Możliwości i

ograniczenia dzieci z
zaburzeniami
sensorycznymi
IKA ST.
G

DAGO

I S
Prezentacja stworzona przez:

EM. V
Kamilę Jeżak

E
Joannę Jopek

P
Zaburzenia
sensoryczne
Zaburzenia SI pojawiają się w
momencie, w którym układ nerwowy
w sposób nieprawidłowy organizuje
bodźce zmysłowe.

Dysfunkcje w przetwarzaniu bodźców sensorycznych

mogą obejmować systemy: czuciowy (dotyk oraz
czucie głębokie), słuchowy, wzrokowy, węchowy,
smakowy oraz zmysł równowagi. Zaburzenia integracji
sensorycznej mogą objawiać się w rozmaity sposób,
np. wzmożoną lub obniżoną wrażliwością na bodźce
czy zmniejszonym bądź zwiększonym poziomem
aktywności ruchowej.
Czym jest integracja
sensoryczna?

Integracja sensoryczna wg definicji

oznacza uporządkowaną, właściwą
organizację bodźców sensorycznych,
które organizm odbiera przez
systemy zmysłowe (receptory).
Nadrzędna struktura układu
nerwowego (mózg) rozpoznaje
napływające bodźce, interpretuje je i
na bazie zebranych dotychczas
doświadczeń pozwala na wyzwolenie
adekwatnej reakcji
 Od kiedy zaczyna się i jak długo
trwa rozwój procesów integracji
sensorycznej u dziecka?
Źródła naukowe podają, że zapoczątkowanie procesów sensorycznych ma
miejsce jeszcze w życiu płodowym. Już wtedy następuje kształtowanie
układu przedsionkowego, proprioceptywnego oraz dotykowego – są to
bardzo ważne systemy zmysłowe. Od ich funkcjonowania uzależniona jest
nienaganna praca pozostałych. Kolejno następujące po sobie stadia
rozwoju umiejętności i doskonalenia owych pozostałych systemów
zmysłowych trwają jeszcze długo po urodzeniu. Ich zakończenie określa
się na około 8. rok życia.
Zaburzenia SI mogą być rezultatem predyspozycji genetycznych, działania substancji
toksycznych oraz szkodliwych podczas ciąży (przewlekłe przyjmowanie niektórych
leków, palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, narkotyków, choroby zakaźne matki,
ciąże mnogie), komplikacji podczas porodu (poród z użyciem próżnociągu
położniczego, niedotlenienie, zamartwica urodzeniowa, przedwczesny poród). W
późniejszym okresie rozwoju dziecka (po urodzeniu), często mówi się także o
niekorzystnym wpływie długich pobytów w szpitalu, czynnikach środowiskowych,
uwarunkowaniach kulturowych czy mocno ograniczonych interakcjach z
rówieśnikami. Podaje się, że aktualnie problem zaburzeń SI może dotyczyć nawet
20% dzieci.
 Objawy zaburzeń Integracji Sensorycznej
Trudności z opanowaniem czynności
samoobsługowych,
Niezgrabność ruchowa, potykanie się, słaba
równowaga,
Dziecko nie lubi być przytulane,
przeszkadzają mu metki oraz niektóre
ubrania,
Jest labilne emocjonalnie, szybko
przechodzi od płaczu do śmiechu,
Ma trudności ze zrozumieniem poleceń, i
skupieniem się na wykonywanej czynności,
Unika nowych zabaw ruchowych,
Bardzo źle znosi mycie głowy i twarzy,
Unika czynności takich jak: zapinanie
ubrań, zdejmowanie butów, wiązanie
butów, rysowanie, wycinanie,
Ma kłopoty z artykulacją, opóźnienia w
rozwoju mowy,
Jest nadmiernie aktywne, wciąż w ruchu
lub też jest letargiczne i ospałe,
Jest nadwrażliwe na hałas
Obecnie rozróżniamy 3
rodzaje zaburzeń
sensorycznych
Zaburzenia ruchowe
najczęściej oznaczają problemy z planowaniem
Zaburzenia modulacji
ruchu (dyspraksja). Może się to odnosić zarówno sensorycznej
do utrudnionego planowania i realizacji planu
ruchów ciała, jak i do wykonywania określonych są dysfunkcjami zdolności do regulacji i
czynności codziennych, inicjowania i organizacji stopnia intensywności oraz
przeprowadzania ich. jakości reakcji na dostarczane bodźce
Zaburzenia różnicowania sensoryczne. W obrębie tego zaburzenia
sensorycznego wyróżnia się: nadwrażliwość,
sensorycznego podwrażliwość oraz poszukiwanie stymulacji
problemy napotykane przez dzieci w sytuacji sensorycznej.
konieczności zróżnicowania napływających
bodźców sensorycznych.
 Profil Sensoryczny Dziecka
(PSD)

PDS jest standaryzowanym narzędziem diagnozy funkcjonalnej profilu

sensorycznego dziecka. Jest narzędziem niezależnym od umiejętności
współpracy i od rozwoju mowy. PSD jest źródłem wiedzy na temat
preferencji, potrzeb i trudności sensorycznych dziecka. Pozwala na
określenie mocnych i słabych stron funkcjonowania sensorycznego,
wskazuje na obszary wymagające interwencji oraz wyjaśnia niektóre
aspekty procesu uczenia się, mechanizmów trudnych.
 Dla kogo przeznaczony jest PSD?

Docelowo PSD przeznaczony jest dla dzieci z zaburzeniami w rozwoju w wieku 3 – 10

lat. PSD może być jednak używany jako uzupełnienie diagnozy dzieci rozwijających się
typowo tzw.dzieci neurotypowych. Może być wykorzystany jako diagnoza wstępna lub
preorientacyjna.
PSD może być wypełniany tak przez terapeutów integracji sensorycznej, jak i
specjalistów nie-terapeutów SI (psychologów, pedagogów, logopedów, nauczycieli)
oraz przez rodziców. Należy jednak pamiętać, że doświadczenie kliniczne w pracy z
dziećmi z zaburzeniami w rozwoju daje specjaliście większą (niż rodzicowi)
gwarancję na poprawne wypełnienie PSD.
 Ćwiczenia w terapii Integracji Sensorycznej
Cele terapii:
Prawidłowa kontrola ruchów głowy i
tułowia,
Orientacja w położeniu ciała w stosunku do
podłoża,
Przetwarzanie i prawidłowy odbiór sił
reakcji podłoża,
Prawidłowe napięcie mięśniowe,
Koordynacja pracy gałek ocznych,
Regulacja pracy układu autonomicznego,
Rozwój mowy,
Przekraczanie linii środka ciała.
W literaturze przedmiotu
wskazuje się na następujące
zauważalne skutki terapii:

polepszenie przetwarzania bodźców

sensorycznych;
normalizacja napięcia mięśniowego;
regulacja równowagi;
odbudowanie schematu ciała oraz
percepcji ciała w przestrzeni;
poprawa sprawności ruchowej;
udoskonalenie koordynacji
wzrokowo-ruchowej;
zmniejszenie ilości zachowań
autostymulujących;
poprawa koncentracji uwagi.
 Ćwiczenia w terapii Integracji Sensorycznej
Przykładowe ćwiczenia:
skoki obunóż w miejscu, do tyłu, do
przodu, na boki,
przeskakiwanie z nogi na nogę,
w siadzie kręcenie się w kółko na
pośladkach,
smarowanie dłoni pianką do golenia,
kreślenie na plecach dziecka znaków,
kształtów, cyfr, liter,
wskazywanie miejsca dotyku bez pomocy
wzroku,
zabawa w lustro – powtarzanie ruchów
drugiej osoby
przeciąganie liny,
nakładanie makaronu, korali na patyk,
sznurek,
wrzucanie monet do skarbonki,
czołganie się po podłodze w przód i tył,
rzucanie do celu tyłem,
kreślenie symetrycznych kół stopami i
łokciami,
i wiele innych
 Niezwykle istotne jest, aby terapię integracji
sensorycznej rozpocząć w jak najmłodszym wieku.
Wynika to z faktu, że plastyczność neuronalna jest
największa u małych dzieci i u nich właśnie możemy
osiągnąć najlepsze efekty. Nie oznacza to jednak, że
terapia przeznaczona jest tylko dla dzieci.
Plastyczność neuronalna występuje u człowieka przez
całe życie, więc metodę tę można stosować nawet u
osób dojrzałych.
Bibliografia:
Wenczyński, B. (2020). Zaburzenia integracji sensorycznej oraz ich oddziaływanie na
rozwój dziecka w wieku przedszkolnym–W oparciu o teorię i praktykę pedagogiczną.

Wiśniewska, M. Profil Sensoryczny Dziecka (PSD)–polskie, standaryzowane narzędzie

do oceny funkcjonalnej profilu sensorycznego dzieci w wieku 3–10 lat z
zaburzeniami w rozwoju i dzieci neurotypowych.
DZIĘKUJEMY