6 thaùng

Hình 3-20: Nieâm maïc quanh implant ôû vò trí thöû nghieäm vaø vò trí chöùng
ñeàu coù haøng raøo bieåu moâ daøi 2 mm vaø vuøng moâ lieân keát cao khoaûng 1.3-
1.8 mm. Tieâu xöông xaûy ra taïi vò trí coù nieâm maïc moûng ñeå chöøa choã cho
baùm dính moâ meàm.

Hình 3-21: Nieâm maïc

quanh implant vôùi kích
thöôùc bình thöôøng
(traùi) vaø kích thöôùc bò
giaûm bôùt (phaûi). Löu yù
söï tieâu xöông daïng
goùc xaûy ra ôû vò trí coù
nieâm maïc moûng.

Kích thöôùc thaønh phaàn bieåu moâ vaø moâ lieân keát cuûa baùm dính xuyeân nieâm
maïc ôû implant ñöôïc hình thaønh trong quaù trình laønh thöông sau phaãu thuaä t
caáy imlant. Cuõng nhö tröôøng hôïp laønh thöông xöông sau ñaët implant (xem
chöông 5), söï laønh thöông nieâm maïc quanh implant laø moät quaù trình phöùc
taïp ñoøi hoûi thôøi gian nhieàu tuaàn ñeå taùi caáu truùc moâ.
Trong nhöõng thí nghieäm treân ñoäng vaät gaàn ñaây, Berglundh vaø cs (2007)
ñaõ moâ taû söï phaùt sinh hình thaùi cuûa baùm dính nieâm maïc treân implant ñöôïc
laøm baèng titan nguyeân chaát. Kyõ thuaät ñaët implant khoâng vuøi ñöôïc söû duïng
vaø nieâm maïc ñöôïc coá ñònh vaøo phaàn vieàn hình noùn cuûa implant (heä thoáng
Straumann) baèng muõi khaâu rôøi. Sau 2 tuaàn tieán haønh caét chæ vaø thöïc hieän
chöông trình kieåm soaùt maûng baùm. Caùc maãu sinh thieát ñöôïc laáy taïi nhöõng
thôøi ñieåm khaùc nhau trong quaù trình laønh thöông töø ngaøy 0 (2 giôø) cho ñeán
tuaàn thöù 12. Caùc taùc giaû baùo caùo raèng, moät soá löôïng lôùn baïch caàu ña nhaân
trung tính xaâm nhaäp vaø phaân huûy cuïc maùu ñoâng naèm giöõa nieâm maïc vaø
implant trong giai ñoaïn ban ñaàu cuûa quaù trình laønh thöông. Nhöõng daáu hieäu
ñaàu tieân cuûa söï taêng sinh bieåu moâ ñöôïc quan saùt thaáy ôû nhöõng maãu laáy taïi
thôøi ñieåm laønh thöông 1-2 tuaàn vaø moät haøng raøo bieåu moâ tröôûng thaønh ñöôïc
nhìn thaáy sau 6-8 tuaàn. Caùc sôïi collagen cuûa nieâm maïc cuõng ñöôïc toå chöùc
sau 4-6 tuaàn laønh thöông. Do ñoù, tröôùc thôøi ñieåm naøy, moâ lieân keát chöa ñöôïc
saép xeáp ñuùng möùc.
Keát luaän
Bieåu moâ keát noái vaø haøng raøo bieåu moâ daøi khoaûng 2 mm vaø vuøng lieân keát
treân xöông oå coù chieàu cao khoûang 1-1.5 mm. Caû 2 loaïi bieåu moâ ñeàu baùm
dính vaøo beà maët R/ implant qua caùc theå baùn lieân keát (Gould vaø cs 1984). ÔÛ
R, caùc boù sôïi chính baùm dính vaøo xeâ maêng chaân R, coøn ôû implant caùc boù sôïi
naøy chaïy theo höôùng song song vôùi beà maët implant vaø khoâng baùm dính phaàn
kim loaïi cuûa thaân implant. Baùm dính moâ meàm vôùi implant ñöôïc hình thaønh
ñaày ñuû vaøi tuaàn sau phaãu thuaät.
Chaát löôïng
Chaát löôïng moâ lieân keát treân xöông oå ôû R vaø implant ñöôïc nghieân cöùu bôûi
Berglundh vaø cs (1991). Caùc taùc giaû phaùt hieän raèng, söï khaùc bieät chuû yeáu
giöõa trung moâ hieän dieän ôû R vaø ôû implant laø phaàn xeâ maêng treân beà maët chaân
R. Töø lôùp xeâ maêng naøy (Hình 3-22), caùc boù sôïi collagen R-nöôùu vaø R-xöông
oå toûa ra sang beân, leân phía thaân R vaø xuoáng döôùi phía choùp (Hình 3-13). ÔÛ
implant, caùc boù sôïi collagen saép xeáp theo höôùng khaùc bieät hoaøn toaøn. Nhöõng
boù sôïi naøy xuaát phaùt töø maøng xöông cuûa maøo xöông, chaïy theo höôùng song
song vôùi beà maët implant (Hình 3-23). Moät soá sôïi keát hôïp laïi thaønh boù sôïi
daøy ôû vuøng caùch xa implant (Buser vaø cs 1992).
Hình 3-22: Hình aûnh
vi theå cuûa R vôùi moâ
nha chu (chieàu ngoaøi-
trong). Löu yù phía R
coù söï hieän dieän cuûa xeâ
maêng khoâng teá baøo
nôi nhöõng sôïi collagen
gaén vaøo. Caùc sôïi saép
xeáp theo höôùng gaàn
nhö vuoâng goùc vôùi beà
maët chaân R.
 Hình 3-23: Nieâm
maïc quanh implant
vaø xöông taïi giao
dieän moâ-titan. Chuù yù
höôùng cuûa caùc sôïi
collagen gaàn nhö
song song (khoâng
vuoâng goùc) vôùi beà
maët titan.

Moâ lieân keát treân xöông oå ôû implant chöùa nhieàu sôïi collagen hôn nhöng ít
nguyeân baøo sôïi vaø caáu truùc maïch maùu hôn so vôùi moâ töông öùng ôû R. Moon
vaø cs (1999), trong 1 thöû nghieäm treân choù ñaõ baùo caùo raèng, moâ baùm dính
gaàn implant (Hình 3-24) chæ coù moät ít maïch maùu nhöng coù nhieàu nguyeân baøo
sôïi coù truïc daøi song song vôùi beà maët implant (Hình 3-25). ÔÛ vuøng xa hôn, soá
löôïng nguyeân baøo sôïi ít hôn nhöng caùc sôïi collagen vaø caáu truùc maïch maùu
nhieàu hôn. Töø nhöõng nghieân cöùu naøy vaø nhöõng phaùt hieän töông töï khaùc coù
theå ñöa ra keát luaän laø, baùm dính moâ lieân keát giöõa beà maët titan vaø moâ lieân
keát ñöôïc hình thaønh vaø ñöôïc duy trì bôûi caùc nguyeân baøo sôïi.

Hình 3-24: Giao dieän Hình 3-25: Giao dieän implant-

implant-moâ lieân keát cuûa moâ lieân keát treân kính hieån vi
nieâm maïc quanh implant. Coù ñieän töû. Caùc nguyeân baøo sôïi daøi
löôïng lôùn nguyeân baøo sôïi naèm xen giöõa caùc vi sôïi collagen
naèm trong moâ caïnh implant. moûng (ñoä phoùng ñaïi 24000 laàn).
Söï cung caáp maùu
Nöôùu ñöôïc cung caáp maùu töø 2 nguoàn khaùc nhau (Hình 3-26):
- Maïch maùu treân maøng xöông, phaân chia thaønh caùc nhaùnh tröôùc ñeå taïo thaønh
(1) caùc mao maïch cuûa nhuù moâ lieân keát beân döôùi nieâm maïc mieäng vaø (2)
ñaùm roái maïch maùu phía beân bieåu moâ keát noái.
- Ñaùm roái maïch maùu cuûa daây chaèng nha chu, vôùi caùc nhaùnh chaïy veà phía
thaân R vaø taän cuøng ôû phaàn nöôùu rôøi phía treân xöông oå R.
Do ñoù, vuøng baùm dính moâ lieân keát treân xöông oå R trong moâ nha chu ñöôïc
cung caáp maùu töø 2 nguoàn ñoäc laäp.
Hình 3-26: Laùt caét theo chieàu
ngoaøi-trong qua vuøng nöôùu
cuûa choù saên. Caùc maïch maùu
chöùa carbon. Löu yù söï hieän
dieän cuûa maïch maùu treân maøng
xöông ôû phía ngoaøi xöông oå,
söï hieän dieän cuûa ñaùm roái
maïch maùu trong daây chaèng
nha chu cuõng nhö caáu truùc
maïch maùu ôû bôø vieàn nöôùu.

Berglundh vaø cs (1994) ñaõ quan saùt thaáy heä thoáng maïch maùu cuûa nieâm
maïc quanh implant ôû choù (Hình 3-27) coù nguoàn goác duy nhaát töø caùc maïch
maùu lôùn treân maøng xöông beân ngoaøi soáng haøm. Caùc maïch maùu naøy phaân
chia thaønh caùc nhaùnh ñeán nieâm maïc treân xöông oå R vaø taïo thaønh (1) caùc
mao maïch döôùi bieåu moâ mieäng vaø (2) ñaùm roái maïch maùu naèm ngay beân
caïnh haøng raøo bieåu moâ. Phaàn moâ lieân keát cuûa baùm dính xuyeân nieâm maïc
vôùi implant titan chæ chöùa moät ít maïch maùu, taát caû chuùng ñöôïc xaùc ñònh laø
caùc nhaùnh taän cuûa maïch maùu treân maøng xöông.
 Hình 3-27: (a) Laùt caét ngoaøi-trong cuûa nieâm maïc choù ñoái dieän implant
(implant naèm beân phaûi). Löu yù söï hieän dieän cuûa maïch maùu treân maøng
xöông beân ngoaøi xöông oå raêng nhöng khoâng coù heä thoáng maïch maùu töông
töï nhö ñaùm roái maïch maùu daây chaèng nha chu. (b) Phoùng ñaïi hình (a) ôû
vuøng moâ meàm quanh implant vaø giao dieän xöông implant. Löu yù söï hieän
dieän cuûa ñaùm roái maïch maùu caïnh bieåu moâ noái nhöng thieáu vaéng maïch
maùu ôû vuøng moâ meàm phía choùp ñoái dieän implant vaø xöông.

Toùm taét
Nöôùu R vaø nieâm maïc quanh implant coù moät soá ñaëc ñieåm chung nhöng khaùc
bieät veà thaønh phaàn cuûa moâ lieân keát, söï saép xeáp cuûa caùc boù sôïi collagen vaø
söï phaân boá cuûa maïch maùu trong vuøng phía choùp cuûa haøng raøo bieåu moâ.
Thaêm doø nöôùu vaø nieâm maïc quanh implant
Trong moät thôøi gian daøi, ngöôøi ta cho raèng ñaàu cuûa caây ño tuùi xaùc ñònh ñöôïc
caùc teá baøo taän cuøng phía choùp cuûa bieåu moâ keát noái (bieåu moâ tuùi) hay möùc
vieàn cuûa baùm dính moâ lieân keát. Quan nieäm naøy xuaát phaùt töø nhöõng phaùt
hieän, ví duï nhö cuûa Waerhaug (1952), ngöôøi cho raèng “baùm dính bieåu moâ”
(theo Gottlieb 1921; Orban & Kohler 1924) khoâng ngaên caûn vieäc thaêm doø
vôùi caây ño tuùi. Waerhaug (1952) ñaët “raát nheï nhaøng” 1 mieáng theùp hoaëc
nhöïa acrylic moûng vaøo tuùi nöôùu cuûa caùc R khaùc nhau ôû hôn 100 ñoái töôïng
treû khoâng coù daáu hieäu bò beänh nha chu. Taïi vuøng keõ R, vò trí cuûa mieáng naøy
ñöôïc xaùc ñònh baèng X quang. Nghieân cöùu keát luaän raèng, vieäc ñaët mieáng kim
loaïi hoaëc nhöïa moûng nheï nhaøng vaøo tuùi nöôùu seõ khoâng gaây ra chaûy maùu vaø
chuùng ñi tôùi ñöôïc ñöôøng noái men-xeâ maêng (Hình 3-28). Vì vaäy, bieåu moâ hay
baùm dính bieåu moâ khoâng ngaên caûn ñöôïc söï ñi vaøo cuûa thieát bò nghieân cöùu
naøy.

Hình 3-28: Moät mieáng nhöïa acrylic moûng vôùi vuøng xanh naèm caùch ñaàu
mieáng nhöïa 2 mm (a) tröôùc vaø (b) sau khi luoàn vaøo “tuùi” maët ngoaøi.
Mieáng nhöïa coù theå luoàn vaøo trong “tuùi” 2 mm vôùi 1 löïc nheï. (c) nhöõng
löôõi theùp moûng ñöôïc luoàn vaøo tuùi vuøng keõ raêng coù tình traïng nha chu laønh
maïnh.Treân phim X quang, Waerhaug (1952) coù theå phaùt hieän löôõi theùp
chaïm tôùi ñöôøng noái men-xeâ maêng.
Tuy nhieân, nhöõng nghieân cöùu sau ñoù laïi khaúng ñònh, ñaàu cuûa caây ño tuùi
chæ xaùc ñònh ñöôïc ñaùy cuûa bieåu moâ R-nöôùu moät caùch tình côø. Khi khoâng coù
toån thöông vieâm, caây thaêm doø khoâng theå ñöôïc ñöa tôùi phaàn choùp cuûa bieåu