng bao nhieâu thì tieàn lôøi seõ taêng baáy
nhieâu.
Töø ñoù, lôïi nhuaän (EBIT) ñöôïc tính nhö sau:
Lôïi nhuaän (EBIT) = (s - v) (q – q0)
Qua ví duï treân, Lôïi nhuaän tieâu thuï 6.000 saûn phaåm laø:
(20.000ñ – 4.000ñ) (6.000 – 5.000) = 16.000.000ñ
3. Caùch xaùc ñònh doanh thu hoøa voán ñoái vôùi doanh nghieäp saûn
xuaát kinh doanh nhieàu loaïi saûn phaåm
Trong tröôøng hôïp doanh nghieäp saûn xuaát kinh doanh nhieàu loaïi saûn phaåm
vôùi chi phí vaø giaù baùn khaùc nhau, khoâng theå söû duïng giaù baùn vaø bieán phí ñôn
vò. Tuy nhieân, ta coù theå caên cöù vaøo soá lieäu thöïc teá kyø baùo caùo keát hôïp vôùi
tình hình naêm keá hoaïch döï kieán toång ñònh phí, toång bieán phí, toång doanh thu trong
kyø.
F
q0 
Töø 2 coâng thöùc: sv (1)
S0 = q0  s (2) (S0 : Doanh thu hoaø voán)
Ta coù theå vieát:
s F
s  q0 = s  v
F F

sv v
1
S0 = s s
Do: V =vq
S =sq
4
 V v

Cho neân: S s vaø theá vaøo S0:
F
V
1
S0 = S
Trong ñoù: F: Toång ñònh phí
V: Toång bieán phí
S : Toång doanh thu
Ví du: Doanh nghieäp X coù nhöõng taøi lieäu cuï theå veà tình hình thu chi trong
quyù nhö sau:
1. Toång doanh thu: 540 trieäu
2. Chi phí trong quyù:
 Ñònh phí goàm:
 Tieàn thueâ maët baèng: 8 trieäu
 Tieàn khaáu hao nhaø cöûa thieát bò: 5 trieäu
 Tieàn löông thaùng vaø chi phí quaûn lyù: 17 trieäu
 Bieán phí goàm:
 Mua vaät tö cheá taïo saûn phaåm: 400 trieäu
 Tieàn löông coâng nhaân tröïc tieáp: 50 trieäu
Thay vaøo coâng thöùc treân ta tính ñöôïc doanh thu hoøa voán cuûa doanh nghieäp
laø:
50 trieäu
450 trieäu
1
S0 = 540 trieäu = 300 trieäu

4. Veõ ñoà thò ñieåm hoøa voán cuûa doanh nghieäp

Ta söû duïng truïc toïa ñoä OXY vôùi:
Truïc hoaønh Ox bieåu dieãn saûn löôïng tieâu thuï (q)
Truïc tung Oy bieåu dieãn doanh thu, chi phí (S, V)
Coù 4 phöông trình:
Phöông trình ñònh phí: y1 = k (haèng soá) (daïng toång quaùt)
Phöông trình bieán phí: y2 = v.q = v.x (daïng toång quaùt)
Phöông trình toång chi phí: y3 = y1 + y2 = k + v.x
5
 Phöông trình toång doanh thu: y4 = s.q = s.x (daïng toång quaùt)

Doanh thu S (y4)

Chi phí

Laõi (y3)
C
Ñieåm hoaøvoán

I Chi phí bieán ñoåi (y2)

M
k (y1)
F
Loã Chi phí coáñònh

O q0 q Saûn löôïng tieâu thuï

(q)

Treân ñoà thò bieåu dieãn:

MF : ñöôøng chi phí coá ñònh
MC : ñöôøng toång chi phí
OS : ñöôøng doanh thu
OS caét MC taïi I vaø I laø ñieåm hoøa voán
5. Xaùc ñònh saûn löôïng tieâu thuï ñeå ñaït lôïi nhuaän döï kieán
Muïc tieâu hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp khoâng phaûi laø hoøa voán
maø kinh doanh vì muïc tieâu lôïi nhuaän. Doanh nghieäp caàn xaùc ñònh muoán ñaït ñöôïc
chæ tieâu lôïi nhuaän ñaõ ñeà ra thì caàn saûn xuaát vaø tieâu thuï bao nhieâu saûn phaåm.
Neáu goïi:
pf: laø lôïi nhuaän caàn ñaït ñöôïc (Lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø tröôùc thueá
EBIT)
qf: laø saûn löôïng caàn tieâu thuï ñeå ñaït ñöôïc pf
Ta coù: Lôïi nhuaän= Doanh thu – Chi phí
Hay: pf = s.qf – (F + v.qf)
= (s – v).qf – F
pf  F
qf 
 sv

Ví du: Cuõng töø soá lieäu veà chi phí vaø giaù baùn nhö treân, giaû söû trong naêm
keá hoaïch doanh nghieäp muoán ñaït ñöôïc 48 trieäu ñoàng lôïi nhuaän thì caàn saûn xuaát
vaø tieâu thuï bao nhieâu saûn phaåm?
6
 Ta coù:
48trieäu 80 trieäu
 8.000
qf = 20 . 000  4 . 000 saûn phaåm
Vaäy ñeå coù ñöôïc 48 trieäu ñoàng lôïi nhuaän thì doanh nghieäp phaûi saûn xuaát
vaø tieâu thuï 8000 saûn phaåm.
6. Xaùc ñònh coâng suaát hoaø voán
Ngöôøi quaûn lyù taøi chính caàn phaûi bieát huy ñoäng bao nhieâu phaàn traêm (%)
coâng suaát seõ ñaït ñieåm hoøa voán? Neáu möùc huy ñoäng naêng löïc saûn xuaát treân
coâng suaát hoøa voán seõ ñöa laïi lôïi nhuaän cho doanh nghieäp; ngöôïc laïi möùc huy
ñoäng naêng löïc saûn xuaát thaáp hôn so vôùi coâng suaát hoaø voán thì doanh nghieäp seõ
bò loã.
Theo khaùi nieäm ñieåm hoøa voán ta coù:
sq=F+vq
 F =sq–vq
F = q (s – v)
Töùc laø taïi ñieåm hoøa voán thì cheânh leäch giöõa toång doanh thu baùn haøng
vôùi toång chi phí bieán ñoåi baèng toång chi phí coá ñònh.
Vaäy khi huy ñoäng 100% coâng suaát ñaït saûn löôïng laø q thì cheânh leäch giöõa
toång doanh thu baùn haøng vôùi toång chi phí bieán ñoåi laø: q.(s – v)
q(s  v)
Cöù 1% coâng suaát seõ öùng vôùi möùc cheânh leäch laø 100
Vaäy caàn coù h% coâng suaát ñeå cheânh leäch ñoù buø ñaép chi phí coá ñònh (h%
laø coâng suaát hoøa voán):
q(s  v)
100  h% = F

F
 100
 h% = q(s  v)
q
 h% = q 0  100
Thoâng qua coâng suaát hoaø voán h%, ngöôøi quaûn lyù taøi chính coù theå ñaùnh
giaù doanh nghieäp coù theå ñaït ñieåm hoaø voán hay khoâng?
Neáu h% > 1: Doanh nghieäp khoâng ñaït ñieåm hoaø voán trong kyø (bò loã)

7
 Neáu h% < 1: Doanh nghieäp ñaït ñöôïc ñieåm hoaø voán trong kyø, h% caøng nhoû
hôn 1 caøng toát vaø goïi cheânh leäch naøy laø khoaûng caùch an toaøn veà coâng suaát.
Khoaûng caùch an toaøn veà coâng suaát = 1 – h%
Ví duï: Moät doanh nghieäp chuyeân saûn xuaát saûn phaåm A. Theo coâng suaát
thieát keá moãi naêm coù theå saûn xuaát ñöôïc 5.000 saûn phaåm vôùi chi phí bieán ñoåi
cho moät saûn phaåm laø 120.000 ñoàng, giaù baùn hieän haønh laø 200.000 ñoàng/ saûn
phaåm.
Ngöôøi quaûn lyù taøi chính muoán bieát phaûi huy ñoäng bao nhieâu coâng suaát
ñeå khoâng bò loã (hoøa voán). Cho bieát toång chi phí coá ñònh laø 320 trieäu ñoàng.
Theo coâng thöùc treân ta coù:
320 .000 .000 ñ
h%   100  80%
5.000 (200 .000  120 .000 )
Töø ñoù ngöôøi quaûn lyù taøi chính doanh nghieäp bieát raèng muoán khoâng bò
loã phaûi huy ñoäng ít nhaát 80% coâng suaát hieän coù, vaø khoaûng caùch an toaøn veà
coâng suaát laø:
100% – 80 % = 20%
7. Xaùc ñònh thôøi gian hoaø voán
Neáu goïi:
T0: laø thôøi gian hoaø voán (theo thaùng)
T: thôøi gian 1 naêm (12 thaùng)
S0: Doanh thu hoaø voán
S: Toång doanh thu
Coâng thöùc xaùc ñònh thôøi gian ñaït ñieåm hoaø voán nhö sau:
T  S0
T0 
S
Ví duï: Moät doanh nghieäp saûn xuaát saûn phaåm B döï kieán soá löôïng tieâu thuï
trong naêm keá hoaïch laø 6.000 saûn phaåm, giaù baùn ñôn vò saûn phaåm = 40.000
ñoàng.
Döï kieán caùc chi phí phaùt sinh trong naêm nhö sau:
1. Nguyeân, nhieân vaät lieäu = 72.000.000 ñoàng
2. Tieàn löông coâng nhaân tröïc tieáp = 58.000.000 ñoàng
3. Chi phí khaáu hao taøi saûn coá ñònh = 10.500.000 ñoàng
4. Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp = 10.000.000 ñoàng
5. Chi phí coá ñònh khaùc = 2.000.000 ñoàng
8
 6. Chi phí bieán ñoåi khaùc = 20.000.000 ñoàng
Haõy xaùc ñònh saûn löôïng hoøa voán, doanh thu hoøa voán, coâng suaát hoøa
voán, thôøi gian hoøa voán vaø lôïi nhuaän tröôùc thueá thu nhaäp doanh nghieäp?
Ta tính ñöôïc:
F = 10.500.000 + 10.000.000 + 2.000.000 = 22.500.000 ñoàng
72.000 .000  58.000 .000  20.000 .000
 25.000 ñoàng
v= 6.000
s = 40.000 ñoàng
Saûn löôïng hoøa voán:
F 22.500 .000 ñ

q0 = s  v 40.000 ñ  25.000 ñ
q0 = 1500 saûn phaåm
Doanh thu hoøa voán:
S0 = s  q0 = 40.000ñ  1500
S0 = 60.000.000 ñoàng
Coâng suaát hoøa voán:
q0 1.500
h%   100   100
q 6.000 => h% = 25%
Thôøi gian hoøa voán:
T  S 0 12 thaùng 60.00.000ñ
T0  
S 6.000  40.000ñ
T0 = 3 thaùng
Lôïi nhuaän tröôùc thueá thu nhaäp doanh nghieäp:
P = s  q – (v  q + F) = (s – v) q – F
= (40.000ñ – 25.000ñ)  6.000 – 22.500.000ñ
= 67.500.000ñ
Chuù yù:
Nhö treân ñaõ trình baøy, vieäc phaân tích ñieåm hoøa voán ta ñaõ “giaû ñònh giaù
coá ñònh, coâng suaát khoâng ñoåi, cheânh leäch toàn kho ñaàu kyø, cuoái kyø baèng 0”,
nhöng treân thöïc teá, giaù caû ñaàu vaøo vaø ñaàu ra coù thay ñoåi theo töøng thôøi kyø,
theo töøng ñoái töôïng mua - baùn khaùc nhau. Maët khaùc, khoâng theå coù moät ñieåm
hoøa voán duy nhaát cho nhieàu möùc saûn löôïng tieâu thuï, töùc laø khi doanh thu hay
saûn löôïng tieâu thuï vöôït qua moät giôùi haïn nhaát ñònh thì ñònh phí seõ phaûi thay ñoåi

9
(do doanh nghieäp phaûi ñaàu tö theâm maùy moùc thieát bò, maët baèng saûn xuaát…),
khi ñoù ñieåm hoøa voán cuõng seõ thay ñoåi.
8. ÖÙng duïng cuûa vieäc phaân tích ñieåm hoaø voán
Phaân tích ñieåm hoøa voán raát ích duïng trong vieäc nghieân cöùu moái quan heä
giöõa saûn löôïng, giaù caû vaø cô caáu chi phí saûn xuaát, qua ñoù giuùp doanh nghieäp
hoaïch ñònh vaø kieåm soaùt giaù thaønh vaø caùc quyeát ñònh taøi chính khaùc.
ÖÙng duïng cuûa vieäc phaân tích ñieåm hoøa voán nhö sau:
- Khi doanh nghieäp noã löïc taêng cöôøng moïi maët hoaït ñoäng saûn xuaát kinh
doanh, caàn phaân tích ñieåm hoøa voán ñeå xaùc ñònh hieäu quaû cuûa caùc noã löïc naøy;
- Ñaùnh giaù ruûi ro cuûa moät doanh nghieäp hoaëc ruûi ro cuûa moät döï aùn:
Phaân tích ñieåm hoøa voán seõ ñaùnh giaù ruûi ro kinh doanh baèng caùch cho thaáy söï
aûnh höôûng ñoái vôùi lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá (EBIT) vaø ñieåm hoøa voán
khi caùc ñieàu kieän kinh doanh thay ñoåi;
- Löïa choïn nhöõng phöông aùn saûn xuaát vaø tieâu thuï khaùc nhau sao cho
doanh nghieäp coù lôïi nhaát: Vieäc thay ñoåi phöông aùn saûn xuaát vaø tieâu thuï coù
theå taïo ra söï thay ñoåi veà keát caáu chi phí, töø ñoù aûnh höôûng ñeán giaù baùn. Phaân
tích ñieåm hoøa voán ñeå phaân tích nhöõng khaû naêng vaø döï baùo nhöõng aûnh höôûng
coù theå xaûy ra ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp;
- Ñaùnh giaù khaû naêng taïo laõi cuûa moät phöông aùn saûn xuaát saûn phaåm
môùi: baèng caùch keát hôïp vieäc phaân tích kyõ thuaät (trang bò coâng ngheä saûn xuaát)
vôùi thoâng tin thò tröôøng veà giaù caû. Caùc doanh nghieäp coù theå ñaàu tö coâng ngheä
saûn xuaát hieän ñaïi thì tyû leä ñònh phí cao trong toång chi phí, nhöng khaû naêng saûn
xuaát cao. Vôùi vieäc saûn xuaát cao coù taùc duïng khueách ñaïi lôïi nhuaän neáu doanh
thu taêng daàn, nhöng ñoàng thôøi cuõng khueách ñaïi toån thaát neáu doanh thu giaûm
daàn. Ñaây laø ruûi ro trong kinh doanh.
9. Haïn cheá cuûa vieäc phaân tích ñieåm hoaø voán
Maëc duø vieäc phaân tích ñieåm hoøa voán laø moät coâng cuï höõu ích khi ñaùnh
giaù hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp hay moät döï aùn trong nhöõng tình huoáng ñôn
giaûn. Tuy nhieân, trong nhöõng tình huoáng phöùc taïp, tính höõu ích vieäc phaân tích
naøy cuõng coù nhöõng haïn cheá nhaát ñònh:
- Caùc chi phí phaùt sinh taïi doanh nghieäp raát phöùc taïp, raát khoù phaân bieät
moät caùch raïch roøi chi phí naøo laø bieán ñoåi, chi phí naøo laø coá ñònh;

10
 - Thöïc teá kinh doanh, caùc doanh nghieäp thöôøng ña daïng hoùa caùc saûn phaåm
(saûn phaåm hoãn hôïp), ñieàu naøy raát khoù phaân bieät chi phí vaø saûn löôïng tieâu thuï
cuûa töøng loaïi saûn phaåm;
- Phaân tích ñieåm hoøa voán khoâng quan taâm ñeán thôøi giaù cuûa tieàn teä vaø
chæ aùp duïng phaân tích ñöôïc trong khoaûng thôøi gian ngaén;
- Giaù baùn vaø chi phí bieán ñoåi moãi ñôn vò saûn phaåm coù theå thay ñoåi theo
quan heä cung caàu treân thò tröôøng.
II. HEÄ THOÁNG CAÙC ÑOØN BAÅY VAØ TAÙC ÑOÄNG CUÛA
ÑOØN BAÅY ÑEÁN HOAÏT ÑOÄNG CUÛA DOANH NGHIEÄP
Coù hai loaïi ñoøn baåy caàn ñöôïc phaân bieät:
- Ñoøn caân ñònh phí seõ xaùc laäp caáu truùc chi phí cuûa moät doanh nghieäp, theå
hieän tính maïo hieåm trong kinh doanh – Goïi laø ruûi ro trong kinh doanh cuûa doanh
nghieäp do nhöõng baát oån phaùt sinh trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp
khieán cho lôïi nhuaän hoaït ñoäng kinh doanh giaûm. Caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán ruûi ro
kinh doanh cuûa doanh nghieäp laø söï baát oån cuûa doanh thu vaø chi phí saûn xuaát. Töø
goùc ñoä naøy cho thaáy: Ñoøn caân ñònh phí chæ trôû thaønh ruûi ro kinh doanh khi naøo
xuaát hieän söï bieán ñoäng doanh thu vaø chi phí saûn xuaát, cuõng töø ñoù aûnh höôûng ñeán
keát quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp.
- Ñoøn caân nôï (coøn goïi laø ñoøn baåy taøi chính) ñöôïc taïo ra do caùch thöùc huy
ñoäng nôï, vaø chính caùch thöùc huy ñoäng nôï seõ daãn ñeán chi phí taøi chính coá ñònh (chi
phí traû laõi vay). Möùc ñoä phaùt sinh chi phí laõi vay aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán möùc ñoä
ruûi ro – Goïi laø ruûi ro taøi chính - cuõng nhö khaû naêng sinh laõi cuûa doanh nghieäp.
Neáu söû duïng nôï vay phuø hôïp, doanh nghieäp coù theå duøng caùc nguoàn voán coù chi
phí coá ñònh (baèng caùch phaùt haønh traùi phieáu vaø coå phieáu öu ñaõi) ñeå taïo ra lôïi
nhuaän lôùn hôn chi phí traû cho vieäc huy ñoäng voán coù lôïi töùc coá ñònh. Phaàn lôïi
nhuaän coøn laïi seõ thuoäc veà chuû sôû höõu cuûa doanh nghieäp.
1. Ñoøn baåy hoaït ñoäng ( Ñoøn caân ñònh phí)
Moät doanh nghieäp coù chi phí coá ñònh ôû möùc cao thì ñoøi hoûi doanh nghieäp
phaûi saûn xuaát vaø tieâu thuï moät khoái löôïng saûn phaåm lôùn môùi ñaït ñöôïc ñieåm
hoøa voán, nhöng khi ñaõ vöôït qua ñieåm hoøa voán thì moät söï taêng theâm khoâng lôùn
veà khoái löôïng saûn phaåm, haøng hoùa, dòch vuï tieâu thuï cuõng seõ daãn ñeán söï
taêng ñaùng keå veà lôïi nhuaän.
Ngöôïc laïi, neáu doanh nghieäp chæ thöïc hieän tieâu thuï ñöôïc moät khoái löôïng
saûn phaåm döôùi ñieåm hoøa voán thì doanh nghieäp seõ bò thua loã lôùn hôn so vôùi
11
doanh nghieäp coù chi phí coá ñònh ôû möùc thaáp hôn.
Nhö vaäy, ñieàu raát roõ raøng laø moái quan heä giöõa ñieàu kieän thò tröôøng,
khoái löôïng saûn phaåm, haøng hoùa, dòch vuï tieâu thuï, chi phí vaø lôïi nhuaän laø
nhöõng vaán ñeà raát quan troïng, ñoøi hoûi caùc nhaø quaûn lyù taøi chính doanh nghieäp
caàn phaûi tính ñeán trong keá hoaïch chieán löôïc phaùt trieån cuûa moät doanh nghieäp.
Vaán ñeà quan troïng laø ôû choã caàn phaûi xem xeùt möùc ñoä veà chi phí coá
ñònh trong moái töông quan vôùi khaû naêng tieâu thuï saûn phaåm, haøng hoùa, dòch vuï
tieâu thuï vaø lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp. Ñeå giaûi quyeát ñieàu naøy caàn xem xeùt
vaán ñeà ñoøn baåy hoaït ñoäng.
1.1. Khaùi nieäm ñoøn baåy hoaït ñoäng (Operating Leverage)
Ñoøn baåy hoaït ñoäng hay coøn goïi laø ñoøn baåy kinh doanh hay laø ñoøn caân
ñònh phí – bieåu hieän möùc ñoä ñònh phí maø doanh nghieäp söû duïng trong hoaït ñoäng
saûn xuaát kinh doanh, laø moái quan heä giöõa toång chi phí coá ñònh (ñònh phí) vaø
toång chi phí bieán ñoåi (bieán phí).
Doanh nghieäp coù tyû leä ñònh phí cao hôn bieán phí trong toång chi phí thì ñoøn
baåy hoaït ñoäng caøng lôùn vaø ngöôïc laïi. Do doanh nghieäp coù ñoøn baåy hoaït ñoäng
lôùn thì lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá (EBIT) cuûa doanh nghieäp seõ raát nhaïy
caûm vôùi thò tröôøng khi doanh thu bieán ñoäng, baát kyø söï bieán ñoäng nhoû naøo cuûa
doanh thu cuõng gaây ra söï bieán ñoäng lôùn ñoái vôùi EBIT.
1.2. AÛnh höôûng cuûa ñoøn baåy hoaït ñoäng
Töø coâng thöùc tính saûn löôïng hoøa voán:
F
q0 
sv
Ta thaáy: saûn löôïng hoøa voán q0 tyû leä thuaän vôùi toång chi phí coá ñònh F vaø
tyû leä nghòch vôùi möùc laõi giôùi haïn cho moät ñôn vò saûn phaåm (s - v), ñieàu naøy
noùi leân yù nghóa raèng neáu keát caáu chi phí coá ñònh caøng lôùn thì chaäm ñaït ñieåm
hoøa voán, ruûi ro kinh doanh caøng cao vaø ngöôïc laïi.
Maët khaùc, neáu chi phí coá ñònh caøng lôùn maø chi phí bieán ñoåi/ saûn phaåm
caøng nhoû seõ laøm cho (s - v)/ saûn phaåm caøng lôùn  Sau khi ñaõ hoøa voán, doanh
nghieäp coù khaû naêng taêng lôïi nhuaän nhanh hôn so vôùi tröôøng hôïp doanh nghieäp
coù chi phí coá ñònh thaáp.
Ñieàu naøy cuõng giaûi thích vì sao caùc doanh nghieäp lôùn coù trang thieát bò toái
taân, hieän ñaïi thöôøng thaéng theá, vöôït troäi hôn caû veà lôïi nhuaän vaø uy tín so vôùi
caùc doanh nghieäp nhoû. Coù theå thaáy roõ nhaän xeùt treân qua ví duï sau ñaây:
12
 Ví duï: Giaû thieát ta coù caùc taøi lieäu sau ñaây cuûa 3 doanh nghieäp A, B, C:
- Doanh nghieäp A coù möùc ñònh phí laø 40 trieäu ñoàng, trang thieát bò kyõ
thuaät cuûa doanh nghieäp A thuoäc loaïi trung bình, bieán phí ñôn vò saûn phaåm laø 1,2
trieäu.
- Doanh nghieäp B do trang thieát bò khoâng hieän ñaïi baèng doanh nghieäp A neân
coù möùc ñònh phí thaáp hôn: 20 trieäu ñoàng, nhöng möùc bieán phí laïi cao hôn laø 1,5 trieäu.
- Doanh nghieäp C coù möùc ñònh phí cao nhaát: 60 trieäu ñoàng do vieäc trang thieát
bò kyõ thuaät hieän ñaïi hôn, naêng suaát cao hôn neân bieán phí ñôn vò thaáp: 1 trieäu ñoàng.
- Giaù baùn ñôn vò cuûa caû 3 doanh nghieäp ñeàu laø 2 trieäu ñoàng.
Caên cöù vaøo caùc taøi lieäu treân ta coù ñoà thò ñieåm hoøa voán cuûa töøng
doanh nghieäp nhö sau:
DOANH NGHIEÄP A
Ñôn vò tính: trieäu ñoàng
Saûn
Toång Toång Laõi (+)
phaåm tieâu Bieán phí Ñònh phí
chi phí doanh thu Loã (–)
thuï
20 24 40 64 40 – 24
40 48 40 88 80 –8
50 60 40 100 100 _
60 72 40 112 120 +8
80 96 40 136 160 +24
100 120 40 160 200 +40
120 144 40 184 240 +56
140 168 40 208 280 +72

ÑOÀ THÒ ÑIEÅM HOØA VOÁN CUÛA DOANH NGHIEÄP A

40
q0   50
A 2  1,2 saûn phaåm

13
 Doanh thu, S : doanh thu
Chi phí
(trieäu ñoàng) Laõi
120 C: Toång
I chi phí
100

80 Chi phí
bieán ñoåi
60

40 F
Loã
20 Chi phí
coáñònh

O 10 20 30 40 50 60 Saûn löôïng
tieâu thuï

DOANH NGHIEÄP B
Ñôn vò tính: trieäu ñoàng
Saûn
Toång Toång Laõi (+)
phaåm Bieán phí Ñònh phí
chi phí doanh thu Loã (–)
tieâu thuï
20 30 20 50 40 –10
40 60 20 80 80 _
60 90 20 110 120 +10
40 120 20 140 160 +20
100 150 20 170 200 +30
120 180 20 200 240 +40
140 210 20 230 280 +50

ÑOÀ THÒ ÑIEÅM HOAØ VOÁN CUÛA DOANH NGHIEÄP B

20
q0   40
B 2  1,5 saûn phaåm

14
 Doanh thu,
Chi phí S : doanh thu
(trieäu ñoàng)
120
Laõi C: Toång
100 chi phí

I
80
Chi phí
60 bieán ñoåi

40
Loã
20 F
Chi phí coáñònh

O 10 20 30 40 50 60 Saûn löôïng
tieâu thuï

DOANH NGHIEÄP C
Ñôn vò tính: trieäu ñoàng
Saûn
Toång Toång Laõi (+)
phaåm Bieán phí Ñònh phí
chi phí doanh thu Loã (–)
tieâu thuï
20 20 60 80 40 -40
40 40 60 100 80 -20
60 60 60 120 120 _
80 80 60 140 160 +20
100 100 60 160 200 +40
120 120 60 180 240 +60
140 140 60 200 280 +80

ÑOÀ THÒ ÑIEÅM HOØA VOÁN CUÛA DOANH NGHIEÄP C

60
q 0C= =60 saûn phaåm
2 −1

15
 Doanh thu, S : Toång doanh thu
Chi phí
(trieäu ñoàng) Laõi
C: Toång
120 chi phí
I
100 Chi phí bieán ñoåi

80

60 F

40
Loã Chi phí coáñònh
20

O 10 20 30 40 50 60 70 Saûn löôïng
tieâu thuï

1.3. Möùc ñoä ñoøn baåy hoaït ñoäng

Ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä taùc ñoäng cuûa ñoøn caân ñònh phí ñeán lôïi nhuaän cuûa
doanh nghieäp, ngöôøi ta söû duïng thöôùc ño: ñoä nghieâng cuûa ñoøn caân ñònh phí (hay
coøn goïi laø ñoä taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy hoaït ñoäng)
Ñoä nghieâng cuûa ñoøn caân ñònh phí (Degree of Operating Leverage:DOL) ñaùnh
giaù tyû leä thay ñoåi cuûa lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá do keát quaû töø söï thay
ñoåi cuûa doanh thu tieâu thuï hay cuûa khoái löôïng saûn phaåm haøng hoùa tieâu thuï.
Coâng thöùc xaùc ñònh ñoä nghieâng cuûa ñoøn caân ñònh phí:
Tyû leä thay ñoåi cuûa lôïi nhuaän
tröôùc laõi vay vaø thueá
DOL = Tyû leä thay ñoåi doanh thu (hoaëc tyû leä
thay ñoåi khoái löôïng haøng hoaù tieâu
thuï)
DOL coøn coù theå ñöôïc vieát thaønh bieåu thöùc:
q( s  v ) S V EBIT  F
DOL   
q( s  v )  F S  V  F EBIT
Trong ñoù:
q : Laø saûn löôïng tieâu thuï
s : Giaù baùn ñôn vò saûn phaåm
v : Chi phí bieán ñoåi moãi ñôn vò saûn phaåm
S : Toång doanh thu
V : Toång bieán phí
F : Toång ñònh phí
16
 S – V = Phaàn hoaøn voán
S – V – F = EBIT (Earnings Before Interest and Tax: Lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø
thueá)
Ñeå coù ñöôïc ñaúng thöùc treân chuùng ta cho saûn löôïng q thay ñoåi moät löôïng
q
Möùc lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá (P) ñaït ñöôïc ôû saûn löôïng q:
P = s  q – (v  q + F)
= (s – v) q – F
Möùc lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá (P’) ñaït ñöôïc ôû saûn löôïng q’:
P’ = (s – v) q’ – F
Möùc thay ñoåi lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá:
p = P’ – P = (q’ – q) (s – v)
= q (s – v)
 Tyû leä thay ñoåi cuûa lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá:
P q ( s  v)

P ( s  v)q  F (1)
q
Tyû leä thay ñoåi cuûa khoái löôïng haøng hoùa tieâu thuï: q (2)
Töø (1) vaø (2) ta coù ñoä nghieâng cuûa ñoøn caân ñònh phí DOL:
q(s  v)
q(s  v)  F q.q(s  v)
DOL  
q q[q(s  v)  F ]
q
q( s  v ) S V EBIT  F
  
q( s  v )  F S  V  F EBIT

Vaän duïng ví duï treân, aùp duïng coâng thöùc tính ñoä nghieâng ñoøn caân ñònh
phí DOL ta tính cho moãi doanh nghieäp öùng vôùi khoái löôïng saûn phaåm tieâu thuï laø
100 saûn phaåm.
100(2  1,2)
2
DOL = 100 ( 2  1,2 )  40
A

100(2  1,5)
 1,67
DOL = 100 ( 2  1,5)  20
B

17
 100(2  1)
 2,5
DOL = 100( 2  1)  60
C

Qua keát quaû treân ta thaáy:

- Doanh nghieäp A coù ñoä nghieâng ñoøn caân ñònh phí laø 2, nhö vaäy neáu
khoái löôïng saûn phaåm tieâu thuï taêng 1% thì lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá taêng
leân 2%.
- Doanh nghieäp B coù ñoä nghieâng ñoøn caân ñònh phí laø 1,67, nhö vaäy neáu
khoái löôïng saûn phaåm tieâu thuï taêng 1% thì lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá taêng
leân 1,67 %.
- Doanh nghieäp C coù ñoä nghieâng ñoøn caân ñònh phí laø 2,5, nhö vaäy neáu
khoái löôïng saûn phaåm tieâu thuï taêng 1% thì lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá taêng
leân 2,5%.
Nhaän xeùt:
Ñoøn caân ñònh phí cho nhaø quaûn lyù taøi chính thaáy ñöôïc söï taùc ñoäng cuûa
söï thay ñoåi doanh thu (hoaëc khoái löôïng saûn phaåm haøng hoùa tieâu thuï) treân lôïi
nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá.
ÔÛ nhöõng doanh nghieäp coù ñoä nghieâng ñoøn caân ñònh phí cao thì chæ caàn
moät söï bieán ñoäng nhoû trong doanh thu seõ aûnh höôûng raát lôùn ñeán lôïi nhuaän
(EBIT):
Neáu doanh thu coù chieàu höôùng gia taêng thì lôïi nhuaän seõ taêng leân vôùi toác
ñoä maïnh meõ hôn.
Ngöôïc laïi neáu doanh soá coù xu höôùng giaûm suùt, lôïi nhuaän seõ nhanh choùng
tieán ñeán hoøa voán vaø ñi ñeán loã laõ.
Taïi ñieåm hoøa voán do EBIT = 0 neân möùc ñoä ñoøn baåy hoaït ñoäng khoâng
xaùc ñònh. Do ñoù caøng gaàn ñeán ñieåm hoøa voán taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy hoaït ñoäng
raát lôùn. Ñieàu ñoù giaûi thích lyù do vì sao caùc nhaø kinh doanh phaûi nhanh choùng vöôït
qua ñieåm hoøa voán, vì khi ñoù chæ caàn moät söï thay ñoåi nhoû veà saûn löôïng tieâu thuï
cuõng laøm thay ñoåi lôùn lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá.
Do yù nghóa treân, caùc nhaø quaûn lyù taøi chính doanh nghieäp coù ñoä nghieâng
ñoøn baåy hoaït ñoäng quaù cao thöôøng raát lo aâu vì chæ caàn doanh thu giaûm ñi chuùt ít
seõ laøm cho lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp giaûm ñi ñaùng keå: khaû naêng saûn xuaát
cao coù taùc duïng khueách ñaïi lôïi nhuaän neáu nhö doanh thu taêng daàn, nhöng ñoàng
thôøi cuõng khueách ñaïi toån thaát neáu nhö doanh thu giaûm daàn.

18
 Ñaây laø ruûi ro trong kinh doanh neân coøn ñöôïc goïi laø ñoøn baåy kinh
doanh. Ñoä taùc ñoäng ñoøn baåy kinh doanh theå hieän tính maïo hieåm trong kinh
doanh, neáu ñoä taùc ñoäng naøy caøng taêng thì tính maïo hieåm caøng lôùn.
Khaùi nieäm ñoøn baåy hoaït ñoäng laø moät coâng cuï giuùp cho caùc nhaø quaûn
lyù doanh nghieäp ñeå döï kieán lôïi nhuaän: Neáu doanh thu taêng leân vaø vöôït qua
ñieåm hoøa voán thì chæ caàn taêng moät tyû leä nhoû veà doanh thu coù theå döï kieán
taêng moät tyû leä lôùn hôn veà lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá.
2. Ñoøn baåy taøi chính (Ñoøn caân nôï)
Veà cô baûn, toång soá voán cuûa doanh nghieäp ñöôïc hình thaønh töø hai nguoàn:
Voán chuû sôû höõu vaø nôï phaûi traû. Thoâng thöôøng, ñeå ñaûm baûo cho hoaït ñoäng
kinh doanh, moät doanh nghieäp phaûi phoái hôïp caû hai nguoàn treân.
Muïc ñích saûn xuaát kinh doanh laø thu lôïi nhuaän, do ñoù caùc nhaø quaûn lyù
taøi chính doanh nghieäp thöôøng duøng moät soá coâng cuï taøi chính ñeå gia taêng lôïi
nhuaän. Ñoái vôùi nôï phaûi traû, chi phí traû laõi vay nhieàu hay ít aûnh höôûng tröïc tieáp
ñeán soá lôïi nhuaän sau thueá cuûa coå ñoâng thöôøng. Ñoái vôùi vieäc taøi trôï baèng
voán chuû sôû höõu, neáu doanh nghieäp taêng quy moâ voán baèng caùch phaùt haønh coå
phieáu öu ñaõi thì seõ aûnh höôûng ñeán lôïi nhuaän coøn laïi cuûa coå ñoâng thöôøng. Nhö
vaäy, quaù trình taøi trôï baèng nôï vay vaø coå phieáu öu ñaõi ñaõ laøm thay ñoåi thu
nhaäp cuûa coå ñoâng thöôøng. Aûnh höôûng cuûa vieäc vay nôï hay phaùt haønh coå
phieáu öu ñaõi ñoái vôùi thu nhaäp cuûa coå ñoâng thöôøng taïo thaønh hieäu öùng ñoøn
baåy taøi chính (hay ñoøn caân nôï).
2.1. Khaùi nieäm ñoøn baåy taøi chính (Financial Leverage)
Ñoøn caân taøi chính noùi leân möùc ñoä nôï daøi haïn vaø coå phieáu öu ñaõi maø
doanh nghieäp söû duïng. Hay noùi caùch khaùc, ñoøn caân taøi chính laø tyû soá giöõa toång
soá nôï treân toång soá voán.
Ñoøn caân nôï duøng ñeå ño löôøng möùc ñoä goùp voán cuûa chuû sôû höõu vôùi soá
nôï vay, noù coù moät vò trí quan troïng ñaët bieät vaø ñöôïc coi nhö laø moät chính saùch taøi
chính cuûa doanh nghieäp.
Neáu goïi: VCSH: toång soá voán chuû sôû höõu.
Nôï : toång soá nôï vay.
VKD : toång soá voán kinh doanh maø doanh nghieäp ñang söû duïng
( Voán kinh doanh = VCSH + Nôï )
Thì:
Ñoøn caân nôï (Heä soá nôï - H n ):
19
 Nôï
H n = VKD
Heä soá naøy phaûn aùnh trong moät ñoàng voán maø doanh nghieäp hieän ñang söû
duïng coù maáy ñoàng voán vay. Khi ñoù, möùc ñoä goùp voán cuûa chuû sôû höõu ñöôïc
xaùc ñònh qua heä soávoán chuû sôû höõu (H vcsh):
H vcsh = 1 – H n

2.2. Phaân tích aûnh höôûng cuûa ñoøn caân nôï ñoái vôùi tyû suaát lôïi
nhuaän / Voán chuû sôû höõu
Giaû söû doanh nghieäp seõ ñaàu tö 1.000 trieäu ñoàng vaø thu hoài laïi 1.200
trieäu ñoàng taïi cuoái thôøi ñieåm ñaàu tö  Tyû suaát lôïi nhuaän / voán chuû sôû
höõu trong tröôøng hôïp naøy laø 20%.
Nhöng doanh nghieäp coù khaû naêng gia taêng tyû suaát lôïi nhuaän / voán chuû
sôû höõu treân baèng caùch ñi vay vôùi laõi suaát thaáp hôn 20%. Ví duï doanh nghieäp
ñi vay 500 trieäu ñoàng vôí laõi suaát 10%, doanh nghieäp seõ phaûi ñaàu tö theâm 500
trieäu ñoàng (giaû söû baèng nguoán voán chuû sôû höõu) ñeå ñaàu tö, trong toång soá
1.200 trieäu ñoàng thu nhaäp, doanh nghieäp seõ söû duïng 550 trieäu ñoàng ñeå hoaøn
traû khoaûn vay (caû voán laãn laõi) vaø thu ñöôïc 650 trieäu ñoàng treân 500 trieäu
ñoàng voán ñaàu tö cuûa voán chuû sôû höõu  Keát quaû laø doanh nghieäp seõ coù
tyû suaát lôïi nhuaän / voán chuû sôû höûu mang laïi laø 30%.
Quaù trình taøi trôï baèng nôï vay coøn taïo ra ñoøn caân nôï vaø vieäc traû laõi tieàn
vay coá ñònh seõ laøm thay ñoåi tyû suaát lôïi nhuaän / voán chuû sôû höõu. Thay vì vay
500 trieäu doanh nghieäp seõ vay 600 trieäu, cuõng vôùi laõi suaát 10%, doanh nghieäp seõ
hoaøn traû caû voán laãn laõi soá tieàn laø 660 trieäu ñoàng vaø thu nhaäp töø voán chuû
sôû höõu laø: 1200 trieäu – 660 trieäu = 540 trieäu ñoàng  Tyû suaát lôïi nhuaän / voán
chuû sôû höõu trong tröôøng hôïp naøy laø: 35%.
Ñieàu baát lôïi cuûa vieäc söû duïng ñoøn caân nôï laø neáu tyû suaát lôïi nhuaän /
voán chuû sôû höõu treân toaøn boä voán ñaàu tö thaáp hôn laõi vay thì ñoøn caân nôï seõ
laøm giaûm tyû suaát lôïi nhuaän / voán chuû sôû höõu.
Giaû söû doanh nghieäp ñaàu tö khoaûn tieàn 1.000 trieäu nhöng chæ taïo ra ñöôïc
thu nhaäp laø 950 trieäu ñoàng taïi cuoái thôøi ñieåm ñaàu tö. Neáu vieäc ñaàu tö chæ ñöôïc
taøi trôï baèng nguoàn voán chuû sô höõu thì tyû suaát lôïi nhuaän / voán chuû sôû höõu laø
-5%. Nhöng neáu doanh nghieäp vay 500 trieäu ñoàng, tyû suaát lôïi nhuaän / voán chuû
sôû höõu laø - 20%.
20
 Keát luaän:
Ñoøn caân nôï (hoaëc coøn goïi laø ñoøn baåy taøi chính) coù khaû naêng laøm gia
taêng tyû suaát nhuaän lôïi / voán chuû sôû höõu, nhöng cuõng ngay luùc ñoù seõ ñöa
nguoàn voán chuû sôû höõu tôùi moät ruûi ro lôùn hôn: tyû suaát lôïi nhuaän / voán chuû
sôû höõu cao seõ trôû neân caøng cao hôn nöõa, nhöng neáu tyû suaát lôïi nhuaän / toaøn
boä voán ñaàu tö thaáp thì tyû suaát lôïi nhuaän / voán chuû sôû höõu seõ caøng thaáp hôn
nöõa.
2.3. AÛnh höôûng cuûa ñoøn baåy taøi chính
Nghieân cöùu ñoøn baåy taøi chính nhaèm ñaùnh giaù vieäc söû duïng nôï cuûa
doanh nghieäp trong vieäc toå chöùc nguoàn voán:
- Vì laõi vay phaûi traû khoâng ñoåi khi saûn löôïng thay ñoåi. Moät doanh nghieäp
coù heä soá nôï ôû möùc cao, ñieàu ñoù cuõng coù nghóa laø doanh nghieäp chòu taùc
ñoäng cuûa ñoøn baåy taøi chính raát lôùn;
- Khi ñoøn baåy taøi chính ôû möùc cao, chæ caàn moät söï thay ñoåi nhoû veà lôïi
nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá EBIT cuõng coù theå laøm taêng hay giaûm ñaùng keå
veà moät tyû leä lôïi nhuaän voán chuû sôû höõu;
- Söï thay ñoåi cuûa ñoøn baåy taøi chính laø nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán söï
thay ñoåi cuûa thu nhaäp treân moãi coå phaàn thöôøng (hay tyû leä thay ñoåi cuûa thu
nhaäp moãi coå phaàn thöôøng EPS: Earning Per Share).
AÛnh höôûng cuûa ñoøn baåy taøi chính ñoái vôùi lôïi nhuaän voán chuû sôû höõu
vaø thu nhaäp treân moãi coå phaàn thöôøng EPS coù theå thaáy roõ qua ví duï sau ñaây:
Ví duï: Coù 3 doanh nghieäp cuøng moät ngaønh kinh doanh, giaû ñònh caùc ñieàu
kieän kinh doanh vaø vieäc toå chöùc quaûn lyù laø töông töï nhau.
Caùc doanh nghieäp naøy chæ khaùc nhau veà cô caáu taøi chính:
 Doanh nghieäp A: khoâng vay nôï (0%); Soá löôïng coå phieáu: 100.000 cp
 Doanh nghieäp B: vay nôï 50%; Soá löôïng coå phieáu: 50.000 cp
 Doanh nghieäp C: vay nôï 75%; Soá löôïng coå phieáu: 25.000 cp
Coù theå thaáy trong nhöõng ñieàu kieän kinh teá khaùc nhau, cô caáu nguoàn taøi
chính cuûa 3 doanh nghieäp aûnh höôûng raát khaùc nhau ñeán tyû suaát lôïi nhuaän / voán
chuû sôû höõu vaø thu nhaäp treân moãi coå phieáu thöôøng (EPS) qua soá lieäu cuûa
baûng sau:

AÛNH HÖÔÛNG CUÛA ÑOØN BAÅY TAØI CHÍNH ÑEÁN TYÛ SUAÁT LÔÏI
NHUAÄN TREÂN VOÁN CHUÛ SÔÛ HÖÕU VAØ THU NHAÄP TREÂN MOÃI COÅ
21
PHIEÁU THÖÔØNG

Ñôn vò tính: trieäu ñoàng

Ñieàu kieän kinh teá
Caùc chæ tieâu Phaùt
Xuoáng doác Bình hoøa Bình thöôøng
trieån

22
 Toång voán kinh doanh 1.000 1.000 1.000 1.000
 Lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá 80 120 140 220

 Tyû suaát lôïi nhuaän tröôùc laõi vay 8% 12% 14% 22%

vaø thueá / voán kinh doanh

1/ Doanh nghieäp A: (khoâng vay nôï
0%) 0 0 0 0

 Lôïi töùc tieàn vay (12%/naêm) 80 120 140 220

 Lôïi nhuaän tröôùc thueá 20 30 35 55

60 90 105 165
 Thueá thu nhaäp doanh nghieäp (25%)
6% 9% 10,5% 16,5%
 Lôïi nhuaän sau thueá
 Tyû suaát lôïi nhuaän/ voán chuû sôû
0,0006 0,0009 0,00105 0,00165
höõu
 Soá löôïng coå phieáu: 100.000 cp
60 60 60 60
 Thu nhaäp treân moãi coå phieáu
20 60 80 160
(EPS)
5 15 20 40
2/ Doanh nghieäp B: (voán vay 50%)
15 45 60 120
 Lôïi töùc tieàn vay (12%/naêm) 3% 9% 12% 24%
 Lôïi nhuaän tröôùc thueá
 Thueá thu nhaäp doanh nghieäp (25%) 0,0003 0,0009 0,0012 0,0024
 Lôïi nhuaän sau thueá
 Tyû suaát lôïi nhuaän/ voán chuû sôû 90 90 90 90
höõu (10) 30 50 130
 Soá löôïng coå phieáu: 50.000 cp 7.5 12.5 32.5

 Thu nhaäp treân moãi coå phieáu (10) 22.5 37.5 97.5

(EPS) -4% 9% 15% 39%

3/ Doanh nghieäp C: (voán vay 75%)

 Lôïi töùc tieàn vay (12%/naêm) -0,0004* 0,0009 0,0015 0,0039

 Lôïi nhuaän tröôùc thueá

 Thueá thu nhaäp doanh nghieäp (25%)
 Lôïi nhuaän sau thueá
 Tyû suaát lôïi nhuaän/ voán chuû sôû
höõu
 Soá löôïng coå phieáu: 25.000 cp
 Thu nhaäp treân moãi coå phieáu
(EPS)
23
 *Thu nhaäp/moãi coå phieáu = -0,0004  chöùng toû coå phieáu ñang bò maát giaù
trò

Xem xeùt bieåu treân cho thaáy söï taùc ñoäng cuûa vieäc söû duïng ñoøn baåy taøi
chính ñeán tyû suaát lôïi nhuaän/ voán chuû sôû höõu trong caùc ñieàu kieän kinh teá khaùc
nhau. Moái quan heä giöõa tyû suaát lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá/ voán kinh doanh
vôùi tyû suaát lôïi nhuaän/ voán chuû sôû höõu cuûa 3 doanh nghieäp treân coù theå ñöôïc
minh hoïa baèng ñoà thò döôùi ñaây:

ÑOÀ THÒ ÑOØN BAÅY TAØI CHÍNH

24
25
 Chuù yù:
 Neáu doanh nghieäp coù loaïi coå phieáu öu ñaõi thì EPS ñöôïc tính nhö sau:

Trong ñoù:
P chia: Lôïi nhuaän chia coå töùc
Ip : Laõi traû coå phieáu öu ñaõi
Scpt : Soá löôïng coå phieáu thöôøng
 Khi tyû leä lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá/voán kinh doanh = laõi suaát vay
= 12%, baát keå ñoøn caân nôï laø bao nhieâu thì tyû leä lôïi nhuaän/voán chuû sôû höõu
cuûa caùc doanh nghieäp luoân baèng nhau (= 9 %). Ñaây chính laø Ñieåm hoøa voán
EBIT
Ñieåm hoøa voán EBIT laø ñieåm maø ôû ñoù duø baát kyø phöông thöùc taøi trôï
naøo, coù vay nôï hay khoâng, thì giaù trò EPS cuûa caùc phöông aùn laø nhö nhau.
Ñieåm hoøa voán EBIT ñöôïc tính toaùn thoâng qua vieäc so saùnh EPS giöõa caùc
phöông aùn laø nhö nhau.
Neáu goïi:
EBIT0 : Ñieåm hoøa voán EBIT
EPS1 : EPS cuûa phöông aùn khoâng söû duïng nôï vay
EPS2 : EPS cuûa phöông aùn taøi trôï baèng caû voán chuû sôû höõu vaø caû
nôï vay
Neáu EBIT cuûa doanh nghieäp < Ñieåm hoøa voán EBIT: Doanh nghieäp
khoâng neân vay nôï vì : EPS1 > EPS2
Neáu EBIT cuûa doanh nghieäp = Ñieåm hoøa voán EBIT: Doanh nghieäp
coù theå taøi trôï baát kyø phöông aùn naøo cuõng coù EPS laø baèng nhau
Neáu EBIT cuûa doanh nghieäp > Ñieåm hoøa voán EBIT: Doanh nghieäp
neân söû duïng nôï vay vì: EPS1 < EPS2
Töø nhöõng ñieàu trình baøy treân coù theå ruùt ra nhaän xeùt moät soá vaán ñeà
sau:
 Khi tyû suaát lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá / voán kinh doanh hoaëc heä
soá sinh lôøi cuûa voán kinh doanh maø doanh nghieäp ñaït ñöôïc lôùn hôn laõi suaát vay
voán thì doanh nghieäp söû duïng caøng nhieàu voán vay (hay noùi caùch khaùc laø söû
duïng ñoøn baåy taøi chính) ôû möùc ñoä caøng cao seõ laøm cho tyû suaát lôïi nhuaän /
voán chuû sôû höõu gia taêng caøng lôùn. Trong tröôøng hôïp naøy, taùc ñoäng cuûa ñoøn
baåy taøi chính laø tích cöïc, coøn ñöôïc goïi laø ñoøn baåy taøi chính coù hieäu öùng
thuaän.

26
  Ngöôïc laïi, khi tyû suaát lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá/ voán kinh doanh
cuûa doanh nghieäp ñaït ñöôïc nhoû hôn laõi suaát vay voán thì doanh nghieäp söû duïng
caøng nhieàu voán vay hay coù ñoøn baåy taøi chính ôû möùc caøng cao seõ laøm cho tyû
suaát lôïi nhuaän / voán chuû sôû höõu caøng bò giaûm. Trong tröôøng hôïp naøy, taùc
ñoäng cuûa ñoøn baåy taøi chính laø tieâu cöïc, coøn ñöôïc goïi laø ñoøn baåy taøi
chính coù hieäu öùng nghòch.
Khi doanh nghieäp söû duïng nôï hay söû duïng ñoøn baåy taøi chính thì cuõng xuaát
hieän khaû naêng ruûi ro veà taøi chính: neáu doanh nghieäp söû duïng tieàn vay keùm
hieäu quaû hoaëc tình hình kinh doanh coù nhöõng baát lôïi cho doanh nghieäp thì chính
vieäc söû duïng nôï caøng taùc ñoäng tieâu cöïc ñeán tyû suaát lôïi nhuaän voán chuû sôû
höõu; maët khaùc khi söû duïng nôï caøng lôùn caøng laøm taêng khaû naêng doanh
nghieäp khoâng ñuû naêng löïc ñeå thanh toaùn lôïi töùc tieàn vay vaø hoaøn traû tieàn goác
khi ñeán haïn thanh toaùn. Nhö vaäy, ruûi ro taøi chính coù theå phaùt sinh töø vieäc söû
duïng ñoøn baåy taøi chính vaø laøm taêng, giaûm cuøng chieàu vôùi möùc ñoä söû
duïng ñoøn baåy taøi chính cuûa doanh nghieäp.
Xem xeùt, phaân tích vieäc söû duïng ñoøn baåy taøi chính coù yù nghóa raát lôùn
ñoái vôùi ngöôùi quaûn lyù doanh nghieäp trong vieäc ñònh höôùng toå chöùc nguoàn voán
cuûa doanh nghieäp.
2.4. Möùc ñoä ñoøn baåy taøi chính (hoaëc coøn goïi laø ñoä taùc ñoäng
cuûa ñoøn caân nôï– Degree of Financial Leverage: DFL)
Ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy taøi chính ñeán lôïi nhuaän
voán chuû sôû höõu ngöôøi ta söû duïng thöôùc ño: ñoä taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy taøi
chính (DFL)
Ñoä taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy taøi chính ñöôïc xaùc ñònh laø tyû leä thay ñoåi
cuûa lôïi nhuaän voán chuû sôû höõu do söï thay ñoåi cuûa tyû leä lôïi nhuaän tröôùc laõi
vay vaø thueá.

Ñoä taùc ñoäng cuûa Tyû leä thay ñoåi lôïi nhuaän voán chuû sôû höõu (EPS)
ñoøn baåy taøi chính = Tyû leä thay ñoåi lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá
(DFL) (EBIT)
DFL coøn ñöôïc vieát thaønh bieåu thöùc:

27
 q( s  v )  F S V  F
DFL  
q(s  v)  F  I U
S V  F  I 
1  t%
EBIT

U
EBIT  I 
1  t%
Trong ñoù: I: laø laõi vay phaûi traû.
U: coå töùc coå phaàn öu ñaõi (neáu coù)
Q, s, v, F, V, S: nhö treân.
Ñeå coù ñöôïc ñaúng thöùc treân, chuùng ta moät laàn nöõa cho q thay ñoåi moät
löôïng q.
Lôïi nhuaän voán chuû sôû höõu (hay thu nhaäp moåi coå phieáu thöôøng (EPS)
ñöôïc xaùc ñònh laø:
( EBIT  I )(1  t%)  U
EPS 
n
[q(s  v)  F  I ](1  t%)  U

n
Trong ñoù: t%: Thueá suaát thueá thu nhaäp doanh nghieäp
n: Soá löôïng coå phieáu thöôøng chöa phaân phoái
Vì I , F vaø U khoâng thay ñoåi so vôùi q, neân ta coù:
q(s  v)(1  t%)
EPS n
EPS  
EPS [ q( s  v )  F  I ](1  t%)  U
Tyû leä thay ñoåi n

q(s  v)

U
q( s  v )  F  I 
1  t% (1)
EBIT
Tyû leä thay ñoåi EBIT = EBIT
q(s  v)

q(s  v)  F (2)
Ñeå coù ñöôïc DFL ta laáy (1) chia cho (2):
q(s  v)
U
q(s  v)  F  I 
1  t%  q(s  v)  F
q(s  v) U
q(s  v)  F  I 
DFL = q(s  v)  F 1  t%

28
 S V  F EBIT

U U
S V  F  I  EBIT  I 
Hoaëc: DFL = 1  t% 1  t%

Ví du: Taïi doanh nghieäp X coù taøi lieäu sau ñaây:

Ñôn vò tính: 1.000 ñoàng
Noäi dung Soá tieàn
I. Nguoàn voán kinh doanh 100.000
1. Voán vay 60.000
2. Voán chuû sôû höõu 40.000
II. Chi phí kinh doanh (chöa keå laõi tieàn vay)
1. Toång chi phí coá ñònh 52.000
2. Chi phí bieán ñoåi cho 1 saûn phaåm 3
III. Giaù baùn 1 saûn phaåm 10
Bieát raèng: Doanh nghieäp vay voán vôùi laõi suaát 10%/naêm
Döï kieán saûn löôïng tieâu thuï trong naêm laø 10.000 saûn phaåm
60.000 .000 ñ
 0,6
Ta coù: Heä soá nôï cuûa doanh nghieäp laø = 100 . 000 . 000 ñ
Laõi tieàn vay trong naêm = 60.000.000 ñ x 10% = 6.000.000 ñoàng
Ñoä taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy taøi chính cuûa doanh nghieäp seõ laø:
10 .000 (10 .000  3.000 )  52 .000 .000
DFL = 10 .000 (10 .000  3.000 )  52 .000 .000  6.000 .000
18.000 .000
  1,5
18.000 .000  6.000 .000
Ñieàu ñoù coù nghóa laø neáu lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá (EBIT) taêng
leân 1% thì lôïi nhuaän voán chuû sôû höõu (EPS) seõ taêng leân ñöôïc 1,5%.
3. Möùc ñoä ñoøn baåy toång hôïp (Degree of Total Leverage - DTL)
Ñoøn baåy hoaït ñoäng taùc ñoäng ñeán lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá
(EBIT). Ñoä taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy naøy cho thaáy lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø
thueá thay ñoåi nhö theá naøo khi doanh thu tieâu thuï thay ñoåi.
Ñoøn baåy taøi chính taùc ñoäng ñeán lôïi nhuaän sau thueá. Ñoä taùc ñoäng cuûa
ñoøn baåy taøi chính cho bieát söï thay ñoåi cuûa lôïi nhuaän voán chuû sôû höõu (EPS) khi
coù söï thay ñoåi lôïi nhuaän tröôùc laõi vay vaø thueá.
Trong quaûn lyù kinh doanh ôû doanh nghieäp, caàn coù söï phoái hôïp söû duïng
caû 2 loaïi ñoøn baåy naøy vì caû hai ñeàu laøm aûnh höôûng ñeán möùc sinh lôøi cuûa

29
doanh nghieäp. Tuy nhieân, ñoøn baåy hoaït ñoäng laøm khueách ñaïi möùc lôøi hoaëc loã
tröôùc laõi vay vaø thueá (EBIT) moãi khi doanh thu thay ñoåi; coøn ñoøn baåy taøi chính
laøm aûnh höôûng ñeán möùc lôøi hay loã cuûa chuû sôû höõu cuûa doanh nghieäp (thu
nhaäp moãi coå phieáu thöôøng - EPS) moãi khi coù söû duïng nôï vay.
Taùc ñoäng ñoøn baåy hoaït ñoäng phoái hôïp vôùi ñoøn baåy taøi chính taïo neân
ñoøn baåy toång hôïp.
Ñoä taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy toång hôïp (DTL) laø keát quaû taùc ñoäng cuûa caû
hai ñoøn baåy hoaït ñoäng vaø ñoøn baåy taøi chính, hay noùi caùch khaùc ñoä taùc ñoäng
cuûa ñoøn baåy toång hôïp DTL laø ñaùnh giaù ñoä nhaïy caûm cuûa EPS ñoái vôùi söï
thay ñoåi cuûa doanh thu.
Ñoä taùc ñoäng cuûa ñoøn baåy toång hôïp (DTL) laø tyû leä thay ñoåi cuûa lôïi
nhuaän voán chuû sôû höõu do söï thay ñoåi cuûa doanh thu tieâu thuï.
Tyû leä thay ñoåi lôïi nhuaän voán chuû sôû höõu
DTL = (EPS)
Tyû leä thay ñoåi doanh thu tieâu thuï
Ñeå thaáy DTL quan heä nhö theá naøo ñoái vôùi DOL vaø DFL, ta keát hôïp
chuùng laïi ôû bieåu thöùc: DTL = DOL  DFL
Tyû leä thay ñoåi cuûa lôïi
Tyû leä thay ñoåi lôïi nhuaän
nhuaän tröôùc laõi vay vaø
voán chuû sôû höõu
thueá
DTL = 
Tyû leä thay ñoåi cuûa lôïi
Tyû leä thay ñoåi cuûa doanh
nhuaän tröôùc laõi vay vaø
thu tieâu thuï
thueá
Hoaëc:
Tyû leä thay ñoåi lôïi nhuaän voán chuû sôû
DTL = höõu
Tyû leä thay ñoåi cuûa doanh thu tieâu thuï
Hoaëc:
q( s  v ) q( s  v )  F

q(s  v)  F U
q( s  v )  F  I 
DTL = 1  t%

q(s  v)

U
q( s  v )  F  I 
1 T%
Ví duï: Xem xeùt tieáp ví duï ôû phaàn treân, ta coù theå xaùc ñònh ñoä taùc ñoäng
30
 cuûa ñoøn baåy kinh doanh cuûa doanh nghieäp X laø:
10.000(10.000  3.000)
 3,89
DOL = 10 . 000 (10 . 000  3 . 000 )  52 . 000 . 000

 DTL = 3,89  1,5 = 5,83

Hoaëc coù theå xaùc ñònh:
10.000(10.000  3.000)
 5,83
DTL = 10.000(10.000  3.000)  52.000.000  6.000.000
Keát quaû cho thaáy:
Neáu doanh thu tieâu thuï cuûa doanh nghieäp thay ñoåi 1% thì seõ laøm cho lôïi
nhuaän voán chuû sôû höõu (thu nhaäp moåi coå phaàn thöôøng EPS) thay ñoåi 5,83%.
Vieäc phaân tích ñoøn baåy toång hôïp coù yù nghóa raát lôùn trong coâng taùc
quaûn lyù doanh nghieäp: Moät quyeát ñònh ñaàu tö vaøo taøi saûn coá ñònh vaø taøi trôï
cho vieäc ñaàu tö ñoù baèng voán vay (traùi phieáu, vay ngaân haøng…) seõ cho doanh
nghieäp xaùc ñònh moät caùch chính xaùc söï bieán ñoäng cuûa doanh thu aûnh höôûng nhö
theá naøo vôùi lôïi nhuaän voán chuû sôû höõu.
Nhaän xeùt:
Moïi söï hieåu bieát veà 3 loaïi ñoä nghieâng cuûa ñoøn caân ñaõ ñöôïc ñeà caäp ôû
phaàn treân seõ giuùp cho nhaø quaûn lyù taøi chính ñaùnh giaù ñöôïc möùc ñoä caùc loaïi
ruûi ro (ruûi ro trong kinh doanh vaø ruûi ro veà maët taøi chính) maø doanh nghieäp coù theå
gaëp phaûi. Maët khaùc, noù giuùp cho ngöôøi quaûn lyù taøi chính doanh nghieäp löïa choïn
caùc bieän phaùp thích hôïp vôùi ñieàu kieän kinh doanh cuûa doanh nghieäp trong vieäc
ñaàu tö trang bò cô sôû vaät chaát kyõ thuaät vaø möùc ñoä söû duïng voán vay ñeå coù theå
taêng ñöôïc lôïi nhuaän voán chuû sôû höõu, ñoàng thôøi ñaûm baûo ñöôïc söï an toaøn cuûa
doanh nghieäp trong hoaït ñoäng kinh doanh.

CAÂU HOÛI OÂN TAÄP CHÖÔNG V

1. Trình baøy caùch tính veà xaùc ñònh ñieåm hoøa voán cuûa doanh nghieäp?
ÖÙng duïng cuûa vieäc phaân tích ñieåm hoøa voán cuûa doanh nghieäp?
2. Phaân tích heä thoáng ñoøn baåy taùc ñoäng tôùi lôïi nhuaän vaø ruûi ro cuûa

31
doanh nghieäp: Ñoøn bẩy ñònh phí, ñoøn bẩy taøi chính vaø ñoøn bẩy toång hôïp?

32