Professional Documents
Culture Documents
ĐỒNG HÓA
Tháng 12/2021
I. Tổng quan chung
1. Tổng quan về phương pháp đồng hóa[1]
1.1 Đồng hóa
Quá trình chuyển đổi hai chất lỏng thành nhũ tương được gọi là quá trình đồng
hóa và thiết bị cơ học được thực hiện quá trình này được gọi là thiết bị đồng
hóa. Đồng hóa năng lượng cao có thể được chia thành hai loại, tùy thuộc vào
bản chất của vật liệu ban đầu sử dụng.
1.2 Mục đích quá trình đồng hóa
Chuẩn bị: Quá trình đồng hóa có mục đích xử lý nguyên liệu để hỗ trợ cho các
quá trình tiếp theo thực hiện tốt hơn.
Bảo quản: Làm tăng độ bền trong thực phẩm dạng nhũ tương và huyền phù.
Nhờ đó, thời gian bảo quản sản phẩm sẽ tăng.
Hoàn thiện: Đồng hóa làm phân bố đều các hạt thuộc pha phân tán trong pha
liên tục của nhũ tương và huyền phù. Do đó, độ đồng nhất của sản phẩm sẽ gia
tăng, đồng thời cải thiện một số chỉ tiêu cảm quan như trạng thái, vị…
1.3 Phương pháp đồng hóa
- Phương pháp khuấy trộn
- Phương pháp sử dụng áp lực cao
- Phương pháp cắt thủy lực
- Phương pháp sử dụng sóng siêu âm
- Phương pháp nghiền keo
1.4 Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình đồng hóa
- Loại và nồng độ chất nhũ hóa:
+ Chất nhũ hóa cũng ảnh hưởng đến kích thước của giọt bằng cách giảm lực
liên kết giữa các pha dầu và dung dịch nước, tạo điều kiện cho sự phá vỡ giọt.
+ Một chất nhũ hóa hấp phụ càng nhanh và sự giảm căng bề mặt càng lớn thì
các giọt nhỏ hơn có thể được tạo ra.
- Năng lượng đồng hóa:
+ Kích thước giọt nhũ tương có thể giảm bằng cách cường độ hoặc thời gian
trong quá trình đồng hóa. Phạm vi và hiệu quả của năng lượng trong việc phá
vỡ các giọt, tùy thuộc vào loại và thiết bị đồng hóa được sử dụng.
- Thành phần và tính chất của các pha:
+ Thành phần và tính chất hóa lý của cả hai pha dầu và nước cũng ảnh hưởng
đến kích thước của giọt tạo ra trong quá trình đồng hóa. Biến đổi trong loại dầu
hoặc pha nhớt sẽ làm thay đổi tỷ lệ độ nhớt.
- Nhiệt độ:
+ Độ nhớt của pha dầu và dung dịch nước phụ thuộc vào nhiệt độ, do đó kích
thướt giọt tối thiểu có thể được tạo ra có thể bị thay đổi do sự thay đổi tỷ lệ độ
nhớt.
+ Độ nhớt của dầu giảm nhanh hơn độ nhớt của nước khi nhiệt độ tăng, tỷ lệ độ
nhớt đối với nhũ tương dầu trong nước sẽ có xu hướng giảm, do sự phá vỡ giọt
ở nhiệt độ cao tốt hơn.
+ Làm nóng nhũ tương thường làm giảm nhẹ lực căng liên vùng giữa các pha
dầu và nước sẽ tạo thuận lợi cho việc hình thành nhũ tương.
1.5 Thiết bị đồng hóa
Nguyên tắc làm việc của máy: dùng áp lực cao đẩy sản phẩm đi qua các khe
hở rất nhỏ, chênh lệch áp suất giữa đầu vào và ra lớn. Khi thay đổi áp suất đột
ngột và tốc độ tăng lên nhiều làm cho sản phẩm bị tơi nhỏ ra.
Khuấy đều
Đồng hóa
Thành phẩm
Sản phẩm
Sản phẩm
Chiều
Chiều cao
Thí cao
20'
nghiệm sau 5p Cấu trúc Màu sắc
sau khi đồng
3 đồng
hóa
hóa
Lỏng lẻo,
Lần 1 5.1 3.6
không
tách lớp Trắng sữa vàng
Lỏng lẻo,
Lần 2 5.1 3.8
không
Trắng sữa vàng
tách lớp
Hình ảnh
THÍ NGHIỆM 1
Hình ảnh: Ảnh hưởng trình tự phối trộn đến cấu trúc hệ nhũ tương
Thí
nghiệm Hàm Thông số Thông số
mục tiêu cố định thay đổi
1
4
3.5
3
2.5
2
1.5
1
0.5
0
Mẫu 1 Mẫu 2 Mẫu 3 Mẫu 4
Nhận xét
Ta có:
Mẫu 1 theo trình tự: Dầu-Nước- Chất nhũ hóa
Mẫu 2 theo trình tự: (Dầu+ chất nhũ hóa)-Nước
Mẫu 3 theo trình tự Dầu - ( Chất nhũ hóa+Nước)
Mẫu 4 theo trình tự ( Dầu+ Chất nhũ hóa)-(Nước+ Chất nhũ hóa)
Vậy nên sản phẩm của trình tự mẫu 1 và mẫu 3 có cấu trúc và khả năng tách
pha kém hơn so với 2 trình tự còn lại là trình tự mẫu 2 và mẫu 4. Theo sản
phẩm cho ra cuối cùng của 2 trình tự mẫu 1 và mẫu 3 thì sản phẩm cho ra của
trình tự mẫu 3 tốt hơn so với trình tự mẫu 1 vì cấu trúc của sản phẩm ở trình tự
mẫu 3 mịn, sánh hơn,màu sắc đẹp hơn và ít bị nứt hơn so với sản phẩm của
trình tự còn lại.
Vì vậy sản phẩm ở trình tự mẫu 3 là tốt nhất về mặt cấu trúc cũng như khả
năng tách pha.
Biện luận
Trong thí nghiệm trình tự mẫu 3, khi hòa tan chất nhũ hóa (FINAMUL 90) với
nước thì chất nhũ hóa này sẽ liên kết với nước bởi đầu ưa nước sẽ tạo nên kết
cấu giọt và tạo nên hệ nhũ tương, trong khi đồng hóa ta cho dầu vào thì chất
nhũ hóa này sẽ liên kết với dầu bởi đầu kị nước của nó, tạo nên các hạt lơ lửng
trong hỗn hợp đồng hóa giúp sản phẩm có cấu trúc bền vững hơn vì các phân tử
nước đã bị các giọt dầu bao lại bên trong giọt dầu, đây là hệ nhũ tương nước
trong dầu. Dựa vào kết quả của thí nghiệm của trình tự mẫu 3, ta thấy các trình
tự phối trộn khác nhau cũng sẽ ảnh hưởng đến cấu trúc cũng như khả năng tách
pha của hệ nhũ tương, nếu lựa chọn trình tự phối trộn phù hợp thì sẽ cho ra sản
phẩm hệ nhũ có cấu trúc mịn, màu sắc đẹp hơn, bền hơn và khó bị tách pha
hơn. Cụ thể là trình tự đồng hóa : Dầu - (Nước +Chất nhũ hóa). Vì vậy sản
phẩm của trình tự mẫu 3 cho ra sản phẩm có cấu trúc tốt nhất.
2. Thí nghiệm 2
Thí nghiệm 2
Nhóm 2 Nhóm 3
(Lòng Nhóm 4
Nhóm 1
trắng ( lòng (Nguyên
Finamul90+dầu)-
trứng + đỏ+ trứng+ dầu)
nước
Dầu)- dầu)- - Nước
Nước nước
h1(cm) 3.9 4.5 4.3 4.3
h1'(cm) 3.9 4.4 4.1 4.0
h2(cm) 4.0 4.5 4.3 4.3
Hình: Ảnh hưởng các chất nhũ hóa đến cấu trúc của hệ nhũ tương
Thí
nghiệm Hàm Thông số Thông số
mục tiêu cố định thay đổi
2
4.4
4.3
Chiều cao 2 pha
4.2
4.1
3.9
3.8
3.7
Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4
Nhận xét
- Từ kết quả biểu đồ và bảng kết quả thì chiều cao các pha của các mẫu không
chênh lệch nhiều.
- Mẫu 2 do lớp bọt xuất hiện quá nhiều nên làm lệch chiều cao của pha.
- Chất nhũ hóa lòng đỏ trứng có hiệu quả thu hồi cao nhất, kết quả chiều cao
trung bình các pha chịu sự ảnh hưởng của chất nhũ hóa khác nhau cho thấy
lòng đỏ trứng cao nhất với chiều cao 4.1 cm ngang với chiều cao của mẫu 4 có
chất nhũ hóa là nguyên trứng gà nhưng màu sắc của mẫu 3 lại tốt hơn.
Biện luận
- Chất nhũ hóa ảnh hưởng rất quan trọng trong việc hình thành cấu trúc nhũ
tương. Các chất nhũ hóa tạo ra các lớp rào chắn bao lấy các giọt tiểu phân phân
tán để tránh hợp nhất các giọt phân tán do đó tránh tách pha, tránh phá vỡ cấu
trúc nhũ tương, giúp nhũ tương ổn định trạng thái phân tán. Ngoài ra chất nhũ
hóa cũng đóng vai trò làm giảm lực căng liên kết giữa các pha dầu và dung
dịch nước, do đó tạo điều kiện cho sự phá vỡ của giọt. Do đó , một chất nhũ
hóa hấp phụ càng nhanh và sự giảm sức căng bề mặt càng lớn thì các giọt nhỏ
hơn có thể được tạo ra.
- Ta thấy chất nhũ hóa lòng đỏ trứng có cấu trúc sánh mịn, ít bọt và chiều cao
của pha cũng cao hơn so với các chất còn lại vì trong lòng đỏ trứng có chứa
Lecithin, là chất có cấu trúc đặc biệt là một phân tử vừa kỵ nước vừa ưa nước.
Ngoài ra, Lecithin giúp ổn định cấu trúc hệ nhũ tương, giảm thời gian phối
trộn, kéo dài thời gian bảo quản.
- Lòng đỏ trứng có sắc tố cam xanthophyll strong sẽ cung cấp giá trị dinh
dưỡng và màu sắc đẹp mắt cho hỗn hợp.[5]
3. Thí nghiệm 3
Thí nghiệm 3
Hình: Ảnh hưởng của nhiệt độ đến cấu trúc hệ nhũ tương
Thí
nghiệ Hàm Thông số Thông số
m mục tiêu cố định thay đổi
3
Ảnh hưởng của nhiệt độ đến cấu trúc của hệ nhũ tương
4.5
4
Chiều cao của 2 pha
3.5
2.5
1.5
0.5
0
Nhóm 1 Nhóm 2 Nhóm 3 Nhóm 4
Nhận xét
- Nhiệt độ là một yếu tố quan trọng, nó làm giảm nhẹ lực căng liên vùng giữa
các pha dầu và nước sẽ tạo điều kiện cho việc hình thành nhũ tương dễ dàng
hơn. Việc làm nóng hỗn hợp chất nhũ hóa trong bể ổn nhiệt trước khi đưa vào
đồng hóa giúp cho việc đồng hóa được diễn ra thuận lợi hơn vì ở nhiệt độ cao,
các lipid trong sữa sẽ bị phá vỡ, dễ hòa vào các chất khác tạo thành một hỗn
hợp đồng nhất.
- Do chất nhũ hóa ở thí nghiệm 3 là chất nhũ hóa tự nhiên ( lòng đỏ trứng gà )
nên rất nhạy cảm với nhiệt độ.
- Nhiệt độ 85ºC,90ºC quá cao làm hệ nhũ tương bị yếu ( do protein bị biến
tính).
- Nhiệt độ 80ºC do hiệu suất thu về không được tốt nên ta không chọn nhiệt độ
80oC làm nhiệt độ đồng hóa. Chiều cao pha đạt 3.7cm, thấp nhất trong các kết
quả.
Vậy nên nhiệt độ 70ºC là nhiệt độ tối ưu nhất.
Biện luận
- Nhiệt độ ảnh hưởng đến kích thước của các giọt được tạo ra trong quá trình
đồng hóa theo nhiều cách. Độ nhớt của cả pha dầu và dung dịch nước phụ
thuộc vào nhiệt độ. Thông thường độ nhớt của dầu giảm nhanh hơn độ nhớt của
nước khi nhiệt độ tăng, tỷ lệ độ nhớt đối với nhũ tương dầu trong nước sẽ có xu
hướng giảm, do đó sự phá vỡ giọt ở nhiệt độ cao tốt hơn. Nhiệt độ rất quan
trọng, vì nó quyết định trạng thái vật lý của pha lipid, cần một lượng năng
lượng cao để phá vỡ các tinh thể chất béo thành các hạt nhỏ.
- Nhiệt độ (ºC) Ảnh hưởng của nhiệt độ đến cấu trúc hệ nhũ tương Chiều cao 2
pha (cm) các phân tử sẽ chuyển động nhanh hơn, độ nhớt, sức căng bề mặt và
năng lượng bề mặt đều giảm do đó việc phá vỡ kích thước các hạt phân tán sẽ
xảy ra dễ dàng hơn.
IV. Tài liệu tham khảo
[1]Lê Văn Việt Mẫn, Công nghệ Chế biến thực phẩm, NXB Đại học Quốc gia
TP. HCM
[2] https://en.wikipedia.org/wiki/Ovalbumin
[3]https://www.ulprospector.com/en/na/Food/Detail/14065/354245/
Finamul-90
[4] https://noomfood.com/dau-tinh-luyen-la-gi/
[5] https://namanmarket.com/blogs/song-khoe/long-do-trung-ga-co-mau-
nhu-the-nao-moi-tot-cho-suc-khoe