‫روان شناسی یازدهم‬

‫درس اول ‪ :‬تعریف و روش مورد مطالعه‬

‫‪1‬‬
 ‫‪2‬‬ ‫علم چیست ؟‬
‫منظور از علم در این کتب علم تجربی است که از روش ها و ابزار دقیق و قابل‬
‫اندازه گیری استفاده می کند و یکی از اقسام علوم بشری است ‪.‬‬

‫فرضیه چیست ؟‬
‫جمله ای خبری است که به صورت خردمندانه در پاسخ به سوال مطرح می شود ‪.‬‬
‫‪3‬‬

‫مهم ترین علت افزایش دمای کره زمین چیست ؟‬ ‫سوال ‪:‬‬

‫گازهای گلخانه ای باعث افزایش دمای کره زمین شده است ‪.‬‬ ‫فرضیه ‪:‬‬
 ‫در علم تجربی به کمک مشاهده و سایر روش های عینی‬
‫‪4‬‬ ‫نمادهایی همچون واژگان و اعداد‬
‫با‬
‫قضایا ( فرضیه ‪ ،‬نظریه و ‪) ...‬‬
‫مطابقت داده می شوند ‪.‬‬
‫هر چیزی است که جایگزین چیز دیگری می شود ‪ .‬مانند واژگان‬ ‫نماد‬

‫گازهای گلخانه ای باعث افزایش دمای کره زمین شده است ‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫ارتباط دوسویه‬

‫نظریه‬ ‫قوانین‬ ‫فرضیه‬ ‫مسئله‬

‫مجموعه ای از‬ ‫فرضیه در‬
‫قوانین کلی‬ ‫صورت تایید‬
‫نظریه را شکل‬ ‫به قانون یا‬
‫می دهند ‪.‬‬ ‫اصل تبدیل‬
‫می شود ‪.‬‬
‫‪6‬‬ ‫سطوح نظریه ها ‪:‬‬

‫سطح تجربی‬ ‫سطح صوری‬

‫تجربه پذیری‬ ‫ساختار ظاهری‬
‫و‬ ‫و‬
‫پژوهش پذیری آن‬ ‫نحوه نگارش آن‬
‫‪7‬‬ ‫نظریه های علوم تجربی را بر دو اساس می سنجند ‪.‬‬

‫کاربردپذیری‬ ‫سودمندی‬
‫‪8‬‬

‫چرایی‬ ‫چیستی‬
‫تبیین‬ ‫توصیف‬

‫هدف علم روان شناسی‬

‫کنترل‬ ‫پیش بینی‬

‫‪9‬‬
‫روان شناسی در توصیف و تبیین پدیده ها با دشواری روبه رو است ‪.‬‬

‫زیرا پدیده های روان شناختی تحت تاثیر علت های زیادی هستند که پیش بینی و‬
‫کنترل آن ها را مشکل می کند ‪.‬‬

‫هدف نهایی همه علوم تجربی‬

‫رسیدن به پیش بینی و کنترل‬
‫‪10‬‬

‫استناد به نظر صاحب نظران و مقام صالحیت دار‬

‫منابع‬
‫شیوه های مبتنی بر سیر و سلوک و روش های شهودی‬
‫کسب‬
‫شناخت‬
‫شیوه خردگرایانه‬

‫روش علمی‬
‫‪11‬‬
‫روش علمی‬
‫فرایند جستجوی با قاعده و نظم دار برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین‬

‫تفاوت دانشمند با فرد عادی‬

‫هر دو با مسئله مواجهه می شوند ‪ ،‬ولی‬

‫مواجهه دانشمند ‪ ،‬بر خالف فرد عادی ‪،‬‬
‫منظم و قاعده مند است ‪.‬‬
‫‪12‬‬ ‫متغیر ‪:‬‬
‫هر چیزی که تغییر می کند ‪.‬‬

‫اندازه گیری ‪:‬‬

‫نسبت دادن عدد به ویژگی های اشیا و افراد‬
‫‪13‬‬ ‫ویژگی های روش علمی‬

‫تکرار پذیری‬ ‫تعریف عملیاتی‬

‫به دلیل رعایت موارد اخالقی‬ ‫متغیر باید به صورت عینی‬
‫و پیچیدگی پژوهش درباره‬ ‫و دقیق تعریف شوند به‬
‫انسان تکرار پذیری روش‬ ‫گونه ای که همه افراد با‬
‫علمی در روان شناسی با‬ ‫مطالعه تعریف مورد نظر به‬
‫محدودیت مواجه است ‪.‬‬ ‫برداشت یکسانی برسند ‪.‬‬
‫‪14‬‬

‫گذر زمان و‬
‫پیشرفت دانش‬

‫زوایه نگاه‬
‫دانشمندان‬
‫‪15‬‬
‫تعریف علم روان شناسی ‪:‬‬
‫علم مطالعه رفتار و فرایند های ذهنی ( شناخت )‬

‫به دلیل عدم‬

‫مشاهده مستقیم‬
‫بسیاری از رفتار ‪،‬‬
‫فرایند های ذهنی یا‬
‫شناخت مورد مطالعه‬
‫قرار می گیرد ‪.‬‬
‫به هر نوع‬
‫فعالیت مورد‬
‫مشاهده جاندار ‪،‬‬
‫رفتار می گویند ‪.‬‬
 ‫بازنمایی اطالعات موجود در حافظه‬
‫‪16‬‬ ‫تفکر‬ ‫حافظه‬

‫شناخت پایه‬
‫تعبیر و تفسیر‬ ‫ادراک‬
‫شناخت عالی‬

‫استدالل‬ ‫توجه‬
‫قضاوت‬
‫حل مسأله‬
‫تصمیم گیری‬ ‫احساس‬

‫تحریک گیرنده ها‬

‫چگونگی شکل گیری سطوح مختلف شناخت‬
‫‪17‬‬ ‫دریافت و فهم بیشتر‬ ‫پردازش‬

‫پردازش مفهومی‬ ‫پردازش ادراکی‬

‫توجه به ویژگی های مشترک‬ ‫صرفا بر ویژگی های حسی و‬
‫محرک یا به عبارت دیگر مفهوم‬ ‫شکل ظاهری محرک تکیه دارد‬
 ‫در سال ‪ 1879‬برای اولین بار ویلهلم ونت آلمانی در شهر الیپزیک آلمان‬
‫اولین آزمایشگاه روان شناسی را تاسیس کرد ‪.‬‬
‫‪18‬‬

‫‪1879‬‬
‫محققان این سال را‬
‫مبدا شکل گیری روان‬
‫شناسی علمی می دانند ‪.‬‬
‫‪19‬‬ ‫نیمکره های مغز ‪:‬‬
‫‪20‬‬
‫نیمکره های مغز و قشر مخ برای مقاصد عملی به چهار قطعه تقسیم می شوند ‪:‬‬
‫‪ -1‬پیشانی‬
‫‪ -2‬آهیانه ای‬
‫‪ -3‬گیجگاهی‬
‫‪ - 4‬پس سری‬
21
 ‫مناطق مغز‬
‫‪22‬‬

‫مغز پسین‬ ‫میان مغز‬ ‫پیش مغز‬

‫قشر مخ‬
‫بصل النخاع‬ ‫دستگاه فعال ساز‬
‫شبکه ای‬
‫دستگاه لیمبیک‬
‫پل مغزی‬ ‫پیام های مربوط‬
‫به خواب و‬
‫برانگیختگی از‬
‫تاالموس‬
‫مخچه‬
‫این طریق منتقل‬
‫هیپوتاالموس‬
‫می شود ‪.‬‬
‫‪23‬‬ ‫پیش مغز‬

‫در تفکر و سایر فرایند های ذهنی نقش اساسی دارد ‪.‬‬ ‫قشر مخ‬

‫هیجان ‪ ،‬انگیزش ‪ ،‬حافظه و یادگیری‬ ‫دستگاه لیمبیک‬

‫اطالعات حسی را به قشر مخ منتقل می کند ‪.‬‬ ‫تاالموس‬

‫رفتار مربوط به نوع بقا را تنظیم می کند ‪ :‬جنگیدن ‪ ،‬تغذیه ‪ ،‬فرار کردن‬ ‫هیپوتاالموس‬
 ‫دستگاه فعال ساز شبکه ای‬
‫‪24‬‬ ‫پیام های مربوط به خواب و برانگیختگی از این طریق منتقل می شود ‪.‬‬
 ‫مغز پسین‬
‫‪25‬‬

‫کنترل فعالیت های قلبی ‪ ،‬تنفس ‪ ،‬بلع و هضم‬ ‫بصل النخاع‬

‫شامل رشته های عصبی است که عالیم را از یک بخش به بخش دیگر منتقل می کند ‪.‬‬ ‫پل مغزی‬

‫کنترل هماهنگی بدن ‪ ،‬توازن و کشش عضالنی‬ ‫مخچه‬

‫‪26‬‬
‫کم خونی‬ ‫بر اثر سکته‬
‫اختالل عروقی‬

‫خونریزی‬

‫تومور مغزی‬ ‫علل آسیب به مغز ‪:‬‬

‫آسیب مستقیم‬
‫به سر‬
‫‪27‬‬
‫پرسشنامه‬ ‫مشاهده‬

‫روش های جمع آوری‬

‫اطالعات در روان شناسی‬

‫آزمون‬ ‫مصاحبه‬
 ‫انواع مصاحبه ‪:‬‬
‫‪28‬‬

‫بدون ساختار یا بدون نظام‬ ‫ساختار یافته یا نظام دار‬

‫با پیروی از برخی اصول ‪ ،‬فرد مصاحبه شونده را به‬ ‫با انتخاب بله یا خیر یا یکی از گزینه ها‬
‫سمت پاسخ های مورد نظر هدایت می کنند ‪.‬‬ ‫به سوال پاسخ می دهد ‪.‬‬
‫شبیه پرسشنامه است ‪.‬‬
‫‪29‬‬ ‫آزمون ها‬
‫ابزاری برای کمی کردن ویژگی های روان شناختی‬

‫ویژگی آزمون ها‬

‫باید دقیقا چیزی را اندازه گیری کنند که برای آن ساخته شده اند ( روایی ) ‪.‬‬

‫در دفعات اجرا باید باید نمره یکسانی یا تقریبا یکسانی به ما بدهند ( پایایی ) ‪.‬‬
‫‪30‬‬ ‫مهم ترین گرایش های روان شناسی ‪:‬‬
‫تربیتی‬
‫شناختی‬
‫سالمت‬
‫اجتماعی‬
‫رشد و خانواده‬
‫ورزشی‬
‫بالینی‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪31‬‬ ‫روان شناس‬

‫روان شناس‪ ،‬بعد از اخذ دیپلم‪،‬‬

‫چهار سال در دانشگاه در مقطع کارشناسی روان شناسی‬
‫تحصیل می کند‪.‬‬
‫سپس حدود سه سال در یکی از گرایش های ذکر شده به‬
‫تحصیل ادامه می دهد‪.‬‬
‫بعد از دریافت کارشناسی ارشد‪،‬‬
‫به مدت چهار سال در مقطع دکتری تخصصی روان شناسی‬
‫تحصیل می کند‪.‬‬
‫‪32‬‬ ‫روان پزشک‬

‫روان پزشک کسی است که بعد از دوره پزشکی‬

‫عمومی ‪ 3‬سال در زمینه اختالالت روانی‪ ،‬تشخیص‬
‫و درمان‪ ،‬آموزش می بیند‪.‬‬
‫روان پزشکان‪ ،‬با عمومی‪ ،‬کمک درمان های‬
‫دارویی اختالالت روانی را درمان می کنند‪.‬‬