Barayti ng Wika

Ang wika ay bahagi ng kultura at kasaysayan ng bawat lugar. Ito rin ay isang simbolismo
tungo sa pagkakakilanlan ng bawat indibidwal. Sa pamamagitan ng wika, ay nailalabas o
napapahayag natin ang ating mga emosyon at saloobin, masaya man o malungkot. Ginagawa
natin ito sa pamamaraan ng pagsusulat, pakikipagtalastasan at iba pa.

Ang ating wika ay may iba’t-ibang barayti. Ipinaliliwanag ng teorya ng sosyolingguwistika

ang pagkakaroon ng barayti ng wika na pinagbatayan ng ideya ng pagiging dinamiko nito. Ito ay
sanhi ng pagkakaiba ng uri ng lipunan na ating ginagalawan, heograpiya, antas ng edukasyon,
okupasyon, edad at kasarian at uri ng pangkat etniko na ating kinabibilangan. Dahil sa
pagkakaroon ng heterogenous na wika tayo ay nagkaroon ng iba’t-ibang baryasyon nito, at dito
nag-ugat ang mga variety ng wika, ayon sa pagkakaiba ng mga indibidwal.

Mga Uri ng Barayti ng Wika

1. Idyolek
Ito ay tumutukoy sa pekulyaridad ng isang tao sa paggamit ng kanyang wikang
sinasalita. Pampersonal na gamit ito ng wika na kadalasang natatangi sa kanyang
pagkatao.
Halimbawa:
Mike Enriquez “Hindi namin kayo tatantanan!”
Noli De Castro “Magandang Gabi Bayan”
Kim Atienza “Ang buhay ay weather weather lang.”

2. Dayalek
Ito ang barayti ng wika na nabubuo mula sa rehiyong kinabibilangan ng isang tao.
Tinatawag din itong panrehiyonal na wika.
Halimbawa:
Tagalog-Cavite “Bakit?”
Tagalog-Batangas “Bakit ga?”
Tagalog-Ilocos “Bakit ngay?”

3. Sosyolek
Sinasabi naman itong pansamantalang barayti dahil nabubuo ito sa
pamamagitan ng malayang interaksyon at sosyalisasyon natin sa isang partikular na
grupo ng mga tao.
 Halimbawa:
Estudyante “Oh my God, nakatabi ko kanina sa bio ang crush ko! Tapos
nakasabay ko pa s’yang mag-lib!”
Preso “Kosa, Malabo ‘yang plano n’yong pagpuga.”
Rakista “Pare, punta tayo mamaya sa Mega. Me jamming daw ang mga
banda dun!
4. Etnolek
Ito ay Isang uri ng barayti ng wika na nadebelop mula sa salita ng mga etnolonggwistang
grupo.
Halimbawa:
Vakuul tumutukoy sa mga gamit ng mga ivatan na pantakip sa kanilang
ulo tuwing panahon ng tag-init at tag-ulan
Bulanim salitang naglalarawan sa pagkahugis buo ng buwan
Laylaydek Sika salitang “iniirog kita” ng mga grupo ng Kankanaey ng Mountain
Province
Palangga iniirog, sinisinta, minamahal

5. Ekolek
Ito ay barayti ng wika na kadalasang ginagamit sa loob ng ating tahanan. Ito ang mga
salitang madalas na namumutawi sa bibig ng mga bata at mga nakatatanda, malimit
itong ginagamit sa pang araw-araw na pakikipagtalastasan.

Halimbawa:
Palikuran – banyo o kubeta
Silid tulogan o pahingahan – kuwarto
Pamingganan – lalagyan ng plato
Pappy – ama/tatay
Mumsy – nanay/ina

6. Pidgin
Ito ay tumutukoy sa wikang walang pormal na estruktura. Binansagan itong “nobody’s
native language”. Nabubuo ito dahil sa pangangailangan na makabuo ng isang pahayag.
Halimbawa:
Ako kita ganda babae.
Nakakita ako ng magandang babae.
Ako tinda damit maganda.
Ang panindang damit ay maganda.
Ikaw aral mabuti para ikaw kuha taas grado.
Mag-aral ka ng mabuti upang mataas ang iyong grado.
7. Rejister
Ito ay tumutukoy sa mga mga salitang espesyalisadong nagagamit sa isang partikular na
domeyn.
Halimbawa:
Mga salitang ginagamit sa teks
Mga salitang ginagamit ng mga iba’t-ibang propesyon gaya ng mga doktor