JETA DHE VEPRA E ERNEST KOLIQIT Marrë nga Karl Gurakuqi “Shkrimtarët Shqiptarë” 1941 V.II
Ernest Koliqi lindi në Shkodër më 20 maj 1903. Mësimet fillore i
kreu në Bergamo, ndërsa studimet e larta në Letërsi në Padova. Karrierën e arsimit e filloi në vitin 1930 si profesor gjuhësie në Institutin Tregtar të Vlorës, prej nga, një vit më vonë, u dergua si i tillë në Liceun Shtetëror te Shkodrës. Në vitin 1937 u emërua lektor gjuhe shqipe në Universitetin e Padovas dhe pas dy vitesh, u emërua profesor ordinar gjuhe dhe letërsie shqipe në Universitetin e Romës. Më12 prill (1939) i besohet Dikasteri i Arsimit Shqiptar. Në vitin 1921 fitoi konkursin e hapur nga Ministria e Arsimit me vendim të Këshillit Ministror për një himn kombëtar. Ishte Anëtar i Institutit të Studimeve Adriatike (në Venedik) dhe pjesëtar efektiv I Institutit të Studimeve Shqiptare me cilësi poeti dhe letrari. Librin e parë e botoi në vitin 1924 me titillin "Kushtrimi I Skanderbeut", poemth dramatik kombëtar; më vonë dolën dy vepra proze "Hija e Maleve (1929) dhe "Tregtar Flamujsh" (1935) qe permbajnë i pari 12 dhe i dyti 16 novela, në të cilat paraqitet bota e Veriut te Shqipërisë. Në vitin 1933 botoi "Gjurmat e Stinve" një përmbledhje lirikash origjinale. Në 1932 e më vonë në 1936 botoi "Poetët e mêdhej t'Italis" në dy vëllime, prej të cilëve i pari me një parathënje të Fishtës, perfshirë Danten, Petrarken, Arioston e Tasson dhe i dyti Parinin, Montin, Foskolon & Manzonin me një parathënie të Prof. C. Tagliavinit. Përveç këtyre veprave, ka bashkëpunuar me artikuj, vjersha, studime letrare etj. në fletore të ndryshme shqiptare dhe italiane, sidomos në "Gazetën Shqiptare" të Barit - ku botoi në një rradhë të gjatë numrash një studim folkloristik me rëndësi me titullin "Nji rapsod i alpeve shqiptare" qe përfshin përshtypjet e tija dhe vërejtjet që ka përmbledhur gjatë qëndrimit të vet pranë votrave të maleve shqiptare.
MBI LIBRIN “TREGTAR FLAMUJSH”
Titulli Tregtar Flamujsh Autori Ernest Koliqi Viti 1935 Përmbajtja "Tregtar Flamujsh" përshkruan një histori të komplikuar dashurie dhe politike në kontekstin e një shoqërie të ndërlikuar në fillim të shekullit të XX-të në Shqipëri. Romanit i është dhënë një ndërtesë e veçantë dhe një kompozim shumë i mirë i ngjarjeve dhe personazheve. Kryesisht, ai ndjek jetën e personazheve kryesore të romanit, siç është Koliqi i vetë, një mjek, dhe dashuria e tij për një vajzë të pasur të quajtur Despina. Përtej historisë së tyre personale, autorit i përkushtohet edhe përshkrimi i kohës dhe ngjarjeve historike që ndikuan në shoqërinë shqiptare të asaj periudhe.
Një nga tema kryesore të romanit është
kërkesa për liri dhe pavarësi kombëtare, si dhe përballja me sfidat e jetës në një shoqëri në tranzicion. Koliqi shpalos një portret të thellë të shoqërisë shqiptare dhe sfidat e saj, duke e bërë "Tregtar Flamujsh" një nga veprat më të rëndësishme të letërsisë shqiptare moderne. Mesazhi Një nga mesazhet kryesore të librit është dëshira e njerëzve për të ndryshuar shoqërinë dhe për të ndikuar në fatin e tyre, megjithëse ky proces shpesh shoqërohet me sfida dhe pengesa të mëdha. Gjithashtu, romanit i përkushtohet idesë së lirisë së individit dhe pavarësisë së shoqërisë, duke nxjerrë në pah rëndësinë e luftës për të drejtat dhe liritë e njeriut. Mendimi për librin Ky libër na nxit të reflektojmë mbi rëndësinë e lirisë, drejtësisë dhe angazhimit për të ndryshuar shoqërinë në të mirë të të gjithëve.
MBI TREGIMIN “E GJETI MBAS SHIMSHIRIT”
Përmbajtja Tre nuse po flisnin për Vik Gjinaziun, një burrë i
cili për arsye të caktuara nuk ndihej i kënaqur me asnjërën prej tyre dhe dëshironte të martohet me një të katërt, Pashkën, vajzën e Pjetër Abrashit. Megjithatë, për shkak të një refuzimi zyrtar, martesa nuk u realizua. Viku më pas u martua me një tjetër, duke ndikuar në marrëdhëniet tensionuese mes familjeve. Ndërsa ai reflektoi mbi zgjedhjet e tij, kujtonte Pashkën dhe u shqetësua për rrugën që mori. Në një takim rastësor me Naken, ata shkëmbyen kujtime dhe emocione të kaluara, duke e bërë Vikun të ndjejë ndryshime në perceptimin e tij për Naken. Kjo situatë e bëri atë të reflektojë më thellë për zgjedhjet e tij të jetës dhe për ndjenjat e tij ndaj Nakes. Personazhet Vik Gjinaziu: Ai është personazhi kryesor i historisë. Është i interesuar për të martuar një prej nuseve, por refuzohet nga të gjitha ato që ai i preferon. Viku është i vendosur në dëshirën e tij për të gjetur një bashkëshorte dhe refuzon të ndalet pas refuzimeve. Ai gjithashtu shfaq momente të ndjenjave të forta dhe kujtimeve kur përballon vajzën e cila rezulton të jetë një person me të cilën ai ka kaluar shumë kohë. Pashka (e quajtur gjithashtu Paskalina): Ajo është një prej nuseve të cilat Viku e konsideron për martesë, por në fund nuk martohet me të. Për shkak të refuzimit të Pashkës, Viku kujton kohën që kanë kaluar së bashku dhe si e përjeton ndryshimin në sjellje të Pashkës pas refuzimit. Nakja (motra e Gjon Lerës): Ajo është personazhi që jep një moment tensioni në histori duke bërë që Viku të kujtojë momente të kaluarish dhe ta detyrojë të shfaqë ndjenja të fshehura ndaj një personi që kishte lënë pas dore. Nakja përbën një moment të rëndësishëm për zhvillimin e ngjarjeve në histori. Tiparet e personazheve Vik Gjinaziu: I vendosur, i përkushtuar për të arritur synimet e tij, por gjithashtu i ndjeshëm dhe me kujtime të forta për të kaluarën. Pashka (Paskalina): Refuzon propozimin e martesës nga Viku, duke treguar qëndrim të fortë dhe ndryshim në sjellje pas kësaj ngjarjeje. Është personazhi që ndikon në zhvillimin emocional të Vikut. Nakja: Përfaqëson një moment të tensionit dhe kujtimet për Vikun. Edhe pse ajo nuk është personazhi kryesor, roli i saj përcakton një moment të rëndësishëm emocional për zhvillimin e ngjarjeve. Figura letrare Metafora: Përshkrimi i Vikut si një "tis" për të treguar se ai po e sheh një person për herë të parë me një perspektivë të ndryshuar. Personifikimi: Kur dritorja e odës së Vikut "shikonte në rrugë dhe shí kundruell saj hapej dera e oborrit të Lerejve", krijohet një imazh i gjallë dhe i përshkueshëm duke personifikuar dritorën dhe derën. Similituda: Kur Viku e krahason veten me një tis, ai po bën një krahasim mes tij dhe një tisi për të përshkruar ndjenjat e tij të papritura ndaj një personi. Aliteracioni: Përshkrimi i momentit kur Viku hyn në oborrin e Lerejve me frazën "kapaku i derës së madhe u mbyll tue gjimue e tue shungllue mbas tij", ku zërat e ngjashëm krijojnë një efekt të ritmit dhe intensitetit. Mesazhi Kapitullimi përpara fatit: Viku përjeton një situatë ku detyrohet të pranojë qëndrimin e Pashkës ndaj tij, treguar përmes refuzimit të saj për t'u martuar me të. Kjo tregon një lloj kapitullimi përpara fatit dhe pranimi i situatave që nuk mund të ndryshohen. Nëndërgjegja dhe mësimet e jetës: Përballja e Vikut me refuzimin e Pashkës e bën atë të përjetojë një reflektim të thellë mbi marrëdhëniet dhe zgjedhjet e tij në jetë. Ky proces reflektimi tregon për një rrugëtim të brendshëm dhe për një rritje personale. Marrëdhëniet e ndërlikuara familjare: Në tregim shfaqen marrëdhëniet e ndërlikuara familjare, ku influenca e traditës dhe presionit shoqëror ndikojnë në zgjedhjet personale të personazheve. Kjo sjellje e komplikuar reflekton një realitet shoqëror të ndërlikuar dhe tensione të brendshme familjare. Marrëdhëniet njerëzore dhe ndikimi i kujtimeve: Viku dhe Nake përjetojnë një moment takimi që sjell kujtime të mëparshme dhe refleksione të thella. Ky moment tregon për ndikimin e ndërthurjes së marrëdhënieve njerëzore në formimin e identitetit dhe në rrugëtimin e jetës.