Republika ng Pilipinas

Rehiyon V
Komisyon sa Lalong Mataas na Edukasyon
ALFELOR SR. MEMORIAL COLLEGE, INC.
Poblacion Zone II, Del Gallego, Camarines Sur

DETALYADONG BANGHAY ARALIN SA FILIPINO 11

KOMUNIKASYON SA PANANALIKSIK SA WIKA AT KULTURANG FILIPINO

PAMANTAYANG PANGNILALAMAN: Nauunawaan ang mga konsepto, elementong

kultural, kasaysayan, at gamit ng wika sa lipunang Pilipino
PAMANTAYAN SA PAGGANAP: Nasusuri ang kalikasan, gamit, mga kaganapang
pinagdaanan at pinagdadaanan ng Wikang Pambansa ng Pilipinas
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO: Natutukoy ang iba’t ibang rehistro at barayti ng wika na
ginagamit sa iba’t ibang sitwasyon (Halimbawa: medisina, abogasya, midya, social media,
inhenyeriya, negosyo, at iba pa) sa pamamagitan ng pagtatala ng mga terminong ginamit sa mga
larangang ito. (F11WG-IIc-87)
I. LAYUNIN
 natutukoy ang kahulugan ng register at barayti ng wika
 napahahalagahan ang register at barayti ng wika
 nakapagbibigay ng halimbawa ng register at barayti ng wika.

II. PAKSANG ARALIN

a. Paksa: Mga Konseptong Pangwika: Register at Barayti ng Wika
b. Sanggunian: Josue, Ana Maria L. et, al. “Komunikasyon at Pananaliksik sa
Wika at Kulturang Pilipino Ikalawang Markahan Modyul 6 Rehistro at Barayti ng
Wika”, Pp. 4-7
c. Kagamitan: Laptop at Projector
d. Pagsasanib ng Saloobin:

III. PAMAMARAAN

GAWAIN NG GURO GAWAIN NG MAG-AARAL

Panimulang Gawain
Panalangin Mangunguna ang inatasang mag-aaral sa
Magsitayo muna ang lahat para sa panalangin
pambungad na panalangin! Pangunahan mo
_____”

Pagbati
Magandang araw mga mag-aaral! Bago “Magandang Araw po Maam!”
kayo umupo pulutin ang mga kalat sa sahig at Pupulutin ng mga mag-aaral ang kalat at aayusin
ayusin ang mga upuan. ang mga upuan.
“Salamat! Maaari na kayong maupo”
“Salamat po!”
Pagtsek ng Atendans
Kalihim ng ating klase, pakitala ang mga Itatala ng kalihim ang mga lumiban sa klase
lumiban sa araw na ito

Pagtsek ng Takdang Aralin

Ngayon ilabas nyo ang inyong takdang Ilalabas ng mga mag-aaral ang kanilang takdang
Aralin at pakipasa sa unahan upang maitama ko aralin at ipapasa sa unahan
mamaya

Pagbabalik Aral
Bago tayo dumako sa ating panibagong
Magtataas ng kamay ang mga mag-aaral
aralin, balikan nating muli ang ating pinag-
aralan noong nakaraang talakayan

Sino ang nakakaalala sa pinag aralan natin

“Ang ating pinag-aralan noong nakaraan ay tungkol
noong nakaraang talakayan?
sa wika”

Mahusay! “Ngayon ano ang wika at bakit

“Ang wika ay isang bahagi ng pakikipagtalastasan na
kailangan natin itong pag-aralan?”
ginagamit araw-araw, maaring simbolo, tunog at mga
kaugnay na bantas upang ipahayag ang isang
Mahusay! Tama ang iyong Kasagutan!
mensahe. Ito ang nagsislbing instrumento tungo sa
Tunay ngang hindi matatawaran ang
maayos na komunikasyon. Kailangan ito sa
kahalagahan ng wika sa pakikipagtalastasan at
pagpapalitan ng mensahe at pagkalat ng karunungan
pakikipag-ugnayan tungo sa pagkakaunawaan
at kaalaman sa mundo”
at pagkakaisa.Walang saysay ang sangkatauhan
kung wala ang wika sapagkat walang hiraman
kultura at/o paraan ng pamumuhay, walang
mangyayaring kalakalan, walang pagbabahagi
ng mga tuklas at imbensiyon, walang palitan ng
talino at kaalarnan, walang diplomatikong
pagkakasundo ang bawat pamahalaan, at
walang pagtutulungan sa paglinang ng
siyensiya at teknolohiya”

Pagganyak
Ngayon, mayroon akong inihandang
Maghahanda ang mga mag-aaral para sa
aktibiti.
isasagawang aktibiti.

Panuto: Mayroon akong inihandang kahon,

ang kahon na ito ay naglalaman ng iba’t ibang
numero. Bubunot ako sa kahon at kung ano ang
mabunot na numero, bibilang tayo simula sa
kanan papunta sa kaliwa. Kung sino ang
tapatan ng nabunot na numero ay babasahin
ang linya ng mga artista at aalamin kung sino
ang nagsabi ng mga katagang ito. Kasagutan:
1. Hindi naming kayo tatantanan! 1. Mike Enriquez
2. Todo na to! To the highest level na 2. Rufa mae Quinto
talaga ito! 3. Kris Aquino
3. Aha, ha, ha! Nakakaloka! Okey! 4. Pia Wertzbach
Darla! 5. Boy Abunda
4. Confidently beautiful with a heart!
5. Kaibigan, tara usap tayo!

Paglalahad ng Layunin
Ngunit bago natin talakayin ang Barayti ng
wika, narito ang ating layunin para sa araw na
ito. Maari bang pakibasa?

Layunin
 Natutukoy ang kahulugan ng register at
barayti ng wika
 Napahahalagahan ang register at barayti ng
wika Layunin
 Nakapagbibigay ng halimbawa ng register  Natutukoy ang kahulugan ng register at barayti
at barayti ng wika. ng wika
 Napahahalagahan ang register at barayti ng wika
 Nakapagbibigay ng halimbawa ng register at
barayti ng wika.
Paglalahad

Bago tayo magpatuloy sa ating talakayan

ngayong araw, may inihanda akong gawain,
hahatiin ko kayo sa apat na pangkat. unawain
lamag ang pahayg. “Linggo ng umaga habang
ika’y papunta sa simbahan, maraming tao kang
nakasalubong at nakausap. Paano mo sila
kakausapin? Isulat ang inyong sasabihin at
isasadula ito ng isa-hanggang tatlong mag-aaral
sa bawat pangkat.
1. Ano ang sasabihin mo sa kaibigan
mong probinsyano?

1. Oy! Kumusta Ganda ng Aura mo ah

 2. Magandang Umaga Maam

3. Bakla ka! Nagsisimba ka din Pala!!

2. Ano ang sasabihin mo sa sa iyong

guro?

3. Ano ang sasabihin mo kung

nakasalubong mo ang kaibigan
mong gay?

Pagtatalakay
Tatawag ang guro ng mag-aaral na magtatas ng
Ngayon dumako na tayo sa ating aralin, kamay
ang Barayti ng wika, sainyong palagay bakit
kaya nagkakaiba-iba ang gamit ng wika?
Maaring kasagutan
“Okay, Napakahusay ng aking mga mag Ang wika ay nagkakaiba-iba dahil sa iba iba ang
-aaral!” pinaggalingan.
Dahil iba - iba ang pinagsimulaan ng mga tao sa

Pagkatapos sagutin ng mga mag-aaral
ang katanungan ang guro ay magdadagdag ng
paliwanag.
Ano ang Dayalek? Maari bang pakibasa
Maraming Salamat!
Ang guro ay magpapaliwanag ng
kahulugan ng dayalek at magbibigay ng
halimbawa nito
“Ngayon kayo naman ang magbigay ng
halimbawa ng dayalek”
mundo kaya iba din ang wika na natutunan ng mga
tao sa kanilang mga ninuno.
Dayalek - Ito ang salitang gamit ng mga tao ayon sa
partikular na rehiyon o lalawigan na kanilang
kinabibilangan.
“Maam, halimbawa po nito ay
Tagalog – “Mahal kita”
Hiligaynon – “Langga ta gd ka”
Bikolano – “Namumutan ta ka”
Tagalog – “Hindi ko makaintindi”
Cebuano – “Dili ko sabot”

Idyolek - Bawat indibidwal ay may sariling estilo ng

Ngayon ano naman kaya ang Idyolek? Maaari pamamahayag at pananalita na naiiba sa bawat isa.
bang pakibasa at ibigay ang iyong opinyon
Gaya ng pagkakaroon ng personal na paggamit ng
tungkol dito?”
wika na nagsisilbing simbolismo o tatak ng kanilang
Muling tatawag ang guro ng mag-aaral pagkatao.
upang basahin ang kahulugan ng Idyolek.

Ipapaliwanag ng guro kung ano ang Idyolek “Maam ang ilan po sa halimbawa ng Idyolek ay
“Magandang Gabi Bayan” – ni Noli de Castro, “Hoy
Sino ang makapagbibigay ng halimbawa ng
Gising” ni Ted Failon, “Hindi ka namin tatantanan”
Idyolek?
ni Mike Enriquez at “Di umano’y -” ni Jessica Soho

Ngayon naman, ang Etnolek ay uri ng barayti

ng wika na nadebelop mula sa salita ng mga
etnolonggwistang grupo. Dahil sa pagkakaroon
ng maraming pangkat etniko, sumibol ang ibat
ibang uri ng etnolek. Taglay nito ang mga
wikang naging bahagi nang pagkakakilanlan ng “Mam, Vakul po ang isa sa halimbawa nito”
bawat pangkat etniko. “Bulanim din po maam ay isang halimbawa ng
etnolek na Barayti ng wika”

Sa inyong palagay ano kaya ang halibawa ng “Gayundin po ang Laylaydek Sika”
mga ito?
Ang guro ay tatawag ng mag-aaral na
magtatas ng kamay

“Napakahusay talaga ng aking mag-aaral”

Magbibigay ng karagdagang paliwanag ang Sosyolek- Minsan ay tinatawag na “sosyalek”. Ito ay

guro. pansamantalang barayti lamang. Ito ay uri ng wika na
 Maari bang makibasang muli ang ginagamit ng isang partikular na grupo
kahulugan ng Sosyolek at pakibigay ang iyong
pagkakaunawa dito?”

Magpapaliwanag ang guro at magbibigay Maam ang ilan po sa halimbawa nito ay:
ng halimbawa Te meg, shat ta? (Pare, mag-inuman tayo), Oh my
God! It’s so mainit naman dito. (Naku, ang init
“Ngayon kayo naman ang magbigay ng
halimbaw”" naman dito!) at Wag kang snobber (Huwag kang
maging suplado)

Register - Minsan sinusulat na “rejister” at ito ay

barayti ng wikang espesyalisadong ginagamit ng

Ano naman kaya ang register ng wika? isang partikular na domeyn. Ito ay may tatlong uri ng
Pakibasa at pakibahagi ng inong opinyon dimensyon.
tungkol dito.

Muling tatawag ang guro ng mag-aaral

upang basahin ang kahulugan ng register Ang mga mag-aaral ay makikinig sa paliwanag ng
guro

Ipapaliwanag ng guro ang kahulugan

Sino naman ang makapagbibigay ng
halimbawa ng register ng wika?
“opo maam!”

Naintindihan naba ng lahat kung ano ang Maaring wala o meron ang sagot ng mga mag-aaral
barayti ng wika? “Wala na po/ Meron po”

May katanungan pa ba?

Mahusay! Mukang naunawaan Ninyo ng

maayos ang ating tinalakay ngayong araw

Paglalahat

Kung wala na kayong mga katanungan ako “Ang mga barayti ng wika ay Dayalek, Idyolek,
naman ang magtatanong
sosyolek at register”

Ano- ano nga ulit ang barayti ng wika?

Tatawag ang guro ng mag-aaral na magtatas

ng kamay

Salamat, Napakahusay! Ang dayalek o dialect ay isang barayiti ng wika na

tumutukoy sa mga salita at paraan ng pananalita ng
Sainyong pagkakaunawa, ano ang dayalek?
mga tao ayon sa kanilang lokasyong heograpikal.
 Ano naman ang sosyolek?
Sinasabing nababatid ang katayuan ng isang tao ayon
sa wikang kaniyang ginagamit. Ganito ang konsepto
ng barayiti ng wika na ‘sosyolek.’ Napapaloob sa
barayiting sosyolek ang paraan ng paggamit ng mga
salita ayon sa kanilang personalidad, edad, katayuang
socio-ekonomiko, kasarian, maging pinaniniwalaan
sa buhay.

Mahalagang pag-aralan ang barayti ng wika upang

malaman natin kung paano ang tamang pakikipag-
usap sa ating kapwa base sa kanilang propesyon,

Bakit nga kailangang pag aralan ang barayti ng pagkat etnikong kinabibilangan at base narin sa
wika? tamag pagbibitaw ng mga salita dahil napakalaki ng
papel na ginagampanan ng wika sa anumang
larangan ng kabuhayan at katauhan ng bawat
indibidwal.

Mahusay mga mag-aaral. Ngayon ay

masasabi kong talagang naiintindihan nyo na
ang bawat Barayti ng wika na ating tinalakay. Papalakpak at papadyak ang mga mag-aaral ng
tatlong ulit
Bigyan nyo ang palakpak at tatlong bagsak ang
inyong mga sarili!

1,2,3!
1,2,3!

Paglalapat

Ngayon meron pa tayong isang gawain,

hahatiin ko kayo sa dalawang pangkat,
pagkatapos ay babasahin sa unahan ang inyong
kasagutan.
Ang mga mag-aaral ay gagawa ng nakaatang na
Mayroon kayong limang minute upang gawin
ito. gawain sa kanila.

Panuto: Suriin ang mga pahayag na nasa loob

ng kahon at sagutin ang sumusunod na mga
tanong.
Tagapagsalita Pahayag
1. Vice May nag-txt!
Ganda Party! Party!
2. Korina Handa ka na ba?
Sanchez
3. Conyo Please do not leave
“tabo” on the floor.
Only kolehiyalas make
tusok the fishballs.
4. Jejemon R u goin’ 2 c me 2day? Ibabahagi ng mga mag-aaral sa klase ang kanilang
“eEWh koOYAh! mZtah mga kasagutan
PowH KaYoWz”
5. Gay lingo Purita kalaw
o salitang Julie Andrews * Unang Pangkat
beki * Ikalawang Pangkat

1. Kung ang mga pahayag na nasa itaas

ay madalas mong marinig at paminsan-
minsan ay nakasanayan mong gamitin,
paano ito makaaapekto sa iyo bilang
isang mag-aaral sa loob ng klase?
2. Ano-ano ang maaari mong gawin upang
malinang nang maayos at mapanatili
ang paggamit ng iba’t ibang barayti ng
wika?

IV. PAGTATAYA
Panuto: Tukuyin mo kung anong jargon ang mga salitang may salungguhit. Isulat
ang titik ng piniling sagot sa sagutang papel.
1. Alin sa sumusunod ang salitang ginamit at pinauso na gay lingo?
a. rolling pin c. awra
b. objection d. like
2. Alin sa sumusunod na salita ang ginagamit ng mga beauty queen?
a. confidently beautiful c. Facebook
b. rolling pin d. essay
3. Ano ang terminong madalas na ginagamit ng mga doktor at nars?
a. test paper c. credit
b. diagnosis d. menu
4. Ano ang terminong ginagamit ng mga fashion model?
a. blueprint c. runway
b. beverage d. ball
5. Ano ang salitang ginagamit ng mga mahilig sa kompyuter?
a. blackbord c. I object!
b. software d. coach
6. Ano ang tawag ng mga mangingisda sa kanilang sasakyang pandagat?
a. balsa c. motorboat
b. basing d. yacht
7. Ano ang salitang ginagamit sa pagtukoy sa kulungan ng mga kabayo?
a. akwaryum c. kural
b. baklad d. kuwadra
8. Aling papel sa bangko ang dapat sulatan ng taong gustong kumuha ng pera sa
kanyang bankbook?
 a. checking account c. transcript
b. deposit slip d. withdrawal slip
9. Alin ang nasa isip ng mag-aaral kung hahanapin niya ang guro sa paaralan?
a. accounting room c. faculty room
b. courtroom d. showroom
10. Kanino dapat ibigay ng guwardya ang lesson plan na naiwan sa gate ng
paaralan?
a. bookkeeper c. guro
b. clerk d. mag-aaral
V. TAKDANG ARALIN
a. Magtala ka ng limang (5) salita mula sa barayti ng wika at limang (5) rehistro ng
wika. Tukuyin kung anong larangan kabilang ang salitang itinala. Kopyahin ang
talahanayang ito sa sagutang papel.

Salita mula sa Larangan Salita mula sa Larangan

Barayti ng wika rehistro ng wika
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5.

b. Pag-aralan ang susunod na paksa tungkol sa konseptong pang wika na

heterogenous at homogenous

GRECIL CASTILLO
Pakitang Guro

SONNY DELOS SANTOS

Gurong Tagapayo