‫مؤلفان‬

‫دکتر حامد اختیاري‬

‫عضو هیأت علمي و‬
‫مدیر برنامه علوم اعصاب کاربردي‬
‫پژوهشکده علوم شناختي‬
‫تارا رضاپور‬
‫دانشجوي دکتري روانشناسي شناختي‬
‫پژوهشکده علوم شناختي‬

‫با همکاري‬
‫دکتر علي فرهودیان‬
‫دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی‬
‫دکتر علیرضا مرادي‬
‫دانشگاه خوارزمی‬

‫تصویرگر‬
‫نعیم تدین‬
 ‫سرشناســه ‪ :‬اختیــاری‪ ،‬حامــد‪ - 1۳۵۷ ،‬عنــوان و نــام پدیــدآور ‪ :‬کتاب آمــوزش و تمرین‬
‫باشــگاه مغــز‪ :‬تقویــت و بازتوانی مغزی در شــانزده پله‪ /‬مولفیــن حامد اختیاری‪ ،‬تــارا رضاپور‪.‬‬
‫مشــخصات نشــر ‪ :‬تهــران ‪ :‬مهرســا‪ .1۳9۳ ،‬مشــخصات ظاهــری ‪ 296 :‬ص‪ .‬شــابک ‪:‬‬
‫‪ 9۷8-600-6۵91-۵2-0‬وضعیــت فهرســت نویســی ‪ :‬فیپــا موضوع ‪ :‬حافظــه ‪ --‬تقویت‬
‫موضــوع ‪ :‬مغــز شناســه افــزوده ‪ :‬رضاپــور‪ ،‬تــارا‪ - 1۳66 ،‬رده بنــدی کنگــره ‪2:‬ک‪۳‬‬
‫‪1۳92‬الــف‪ BF۳8۵/‬رده بنــدی دیویی ‪ 1۵۳/1۴ :‬شــماره کتابشناســی ملــی ‪۳۳۵2۳۴1 :‬‬

‫ناشر ‪ ......................................................................................‬انتشارات مهرسا‬

‫مؤلف ‪ ..............................................................‬حامد اختیاری‪ ،‬تارا رضاپور‬
‫تصویرگر ‪ ......................................................................................‬نعیم تدین‬
‫مدیر تولید ‪ ..................................................................‬معصومه گرشاسبی‬
‫مدیر هنری ‪ ......................................................................‬محسن فرهادی‬
‫صفحهآرایی ‪ .................................................‬علیرضا مزیّنی‪ ،‬مینا غریبی‬
‫ویراستار ادبی‪ .......................................‬فاطمه صادقیان‪ ،‬سمیه حیدری‬
‫شابک ‪978-600-6591-52-0 ..............................................................‬‬
‫نوبت و سال چاپ‪ ...............................................................‬چهارم‪1395 ،‬‬
‫شمارگان ‪ 5000 ................................................................................‬نسخه‬
‫قیمت‪ 14000 .......................................................................‬تومان‬
‫مرکـز پخـش‪ :‬میـــدان انقـاب‪ ،‬خـیـابـــان کارگر جنوبی‪،‬‬
‫کوچــه صابــر‪ ،‬پــــاک ‪ 1‬تلفــن‪021-66481989 :‬‬
‫‪10001989‬‬ ‫ســـامانهی پیامـــــک‪:‬‬
‫‪w w w . m e h r s a . o r g‬‬
‫‪i n f o @ m e h r s a . o r g‬‬
‫كلي��ه حق��وق م��ادي و معنوي اين اثر متعلق به انتش��ارات مهرس��ا‬
‫ميباشد‪ .‬هرگونه برداشت از مطالب اين كتاب‪ ،‬اعم از مقاله‪ ،‬سيدي‪ ،‬جزوه‬
‫آموزشي و‪ ...‬بدون مجوز كتبي از ناشر‪ ،‬ممنوع بوده و پيگرد قانوني دارد‪.‬‬

‫پژوهش��کدهعلومش��ناختی‬
‫تجارب ما با باشگاه مغز‪ :‬از دیروز تا امروز ‪6...................................................................................................‬‬
‫ویرایش جدید‪ :‬تغییرات جدید ‪7 ..................................................................................................................‬‬
‫آیا شما به بازتوانی و تقویت مغزی نیاز دارید؟ ‪9.............................................................................................‬‬
‫راهنمای استفاده از کتاب ‪10 ........................................................................................................................‬‬
‫نمایی کلی از معماری شانزده پلهی این کتاب ‪13 .................................................................................... ...‬‬
‫اگر تنها ‪ 15‬دقیقه فرصت دارید ‪14 ..............................................................................................................‬‬
‫اگر تنها ‪ 5‬دقیقه فرصت دارید ‪18 ................................................................................................................‬‬
‫اگر تنها ‪ 30‬ثانیه فرصت دارید ‪20 ................................................................................................................‬‬
‫چالشهای مغزی بین جلسهای (اضافهشده در ویرایش جدید کتاب) ‪21 .............................................................‬‬
‫پلهی اول‪ :‬مغز؛ عضوی اسرارآمیز‪ ،‬پیچیده و تغییرپذیر ‪25 ...........................................................................‬‬
‫پلهی دوم‪ :‬بازتوانی مغزی؛ معجزهای برای تقویت مغز ‪41 ............................................................................‬‬
‫پلهی سوم‪ :‬حافظه؛ گنجینهای ارزشمند برای ذخیرهی دانش و اطاعات ‪57 ..............................................‬‬
‫پلهی چهارم‪ :‬توجه و تمرکز؛ شرط ازم برای زندگی فعال و موثر ‪73 ..........................................................‬‬
‫پلهی پنجم‪ :‬پردازش بصری‪-‬فضایی؛ توان مهم مغز برای پیدا کردن مسیرها ‪89 .......................................‬‬
‫پلهی ششم‪ :‬انواع حافظه؛ انبارهای مختلف مغز برای نگهداری خاطرات ‪105 ...........................................‬‬
‫پلهی هفتم‪ :‬توانمندیهای محاسباتی؛ ماشینحساب قدرتمند مغزی ‪121 ...............................................‬‬
‫پلهی هشتم‪ :‬توجه کنید و متمرکز شوید؛ روشهای بهبود توجه ‪137 ......................................................‬‬
‫پلهی نهم‪ :‬بهتر سخن بگویید؛ روشهای بهبود توانمندیهای کامی ‪153 ................................................‬‬
‫پلهی دهم‪ :‬توانایی تشخیص احساسات؛ شرط ازم برای برقراری ارتباط اجتماعی موثر ‪169..................‬‬
‫پلهی یازدهم‪ :‬تکرار‪ ،‬یادیار‪ ،‬بازی؛ سه روش برای تقویت عملکرد مغز ‪185 ................................................‬‬
‫پلهی دوازدهم‪ :‬مسائل را حل کنید؛ راهکارهای بهبود مهارت حل مساله ‪201 ...........................................‬‬
‫پلهی سیزدهم‪ :‬راهکارهای جبرانی؛ روشهای مکمل بهبود عملکردهای مغز ‪217 ....................................‬‬
‫پلهی چهاردهم‪ :‬صحبت کنید و گوش دهید؛ ابزاری برای تقویت توانمندیهای کامی ‪233 ....................‬‬
‫پلهی پانزدهم‪ :‬داستان ساختن و تعریف کردن آن؛ ابزاری برای تقویت حافظه ‪249 ................................‬‬
‫پلهی شانزدهم‪ :‬کام آخر؛ مغز خود را تنها نگذارید و مراقب آن باشید ‪265................................................‬‬
‫جمعبندی ‪281 ............................................................................................................................................‬‬
‫پاســخنامــه ‪284 .........................................................................................................................................‬‬
 ‫ویرایــش اول‬

‫مغـز انســان‪ ،‬ارزشــمندترین موهبت الهــی و کاملتریــن ودیعهی خلقت نــزد آدم خاکی‬
‫اســت‪ .‬مغز کانون تفکرات‪ ،‬امیال‪ ،‬خواســتهها‪ ،‬برنامهها و حافظههای ماســت که در مجموع‬
‫«شــناخت» یا ‪ Cognition‬خوانده میشــوند‪ .‬هــر نوع اختال عملکردی یا ســاختاری در‬
‫آن‪ ،‬ممکــن اســت تأثیرات نامطلوب گســتردهای به زندگی ما تحمیل کند‪ .‬مغز انســان در‬
‫گــذر زمــان و طی بیماریهای مختلف‪ ،‬ممکن اســت دچار فرســودگی‪ ،‬آســیب یا تخریب‬
‫شــود‪ .‬دانشــمندان علوم اعصاب مدتهــا تصور میکردند آســیب یا فرســودگی مغز‪ ،‬غیر‬
‫قابل برگشــت و اصاح اســت‪ ،‬اما رشد دانش و فنآوریهای شــناختی در چند سال اخیر‪،‬‬
‫فرصتهایــی جــدی برای اصــاح‪ ،‬ترمیم و تقویــت عملکردهای مغزی ایجاد کرده اســت‪.‬‬
‫اکنون تقویت و بازتوانی شــناختی‪ ،‬مفهومی پذیرفتهشده در مجامع علوم اعصاب در سراسر‬
‫دنیاســت‪ .‬یکــی از مهمترین راهکارهای تقویت و بازتوانی شــناختی‪ ،‬ارائــهی آموزشهایی‬
‫پیرامون چگونگی کارکرد مغز و شــیوهی استفادهی بهینه از عملکردهای شناختی است‪ .‬در‬
‫کنار این آموزشها‪ ،‬انجام تمرینات منظم و مرحلهبندیشده به تفکیک عملکردهای مختلف‬
‫شــناختی‪ ،‬توانمندیهای مغزی را پله پله ارتقا میدهد‪ .‬متأسفانه تاکنون (در حد اطاع ما)‬
‫مجموعهای از این تمرینها و آموزشها در قالب یک بســتهی چاپشــده به زبان فارسی در‬
‫ایران تهیه و منتشــر نشده اســت‪ .‬کتابی که پیش رو دارید‪ ،‬حاصل کار گروهی در برنامهی‬
‫علوم اعصاب کاربردی پژوهشــکدهی علوم شــناختی طی یک ســال تاش فشــرده اســت‪.‬‬
‫تمرینات ارائهشــده در این کتاب از بهترین نمونههای موجود بینالمللی‪ ،‬انتخاب و متناسب‬
‫با یک دورهی شانزدهمرحلهای‪ ،‬سازماندهی شدهاند‪ .‬در حال حاضر پژوهشهای متنوعی در‬
‫مورد کارآزمایی این بسته در افراد سالم و گروههای مختلف بیماران دچار آسیبهای مغزی‬
‫در دســت اجراست‪ .‬امید است با انتشار این کتاب‪ ،‬فرصتهای مناسبی برای افراد عاقهمند‬
‫بــه تقویت عملکردهای مغزی و بیماران دچار آســیبهای مغزی در جهت بهبود و بازتوانی‬
‫عملکردهای متنوع شــناختی فراهم آید‪ .‬نظرات و پیشــنهادهای شما برای اصاح و تکمیل‬
‫این حرکت علمی‪ ،‬موجبات امتنان مؤلفان را فراهم خواهد کرد‪.‬‬

‫حامد اختیاری‬
‫‪h.ekhtiari@gmail.com‬‬
 ‫ویرایــش دوم‬
‫اغلب ما آگاهی نسبتاً مناسبی از عضات‪ ،‬استخوانها و مفاصل خود داریم‪ .‬میدانیم که هر یک از این‬
‫اجزای بدن ما چه وظایفی بر عهده دارند یا اصطاحاً «به چه دردی میخورند»‪ .‬همچنین از شــیوهها‬
‫و روشهــای تقویــت یا تخریب آنها آگاهی داریم‪ .‬میدانیم و بــاور داریم که ورزش منظم‪ ،‬عضات را‬
‫تقویت خواهد کرد و توان جسمی ما را افزایش میدهد‪ .‬اما متاسفانه بسیاری از ما‪ ،‬اطاع چندانی از مغز‬
‫خود‪ ،‬اجزای آن‪ ،‬عملکرد آن و شیوههای تقویت یا تضعیف آن نداریم‪ .‬این در حالی است که مغز انسان‬
‫مهمترین بخش وجودی او برای «انسان بودن» و «هوشمند زندگی کردن» است‪ .‬حفظ سامت مغز و‬
‫تقویت توانمندیهای آن باید از هدفهای اصلی ما در هر سن و در هر موقعیتی باشد‪ .‬اما برای رسیدن‬
‫به این هدف‪ ،‬داشتن دانش مناسب و عمل به گروهی از توصیههای کلیدی‪ ،‬ضروری است‪.‬‬
‫شــباهتهای جالبی بین عضات بدن و بافت مغزی شــما وجود دارد که برای ایجاد درک مناسب از‬
‫اصول اساسی حفظ و تقویت توان مغزی به کار میروند‪:‬‬
‫‪ -1‬هر کدام از عضات مختلف شــما کار منحصربهفردی انجام میدهند اما در ترکیب آنها با یکدیگر حرکتی پیچیده‬
‫نظیر دویدن به ســمت هدفی خاص مقدور میشــود‪ .‬نواحی مختلف مغز انســان نیز هر کدام وظیفهی منحصربهفردی‬
‫برعهــده دارند‪ .‬برای مثال نواحی خاصی‪ ،‬ابعاد مختلف توجه و تمرکــز را پردازش میکنند و نواحی دیگری اطاعات را‬
‫ذخیره میکنند‪ .‬اما این نواحی برای ایجاد یک رفتار هوشمندانه باید با یکدیگر همکاری کنند‪ .‬برای مثال بهخاطر سپردن‬
‫مطالب جدید بدون کمک نواحی پردازش توجه و تمرکز‪ ،‬توسط نواحی حافظه بهتنهایی قابل انجام نیست‪.‬‬
‫داشــتن آگاهی مناســب از عملکرد نواحی مختلف مغزی و نحوهی تعامل آنها با یکدیگر برای اســتفادهی بهینهی‬
‫است‪.‬‬ ‫شما از این توانمندیها ضروری است‪ .‬معرفی تفکیکشدهی این عملکردهای مغزی از اولویتهای‬
‫‪ -2‬قدرت عضات تحت فشــار منظم و حسابشــدهی تمرینی که پلهپله شدت آن افزایش مییابد رشد میکند و تقویت‬
‫میشــود‪ .‬نواحی مختلف مغز انســان نیز اگر به شکلی منظم و حسابشــده‪ ،‬تمرینات مناسبی دریافت کنند‪ ،‬دچار تغییر‬
‫شــکل و عملکرد میشــوند و توانمندیهای گستردهتری مییابند‪ .‬ارائهی تمرینات مناسب و سطحبندیشده برای تقویت‬
‫است‪.‬‬ ‫توانمندیهای مختلف مغزی از اهداف اصلی مجموعه کتابهای‬
‫‪ -3‬به سرعت و ظرف یکی دو روز به دست نمیآید‪ .‬اما ایمان داریم که تمرینات منظم ورزشی در نهایت باعث ساخته‬
‫شدن عضات در طول زمان میشوند‪ .‬بسیار مهم است بدانیم که توانمندیهای عضانی بهدستآمده حتی در صورت‬
‫قطــع تمرینات بــرای مدتی طوانی باقی میمانند‪ .‬ماجــرای توانمندیهای مغزی نیز دقیقــاً از همین اصول تبعیت‬
‫در ‪ 16‬پله در دورهی زمانی ‪ 2‬تا ‪ 6‬ماهه اگرچه ممکن است ابتدا تصور‬ ‫میکند‪ .‬طی اجرای منظم تمرینات‬
‫کنید سرعت تقویت عملکردهای مغزی شما کم است‪ ،‬نتیجهی نهایی بدون شک برای شما بسیار جذاب خواهد بود‪.‬‬
‫‪ -4‬اصول اساســی تقویت توانمندیهای عضات در ســنین مختلف ‪ 8‬تا ‪ 80‬ســالگی تفاوت چندانی پیدا نمیکند‪.‬‬
‫فشار منظم و حسابشده براساس توانمندیهای فرد بدون استرس و نگرانی در طول زمان در هر سنی باعث تقویت‬
‫عضات میشود‪ .‬به همین علت است که شما در پارکها دوندههایی از هر سنی مشاهده میکنید‪ .‬کتاب‬
‫نیز بر این اساس در هر سنی در صورت اجرای درست تمرینات و توجه به توصیههای علمی سازنده و مفید خواهد بود‪.‬‬
‫در یک سال گذشته که از چاپ و بهکارگیری کتاب باشگاه مغز در میان بیش از سههزار نفر مخاطب‬
‫عاقهمند میگذرد‪ ،‬بازخوردها‪ ،‬تجارب موفق‪ ،‬نظرات و پیشــنهادهای رســیده‪ ،‬ایمان ما را به اصول‬
‫چهارگانهی فوق و نقش مثبت کتاب باشگاه مغز در این چارچوب افزایش داده است‪.‬‬
‫امیدوارم ویرایش دوم این کتاب که با تاشهای بسیار سرکار خانم تارا رضاپور و تیم تولید انتشارات‬
‫مهرسا (سرکار خانم معصومه گرشاسبی‪ ،‬سرکار خانم فاطمه صادقیان و جناب آقای علیرضا مزینی)‬
‫در این چهار ماه اخیر آمادهی چاپ شده است نیز مورد توجه تمامی پارسیزبانان قرار گیرد‪ .‬باشد تا‬
‫فر ایزدی باز در این سرزمین اهورایی وزیدن گیرد‪ ،‬تا هوشمندی و نبوغ ایرانیان‪ ،‬جهانیان را انگشت‬
‫به دهان خیره به همزمانی پارسایی و توانمندی آنها گرداند‪ .‬انشاا‪...‬‬
‫حامد اختیاری‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪6‬‬

‫تجارب ما با باشگاه مغز‪ :‬از دیروز تا امروز‬

‫امروز حدود یک سال است که از ورود کتاب باشگاه مغز به حوزهی نشر میگذرد و ما بسیار خوشحالیم از این که توانستیم‬
‫در این مدت کوتاه‪ ،‬با پیامهایی که در قالب پلههای شانزدهگانهی این کتاب منتقل کردیم‪ ،‬اعتماد شما را به توانمندیها و‬
‫قابلیتهای مغزیتان بیشتر کنیم و نگرشتان را نسبت به این عضو حیاتی بدن تا حدی تغییر دهیم؛ تغییری که به موجب‬
‫آن‪ ،‬امروز باور داریم مغزمان در هر سنی میتواند عملکردهای خود را نهتنها حفظ‪ ،‬بلکه ارتقا نیز بخشد‪.‬‬
‫این که امروز از خوانندگان و همراهانمان میشــنویم «ما دیگر از دوران سالمندی خود نمیترسیم و‬
‫میدانیم بیماری آلزایمر ضرورت ًا بخشی از این دوران نیست»‪ ،‬به ما نشان میدهد که توانستهایم تا‬
‫حد زیادی در مسیر خود‪ ،‬رسیدن به هدف نهاییمان‪ ،‬که همانا ارتقای سطح آگاهی افراد جامعه از مغز و‬
‫توانمندیهایش در گذر زمان است‪ ،‬نزدیکتر شویم‪ .‬از این بابت پروردگارمان را بسیار شاکریم‪.‬‬
‫طی یک سالی که گذشت‪ ،‬با همراهی شما خوانندگان عزیز‪ ،‬توانستیم تجربیات ارزشمندی به دست آوریم‬
‫کــه به تکتک آنها میبالیم و همواره آنها را در ســرلوحهی کارمان قرار میدهیم‪ .‬تجاربی که از همان‬
‫ابتدای کار با انتقال نظرات و پیشنهادها بهصورت حضوری یا تماسهای تلفنی با دفتر انتشارات آغاز شد‬
‫و به تدریج با شرکت در همایشها و حضور در دورههای توانمندسازی مغزی ادامه یافت‪.‬‬
‫کتاب باشگاه مغز‪ ،‬نمونهای از اولین تجربههای ما در طراحی و گردآوری تمرینات مغزی ساختارمند و هدفگذاریشده‬
‫در راســتای ارتقای عملکردهای مغز در هفت بُعد توجه‪ ،‬حافظــه‪ ،‬مهارتهای کامی‪ ،‬مهارتهای بینایی‪ -‬فضایی‪،‬‬
‫مهارتهای محاســباتی‪ ،‬استدال و حل مســاله و تشخیص احساسات است که بدون شک کاستیهایی نیز دارد‪ .‬ما‬
‫در یک ســال گذشته ســعی کردیم با کمک شما همراهان عزیز‪ ،‬این نواقص را به تدریج برطرف کنیم و در راستای‬
‫ارتقای ســطح کیفی مطالب و تمرینات آن گام برداریم‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬جا دارد با شــرح کوتاهی از فعالیتهای سال‬
‫گذشته‪ ،‬از آن دسته همکارانی که در این مسیر همراه ما بودهاند‪ ،‬تشکر و قدردانی کنیم‪.‬‬
‫نخستین تجربهی ما با باشگاه مغز در قالب یک مطالعهی بالینی برای بیمارانی بود که دچار آسیبهای مغزی شده بودند‪.‬‬
‫این تجربه با همکاری خانم گیتا سعیدی در شهر کرج و در یک مرکز درمانی برای مدت دو ماه صورت گرفت که نتایج‪،‬‬
‫حاکی از تاثیرات مثبت این دوره در بهبود عملکردهای مغزی بیماران و سطح کیفی زندگی آنها بود‪ .‬در گام بعدی‪ ،‬کتاب‬
‫باشگاه مغز وارد حوزهی توانمندسازی مغزی جهاندیدگان شد و در قالب دورهای چهار ماهه در مرکز خدمات روانشناسی و‬
‫مشاورهی روشنا در شهر تهران برگزار شد‪ .‬تجربهی بعدی که در حوزهی توانمندسازی عملکردهای مغزی جهاندیدگان به‬
‫دست آمد با همراهی همکارانمان آقای دکتر عباس زوار‪ ،‬آقای دکتر ابوالقاسم اسماعیلی‪ ،‬خانم پریسا غفوریان و آقای بهمن‬
‫علیمرادی از موسسهی طب پیشگیری سیب در شهر مشهد بود که تاش ایشان در این مسیر شایان تشکر است‪ .‬برگزاری‬
‫این کاسها برای جهاندیدگان نشان داد که ارتباط منظم و منسجم با تمرینات و مطالب این کتاب میتواند تغییرات مثبتی‬
‫در زندگی روزمرهی افراد به وجود آورد‪ .‬تغییراتی که خود را در جنبههایی مانند بهبود عملکردهای روزانه‪ ،‬کاهش اشتباهات و‬
‫خطاها و ارتقای توانمندیهای فردی نشان دادند‪ .‬در ادامهی این مسیر‪ ،‬باشگاه مغز تجربهی بالینی جدید دیگری در حوزهی‬
‫بازتوانی عملکردهای شناختی بیماران مبتا به آسیبهای مغزی به دست آورد که در سال گذشته به صورت یک پژوهش‬
‫اولیه و آزمایشی و امروز با حمایت مادی ستاد توسعهی علوم و فنآوریهای شناختی (تحت نظارت معاونت علمی و فناوری‬
‫ریاست جمهوری) به صورت مطالعهی کارآزمایی بالینی در یک مرکز درمانی در شهر اراک در حال اجرا است که همکاری‬
‫و همراهی آقای دکتر احمدرضا سمیعی و آقای ایمان تقدسی در این مسیر شایستهی تشکر و قدردانی است‪.‬‬
‫ما با تجربیاتی که در ســال گذشــته به دست آوردیم باور داریم که داستان باشگاه مغز در این نقطه به پایان نرسیده‬
‫و آیندهای روشــن در انتظار آن اســت‪ .‬امروز که این کتاب با ویرایش جدید‪ ،‬به چاپ ســوم خود رســیده است‪ ،‬ما در‬
‫حال تاش برای توســعهی خدمات و ابزارهایی هستیم که بتوانیم به کمک آنها در ارتقای سطح سامت شناختی‬
‫افراد جامعهمان گام برداریم‪ .‬بدون شــک همراهی شما در این مسیر‪ ،‬به ما انگیزه و نیرویی مضاعف میدهد‪ .‬پس با‬
‫پیوستن به اعضای باشگاه مغز‪ ،‬قدم به قدم با ما همراه شوید و به خاطر داشته باشید که‪:‬‬
‫باشـگاه مغز تنها یک کتاب نیسـت‪ ،‬بلکه نقطهی آغازی اسـت برای ورود به مجموعهای که با‬
‫دانش و تجربهی خود میکوشند به ارتقای سامت مغز شما کمک کنند‪.‬‬
‫مقدمه ‪7‬‬

‫ویرایش جدید‪ :‬تغییرات جدید‬

‫با تکیه بر تجربیاتی که در یک سال گذشته به دست آوردیم‪ ،‬سعی کردیم در چاپ جدید‪ ،‬تغییراتی‬
‫در راســتای بهبود هرچه بیشــتر تمرینات کتاب اعمال کنیم و نواقص کتاب را تا حد امکان برطرف‬
‫نماییم‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬ویرایش دوم‪ ،‬بهنوعی نسخهی جدیدی از تمرینات کتاب باشگاه مغز براساس‬
‫مطالعات ما روی ویرایش اول این کتاب اســت‪ .‬به گونهای که برخی تمرینات دشــوارتر‪ ،‬برخی دیگر‬
‫آســانتر‪ ،‬برخی حذف و برخی دیگر جایگزین شــدهاند‪ .‬در این بخش‪ ،‬به شرح مختصری از تغییراتی‬
‫میپردازیم که در ویرایش دوم باشگاه مغز اعمال شدهاند‪:‬‬
‫‪ 1‬اضافه کردن مجموعه تمرینات استروپ‪ :‬یکی از انواع تمریناتی که در چاپ جدید به تمرینات‬
‫حوزهی تقویت توجه در جلســات اول‪ ،‬چهارم‪ ،‬هفتم‪ ،‬دهم و سیزدهم اضافه کردیم‪ ،‬تمریناتی است که‬
‫تحت عنوان تمرینات استروپ نامگذاری میشود‪ .‬در این نوع تمرینات هدف اصلی تقویت توانایی یکی‬
‫از ابعاد مهم توجه به نام «توجه انتخابی» اســت‪ .‬در حل این تمرینها‪ ،‬افراد باید بتوانند پاســخ غالب‬
‫و ازپیشتعیینشــده را ســرکوب و پاســخ ضعیفتر را تقویت کنند‪ .‬برای مثال اگر واژهی «سفید» به‬
‫شــما نشــان داده شود‪ ،‬شما در نگاه اول و از روی عادت شــکل امایی واژه را که نام رنگ سفید است‪،‬‬
‫میخوانید‪ .‬در اینجا‪ ،‬عمل خواندن رفتار غالب و قدرتمند اســت که با صرف حداقل میزان توجه انجام‬
‫میشود‪ .‬حال شرایطی را درنظر بگیرید که به شما گفته شود‪ ،‬رنگ جوهر بهکاررفته در واژه را که سیاه‬
‫است‪ ،‬بگویید‪ .‬اگر این کار را امتحان کنید‪ ،‬متوجه میشوید که بیان رنگ جوهر واژه دشوارتر از خواندن‬
‫خود واژه است‪ .‬این مساله به این دلیل رخ میدهد که شما در موقعیت دوم باید توجه خود را تنها روی‬
‫رنگ جوهر متمرکز کنید و شکل نوشتاری واژه را نادیده بگیرید‪ .‬افزودن ساختارمند این نوع تمرینات‬
‫در حوزهی توجه‪ ،‬باعث میشود با دشوار شدن تدریجی سطح تمرین‪ ،‬فشار برای تقویت توجه انتخابی‬
‫شما بیشتر شود‪.‬‬
‫‪ 2‬افزودن جداول بههمریخته‪ :‬یکی از تجارب ما در کاربرد گروهی کتاب باشــگاه مغز به ویژه برای‬
‫جهاندیدگان‪ ،‬استقبال از تمرینات جداول کتاب و تمایل برای حل بیشتر آنها بود‪ .‬حتی افرادی که تاکنون‬
‫با جداول سودوکو و واژگان آشنایی نداشتند‪ ،‬بعد از آشنایی با این نوع تمرینات‪ ،‬هر روز یکی از جدولهای‬
‫واژگان یا سودوکو را از روزنامهها حل میکردند‪ .‬حل جدول تاثیر قابلماحظهای در نوعی از انواع حافظه‬
‫دارد که به آن «حافظهی ضمنی» گفته میشــود و بهعنوان حافظهای برای ذخیرهی اطاعات و دانش‬
‫عمومی شناخته میشود‪ .‬از اینرو تصمیم گرفتیم تعداد این نوع تمرینات را بیشتر کنیم‪ .‬در ویرایش جدید‬
‫کتاب‪ ،‬شــما در جلســات تقویت حافظه‪ ،‬با جداول جدیدی تحت عنوان «جداول بههمریخته» روبهرو‬
‫میشــوید که باید بتوانید از حروف داخل جدول‪ ،‬نام واژگان خاصی را پیدا کنید‪ .‬این تمرین میتواند در‬
‫تمرکز و سرعت عمل شما نیز تاثیر بگذارد‪.‬‬
‫‪ 3‬تغییر تمرینات رسـم مسـیر‪ :‬رســم نقاط به یکدیگر‪ ،‬نام تمرینی بود که در چاپ اول کتاب‪،‬‬
‫در حوزهی تقویت مهارتهای بصری‪ -‬فضایی و در جلســات دوم‪ ،‬پنجم‪ ،‬هشــتم‪ ،‬یازدهم و سیزدهم‬
‫گذاشــته شــده بود که برای انجام آن افراد باید اعداد را به ترتیب تعیینشــده در سوال‪ ،‬به یکدیگر‬
‫وصل میکردند تا تصویر کامل درســت شود‪ .‬بر اســاس تجربیاتی که در خصوص این نوع تمرین به‬
‫دســت آوردیم‪ ،‬تصمیم گرفتیم‪ ،‬با حفظ کلیات تمرین‪ ،‬تغییراتی در آن ایجاد کنیم‪ .‬بدین ترتیب که‬
‫تمرین رسم مسیر را جایگزین تمرین وصل کردن نقاط به هم کردیم‪ .‬تمرینی که در آن تاکید داریم‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪8‬‬
‫افراد بدون برداشـتن مداد از روی کاغذ‪ ،‬سعی کنند مســیری را مطابق با آنچه در صورت سوال‬
‫آمده اســت‪ ،‬رسم کنند‪ .‬مسیری که رســم آن بهتدریج در جلسات‪ ،‬دشوار میشود و عاوه بر تقویت‬
‫مهارتهــای بصری‪-‬فضایی بر «جابهجایـی توجه» (توانایی مغز برای انتقال متوالی توجه بین چند‬
‫عامل) نیز متمرکز میشــود‪ .‬فقط به خاطر داشته باشید که برای حل موثرتر این تمرین‪ ،‬سعی کنید‬
‫در حین رسم مسیر‪ ،‬نوک مداد را از روی کاغذ برندارید‪.‬‬
‫‪ 4‬اصاحات دیگر در ویرایش جدید‪ :‬اصاح اشتباهات چاپی بهویژه در بخش پاسخنامه‪ ،‬نوشتن‬
‫اعداد بیشــتر در جداول سودوکو بهعنوان راهنما‪ ،‬حذف تصاویر نامفهوم در بخش تمرینات حافظهی‬
‫تصاویر و جایگزین کردن آنها با تصاویری با کیفیت بااتر‪ ،‬حذف تمرینات بازشناسی چهره و اضافه‬
‫کردن تمرینات پیدا کردن اشــکال از دیگر تغییراتی اســت که در ویرایش دوم کتاب باشــگاه مغز با‬
‫هدف بهبود سطح کیفی تمرینات اعمال کردیم‪.‬‬
‫همانطور که پیشتر نیز اشاره شد‪ ،‬کتاب باشگاه مغز‪ ،‬نخستین تجربهی ما در حوزهی طراحی و گردآوری‬
‫تمرینات مغزی ســاختارمند و هدفمندی است که میکوشد در ‪ 16‬جلسه‪ ،‬عملکردهای متعدد مغزی را‬
‫تقویت کند و افراد را با نقاط ضعف و قوت خود در این حوزه آشنا کند‪ .‬به عبارت دیگر میخواهیم شما‬
‫با مطالعهی این کتاب و حل تمرینات آن به شناختی از مغز خود و توانمندیهای آن برسید تا بتوانید بر‬
‫اســاس آن به بهبود نقاط ضعف و ارتقای نقاط قوت توانمندیهای شناختی خود بپردازید‪ .‬بدین ترتیب‬
‫میتوانید در هر سنی‪ ،‬از مغزی شاداب و فعال برخوردار باشید‪.‬‬
‫در پایان این بخش‪ ،‬به این نکته نیز اشــاره میکنیم که ویرایش و تغییرات کتاب باشــگاه مغز در این‬
‫نقطه به پایان نمیرســد و ما همواره در تاش هســتیم تا بتوانیم گام به گام آن را توســعه دهیم و‬
‫کاســتیهای آن را رفع کنیم‪ .‬باشــگاه مغز هنوز در ابتدای مسیر خود قرار دارد و قطعاً همراهی شما‬
‫خوانندگان گرامی با ما از طریق ارســال نظرات و پیشــنهادها‪ ،‬در طول این مســیر برایمان حیاتی و‬
‫ارزشمند خواهد بود‪.‬‬
‫پس با ما از طریق دفتر انتشارات مهرسا که نشانی و شماره تماس آن در صفحهی اول‬
‫کتاب نوشته شده است‪ ،‬در ارتباط باشید‪.‬‬
‫چند نکته در چاپ سوم کتاب‪:‬‬
‫بســیار خرســندم که ویرایش دوم کتاب باشــگاه مغز‪ ،‬در فاصلهای کمتر از ‪ 9‬ماه‪ ،‬به چاپ سوم رسیده‬
‫اســت‪ .‬در ادامهی این مســیر‪ ،‬کتابهای «باشــگاه مغز توجه و تمرکز» و «باشگاه مغز حافظه» مراحل‬
‫نهایی تألیف و طراحی را طی میکنند‪ .‬نســخهی کامپیوتری باشگاه مغز در قالب مجموعهای با عنوان‬
‫«مغزینه» در مرحلهی طراحی اســت و مغزینهی توجه و تمرکز نیز هماکنون در بازار نشر در دسترس‬
‫عاقهمندان قرار گرفته است‪ .‬امیدوارم با استمرار حمایت مراکز مختلف آموزشی و درمانی از مجموعه‬
‫کتابهای باشــگاه مغز‪ ،‬ویرایش و تکمیل این مجموعه در طول زمان برای تیم مولفان مقدور شود‪ .‬در‬
‫اینجا از همهی افرادی که از این مجموعه اســتفاده کردهاند دعوت میشــود نظرات‪ ،‬پیشــنهاداتها و‬
‫اصاحات خود را از طریق دفتر انتشارات یا به صورت مستقیم در اختیار مولفان قرار دهند تا در ویرایش‬
‫سوم کتاب مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬
‫با آرزوی استمرار تولید محصوات کیفی در حوزهی توانمندسازی شناختی در ایران‪...‬‬
‫حامد اختیاری ‪ -‬واپسین روزهای اسفند ‪94‬‬
‫مقدمه ‪9‬‬

‫آیا شا به بازتوانی و تقویت مغزی نیاز دارید؟‬

‫به هر یك از سواات زیر بر اساس رفتار خود با بله ‪ ‬و خیر ‪ ،‬پاسخ دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬به خاطر آوردن کارهایی که قصد انجام دادن آنها را دارم‪ ،‬مشکل است‪.‬‬
‫‪ 2‬به خاطر آوردن وقایعی که هفتهی گذشته برایم روی داده‪ ،‬مشکل است‪.‬‬
‫‪ 3‬اسامی افرادی را که هر روز با آنها سر و کار دارم‪ ،‬فراموش میکنم‪.‬‬
‫ا ماقات کردهام‪ ،‬مشکل است‪.‬‬ ‫‪ 4‬شناسایی افرادی که قب ً‬
‫‪ 5‬گاهی فراموش میکنم به چه منظوری از خانه بیرون آمدهام‪.‬‬
‫‪ 6‬در گفتوگو موضوع مکالمه را فراموش میکنم و مدام حاشیه میروم‪.‬‬
‫‪ 7‬انجام همزمان دو کار برایم مشکل است و حواسم را پرت میکند‪.‬‬
‫‪ 8‬تغییر عادت موجب احساس ناراحتی و تشویش در من میشود‪.‬‬
‫‪ 9‬یادگیری مهارتهای جدید برایم دشوار است‪.‬‬
‫‪ 10‬تمرکز من با کوچکترین صدایی از بین میرود‪.‬‬
‫‪ 11‬در جمــع نظــرات نامناســبی ارائه میدهم که بعدا ً متوجه میشــوم بهتــر بود ناگفته باقــی میماندند‪.‬‬
‫ا انجام دادهام‪ ،‬از نســنجیده بودن آنهــا تعجب میکنم‪.‬‬ ‫‪ 12‬گاهــی اوقــات به یاد کارهایــی میافتم که قب ً‬
‫‪ 13‬پاداش سریع کم را بر پاداش زیاد دیرتر ترجیح میدهم‪.‬‬
‫‪ 14‬سرعت انجام کارها از دقت آنها برایم مهمتر است‪.‬‬
‫‪ 15‬در تصمیمگیری حوصلهی ســبک و سنگین کردن شــرایط را ندارم و نزدیکترین گزینه را انتخاب میکنم‪.‬‬
‫‪ 16‬انتظار کشیدن برایم سخت است‪ .‬برای مثال یک دقیقه پشت چراغ قرمز ایستادن‪ ،‬برایم خیلی طوانی به نظر میآید‪.‬‬
‫‪ 17‬در حین انجام کار نمیتوانم بین ابعاد مهم و غیرمهم کار تفاوت قائل شوم و هر کاری دم دستم بود انجام میدهم‪.‬‬
‫‪ 18‬برای دستیابی به اهداف بلندمدت خود‪ ،‬نمیتوانم اهداف کوتاه مدت و نقشهی رسیدن به آنها را ترسیم کنم‪.‬‬
‫‪ 19‬من برنامهریزی طوانیمدتی برای آیندهی خود ندارم‪.‬‬
‫‪ 20‬برنامهریزی کارهای روزانه برایم دشوار است‪.‬‬
‫‪ 21‬نمیتوانم مدت زیادی به حرفهای افرادی که شمرده و کند حرف میزنند‪ ،‬گوش کنم‪.‬‬
‫‪ 22‬اگر بخواهم شیر اجاق گاز را کم کنم‪ ،‬معمواً آن را خاموش میکنم‪.‬‬
‫‪ 23‬گوش دادن به یک سخنرانی تلویزیونی به طور کامل‪ ،‬برایم خستهکننده است‪.‬‬
‫‪ 24‬درصورتیکه یک فرد در یک جلسهی اجتماعی معذب باشد‪ ،‬من کاری میکنم که فرد حس راحت تری پیدا کند‪.‬‬
‫‪ 25‬به اینکه دیگران به حرفهایم گوش کنند‪ ،‬توجه میکنم‪.‬‬
‫‪ 26‬میتوانم منظور افراد را با نگاه کردن به آنها متوجه شوم‪.‬‬
‫‪ 27‬فراموش میکنم وسایلم را کجا گذاشتهام و مدام دنبال وسایلم میگردم‪.‬‬
‫‪ 28‬خیلی وقتها تصمیمی میگیرم که عواقب آن را در نظر نگرفتهام و بعدا ً پشیمان میشوم‪.‬‬
‫ا مطالعه تمرکز کنم‪.‬‬ ‫‪ 29‬بیش از ده دقیقه نمیتوانم روی یک موضوع مث ً‬
‫‪ 30‬نمیتوانم در حین گوش دادن به یک سخنرانی از آن یادداشت بردارم‪.‬‬

‫پاسخ مثبت به این پرسشها بیانگر نیاز شما به تقویت و بازتوانی مغزی است‪ ،‬پس در اجرای شانزده پلهی این کتاب با ما همراه شوید‪.‬‬
‫پرسشنامهی تواناییهای شناختی‪ :‬طراحی و بررسی خصوصیات روانسنجی‪ ،‬وحید نجاتی‪ ،‬فصلنامهی تازههای علوم شناختی‪1392،)2(15،‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪10‬‬

‫شــما دوســت عزیزی که این کتاب را از ابهای دهها کتاب دیگر در قفسهی کتابفروشی‬
‫انتخاب کردهاید و مشــغول نگاه کردن به صفحات اول آن هســتید‪ ،‬بدانید که اگر این کتاب‬
‫را بخریــد حداقــل یک ماه نمیتوانید به راحتی آن را کنار بگذارید! چون این کتاب نوشــته‬
‫شده است تا شما – البته مغزتان‪ -‬را یک لحظه هم تنها نگذارد‪ .‬تمرینات در نظر گرفتهشده‬
‫در این کتاب از ســویی و آموزشها و نکات کاربردی آن از ســویی دیگر‪ ،‬دست به دست هم‬
‫دادهانــد تا در ‪ 16‬پله‪ ،‬مغز شــما را در هفت حیطهی شــناختی مهم یعنــی‪ :‬حافظه‪ ،‬توجه‪،‬‬
‫مهارتهای بصری‪ -‬فضایی‪ ،‬حل مساله و منطق‪ ،‬مهارتهای محاسباتی‪ ،‬تشخیص احساسات‬
‫و مهارتهای کامی بیش از پیش توانمند ســازند‪ .‬در حقیقت خریدن این کتاب به منزلهی‬
‫ثبت نام کردن شما در یک دورهی بازتوانی و تقویت مغزی است که حضور و مشارکت فعال‬
‫شما در جلسات آن الزامی است‪.‬‬
‫پیش از معرفی بخشهای کتاب و توضیح نحوهی استفاده از آن‪ ،‬بیایید عادت همیشگی خود‬
‫را که همان باز کردن و خواندن یک کتاب جدید از آخر و وسط و هر جا غیر از صفحهی اول‬
‫است‪ ،‬کنار بگذارید و مطالعهی کتاب را از صفحهی اول و با آرامش آغاز کنید‪.‬‬
‫شــانزده صفحهی اول کتاب را حذف نکنید و پیش از شروع جلسهی اول‪ ،‬حتماً آن را مطالعه‬
‫کنید‪ .‬قرار اســت شــما با خواندن این بخش‪ ،‬اهمیت لزوم استفاده از این کتاب را درک کرده‪،‬‬
‫نسبت به مغز و سامت آن نگاه جدیدی پیدا کنید‪ .‬حاا نوبت به جلسهی اول میرسد‪ .‬آغازگر‬
‫تمام پلههای این کتاب‪ ،‬بخشــی یکصفحهای تحت عنوان «آموزش» است که خواندن دقیق‬
‫ا جدی است و شما نباید از آن سرپیچی کنید‪ .‬در این‬ ‫و با حوصلهی آن‪ ،‬یک درخواست کام ً‬
‫قسمت سعی شده است مهمترین و پیچیدهترین مفاهیم مرتبط با مغز و عملکردهای آن‪ ،‬در‬
‫قالب جماتی ســاده و روان ارائه شــوند تا درک و فهم آن برای همهی افراد آسان باشد‪ .‬پس‬
‫از مطالعهی بخش آموزش‪ ،‬سری اول تمرینات با عنوان «تمرینهای تقویت شناختی» شروع‬
‫میشود که در هر جلسه تمرکز آنها روی دو یا سه مورد از ‪ 7‬مهارت اصلی شناختی (جدول‬
‫صفحهی ‪ )9‬اســت‪ .‬حــل تمرینات باید با حوصله‪ ،‬دقت و آرامش باشــد‪ .‬میانبرها‪ ،‬طوطیوار‬
‫حلکردنها و نگاه کردن به پاسخ تمرینات در حین انجام آنها را از همین ابتدای کار فراموش‬
‫ا به ضرر شماســت‪ .‬تنها بعد از اتمام حل تمرینات اســت که باید به قسمت‬ ‫کنید‪ ،‬چون کام ً‬
‫پاسخها بروید و جوابهای خود را با آنها مقایسه کنید‪ .‬بعد از پایان این قسمت‪ ،‬دوباره با یک‬
‫بخش تکصفحهای روبهرو میشوید که نام آن «توصیههای عملی برای اجرا» است‪ .‬این بخش‬
‫هم ســعی دارد یکسری از نکاتی را که با حداقل امکانات در زندگی روزانه و به صورت فردی‬
‫برای بازتوانی مغزی قابل اجراست‪ ،‬با زبانی ساده به شما ارائه کند‪ .‬پس با حوصله خواندن این‬
‫بخش هم بســیار مفید و موثر خواهد بود‪ .‬در بخش آخر هر جلســه‪ ،‬تمریناتی گذاشــته شده‬
‫اســت که این بار تحت عنوان «تمرینهایی برای تثبیت» ارائه میشــوند‪ .‬این تمرینات کام ً‬
‫ا‬
‫مقدمه ‪11‬‬
‫مشابه تمرینهای تقویتی اما کمی سختتر هستند‪ .‬پیشنهاد میشود این تمرینها حداقل با‬
‫‪ 24‬ســاعت فاصله از تمرینهای تقویتی و حداکثر با یک هفته فاصله اجرا شــوند‪ .‬اجرای این‬
‫تمرینها‪ ،‬توانمندیهای ایجادشده در مرحلهی تقویت را در ذهن شما پایدار خواهد کرد‪ .‬پاسخ‬
‫دادن به تمرینهای تثبیت هم باید با دقت‪ ،‬آرامش‪ ،‬بدون نگاه کردن به بخش کلید کتاب و به‬
‫ترتیب از شمارهی اول تا آخر باشد‪ .‬بر اساس آنچه گفته شد‪ ،‬آموزش و تمرین در هر پله کنار‬
‫یکدیگر شما را همراهی میکنند‪.‬‬
‫مســالهی مهمی که دربارهی تمرینات این کتاب اهمیت دارد و باعث شــده اســت که ما بر‬
‫ترتیب مطالعهی کتاب از پلهی اول تا شــانزدهم تاکیــد کنیم‪ ،‬چیدمان دورهای مهارتها و‬
‫ســخت شــدن تدریجی تمرینها در طی دوره است‪ .‬به این ترتیب که هر یک از مهارتها با‬
‫ســطح آسان (درجهی ‪ )1‬شروع شده‪ ،‬به طور منظم به فاصلهی هر دو جلسه یک بار‪ ،‬تکرار‬
‫شده‪ ،‬اما سختتر میشوند‪ .‬این روند تا پایان پلهی دوازدهم ادامه دارد‪ .‬در جلسات سیزدهم‬
‫و چهاردهم تمام مهارتها در بااترین سطح دشواری (درجهی ‪ )5‬ارائه است تا فرد را برای‬
‫دو پلهی آخر – جلسات پانزدهم و شانزدهم‪ -‬که مروری بر کل مهارتها است‪ ،‬آماده کنند‬
‫(صفحهی ‪ 13‬را ببینید)‪.‬‬
‫اگرچه استفاده از این کتاب به همان ترتیبی که گفته شد‪ ،‬شرط اول و آخر ما با خوانندگان‬
‫اســت‪ ،‬برای آن دسته از افرادی که میخواهند اســتفادهی بهتری از این کتاب ببرند‪ ،‬انجام‬
‫توصیههای پنجگانهی زیر را برای مطالعهی این کتاب پیشنهاد میکنیم‪:‬‬
‫‪ 1‬مطالعهی پلهبهپله و مرحلهای کتاب در طول زمان‪ :‬توصیه میکنیم از زمان خریدن کتاب‪،‬‬
‫هر هفته حداقل یک پله و حداکثر دو پله از کتاب را مطالعه و تمرینات آن را حل کنید‪ .‬از آنجا‬
‫که هر پله خود از دو مجموعه تمرین تشکیل شده و بهتر است که شما هر مجموعه را در یک‬
‫روز انجام دهید‪ ،‬میتوانید با زمانبندی مناسب در طول هفته‪ ،‬یک روز در میان مغز خود را به‬
‫طور فعال درگیر تمریناتی کنید که همچون حرکات ورزشی‪ ،‬انرژیزا است‪.‬‬
‫‪ 2‬با حوصله و با دقت حل کردن تمرینها‪ :‬ســرعت حل تمرینات در دو پلهی اول اهمیت‬
‫چندانی ندارد‪ .‬آنچه مهم اســت‪ ،‬تمرکز و دقت شــما برای هر یک از تمرینات است‪ .‬توصیه‬
‫میکنیم برای هر مجموعه از تمرینات‪ 30 ،‬تا ‪ 45‬دقیقه زمان اختصاص داده شــود‪ ،‬اما اگر‬
‫در دو پلهی اول به زمان بیشتری نیاز داشتید‪ ،‬ناامید نشوید و مطمئن باشید که در جلسات‬
‫بعدی میتوانید سریعتر تمرینات را حل کنید‪.‬‬
‫‪ 3‬مقایسهی پاسخهای درست تمرینات با جوابهای خودتان‪ :‬امتحانی که نتیجهای نداشته‬
‫باشــد‪ ،‬مسلماً هیچ فایدهای هم برای شــما ندارد و شما نمیتوانید از نقاط ضعف و قوت خود‬
‫باخبر شــوید‪ .‬پس تنها زمانی به قســمت پاسخها بروید که تمرینات هر مجموعه را به صورت‬
‫کامل انجام دادهاید‪ .‬حال با دقت جوابهای خود را مقایسه کنید و نتایج آن را به صورت تعداد‬
‫جوابهای درست و نادرست در پایان هر مجموعه یادداشت کنید‪ .‬تنها در این صورت است که‬
‫در پلهی شانزدهم متوجه پیشرفت و بهبود توان مغزی خود میشوید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪12‬‬
‫‪ 4‬توصیههـای عملی معرفیشـده در این کتاب را در زندگـی روزمرهی خود بهکار ببرید‪:‬‬
‫همانطور که گفته شــد ســعی کردهایم مواردی را در این قسمت بیاوریم که انجام آنها به‬
‫صورت فردی و با کمترین امکانات ممکن باشد‪ .‬پس مطالب نوشتهشده در این بخشها را با‬
‫دقت بخوانید و سعی کنید تا حد امکان آنها را در عمل به کار گیرید‪.‬‬
‫‪ 5‬به انجام تمرینات و تکمیل کتاب متعهد باشید‪ :‬اگر واقعاً تصمیم گرفتهاید با خواندن این‬
‫کتاب به مغز خود کمک کرده‪ ،‬از آن مراقبت کنید‪ ،‬بدانید که تنها با مطالعهی پیوسته و منسجم‬
‫آن میتوانیــد موفق شــوید‪ .‬اگر بخواهید یک هفته تمرینات را انجــام دهید و دو هفته آنها را‬
‫فراموش کنید‪ ،‬مطمئناً به نتیجهی مطلوب نخواهید رســید‪ .‬پس با خودتان سر مطالعهی منظم‬
‫این کتاب یک قرارداد ببندید و به آن متعهد باشید‪.‬‬
‫امید اســت انجام توصیههای پنجگانه و‬
‫مطالعهی کتاب حاضر مطابق با شیوهی‬
‫راهنما‪ ،‬شما را در استفاده از کتاب حاضر‬
‫یاری رســاند‪ .‬مطالعهی این کتاب‪ ،‬اولین‬
‫گام به سوی بازتوانی و تقویت مغزی برای‬
‫همهی افرادی اســت که میخواهند در‬
‫طول عمر خود مغزی سالم و فعال داشته‬
‫باشــند‪ .‬این ‪ 16‬پلهی آموزش و تمرین‪،‬‬
‫پایان مسیر نیست و شما برای پیشرفت‬
‫بیشــتر میتوانید از یــک مربی به عنوان‬
‫آموزگار‪ ،‬ناظر و تمریندهنده بهره ببرید‪.‬‬
‫این مربی به عنوان یک فرد آموزشدیده‬
‫و متخصــص در این زمینــه‪ ،‬میتواند در‬
‫صورت نیاز در این مسیر همواره کنار شما‬
‫باشد‪.‬‬
‫برای کســب اطاعات بیشــتر دربارهی شــبکهی مشــاوران بازتوانی شــناختی میتوانید با‬
‫تلفنهای انتشــارات تماس بگیرید‪ .‬با وجود این‪ ،‬فراموش نکنید مطالعهی این کتاب نیز گام‬
‫بسیار بزرگی در مسیر توانمندسازی مغز شما و شروعی برای یک عمر زندگی شاد با مغزی‬
‫سالم و پرتوان است‪.‬‬
‫برای حل مرینهای این کتاب موارد زیر را کنار خود داشته باشید‪:‬‬
‫‪ .1‬مداد و پاککن برای حل کردن و پاک کردن اشتباهات‬
‫‪ .2‬ساعت‪ ،‬کرنومتر یا موبایل برای ثبت دقیق زمان حذفشده برای حل تمرینها‬
‫‪ .3‬تقویــم برای ثبت تاریخ انجام تمرینهای تقویت و تثبیت هر پله برای انجام تمرینها به صورت‬
‫منظم و در طول زمان‬
‫نایی کلی از معاری شانزده پلهی این کتاب برای تقویت عملکردهای مختلف شناختی با تمرینهایی از سطح سختی ‪ 1‬تا ‪5‬‬
‫مقدمه ‪13‬‬

‫تشخیص‬ ‫مهارتهای‬
‫استدال و حل مسأله‬ ‫مهارتهای کامی مهارتهای بینایی‪-‬فضایی‬ ‫انواع حافظه‬ ‫انواع توجه‬
‫احساسات‬ ‫محاسباتی‬

‫پلهها‬

‫اعداد‬

‫ریاضی‬
‫واژگان‬
‫تصاویر‬
‫استروپ‬

‫جهتیابی‬

‫محاسبات‬
‫ماز و پازل‬
‫رسم مسیر‬
‫جدول واژگان‬
‫متفاوت و مشابه‬

‫تجسم فضایی و‬

‫چیدمان تصاویر‬
‫مترادف و متضاد‬

‫ساختن داستان و‬
‫پیدا کردن تصاویر‬

‫تصاعدهای عددی‬
‫پیدا کردن تفاوت‬

‫انتخاب استراتژی و‬
‫پیدا کردن حروف و‬

‫بازشناسی احساسات‬
‫ضربالمثلها‪ ،‬واژگان‬

‫کشف ارتباطات منطقی‬

‫سودوکو و جداول اعداد‬

‫پیدا کردن اشیای گمشده‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫اول‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫دوم‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫سوم‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫چهارم‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫پنجم‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ششم‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫هفتم‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫هشتم‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫نهم‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دهم‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫یازدهم‬
‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دوازدهم‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫سیزدهم‬
‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫چهاردهم‬
‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره دوره‬ ‫دوره‬ ‫پانزدهم‬
‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره‬ ‫دوره دوره‬ ‫دوره‬ ‫شانزدهم‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪14‬‬

‫اگر تنها ‪ 15‬دقیقه فرصت دارید‪:‬‬

‫اگر میخواهید پیام اصلی این کتاب را تنها در پانزده دقیقه مرور کنید‪ ،‬مطالعهی ده نکتهی کلیدی‬
‫زیر را به شا همراه عزیز پیشنهاد میکنیم‪:‬‬

‫‪ 1‬نقش مغز در کیفیت و طول عمر شما غیر قابل انکار است‪ ،‬سامت آن را جدی بگیرید!‬
‫بســیاری از ما ضربالمثل «عقل سـالم در بدن سالم است» را بارها و بارها شنیدهایم و بنا به‬
‫معنا و مفهوم آن همیشه سعی کردهایم بیشترین توجه خود را معطوف به سامت و مراقبت از‬
‫بدنمان کنیم‪ .‬برای مثال اشیای سنگین بلند نمیکنیم تا کمرمان درد نگیرد‪ ،‬کفشی میخریم‬
‫که پاهایمان در آن راحت باشــند‪ ،‬در هوای آلوده ماســک میزنیم تا ریههایمان آسیب نبیند‪،‬‬
‫ورزش میکنیم تا وزن مناسب خود را حفظ کنیم و چاق نشویم و ‪....‬‬
‫اما آیا تا به حال به این مســاله فکر کردهاید که برای ســامت مغزمان چه کاری انجام دادهایم و‬
‫ا آنطور که شایسته است‪ ،‬به مغز توجه کردهایم؟ به نظر شما آیا برای داشتن بدن سالم‪،‬‬ ‫آیا اص ً‬
‫مغز سالم ضروریتر نیست؟‬
‫بــرای اینکــه بتوانید بــه اهمیت مغز در زندگی پــی ببرید‪ ،‬لحظهای خــود را بدون آن در‬
‫نظــر بگیرید‪ .‬در چنین شــرایطی نه تنها فعالیتهای پیچیــدهای مانند تفکر‪ ،‬زبان‪ ،‬حافظه‪،‬‬
‫تصمیمگیــری‪ ،‬احســاس‪ ،‬ادراک و تمرکز از بیــن میروند‪ ،‬بلکه حتــی نمیتوانید کارهای‬
‫سادهای مانند خوابیدن‪ ،‬غذا خوردن‪ ،‬راه رفتن‪ ،‬صحبت کردن‪ ،‬نوشتن‪ ،‬خواندن و ‪ ...‬را انجام‬
‫دهید‪ .‬آیا در چنین وضعی‪ ،‬زندگی شما با زندگی یک گیاه تفاوت دارد؟‬
‫‪ 2‬اگر تاکنون این اتفاق برای شـما افتاده اسـت که در یک فروشـگاه به کسی خیره شوید و‬
‫تاش کنید نام او را به خاطر بیاورید اما موفق نشوید‪ ،‬لطف ًا به مغز خود بیشتر توجه کنید!‬
‫تا چند ســال اخیر‪ ،‬این تصور برای بســیاری از افراد وجود داشــت که تنها با باا رفتن سن‪،‬‬
‫مغز انســانها ضعیف میشــود و دیگر نمیتواند مانند دوران جوانــی و نوجوانی کار کند و‬
‫انگار که کمکم بازنشسته میشود‪ .‬اما این باورها با مشاهدهی دانشآموزانی که در یادگیری‬
‫دروس مدرســه مشکل داشــتند یا افرادی که حتی در ‪ 90‬سالگی‪ ،‬همچنان در حال کسب‬
‫ا تغییر کرد و رازهای جدیدی از توانایی مغز فاش شــد‪ .‬اینکه مغز‪،‬‬ ‫علم و دانش بودند‪ ،‬کام ً‬
‫ساختاری تغییرپذیر است و نه ثابت‪ ،‬به محققان کمک کرد تا در پی کشف روشهایی باشند‬
‫که با استفاده از آنها به یاری مغز بروند و مانع از تحلیل و تضعیف آن شوند‪ .‬پس اگر امروز‬
‫نتوانســتید نام دوســت صمیمی خود را به یاد آورید‪ ،‬چهرهی او را در بین جمعیت ایستگاه‬
‫اتوبــوس تشــخیص دهید یا این که فراموش کردید بعد از خــروج از خانه‪ ،‬در را قفل کنید‪،‬‬
‫از مغز خود ناامید نشــوید‪ .‬اینها همه هشدارهایی هســتند که به شما میگویند مغزتان را‬
‫جدی بگیرید‪.‬‬
‫مقدمه ‪15‬‬
‫‪ 3‬مهم نیسـت مغز شـما چقدر قدرتمند است‪ ،‬آنچه اهمیت دارد این است که بدانیم این‬
‫عضو به جبران و احیای خود نیاز دارد!‬
‫انجام دادن ســریع محاســبات ذهنی‪ ،‬بیرون کشــیدن خاطرات دوران کودکی‪ ،‬نوشتن یک‬
‫نامهی اداری در حین گوش دادن به اخبار و تندتند حل کردن جدول‪ ،‬نشــاندهندهی توان‬
‫باای ذهنی و قدرتمندی مغز شماســت‪ .‬اما آیا بعد از ‪ 20‬دقیقه با ســرعت دویدن‪ ،‬دوست‬
‫ندارید روی یک صندلی بنشــینید و به پاهای خود اســتراحت دهید؟ مغز هم دقیقاً شرایط‬
‫مشــابهی دارد و بعد از فعالیت ذهنی به استراحت نیاز دارد تا انرژی مصرفشده را به دست‬
‫بیاورد‪ .‬مغز خســته‪ ،‬جســم ســالم را نیز از فعالیت باز میدارد‪ .‬استراحتهای کوتاه در طول‬
‫روز‪ ،‬گوش دادن به موســیقی آرامشبخش مانند صدای آب و طبیعت‪ ،‬انجام مدیتیشــن به‬
‫طور منظم و مســافرت کردن از جمله مواردی هســتند که مغز خسته برای به دست آوردن‬
‫انرژی مصرفشدهی خود به آنها نیاز دارد‪.‬‬
‫‪ 4‬مغز خود را با صبحانهای مقوی بیدار کنید و با تغذیهی سالم در طول روز‪ ،‬آن را بیدار نگه‬
‫دارید!‬
‫علت این که چرا پزشــکان تغذیه همیشه بر خوردن صبحانهی کامل تاکید میکنند و آن را‬
‫مهمترین وعدهی غذایی در طول روز میدانند‪ ،‬این است که صبحانهی کامل برای مغز مانند‬
‫ساعت زنگدار است که هر روز صبح باید مغز را سر موقع از خواب بیدار کند‪ .‬هرچقدر مواد‬
‫غذایی مقویتری سر سفرهی صبحانه قرار گیرد‪ ،‬مغز هم سریعتر بیدار میشود و بیداری آن‬
‫تا مدت بیشتری ادامه مییابد‪ .‬در کنار این وعدهی مهم غذایی‪ ،‬میوهها و سبزیها‪ ،‬لبنیات‪،‬‬
‫گردو‪ ،‬کشمش و بادام هم به مغز شما نیرو میدهند‪.‬‬
‫‪ 5‬تنها جسم شما نیست که نیاز به استراحت دارد‪ ،‬مغز شما هر شب‪ ،‬منتظر خواب حداقل ‪7‬‬
‫ساعته است!‬
‫بســیاری از شــبها این اتفاق برای ما افتاده است که با اینکه در بدنمان احساس خستگی‬
‫نمیکنیم‪ ،‬به اســتراحت نیاز داریم‪ .‬در این شرایط است که مغز شما بیشتر از جسمتان نیاز‬
‫به خواب دارد‪ .‬اگر همچنان به مقاومت برای بیدار ماندن ادامه دهید‪ ،‬مغز هم دیگر با شــما‬
‫همکاری نمیکند‪ .‬این همان شــرایطی اســت که شما به علت آن نمیتوانید ساعت ‪ 3‬صبح‬
‫یک متن ‪ 10‬خطی را با کمتر از حداقل ‪ 10‬اشتباه امایی تایپ کنید‪ .‬پس خمیازههای مغز‬
‫خود را جدی بگیرید‪.‬‬
‫با خواب کافی و منظم شبانه‪ ،‬مغز شما میتواند اطاعاتی را که در طول روز به آن وارد شده است‪،‬‬
‫به خوبی طبقهبندی و ذخیره کند‪ .‬در واقع‪ ،‬مغز با این کار به شما کمک میکند تا این اطاعات را‬
‫در آینده به راحتی به خاطر آورید یا از آنها برای تصمیمگیری و برنامهریزی استفاده کنید‪ .‬این را‬
‫هم فراموش نکنید که خواب منظم‪ ،‬توان مغزی را به طور قابل توجهی باا میبرد‪ .‬در مقابل برهم‬
‫خوردن نظم خواب و بیخوابی‪ ،‬مغز را ضعیف و فعالیتهای آن را مختل میکند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪16‬‬
‫‪ 6‬در روز سـاعاتی را به ورزش کردن اختصاص دهید‪ ،‬حتی اگر این ورزش‪ ،‬باا رفتن و پایین‬
‫آمدن از پلهها باشد!‬
‫ورزشهای بدنی‪ ،‬برای ســامت مغز بسیار اهمیت دارد‪ .‬بهتر و بیشتر شدن جریان خون به‬
‫قسمتهای مختلف مغز‪ ،‬آن را به طور کامل تغذیه میکند و خستگی مغز را از بین میبرد‪.‬‬
‫برای ورزش کردن‪ ،‬نیازی به ثبت نام در باشگاههای ورزشی و خریدن وسایل و دستگاههای‬
‫ورزشــی ندارید‪ .‬اگر هم در طول روز وقت کافی برای ورزش کردن ندارید و مدام پشت میز‬
‫کار خود نشستهاید‪ ،‬همین اان از روی صندلی بلند شوید و چند حرکت سادهی کششی در‬
‫ناحیهی دســت و پاهای خود انجام دهید‪ .‬اگر زمان انجام این تمرینات را هم ندارید‪ ،‬به هر‬
‫بهانهای پیادهروی کنید‪ .‬این پیادهروی ممکن است مسیر محل کار‪ /‬مدرسه تا خانه یا حتی‬
‫باا رفتن و پایین آمدن از پلههای خانه باشد‪.‬‬
‫‪ 7‬برای داشتن مغزی فعال و سالم‪ ،‬در باشگاه ورزش مغز ثبت نام کنید‪ ،‬همین امروز!‬
‫تمرینات هوازی یکی از مهمترین قســمتهای برنامههای ورزشــی است که به واسطهی آن‬
‫اکســیژن بیشتری به نواحی مختلف مغز میرود و توانایی آن را به طور چشمگیری افزایش‬
‫میدهد‪ .‬ورزشهایی مانند طناب زدن‪ ،‬فوتبال و والیبال‪ ،‬نقش موثری در توانمندسازی مغز‬
‫دارند‪ .‬اما جدا از ورزشهای بدنی‪ ،‬آیا میدانستید که میتوانید ورزشهای مغزی هم داشته‬
‫باشــید و روزانه آنها را انجام دهید؟ هدف از انجام این تمرینات‪ ،‬به فعالیت واداشتن مغز و‬
‫مانع شــدن از اســتراحت طوانیمدت و تنبل شدن آن است‪ .‬برای انجام ورزشهای مغزی‪،‬‬
‫تنهــا کافی اســت که یک پازل یا جدول تهیــه کرده‪ ،‬آن را حل کنید یــا اینکه یک بازی‬
‫کامپیوتری انجام دهید‪ .‬با این کار شــما وارد باشگاه ورزشی مغز شدهاید‪ .‬اما اگر میخواهید‬
‫عضو دائم آن باشید و نتیجهی انجام ورزشها را بر تناسب مغزی خود ببینید‪ ،‬باید هر روز به‬
‫این باشگاه بیایید‪ .‬تمرینات نوشتهشده در این کتاب هم‪ ،‬مانند دستگاههای ورزشی هستند‬
‫که شما را در این راه یاری میکنند‪.‬‬
‫‪ 8‬خندیدن‪ ،‬تفریح کردن و داشـتن احساسـات مثبت مانند یک باتری پرقدرت‪ ،‬مغز شما را‬
‫شارژ میکند و استرس آن را از بین میبرد!‬
‫مغز عضوی از بدن است که طرفدار سرگرمی و تفریح است‪ ،‬به طوری که خندیدن و احساس‬
‫لذت شما در طول روز مانند یک جریان پرقدرت‪ ،‬انرژی زیادی به آن منتقل میکند‪ .‬اما در‬
‫مقابل‪ ،‬احساســات منفی مانند اســترس و اضطراب‪ ،‬اتصااتی در این جریان ایجاد میکند و‬
‫میتواند انرژی مغز را یکباره تخلیه کند‪ .‬زمانی که احســاس ناامیدی میکنید‪ ،‬نمیتوانید‬
‫واقعیات را به صورت منطقی بررسی و برای حل مشکات راه حلی پیدا کنید‪ .‬پس تا جایی‬
‫ا شارژ شود‪.‬‬‫که میتوانید در طول روز از احساســات منفی دور شوید و بگذارید مغزتان کام ً‬
‫مــا هم در ایــن کتاب این موضوع را فراموش نکرده و تمریناتی را انتخاب کردهایم که عاوه‬
‫بر جنبهی فکری‪ ،‬برای شما سرگرمکننده هم باشند‪.‬‬
‫مقدمه ‪17‬‬
‫‪ 9‬مغز شـما مانند مدیر یک کارخانهی بزرگ اسـت‪ .‬این مدیر را برای کارهای جزئی خسـته‬
‫نکنید و به جای آن از معاونان خود استفاده کنید!‬
‫برای مدیر کارخانه که درگیر مســئولیتهای سنگین اجرایی است و باید تصمیمگیریهای‬
‫مهمی انجام دهد و ریســکهای زیادی را بپذیرد‪ ،‬مســائلی چون چیدمان دستگاهها‪ ،‬ساعت‬
‫کار و استراحت کارکنان و نظم کاری توزیعکنندگان‪ ،‬مسائل بسیار ساده و کماهمیتی است‬
‫که انجام آنها را باید به عهدهی معاونان خود بگذارد و در عوض زمان و انرژی خود را صرف‬
‫امور مهمتری کند‪ .‬مغز هم همین شرایط را دارد‪ .‬اگر بخواهید در طول روز انرژی مغز خود‬
‫را صرف کارهای کماهمیت بکنید‪ ،‬مغز خیلی زود خســته میشــود و دیگر نمیتواند تا آخر‬
‫روز به شــما کمک کند‪ .‬برای مثال به جای آنکــه بخواهید مدام با خودتان قرار ماقات بعد‬
‫از ظهــر را تکرار کنید یا در حافظه به دنبال مکان و زمان آن بگردید‪ ،‬برنامهی ماقات را به‬
‫تلفن همراهتان بدهید و آن را طوری تنظیم کنید که ‪ 30-45‬دقیقه قبل از موعد آن‪ ،‬زنگ‬
‫هشدار بزند یا آن را روی برگهای یادداشت کرده‪ ،‬روی میز خود قرار دهید‪.‬‬
‫‪ 10‬هیچ وقت باور نکنید که میتوانید با مصرف دارو‪ ،‬یکشـبه مغز خود را جوان کنید‪ ،‬چون‬
‫چنین دارویی هنوز کشف نشده است!‬
‫در بسیاری از بازارهای تجاری‪ ،‬تولیدکنندگان از احساس ناامیدی و درماندگی مشتریان سوء‬
‫اســتفاده میکننــد و با ترکیبی غیرواقعــی و کمک گرفتن از قدرت تلقیــن‪ ،‬افراد را فریب‬
‫میدهند‪ .‬برای مثال دارویی را تبلیغ میکنند که مصرف دو بار در روز آن‪ ،‬شــما را باهوش‬
‫میکند و نمیگذارد حافظهی خود را از دست بدهید‪.‬‬
‫این تبلیغات در حقیقت داســتانهای ســاختگی هســتند‪ ،‬زیرا تاکنون هیچ دارویی کشف‬
‫نشده اســت که بتواند مغز شما‬
‫را قدرتمند ســازد‪ .‬اگر شما باور‬
‫داشــته باشــید که مغــز برای‬
‫توانمند شدن به دارو نیاز ندارد‬
‫و ورزشهــای مغزی‪ ،‬تنها روش‬
‫توانمند شــدن مغز شما هستند‬
‫در این صورت اهمیت اســتفاده‬
‫از کتابچــهی حاضــر را نیــز‬
‫میپذیرید و با پشتکار و ارادهی‬
‫فـوادین‪ ،‬تمـرینهای آن را به‬
‫طور منظم انجام میدهید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪18‬‬

‫اگر تنها ‪ 5‬دقیقه فرصت دارید‪:‬‬

‫مغز شما عضوی توانمند است که در کیفیت و طول عمر شما نقش بسیار مهمی ایفا میکند‪.‬‬
‫مغز همچون فرماندهی اســت که تمام فعالیتهای انســان را در طول روز کنترل و هدایت‬
‫میکند‪ .‬واضح اســت که اگر این عضو به خوبی کار نکند یا دچار خطا شود‪ ،‬زندگی مختل و‬
‫حتی متوقف میشــود‪ .‬اما از سویی دیگر‪ ،‬آسیب و ضعیف شدن مغز هم به معنای آخر خط‬
‫نیســت و عموماً در صورت خواست و تاش شــما‪ ،‬راه برگشتی وجود دارد‪ .‬دانشآموزی که‬
‫نمیتواند مطالب درســی خواندهشدهی شب قبل را هنگام امتحان به یاد بیاورد‪ ،‬خانمی که‬
‫نمیتواند حین آشــپزی نسبت مواد ازم را متناسب با تعداد افراد رعایت کند‪ ،‬کارمندی که‬
‫برای انجام محاسبات ریاضی حتماً به ماشین حساب نیاز دارد‪ ،‬پزشکی که نام بیماران خود‬
‫را فرامــوش میکند یا حتی بیمارانی که بر اثر آســیب مغزی بخش عمدهای از تواناییهای‬
‫ذهنی خود را از دســت دادهاند‪ ،‬نباید این مشکات را ساده بپندارند و به آنها توجه نکنند‪،‬‬
‫زیرا با گذشــت زمان این مشکات شــدیدتر میشــوند و خود را با عواقب جدیتری مانند‬
‫اختــال در جریان کار و زندگی و از دســت دادن موقعیتهای شــغلی و اجتماعی نشــان‬
‫میدهند‪ .‬همان طور که سامت قلب‪ ،‬برای شما اهمیت دارد و با کوچکترین احساس درد‬
‫در آن نگران میشوید و حتی به پزشک مراجعه میکنید‪ ،‬مغز هم باید برایتان اهمیت داشته‬
‫باشــد‪ .‬شــما حتی نباید منتظر نشانههایی از ضعیف شدن مغز باشید و بعد به دنبال راه حل‬
‫بگردید‪ .‬همانطور که ورزش کرده‪ ،‬ســعی میکنید غذاهای سالم مصرف کنید تا قلب خود‬
‫را ســالم نگه دارید‪ ،‬باید به مغز خود هم رســیدگی کنید‪ .‬مغز از شــما انتظار دارد عاوه بر‬
‫اینکه مراقب رژیم غذایی و استراحت آن هستید‪ ،‬به درستی از آن استفاده کنید و نگذارید‬
‫تنبل شود‪ .‬برای مغز خود فعالیتهای تفریحی و سرگرمکنندهای پیدا کنید که خودتان هم‬
‫از انجام آنها لذت میبرید‪ .‬حل منظم تمرینات این کتاب‪ ،‬بازیهای کامپیوتری‪ ،‬بازیهای‬
‫فکری گروهی‪ ،‬حل جداول واژگان و سودوکو عاوه بر اینکه مغز شما را برای مدتی درگیر‬
‫فعالیتهای مفید و ســازنده میکند‪ ،‬به شما احســاس نشاط و شادی هم میدهد‪ .‬اگر شما‬
‫این فعالیتها را به طور مرتب و روزانه انجام دهید‪ ،‬بعد از مدتی میبینید که فراموش کردن‬
‫و حواسپرتی دیگر برای شما معنی ندارد‪.‬‬
‫اما به این نکته هم توجه داشــته باشــید که در این مســیر باید صبور باشید‪ .‬بهبود توانایی‬
‫مغز اتفاقی نیست که یکشبه رخ دهد‪ ،‬باید صبور باشید و با پشتکار این راه را ادامه دهید‪.‬‬
‫تغییرات در هر مرحله‪ ،‬کوچک و تدریجی است‪.‬‬
‫مقدمه ‪19‬‬

‫این را هم فراموش نکنید که طول این مسیر برای افراد‬

‫مختلف‪ ،‬متفاوت اســت‪ .‬شما ممکن اســت در طول دو‬
‫هفته متوجه تغییرات مثبت شــوید و دوستتان در طول‬
‫یک ماه‪ .‬پس در حل تمرینات این کتاب صبور باشــید و‬
‫در این ‪ 16‬جلســهای که با شما هستیم‪ ،‬این کتاب را از‬
‫خودتان جدا نکنید‪...‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪20‬‬

‫اگر تنها ‪ 30‬ثانیه فرصت دارید‪:‬‬

‫بــرای یک لحظه چشــمهای خود را ببندید و چنین تصویــری را در ذهن خود تصور کنید‪:‬‬
‫شــما در ‪ 90‬سالگی هســتید و هنوز میتوانید به راحتی عملیات ریاضی را به صورت ذهنی‬
‫انجــام دهید؛ یــاد خاطرات دوران کودکی و اولین روز مدرســه بیفتید؛ نقطهی اتکای دیگر‬
‫اعضای خانواده برای ارائهی مشاوره و انجام تصمیمگیریهای خردمندانه باشید و برای خود‬
‫بهترین غذاها را درست کنید‪ .‬اگر چه در ظاهر‪ ،‬این تصویر‪ ،‬یک ایدهآل ذهنی است‪ ،‬میتواند‬
‫به واقعیت هم تبدیل شــود‪ .‬اگر شــما بتوانید از مغز خود در سنین پایینتر درست استفاده‬
‫کنید و مراقب سامت آن باشید‪ ،‬مغز هم با شما همکاری میکند و تا آخر عمر شما را تنها‬
‫نمیگذارد‪ .‬همانطور که با باا رفتن ســن‪ ،‬پوست چروکیده میشود و موها سفید‪ ،‬مغز هم‬
‫در این سنین دچار تغییراتی میشود که شاید در ابتدا برای ما نگرانکننده و حتی غیرقابل‬
‫باور باشــد‪ .‬این که نمیتوانیم مانند گذشته به سرعت تصمیم بگیریم‪ ،‬نسبت به رخدادهای‬
‫اطــراف خود به موقع واکنش نشــان دهیم‪ ،‬خاطرات جدید را به آســانی بــه یاد آوریم و ‪....‬‬
‫همگی واقعیتهایی طبیعی هستند‪ ،‬که یک روز برای همهی افراد رخ میدهند و همهی ما‬
‫باید به طور منطقی آنها را بپذیریم‪ .‬البته در همین شرایط‪ ،‬برخی از مهارتهای شناختی ما‬
‫قدرتمندتر هم میشود و در حقیقت به بلوغ کامل میرسند‪ .‬این که افراد میانسال میتوانند‬
‫با تکیه بر دانش و تجربهای که طی ســالها کسب کردهاند‪ ،‬تصمیمات خردمندانهای بگیرند‬
‫یا قضاوت درســتی انجام دهند‪ ،‬مصداق همین بلوغ و پختگی است‪ .‬آنچه اهمیت دارد این‬
‫اســت که بتوانیم با اســتفاده از روشها و ابزارهایی که در دســت داریم (مانند همین کتاب‬
‫تمرین) نقاط ضعف خود را جبران کنیم و بر توانمندیهای خود بیفزاییم‪ .‬برای آنکه بتوانید‬
‫سامت کارکرد مغز خود را در سنین بااتر بیمه کنید‪ ،‬از همین امروز شروع کنید و بدانید‬
‫که هیچگاه برای شــروع دیر نشــده است‪ ،‬اگر چه ممکن اســت این آغاز در سنین باا کمی‬
‫دشــوارتر باشــد‪ .‬برای مغز خود برنامهی منظمی بچینید و در آن رژیم غذایی سالم‪ ،‬خواب‬
‫کافی و ورزش مناسب را در نظر بگیرید‪ .‬برای کار و استراحت مغز زمانبندی درست تعریف‬
‫کنید‪ .‬مغز شــما باید حتماً هر روز درگیر یک فعالیت ذهنی سرگرمکنندهی جهتدار باشد‪.‬‬
‫برای مثال یک روز بر فعالیتی که جهت بهبود حافظه و توجه است‪ ،‬متمرکز شوید و روز بعد‬
‫به عملیات محاســباتی بپردازید‪ .‬این برنامه باید در شروع‪ ،‬سبک و ساده باشد تا مغز را زیاد‬
‫خســته نکند‪ .‬پس برای شــروع این مسیر‪ ،‬قلم خود را بردارید‪ ،‬کتاب تمرین را باز کنید و از‬
‫جلسهی اول با دقت و آرامش آغاز کنید‪.‬‬
‫مقدمه ‪21‬‬

‫چالشهای مغزی بین جلسهای (اضافهشده در ویرایش جدید کتاب)‬

‫کدام فعالیتها در زندگی روزانه به بهبود فعالیت مغز من کمک میکنند؟‬

‫‪ 16 ‬تمرین کاربردی‪ :‬هر جلسه یک تمرین‬
‫تحقیقاتی که امروزه در حوزهی توانمندسازی عملکردهای مغزی انجام میشوند‪ ،‬نشان میدهند که عاوه‬
‫بر حل منظم و پیوستهی تمرینات مغزی مانند آنچه در کتاب باشگاه مغز‪ ،‬طراحی و گردآوری شده است‪،‬‬
‫انجام تمرینات خاصی در فعالیتهای روزمره نیز میتواند در ارتقای سامت مغز و عملکردهای آن بسیار‬
‫موثر باشد‪ .‬این تمرینات که تحت عنوان استراتژیهای کاربردی برای توانمندسازی مغز خوانده میشود‪،‬‬
‫اغلب به گونهای طراحی میشوند که افراد بتوانند بدون نیاز به امکانات خاصی آنها را به طور منظم انجام‬
‫دهند و در برنامهی روزانهی خود بگنجانند‪ .‬ما نیز تصمیم گرفتیم در ویرایش دوم کتاب باشگاه مغز‪ ،‬در چند‬
‫صفحه به ارائهی مجموعهای از این تمرینات کاربردی بپردازیم تا شما بتوانید بعد از انجام هر پله از تمرینات‬
‫تقویت شناختی و تا قبل از شروع پلهی بعدی‪ ،‬یکی از این تمرینات کاربردی را مطالعه کنید و روزانه آن را‬
‫انجام دهید و تکرار نمایید‪ .‬پس با ما در این بخش جدید باشگاه مغز همراه شوید‪:‬‬
‫پلهی اول‪ :‬چالش طبقهبندی مفاهیم‬
‫برای پلهی اول کتاب‪ ،‬چالش به نســبت آســان و آشنایی را برای شــما در نظر گرفتهایم‪ .‬انجام این‬
‫تمرین‪ ،‬عاوه بر ارتقای سرعت پردازشهای ذهنی‪ ،‬حافظه و تمرکز شما را نیز تقویت میکند‪ .‬برای‬
‫انجام این چالش‪ ،‬ابتدا با طبقهی میوهها شــروع میکنیم‪ .‬کاغذ ســفیدی بردارید و ســعی کنید در‬
‫یک دقیقه هر تعداد میوه که به ذهنتان میرســد روی کاغذ بنویسید‪ .‬بعد از اتمام یک دقیقه‪ ،‬تعداد‬
‫میوههایی را که نوشــته بودید‪ ،‬بشــمارید و آن را یادداشــت کنید‪ .‬اکنون به سراغ طبقهی حیوانات‬
‫میرویــم‪ .‬همیــن کار را در مدت زمان یک دقیقه با نــام حیوانات انجام دهید‪ .‬بعد از پایان این مدت‬
‫زمان‪ ،‬تعداد را یادداشــت کنید‪ .‬حال در طول روزهای هفته تا قبل از شــروع انجام تمرینات بخش‬
‫بعدی کتاب هر روز ‪ 5‬طبقهی دیگر را که اعضای متعددی دارند نظیر انواع ماشــینها یا انواع گلها‬
‫پیدا کنید و همین تمرین یکدقیقهای را دربارهی هر کدام از آنها انجام دهید‪.‬‬
‫پلهی دوم‪ :‬چالش داستاننویسی‬
‫برای پلهی دوم کتاب‪ ،‬میخواهیم نقش یک نویسنده را به شما بدهیم و شما را به چالش نوشتن یک‬
‫داستان کوتاه دعوت کنیم‪ .‬هدف از این تمرین ارتقای مهارتهای کامی و منطق است که در قالب‬
‫نوشتن جمات معنادار‪ ،‬منسجم و منطقی در مدت زمان تعیینشده صورت میگیرد‪ .‬برای انجام این‬
‫تمرین کاغذ سفیدی بردارید ادامهی جملهی زیر را در قالب یک داستان کوتاه بنویسید‪:‬‬
‫«دیروز برای خرید به فروشگاه رفته بودم‪ ،‬هنگام عبور از مقابل قفسهی خوراکیها ناگهان متوجه شدم‪»...‬‬
‫ســعی کنید ادامهی جملهی باا را در حداکثر ‪ 5‬دقیقه بنویســید‪ .‬بعد از پایان این مدت زمان‪ ،‬تعداد‬
‫واژههای نوشتهشدهی خود را بشمارید و یادداشت کنید‪ .‬هرچه تعداد واژگان شما بیشتر باشد‪ ،‬تمرین‬
‫را بهتر انجام دادهاید‪ .‬هر روز برای خود یک چالش داستاننویســی طراحی کنید و در ‪ 5‬دقیقه حل‬
‫کنید‪.‬‬
‫پلهی سوم‪ :‬چالش حفظ شعر‬
‫حتمــا شــما هم یک یا چند تا از شــعرهای درس فارســی دوران مدرســهتان را به خاطــر دارید و‬
‫هرازچندگاهی بیتهایی از آن را برای خود میخوانید و به یاد خاطرات دوران تحصیل خود میافتید‪.‬‬
‫از آنجا که حفظ شعر و تکرار آن‪ ،‬یکی از فعالیتهایی است که در تقویت حافظه و گنجایش آن برای‬
‫ذخیرهی اطاعات‪ ،‬موثر اســت‪ ،‬ما میخواهیم امروز شــما را به چالش حفظ شعر دعوت کنیم‪ .‬برای‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪22‬‬
‫این کار‪ ،‬شعری کوتاه از یک دیوان اشعار مانند حافظ انتخاب کنید و از روی آن چند مرتبه با دقت‬
‫بخوانید‪ .‬سعی کنید در حین خواندن شعر‪ ،‬تصاویر مرتبط با واژگان بهکاررفته در شعر را در ذهن خود‬
‫بســازید‪ .‬در طول روز‪ ،‬چند مرتبه این کار را تکرار کنید تا مطمئن شــوید شعر را به طور کامل حفظ‬
‫کردهاید‪ .‬در روزهای بعد‪ ،‬سعی کنید بدون نگاه کردن به شعر آن را از حفظ برای خود تکرار کنید‪.‬‬
‫پلهی چهارم‪ :‬چالش ساعت برعکس‬
‫آیا تا به حال تجربهی بستن ساعت مچی خود را به طور وارونه داشتهاید؟ این تمرین‪ ،‬چالش امروز است‪.‬‬
‫برای این کار از صبح که بیدار میشوید‪ ،‬ساعت مچی خود را برعکس ببندید و سعی کنید در طول روز‬
‫چندین بار به آن نگاه کنید و زمان را تشخیص دهید‪ .‬بدون شک این تمرین ابتدا برایتان دشوار است‪،‬‬
‫زیــرا با این کار تغییری جدید در فعالیت معمول مغز ایجــاد کردهایم که به آن عادت ندارد‪ .‬هر بار که‬
‫بخواهیم از روی ساعت وارونه زمان را بگوییم‪ ،‬مغز مجبور میشود با صرف انرژی بیشتر به زمان توجه‬
‫کند و با در نظر گرفتن جهت جدید قرارگیری اعداد و عقربهها‪ ،‬زمان را درک کند‪ .‬این تمرین یکی از‬
‫تمرینات نوروبیک است که سعی دارد مغز را با شیوهای جدید و غیرمعمول فعال کند‪.‬‬
‫پلهی پنجم‪ :‬چالش پرتاب توپ‬
‫یکی از تمریناتی که در تقویت و ارتقای توجه و تمرکز شما موثر خواهد بود‪ ،‬تمرین با توپ است‪ .‬در‬
‫صورتی که این تمرین بهدرســتی انجام شــود‪ ،‬مهارت بصری فضایی و سرعت واکنش شما را هم باا‬
‫میبرد‪ .‬برای انجام این تمرین‪ ،‬توپ کوچک و نســبتاً سبکی را که هماندازهی توپهای تنیس است‪،‬‬
‫بردارید و در حالی که ایستاده یا نشستهاید‪ ،‬آن را مستقیم به باا پرتاب کنید و سعی کنید با تمرکز‬
‫روی حرکاتش‪ ،‬آن را در حین پایین آمدن در دســتانتان بگیرید و دوباره پرتاب کنید‪ .‬در طول روز‬
‫چند مرتبه این تمرین را انجام دهید‪ .‬پرتاب یک توپ‪ ،‬نوع آســان این تمرین اســت و در صورتی که‬
‫بتوانید این کار را با دو توپ یا تعداد بیشــتری انجام دهید‪ ،‬فشــار بیشتری بر تقویت تمرکز‪ ،‬سرعت‬
‫عمل و مهارتهای بصری فضایی خود اعمال کردهاید‪.‬‬
‫پلهی ششم‪ :‬چالش دوران مدرسه‬
‫حافظهی طوانیمدت‪ ،‬انبار ذخیرهی اطاعات قدیمی و گذشــتهی ما است که بخشی از اطاعاتش‬
‫در گذر زمان‪ ،‬بهتدریج محو میشــود‪ .‬در صورتی که بتوانیم این اطاعات را هر چند وقت یکبار به‬
‫یــاد آوریم‪ ،‬میتوانیم از این حافظهی خود مراقبت کنیم‪ .‬یکی از تمریناتی که در این خصوص موثر‬
‫خواهد بود‪ ،‬چالش دوران مدرسه است که ما امروز شما را به انجام آن دعوت میکنیم‪ .‬برای این کار‬
‫کاغذی بردارید و سعی کنید اسامی مربیان و معلمانتان را از دوران دبستان خود به ترتیب بنویسید‪.‬‬
‫این تمرین را میتوانید با به خاطر آوردن اسامی همکاسیهای خود نیز انجام دهید‪.‬‬
‫پلهی هفتم‪ :‬چالش بازی با لغات‬
‫یکی از تمریناتی که تاثیر قابل ماحظهای در بهبود ســطح توجه و تمرکز شــما دارد‪ ،‬تمرین بازی با‬
‫لغات اســت‪ .‬برای انجام این تمرین‪ ،‬صفحهای از روزنامه یا کتابی که در اختیار دارید‪ ،‬انتخاب کنید‬
‫و ســعی کنید تعداد واژگان بهکاررفته با حرف «ب» را در متن بشــمارید و دور آنها خط بکشید‪ .‬در‬
‫تمریــن بعــدی‪ ،‬پاراگرافی از همان روزنامه یا کتاب را به دلخواه انتخــاب کنید و این بار تعداد لغات‬
‫استفادهشده در آن را صرف نظر از حروف الفبا‪ ،‬بشمارید و زمان آن را یادداشت کنید‪ .‬این تمرین را‬
‫به صورت روزانه تکرار کنید‪.‬‬
‫پلهی هشتم‪ :‬چالش انجام همزمان دو کار‬
‫تمرینی که امروز باید آن را انجام دهید‪ ،‬تاش برای انجام همزمان دو کار اســت‪ .‬انجام موثر این تمرین‬
‫عملکرد مغز شما را در توجه همزمان به بیش از یک عامل افزایش میدهد و آن را قادر میسازد تا بهراحتی‬
‫مقدمه ‪23‬‬
‫بین دو فعالیت در حال انجام جابهجا شود‪ .‬برای انجام این تمرین‪ ،‬کاغذ سفیدی بردارید و شروع به نوشتن‬
‫جملهی «انجام همزمان چند کار‪ ،‬دشوار است» کنید‪ .‬به این ترتیب که با نوشتن هر حرف بهکاررفته در‬
‫این جمله‪ ،‬یک عدد نیز در پایین آن یادداشت کنید‪ .‬اعداد را از ‪ 1‬شروع کنید و تا جایی پیش بروید که به‬
‫آخرین حرف بهکاررفته در جمله یعنی «ت» برسید‪ .‬برای مثال اولین حرف این جمله «ا» است که بعد از‬
‫نوشتن آن باید عدد ‪ 1‬را بنویسید‪ ،‬دومین حرف «ن» است که باید برای آن عدد ‪ 2‬را بنویسید‪ .‬با این کار‬
‫توجه شما به طور مداوم بین حروف و اعداد جابهجا میشود‪.‬‬
‫پلهی نهم‪ :‬چالش ببین و بگو‬
‫این تمرین برای تقویت حافظهی تصویری شــما ارائه شــده اســت‪ .‬برای انجام ایــن تمرین هر کجا‬
‫هستید‪ ،‬سعی کنید یک دقیقه به اطرافتان با دقت نگاه کنید و هر آنچه در محیط میبینید (از قبیل‬
‫وســایل و تعداد آنها‪ ،‬نحوهی چیدمان مبلمان و تعداد افراد حاضر) به خاطر بســپارید‪ .‬بعد از پایان‬
‫یک دقیقه‪ ،‬چشمانتان را ببندید و از عدد ‪ 1‬تا ‪ 30‬به طور معکوس (‪ 27 ،28 ،29 ،30‬و‪ )...‬بشمارید‪.‬‬
‫سپس هر آنچه در اطرافتان مشاهده کردید‪ ،‬برای خود بیان کنید‪ .‬این تمرین را در فضاهای مختلف‬
‫و به صورت روزانه انجام دهید‪.‬‬
‫پلهی دهم‪ :‬چالش انجام محاسبات ذهنی‬
‫امروز میخواهیم شــما را به چالش انجام محاســبات ذهنی دعوت کنیم‪ .‬این تمرین را باید در طول‬
‫روز چندین مرتبه انجام دهید‪ .‬برای شروع‪ ،‬عددی مانند ‪ 100‬را در نظر بگیرید و سعی کنید به طور‬
‫ذهنی عدد ‪ 3‬را به صورت متوالی از آن کم کنید‪ .‬برای مثال ‪ 79 ،82 ،85 ،88 ،91 ،94 ،97 ،100‬و‬
‫‪ ...‬سعی کنید سرعت انجام آن را بهتدریج باا ببرید و به خاطر داشته باشید که نمیتوانید از انگشتان‬
‫دست یا نوشتن روی کاغذ استفاده کنید‪ .‬بعد از انجام اولین مرتبه‪ ،‬عدد دیگری مانند ‪ 200‬را انتخاب‬
‫کرده‪ ،‬این بار سعی کنید ‪ 7‬تا ‪ 7‬تا به آن اضافه کنید‪ .‬انجام منظم این تمرین تمرکز‪ ،‬سرعت عمل و‬
‫مهارتهای محاسباتی شما را افزایش میدهد‪.‬‬
‫پلهی یازدهم‪ :‬چالش کار در آینه‬
‫انجام کارها به شــیوهی عکس (وارونه) بسیار دشــوار و گاه غیرممکن است‪ .‬در این شیوه ادراک شما از‬
‫دنیای پیرامون وارونه و تفسیر اطاعات برای مغزتان دشوار میشود‪ .‬یکی از تمریناتی که انعطافپذیری‬
‫ادراک بهویژه ادراک بصری فضایی را افزایش میدهد‪ ،‬تمرین استفاده از آینه برای انجام کارهای روزمره‬
‫است که تمرین امروز شما میباشد‪ .‬برای این کار آینهای با اندازهی متوسط انتخاب کنید و مقابل دستان‬
‫خود بگذارید و ســعی کنید فعالیتهایی مانند نوشتن یک متن روی کاغذ یا شمارهگیری از روی تلفن‬
‫همراه را به گونهای که تنها به آینه نگاه میکنید‪ ،‬انجام دهید‪ .‬شما با این روش‪ ،‬حرکات دستانتان را تنها‬
‫با استفاده از دستوراتی که از مغزتان و آینه میرسد‪ ،‬هدایت میکنید‪.‬‬
‫پلهی دوازدهم‪ :‬چالش در نقاشی‬
‫بســیاری از مــا در دوران کودکی‪ ،‬اوقات فراغتمان را به نقاشــی و رنگآمیــزی میگذراندیم و حتی‬
‫نقاشــیهایی را که بیش از بقیه دوســت داشتیم به دیوار اتاقمان میچسباندیم‪ .‬اما گذر زمان و غرق‬
‫شــدن در فعالیتهای درســی و شــغلی دیگر زمانی برای این کار نگذاشته و مدتهاست از نقاشی و‬
‫رنگآمیزی دور ماندهایم‪ .‬نقاشی و به ویژه رنگ کردن آن‪ ،‬تاثیر قابل توجهی در بهبود و تقویت توجه‬
‫و تمرکز خواهد داشت‪ .‬زمانی که سعی میکنیم طرحی مشابه از روی مدل واقعی یا ذهنی بکشیم و‬
‫بدون بیرون زدن از خطوط‪ ،‬طرح رسمشــده را رنگ کنیم‪ ،‬مغز را برای صرف منابع توجه خود فعال‬
‫کردهایم‪ .‬پس برای امروز کاغذ سفیدی بردارید و طرحی دلخواه روی آن بکشید و با رنگهای مناسب‬
‫آن را رنگآمیزی کنید‪ .‬این تمرین را به صورت روزانه ادامه دهید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪24‬‬
‫پلهی سیزدهم‪ :‬چالش برای پیروزی در بازی‬
‫حتما شما هم با بازیهای فکری همچون شطرنج‪ ،‬راز جنگل‪ ،‬مونوپولی‪ ،‬فکر بکر‪ ،‬دبرنا‪ ،‬مار و پله‪ ،‬اسمفامیل‬
‫و پازل آشنایی دارید و حداقل یک بار آنها را انجام دادهاید‪ .‬هر یک از این بازیها سطحی از عملکردهای‬
‫مختلف مغزی را درگیر میکند و بر تقویت آنها اثر میگذارد‪ .‬این فعالیتهای فکری و سرگرمکننده‪ ،‬در‬
‫صورتی که گروهی انجام شــوند‪ ،‬عملکرد مغز را در برقراری ارتباطات اجتماعی و بهویژه درک احساسات‬
‫دیگران افزایش میدهد‪ .‬سعی کنید در طول هفته حداقل یک بار با اعضای خانواده یا دوستانتان به انجام‬
‫چنین بازیهایی بپردازید‪ .‬انگیزهی شما برای بردن در این بازیها‪ ،‬نیرویی مضاعف به مغزتان میدهد‪.‬‬
‫پلهی چهاردهم‪ :‬چالش برای بحث‬
‫نظرتان راجع به اتفاقات روز چیست؟ با کدام یک از نظرات دوستتان موافق هستید و با کدام مخالف؟ از‬
‫رفتار همکارتان در مقابل مدیر دفاع میکنید؟ به نظرتان نتیجهی تصمیمی که امروز گرفتید چه میشود؟‬
‫و مواردی از این قبیل‪ ،‬مسائلی هستند که میتوانید ساعاتی را در طول روز با خود یا با دیگران در موردشان‬
‫بحث کنید و بهصورت منطقی از نظریات خود دفاع کنید‪ .‬در حقیقت چالش برای بحث‪ ،‬تمرینی کاربردی‬
‫اســت برای تحریک عملکردهای متعدد مغزی مانند منطق‪ ،‬اســتدال‪ ،‬حافظه‪ ،‬توجه و ســیالی کامی‪.‬‬
‫بنابراین از مقابل اتفاقاتی که در اطرافتان رخ میدهد‪ ،‬ســاده نگذرید و در مورد آنها صحبت کنید‪ ،‬نظر‬
‫دهید و به نظرات دیگران گوش کنید‪.‬‬
‫پلهی پانزدهم‪ :‬چالش احساسات‬
‫بســیاری از افراد در تشــخیص و درک احساســات خود و دیگران دچار مشکل هســتند و نمیتوانند به‬
‫درستی بین احساسات مختلف تمایز قائل شوند‪ .‬همین مساله باعث میشود آنها نتوانند در موقعیتهای‬
‫اجتماعی‪ ،‬رفتار درستی انجام دهند‪ .‬چالش امروز برای درک و شناخت بهتر احساساتمان ارائه شده است‪.‬‬
‫کاغذ ســفیدی بردارید و از ابتدای روز احساســاتی را که تجربه میکنید بنویسید‪ .‬این کار را تا پایان روز‬
‫ادامه دهید و در پایان نوشتههای خود را مرور کنید‪ .‬مطمئناً در طول روز در موقعیتهایی قرار میگیرید‬
‫که نمیتوانید عنوان مناسبی برای نوع احساستان پیدا کنید‪ .‬در این شرایط‪ ،‬حالتهای هیجانی خود را با‬
‫واژگانی که برایتان ملموس است‪ ،‬توصیف کنید‪ .‬در انتها میتوانید برای درک بهتر این احساسات نامشخص‬
‫از دیگران کمک بخواهید‪ .‬با این کار به تدریج میآموزید که هر لحظه از حاات هیجانی و احساسات خود‬
‫شناخت کامل داشته باشید‪.‬‬
‫پلهی شانزدهم‪ :‬چالش ارزیابی‬
‫با پایان تمرینات جلســات شانزدهگانهی کتاب‪ ،‬مطمئن هستیم که به شناخت درستی از توانمندیهای‬
‫مغزی خود رسیدهاید و میدانید نقاط ضعف و قوت شما چیست‪ .‬امروز شما را به چالش ارزیابی مغز خود‬
‫دعوت میکنیم‪ .‬برای این کار کاغذ ســفیدی بردارید و با رســم دو خط‪ ،‬آن را به سه بخش تقسیم کنید‪.‬‬
‫باای بخش اول عنوان «نقاط قوت من»‪ ،‬باای بخش دوم عنوان «نقاط ضعف من» و باای بخش ســوم‬
‫نیز عنوان «پیشـرفتهای من» را بنویســید‪ .‬حال خوب فکر کنید و از صفحهی اول کتاب‪ ،‬ورق بزنید‪.‬‬
‫کدام تمرینات برای شما آسان بوده‪ ،‬کدام دشوار و کدامیک به تدریج و با پیشرفت جلسات بهتر شدهاند‪.‬‬
‫مهارت مغزی مرتبط با هر یک از این تمرینات را از جدول ابتدای کتاب پیدا کنید و در یکی از سه ستون‬
‫تعیینشده بنویسید‪ .‬با انجام این کار‪ ،‬نقشهای از وضعیت عملکردهای مغزی خود در اختیار دارید‪ .‬از این‬
‫پس باید بتوانید با بهرهگیری از امکانات متعددی که بخشی از آنها را در این کتاب به شما معرفی کردیم‪،‬‬
‫برای ارتقای نقاط قوت‪ ،‬بهبود نقاط ضعف و حفظ سیر پیشرفتتان تاش کنید‪.‬‬
‫فراموش نکنید که ما در این مسیر همواره کنار شما هستیم‪.‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی اول‬
‫مغز؛ عضوی اسرارآميز‪،‬‬
‫پيچيده و تغييرپذير‬

‫مغز شــما پیچیدهترین شــیء شناختهشده در جهان اســت‪ .‬در هر لحظه میلیونها پیام به‬
‫ســرعت از سیســتم عصبی شــما عبور میکند که مغز را برای دریافت‪ ،‬پردازش و ذخیرهی‬
‫اطاعات و ارســال دستور به سراسر بدن قادر میســازد‪ .‬مغز بسیار بیشتر از آنچه شما فکر‬
‫میکنید اهمیت دارد‪ .‬شــما میتوانید فکر کنید‪ ،‬رویاپردازی کنید‪ ،‬با دیگران صحبت کنید‬
‫و حرفهــای آنها را بفهمید‪ ،‬برای کارهای روزانــهی خود برنامهریزی کنید‪ ،‬خاطرات خود‬
‫را مرور کنید و احساســات خود ابراز نمایید‪ .‬این موارد تنها بخشــی از مهارتهای یک مغز‬
‫ســالم اســت که مانند ساعت کار میکند‪ .‬اما این ســاعت نیز گاهی بر اثر عوامل مختلف از‬
‫کار میافتد و نیاز به تعمیر پیدا میکند‪ .‬شرایط مختلف مانند استرسها و فشارهای مزمن‪،‬‬
‫مصرف مواد یا ضربه به ســر از عواملی هســتند که میتوانند به طور جدی به مغز آســیب‬
‫برســانند و تواناییهای آن را به طور چشمگیری کاهش دهند‪ .‬افزایش سن نیز ممکن است‬
‫منجر به افت عملکردهای مغزی شــود‪ .‬در این شرایط‪ ،‬بهکار بردن راهکارهای بازتوانی برای‬
‫ترمیم مغز آسیبدیده یا کمتوان و بازگرداندن توانمندیهای اولیه‪ ،‬ازم و ضروری است‪.‬‬
‫یکی از این راهکارها‪ ،‬حل منظم تمریناتی است که با هدف بهبود مهارتهای ذهنی از قبیل‬
‫حافظه‪ ،‬توجه و حل مســاله طراحی شده است‪ .‬این همان هدفی است که ما در این کتابچه‬
‫به دنبال آن هستیم و شما تنها باید در این مسیر‪ ،‬با صبر و پشتکار خود با ما همراه شوید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪26‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬

‫‪ 1‬اشیای خواستهشده در کادر پایین را در تصویر زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬
‫پلهی اول ‪27‬‬
‫‪ 2‬اشیای خواستهشده در کادر پایین را در تصویر زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪28‬‬
‫‪ 3‬در ایـن تمرین‪ ،‬تعـدادی تصویر حیـوان میبینید که روی هر کـدام از آنها یک واژه‬
‫نوشـته شده است‪ .‬این واژه گاه همسان با نام حیوانی است که روی آن قرار گرفته است و‬
‫گاه متفاوت از آن میباشـد‪ .‬در کادر اول‪ ،‬شـما باید نام واژهی نوشتهشـده روی هر حیوان‬
‫را بنویسـید و در کادر دوم‪ ،‬بـدون توجه به واژهی نوشتهشـده‪ ،‬نوع حیـوان در تصویر را‬
‫بنویسید‪ .‬زمان نوشتن هر دو مرحله را یادداشت و با هم مقایسه کنید‪.‬‬
‫کادر اول‪ :‬نام واژه‬

‫‪.....................................................................................................................................................‬‬

‫‪.....................................................................................................................................................‬‬

‫زمان پاسخ‪............................ :‬‬

‫کادر دوم‪ :‬نوع حیوان‬

‫‪.....................................................................................................................................................‬‬

‫‪.....................................................................................................................................................‬‬

‫زمان پاسخ‪............................ :‬‬

‫پلهی اول ‪29‬‬
‫‪ 4‬با دقت به چهرههای زیر نگاه کنید و احساس هر یک را بنویسید‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 5‬بـه تصاویری که در کادر زیر آمده اسـت دقت کنید‪ ،‬شـما باید تصویـری را که بهعنوان‬
‫تصویر هدف مشخص شده است‪ ،‬در کادر زیر پیدا کنید و دور آن را مانند نمونه خط بکشید‪.‬‬

‫تصویر هدف‪:‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪30‬‬
‫‪ 6‬بـا دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و تعداد اختافات خواستهشـده را برای هر یک پیدا‬
‫کنید و در تصاویر عامت بزنید‪.‬‬

‫‪ 15‬مورد اخـتاف‬

‫‪ 4‬مورد اخـتاف‬
‫پلهی اول ‪31‬‬
‫‪ 7‬تعداد اختافات خواستهشده را پیدا کنید و عامت بزنید‪.‬‬

‫‪ 5‬مورد اخـتاف‬

‫‪ 8‬محاسبات زیر را انجام دهید و پاسخ هر یک از آنها را یادداشت کنید‪.‬‬

‫محــاسـبات‬
‫=‪15+5‬‬ ‫=‪ 80-20‬د)‬ ‫الف)‬
‫=‪30÷6‬‬ ‫=‪ 10+15‬ذ)‬ ‫ب)‬
‫=‪70-35‬‬ ‫=‪ 15+6‬ر)‬ ‫پ)‬
‫=‪10×8‬‬ ‫=‪ 40-22‬ز)‬ ‫ت)‬
‫=‪44÷11‬‬ ‫=‪ 70-22‬ژ)‬ ‫ث)‬
‫=‪9+12‬‬ ‫=‪ 4×4‬س)‬ ‫ج)‬
‫=‪12+16‬‬ ‫=‪ 8×1‬ش)‬ ‫چ)‬
‫=‪5×8‬‬ ‫=‪ 15+9‬ص)‬ ‫ح)‬
‫=‪80-25‬‬ ‫=‪ 66÷6‬ض)‬ ‫خ)‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪32‬‬
‫‪ 9‬به جای عامت سوال در هر معادله‪ ،‬عدد مناسب بگذارید تا تساوی بین دو طرف برقرار شود‪.‬‬

‫الف ‪3 × 8 = 4 × ? .......................................................................................................................‬‬
‫ب ‪5 + 15 = 10 × ? ....................................................................................................................‬‬
‫پ ‪19 - 10 = 3 + ? ....................................................................................................................‬‬
‫ت ‪27 - ? = 10 + 7.....................................................................................................................‬‬
‫ث ‪12 ÷ ? = 15 - 11 ....................................................................................................................‬‬
‫ج ‪28 ÷ 4 = 18 - ? ....................................................................................................................‬‬

‫چ ‪? ÷ 8 = 6 + 3 .........................................................................................................................‬‬

‫‪ 10‬سعی کنید نظم منطقی میان اعداد هر ردیف را پیدا کنید و عدد آخر را بر طبق آن بنویسید‪.‬‬

‫الف ‪1 , 3 , 5 , 7 , 9 , ? , ... ..........................................................................................................‬‬

‫ب ‪2 , 4 , 6 , 8 , 10 , ? , ... ........................................................................................................‬‬
‫پ ‪1 , 4 , 7 , 10 , ? , ... .................................................................................................................‬‬
‫ت ‪10 , 20 , 30 , 40 , 50 , ? , ... ................................................................................................‬‬
‫‪52 , 54 , 56 , 58 , 60 , 62 , ? , ... ..................................................................................‬‬ ‫ث‬

‫ج ‪22 , 33 , 44 , 55 , 66 , 77 , 88 , ? , ... ......................................................................‬‬

‫چ ‪25 , 30 , 35 , 40 , 45 , 50 , 55 , ? , ... .........................................................................‬‬
‫ح ‪7 , 14 , 21 , 28 , 35 , ? , ... ...............................................................................................‬‬
‫خ ‪9 , 18 , 27 , 36 , 45 , ? , ... ..............................................................................................‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫پلهی اول ‪33‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫غذاهای مغز چه چیزهایی است؟‬
‫برای داشـتن مغزی سـالم و جوان‪ ،‬بایـد مراقب رژیـم غذایی خود باشـید و از غذاهایی‬
‫اسـتفاده کنید که به بهبود و تقویت مغز آسیبدیدهی شما کمک کند‪ .‬برخی از مهمترین‬
‫این غذاها عبارتند از‪:‬‬
‫ƒ ماهی از هر نوعی که در دســترس شما قرار دارد‪ .‬ماهی سرشار از یک مادهی غذایی مهم‬
‫به نام امگا ‪ 3‬است که برای سامت سلولهای مغزی بسیار اهمیت دارد‪.‬‬
‫ƒ میوهها و سبزیجات به ویژه انواع رنگی آنها مانند انار‪ ،‬انگور‪ ،‬توتفرنگی‪ ،‬اسفناج‪ ،‬هویج و‬
‫‪ ....‬که منبعی غنی از آنتیاکســیدانها هستند و برای ترمیم سلولهای آسیبدیدهی مغزی‬
‫ازمند‪.‬‬
‫ƒ آجیل و دانههای روغنی مانند گردو‪ ،‬فندق‪ ،‬بادام‪ ،‬کشــمش و مویز که سرشار از ویتامین‬
‫‪ E‬و انواع اماح ضروری هستند و فعالیت مغزی را افزایش میدهند‪.‬‬
‫ƒ حبوبــات مانند عدس و لوبیا کــه حاوی مواد مغذی مثل پروتئیــن‪ ،‬فیبر‪ ،‬ویتامین‪ ،‬مواد‬
‫معدنی و آهن هستند‪.‬‬
‫ƒ تخم مرغ که عاوه بر این که یکی از مهمترین منابع تامینکنندهی انرژی برای مغز است‪،‬‬
‫به بهبود حافظه نیز کمک زیادی میکند‪.‬‬
‫ƒ آب که سادهترین و در دسترسترین نوشیدنی است و خواص مفید بسیار زیادی دارد‪ .‬در‬
‫طول روز به اندازهی کافی آب بخورید‪ ،‬حتی اگر هم تشنه نمیشوید‪.‬‬
‫ƒ گوشــت قرمز در مقدار کم نیز میتواند بخشــی مفید در‬
‫رژیم غذایی برای تقویت توان مغزی باشد‪.‬‬
‫مطالعــات نشــان میدهد رژیم غذایــی متنوع و همراه‬
‫میوهجات و سبزیجات تازه احتمال ابتا به بیماری آلزایمر‬
‫را تا ‪ 40‬درصد کاهش میدهد‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪34‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬

‫‪ 1‬اشیای خواستهشده در کادر پایین را در تصویر زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬
‫پلهی اول ‪35‬‬
‫‪ 2‬اشیای خواستهشده در کادر پایین را در تصویر زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪36‬‬
‫‪ 3‬در این تمرین‪ ،‬تعدادی تصویر میوه میبینید که روی هر کدام از آنها یک واژه نوشته‬
‫شـده اسـت‪ .‬این واژه گاه همسـان با نام میوهای اسـت که روی آن قرار گرفته است و گاه‬
‫متفـاوت از آن میباشـد‪ .‬در کادر اول‪ ،‬شـما باید نـام واژهی نوشتهشـده روی هر میوه را‬
‫بنویسـید و در کادر دوم‪ ،‬بـدون توجه به واژهی نوشتهشـده‪ ،‬نوع میـوهی داخل تصویر را‬
‫بنویسید‪ .‬زمان نوشتن هر دو مرحله را یادداشت و با هم مقایسه کنید‪.‬‬
‫کادر اول‪ :‬نام واژه‬

‫‪.......................................................................................................................................................‬‬

‫‪.......................................................................................................................................................‬‬
‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬
‫کادر دوم‪ :‬نوع میوه‬

‫‪.......................................................................................................................................................‬‬

‫‪.......................................................................................................................................................‬‬

‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬

‫پلهی اول ‪37‬‬
‫‪ 4‬با دقت به چهرههای زیر نگاه کنید و احساس هر یک را بنویسید‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 5‬به تصاویری که در کادر زیر آمده اسـت دقت کنید‪ ،‬شـما باید تصویری را که بهعنوان‬
‫تصویر هدف مشـخص شـده اسـت‪ ،‬در کادر زیر پیـدا کنیـد و دور آن را مانند نمونه خط‬
‫بکشید‪.‬‬
‫تصویر هدف‪:‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪38‬‬
‫‪ 6‬بـا دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و تعداد اختافات خواستهشـده را برای هر یک پیدا‬
‫کنید و در تصاویر عامت بزنید‪.‬‬

‫‪ 5‬مورد اخـتاف‬

‫‪ 5‬مورد اخـتاف‬
‫پلهی اول ‪39‬‬
‫‪ 7‬بـا دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و تعداد اختافات خواستهشـده را برای هر یک پیدا‬
‫کنید و در تصاویر عامت بزنید‪.‬‬

‫‪ 10‬مورد اخـتاف‬

‫‪ 8‬محاسبات زیر را انجام دهید و پاسخ هر یک از آنها را یادداشت کنید‪.‬‬

‫محــاسـبات‬

‫=‪47-5‬‬ ‫=‪ 11+73‬خ)‬ ‫الف)‬

‫=‪20×7‬‬ ‫=‪ 48÷2‬د)‬ ‫ب)‬
‫=‪28÷7‬‬ ‫=‪ 11×3‬ذ)‬ ‫پ)‬
‫=‪13×2‬‬ ‫=‪ 10+18‬ر)‬ ‫ت)‬
‫=‪88÷11‬‬ ‫=‪ 40-25‬ز)‬ ‫ث)‬
‫=‪100+25‬‬ ‫=‪ 66÷6‬ژ)‬ ‫ج)‬
‫=‪55-12‬‬ ‫=‪ 7×9‬س)‬ ‫چ)‬
‫=‪30×5‬‬ ‫=‪ 20+16‬ش)‬ ‫ح)‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪40‬‬
‫‪ 9‬به جای عامت سوال در هر معادله‪ ،‬عدد مناسب بگذارید تا تساوی بین دو طرف برقرار شود‪.‬‬

‫الف ‪5 × 6 = 3 × ? ........................................................................................................................‬‬
‫ب ‪7 + 8 = 5 × ? .......................................................................................................................‬‬
‫پ ‪13 - 2 = 2 + ? ......................................................................................................................‬‬
‫ت ‪42 - ? = 11 + 22 .................................................................................................................‬‬
‫ث ‪32 ÷ ? = 19 - 11 .................................................................................................................‬‬
‫ج ‪20 × 2 = 11 + ? ......................................................................................................................‬‬
‫چ ‪2 + 16 = ? × 2 ......................................................................................................................‬‬
‫‪ 10‬سـعی کنیـد نظم منطقی میان اعداد هر ردیف را پیدا کنیـد و عدد آخر را بر طبق آن‬
‫بنویسید‪.‬‬
‫الف ‪3 , 6 , 9 , 12 , 15 , ? ..........................................................................................................‬‬
‫ب ‪24 , 30 , 36 , 42 , ? ...........................................................................................................‬‬
‫پ ‪1 , 4 , 9 , 16 , 25 , ? ............................................................................................................‬‬
‫ت ‪21 , 28 , 35 , 42 , 49 , ? .................................................................................................‬‬
‫‪35 , 37 , 39 , 41 , 43 , 45 , ? ......................................................................................‬‬ ‫ث‬

‫ج ‪66 , 68 , 70 , 72 , 74 , ? .................................................................................................‬‬
‫چ ‪12 , 14 , 16 , 18 , 20 , ? .....................................................................................................‬‬
‫ح ‪4 , 8 , 12 , 16 , 20 , ? ...........................................................................................................‬‬
‫خ ‪2 , 6 , 12 , 20 , 30 , ? ...........................................................................................................‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪22‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی دوم‬
‫بازتوانی مغزی؛‬
‫معجزهاي برای‬
‫تقويت مغز‬

‫برخاف گذشــته که تصور میشــد آســیب به مغز‪ ،‬صدمهای غیرقابل بازگشــت و درمان‬
‫است‪ ،‬امروز میبینیم که بسیاری از این بیماران میتوانند بخش قابل توجهی از تواناییهای‬
‫ازدســترفتهی خود را در فرایند بازتوانی به دســت آورند‪ .‬در واقــع دورهی بازتوانی همان‬
‫معجزهای اســت که مغز آســیبدیدهی شــما را ترمیم میکند یا مغز کمکار شما را دوباره‬
‫تقویــت میکند و به تدریج تواناییهای آن را بهبود میبخشــد‪ .‬بــرای آنکه بتوانید مفهوم‬
‫بازتوانی مغزی را بهتر درک کنید‪ ،‬بیایید با یک مثال شروع کنیم‪:‬‬
‫تصور کنید وارد شهربازی شدهاید‪ .‬وسایل بازی مختلفی در این شهربازی وجود دارد که تنها‬
‫برخــی از آنها توجه همه را به خود جلب میکنــد‪ .‬این بازیهای پرطرفدار‪ ،‬در واقع همان‬
‫مناطقی از مغز شما هستند که به خاطر داشتن فعالیت باای سلولهای عصبی‪ ،‬بسیار قوی‬
‫هســتند‪ .‬اگر میتوانید به خوبی محاســبات ریاضی را انجام دهید‪ ،‬پس منطقهی مربوط به‬
‫مهارتهای محاســباتی در مغز شــما خوب کار میکند‪ .‬اما در مقابل‪ ،‬مناطق کمکار و تنبل‪،‬‬
‫همان قســمتهای آسیبدیدهای هستند که به فعالسازی و تحریک نیاز دارند و این همان‬
‫چیزی اســت که در دورهی بازتوانی مغزی صورت میگیرد‪ .‬مغز شما هم مانند عضات بدن‬
‫به ورزش نیاز دارد که البته کمی با ورزشهای معمول متفاوت است‪ .‬در عین حال هر دو نوع‬
‫ورزش مغزی و عضانی باعث بهبود خونرسانی و قویتر شدن این اعضا میشوند‪.‬‬
‫بــرای مثال حل جدول همانند انجام حرکات کششــی برای مغز اســت که نتیجهی آن‬
‫باارفتن مقاومت مغز شماست‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪42‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬پاراگرافهـای زیر را با دقت بخوانید و دور تمام حروف مورد نظر خط بکشـید و تعداد‬
‫آن را یادداشت کنید‪.‬‬
‫الف) حـرف «س»‬
‫پوکی استخوان یک بیماری شایع بوده‪ ،‬که در آن کاهش عمومی و شدید در تودهی استخوانی‬
‫(خوردهشدن اســتخوان) به وجود میآید و عناصر تشکیلدهندهی استخوان از نظر کیفیت‬
‫تغییــر نمیکند‪ ،‬اما از نظر کمیت کاهش مییابد‪ .‬در این بیماری به فعالیت استئوکاســته‬
‫افزوده میشــود‪ .‬پوکی اســتخوان پیری‪ ،‬پدیدهای طبیعی نزد افراد مسن محسوب میشود‪.‬‬
‫این بیماری وقتی بروز میکند که کاهش تودهی استخوان بیش از حد سریع باشد‪ .‬در ضمن‬
‫خانمها بســیار بیشتر از آقایان دچار پوکی استخوان میشــوند و همینطور با افزایش سن‪،‬‬
‫احتمال بروز پوکی استخوان بیشتر میشود‪.‬‬
‫تعداد حروف «س» ‪...............................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫ب) حـرف «ن»‬
‫زمانــی کــه آلودگیهای صوتی در یــک زمان و در یک محیط تولید میشــوند‪ ،‬اثر تجمعی‬
‫و همافزایــی دارنــد‪ .‬اگر آلودگی صوتی از حد مجاز فراتر رود‪ ،‬اثرات بســیار مخربی بر جای‬
‫میگذارد‪ .‬اثر صوت بلند در سیستم شنوایی ما باعث میشود سلولهای عصبی این سیستم‬
‫آســیب ببینند و تورم و ازهمپاشــیدگی آنها را در پی خواهد داشت‪ .‬اگر سلول نتواند خود‬
‫را پس از تأثیر نامطلوب صوت روی سیســتم شــنوایی بازتوانی کند‪ ،‬اثرات مخرب به صورت‬
‫دائمی بروز پیدا خواهند کرد‪ .‬متعاقب آن فرد دچار کاهش شــنوایی میشــود و صدای وزوز‬
‫در گوشش طنینانداز میشود و حالت سرگیجه هم به او دست میدهد‪.‬‬
‫تعداد حروف «ن» ‪................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پلهی دوم ‪43‬‬
‫‪ 2‬در ایـن تمرین اعداد ‪ 1‬تا ‪ 20‬داخل دایرههایی هسـتند که در بخشهای مخالف صفحه‬
‫قرار گرفتهاند‪ .‬شـما باید سـعی کنید بدون برداشتن نوک مداد از روی کاغذ‪ ،‬اعداد ‪ 1‬تا ‪20‬‬
‫را با یک خط ممتد به هم وصل کنید‪ .‬به یاد داشته باشید مسیری که میکشید باید از روی‬
‫هر دایره تنها یک بار عبور کند و خطوط همدیگر را قطع نکنند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪44‬‬
‫‪ 3‬سعی کنید از فلش صورتی رنگ به سمت فلش خاکستری مسیری بکشید‪.‬‬
‫پلهی دوم ‪45‬‬
‫‪ 4‬از بین ‪ 9‬شکل زیر‪ ،‬کدام سه شکل در کادر خاکستریرنگ به کار رفتهاند؟‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪ 5‬در بین تصاویر زیر کدامیک با بقیه متفاوت است؟‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪46‬‬
‫‪ 6‬کدام تصویر جای خالی را پر میکند؟‬

‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪ 7‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و سعی کنید گربهها را در آن پیدا کنید‪.‬‬
‫‪ 15‬تا گـربـه‬
‫پلهی دوم ‪47‬‬
‫‪ 8‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و تعداد مربعها را بشمارید و یادداشت کنید‪.‬‬

‫تعداد مربعها ‪....................‬‬

‫‪ 9‬اعداد زیر را با دقت بخوانید و سعی کنید ابتدا دور عدد ‪ 3‬و سپس عدد ‪ 8‬خط بکشید‬
‫و تعداد آنها را یادداشت کنید‪.‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬

‫تعداد عدد ‪............................ :8‬‬ ‫تعداد عدد ‪............................ :3‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪48‬‬
‫‪ 10‬با دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و بنویسید کدام تصویر متعلق به دست راست و کدام‬
‫متعلق به دست چپ است‪.‬‬
‫ب)‬ ‫الف)‬

‫ت)‬ ‫پ)‬

‫‪ 11‬نیمهی دوم تصویر را بکشید‪.‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫پلهی دوم ‪49‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫چگونه شبها راحتتر بخوابیم؟‬
‫خواب کافی در شـب‪ ،‬برای همه حتی افراد سـالم نیز اهمیت دارد‪ .‬اگر شـما تنها یک شب‬
‫نتوانیـد خـوب بخوابید‪ ،‬بدون شـک روز بعد متوجه نتایج آن در قالب خسـتگی و کاهش‬
‫عملکرد ذهنی خواهید شـد‪ .‬راهکارهایی وجود دارند که به شـما کمک میکنند تا شبها‬
‫راحتتر به خواب بروید‪:‬‬
‫ƒ هر شــب سر ســاعت معینی بخوابید و هر روز صبح رأس ساعتی مشخص بیدار شوید‪ .‬با‬
‫این کار بدن شما نیز به این نظم درونی عادت میکند‪.‬‬
‫ƒ یک تا دو ساعت قبل از خواب‪ ،‬چای یا قهوه نخورید‪.‬‬
‫ƒ سعی کنید شام را حداقل سه ساعت قبل از خواب بخورید‪.‬‬
‫ƒ به طور منظم و روزانه ورزش کنید‪ ،‬البته ورزش نباید قبل از خواب شب انجام شود‪.‬‬
‫ƒ هنگام خواب‪ ،‬اتاق خوابتان باید تاریک و بیسروصدا باشد‪.‬‬
‫ƒ اگــر ‪ 15‬تا ‪ 20‬دقیقهی اول خوابتان نبرد‪ ،‬خود را مجبور به خوابیدن نکنید‪ .‬خواندن یک‬
‫صفحه کتاب یا روزنامه به سرعت چشمهایتان را خسته و شما را آمادهی خواب میکند‪.‬‬
‫ƒ در طول روز اســتراحتهای کوتاهمدت داشته باشید‪ .‬خوابیدن طوانیمدت در طول روز‪،‬‬
‫ســاعت خواب شــب را بر هم میزند اما خواب مناسب در میان روز توانمندی مغزی شما را‬
‫افزایش میدهد‪.‬‬
‫اضطراب‪ ،‬استرس‪ ،‬درد‪ ،‬آشفتگیهای درونی و‬
‫برخی داروها کیفیت و کمیت خواب شبانه را‬
‫کاهش میدهند‪ .‬پس اگر میبینید شــبها‬
‫نمیتوانید خــوب بخوابید‪ ،‬علت آن را پیدا‬
‫کنید و به دنبال رفع آن باشید‪.‬‬
‫خواب ناکافی نه تنها عملکرد مغزی را کاهش‬
‫میدهد‪ ،‬بلکه با تضعیف سیســتم ایمنی بدن‪،‬‬
‫آن را مستعد ابتا به بیماریهای متعدد میکند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪50‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬پاراگرافهـای زیر را با دقت بخوانید و دور تمام حروف مورد نظر خط بکشـید و تعداد‬
‫آن را یادداشت کنید‪.‬‬
‫الف) حـرف «م»‬
‫به تازگی‪ ،‬تحقیقات گســتردهای برای سنجش میزان سامت افراد تنپرور یا کارمندانی که‬
‫بنا به اقتضای کاری‪ ،‬ســاعات زیادی پشــت میز مینشــینند‪ ،‬صورت گرفته است‪ .‬متاسفانه‬
‫نتیجــهی عمومی این تحقیقات نشــان میدهد افرادی که ســبک زندگی کمتحرکی دارند‪،‬‬
‫حتی با انجام فعالیتهای ورزشــی نیز از خطرات مربوط به نشســتن در امان نخواهند بود‪.‬‬
‫تحقیقات جدیدی نشــان میدهد که یکی از راههای اصلی حفظ سامت‪ ،‬ایستادن و پرهیز‬
‫از نشســتن در ساعات طوانی است‪ .‬کســانی که بیش از ‪ 11‬ساعت در روز مینشینند فارغ‬
‫از اینکه در ســاعات دیگر روز چقدر فعال و در حرکت باشــند‪ ،‬به نسبت سایرین با احتمال‬
‫بیشــتری از مرگ زودرس روبهرو هستند‪ .‬اگر محیط و سبک زندگیتان به گونهای است که‬
‫نمیتوانید از نشستن اجتناب کنید‪ ،‬توصیه میکنیم ارتفاع میز را طوری تغییر دهید که به‬
‫حالت ایســتاده نیز بتوانید امور روزمرهی خود را به انجام برســانید یا زمانی که از کار روزانه‬
‫فارغ شده‪ ،‬در تعطیات آخر هفته به سر میبرید‪ ،‬تحرک بیشتری از خود نشان میدهید‪.‬‬
‫تعداد حروف «م» ‪..................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫ب) حـرف «ت»‬

‫از نیازهای گروهی انســان میتوان نیاز به عشــق و محبت‪ ،‬تعلق و مورد توجه دیگران قرار‬
‫گرفتــن را نام برد‪ .‬انســان احتیاج دارد مورد احترام قرار گیرد یــا از مقام و موقعیت خاصی‬
‫برخوردار شده‪ ،‬عنصری ارزشمند تلقی شود‪ .‬در آخر نیاز به کمال‪ ،‬وااترین و بااترین سطح‬
‫نیازهای انســانی اســت‪ .‬هر فرد مهارتها‪ ،‬تواناییها و قابلیتهایی دارد‪ .‬چنانچه به شــخص‬
‫فرصت و امکان داده شود و محیط مناسبی برایش فراهم شود تا بتواند با قضاوت و تشخیص‬
‫خود‪ ،‬از استعدادهایش بهره گیرد و تصمیم اتخاذ کند‪ ،‬در جهت خودیابی گام برداشته است‪.‬‬
‫از ســوی دیگر‪ ،‬محیطی که در آن به شــخص کمتر ابراز وجود و تصمیمات مســتقل داده‬
‫میشود‪ ،‬ارضای نیاز خودیابی دچار اختال میشود‪.‬‬
‫تعداد حروف «ت» ‪................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پلهی دوم ‪51‬‬
‫‪ 2‬در ایـن تمرین اعداد ‪ 1‬تا ‪ 20‬داخل دایرههایی هسـتند که در بخشهای مخالف صفحه‬
‫قرار گرفتهاند‪ .‬شـما باید سـعی کنید بدون برداشتن نوک مداد از روی کاغذ‪ ،‬اعداد ‪ 1‬تا ‪20‬‬
‫را با یک خط ممتد به هم وصل کنید‪ .‬بهیاد داشته باشید مسیری که میکشید باید از روی‬
‫هر دایره تنها یک بار عبور کند و خطوط همدیگر را قطع نکنند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪52‬‬
‫‪ 3‬سعی کنید از نقطهی شروع به پایان مسیری بکشید‪.‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬

‫ﺷﺮﻭﻉ‬

‫ﺷﺮﻭﻉ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫پلهی دوم ‪53‬‬
‫‪ 4‬از بین ‪ 9‬شکل زیر‪ ،‬کدام سه شکل در کادر خاکستریرنگ به کار رفتهاند؟‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪54‬‬
‫‪ 5‬کدام تصویر جای خالی را پر میکند؟‬

‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫پلهی دوم ‪55‬‬
‫‪ 6‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و تعداد مربعها را بشمارید و یادداشت کنید‪.‬‬

‫تعداد مربعها‪.................... :‬‬

‫‪ 7‬با دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و بنویسید کدام تصویر متعلق به دست راست و کدام‬
‫متعلق به دست چپ است‪.‬‬

‫ب)‬ ‫الف)‬

‫ت)‬ ‫پ)‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪56‬‬
‫‪ 8‬کدام دو قطعه پازل به تصویر اصلی تعلق ندارند؟‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪33‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی سوم‬
‫حافظه؛ گنجينهای‬
‫ارزشمند برای ذخيرهی‬
‫دانش و اطاعات‬

‫اینکه شــما میتوانید خاطرات دوران کودکی خود را به یاد آورید یا متن ترانهای که چند‬
‫روز پیش گوش کرده بودید‪ ،‬برای خود تکرار کنید‪ ،‬بدون شک به دلیل وجود حافظه است‪.‬‬
‫اما اینکه نمیتوانید اسم بعضی از دوستان قدیمی خود را به خاطر بیاورید یا در مکانی که‬
‫ا هم آنجا بودهاید‪ ،‬گم میشوید به چه علت است؟ چرا حافظه میتواند برخی از اطاعات‬ ‫قب ً‬
‫را در خود ثبت و ذخیره کند و در مواقع لزوم به آنها دست پیدا کند اما بعضی اطاعات یا‬
‫درست ذخیره نمیشوند یا وقتی به دنبال آنها میگردیم نمیتوانیم به موقع اطاعات مورد‬
‫نظر خود را در حافظه بیابیم؟‬
‫حافظه یکی از مهمترین توانمندیهای شــناختی شماســت‪ .‬هر آنچه شما در طول زندگی‬
‫خود انجام میدهید و هر مهارت و تجربهای که میآموزید‪ ،‬توسط حافظه بررسی میشود و‬
‫ا منظم طبقهبندی و ذخیره میشود‪ .‬اینکه حافظهی‬ ‫اگر اهمیت داشته باشد‪ ،‬به صورت کام ً‬
‫شــما چقدر خوب کار میکند‪ ،‬به سرعت ذخیره و سهولت دسترسی مجدد به این اطاعات‬
‫ذخیرهشده بستگی دارد‪ .‬برای آنکه بتوانید همیشه و حتی در دوران میانسالی که بسیاری‬
‫از افراد از فراموشی رنج میبرند‪ ،‬حافظهی سالمی داشته باشید‪ ،‬باید همواره آن را فعال نگه‬
‫دارید و از آن درست استفاده کنید‪.‬‬
‫استفاده از تمرینات تقویت حافظه‪ ،‬استفاده از روشهای به خاطر سپردن اطاعات‪ ،‬یادگیری‬
‫مهارتهای جدید و داشــتن فعالیت فیزیکی‪ ،‬راهکارهای موثری اســت که به شما در بهبود‬
‫عملکرد حافظهتان کمک میکند‪.‬‬
‫در ادامه‪ ،‬در بخشهای مختلف این کتاب به شیوههای تقویت حافظه خواهیم پرداخت‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪58‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬سعی کنید برای هر یک از روزهای مشخصشده یک اتفاق یا خاطرهای خاص که در آن‬
‫روز برایتان رخ داده است‪ ،‬به یاد آورید‪.‬‬
‫دیــروز‪:‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫روز مشابه با امروز در هـفتهی گذشته‪:‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 2‬گزینهی درست را عامت بزنید‪.‬‬
‫رفتن به آمدن مانند رسیدن است به ‪..................‬‬
‫ب) دویــدن‬ ‫الف) اتوبوس‬
‫ت) ترک کردن‬ ‫پ) هــواپیما‬
‫راست به چپ مانند پایین است به ‪.....................‬‬
‫ب) زمــــین‬ ‫الف) ســقف‬
‫ت) زیــــــر‬ ‫پ) بـــــاا‬
‫رز به گل مانند سگ است به ‪..............................‬‬
‫ب) انـسان‬ ‫الف) گـربه‬
‫ت) حیــوان‬ ‫پ) پــرنده‬
‫مداد به خودکار مانند کتابخانه است به ‪.............‬‬
‫ب) کــتاب‬ ‫الف) مبــل‬
‫ت) کــاغـذ‬ ‫پ) کمـــد‬
‫‪ 3‬پنج ثانیه به تصویر زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
‫پلهی سوم ‪59‬‬
‫بدون آنکه به تصویر صفحهی قبل برگردید‪ ،‬مشـخص کنید کدامیک از تصاویر زیر شبیه‬
‫تصویری است که شما در صفحهی پیش مشاهده کردید؟‬

‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺕ(‬ ‫پ(‬

‫ﺝ(‬ ‫ﺙ(‬

‫‪ 4‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید‪ .‬کدامیک از اشکال سمت راست تصویر‪ ،‬در سمت چپ‬
‫نیامده است؟‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪60‬‬
‫‪ 5‬کدام کلمه با بقیه فرق میکند؟‬
‫کامیون‬ ‫قـطار‬ ‫اتوبوس‬ ‫ماشـــین‬ ‫الف‬
‫اسفناج‬ ‫کلــم‬ ‫هویـج‬ ‫ســــیب‬ ‫ب‬
‫دوربین‬ ‫موبایل‬ ‫فاکـس‬ ‫تلـفــن‬ ‫پ‬

‫‪ 6‬بر اساس یک نظم منطقی‪ ،‬ترتیب تصاویر زیر را مشخص کنید‪.‬‬

‫ترتیب (تصاویر از چپ به راست) ‪................................................................................................... :‬‬

‫‪ 7‬پانزده ثانیه به تصویر زیر خوب نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
‫پلهی سوم ‪61‬‬
‫بدون آنکه به تصویر صفحهی قبل برگردید مشـخص کنید کدامیک از تصاویر زیر شـبیه‬
‫تصویری است که شما در صفحهی پیش مشاهده کردید؟‬

‫‪(1‬‬

‫‪(2‬‬

‫‪(3‬‬

‫‪(4‬‬

‫‪(5‬‬

‫با تصاویر زیر یک داسـتان در تنها یک پاراگراف بنویسید‪ .‬تمام تصاویر باید فقط یک‬ ‫‪8‬‬
‫در داستان استفاده شوند‪.‬‬ ‫بار‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪62‬‬
‫‪ 9‬نام هر بازیگر را به فیلمیکه در آن بازی کرده است‪ ،‬وصل کنید‪.‬‬

‫دختران انتظار‬ ‫پرویز پرستویی‬

‫لیلی با من است‬ ‫نیکی کریمی‬

‫دزد عروسکها‬ ‫محمدرضا گلزار‬

‫آتشبس‬ ‫اکبر عبدی‬

‫شوکران‬ ‫امین حیایی‬

‫دستهای آلوده‬ ‫هدیه تهرانی‬

‫‪ 10‬سه دقیقه با دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪ 25( .‬تصویر)‬
‫پلهی سوم ‪63‬‬
‫نام هر تعداد تصویر را که از صفحهی قبل به یادتان مانده است‪ ،‬بنویسید‪ 25( .‬تصویر)‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ 11‬جدول زیر را به گونهای حل کنید که در هر یک از مربعها‪ ،‬ردیفها و ستونها اعداد ‪1‬‬

‫تا ‪ 9‬تنها یک بار نوشته شوند‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪ 12‬دو دقیقه‪ ،‬به تصویر زیر که چهار نوع شـرایط آب و هوایی را نشـان داده اسـت‪ ،‬نگاه‬
‫کنید‪ .‬سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪64‬‬
‫سـعی کنید چهار نوع شرایط آب و هوایی را به ترتیب نشان دادهشده در تصویر صفحهی‬
‫قبل بکشید‪.‬‬

‫‪ 13‬سعی کنید در جدول بههمریختهی زیر نام ‪ 13‬میوه را پیدا کنید و دور حروف آن خط بکشید‪.‬‬

‫ل‬ ‫م‬ ‫ف‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫خ‬ ‫ش‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫ف‬
‫د‬ ‫د‬ ‫س‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫س‬ ‫ن‬ ‫گ‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫ل‬ ‫ح‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ل‬ ‫ی‬
‫م‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫خ‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫چ‬ ‫ن‬ ‫ق‬ ‫گ‬ ‫ز‬ ‫ل‬
‫ی‬ ‫ب‬ ‫ر‬ ‫ض‬ ‫ا‬ ‫چ‬ ‫چ‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫چ‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ا‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫گ‬ ‫ز‬ ‫ل‬ ‫ک‬ ‫گ‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ف‬ ‫پ‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫گ‬ ‫س‬
‫خ‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫ش‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫ف‬ ‫ه‬ ‫ی‬
‫ا‬ ‫ر‬ ‫ل‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫م‬
‫ز‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫س‬ ‫ا‬ ‫ا‬
‫ر‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ق‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ب‬ ‫ه‬
‫ش‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ق‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫ن‬
‫ک‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ا‬
‫چ‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ح‬ ‫گ‬ ‫د‬ ‫ت‬ ‫ر‬ ‫گ‬ ‫ن‬ ‫ش‬ ‫ل‬ ‫ش‬ ‫ی‬ ‫ط‬ ‫م‬
‫ز‬ ‫غ‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫پ‬ ‫ن‬ ‫ز‬ ‫ش‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫و‬ ‫س‬
‫ز‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫چ‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ک‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫پلهی سوم ‪65‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫چگونه میتوانیم خودمان یوگا را انجام دهیم؟‬
‫یوگا یکی از ورزشهایی اسـت که فواید آن برای سامت مغز بارها و بارها مورد تاکید قرار‬
‫گرفته اسـت‪ .‬شما هم میتوانید بدون هیچ وسـیلهی خاصی‪ ،‬این ورزش را در هر کجا که‬
‫هستید‪ ،‬انجام دهید‪ .‬برای این کار‪:‬‬
‫ƒ محیطی آرام و بیسروصدا فراهم کنید‪.‬‬
‫ƒ روی یک صندلی بدون تکیهگاه‪ ،‬صاف بنشینید‪.‬‬
‫ƒ شروع به نفس کشیدن کنید‪ .‬به آرامی هوا را از بینی بگیرید و از دهان خارج کنید‪ .‬فقط‬
‫به صدای نفسهای خود توجه کنید‪ .‬به هیچ چیز دیگری فکر نکنید‪.‬‬
‫ƒ اکنون آرام آرام جماتی مانند «نگران هیچ چیز نباش‪ ،‬همه چیز درســت میشــود‪ ،‬من‬
‫خوشحالم و ‪ »...‬را در ذهن خود تکرار کنید‪ .‬میتوانید به جای این جمات یک ذکر مذهبی‬
‫نظیر صلوات را تکرار کنید‪.‬‬
‫ƒ پنج دقیقه این کار را انجام دهید‪ .‬بعد از این مدت احساس خوبی خواهید داشت‪.‬‬
‫ƒ این ورزش را حتماً به صورت روزانه انجام دهید‪.‬‬
‫ƒ ورزش یوگا در توانمندسازی مغزی بسیار اهمیت دارد زیرا‪:‬‬
‫‪ .1‬خواب را منظم میکند‪.‬‬
‫‪ .2‬جریان خون مغز را بهبود میبخشد‪.‬‬
‫‪ .3‬ارتباطات بین سلولهای عصبی را تقویت میکند و‬
‫بدین طریق حافظه را بهبود میبخشد‪.‬‬
‫‪ .4‬استرس را کم میکند‪.‬‬
‫‪ .5‬افسردگی را بهبود میبخشد‪.‬‬
‫‪ .6‬فرد را در رسیدن به اهدافش مصمم میکند‪.‬‬
‫‪ .7‬باعث سامت روح و روان میشود‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪66‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬سـعی کنید هر آنچه در ذهنتان به رنگهای سـبز و سـفید میشناسید در مدت یک‬
‫دقیقه بنویسید‪ .‬برای هر رنگ مثالی نوشته شده است‪.‬‬
‫الف) رنگ سبز‪ :‬چمن‪......................................................................................................................... ،‬‬
‫ب) رنگ سفید‪ :‬برف‪........................................................................................................................... ،‬‬
‫‪ 2‬گزینهی درست را عامت بزنید‪.‬‬
‫سیاره به ستاره مانند پرنده است به ‪.......................‬‬
‫ب) کــاغ‬ ‫الف) خـزنده‬
‫ت) گــربـه‬ ‫پ) باغ وحش‬
‫گوش به شنیدن مانند چشم است به ‪.......................‬‬
‫ب) دیــدن‬ ‫الف) صـورت‬
‫ت) خوابیدن‬ ‫پ) خندیدن‬
‫عقربه به ساعت مانند چرخ است به ‪..........................‬‬
‫ب) راننـدگی‬ ‫الف) ماشین‬
‫ت) سرازیـری‬ ‫پ) ترمـــز‬
‫خوردن به آشامیدن مانند دویدن است به ‪...............‬‬
‫ب) مطالعه کردن‬ ‫الف) دوچرخهسواری‬
‫ت) صحبت کردن‬ ‫پ) خــوابیــدن‬

‫‪ 3‬سـی ثانیه به اشکال زیر و اعداد نوشتهشـده در آنها نگاه کنید و سعی کنید آنها را‬
‫خوب به خاطر بسپارید‪ .‬سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪4‬‬
‫پلهی سوم ‪67‬‬
‫الف کدامیک از اشـکال هندسـی در مجموعه‪ ،‬دو بار تکرار شـده است؟ شمارههای آن را‬
‫بنویسید‪.‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫ب کدامیک از اعداد‪ ،‬دو بار در مجموعه تکرار شده است؟ شمارهی آن را بنویسید‪.‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 4‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید‪ .‬کدامیک از اشکال سمت راست تصویر‪ ،‬در سمت چپ‬
‫نیامده است؟‬

‫‪ 5‬کدام کلمه با بقیه فرق میکند؟‬

‫دف‬ ‫فلـــوت‬ ‫سنتــور‬ ‫پیــانــو‬ ‫الف‬

‫لوزی‬ ‫مـــربع‬ ‫بیــضی‬ ‫مثلـــث‬ ‫ب‬

‫پنکه‬ ‫لباسشویی‬ ‫کابیـنت‬ ‫یخچــال‬ ‫پ‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪68‬‬
‫‪ 6‬بر اساس یک نظم منطقی‪ ،‬ترتیب تصاویر زیر را مشخص کنید‪.‬‬

‫تصاویر به ترتیب از چپ به راست‪................................................................................................... :‬‬

‫‪ 7‬با کلمات زیر‪ ،‬یک داستان در یک پاراگراف بنویسید‪ .‬تمام کلمات باید فقط یک بار در‬
‫داستان استفاده شوند‪.‬‬
‫توتفرنگی‪ ،‬مدرسه‪ ،‬تلویزیون‪ ،‬بستنی‪ ،‬دختربچه‪ ،‬دوچرخه‪ ،‬بعدازظهر‬
‫‪.............................................................................................................................................................‬‬
‫‪.............................................................................................................................................................‬‬
‫‪.............................................................................................................................................................‬‬
‫‪.............................................................................................................................................................‬‬
‫‪.............................................................................................................................................................‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪ 8‬سی ثانیه به تصویر نگاه کنید‪ ،‬سپس به‬

‫صفحهی بعد بروید‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫پلهی سوم ‪69‬‬
‫با توجه به تصویر صفحهی قبل و تصویر زیر‪ ،‬به سواات پاسخ دهید‪.‬‬
‫الف در مقایسه با تصویر صفحهی قبل‪ ،‬جای کدام دو عدد تغییر کرده است؟‬
‫‪.......................................................................................................................................................................‬‬
‫ب در مقایسه با تصویر صفحهی قبل‪ ،‬جای کدام دو عامت تغییر کرده است؟‬
‫‪.......................................................................................................................................................................‬‬

‫‪1‬‬

‫‪4‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ 9‬جدول زیر را به گونهای حل کنید که در هر یک از مربعها‪ ،‬ردیفها و ستونها اعداد ‪1‬‬

‫تا ‪ 9‬تنها یک بار نوشته شوند‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪70‬‬
‫‪ 10‬جدول زیر را حل کنید‪.‬‬
‫افقی‬
‫‪ -1‬مرکز استان خراسان رضوی – ابزار توقف اتومبیل ‪ -2‬وسیلهی هدایت ماشین – مربوط‬
‫به میهن ‪ -3‬دریای عرب – پیر واژگون! – معادل یک صد متر مربع ‪ -4‬حشــرهای کوچک‬
‫و کــروی ‪ -5‬جــد و پدربزرگ – جانور اهلیشــده ‪ -6‬کتاب طنز عبید زاکانــی به تقلید از‬
‫شــاهنامهی فردوسی ‪ -7‬اندک و ناچیز – دوست و دلدار – آدم بیرمق ندارد ‪ -8‬رود بزرگ‬
‫شمال ایران – فهمیدن و دریافتن ‪ -9‬وسیلهی ابراز محبت – شریک زندگی‬
‫عمودی‬
‫‪ -1‬سودمند و بهرهرسان – جای پای سوارکار ‪ -2‬حیا و آزرم – خوراکی از تخم مرغ ‪ -3‬غم‬
‫و اندوه – مذهب و آیین – چاشنی سااد ‪ -4‬کنایه از جهان زودگذر ‪ -5‬ساح مار و عقرب‬
‫– یکصد و یازده ‪ -6‬کودک یتیم است ‪ -7‬مرکز ایتالیا – کام تعجب شدید – گریز ناگهانی‬
‫حیوان ‪ -8‬همیشه در خدمت – خلق خدا ‪ -9‬بسیار باهوش و زرنگ – بسیار سپاسگزار‬

‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬

‫‪3‬‬

‫‪4‬‬

‫‪5‬‬

‫‪6‬‬

‫‪7‬‬

‫‪8‬‬

‫‪9‬‬
‫پلهی سوم ‪71‬‬
‫‪ 11‬خاصـهی یکـی از فیلمهایـی که به تازگـی آن را تماشـا کردهاید‪ ،‬در یـک پاراگراف‬
‫بنویسید‪.‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ 12‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪72‬‬
‫بدون نگاه کردن به صفحهی قبل به سواات زیر پاسخ دهید‪.‬‬
‫الف چند نفر در تصویر بودند؟‬
‫‪ 4‬نفر‬
‫‪ 5‬نفر‬
‫‪ 6‬نفر‬
‫ب چه حیوانی در تصویر بود؟‬
‫گـربــه‬
‫ســـگ‬
‫خرگوش‬
‫پ روی زمین چه چیزی وجود نداشت؟‬
‫بشقاب غذا‬
‫اسباببازی‬
‫کــــتاب‬
‫ت روی دیوار چه جملهای نوشته شده بود؟‬
‫پدر‪ ،‬روزت مبارک‬
‫تولدت مـــبارک‬
‫روز مادر مــبارک‬
‫ث لباس دختربچهای که ایستاده بود‪ ،‬چه شکلی بود؟‬
‫پیراهنی با طرح راهراه‬
‫بلوز و شلـــوار ساده‬
‫پیـــراهن گلدار‬
‫ج در تصویر‪ ،‬بچهها در حال خوردن چه چیزی بودند؟‬
‫میـــوه‬
‫بستنـی‬
‫شیرینی‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
 ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪44‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی چهارم‬
‫توجه و تمرکز؛ شرط ازم‬
‫برای زندگی فعال و موثر‬

‫توجه یکی از مهارتهای پیچیدهی شناختی است که نقش مهمی در زندگی ما ایفا میکند‪ .‬توجه‪،‬‬
‫توانایی دریافت اطاعات مناسب از اتفاقات یا اشیای مورد نظر (مانند نوشتههای کتاب شما) و حذف‬
‫اطاعات نامناسب از اطراف (مانند صدای ساعت روی دیوار) است‪« .‬استمرار توجه» یا همان «تمرکز»‪،‬‬
‫این امکان را فراهم میکند تا شما بتوانید یک کار مهم را با کیفیت و دقت باا تا انتها به انجام برسانید‪.‬‬
‫همچنین توجه به شما اجازه میدهد تا بعد از یک بازهی زمانی‪ ،‬دوباره به کار یا فکر قبلی خود بازگردید‬
‫و روی آن تمرکز کنید‪ .‬جالب است بدانید که حواسپرتی و نداشتن توجه‪ ،‬روی حافظهی شما نیز اثر‬
‫میگذارد‪ ،‬زیرا این مشکات نمیگذارد شما اطاعات مناسب را دریافت و آنها را ذخیره کنید‪.‬‬
‫توجه به شما این امکان را میدهد که‪:‬‬
‫ƒ ورودیهای حواس خود را به یک موضوع اختصاص دهید و روی آن متمرکز شوید‪.‬‬
‫ƒ اتفاقات و اشیای مهم اطراف خود را درک کنید‪.‬‬
‫ƒ در یک محیط شلوغ مانند مهمانی‪ ،‬حواس خود را به صحبتهای دوستتان بدهید و سروصدا‬
‫را نادیده بگیرید‪.‬‬
‫ƒ ورودی اطاعــات مغــز خود را از یک موضوع به موضوع دیگر جلب کنید‪ .‬برای مثال شــما در‬
‫یک پارک‪ ،‬ابتدا متوجه بازی کودکان‪ ،‬بعد متوجه شــیر آب که باز است‪ ،‬سپس صدای دوچرخه‬
‫و ‪ ...‬میشوید‪.‬‬
‫ƒ بــه طور همزمان بــر روی چند کار متمرکز شــوید‪ .‬برای مثال در حالی کــه تلویزیون نگاه‬
‫میکنید‪ ،‬با تلفن هم صحبت کنید‪.‬‬
‫زمانی که این مهارت مغزی آسیب میبیند‪ ،‬مشکاتی از قبیل حواسپرتی در حین کار و رانندگی‪،‬‬
‫متوجه نشدن صحبتهای دیگران در حین تماشای برنامههای تلویزیونی و کاهش قدرت تمرکز و‬
‫یادگیری برای شما پیش میآید‪.‬‬
‫در این فصل‪ ،‬تمرینهایی برای بهبود توجه ارائه میشوند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪74‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬اشیای خواستهشده در کادر پایین را در تصویر زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬
‫پلهی چهارم ‪75‬‬
‫‪ 2‬اشیای خواستهشده در کادر پایین را در تصویر زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪76‬‬
‫‪ 3‬در این تمرین‪ ،‬تصاویری از اشکال هندسی میبینید که روی هر کدام از آنها یک واژه‬
‫نوشته شده است‪ .‬این واژه گاه همسان با نام شکل هندسی است که بر روی آن قرار گرفته‬
‫و گاه متفاوت از آن اسـت‪ .‬در کادر اول‪ ،‬شـما باید نام واژهی نوشتهشـده روی هر شکل را‬
‫بنویسید و در کادر دوم‪ ،‬بدون توجه به واژهی نوشتهشده‪ ،‬نوع شکل هندسی را بنویسید‪.‬‬
‫زمان نوشتن هر دو مرحله را یادداشت و با هم مقایسه کنید‪.‬‬
‫کادر اول‪ :‬نام واژه‬

‫‪......................................................................................................................................................‬‬

‫‪......................................................................................................................................................‬‬

‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬

‫کادر دوم‪ :‬نوع شکل هندسی‬

‫‪......................................................................................................................................................‬‬

‫‪......................................................................................................................................................‬‬

‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬

‫پلهی چهارم ‪77‬‬
‫‪ 4‬به تصاویری که در کادر زیر آمده است دقت کنید‪ ،‬شما باید دو تصویری را که بهعنوان‬
‫تصویر هدف مشخص شده است‪ ،‬در کادر زیر پیدا کنید و بر طبق آنچه تعیین شده است‪،‬‬
‫عامت بزنید‪.‬‬

‫تصاویر هدف‪:‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪78‬‬
‫‪ 5‬بـا دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و تعداد اختافات خواستهشـده را برای هر یک پیدا‬
‫کنید و در تصاویر عامت بزنید‪.‬‬

‫‪ 13‬مورد اخـتاف‬
‫پلهی چهارم ‪79‬‬

‫‪ 5‬مورد اخـتاف‬

‫‪ 6‬محاسبات زیر را انجام دهید و پاسخ هر یک از آنها را یادداشت کنید‪.‬‬

‫محــاسـبات‬

‫=‪120-40‬‬ ‫=‪ 64+13‬ح)‬ ‫الــف)‬

‫=‪60+16‬‬ ‫=‪ 250÷5‬خ)‬ ‫ب)‬
‫=‪41+22‬‬ ‫=‪ 53-27‬د)‬ ‫پ)‬
‫=‪78-19‬‬ ‫=‪ 71×6‬ذ)‬ ‫ت)‬
‫=‪86-16‬‬ ‫=‪ 224÷4‬ر)‬ ‫ث)‬
‫=‪14×3‬‬ ‫=‪ 17+59‬ز)‬ ‫ج)‬
‫=‪22×9‬‬ ‫=‪ 8+60‬ژ)‬ ‫چ)‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪80‬‬
‫‪ 7‬به جای عامت سوال در هر معادله‪ ،‬عدد مناسب بگذارید تا تساوی بین دو طرف برقرار شود‪.‬‬

‫الف ‪10 × 5 = ? × ? ...................................................................................................................‬‬

‫ب ‪20+16 = 12× ? .....................................................................................................................‬‬
‫پ ‪81-9 = 3+ ? .........................................................................................................................‬‬
‫ت ‪225+5 = ? × ? .................................................................................................................‬‬
‫ث ‪48-8 = ? + ? ...................................................................................................................‬‬
‫ج ‪100-12 = ? × ? ..................................................................................................................‬‬
‫چ ‪17+ ? =9 ×7 .........................................................................................................................‬‬

‫‪ 8‬سعی کنید نظم منطقی میان اعداد هر ردیف را پیدا کنید و عدد آخر را بر طبق آن بنویسید‪.‬‬

‫الف ‪2 , 3 , 5 , 8 , 13 , 21 , ? ..................................................................................................‬‬
‫ب ‪114 , 118 , 122 , 126 , ? ..................................................................................................‬‬
‫پ ‪2 , 5 , 10 , 50 , 500 , 25000 , ? .....................................................................................‬‬
‫ت ‪1 , 8 , 27 , 64 , 125 , ? ..................................................................................................‬‬
‫ث ‪9 , 18 , 27 , 36 , 45 , ? ..................................................................................................‬‬
‫ج ‪100 , 81 , 64 , 49 , 36 , ? ...............................................................................................‬‬
‫چ ‪71 , 73 , 75 , 77 , 79 , ? .............................................................................................‬‬
‫ح ‪6 , 11 , 16 , 21 , ? ................................................................................................................‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫پلهی چهارم ‪81‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫چگونه با آزاد کردن عضات خود‪ ،‬استرس را کم کنیم؟‬
‫همهی ما انسـانها در طول روز با اسـترسهای زیادی روبهرو میشویم‪ .‬استرس در میزان‬
‫کم میتواند توانمندی مغزی شما را افزایش دهد اما استرس زیاد و به خصوص مزمن برای‬
‫سامتی مغز بسیار مضر است‪ .‬استرس زیاد و طوانیمدت عامل تخریب توجه‪،‬افت سرعت‬
‫پردازش اطاعات و مانع یادگیری مهارتهای جدید است‪.‬‬
‫حال چگونه میتوانیم این استرسها را با استراحت دادن به عضات کم کنیم‪:‬‬
‫ƒ روی یک صندلی که تکیهگاه دارد بنشینید و پاهای خود را کام ً‬
‫ا روی زمین قرار دهید‪.‬‬
‫ƒ دست راست خود را مشت کنید و تا ‪ 20‬بشمارید‪ ،‬سپس آزاد کنید‪.‬‬
‫ƒ دست راست خود را باا بیاورید‪ ،‬آرنج را خم کنید و تا ‪ 20‬بشمارید‪ ،‬سپس آزاد کنید‪.‬‬
‫ƒ دو مرحله قبل را برای دست چپ خود به همان ترتیب انجام دهید‪.‬‬
‫ƒ ابروهای خود را باا ببرید‪ ،‬تا ‪ 20‬بشمارید‪ ،‬سپس آزاد کنید‪.‬‬
‫ƒ چشمان خود را محکم ببندید و فشار دهید‪ ،‬تا ‪ 20‬بشمارید‪ ،‬سپس آزاد کنید‪.‬‬
‫ƒ دســتان خود را پشــت گردن به هم قاب کنید و ســرتان را به عقب فشــار دهید‪ ،‬تا ‪20‬‬
‫بشمارید‪ ،‬سپس آزاد کنید‪ .‬شانههای خود را باا ببرید و تا ‪ 20‬بشمارید‪.‬‬
‫ƒ هوا را از بینی بگیرید و نفستان را نگه دارید‪ ،‬شانههای خود را آویزان کنید‪ ،‬سپس هوا را‬
‫آرام آرام از دهان خارج کنید‪.‬‬
‫ƒ عضات شکم را منقبض کنید و تا ‪ 20‬بشمارید‪ ،‬سپس آزاد کنید‪.‬‬
‫ƒ کف پای راســت را تا ‪ 20‬شماره محکم به زمین فشار دهید‪ ،‬بعد‬
‫پاشنه و سپس پنجه را باا بیاورید‪.‬‬
‫ƒ این مراحل را برای پای چپ هم به ترتیب انجام دهید‪.‬‬
‫اجرای این تمرین ابتدا اندکی سخت و نیازمند صرف توجه‬
‫و زمان اســت امــا پس از یادگیری دقیــق آن خواهید‬
‫توانســت به راحتی با اســتفاده از آن اســترس خود را‬
‫کاهش دهید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪82‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬در این تمرین‪ ،‬تصاویری از اشکال هندسی میبینید که روی هر کدام از آنها یک واژه‬
‫نوشـته شده اسـت‪ .‬این واژه گاه همسان با نام شکل هندسی است که روی آن قرار گرفته‬
‫و گاه متفاوت از آن اسـت‪ .‬در کادر اول‪ ،‬شـما باید نام واژهی نوشتهشـده روی هر شکل را‬
‫بنویسید و در کادر دوم‪ ،‬بدون توجه به واژهی نوشتهشده‪ ،‬نوع شکل هندسی را بنویسید‪.‬‬
‫زمان نوشتن هر دو مرحله را یادداشت و با هم مقایسه کنید‪.‬‬
‫کادر اول‪ :‬نام واژه‬

‫‪.....................................................................................................................................................‬‬

‫‪.....................................................................................................................................................‬‬

‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬

‫کادر دوم‪ :‬نوع شکل هندسی‬

‫‪.....................................................................................................................................................‬‬

‫‪.....................................................................................................................................................‬‬

‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬

‫پلهی چهارم ‪83‬‬
‫‪ 2‬اشیای خواستهشده را در تصویر زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬

‫‪ 3‬تا سنجاب‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪84‬‬
‫‪ 3‬اشیای خواستهشده را در تصویر زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬
‫پلهی چهارم ‪85‬‬
‫‪ 4‬با دقت به چهرههای زیر نگاه کنید و احساس هر یک را بنویسید‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 5‬به تصاویری که در کادر زیر آمده است دقت کنید‪ .‬شما باید دو تصویری را که بهعنوان‬
‫تصویر هدف مشخص شده است‪ ،‬در کادر زیر پیدا کنید و بر طبق آنچه تعیین شده است‪،‬‬
‫عامت بزنید‪.‬‬

‫تصویر هدف‪:‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪86‬‬
‫‪ 6‬بـا دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و تعداد اختافات خواستهشـده برای هر یک را پیدا‬
‫کنید و در تصاویر عامت بزنید‪.‬‬

‫‪ 26‬مورد اخـتاف‬
‫پلهی چهارم ‪87‬‬
‫‪ 11‬مورد اخـتاف‬

‫‪ 7‬به سواات زیر براساس اعداد مقابل هر سوال پاسخ دهید‪.‬‬

‫الف جمع اعداد زوج ‪4 , 7 , 1 , 8 , 3 , 6 , 9 , 2 , 8 , 4 ........................................................‬‬

‫ب جمع اعداد فرد ‪3 , 6 , 4 , 4 , 9 , 6 , 7 , 5 , 8 , 1 , 3 .................................................‬‬
‫پ حاصلضرب اعداد زوج ‪3 , 2 , 1 , 6 , 4 , 2 , 7 , 4 , 9 , 8 ...........................................‬‬
‫ت حاصلضرب اعداد فرد ‪6 , 1 , 1 , 9 , 2 , 2 , 7 , 2 , 3 , 3 , 4 .....................................‬‬

‫ث به جای عامت سوال چه عددی باید نوشته شود؟‬

‫‪10 , 10 , 11 , 13 , 16 , ? .........................................................................................................‬‬
‫‪100 , 96 , 92 , 88 , 84 , ? ...................................................................................................‬‬
‫ج دو برابر عدد ‪ 1242‬چقدر میشود؟ ‪........................................................................................‬‬
‫چ میانگین (حاصلجمع تقسیم بر تعداد) مجموعه اعداد زیر را به دست آورید؟‬

‫‪1 , 4 , 5 , 1 , 4 , 2 , 11 : .....................................................................................................‬‬
‫‪1 , 2 , 1 , 3 , 8 , 3 : ...............................................................................................................‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪88‬‬
‫‪ 8‬به جای عامت سوال در جای خالی باید چه عددی قرار گیرد؟‬
‫الف‬
‫‪23‬‬ ‫= ‪× 42‬‬ ‫‪9‬‬ ‫?‬ ‫‪6‬‬
‫ب‬

‫‪15‬‬ ‫= ‪× 13‬‬ ‫?‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪ 9‬بـا توجه به این نکته که عدد نوشتهشـده در هر خانه ارتباطـی منطقی با عدد خانهی‬
‫زیرین خود دارد‪ ،‬خانههای خالی جداول زیر را با نوشتن اعداد مناسب کامل کنید‪.‬‬

‫الف‬

‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫?‬ ‫?‬ ‫?‬ ‫?‬

‫ب‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪14 4/5‬‬ ‫?‬ ‫?‬ ‫?‬ ‫?‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪55‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی پنجم‬
‫پردازش بصری‪-‬فضايی؛‬
‫توان مهم مغز برای پيدا‬
‫کردن مسيرها‬
‫تصور کنید وارد فروشــگاه مواد غذایی شــدهاید و میخواهید به ســمت قفسهای بروید که‬
‫انواع نوشــیدنیها در آن چیده شــده اســت‪ .‬با هر قدمی که به سمت این قفسه برمیدارید‪،‬‬
‫گویی از یک دوربین ســهبعدی اســتفاده میکنید که راه درســت را به شما نشان میدهد و‬
‫نمیگذارد با ســایر افراد و قفســهها برخورد کنید‪ .‬این دوربین سه بعدی‪ ،‬اطاعات مناسب‬
‫را برای پردازش بصری‪ -‬فضایی شــما فراهم میکند‪ .‬این پردازش شــناختی‪ ،‬از زمان تولد با‬
‫شــما همراه میشود و همان روزهای اول به شما کمک میکند تا چهرهی مادر و پدرتان را‬
‫از بقیهی افراد و محیطهای ناآشــنا را از خانهی خود تشــخیص دهید‪ .‬بسیاری از بازیهایی‬
‫که در دوران کودکی انجام میدهید‪ ،‬برای تقویت این پردازش هســتند که سادهترین آنها‬
‫پازلهای بههمریختهای است که باید قطعات آن را برای ساختن یک تصویر منطقی کنار هم‬
‫قرار دهید‪ .‬این پازلها امروزه به یکی از مهمترین ابزارها جهت تقویت مهارتهای شناختی‬
‫انسان تبدیل شدهاند‪.‬‬
‫رانندگی در خیابان و پیدا کردن یک نشانی از روی عایم و تابلوهای راهنما یا حتی پیادهروی‬
‫در پارک به مسیریابی نیاز دارد که همان توان بصری فضایی است‪ .‬این مسیریابی نمیگذارد از‬
‫مسیر خود منحرف شوید‪ ،‬مسیری را چند بار تکرار کنید یا به مقصد اشتباه بروید‪.‬‬
‫یا حتی زمانی که یکی از وسایل خود مانند کیف پول را گم میکنید‪ ،‬تمام مکانهایی را که‬
‫در طول روز آنجا بودهاید در ذهن تجسم میکنید و همهی جزییات را از روی تصاویر ذهنی‬
‫به یاد میآورید‪ .‬در اینجا نیز توان بصری فضایی شــما به کمکتان میآید و به شــما نشــان‬
‫میدهد که کیف پول خود را روی میز کارتان جا گذاشتهاید‪.‬‬
‫در این فصل تمرینهایی برای ارتقای این توانمندی مهم شناختی در نظر گرفته شده است‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪90‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬پاراگرافهای زیر را با دقت بخوانید و دور تمام حروف مورد نظر را خط بکشید و تعداد‬
‫آنها را یادداشت کنید‪.‬‬
‫الف) حـرف «ی»‬
‫مصــرف ویتامیــن و مولتیویتامینهایی که به صــورت مصنوعی تهیه و عرضه میشــوند‪،‬‬
‫در زندگــی مردمی که خودشــان را از بســیاری از مواد غذایی طبیعی محــروم کردهاند‪ ،‬به‬
‫یک عادت روزمره تبدیل شــده اســت؛ غافل از اینکه همین ویتامین و مولتیویتامینهای‬
‫مصنوعی‪ ،‬گاهی با عوارضی به مراتب بدتر همراه میشــوند‪ .‬این در حالی اســت که محققان‬
‫میگویند تاکنون هیچ بررســی علمی نشــان نداده است که استفاده از ویتامینها به صورت‬
‫دارو میتواند باعث ایجاد ســامت شــود‪ ،‬در عیــن حالی که ویتامینهــا ‪ -‬البته به صورت‬
‫طبیعیشــان ‪ -‬جزء اینفک زندگی ســالم هر فردی به حساب میآیند‪ .‬در کنار این مسأله‪،‬‬
‫هشــدار جدی متخصصان تغذیه را نیز باید در نظر گرفت که زندگی مدرن افراد آنها را به‬
‫داروها و مولتیویتامینهای مکمل بسیار وابستهتر کرده و در مقابل به همان اندازه از مصرف‬
‫مواد غذایی طبیعی دور کرده است‪.‬‬
‫تعداد حروف «ی» ‪...............................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫ب) حـرف «ن»‬

‫نان به طور کلی‪ ،‬جزئی از خانوادهی غات است‪ .‬غات دستهای از موادغذایی هستند که بدن‬
‫باید بیشترین میزان دریافت را از آن داشته باشد‪ .‬البته مصرف نان باید در حد اعتدال باشد؛‬
‫چرا که بیشازحد مصرف کردن نان برای ســامت انسان مشکلساز خواهد بود‪ .‬متخصصان‬
‫توصیه میکنند که افراد باید یک کف دست نان مصرف کنند‪ .‬این حداقل مصرف نانی است‬
‫که در روز توصیه میشود‪ .‬این متخصص تغذیه دربارهی انواع نانها گفت‪ :‬باید در بحث نان‬
‫به انواع آن نیز بپردازیم‪ .‬یکســری از نانها هستند که به طور سنتی تهیه میشوند و میان‬
‫مردم بسیار طرفدار دارند و یکسری از نانها نیز به صورت صنعتی تولید میشوند‪ .‬هر کدام‬
‫از این نانها منافع و مضراتی دارند‪ .‬حسن نانهای صنعتی این است که در شرایط بهداشتی‬
‫تهیه و بستهبندی میشوند و میزان نمک و افزودنیهای آنها استاندارد است‪.‬‬
‫تعداد حروف «ن» ‪................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پلهی پنجم ‪91‬‬
‫‪ 2‬در این تمرین سـعی کنید بدون برداشـتن نوک مداد از روی کاغذ‪ 12 ،‬مربعی را که در‬
‫کادر زیر قرار دارد به هم وصل کنید‪ .‬فقط به خاطر داشـته باشـید که از روی هر مربع تنها‬
‫یک بار میتوانید عبور کنید و در این مسیر نباید به دایرهها برخورد کنید‪ .‬خطوط نیز نباید‬
‫همدیگر را قطع کنند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪92‬‬
‫‪ 3‬سعی کنید از فلش خاکستری به سمت فلش رنگی مسیری بکشید‪.‬‬
‫پلهی پنجم ‪93‬‬
‫پو ِ‬
‫ت خط‬ ‫‪ 4‬حـروف زیـر را با دقت بخوانید و سـعی کنید به طور همزمان دور حـروف َ‬
‫بکشید و تعدادشان را یادداشت کنید‪.‬‬

‫تِ‬ ‫ث‬ ‫ُپ‬ ‫َت‬ ‫ُت‬ ‫ب‬ ‫تِ‬ ‫ُت‬ ‫َپ‬ ‫ُپ‬ ‫َت‬ ‫ث‬ ‫ب‬ ‫ُت‬ ‫َپ‬
‫َت‬ ‫ب‬ ‫ث‬ ‫ُت‬ ‫َت‬ ‫َپ‬ ‫ُت‬ ‫ِپ‬ ‫ث‬ ‫ب‬ ‫تِ‬ ‫َپ‬ ‫ُت‬ ‫ث‬ ‫ُت‬
‫ِپ‬ ‫َت‬ ‫ب‬ ‫ث‬ ‫َپ‬ ‫َت‬ ‫ِپ‬ ‫تِ‬ ‫ُپ‬ ‫َپ‬ ‫تِ‬ ‫ب‬ ‫ِپ‬ ‫تِ‬ ‫َت‬
‫ب‬ ‫َپ‬ ‫ِپ‬ ‫ُت‬ ‫ُپ‬ ‫ث‬ ‫تِ‬ ‫ُپ‬ ‫ُپ‬ ‫ب‬ ‫ُپ‬ ‫َت‬ ‫ث‬ ‫َپ‬ ‫ث‬
‫ِپ‬ ‫ث‬ ‫تِ‬ ‫ب‬ ‫َپ‬ ‫تِ‬ ‫بِ‬ ‫ِپ‬ ‫ث‬ ‫َت‬ ‫ُپ‬ ‫َت‬ ‫ُت‬ ‫َپ‬ ‫ب‬
‫َت‬ ‫ِپ‬ ‫تِ‬ ‫َت‬ ‫ث‬ ‫ُپ‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫َپ‬ ‫ُپ‬ ‫َت‬ ‫ُت‬ ‫ث‬ ‫َپ‬ ‫َت‬
‫ب‬ ‫تِ‬ ‫َپ‬ ‫ُت‬ ‫ِپ‬ ‫ُپ‬ ‫تِ‬ ‫َت‬ ‫َپ‬ ‫ُت‬ ‫ب‬ ‫ِپ‬ ‫َپ‬ ‫تِ‬ ‫ِپ‬
‫ُپ‬ ‫ُت‬ ‫ث‬ ‫ِپ‬ ‫ب‬ ‫ث‬ ‫ُپ‬ ‫َپ‬ ‫ُت‬ ‫ِپ‬ ‫ُت‬ ‫ث‬ ‫تِ‬ ‫ِپ‬ ‫ث‬
‫َپ‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫ُپ‬ ‫تِ‬ ‫ب‬ ‫تِ‬ ‫َپ‬ ‫ث‬ ‫َت‬ ‫ُپ‬ ‫ب‬ ‫َت‬ ‫َپ‬ ‫ب‬

‫تعداد حرف تِ ‪............................ :‬‬ ‫تعداد حرف َپ ‪............................ :‬‬

‫‪ 5‬کدام گزینه تصویر را کامل میکند؟‬

‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺏ(‬
 ‫باشگاه مغز‬ 94
‫ در بین تصاویر زیر کدامیک با بقیه متفاوت است؟‬6

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’
e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’
e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ ‘e e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’
e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’
e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’
e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’

‫ کدام دو تصویر همانند هم هستند؟‬7

‫پلهی پنجم ‪95‬‬
‫‪ 8‬برای حرکت از تصویر دایره به سـمت تصویر مثلث‪ ،‬چند بار باید به راسـت و چند بار‬
‫به چپ بروید‪ .‬این کار را به صورت ذهنی و بدون کمک گرفتن از رسـم مسـیر روی کاغذ‬
‫انجام دهید‪.‬‬

‫تعداد حرکات به سمت چپ‪............................................................................................................. :‬‬

‫تعداد حرکات به سمت راست‪.......................................................................................................... :‬‬

‫‪ 9‬در تصویر زیر چند مثلث میبینید؟ تعداد آن را یادداشت کنید‪.‬‬

‫تعداد مثلثها‪.................... :‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪96‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫چند حرکت سادهی ورزشی بیاموزیم‪...‬‬
‫هر روز صبح پس از بیدار شـدن‪ 3 ،‬بار نفس عمیق بکشـید و چند حرکت سادهی ورزشی‬
‫انجام دهید‪.‬‬
‫ƒ دســتان خود را به هم قاب کنید و به ســمت باا‪ ،‬پایین‪ ،‬چپ و راست نگه دارید‪ .‬هر بار‬
‫تا شمارهی ‪ 10‬بشمارید‪.‬‬
‫ƒ راه بروید و در حین راه رفتن زانوی راســت خود را به ســمت آرنج چپتان باا بیاورید‪5 .‬‬
‫تا ‪ 10‬مرتبه این کار را تکرار کنید و سپس این حرکت را با زانوی چپ هم انجام دهید‪.‬‬
‫ƒ شانههای خود را به آرامی در جهت عقربههای ساعت بچرخانید‪ .‬بعد از ‪ 10‬شماره این کار‬
‫را خاف جهت عقربههای ساعت انجام دهید‪.‬‬
‫ƒ دســت راست خود را باا ببرید و تا ‪ 10‬بشــمارید‪ .‬سپس دست چپتان را باا ببرید و در‬
‫نهایت دو دست را با هم باا نگه دارید‪.‬‬
‫ƒ کمی خم شــوید و دست راســت را به سمت جلو و پای چپ را از عقب باا ببرید و تا ‪10‬‬
‫بشمارید‪ .‬سپس این کار را برای دست و پای مخالف انجام دهید‪.‬‬
‫ƒ گردن خود را به آرامی به جلو‪ ،‬عقب‪ ،‬چپ و راست خم کنید‪.‬‬
‫ورزش کردن به طور روزانه حتی به مدت ‪ 20‬دقیقه تاثیر بســیار مهمی در سرعت پردازش‬
‫اطاعات و عملکرد حافظه دارد‪ .‬مغز شــما با ورزش کردن‪،‬‬
‫حــرکات و مهارتهای جدید عضانی میآموزد که در‬
‫فاصلهســنجی و حفظ تعادل به طــور موثری کمک‬
‫میکند‪ .‬ورزش کردن میزان هورمنهای استرس را‬
‫کاهش میدهد و موجب بهبود افسردگی میشود‪.‬‬
‫ضمن آنکه ارتباطات جدید بین سلولهای عصبی‬
‫با انجام ورزشهای متنوع تشــکیل میشود که تمام‬
‫این موارد برای داشــتن یک مغز سالم بسیار‬
‫مهم است‪.‬‬
‫پلهی پنجم ‪97‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬پاراگرافهـای زیر را با دقت بخوانید و دور تمام حروف مورد نظر خط بکشـید و تعداد‬
‫آن را یادداشت کنید‪.‬‬
‫الف) حـرف «ش»‬
‫افزایش ضربان قلب‪ ،‬درد قفســهی ســینه‪ ،‬گرفتگی عضات‪ ،‬سردرد و سرگیجه تنها بخشی‬
‫از دردســرهایی است که استرس و فشار روانی به دنبال دارد‪ .‬همچنین استرس انسان را در‬
‫معرض انواع بیماریها قرار میدهد‪ .‬به همین دلیل کارشناسان بهداشتی و پزشکی‪ ،‬هر یک‬
‫دربارهی راهکارهایی برای کنترل اســترس ســخن میرانند‪ .‬کارشناسان تغذیه نیز معتقدند‬
‫بین اســترس و تغذیــه‪ ،‬رابطه وجود دارد‪ .‬بنابرایــن‪ ،‬غذاها و نوشــیدنیها میتوانند میزان‬
‫اســترس را در افراد کاهش دهند یا تشــدید کنند‪ .‬نخســتین توصیه برای کاهش استرس و‬
‫فشار روانی در افراد‪ ،‬افزایش مصرف مایعات آن هم به طور منظم است‪ ،‬چرا که آب و مایعات‬
‫در تنظیــم سیســتم عصبی نقش به ســزایی دارد‪ 60 .‬تا ‪ 65‬درصد بدن انســان بالغ را آب‬
‫تشکیل میدهد که تنظیمکنندهی تمام فعالیتهای درون و برون سلولی بدن انسان است‪.‬‬
‫تعداد حروف «ش» ‪..............................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫ب) حـرف «ا َ ‪ ,‬ا ِ ‪ ,‬ا ُ ‪ ,‬آ»‬
‫ســردرد میگرنی شامل دو دستهی اصلی است‪ -1 :‬ســردرد بدون عایم عصبی (بدون اورا)‬
‫‪ -2‬ســردرد با عایــم عصبی (با اورا)‪ .‬در ‪ 20‬درصد موارد‪ ،‬ســردرد میگرنی با عایم عصبی‬
‫به نام اورا همراه اســت که به آن میگرن با اورا میگویند‪ .‬عایم عصبی (اورا) چشمی شامل‬
‫اختــال بینایی به صورت رؤیت فاش‪ ،‬لکههای نورانی‪ ،‬خطوط زیگزاگ و تغییر در قدرت‬
‫بینایی به صورت لکه در وسط میدان بینایی و اختال دید یک نیمهی میدان بینایی است‪.‬‬
‫بیحســی و کرختی انگشــتان‪ ،‬لب و صورت و گاهی فلج موقت اندام نیز جزو عایم عصبی‬
‫(اورا) قبل از ســر درد اســت‪ .‬این عایم ‪ 20‬دقیقه طول میکشد و پس از اتمام این عایم‪،‬‬
‫سردرد بیماران شروع میشود‪ .‬سردرد میگرنی ضرباندار با شدت متوسط تا شدید است؛ به‬
‫طوری که فرد قادر به کار کردن و فعالیت نخواهد بود و معمواً در بیداری و کمتر در خواب‬
‫رخ میدهد‪ .‬مدت زمان حملهی ســردرد چهار تا ‪ 72‬ساعت (‪ 80‬درصد همراه با تهوع و ‪50‬‬
‫درصد همراه با استفراغ) است‪.‬‬
‫تعداد حروف «الف» ‪.............................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪98‬‬
‫‪ 2‬در این تمرین سعی کنید بدون برداشتن نوک مداد از روی کاغذ‪ 11 ،‬گل رزی را که در‬
‫کادر زیر قرار دارد به هم وصل کنید‪ .‬فقط به خاطر داشـته باشـید که از روی هر گل تنها‬
‫یک بار میتوانید عبور کنید و در این مسیر نباید به برگها برخورد کنید‪ .‬خطوط نیز نباید‬
‫همدیگر را قطع کنند‪.‬‬
‫پلهی پنجم ‪99‬‬
‫‪ 3‬اعداد زیر را با دقت بخوانید و سعی کنید به طور همزمان دور اعداد ‪ 4‬و‪ 7‬خط بکشید‬
‫و تعداد آنها را یادداشت کنید‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬

‫تعداد عدد ‪........................ :7‬‬ ‫تعداد عدد ‪........................ :4‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪100‬‬
‫‪ 4‬سعی کنید از نقطهی شروع به پایان‪ ،‬مسیری بکشید‪.‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬

‫ﺷﺮﻭﻉ‬

‫ﺷﺮﻭﻉ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫پلهی پنجم ‪101‬‬

‫ﺷﺮﻭﻉ‬

‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
 ‫باشگاه مغز‬ 102
‫ کدام دو تصویر همانند هم هستند؟‬5

‫ کدامیک با بقیه متفاوت است؟‬،‫ در بین تصاویر زیر‬6

hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
hhhhhhhhnhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh
‫پلهی پنجم ‪103‬‬
‫‪ 7‬از بین ‪ 9‬شکل زیر‪ ،‬کدام سه شکل در کادر خاکستریرنگ به کار رفتهاند؟‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪104‬‬
‫‪ 8‬در تصویر زیر چند تا ستاره و مثلث میبینید؟ تعداد آنها را یادداشت کنید‪.‬‬

‫تعداد ستارهها‪.................... :‬‬

‫تعداد مثلثها‪.................... :‬‬
‫‪ 9‬با دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و بنویسید کدام تصویر متعلق به دست راست و کدام‬
‫متعلق به دست چپ است‪.‬‬
‫ب)‬ ‫الف)‬

‫ت)‬ ‫پ)‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪66‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی ششم‬
‫انواع حافظه؛ انبارهای‬
‫مختلف مغز برای‬
‫نگهداری خاطرات‬
‫آیا میدانید که شما سه نوع حافظه دارید‪:‬‬
‫‪ .1‬حافظهی حسی‪ :‬شما در هر لحظه‪ ،‬انبوهی از اطاعات را از طریق حواس خود مانند حس‬
‫بینایی و شنوایی از محیط اطراف دریافت میکنید و یک تا دو ثانیه آنها را در مغز خود نگه‬
‫میداریــد تا تصمیم بگیرید که میخواهید با آنها چه کاری انجام دهید‪ .‬این وقفهی کوتاه‪،‬‬
‫حافظهی حســی شــما را میسازد‪ .‬اگر اطاعات رســیده از نظر شما مهم باشد‪ ،‬آنها را نگه‬
‫میدارید؛ مانند بوی عطری که در حافظهی شما باقی میماند و برای همیشه تداعیکنندهی‬
‫یک خاطره میشود‪ .‬اما اگر اطاعات‪ ،‬اهمیتی نداشته باشند به سرعت از حافظهی شما پاک‬
‫میشوند؛ مانند هزاران صدای بیاهمیتی که در طول روز آنها را میشنوید‪.‬‬
‫‪ .2‬حافظــهی کوتاهمدت‪ :‬زمانی که به موضوعی توجــه میکنید‪ ،‬جزییات آن وارد حافظهی‬
‫کوتاهمدتتان میشــود‪ .‬این حافظه هم ظرفیت کمی دارد و تنها هفت قطعه را در خود جای‬
‫میدهد؛ مانند یک شــماره تلفن‪ ،‬شــماره حســاب یا رمز ‪ 7‬رقمی‪ .‬اگر این حافظه پر شود‪،‬‬
‫اطاعات جدید در حالی وارد آن میشوند که اطاعات قدیمی را پاک میکنند‪.‬‬
‫‪ .3‬حافظهی بلندمدت‪ :‬اگر میخواهید اطاعات هفتهها‪ ،‬ماهها یا حتی ســالها در ذهن شما‬
‫باقــی بمانند‪ ،‬بایــد آنها را وارد حافظهی بلندمدت خود بکنید‪ .‬بــرای این کار‪ ،‬راهکارهایی‬
‫وجــود دارد که مهمترین آنها تکرار مطالب و برقراری ارتباطات معنادار میان آنها اســت‪.‬‬
‫برای مثال اگر میخواهید اســم و فامیلی دوســت خود را به خاطر بسپارید‪ ،‬میتوانید روزی‬
‫سه مرتبه آن را تکرار کنید یا با اسم و فامیلی او برای خود یک جمله بسازید‪.‬‬
‫در این کتاب تمرینهایی برای تقویت انواع حافظه در نظر گرفته شده است‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪106‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬به سواات زیر پاسخ دهید‪.‬‬
‫الف امروز صبحانه چه چیزهایی خوردید؟ ‪.....................................................................................‬‬
‫ب تعطیات هفتهی گذشته کجا رفتید و چه کارهایی انجام دادید؟ ‪....................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پ نام آخرین فیلمی را که تماشا کردهاید بنویسید؟ ‪................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 2‬ضربالمثلهای زیر را کامل کنید‪.‬‬

‫الف) از آب گلآلود ‪ ...........................................‬میگیره‪.‬‬

‫ب) ‪ ........................................‬شنیدن از دور خوش است‪.‬‬
‫پ) تا تنور گرمه ‪.................................................................‬‬
‫ت) ‪ ................................................................‬شناگر قابلیه‪.‬‬
‫ث) آدم زنده ‪ .....................................................‬نمیخواد‪.‬‬

‫‪ 3‬با اسـتفاده از پیشوندها‪ ،‬پسوندها و ریشـههای لغوی زیر ‪ 5‬واژه بسازید به گونهای که‬
‫هر یک از آنها تنها در یک واژه استفاده شده باشند‪.‬‬

‫زار‬ ‫خانه‬ ‫کار‬ ‫سرا‬ ‫بازی‬

‫زیری‬ ‫گر‬ ‫گل‬ ‫گاه‬ ‫کتاب‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 4‬دو دقیقه با دقت به تصویر زیر نگاه کنید‪ ،‬سپس به صفحهی بعد بروید‪( .‬ترتیب تصاویر‬
‫مهم است)‬

‫‪s‬‬
‫‪s‬‬ ‫‪R‬‬ ‫&‬
‫پلهی ششم ‪107‬‬
‫با توجه به تصویر صفحهی قبل به سواات زیر پاسخ دهید‪.‬‬

‫الف کدام عامت بافاصله بعد از ‪ R‬آمده است؟‬

‫ب در کدامیک از گزینههای زیر‪ ،‬سه عامت با ترتیبی مشابه با تصویر صفحهی قبل‪ ،‬نشان‬
‫داده شده است؟‬

‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪C‬‬ ‫‪s‬‬
‫‪s‬‬ ‫ﺏ(‬

‫&‬ ‫پ(‬

‫ﺕ(‬
‫‪R‬‬

‫‪C‬‬ ‫‪s‬‬
‫‪s‬‬ ‫ﺙ(‬

‫و & آمده است؟‬ ‫پ کدام عامت بین‬

‫‪ 5‬دو دقیقه با دقت به لغات زیر نگاه کرده‪ ،‬سـعی کنید آنها را به خاطر بسـپارید‪ ،‬سپس‬
‫به صفحهی بعد بروید‪.‬‬

‫کـتاب‬ ‫دست‬ ‫ساعــت‬

‫سـفید‬ ‫کار‬ ‫گــــل‬
‫ماشین‬ ‫شمع‬ ‫همــراه‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪108‬‬
‫بدون نگاه کردن به صفحهی قبل‪ ،‬به سواات زیر پاسخ دهید‪.‬‬
‫الف دو واژهی اول و دوم ردیف اول را بنویسید ‪............................................................................‬‬
‫ب لغات ستون دوم را بنویسیـد ‪....................................................................................................‬‬
‫پ دو لغت آخر ردیف سوم را بنویسید ‪........................................................................................‬‬
‫‪ 6‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید‪ .‬کدامیک از اشکال سمت راست تصویر‪ ،‬در سمت چپ‬
‫نیامده است؟‬

‫‪ 7‬یک دقیقه با دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
‫پلهی ششم ‪109‬‬
‫نام هر تعداد تصویر را که از صفحهی قبل به خاطر دارید‪ ،‬بنویسید‪.‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 8‬جدول زیر را به گونهای حل کنید که در هر یک از مربعها‪ ،‬ردیفها و سـتونها‪ ،‬اعداد‬
‫‪ 1‬تا ‪ 9‬تنها یک بار نوشته شود‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ 9‬دو دقیقه با دقت به شکل زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪110‬‬
‫سعی کنید شکل صفحهی قبل را رسم کنید‪ .‬برخی از خطوط برایتان کشیده شده است‪.‬‬

‫‪ 10‬کدامیک از اشکال زیر باید در تصویر اصلی قرار گیرند؟‬

‫تصویر اول‬

‫?‬
‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫تصویر دوم‬

‫?‬
‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬
‫پلهی ششم ‪111‬‬
‫‪ 11‬مخالف واژههای زیر را بنویسید‪.‬‬

‫الف) فقیر‪............................................................................. :‬‬

‫ب) زیبا‪................................................................................. :‬‬
‫پ) برنده‪............................................................................... :‬‬
‫ت) بردن‪................................................................................ :‬‬
‫ث) ظاهر شدن‪..................................................................... :‬‬
‫ج) بیداری‪............................................................................. :‬‬

‫‪ 12‬با دقت به تصاویر اول و دوم نگاه کنید‪ .‬شـما در این تمرین باید سـعی کنید با کمترین‬
‫تعداد حرکت‪ ،‬دیسـکهای تصویر اول را همانند چیدمـان آنها در تصویر دوم در میلهها‬
‫قرار دهید‪ .‬دقت داشـته باشـید کـه هر بار تنهـا میتوانید یک دیسـک را جابهجا کنید‪.‬‬
‫همچنین نمیتوانید دیسک بزرگتر را روی دیسک کوچکتر بگذارید‪.‬‬
‫ﺝ‬ ‫ﺏ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬

‫‪4‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺝ‬ ‫ﺏ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬

‫‪4‬‬

‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫حرکات ازم ‪......................................................................................................................................... :‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪112‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬

‫مطالعه کردن چه فوایدی برای بازتوانی مغزی دارد؟‬

‫یکـی از فعالیتهایی که تاثیر بهسـزایی در سـرعت بهبود مهارتهای مغـزی میگذارد‪،‬‬
‫مطالعه کردن است‪ .‬شما با کتاب خواندن‪:‬‬
‫ƒ مناطــق مختلف مغــز خود را فعال میکنید‪ ،‬زیرا در حیــن خواندن تاش میکنید پایان‬
‫داستان را حدس بزنید یا حتی خود را جای شخصیتهای داستان بگذارید‪ .‬این کار‪ ،‬قدرت‬
‫تخیل و تجسم شما را باا میبرد‪.‬‬
‫ƒ با لغات و اصطاحات جدید آشنا میشوید و میتوانید آنها را در صحبتهای خود به کار‬
‫ببرید‪ .‬نتیجهی این کار‪ ،‬بهبود مهارتهای کامی است‪.‬‬
‫ƒ شــما به صورت ناخودآگاه برای خود تصویرهایی ذهنی میســازید کــه این تصاویر بعدا ً‬
‫برای شما کلید راهنمایی برای به یاد آوردن متنی هستند که قب ً‬
‫ا آن را خواندهاید‪ .‬این کار‬
‫حافظهی شما‪ ،‬به ویژه حافظهی تصویریتان را تقویت میکند‪.‬‬
‫ƒ میتوانید توجه و قدرت تمرکز خود را باا ببرید‪ .‬البته اگر کتاب را با صدای بلند بخوانید‪،‬‬
‫این مهارتها بیشتر تقویت میشوند‪.‬‬
‫ƒ قدرت درک مطلب خود را نیز باا میبرید‪ .‬این کار باعث میشود بتوانید در حین تماشای‬
‫فیلم یا شرکت در بحث و گفتگو‪ ،‬صحبتهای افراد را به خوبی متوجه شوید که این امر نیز‬
‫به نوبهی خود بخشی از مهارتهای کامی شما را تقویت میکند‪.‬‬
‫اگرچــه مطالعه کردن بــه تنهایی در توانمندســازی مغزی‬
‫بسیار موثر اســت‪ ،‬زمانی که بتوانید مطلب‬
‫خواندهشــده را بــرای دیگران یــا حتی با‬
‫صدای بلند بــرای خودتان تعریف کنید‪،‬‬
‫تاثیر این فعالیت چند برابر میشــود‪ .‬به‬
‫یاد داشته باشید که قصهگویی یک هنر‬
‫ارزشمند است که به تقویت قوای مغزی‬
‫شما کمک میکند‪.‬‬
‫پلهی ششم ‪113‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬ضربالمثلهای زیر را کامل کنید‪.‬‬

‫الف) ‪ .................................................................‬به مسجد حرام است‪.‬‬

‫ب) درخـت ‪ .................................................................‬افتـادهتر شود‪.‬‬
‫پ) آشپز که دوتا شد ‪...........................................................................‬‬
‫ت) ‪ ...................................................‬از اون بترس که سر به تو دارد‪.‬‬
‫ث) اسب ‪ ............................................................................‬نمیشمرن‪.‬‬

‫‪ 2‬نام هر بازیگر را به سریالی که در آن بازی کرده است‪ ،‬وصل کنید‪.‬‬

‫در قلـــب من‬ ‫محمدعلی کشاورز‬

‫خانــه سـبز‬ ‫حسن جوهرچی‬

‫همســــران‬ ‫خســرو شکیبایی‬

‫پــــدر ساار‬ ‫مهرانه مهینترابی‬

‫در پناه تو‬ ‫علی دهکــردی‬

‫‪ 3‬دو دقیقه با دقت به تصویر زیر نگاه کنید‪ ،‬سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬

‫‪(1‬‬ ‫‪(2‬‬ ‫‪(3‬‬ ‫‪(4‬‬ ‫‪(5‬‬ ‫‪(6‬‬ ‫‪(7‬‬ ‫‪(8‬‬ ‫‪(9‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪114‬‬
‫با توجه به تصویر زیر و تصویر صفحهی قبل‪ ،‬به سواات زیر پاسخ دهید‪.‬‬

‫‪(1‬‬ ‫‪(2‬‬ ‫‪(3‬‬ ‫‪(4‬‬ ‫‪(5‬‬ ‫‪(6‬‬ ‫‪(7‬‬ ‫‪(8‬‬ ‫‪(9‬‬ ‫‪(10‬‬

‫الف) با توجه به تصویر صفحهی قبل‪ ،‬کدام عامت در این تصویر وجود دارد که در تصویر‬
‫قبلی نبوده است؟ ‪............................................................................................................................‬‬
‫‪.............................................................................................................................................................‬‬

‫ب) رنگ کدام دو عامت تغییر کرده است؟ ‪.............................................................................‬‬

‫‪.............................................................................................................................................................‬‬

‫پ) جای کدام دو عامت تغییر کرده است؟ ‪............................................................................‬‬

‫‪.............................................................................................................................................................‬‬

‫‪ 4‬یک دقیقه ورزشهای زیر را به خاطر بسپارید‪ ،‬سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
‫پلهی ششم ‪115‬‬
‫الف نام ورزشهای آبی را که در تصویر آمده بودند‪ ،‬بنویسید‪.‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫ب ورزشی را که تصویر آن باای تصویر ورزش بسکتبال آمده بود‪ ،‬بنویسید‪.‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پ کدامیک از ورزشها گروهی هستند؟‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ 5‬با استفاده از پیشـوندها‪ ،‬پسوندها و ریشههای لغوی زیر‪ 10‬واژه بسازید‪ ،‬به گونهای که‬
‫هر یک از آنها تنها در یک واژه استفاده شده باشند‪.‬‬

‫جات‬ ‫گاه‬ ‫سحر‬ ‫فرنگی‬ ‫دفتر‬

‫کار‬ ‫مرد‬ ‫بادام‬ ‫خود‬ ‫بوته‬
‫آفتاب‬ ‫توت‬ ‫زار‬ ‫جوان‬ ‫زمینی‬
‫چه‬ ‫صبح‬ ‫خیز‬ ‫سبزی‬ ‫گردان‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 6‬یک دقیقه با دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪116‬‬
‫نام هر تعداد تصویر را که از صفحهی قبل به خاطر دارید‪ ،‬بنویسید‪.‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 7‬در ایـن تمریـن‪ ،‬باید سـعی کنید در مـدت دو دقیقه با حـرف آخر هـر واژه‪ ،‬واژهای تازه‬
‫بنویسـید‪ .‬برای مثال اولین واژه در این تمرین کتاب اسـت که حرف آخرش »ب« اسـت که‬
‫حرف اول واژهی بشقاب است‪ .‬فقط دقت کنید از هر واژه تنها میتوانید یک بار استفاده کنید‪.‬‬
‫کتاب‪ ،‬بشقاب‪ ،‬بستنی ‪.....................................................................................................................‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 8‬جدول زیر را به گونهای حل کنید که در هر یک از مربعها‪ ،‬ردیفها و سـتونها‪ ،‬اعداد‬
‫‪ 1‬تا ‪ 9‬تنها یک بار نوشته شود‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬
‫پلهی ششم ‪117‬‬
‫‪ 9‬کدامیک از شکلهای زیر باید در تصویر اصلی قرار گیرند؟‬

‫تصویر اول‬

‫?‬
‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫تصویر دوم‬

‫?‬
‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪ 10‬مخالف واژههای زیر را بنویسید‪.‬‬

‫الف) کار کردن‪.................................................... :‬‬

‫ب) بیمار‪................................................................. :‬‬
‫پ) گران‪................................................................. :‬‬
‫ت) تمیز‪................................................................... :‬‬
‫ث) هوای بارانی‪....................................................... :‬‬
‫ج) آوردن‪................................................................. :‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪118‬‬
‫‪ 11‬با دقت به تصاویر اول و دوم نگاه کنید‪ .‬در این تمرین باید سعی کنید با کمترین تعداد‬
‫حرکت‪ ،‬دیسـکهای تصویر شـمارهی ‪ 1‬را همانند چیدمان آنها در تصویر ‪ 2‬در میله قرار‬
‫دهید‪ .‬دقت داشـته باشـید که هر بار تنها میتوانید یک دیسک را جابهجا کنید‪ .‬همچنین‬
‫نمیتوانید دیسک بزرگتر را روی دیسک کوچکتر بگذارید‪.‬‬

‫ﺝ‬ ‫ﺏ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺝ‬ ‫ﺏ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬

‫‪4‬‬

‫‪3‬‬

‫‪2‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫حرکات ازم‪......................................................................................................................................... :‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پلهی ششم ‪119‬‬
‫‪ 12‬تصاویر مکمل را به هم وصل کنید‪.‬‬

‫‪ 13‬برای حرکت از تصویر دایره به سـمت تصویر مثلث‪ ،‬باید چند بار به راسـت و چند بار‬
‫به چپ بروید‪ .‬این کار را به صورت ذهنی و بدون کمک گرفتن از رسـم مسـیر روی کاغذ‬
‫انجام دهید‪.‬‬

‫تعداد حرکات به سمت چپ‪............................................................................................................. :‬‬

‫تعداد حرکات به سمت راست‪.......................................................................................................... :‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪120‬‬
‫‪ 14‬در جدول بههمریختهی زیر‪ ،‬نام تعدادی از شهرهای کشورمان نهفته است‪ .‬سعی کنید‬
‫نام این شهرها را پیدا کنید و دورشان خط بکشید‪ .‬نام ‪ 20‬شهر را پیدا کنید‪.‬‬
‫ل‬ ‫م‬ ‫م‬ ‫ن ک ی‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ش‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ی ض‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫م‬
‫د‬ ‫ی س ش‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ف ت ب ب‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ج‬
‫ف‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ض ی‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ح ک ل‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫چ‬ ‫ل‬ ‫ب‬
‫ط‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫ب ب‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ب س ط‬ ‫ن‬ ‫گ ب‬ ‫ز‬ ‫ا‬
‫ز‬ ‫ب‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫خ‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫و‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ز‬ ‫گ گ ل‬ ‫م‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫ز‬ ‫ک‬ ‫ر‬
‫ت ص ک خ‬ ‫ر‬ ‫س ل‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ق‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫د‬ ‫ی ص ف‬
‫ا‬ ‫ر‬ ‫ض‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫ت ب ب‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ش ن‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫ی‬ ‫ز‬
‫ی‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ن س ی‬ ‫ا‬
‫ل‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫گ‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ر‬ ‫ق‬ ‫ه‬ ‫ا‬ ‫ج‬ ‫ا‬ ‫ه‬
‫ا‬ ‫ی‬ ‫ز‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫گ‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ل‬ ‫ر‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ی‬
‫س چ‬ ‫ر‬ ‫ح‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫س‬ ‫ر‬ ‫ن گ‬ ‫م‬ ‫ش س‬ ‫ز‬ ‫ل ص‬
‫ی ب ب ث گ‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫ص‬ ‫ز‬ ‫م‬ ‫س ث‬ ‫و‬ ‫ا‬
‫ه‬ ‫د‬ ‫ب س ت‬ ‫ل‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫ت ک ن گ‬ ‫ا‬ ‫ن‬
‫ت ی‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ج ش ف ی‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ج‬ ‫م‬ ‫ج‬ ‫ه‬
‫و‬ ‫ق ش‬ ‫ف‬ ‫ا‬ ‫ث ت ب‬ ‫ژ‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫خ‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫و‬
‫ل‬ ‫ز‬ ‫ت ی‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫گ ک ط ت‬ ‫ز‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫چ‬
‫ب س‬ ‫ش ل‬ ‫د‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ج‬ ‫ب‬ ‫ژ‬ ‫د‬ ‫ب‬ ‫ج‬ ‫چ‬ ‫پ‬
‫ع‬ ‫ح‬ ‫و‬ ‫ظ‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫ط‬ ‫ذ‬ ‫خ‬ ‫م‬ ‫ع‬ ‫م‬ ‫ز‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪77‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی هفتم‬
‫توانمندیهای‬
‫محاسباتی؛ماشينحساب‬
‫قدرتمند مغزی‬
‫اعداد و ارقام همه جا هســتند و زندگی ما را شــکل میدهند‪ ،‬اما وقتی حرف از محاسبات‬
‫ریاضــی به میان میآید‪ ،‬بســیاری از افراد خود را در این مهــارت ضعیف میدانند و ترجیح‬
‫میدهند به جای ذهن از ماشینحســاب اســتفاده کنند که همین کار باعث ضعیفتر شدن‬
‫این توانایی در آنها میشــود‪ .‬همهی ما انســانها به طور طبیعی از ســطحی از مهارتهای‬
‫محاســباتی و عددی برخوردار هســتیم‪ .‬وقتی صبحها با صدای زنگ ســاعت از خواب بیدار‬
‫میشــویم‪ ،‬به این علت اســت که میتوانیم از روی عقربههای ساعت‪ ،‬زمان را بفهمیم‪ .‬وقتی‬
‫بــه خریــد میرویم‪ ،‬باید بتوانیم قیمتها را با هم مقایســه کنیم و به اندازهی اجناســی که‬
‫برداشــتهایم‪ ،‬به فروشنده پول بدهیم یا حتی هنگام آشپزی باید بتوانیم به اندازهی کافی از‬
‫مواد غذایی استفاده کنیم‪.‬‬
‫بنابراین ما به ناچار در طول روز نیاز داریم که با اعداد ســروکار داشــته باشیم و محاسباتی‬
‫را انجام دهیم‪.‬‬
‫اگر بخواهیم همیشــه به ماشینحساب وابسته باشــیم‪ ،‬آن قسمت از مغزمان را که مسئول‬
‫انجام عملیات ریاضی اســت‪ ،‬تنبل و غیرفعال میکنیم‪ .‬ایــن ناتوانایی برای ما که در دنیای‬
‫اعداد زندگی میکنیم‪ ،‬مناســب نیســت‪ .‬پس از همین امروز ســعی کنید محاسبات عددی‬
‫را حتماً خودتان انجام دهید‪ ،‬حتی اگر برای شــما دشــوار باشــد و مجبور شوید روی کاغذ‬
‫بنویســید یا از انگشتان دســت خود استفاده کنید‪ .‬کمکم میبینید که این کار برای شما به‬
‫یک بازی لذتبخش تبدیل شده است و احساس استقال بیشتری میکنید‪.‬‬
‫ارتقای توانمندیهای محاســباتی باعث میشــود مغز شما فعالتر شــود و با محیط اطراف‬
‫ارتباط برقرار کند‪ .‬در این کتاب تمرینهای مختلفی برای بهبود توانمندیهای محاســباتی‬
‫در نظر گرفته شده است‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪122‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬اشیای خواستهشده را در تصویر زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬
‫پلهی هفتم ‪123‬‬
‫‪ 2‬اشیای خواستهشده را در تصویر زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪124‬‬
‫‪ 3‬در ایـن تمرین‪ ،‬داخل هر یک از کادرهای زیر نام یکی از اعداد بهتکرار نوشـته شـده‬
‫است‪ .‬در کادر اول‪ ،‬شما باید نام عدد نوشتهشده را بدون توجه به تعداد تکرار آن بنویسید‬
‫و در کادر دوم صرفنظر از نام عدد‪ ،‬تعداد تکرارهای آن را بنویسـید‪ .‬زمان نوشـتن هر دو‬
‫مرحله را یادداشت و با هم مقایسه کنید‪.‬‬
‫کادر اول‪ :‬نام اعداد‬

‫‪.......................................................................................................................................‬‬

‫‪.......................................................................................................................................‬‬

‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬

‫کادر دوم‪ :‬تعداد تکرارها‬

‫‪.......................................................................................................................................‬‬

‫‪.......................................................................................................................................‬‬

‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬

‫پلهی هفتم ‪125‬‬
‫‪ 4‬با دقت به چهرههای زیر نگاه کنید و احساس هر یک را بنویسید‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 5‬به تصاویری که در کادر زیر آمده است دقت کنید‪ ،‬شما باید سه تصویری را که بهعنوان‬
‫تصویر هدف مشخص شده است‪ ،‬در کادر زیر پیدا کنید و بر طبق آنچه تعیین شده است‪،‬‬
‫عامت بزنید‪.‬‬

‫تصویر هدف‪:‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪126‬‬
‫‪ 6‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و تعداد اختافات خواستهشده را پیدا کنید و در تصویر‬
‫عامت بزنید‪.‬‬

‫‪ 8‬مورد اخـتاف‬
‫پلهی هفتم ‪127‬‬
‫‪ 7‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و تعداد اختافات خواستهشده را پیدا کنید و در تصویر‬
‫عامت بزنید‪.‬‬

‫‪ 6‬مورد اخـتاف‬

‫‪ 8‬محاسبات زیر را انجام دهید و پاسخ هر یک از آنها را یادداشت کنید‪.‬‬

‫محــاسـبات‬

‫=‪3+9+7‬‬ ‫‪ 243+6‬ح)‬ ‫الــف)‬

‫=‪120÷4÷6‬‬ ‫=‪ 1000÷25‬خ)‬ ‫ب)‬
‫=‪329+457‬‬ ‫=‪ 741-164‬د)‬ ‫پ)‬
‫=‪2×5×43‬‬ ‫=‪ 321×2‬ذ)‬ ‫ت)‬
‫=‪20×30-30‬‬ ‫‪ 6/6÷2/2‬ر)‬ ‫ث)‬
‫=‪20×25+60‬‬ ‫‪ 666+111‬ز)‬ ‫ج)‬
‫=‪101×7‬‬ ‫‪ 91+205‬ژ)‬ ‫چ)‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪128‬‬
‫‪ 9‬جدول زیر را با نوشتن اعداد و عایم صحیح کامل کنید‪( .‬در هر مربع یک عدد بنویسید)‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫÷ ‪8‬‬ ‫‪= 4‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪+‬‬ ‫=‬ ‫‪4‬‬ ‫×‬ ‫‪= 4‬‬
‫= ‪9 × 8‬‬ ‫×‬ ‫‪8‬‬
‫=‬ ‫‪0‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1 +‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪6‬‬ ‫=‬ ‫‪9‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪0 5‬‬ ‫÷‬
‫×‬ ‫=‬ ‫‪3‬‬ ‫÷‬ ‫‪3‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪= 3‬‬ ‫=‬ ‫‪4 5‬‬ ‫÷‬ ‫‪= 5‬‬
‫=‬ ‫=‬ ‫×‬
‫‪4‬‬ ‫÷‬ ‫‪+ 3‬‬ ‫‪= 6‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪7‬‬ ‫=‬
‫=‬
‫‪1 2 -‬‬ ‫=‬

‫‪ 10‬بر اسـاس نظم منطقی ردیف و ستونهای جدول‪ ،‬به جای عامت سوال عدد صحیح را‬
‫بنویسید‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫?‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫پلهی هفتم ‪129‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫چه روشهایی برای به خاطر سپردن اطاعات وجود دارد؟‬
‫بسـیاری از اوقات هنگامی که به خرید میرویم‪ ،‬فراموش میکنیم بعضی از کااهای مورد‬
‫نیاز خود را بخریم‪ ،‬مگر آنکه فهرست آنها را نوشته باشیم و مرتب ًا به آن نگاه کنیم‪ .‬برای‬
‫آنکه این اتفاق نیفتد و ما بتوانیم اطاعات را در حافظهی خود نگه داریم‪ ،‬روشهایی وجود‬
‫دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از‪:‬‬
‫ƒ تصویرسازی‪ :‬برای مثال اجناس داخل فهرست خرید را به تصویرهای ذهنی تبدیل کنید‬
‫و در حین خرید مرتب آنها را تصور کنید‪.‬‬
‫ƒ ساخت کلمهی مخفف‪ :‬حروف اول اجناس را به هم بچسبانید و با آنها یک کلمه بسازید‪.‬‬
‫وقتی این کلمه را با خود تکرار میکنید‪ ،‬هر یک از حروف‪ ،‬تداعیگر یکی از اجناس میشود‪.‬‬
‫ƒ ارائهی توضیح‪ :‬میتوانید برای نام هر یک از وسایل‪ ،‬توضیحاتی برای خود بدهید‪ .‬این کار‬
‫باعث میشــود ارتباطات مختلفی برای وســیلهی مورد نظر پیدا کنید‪ ،‬که هر کدام به یک‬
‫کلید راهنما برای شما تبدیل میشود‪.‬‬
‫ƒ داستانسازی‪ :‬با تمام اجناس داخل فهرست خرید‪ ،‬یک داستان طنز بسازید و خود را نیز‬
‫در آن داستان تصور کنید‪.‬‬
‫ƒ شمارهگذاری‪ :‬برای هر یک از اجناس‪ ،‬یک شماره انتخاب کنید‪ .‬شمارهها باید به ترتیب و‬
‫پشت سر هم باشند‪ .‬برای مثال ‪ .1‬نان‪ .2 ،‬شیر‪ .3 ،‬ماست و ‪...‬‬
‫ƒ قطعه قطعه کردن اطاعات‪ :‬با این روش اطاعاتی را که باید به خاطر بسپارید‪ ،‬به اجزای‬
‫کوچکتری تقســیم میکنید‪ .‬برای مثال برای حفظ کردن شــمارهی ‪ 55586751‬به جای‬
‫حفظ کردن یک عدد ‪ 8‬رقمی‪ ،‬آن را به سه بخش ‪ 867 ،555‬و ‪ 51‬تقسیم کنید و این سه‬
‫جزء کوچکتر را حفظ کنید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪130‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشاره شد‪ ،‬توصیه میشود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پله را حداقل ‪ 24‬ساعت بعد از انجام تمرینهای تقویتی ابتدای پله انجام دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬اشیای خواستهشده در کادر پایین را در تصویر زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬
‫پلهی هفتم ‪131‬‬
‫‪ 2‬اشیای خواستهشده در کادر پایین را در تصویر زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪132‬‬
‫‪ 3‬در این تمرین‪ ،‬داخل هر یک از کادرهای زیر نام یکی از اعداد بهتکرار نوشـته شـده‬
‫است‪ .‬در کادر اول‪ ،‬شما باید نام عدد نوشتهشده را بدون توجه به تعداد تکرار آن بنویسید‬
‫و در کادر دوم صرفنظر از نام عدد‪ ،‬تعداد تکرارهای آن را بنویسـید‪ .‬زمان نوشـتن هر دو‬
‫مرحله را یادداشت و با هم مقایسه کنید‪.‬‬
‫کادر اول‪ :‬نام عدد‬

‫‪.........................................................................................................‬‬

‫‪........................................................................................................‬‬
‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬
‫کادر دوم‪ :‬تعداد تکرارها‬

‫‪.........................................................................................................‬‬

‫‪........................................................................................................‬‬

‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬

‫پلهی هفتم ‪133‬‬
‫‪ 4‬با دقت به چهرههای زیر نگاه کنید و احساس هر یک را بنویسید‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 5‬به تصاویری که در کادر زیر آمده است دقت کنید‪ ،‬شما باید سه تصویری را که بهعنوان‬
‫تصویر هدف مشخص شده است‪ ،‬در کادر زیر پیدا کنید و بر طبق آنچه تعیین شده است‪،‬‬
‫عامت بزنید‪.‬‬

‫تصویر هدف‪:‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪134‬‬
‫‪ 6‬با دقت به تصاویر اول و دوم نگاه کنید‪ .‬شـما در این تمرین باید سـعی کنید با کمترین‬
‫تعداد حرکت‪ ،‬توپهای تصویر اول را همانند چیدمان آنها در تصویر دوم قرار دهید‪ .‬دقت‬
‫داشته باشید که ‪:‬‬
‫ƒ توپها باید فقط از سمت باا از سبدها خارج شوند‪.‬‬
‫ƒ شما نمیتوانید در یک سبد بیشتر از ‪ 3‬توپ قرار دهید‪.‬‬
‫ƒ در هر حرکت تنها میتوانید یک توپ را جابهجا کنید‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺍﻟﻒ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬
‫‪5‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬

‫ﺏ‬ ‫ﺏ‬

‫‪2‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬

‫ﺝ‬
‫ﺝ‬

‫‪4‬‬

‫‪2‬‬

‫حرکات ازم‪......................................................................................................................................... :‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پلهی هفتم ‪135‬‬
‫‪ 7‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و تعداد اختافات خواستهشده را پیدا کنید‪.‬‬

‫‪ 8‬مورد اخـتاف‬

‫‪ 8‬کدامیک از گزینهها باید به جای عامت سوال قرار گیرد؟‬

‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫ت‬ ‫پ‬ ‫ب‬ ‫الف‬

‫‪5‬‬ ‫?‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪9‬‬ ‫?‬ ‫‪7‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪15‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪136‬‬
‫‪ 9‬چه عددی باید به جای عامت سوال قرار گیرد؟‬
‫الف‬

‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫?‬

‫ب‬

‫‪5‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪7‬‬ ‫?‬

‫‪ 10‬سـعی کنیـد نظم منطقی میان اعداد هر ردیف را پیدا کنیـد و عدد آخر را بر طبق آن‬
‫بنویسید‪.‬‬

‫الف ‪1 , 11 , 20 , 28 , 35 , 41 , ? ............................................................................................‬‬
‫ب ‪5 , 10 , 11 , 22 , 23 , ? ........................................................................................................‬‬
‫پ ‪100 , 91 , 73 , 64 , 46 , 37 , ? .....................................................................................‬‬
‫ت ‪7 , 15 , 31 , 63 , 127 , ? ................................................................................................‬‬
‫ث ‪3 , 6 , 11 , ? , ? ، 54 , 59 , 118 , ..............................................................................‬‬
‫ج ‪524 , 526 , 528 , 530 , ? .............................................................................................‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪88‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی هشتم‬
‫توجه کنيد و متمرکز شويد؛‬
‫روشهای بهبود توجه‬

‫ا هم گفته شــد‪ ،‬توجه‪ ،‬یکی از مهارتهای شــناختی است که بر اثر انواع‬ ‫همانطور که قب ً‬
‫آســیبهای مغزی‪ ،‬مختل میشــود‪ .‬اما عوامل دیگری هم هستند که میتوانند این مشکل‬
‫را تشــدید کنند‪ ،‬مانند‪ :‬استرس‪ ،‬افسردگی‪ ،‬خستگی‪ ،‬کمبود خواب و انجام کاری که به آن‬
‫عاقهای ندارید‪.‬‬
‫بر همین اســاس‪ ،‬روشهایی وجود دارند که به شــما در بهبود قدرت تمرکز و توجه کمک‬
‫میکنند‪:‬‬
‫ƒ شبها خوب بخوابید و در طول روز هنگام کار‪ ،‬استراحتهای کوتاهمدت داشته باشید‪.‬‬
‫ƒ برای برخی از کارهای خود برنامهی منظم و ثابت روزانه‪ ،‬هفتگی و حتی ماهیانه داشته باشید‪.‬‬
‫ƒ در هر زمان تنها به یک کار بپردازید‪.‬‬
‫ƒ مطمئن شوید که در حین کار‪ ،‬روشنایی به اندازهی کافی وجود دارد‪.‬‬
‫ƒ بهتر است کارهای خود را در مکانی آرام و کمسروصدا انجام دهید‪.‬‬
‫ƒ تلویزیون و رادیو را در حین انجام کار خاموش کنید‪.‬‬
‫ƒ میز کار خود را مرتب نگه دارید‪ ،‬زیرا شلوغی به راحتی حواس شما را پرت میکند‪.‬‬
‫ƒ کارهایــی را که بــه تمرکز و توجه زیادی نیاز دارد‪ ،‬زمانی انجــام دهید که انرژی زیادی‬
‫دارید مانند ابتدای روز‪.‬‬
‫ƒ هنگامــی که با دیگــران صحبت میکنید‪ ،‬حرفهای آنها را بــرای خود خاصه کنید و‬
‫قسمتهای مهم را مرتب با خود تکرار کنید‪.‬‬
‫ƒ به جای تماسهای تلفنی‪ ،‬ماقاتهای حضوری را برای صحبت کردن با دیگران انتخاب کنید‪.‬‬
‫ƒ زمانی که مشغول انجام کاری هستید‪ ،‬مرتب به مغز خود بگویید تمرکز کند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪138‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬پاراگرافهـای زیر را با دقت بخوانید و دور تمام حروف مورد نظر خط بکشـید و تعداد‬
‫آن را یادداشت کنید‪.‬‬
‫الف) حـروف «خ‪ ،‬ر»‬
‫خواب مانند هوا‪ ،‬آب و غذا‪ ،‬یکی از ضرورتهای حیات اســت و دانشــمندان با آزمایشهایی که‬
‫روی برخی حیوانات کوچک انجام دادهاند‪ ،‬آن را به اثبات رســاندهاند‪ .‬به این صورت که مشاهده‬
‫کردهانــد محــروم کردن این حیوانات از خواب‪ ،‬آنها را به ســوی مرگ پیش میبرد و در نهایت‬
‫مــرگ آنهــا را در پی دارد‪ .‬بنابراین باید خواب را به عنــوان یک نیاز حیاتی در نظر گرفت و به‬
‫کیفیت و کمیت آن توجه کرد‪ .‬خواب یک اتفاق ســاده نیســت و نمیتوان گفت که بدن در این‬
‫هنــگام‪ ،‬وارد مرحلهی آرامش محض شــده اســت‪ .‬فعالیت مغز ما حین خــواب‪ ،‬نهتنها کاهش‬
‫نمییابد بلکه منظم و پیچیده میشــود‪ .‬مغز انســان طی چند ســاعت خوابی که هر شب تجربه‬
‫میکنیم‪ ،‬فعالیتش را به چهار یا پنج مرحلهی ‪ 1/5‬تا دو ســاعته تقســیم میکند و در هر سیکل‬
‫خواب سه مرحلهی مهم را میگذراند؛ خواب سبک‪ ،‬خواب سنگین و مرحلهی دیدن رؤیا‪ .‬یعنی‬
‫در هر ‪ 1/5‬تا دو ســاعت خواب شــبانه‪ ،‬ما یک بار رؤیا میبینیم‪ .‬با بررسی این مراحل میتوانیم‬
‫مشــکات و اختاات خواب و علت آنها را تشخیص دهیم و آن را درمان کنیم‪ .‬به هم خوردن‬
‫ریتم خواب یا مراحل آن باعث نارضایتی از خواب میشود‪.‬‬
‫تعداد حروف «خ» و «ر» ‪................................................................................................................. :‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫ب) حـروف «ک‪ ،‬گ»‬
‫«بارهنگ»‪ ،‬گیاهی ســبز و بومی آمریکای شمالی‪ ،‬اروپا و آسیا است و از مدتها پیش به عنوان‬
‫یک داروی مســکن مفید به ویژه در درمان التهابات ریوی شناخته شده است‪ .‬به گزارش ایسنا‪،‬‬
‫در دهههــای ‪ 1500‬و ‪ 1600‬میــادی‪ ،‬مردم اروپا از گیاه بارهنگ برای بهبود جراحات ناشــی‬
‫از گازگرفتگی ســگ اســتفاده میکردند‪ .‬عاوه بر این‪ ،‬جوشــاندهی این گیــاه برای درمان تب‬
‫و آنفلوانزا موثر اســت‪ .‬گیاه بارهنگ در میان مردم بوســنی و هرزگویــن برای درمان اختاات‬
‫سیســتم تنفسی‪ ،‬اختاات دستگاه گوارش‪ ،‬مشــکات پوستی‪ ،‬اختاات سیستم گردش خون‬
‫و سیســتم عصبی کاربرد داشته اســت‪ .‬مردم کلمبیا نیز از این گیاه برای درمان التهاب استفاده‬
‫میکنند‪ .‬همچنین نتایج بررســیهای جدید‪ ،‬خواص دارویی بارهنگ برای کاهش عایم آلرژی‬
‫را تایید کرده است‪.‬‬
‫عاوه بر این‪ ،‬محققان آلمانی اظهار داشتند برگهای بارهنگ برای درمان سرفه و تحریک غشای‬
‫مخاطی به منظور مقابله با عوارض عفونتهای مجاری تنفسی‪ ،‬کاربرد دارد‪.‬‬
‫تعداد حروف «ک» و «گ» ‪.................................................................................................................... :‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................................‬‬
‫پلهی هشتم ‪139‬‬
‫‪ 2‬در این تمرین تعدادی دایره‪ ،‬مربع و مثلث میبینید‪ .‬سـعی کنید بدون برداشـتن نوک‬
‫مداد از روی کاغذ‪ ،‬مسـیری را بین دایرهها و مثلثها به طور متوالی (یکیدرمیان) رسـم‬
‫کنید‪ .‬فقط به خاطر داشـته باشید که از روی هر دایره و مثلث تنها یک بار میتوانید عبور‬
‫کنید و در این مسیر نباید به مربعها برخورد کنید‪ .‬خطوط نیز نباید همدیگر را قطع کنند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪140‬‬
‫‪ 3‬سعی کنید از فلش صورتیرنگ به سمت فلش خاکستری‪ ،‬مسیری بکشید‪.‬‬
‫پلهی هشتم ‪141‬‬
‫‪ 4‬در بین تصاویر زیر کدامیک با بقیه متفاوت است؟‬

‫‪ 5‬از بین ‪ 9‬شکل زیر‪ ،‬کدام سه شکل در کادر خاکستریرنگ به کار رفتهاند؟‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪142‬‬
‫‪ 6‬برای حرکت از تصویر دایره به سـمت تصویر مثلث‪ ،‬چند بار باید به راسـت و چند بار‬
‫به چپ بروید‪ .‬این کار را به صورت ذهنی و بدون کمک گرفتن از رسـم مسـیر روی کاغذ‬
‫انجام دهید‪.‬‬

‫تعداد حرکات به سمت چپ‪............................................................................................................. :‬‬

‫تعداد حرکات به سمت راست‪.......................................................................................................... :‬‬
‫‪ 7‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و تعداد مثلثها را بشمارید و یادداشت کنید‪.‬‬

‫تعداد مثلثها ‪.................... :‬‬

‫پلهی هشتم ‪143‬‬
‫‪ 8‬در کادر زیر تعدادی عدد و شـکل آمده اسـت‪ .‬از سمت راست به چپ‪ ،‬اعداد و اشکال‬
‫را با دقت نگاه کنید و هر جا عدد ‪ 2‬بعد از عامت ‪ ‬آمده اسـت‪ ،‬دور آن خط بکشـید و‬
‫تعداد آن را یادداشت کنید‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪‬‬

‫تعداد عدد ‪............................ :2‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪144‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫بازیهای کامپیوتری یا ورزشهای مغزی؟‬
‫امــروزه بازیهای کامپیوتری به یکی از پرطرفدارترین راهکارهای مورد اســتفاده در دورهی‬
‫بازتوانی مغزی تبدیل شــدهاند‪ .‬این بازیها که برای ســنین مختلــف جذاب و هیجانانگیز‬
‫هســتند‪ ،‬مدتی طوانی کاربر را سرگرم میکنند‪ .‬این سرگرمی عاوه بر احساس لذت‪ ،‬مغز‬
‫را به طور باورنکردنی فعال نگه میدارد‪ .‬انگیزه برای بردن در هر بازی‪ ،‬هوشــیاری و چابکی‬
‫فرد را باا میبرد و زمان واکنش را کوتاه میکند‪ ،‬ضمن آنکه حافظه و توجه بازیکنان را نیز‬
‫تقویت میکند‪ .‬فردی که مشــغول بازی است‪ ،‬باید همزمان روی محرکهای مختلف بصری‬
‫و شنیداری تمرکز کند و مرتباً توجه خود را میان آنها تغییر دهد‪.‬‬
‫اگر این بازیها به صورت گروهی انجام شــوند‪ ،‬فواید بازتوانی آنها بیشــتر میشــود‪ .‬عاوه‬
‫بــر حس رقابت‪ ،‬زمینه برای تعامات اجتماعی میان افراد فراهم میشــود که این امر برای‬
‫بیماران آسیب مغزی بسیار اهمیت دارد‪.‬‬
‫عاوه بر کامپیوتر‪ ،‬امروزه در تلفنهای همراه نیز میتوان این بازیها را انجام داد‪ .‬پس شما‬
‫میتوانید مغز خود را به واسطهی تلفنهایی که همیشه همراهتان هستند‪ ،‬فعال نگه دارید‪.‬‬
‫امروزه بازیهایی که در آنها فرد در یک دنیای مجازی که توسط خود او ساخته و طراحی‬
‫میشود‪ ،‬در بازتوانی شناختی بسیار استفاده و توصیه میشوند‪ .‬در این بازیها افراد میتوانند‬
‫در یــک دنیای خیالــی‪ ،‬نقش و وظایفی را که در دنیای واقعی به عهده دارند تمرین کنند و‬
‫در انجام آنها توانمندتر شوند‪.‬‬
‫به این نکته هم توجه داشته باشید که در انجام بازیها نیز مانند هر کار دیگری باید متعادل‬
‫باشید‪ ،‬به ویژه اگر صفحهی تلفنتان کوچک است‪.‬‬
‫انجام منظم بازیهای کامپیوتری به صورت روزانه ‪ 10‬الی ‪30‬‬
‫دقیقــه‪ ،‬در صورت انتخاب صحیح بازیها‪ ،‬مثل یک ورزش‬
‫مناسب‪ ،‬مغز شما را چااکتر میکند‪.‬‬
‫پلهی هشتم ‪145‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬پاراگراف زیر را با دقت بخوانید و دور تمام حروف مورد نظر خط بکشـید و تعداد آنها‬
‫را یادداشت کنید‪.‬‬
‫حـروف «ف‪ ،‬ق»‬

‫مصــرف زغالاخته به کاهــش بیماریهای قلبی کمک میکند‪ .‬علت این امر‪ ،‬ســطح باای‬
‫آنتیاکســیدان طبیعی به نام آنتوسیانین است‪ .‬گیاه زغالاخته به صورت درخت یا درختچه‬
‫در کنار جریان آب یا در بیشــهها میروید و از گروه گیاهان گلدار جدا محســوب میشود‪.‬‬
‫گلهای زغالاخته‪ ،‬زردرنگ و خوشــهای اســت و شــهد فراوانی برای زنبورهای عسل دارد‪.‬‬
‫برگهای سبز پررنگ‪ ،‬براق و نوکتیزی دارد‪ .‬میوهی آن به شکل بیضی و حدودا ً به اندازهی‬
‫آلبالوی درشــت است و طعم ترش و شــیرینی دارد‪ .‬رنگ میوهی آن قرمز بسیار خوشرنگ‬
‫اســت‪ .‬درختچهی زغالاخته حدود ‪ 300‬ســال عمر میکند و در حدود ‪ 25‬سالگی تا ‪ 8‬متر‬
‫میرســد‪ .‬این درخت به طور کلی ارتفاعی حدود ‪ 4‬تا ‪ 8‬متر دارد‪ .‬چوب آن بســیار محکم‬
‫اســت و در صنعت نیز کاربرد دارد‪ .‬زغالاخته در منطقهی وسیعی از اروپا‪ ،‬آسیا به خصوص‬
‫ایران‪ ،‬ارمنســتان و قفقاز میروید‪ .‬محل رویش این گیاه در ایران‪ ،‬در جنگلهای ارســباران‪،‬‬
‫کوههای البرز‪ ،‬منطقهی الموت‪ ،‬کوئین قزوین و در جنگلهای بین مازندران و گیان است‪.‬‬
‫منطقهی قزوین و رودبار به ویژه در حاشیهی البرز‪ ،‬بیشترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان‬
‫زغالاختهی کشور محسوب میشوند‪ .‬میوهی نرسیدهی آن‪ ،‬به علت داشتن اسید زیاد‪ ،‬بسیار‬
‫ترش است‪ ،‬اما میوهی رسیدهی آن به رنگ قرمز تیره و خوشمزه و شیرین است‪ .‬این میوه در‬
‫تابستان‪ ،‬عرضه و معمواً به صورت تازه مصرف میشود‪ ،‬اما به صورت خشک‪ ،‬مربا‪ ،‬کنسرو‪،‬‬
‫ترشــی‪ ،‬آبمیوه‪ ،‬سس‪ ،‬نکتار‪ ،‬ژله‪ ،‬مارمااد‪ ،‬سرکه‪ ،‬لواشــک و قرصهای آنتیاکسیدان نیز‬
‫مورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬

‫تعداد حروف «ف‪ ،‬ق»‪........................................................................................................................ :‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪146‬‬
‫‪ 2‬پاراگراف زیر را با دقت بخوانید و دور تمام حروف مورد نظر خط بکشـید و تعداد آنها‬
‫را یادداشت کنید‪.‬‬

‫حـروف «ر‪ ،‬و»‬

‫در طب ســنتی ایران نیز مصرف جوشــاندهی عناب برای درمان ســرفه‪ ،‬ســرماخوردگی و‬
‫آنفلوانزا و انواع گلودرد بســیار توصیه شــده اســت‪ .‬چای عناب در شرق آسیا یک نوشیدنی‬
‫بســیار گوارا محسوب میشود که به جلوگیری از سرماخوردگی نیز کمک میکند‪ .‬اگر دچار‬
‫سرماخوردگی شدهاید و از خشکی سینه و سرفه رنج میبرید‪ ،‬عناب‪ ،‬داروی گیاهی مناسب‬
‫و کارآمدی اســت‪ .‬عناب دارای لعاب فراوان‪ ،‬پروتئین‪ ،‬مــواد قندی و مقدار زیادی ویتامین‬
‫‪ C‬اســت‪ .‬عناب به دلیل داشتن لعاب زیاد‪ ،‬نرمکنندهی سینه و ضد سرفه است‪ .‬جوشاندهی‬
‫عناب‪ ،‬گرفتگی صدا را برطرف میکند‪ .‬به عاوه آسم و تنگی نفس را برطرف میکند‪ .‬برای‬
‫تهیهی جوشــاندهی عناب‪ 50 ،‬گرم عناب را در یک لیتر آب ریخته و بجوشانید تا حجم آن‬
‫دو ســوم شــود‪ .‬این میوه منبع خوبی از ویتامین ‪ C‬و حاوی مقادیــر قابل ماحظهای مواد‬
‫معدنی اســت‪ .‬همچنین دارای پروتئین‪ ،‬کربوهیدرات و مواد معدنی مانند کلســیم‪ ،‬فســفر‪،‬‬
‫آهن‪ ،‬کاروتن‪ ،‬تیامین‪ ،‬ریبوفاوین‪ ،‬نیاســین و فلور اســت‪ .‬در ضمن حاوی پکتین (به عنوان‬
‫کلســیم پکتات) به صورت فیبر محلول موثر در کاهش چربی و قند خون اســت‪ .‬چربی کل‬
‫میوهی عناب بســیار کم است‪ .‬نسبت اســیدهای چرب اشباعنشده به کل چربی در میوهی‬
‫عناب بااســت‪ ،‬بنابراین متخصصان تغذیه میتوانند عناب را به عنوان بخشی از رژیم غذایی‬
‫توصیه کنند‪.‬‬

‫تعداد حروف «ر‪ ،‬و»‪........................................................................................................................... :‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پلهی هشتم ‪147‬‬
‫‪ 3‬در این تمرین تعدادی شـکل و دایره میبینید که داخل هر یک از آنها عددی نوشـته‬
‫شـده اسـت‪ .‬سعی کنید بدون برداشتن نوک مداد‪ ،‬مسـیر متوالی را بین دایرههای با عدد‬
‫زوج و سـتارهها بکشـید‪ .‬فقط به خاطر داشته باشید که از روی هر دایره و ستاره تنها یک‬
‫بار میتوانید عبور کنید و در این مسـیر نباید به دایرههای دیگر برخورد کنید‪ .‬خطوط نیز‬
‫نباید همدیگر را قطع کنند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪148‬‬
‫‪ 4‬سعی کنید از نقطهی شروع به پایان مسیری بکشید‪.‬‬

‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬

‫ﺷﺮﻭﻉ‬
149 ‫پلهی هشتم‬
‫ کدامیک از قطعات پازل متعلق به تصویر نیست؟‬5

‫ کدامیک با بقیه متفاوت است؟‬،‫ در بین تصاویر زیر‬6

RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR
RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR
RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR
RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR
RRRRR PRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR
RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪150‬‬
‫‪ 7‬از بین ‪ 9‬شکل زیر‪ ،‬کدام سه شکل در کادر خاکستریرنگ به کار رفتهاند؟‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

‫پلهی هشتم ‪151‬‬
‫‪ 8‬کدام تصویر جای خالی را پر میکند؟‬

‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪152‬‬
‫‪ 9‬در این شکل چند مربع میبینید؟‬

‫‪ 10‬نیمهی دوم تصویر را بکشید‪.‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪99‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی نهم‬
‫بهتر سخن بگوييد؛‬
‫روشهای بهبود‬
‫توانمندیهای کامی‬
‫بین توانایی درست صحبت کردن و موفقیت در زندگی‪ ،‬ارتباط مستقیمی وجود دارد‪ .‬منظور‬
‫مــا از توانایی صحبت کــردن‪ ،‬تنها به معنای حل جدول‪ ،‬گفتن واژههای مترادف و متضاد یا‬
‫حتی پر کردن جاهای خالی در یک متن نوشتهشــده نیست‪ ،‬بلکه منظور از درست صحبت‬
‫کردن‪ ،‬انتخاب درست واژگان برای انتقال نظرات‪ ،‬تفکرات و احساسات خود به دیگران است‪.‬‬
‫زمانی که شــما بتوانید منظور خود را به افراد برسانید‪ ،‬به تبع آن میتوانید روابط اجتماعی‬
‫بهتری نیز با آنها برقرار کنید و همین امر اعتماد به نفس شما را باا میبرد‪.‬‬
‫برای آنکه بتوانید در حین صحبت از واژگان مناســبی اســتفاده کنید‪ ،‬باید به گنجینهای از‬
‫لغات دسترســی داشــته باشــید که این امر با کتاب خواندن و تمرین نوشتن به طور منظم‬
‫محقق میشــود‪ .‬شــما هنگام نوشتن با کلمات بازی میکنید و تمرین میکنید که هر کلمه‬
‫را کجا استفاده کنید‪ .‬اما تنها گنجینهی لغات کافی نیست زیرا شما باید بتوانید لغات مورد‬
‫نیــاز را به موقع از حافظهی خــود فرابخوانید‪ .‬پس برای بهبود مهارتهای کامی‪ ،‬باز هم به‬
‫تقویــت حافظه نیاز دارید که این مشــکل نیز با تکرار واژگان و کاربرد آنها رفع میشــود‪.‬‬
‫مسالهی دیگری که برای باا بردن مهارتهای کامی باقی میماند‪ ،‬شیوایی و روان صحبت‬
‫کردن اســت‪ .‬برای آنکه بتوانید بدون اشــتباهات لپی و لکنت در مقابل دیگران حرف بزنید‪،‬‬
‫میتوانید هر روز جلوی آینه با صدای بلند با خود صحبت کنید‪ .‬از این کار خجالت نکشید‪.‬‬
‫تقریباً تمام ســخنرانها و خطیبهای معروف برای ارتقای توانایی صحبت کردن خود‪ ،‬این‬
‫تمرینها را انجام میدهند‪.‬‬
‫ایــن کار ماننــد تمرینات پشــت صحنهی تئاتری اســت که بازیگران پیــش از رفتن مقابل‬
‫تماشاچیان انجام میدهند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪154‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬مترادف (هممعنی) واژههای زیر را بنویسید‪.‬‬
‫ت) آیین‪............................................... :‬‬ ‫الف) پایان‪............................................... :‬‬
‫ث) تصـور‪............................................. :‬‬ ‫ب) آموزگار‪............................................. :‬‬
‫ج) بامـداد‪............................................ :‬‬ ‫پ) تبــسم‪............................................. :‬‬

‫‪ 2‬متضاد (مخالف) واژههای زیر را بنویسید‪.‬‬

‫ت) ویران‪............................................. :‬‬ ‫الف) تشنه‪............................................... :‬‬

‫ث) بیگانه‪............................................ :‬‬ ‫ب) روشنایی‪........................................... :‬‬
‫ج) روزانه‪............................................. :‬‬ ‫پ) ناپسند‪.............................................. :‬‬

‫‪ 3‬سـعی کنید در مدت ‪ 5‬دقیقه‪ ،‬مسـیرهای زیر را به خاطر بسـپارید‪ .‬سپس به صفحهی‬
‫بعد بروید‪.‬‬

‫‪ 2‬ﺷﺮﻭﻉ ﻛﻨﻴﺪ‪...‬‬
‫ﺍﺯ ﺷﻤﺎﺭﻩﻯ‬
‫ﻤﺎﺭﻩﻯ ‪ 7‬ﺑﺮﻭﻳﺪ‪...‬‬
‫ﺑﻪ ﺷ‬
‫ﺭﺍﺳﺖ ﺑﭙﻴﭽﻴﺪ‪...‬‬
‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫ﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺮﻭﻳﺪ‪...‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﺳﻤ‬
‫ﺖ ﭼﭗ ﺑﭙﻴﭽﻴﺪ‪...‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺳﻤ‬
‫ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮﻭﻳﺪ‪...‬‬
‫ﺑﻪ‬
‫ﻤﺎﺭﻩﻯ ‪ 3‬ﺑﺮﻭﻳﺪ‪...‬‬
‫ﺖ ﭼﭗ ﺑﭙﻴﭽﻴﺪ‪...‬‬ ‫ﺑﻪ ﺷ‬
‫ﻚ ﺑﺎﺭ ﺩﻳﮕﻪ ﺑﻪ ﺳﻤ‬
‫ﺭﻩﻯ ‪ 7‬ﺑﺮﮔﺮﺩﻳﺪ !‬ ‫ﻳ‬
‫ﺣﺎﻻ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬
‫پلهی نهم ‪155‬‬
‫بدون نگاه کردن به صفحهی قبل بگویید‪ ،‬کدامیک از چهار تصویر زیر با مسیرهایی که در‬
‫صفحهی قبل نشان داده شده بود‪ ،‬همخوانی دارد؟‬

‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬
‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪7‬‬ ‫ﺕ(‬ ‫پ(‬

‫‪3‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ 4‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید‪ .‬کدامیک از اشکال سمت راست تصویر‪ ،‬در سمت چپ‬
‫نیامده است؟‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪156‬‬
‫‪ 5‬جدول زیر را حل کنید‪.‬‬

‫افقی‬
‫‪ -1‬مادر ورزشها ‪ -‬بقالی ‪ -2‬جاســوس ‪ -‬نیرو و قدرت ‪ -‬ســنگدلی ‪ -3‬در دســت راننده‬
‫اســت ‪ -‬ســبزفام ‪ -‬ویتامین جوانی ‪ -4‬امر به شــنیدن ‪ -‬پول فلزی تعییــن مهریه ‪ -‬نوعی‬
‫دســر میوهای ‪ -‬بهره و قسمت ‪ -5‬با ســرعت رفتن ‪ -‬کیسهی چرمی مایعات ‪ -‬بسیار خنک‬
‫‪ -6‬رفته به جوی باز نگردد! ‪ -‬از پرســنل زحمتکش بیمارســتان ‪ -‬بودن و هســتی ‪ -7‬تنها‬
‫و یگانه ‪ -‬فالگیر ‪ -‬آنچه معمول و مرســوم نیســت ‪ -8‬شــهر بادگیرها ‪ -‬قســمتی در داخل‬
‫خودرو ‪ -‬درندهی زیبا و تیزرو ‪ -9‬دســتورات ‪ -‬ظاهر و باطنش یکی اســت ‪ -‬ســاز بادی به‬
‫صورت لولهای بلند ‪ -10 -‬از غذاهای گوشتی ‪ -‬کارتن بازنشدهی کاا ‪ -‬مروارید ‪ -11 -‬کام‬
‫غیرمنظوم ‪ -‬صادر با حذف ص ‪ -‬هوای بارانی ‪ -12‬پرندهی آفت درختان انگور و توت ‪ -‬فساد‬
‫و تباهــی ‪ -‬گهوارهی بچه ‪ -‬امر به آوردن ‪ -13‬رطوبــت کم ‪ -‬ایجاد مانع کردن ‪ -‬دیوارآویز‬
‫تزیینی ‪ -14‬مهارت اکتســابی ‪ -‬دســتهی ورزشی ‪ -‬هجوم ‪ -15‬شیرینی ماه مبارک رمضان‬
‫‪ -‬عامت فعل استمراری‬

‫عمودی‬
‫‪ -1‬به روایت شــاهنامه پرچم کاوه و علم فریدون شــد ‪ -‬تهیهی مواد شیمیایی پیچیده ‪-2‬‬
‫آرنج ‪ -‬قسمتی از دست ‪ -‬شهرتطلب ‪ -3‬از طوایف بزرگ ترکمن ‪ -‬بیشترین اندازه ‪ -‬فرمان‬
‫اتومبیل ‪ -4‬معمار جهان ‪ -‬زمان بیانتها ‪ -‬واحد اندازهگیری طول ‪ -‬باعث و علت ‪ -5‬نوشتنی‬
‫پزشک ‪ -‬متهی برقی ‪ -‬قرض ‪ -6‬اسب ترکی ‪ -‬شیرهی گیاه خاردار گون ‪ -‬ادب آموختن ‪-7‬‬
‫فریضهی ماه مبارک رمضان ‪ -‬حشرهکش قدیمی‪ -‬سگ وحشی بومی«استرالیا» ‪ -8‬آنسوی‬
‫ســقف ‪ -‬بر هم زننــدهی نظم ‪ -‬دروازهی بزرگ ‪ -9‬توانایی و اســتعداد انجــام کار ‪ -‬کمان‬
‫حاجــی ‪ -‬مارکی بر لوازم آرایش ‪ -10‬دســتگاهی برای توزیع بــرق در موتور خودرو ‪ -‬نوار‬
‫تزیینی ‪ -‬پیشدرآمد غم ‪ -11‬عالم احکام شــرعی ‪ -‬لشــکر و ســپاه ‪ -‬از اصول دین اســام‬
‫‪ -12‬طناب ‪ -‬جدا و منفک ‪ -‬گیاه سرشوی ‪ -‬هر جمله از قرآن ‪ -13‬تعجب زنانه ‪ -‬مسئول‬
‫هیــات تحریریه ‪ -‬حیوان بارکش ‪ -14‬گواهان ‪ -‬لولههای گیاهی ‪ -‬آب نیمگرم ‪ -15‬دســت‬
‫نوازشگر پدر بر سر او نیست ‪ -‬مغازهی عرضهی ادوات و دستگاههای خاص‬
‫پلهی نهم ‪157‬‬

‫‪15 14 13 12 11 10 9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫‪12‬‬
‫‪13‬‬
‫‪14‬‬
‫‪15‬‬

‫‪ 6‬دو دقیقه با دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪158‬‬
‫سعی کنید بدون نگاه کردن‪ ،‬نام تمام تصاویری که در صفحهی قبل آمده بود‪ ،‬بنویسید‪.‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪...................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 7‬جدول زیر را به گونهای حل کنید که در هر یک از مربعها‪ ،‬ردیفها و سـتونها‪ ،‬اعداد‬
‫‪ 1‬تا ‪ 9‬تنها یک بار نوشته شوند‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬

‫پلهی نهم ‪159‬‬
‫‪ 8‬با دقت به تصاویر اول و دوم نگاه کنید‪ .‬شـما در این تمرین باید سـعی کنید با کمترین‬
‫تعداد حرکت‪ ،‬دیسکهای تصویر اول را همانند چیدمان آنها در تصویر دوم در میله قرار‬
‫دهید‪ .‬دقت داشـته باشـید که هر بار تنهـا میتوانید یک دیسـک را جابهجا کنید‪ ،‬ضمن‬
‫اینکه نمیتوانید دیسک بزرگتر را روی دیسک کوچکتر بگذارید‪.‬‬

‫ﺝ‬ ‫ﺏ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬

‫‪2‬‬
‫‪5‬‬
‫‪1‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺝ‬ ‫ﺏ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬

‫‪5‬‬
‫‪4‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬

‫‪1‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫حرکات ازم ‪......................................................................................................................................... :‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪160‬‬
‫‪ 9‬کدامیک از اشکال زیر باید در تصویر اصلی به جای عامت سوال قرار گیرند؟‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬

‫?‬
‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫?‬
‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﻮﻡ‬

‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺙ(‬ ‫ﺕ(‬ ‫پ(‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫پلهی نهم ‪161‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬

‫چگونه مهارتهای محاسباتی خود را تقویت کنیم؟‬

‫توانایـی محاسـبات عددی به صـورت ذهنی‪ ،‬یکی از مهارتهایی اسـت کـه در بازتوانی‬
‫شـناختی و توانمندی مغزی بسیار اهمیت دارد‪ .‬این فعالیت سلولها و ارتباطات عصبی را‬
‫تحریک میکند و همزمان با افزایش سرعت پردازش اطاعات باعث تقویت حافظهی فعال‬
‫نیز میشود‪ .‬برای تقویت این توانمندی تمرینهای زیر را انجام دهید‪:‬‬
‫ƒ در اوقــات فراغت‪ ،‬بــرای خود تمرینهایی از عملیات چهارگانــهی ریاضی (جمع‪ ،‬تفریق‪،‬‬
‫ضرب و تقسیم) بنویسید و سعی کنید آنها را حتی اگر ازم است با کمک انگشتان دست‬
‫انجام دهید‪ .‬ابتدا از اعداد دو رقمی شــروع کرده‪ ،‬به تدریج آنها را دشــوار کنید‪ .‬این بازی‬
‫را میتوانید به صورت گروهی هم انجام دهید‪ .‬هر کســی که سریعتر پاسخ درست را بدهد‪،‬‬
‫برندهی بازی است‪.‬‬
‫ƒ برای حل محاســبات عددی میتوانید آنها را تجسم کنید‪ .‬به طور مثال برای محاسبهی‬
‫تعداد لیوانهــای ازم برای مهمانی‪ ،‬هــر مهمان را با یک‬
‫لیوان تصور کنید‪.‬‬
‫ƒ هنگامــی کــه بــه خریــد میروید‪،‬‬
‫در ذهــن خــود یک صورتحســاب‬
‫درســت کنید و مرتبــاً قیمتها را با‬
‫هم جمع و تفریــق کنید‪ .‬زمانی که‬
‫به صنــدوق رســیدید‪ ،‬ببینید تا چه‬
‫حــد صورتحســاب ذهنی شــما به‬
‫صورتحساب واقعی نزدیک است‪.‬‬
‫ƒ فکر کنید گوشــی موبایل شــما ماشــین‬
‫حســاب ندارد‪ .‬باور این طرز تفکر‪ ،‬وابســتگی شما را‬
‫به ماشینحســاب‪ ،‬به تدریج کمتر میکند و بر حس‬
‫استقال شما میافزاید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪162‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬مترادف (هممعنی) واژههای زیر را بنویسید‪.‬‬

‫ت) دانا‪................................................... :‬‬ ‫الف) کهنسال‪...................................... :‬‬

‫ث) وداع‪................................................ :‬‬ ‫ب) سرزمین‪........................................ :‬‬
‫ج) آرمان‪............................................... :‬‬ ‫پ) پاداش‪............................................ :‬‬
‫‪ 2‬متضاد (مخالف) واژههای زیر را بنویسید‪.‬‬

‫ت) غمگین‪.......................................... :‬‬ ‫الف) صلح‪............................................. :‬‬

‫ث) شایعه‪............................................. :‬‬ ‫ب) محروم‪............................................ :‬‬
‫ج) دروغ‪................................................ :‬‬ ‫پ) تند‪.................................................. :‬‬

‫‪ 3‬یک دقیقه با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
‫پلهی نهم ‪163‬‬
‫بدون نگاه گردن به تصویر صفحهی قبل‪ ،‬به سواات زیر پاسخ دهید‪.‬‬

‫الف طرح لباس دختربچه چگونه بود؟‬

‫گـــــلدار‬
‫ســــــاده‬
‫طـرح میــوه‬

‫ب حالت قرارگیری ســگ چگونه بود؟‬

‫روی دو پا ایستاده‬
‫خــــوابیــــده‬
‫نشــــســــته‬

‫پ دختربچـه در تصویر چه کـاری انجام میداد؟‬

‫با توپ بازی میکرد‬
‫به سگ غذا میداد‬
‫به گلها آب میداد‬

‫ت چه چیز دیگری در تصویر وجود داشت؟‬

‫درخــت میوه‬
‫باغچــهی گــل‬
‫خـــورشــید‬

‫ث دختربچه کجا ایستاده بود؟‬

‫کنار استخــر‬
‫روی پـــــله‬
‫روی تختهسنگ‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪164‬‬
‫‪ 4‬جدول زیر را حل کنید‪.‬‬
‫افقی‬
‫‪ -1‬بانوی کارگردان کشــورمان ســازندهی فیلم «هیس! دخترها فریاد نمیزنند» ‪ -‬آمد بدون آ ‪ -2‬نوعی دســر‬
‫میوهای ‪ -‬زیرانداز پر نقش و نگار ‪ -‬از وســایل نقلیهی عمومی‪ -3‬رودهدرازی ‪ -‬گســتردگی و فراخی ‪ -‬افترا و‬
‫نســبت ناروا دادن ‪ -4‬اشــارهی تاکیدی به نزدیک ‪ -‬نام مادر «بابک خرمدین» ‪ -‬آواز مهیب و ترســناک ‪ -5‬از‬
‫تقســیمات نظامی‪ -‬رنگ بادمجان ‪ -‬ضربان ‪ -6‬قلم تختهســیاه ‪ -‬از دانههای خوراکی مقوی و پرخاصیت ‪ -‬قصر‬
‫پادشاهی ‪ -‬نوعی موش ‪ -7‬راپید با حذف دو حرف آخر ‪ -‬چاه جهنده ‪ -‬یادداشتهای درسی ‪ -8‬کماندو ‪ -‬سه‬
‫حرف از کلمهی کشــیش ‪ -‬از ماهیهای «خلیج فارس» ‪ -9‬از توابع «کرج» در اســتان «البرز» ‪ -‬مشــارکت ‪-‬‬
‫نبرد و پیکار ‪ -10‬خبر افشــاگرانه ‪ -‬بوســه ‪ -‬شهری در جنوب غربی اســتان «اصفهان»‪ -‬نشانهی جمع فارسی‬
‫‪ -11‬خدای من ‪ -‬آشوب و هنگامه ‪-‬پزشکان ‪ -12‬بزرگترین عضو داخلی بدن ‪ -‬بنیاد کربن و هیدروژن ‪ -‬بسیار‬
‫مهربان و از صفات خداوند ‪ -13‬دهقان و برزگر ‪ -‬نظیر و همتا ‪ -‬دگرگون شــدن ‪ -14‬رودی جاری در کشــور‬
‫«ترکمنستان» ‪ -‬مذهب و شریعت ‪ -‬رشتهای در شیمی ‪ -15‬یادداشت ‪ -‬بینالمللی‬
‫عمودی‬
‫‪ -1‬محقق ‪ -‬مراســمی ویژه در زورخانه ‪ -2‬آب مناســب اســتحمام ‪ -‬کادر ‪ -‬پیروان یک پیامبر ‪ -3‬خاص و‬
‫نجات ‪ -‬از ابزارآات جراحی ‪ -‬ظاهر و باطنش یکی اســت ‪ -4‬زیســتگاه انواع جانوران ‪ -‬ایهی رســوبی روی‬
‫اشــیا ‪ -‬ســپس ‪ -5‬دور کردن ‪ -‬رهآورد زلزله ‪ -‬زمان بیانتها ‪ -‬رود اروپایی که در «فرانسه» و «سوییس» جاری‬
‫اســت ‪ -6‬از آن وارد شــوید ‪ -‬کرســی وعظ و خطابه ‪ -‬مخمصه و گرفتاری پردردســر ‪ -‬خانهی شعری ‪ -7‬پول‬
‫کارراهانداز حرام ‪ -‬دســت نوازشــگر پدر بر سر او نیســت ‪ -‬مجبورشده ‪ -8‬اثر موســیقایی «یوهان اشتراوس»‬
‫آهنگســاز نامی«اتریش» ‪ -9‬از حواریون حضرت عیســی (ع) ‪ -‬رقم اول از ســمت راست عدد ‪ -‬سریالی با بازی‬
‫«شــریفینیا»‪« ،‬فریبا کوثری» و «الهام پاوهنژاد» ‪ -10‬از واجبات نماز ‪ -‬امر به انداختن ‪ -‬مردان سیاســی ‪ -‬بله‬
‫انگلیســی ‪ -11‬رود آرام «روســیه»! ‪ -‬پوشش و ایهی نازک ‪ -‬صحن و سرای خانهی مسکونی ‪ -‬خواهر و برادر‬
‫همخون ‪ -12‬نوعی بخاری برقی ‪ -‬شرمسار ‪ -‬ذکاوت و هوش سرشار ‪ -13‬پردیس ‪ -‬جفت ‪ -‬مذاهب و شریعتها‬
‫‪ -14‬جنس کندوی عســل ‪ -‬نوعی حشــرهی زیبا ‪ -‬خانهی ســاحلی و ییاقی مجلل ‪ -15‬نوعی بازی گروهی ‪-‬‬
‫شبکهی فلزی محافظ کنار جاده‬
‫‪15 14 13 12 11 10 9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫‪12‬‬
‫‪13‬‬
‫‪14‬‬
‫‪15‬‬
‫پلهی نهم ‪165‬‬
‫‪ 5‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید‪ .‬کدامیک از اشکال سمت راست تصویر‪ ،‬در سمت چپ‬
‫نیامده است؟‬

‫‪E‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪V W‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪N W‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪P‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪L‬‬
‫‪5‬‬

‫‪V‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪E‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪Q‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪B‬‬ ‫‪N‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪ 6‬جدول زیر را به گونهای حل کنید که در هر یک از مربعها‪ ،‬ردیفها و سـتونها‪ ،‬اعداد‬

‫‪ 1‬تا ‪ 9‬تنها یک بار نوشته شوند‪.‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪166‬‬
‫‪ 7‬با دقت به تصاویر اول و دوم نگاه کنید‪ .‬شـما در این تمرین باید سـعی کنید با کمترین‬
‫تعداد حرکت‪ ،‬دیسکهای تصویر اول را همانند چیدمان آنها در تصویر دوم در میله قرار‬
‫دهید‪ .‬دقت داشـته باشـید که هر بار تنهـا میتوانید یک دیسـک را جابهجا کنید‪ ،‬ضمن‬
‫اینکه نمیتوانید دیسک بزرگتر را روی دیسک کوچکتر بگذارید‪.‬‬

‫ﺝ‬ ‫ﺏ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬

‫‪5‬‬
‫‪4‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺝ‬ ‫ﺏ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬

‫‪5‬‬
‫‪4‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬

‫‪1‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫حرکات ازم ‪........................................................................................................................................ :‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پلهی نهم ‪167‬‬
‫‪ 8‬کدامیک از اشکال زیر باید به جای عامت سوال در تصویر اصلی قرار گیرد؟‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬

‫?‬
‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫?‬
‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﻮﻡ‬

‫?‬
‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪168‬‬
‫‪ 9‬شکل مناسب را در جای خالی بکشید‪.‬‬

‫?‬

‫‪ 10‬نیمهی دوم شکل را کامل کنید‪.‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی دهم‬
‫توانايیتشخيصاحساسات؛‬
‫شرط ازم برای برقراری ارتباط‬
‫اجتماعیموثر‬
‫یکـی از مهارتهای شــناختی کــه در صدمات مغزی آســیب میبیند‪ ،‬توانایی تشــخیص‬
‫احساسات از روی چهره یا رفتار دیگران و بیان احساسات در وقت مناسب است‪.‬‬
‫گاهی افراد آسیبدیده حتی نمیتوانند احساسات خود را بشناسند و آن را با کلمهای مناسب‬
‫و درست بروز دهند‪ .‬برای مثال شاید بیمار نتواند احساس ناامیدی را در خود تشخیص داده‪،‬‬
‫حالت خود را برای درمانگر توضیح دهد‪ .‬این مشــکل بسیار اهمیت دارد‪ ،‬زیرا انسان سرشار‬
‫از احساســات است و اگر نتواند آنها را کنترل یا بیان کند‪ ،‬ممکن است به مشکات روحی‬
‫جدی دچار شود‪ .‬فردی که نمیتواند احساس خشم شدید خود را کنترل کند یا به درمانگر‬
‫خود توضیح دهد‪ ،‬شاید کارهایی انجام دهد که ممکن است حتی پیامدهای قانونی به همراه‬
‫داشــته باشــد‪ .‬توانایی تشخیص احساســات‪ ،‬نه تنها در مورد خود بلکه در مورد دیگران نیز‬
‫مهم است‪ .‬فردی که بتواند احساسات دیگران را تشخیص دهد‪ ،‬بهتر میتواند با آنها ارتباط‬
‫برقرار کند‪ .‬مثال این موضوع ابراز همدردی با دیگران هنگام مشکات و سختیها است‪.‬‬
‫بنابراین باید تاش کنید با احساسات خود آشنا شوید و بتوانید آنها را ابراز کنید‪.‬‬
‫مهارت دیگری که در افراد دچار آسیب مغزی مختل میشود‪ ،‬بازشناسی چهرههای آشنا است‪.‬‬
‫این مهارت تا حد زیادی به حافظهی تصویری و توجه بستگی دارد‪ .‬این حافظه به افراد کمک‬
‫میکند هر آنچه دیدهاند به خاطر بســپارند‪ .‬واضح است که خبرنگاران باید حافظهی تصویری‬
‫خوبی داشته باشند تا بتوانند دربارهی آنچه میبینند‪ ،‬خبر بنویسند‪.‬‬
‫پس شــما هم برای آنکه بتوانید حافظهی تصویری خود را قوی کنید‪ ،‬همانند یک خبرنگار‬
‫عمل نمایید و دربارهی هر چیزی که در طول روز میبینید و برایتان جالب است‪ ،‬بنویسید‪.‬‬
‫بیان احساسات و ثبت آنها در قالب نوشتهها و خاطرات روزانه‪ ،‬ابزاری مناسب برای ارتقای‬
‫توانمندیهای احساسی شماست‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪170‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬

‫‪ 1‬همهی تخممرغها به جز یکی از آنها سه بار در این تصویر تکرار شدهاند‪ .‬آن را پیدا کنید‪.‬‬
‫پلهی دهم ‪171‬‬
‫‪ 2‬در ایـن تمرین‪ ،‬تعدادی مربـع میبینید که داخل هرکدام‪ ،‬یکـی از جهات چهارگانهی‬
‫باا‪ ،‬پایین‪ ،‬چپ و راسـت نوشـته شـده که مکانشـان در مربعها متغیر است‪ .‬سعی کنید‬
‫در کوتاهتریـن زمان ممکن‪ ،‬ابتدا هر یک از جهات نوشتهشـده در مربع را بنویسـید و در‬
‫مرحلهی دوم مکان هر یک از جهات نوشتهشـده را نسـبت به مربع و صرفنظر از شـکل‬
‫نگارشیشان بنویسید‪ .‬زمان انجام هر تمرین را یادداشت و با یکدیگر مقایسه کنید‪.‬‬
‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬ ‫کادر اول‪ :‬نام هر یک از جهات‬

‫‪.....................................................................................................................‬‬

‫‪.....................................................................................................................‬‬
‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬ ‫کادر دوم‪ :‬مکان هر یک از جهات نسبت به مربع‬

‫‪.....................................................................................................................‬‬

‫‪.....................................................................................................................‬‬
‫‪ 3‬به جای عامت سوال‪ ،‬چه عددی باید قرار گیرد؟‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫?‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪172‬‬
‫‪ 4‬با دقت به چهرههای زیر نگاه کنید و احساس هر یک را بنویسید‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 5‬به تصاویری که در کادر زیر آمده اسـت دقت کنید‪ .‬شما باید چهار تصویری که بهعنوان‬
‫تصویر هدف مشـخص شده اسـت‪ ،‬در کادر زیر پیدا کنید و بر طبق آنچه تعیین شده است‪،‬‬
‫عامت بزنید‪.‬‬

‫تصویر هدف‪:‬‬
‫پلهی دهم ‪173‬‬
‫‪ 6‬بـا دقت به تصویـر زیر نگاه کنید و تعداد اختافات خواستهشـده برای هر یک را پیدا‬
‫کنید و در تصاویر عامت بزنید‪.‬‬

‫‪ 7‬مورد اخـتاف‬

‫‪ 7‬نیمهی دوم تصویر را بکشید‪.‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪174‬‬
‫‪ 8‬در این تمرین باید سـعی کنید بدون نوشـتن روی کاغذ‪ ،‬به طور ذهنی اعداد هر ردیف‬
‫را به طور سریالی و پشت سر هم بر اساس قانون تعیینشده در هر ردیف محاسبه کنید و‬
‫فقط جواب آخر را بنویسید‪.‬‬

‫جمع‬ ‫‪12‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪4‬‬ ‫؟‬

‫جمع‬ ‫‪19‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫؟‬

‫تفریق‬ ‫‪120‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪41‬‬ ‫؟‬

‫جمع‬ ‫‪6‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪10‬‬ ‫؟‬

‫ضرب‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫؟‬

‫تفریق‬ ‫‪420‬‬ ‫‪30‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪60‬‬ ‫؟‬

‫تفریق‬ ‫‪240‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪6‬‬ ‫؟‬

‫ضرب‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫؟‬

‫ضرب‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫؟‬

‫جمع‬ ‫‪12‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫؟‬

‫جمع‬ ‫‪36‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪10‬‬ ‫؟‬

‫جمع‬ ‫‪21‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫؟‬

‫تفریق‬ ‫‪180‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫؟‬

‫ضرب‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫؟‬

‫تفریق‬ ‫‪370‬‬ ‫‪52‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪20‬‬ ‫؟‬
‫پلهی دهم ‪175‬‬
‫‪ 9‬جدول زیر را با نوشتن اعداد ‪ 1‬تا ‪ 9‬در خانههای خالی پر کنید تا تساویها برقرار شود‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫×‬ ‫‪+‬‬ ‫‪5‬‬ ‫=‬ ‫‪8‬‬

‫‪+‬‬ ‫×‬ ‫‪+‬‬

‫×‬ ‫‪4‬‬ ‫×‬ ‫=‬ ‫‪48‬‬

‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫×‬

‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫=‬ ‫‪24‬‬

‫=‬ ‫=‬ ‫=‬

‫‪14‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪63‬‬

‫‪ 10‬از تمام اعداد و عایم زیر تنها برای یک بار به گونهای اسـتفاده کنید که به عدد مورد‬
‫نظر برسید‪.‬‬

‫‪43‬‬ ‫‪×,×,-,+‬‬ ‫الف) ‪7 , 5 , 3 , 2 , 1‬‬

‫‪117‬‬ ‫‪×,×,+,+‬‬ ‫ب) ‪25 , 7 , 5 , 2 , 2‬‬
‫‪619‬‬ ‫‪×,×,-,-,+‬‬ ‫پ) ‪100 , 25 , 7 , 3 , 2 , 1‬‬
‫‪255‬‬ ‫‪÷,×,×,+,+‬‬ ‫ت) ‪75 , 8 , 6 , 5 , 4 , 4‬‬

‫الف ‪................................................................................................................................................ =43‬‬

‫ب ‪............................................................................................................................................. =117‬‬
‫پ ‪............................................................................................................................................. =619‬‬
‫ت ‪............................................................................................................................................. =255‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪176‬‬
‫‪ 11‬گزینهی مناسب را برای کامل کردن جدول زیر انتخاب کنید‪.‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬

‫‪15‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫ﺕ‬ ‫پ‬ ‫ﺏ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬

‫‪ 12‬بـا دقت به تصاویر زیر نگاه کنید‪ .‬تعداد اختافات خواستهشـده بـرای هر یک را پیدا‬
‫کنید و در تصاویر عامت بزنید‪.‬‬
‫‪ 7‬مورد اخـتاف‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫پلهی دهم ‪177‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫تمرینات نوروبیک چه نوع تمریناتی هستند؟‬
‫زمانی که برای انجام یک کار معمول و روزانه‪ ،‬روشی جدید و غیرمعمول را انتخاب میکنید‬
‫و از حواس دیگر خود اسـتفاده میکنید‪ ،‬درواقع در حال پرداختن به «تمرینات نوروبیک»‬
‫هستید‪ .‬انواع زیادی از این نوع تمرینات وجود دارد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از‪:‬‬
‫ƒ از دست غیر غالب خود استفاده کنید‪ ،‬مث ً‬
‫ا اگر راستدست هستید با دست چپتان موهای‬
‫خود را شانه کنید یا حتی سعی کنید بنویسید‪.‬‬
‫ƒ مســیرهای رفت و آمد خود به خانه را تغییر دهید‪ ،‬حتی اگر با این تغییر‪ ،‬مســیر شــما‬
‫دورتر شود‪.‬‬
‫ƒ هنگام تماشای تلویزیون‪ ،‬صدای آن را قطع یا خیلی کم کرده‪ ،‬سعی کنید خودتان از روی‬
‫تصاویر‪ ،‬مکالمهها را حدس بزنید‪.‬‬
‫ƒ با چشــمان بسته در خانه راه بروید‪ .‬شما باید بتوانید جای همهی وسایل را مجسم کنید‪.‬‬
‫البته مراقب باشید به چیزی برخورد نکنید‪.‬‬
‫ƒ محل خرید روزانهی خود را تغییر دهید و به مکانی جدید بروید‪.‬‬
‫ƒ عــادت مطالعه کردن خود را تغییر دهید‪ .‬اگر تاکنون اخبــار حوادث را در روزنامه دنبال‬
‫میکردید‪ ،‬امروز صفحهی اخبار سامت را بخوانید‪.‬‬
‫ƒ چند شــیء کوچک شــبیه به هم مانند ســوزن‪ ،‬میخ و پونز‬
‫بردارید و با چشــمان بســته یکی را انتخــاب و آن را توصیف‬
‫کنید‪.‬‬
‫زمانــی که افــراد با انجــام تمرینات‬
‫نوروبیــک‪ ،‬کارهــای معمــول‬
‫روزانــه را با شــیوههای جدید‬
‫و غیر معمــول انجام میدهند‪،‬‬
‫مغزشــان نیز ارتباطات عصبی‬
‫متعــدد را دوبــاره فعــال و‬
‫پروتئینهــای جدیــد تولیــد‬
‫میکنــد‪ .‬ایــن پروتئینهــای‬
‫جدیــد مغــز را ســالم و شــاداب‬
‫نگــه مــیدارد و به رشــد و طول‬
‫عمر سلولهای عصبی کمک کند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪178‬‬
‫‪0‬‬
‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬

‫‪ 1‬در تصویر زیر چه تعداد خرگوش مشاهده میکنید؟‬

‫پلهی دهم ‪179‬‬
‫‪ 2‬در ایـن تمریـن‪ ،‬تعدادی مربع میبینیـد که داخل هرکدام یکـی از جهات چهارگانهی‬
‫باا‪ ،‬پایین‪ ،‬چپ و راسـت نوشـته شـده که مکانشـان در مربعها متغیر است‪ .‬سعی کنید‬
‫در کوتاهتریـن زمان ممکن‪ ،‬ابتدا هر یک از جهات نوشتهشـده در مربع را بنویسـید و در‬
‫مرحلهی دوم مکان هر یک از جهات نوشتهشـده را نسـبت به مربع و صرفنظر از شـکل‬
‫نگارشیشان بنویسید‪ .‬زمان انجام هر تمرین را یادداشت و با یکدیگر مقایسه کنید‪.‬‬

‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬ ‫کادر اول‪ :‬نام هر یک از جهات‬

‫‪...........................................................................................................................................................‬‬

‫‪...........................................................................................................................................................‬‬

‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬ ‫کادر دوم‪ :‬مکان هر یک از جهات نسبت به مربع‬

‫‪...........................................................................................................................................................‬‬

‫‪...........................................................................................................................................................‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪180‬‬
‫‪ 3‬کدام تصویر باید به جای عامت سوال قرار بگیرد؟‬

‫?‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪ 4‬کدام تصویر با بقیه متفاوت است؟‬

‫ﺙ(‬ ‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪ 5‬کدام تصویر باید در جای خالی قرار بگیرد؟‬

‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺕ(‬
‫پ(‬
‫پلهی دهم ‪181‬‬
‫‪ 6‬با دقت به چهرههای زیر نگاه کنید و احساس هر یک را بنویسید‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 7‬به تصاویری که در کادر زیر آمده است دقت کنید‪ .‬شما باید چهار تصویری را که بهعنوان‬
‫تصویر هدف مشـخص شده اسـت‪ ،‬در کادر زیر پیدا کنید و بر طبق آنچه تعیین شده است‪،‬‬
‫عامت بزنید‪.‬‬

‫تصویر هدف‪:‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪182‬‬
‫‪ 8‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید‪ .‬تعداد اختافات خواستهشده را پیدا کنید و در تصویر‬
‫عامت بزنید‪.‬‬

‫‪ 10‬مورد اخـتاف‬
‫پلهی دهم ‪183‬‬
‫‪ 9‬محاسبات زیر را انجام دهید و پاسخ هر یک از آنها را یادداشت کنید‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫×‬ ‫‪-‬‬ ‫=‬ ‫‪16‬‬

‫×‬ ‫×‬ ‫×‬

‫÷‬ ‫‪1‬‬ ‫×‬ ‫=‬ ‫‪8‬‬

‫×‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬

‫×‬ ‫‪+‬‬ ‫‪8‬‬ ‫=‬ ‫‪62‬‬

‫=‬ ‫=‬ ‫=‬

‫‪72‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪18‬‬

‫‪ 10‬سـعی کنیـد نظم منطقـی میان اعداد هر ردیـف را پیدا کنید و عدد آخـر را طبق آن‬
‫بنویسید‪.‬‬
‫الف ‪1 , 3 , 7 , 15 , 31 , 63 , ? ................................................................................................‬‬
‫ب ‪4 , 4 , 6 , 12 , 30 , 90 , ? .................................................................................................‬‬
‫پ ‪3 , 5 , 10 , 12 , 24 , 26 , ? ..............................................................................................‬‬
‫‪ 11‬چند کاج در تصویر وجود دارد؟‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪184‬‬
‫‪ 12‬گزینهی مناسب را برای کامل کردن جدول زیر انتخاب کنید‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪11‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪16‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪16‬‬

‫‪20‬‬ ‫‪19‬‬

‫‪11‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪21‬‬

‫‪10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪13‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪14‬‬

‫‪14‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪13‬‬

‫‪14‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪18‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪17‬‬

‫ﺕ‬ ‫پ‬ ‫ﺏ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬

‫‪ 13‬به جای عامت سوال چه عددی باید قرار گیرد؟‬

‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫?‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی يازدهم‬
‫تکرار‪ ،‬ياديار‪ ،‬بازی؛‬
‫سه روش برای تقويت‬
‫عملکرد مغز‬
‫در مسیر تقویت و بازتوانی مغزی‪ ،‬انواع مختلفی از روشها به کار برده میشود‪ .‬در ادامه به‬
‫سه روش مهم ترمیمی اشاره میکنیم‪:‬‬
‫‪ .1‬تکــرار تمرینات به صورت نظری و عملی‪ :‬هدف از این نــوع تمرینات‪ ،‬بهبود مهارتهای‬
‫آســیبدیدهی شناختی اســت که البته با تکرار هم به صورت تئوری و هم به صورت عملی‬
‫محقق میشود‪ .‬به عنوان یک مثال ساده «درست کردن چای» را در نظر بگیرید که ممکن‬
‫اســت بر اثر آســیب مغزی یا افت عملکردهای شناختی‪ ،‬برای شما دشوار شده باشد‪ .‬در این‬
‫نوع تمرینات از شما خواسته میشود ابتدا چندین بار مراحل درست کردن چای را بنویسید‬
‫و سپس آنها را چندین بار مرحله به مرحله انجام دهید‪.‬‬
‫‪ .2‬روشهای به خاطر ســپردن اطاعات‪ :‬این تمرینها برای بهبود و تقویت حافظه استفاده‬
‫میشوند‪ .‬در این نوع تمرینها شما یاد میگیرید که چگونه اطاعات را در ذهن خود ذخیره‬
‫کنیــد تــا در طوانیمدت آنها را فراموش نکنید‪ .‬چســباندن حروف اول لغات و ســاختن‬
‫کلمــهی مخفف برای اجناس فهرســت خرید‪ ،‬برقراری ارتباطات طنــز میان اطاعات برای‬
‫تداعی و به خاطر آوردن آســانتر آنها‪ ،‬تجسم و ســاختن یک داستان و همچنین تکرار از‬
‫جمله تکنیکهای بهبود حافظه است‪.‬‬
‫‪ .3‬ابزارهای کامپیوتری‪ :‬بســیاری از بازیهای کامپیوتری میتوانند مغز شما را تحریک و به‬
‫گونــهای لذتبخش آن را فعال کنند‪ .‬اما برخی از این بازیها نیز به طور اختصاصی با هدف‬
‫بهبــود یک مهارت خاص ذهنی ماننــد حافظه‪ ،‬توجه‪ ،‬تصمیمگیری یــا مهارتهای بصری‬
‫فضایی طراحی شدهاند‪ .‬انجام روزانهی این بازیها تاثیر چشمگیری در باا بردن توانایی مغز‬
‫آسیبدیدهی شما در مدت زمان کوتاهی خواهد گذاشت‪.‬‬
‫در این کتاب ما به طور عمده از روشهای اول و دوم برای تقویت توان مغزی شما استفاده میکنیم‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪186‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬

‫‪ 1‬پاراگرافهـای زیر را با دقت بخوانید و دور تمام حروف مورد نظر خط بکشـید و تعداد‬
‫آنها را یادداشت کنید‪.‬‬
‫حـروف‪« :‬ب‪ ،‬ت‪ ،‬پ»‬
‫شنیدن صدای ممتد در یک یا هر دو گوش که نمیدانی از چه منبعی در سرت میپیچد‪ ،‬بسیار‬
‫آزاردهنده اســت‪ .‬وزوز گوش تنها یک نشانه اســت و به خودی خود بیماری محسوب نمیشود‪،‬‬
‫یعنی حاکی از بروز اختااتی در سیســتم شنوایی است که حلزون داخلی گوش را درگیر کرده‬
‫است‪ .‬حال اگر بتوان برای چنین اختالی علتی پیدا کرد یعنی این مشکل ناشی از مصرف برخی‬
‫داروها‪ ،‬افزایش فشــار خون یا وجود تومور ناشــناخته در گوش میانی یا سیستم اعصاب شنوایی‬
‫تشخیص داده شود‪ ،‬میتوان به درمان آن امیدوار بود‪ .‬اما چنین اتفاقی فقط در ‪ 15‬درصد موارد‬
‫بروز وزوز گوش اتفاق میافتد و در بیش از ‪ 80‬درصد موارد به علتهای ناشناخته و تحت تاثیر‬
‫زندگی پرتنش و همراه با استرس‪ ،‬افزایش سن‪ ،‬رعایت نکردن بهداشت صوتی‪ ،‬آلودگی صوتی و‬
‫حتی آلودگی هوا بروز پیدا میکند‪.‬‬
‫یکی از مهمترین عوامل در ایجاد وزوز گوش‪ ،‬زندگی پرتنش و همراه با استرس است و با توجه‬
‫به پیرتر شــدن جمعیت کشــور و تاثیر آلودگی صوتی و آلودگی هوا بر حواس مختلف‪ ،‬احتمال‬
‫بروز اختاات عصبی شناختی از جمله وزوز گوش بیشتر میشود‪ .‬سبک بد زندگی مانند عادت‬
‫کردن به محیطهای خیلی ســاکت یا خیلی شلوغ‪ ،‬باعث تشدید بروز وزوز در گوش میشود‪ .‬در‬
‫واقع برخاف تصور‪ ،‬کسانی که خود را ایزوله کرده و در محیطهای خیلی ساکت زندگی میکنند‬
‫نیز از خطر ابتا به این عارضه به دور نبوده و در برخی موارد حتی بیشــتر و شدیدتر دچار وزوز‬
‫گوش میشوند‪ .‬در واقع اگر وزوز گوش ناشی از مصرف دارو‪ ،‬فشار خون باا و تومورهای سیستم‬
‫شــنوایی نباشد‪ ،‬ناشی از اثرات محیطی و سبک زندگی ناسالم است‪ .‬جالب است بدانید که وزوز‬
‫گوش در تمام گروههای ســنی حتی در کودکان نیز وجود دارد‪ .‬البته از آنجا که تجربهی صوتی‬
‫کودکان کم اســت‪ ،‬نسبت به شــنیدن چنین صدایی ابراز شکایت نمیکنند‪ ،‬اما با باا رفتن سن‬
‫افراد‪ ،‬احتمال بروز کمشــنوایی و وزوز گوش بیشتر میشود‪ .‬افراد مثبتنگر‪ ،‬آرام و غیر مضطرب‬
‫با ســرعت بیشتری با تنشهای زندگی روزمره و شرایط پیشبینینشده کنار میآیند و حتی در‬
‫صورت بروز هر نوع کمشــنوایی و وزوز گوش میتوانند کنترل بهتری بر اعصاب و روان خود در‬
‫صورت بروز هر نوع کمشــنوایی و وزوز گوش داشــته باشــند‪ .‬برعکس‪ ،‬افراد زودرنج‪ ،‬مضطرب و‬
‫منفینگر‪ ،‬آسیبپذیری و سطح پذیرششان نسبت به تنشها بسیار بیشتر است‪.‬‬
‫تعداد حروف «ب‪ ،‬ت‪ ،‬پ»‪........................................................................................................................ :‬‬
‫‪.........................................................................................................................................................................‬‬
‫پلهی يازدهم ‪187‬‬
‫‪ 2‬در این تمرین تعدادی پیکان میبینید که در جهات مختلفی قرار گرفتهاند‪ .‬سـعی کنید‬
‫بدون برداشـتن نوک مداد‪ ،‬مسـیر متوالی را بین پیکانهای رو به باا و رو به پایین بکشید‪.‬‬
‫فقط به خاطر داشـته باشید که از روی هر پیکان تنها یک بار میتوانید عبور کنید و در این‬
‫مسیر نباید به پیکانهای با جهات دیگر برخورد کنید‪ .‬خطوط نیز نباید همدیگر را قطع کنند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪188‬‬
‫‪ 3‬سعی کنید از فلش سیاهرنگ به سمت فلش صورتی مسیری بکشید‪.‬‬
‫پلهی يازدهم ‪189‬‬
‫‪ 4‬در بین تصاویر زیر‪ ،‬کدامیک با بقیه متفاوت است؟‬

‫‪ 5‬کدام دو تصویر با هم مشابه هستند؟‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪190‬‬
‫‪ 6‬از بین ‪ 9‬شکل زیر‪ ،‬کدام سه شکل در کادر خاکستریرنگ به کار رفتهاند؟‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

‫پلهی يازدهم ‪191‬‬
‫‪ 7‬کدام تصویر جای خالی را پر میکند؟‬

‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺏ(‬

‫پ(‬

‫‪ 8‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و تعداد مستطیلها و مثلثها را یادداشت کنید‪.‬‬

‫تعداد مثلثها‪............................ :‬‬ ‫تعداد مستطیلها‪............................ :‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪192‬‬
‫‪ 9‬اگر تصاویر سمت چپ در جهت خواستهشده بچرخند‪ ،‬کدامیک از تصاویر سمت راست‬
‫به وجود میآیند؟‬
‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬

‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪db b‬‬ ‫‪p q‬‬
‫‪d‬‬
‫‪p q‬‬
‫‪p q‬‬
‫‪p d q‬‬
‫‪p d q‬‬ ‫‪q‬‬ ‫‪p‬‬ ‫‪d‬‬
‫‪p‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬ ‫‪q‬‬
‫‪db b‬‬ ‫‪db b‬‬ ‫‪db b‬‬
‫‪p q‬‬

‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﻮﻡ‬

‫‪ 10‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و تعداد مثلثها را بشمارید و یادداشت کنید‪.‬‬

‫تعداد مثلثها‪.................... :‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫پلهی يازدهم ‪193‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫آیا نوشتن تاثیری در بازتوانی مغزی دارد؟‬
‫زمانی که مطلبی مینویسید‪ ،‬همزمان از مهارتهای شناختی متعددی مانند حافظه‪ ،‬توجه‪،‬‬
‫منطق‪ ،‬مهارتهای کامی و بصری‪ -‬فضایی اســتفاده میکنید‪ .‬شــما نیاز دارید تا از کلمات‬
‫ذخیرهشده در ذهنتان‪ ،‬واژهی درست را انتخاب کنید (حافظه و مهارتهای کامی)‪ ،‬ارتباط‬
‫منطقی بین جمات برقرار کنید (منطق)‪ ،‬حواستان باشد که از موضوع اصلی منحرف نشوید‬
‫(توجه) و جمات را روی یک خط راست بنویسید (مهارتهای بصری‪ -‬فضایی)‪.‬‬
‫پس ســعی کنید روزانه ساعتی را به نوشــتن اختصاص دهید‪ .‬این نوشتن میتواند در قالب‬
‫نامهای به یک دوســت واقعی یا خیالی‪ ،‬یادداشــت کردن کارهای روزانه‪ ،‬خاطرات گذشــته‬
‫و حتی خاصهی فیلم یا داســتانی باشــد که شــما به تازگی آن را دیده یا خواندهاید‪ .‬حتی‬
‫میتوانید احساســات خود و علت آنها را نیز بنویسید‪ .‬موقع نوشتن‪ ،‬میتوانید کلماتی را به‬
‫یاد بیاورید که شاید هنگام صحبت کردن به ذهنتان نرسد‪.‬‬
‫بهتر اســت نوشــتههای خود را نگه دارید و هر چند وقت یک بار آنها را بخوانید‪ .‬این کار‬
‫عاوه بر آنکه خاطرات گذشــته را مرور و به تحکیم حافظهی شــما کمک میکند‪ ،‬فعالیتی‬
‫لذتبخش است‪.‬‬
‫آیا میدانستید نوشتن تاثیری همچون یوگا (مدیتیشن) در ذهن دارد؟ زمانی که شما مطلبی‬
‫مینویســید‪ ،‬تنفستان آهسته میشود و وارد مرحلهای میشوید که در‬
‫آن لغــات (واژگان) بــه صورت آزادانه و بدون هیچ تاشــی به‬
‫ذهنتان میآیند‪ .‬این جریان نوعی هوشیاری برای شما ایجاد‬
‫میکند که برای عملکرد ذهنیتان بســیار مفید اســت‪ .‬به‬
‫همین علت اســت که میتوان از نوشــتن به عنوان روشی‬
‫برای کاهش احساس استرس استفاده کرد‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪194‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬

‫‪ 1‬پاراگراف زیر را با دقت بخوانید و دور تمام حروف مورد نظر خط بکشـید و تعداد آنها‬
‫را یادداشت کنید‪.‬‬
‫حـروف‪« :‬س‪ ،‬ش‪ ،‬ح»‬
‫دســتها یکی از پرکارترین اعضای بدن به شــمار میروند که در طول عمر‪ ،‬فعالیتهای زیادی‬
‫را با آنها انجام میدهیم‪ .‬اما گاهی فراموش میکنیم این عضو هم مانند انســان تحملی دارد و‬
‫ممکن است زمانی فرا رسد که دیگر نتواند همانند گذشته کارهای سنگینی انجام دهد‪ .‬کار زیاد‬
‫بــا رایانه‪ ،‬انجام ورزشهای ســنگین‪ ،‬انجام کارهای خانه به مــدت طوانی و خاصه هر فعالیتی‬
‫که فشــار زیادی به دســتها و مچ وارد آورد‪ ،‬میتواند باعث بروز مشکلی به نام «سندروم کانال‬
‫کارپال» شود‪ .‬سندروم کانال کارپال بیماریای است که ناحیهی مچ و کف دست را درگیر کرده‬
‫و باعث بیحسی‪ ،‬احساس سوزن سوزن شدن و ضعف در انگشت شست‪ ،‬اشاره و انگشتان میانی‬
‫دســت میشود و عصب میانی قســمت مچ را تحریک میکند‪ .‬مچ دســت با نواری از بافتهای‬
‫رشــتهای احاطه شده که در حالت طبیعی از مفاصل اطراف مچ حمایت میکند‪ .‬فضای محکمی‬
‫که بین این نوارهای رشــتهای و اســتخوان مچ قرار گرفته‪« ،‬کانال کارپال» نام دارد و این عصب‬
‫میانی برای گرفتن حس از انگشــتان دست‪ ،‬از میان کانال کارپال عبور میکند‪ .‬هر شرایطی که‬
‫باعث تورم یا ایجاد تغییر در وضع بافت این کانال شود‪ ،‬به آن فشار وارد کرده و عصب میانی را‬
‫تحریکپذیر کند و نتیجهی آن ســوزن سوزن شدن و بیحسی انگشت اشاره‪ ،‬شست و انگشتان‬
‫میانی باشــد‪ ،‬به آن «ســندروم کانال کارپال» گفته میشــود‪ .‬ســندروم کانال کارپال از آن نوع‬
‫بیماریهایی اســت که اگر در هفتهها و ماههای اول تشــخیص داده و درمان شود‪ ،‬با روشهای‬
‫خانگی و ساده قابل درمان است و نیازی به درمانهای دارویی ندارد‪ ،‬ولی با پیشرفت روند بیماری‬
‫ممکن اســت درمان کمی پیچیدهتر شود‪ .‬در کنار کارهای پیشــگیرانهای که برای جلوگیری از‬
‫ابتا به این سندروم میتوانید انجام دهید‪ ،‬پزشکان داروهای ضد التهابی ـ استروئیدی و کورتیکو‬
‫اســتروئیدهای تزریقی یا خوراکی را که بیشــتر به صورت تزریقی مورد استفاده قرار میگیرند‪،‬‬
‫تجویز میکنند که درد ناشــی از این بیماری را به ســرعت کاهش میدهد‪ .‬همیشــه آخرین راه‬
‫حل برای درمان‪ ،‬عمل جراحی است و زمانی پزشک این شیوه را پیشنهاد میدهد که روشهای‬
‫غیر جراحی پاسخگو نبوده و درد ناشی از سندروم بیش از شش ماه ادامه یابد‪ .‬این اقدام از بروز‬
‫عوارض طوانیمدت بیماری جلوگیری میکند‪ .‬گاهی اســتفاده از طب ســوزنی هم موثر بوده و‬
‫به کاهش درد کمک میکند‪.‬‬
‫تعداد حروف «س‪ ،‬ش‪ ،‬ح»‪............................................................................................................... :‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پلهی يازدهم ‪195‬‬
‫‪ 2‬در این تمرین تعدادی پیکان میبینید که در جهات مختلفی قرار گرفتهاند‪ .‬سـعی کنید‬
‫بدون برداشتن نوک مداد‪ ،‬مسیری متوالی بین پیکانهای سمت چپ و سمت راست بکشید‪.‬‬
‫فقط به خاطر داشـته باشـید که از روی هر پیکان تنها یک بار میتوانید عبور کنید و در این‬
‫مسیر نباید به پیکانهای با جهات دیگر برخورد کنید‪ .‬خطوط نیز نباید همدیگر را قطع کنند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪196‬‬
‫‪ 3‬سعی کنید از نقطهی شروع به پایان مسیری بکشید‪.‬‬

‫ﺷﺮﻭﻉ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫پلهی يازدهم ‪197‬‬
‫‪ 4‬کدام دو تصویر با هم مشابه هستند؟‬

‫‪ 5‬در بین تصاویر زیر کدامیک با بقیه متفاوت است؟‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪198‬‬
‫‪ 6‬هر یک از تصاویر از سـه شـیء مجزا تشکیل شده است‪ .‬سعی کنید آنها را پیدا کنید‬
‫و نامشان را بنویسید‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬
‫‪............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.1‬‬

‫‪............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.2‬‬

‫‪............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.3‬‬

‫‪............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.1‬‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫‪............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.2‬‬

‫‪............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.3‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﻮﻡ‬
‫‪............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.1‬‬

‫‪............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.2‬‬

‫‪............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.3‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﭼﻬﺎﺭﻡ‬
‫‪............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.1‬‬

‫‪............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.2‬‬

‫‪............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................‬‬ ‫‪.3‬‬
‫پلهی يازدهم ‪199‬‬
‫‪ 7‬با دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و بنویسید کدام تصویر متعلق به دست راست و کدام‬
‫متعلق به دست چپ است‪.‬‬

‫ب)‬ ‫الف)‬

‫ت)‬ ‫پ)‬

‫ج)‬ ‫ث)‬

‫‪ 8‬تعداد مثلثهای تصویر زیر را بنویسید‪.‬‬

‫تعداد مثلثها‪.................... :‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪200‬‬
‫‪ 9‬در تصویر زیر‪ ،‬اشکال خواستهشده را پیدا کنید و عامت بزنید‪.‬‬

‫هویج‪ ،‬موش‪ ،‬سوسک‪ ،‬ماهی‪ ،‬پرنده‪ ،‬قورباغه‪ ،‬ترب‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی دوازدهم‬
‫مسائل را حل کنيد؛‬
‫راهکارهای بهبود مهارت‬
‫حل مساله‬
‫بسـیاری از ما انســانها در طول روز با مشکاتی روبهرو میشــویم که ناچاریم خیلی زود‬
‫برای آنها راه حلی پیدا کنیم‪ .‬برخی از این مشــکات بســیار آسان حل میشوند و راه حل‬
‫آنها بر اساس تجاربی که در گذشته کسب کردهاید‪ ،‬در دسترس شما است‪ .‬اما برخی دیگر‬
‫به راحتی حل نمیشــوند و به تفکری منطقی و خاقانه نیاز دارند‪ .‬داشتن این طرز تفکر به‬
‫شما کمک میکند تا‪:‬‬
‫ƒ بتوانید مشکل را از زوایای مختلف بررسی کنید و ارتباطات اجزا را با هم در نظر بگیرید‪.‬‬
‫گاهی راه حل مشکل در همین ارتباطات پنهان شده است‪.‬‬
‫ƒ بتوانید نقاط قوت و ضعف راه حل را نیز بسنجید‪ .‬انتخاب این راه حل چه عواقبی به همراه‬
‫دارد و آیا میتوان در مقابل جنبههای مثبت بهدستآمده‪ ،‬از این عواقب چشمپوشی کرد؟‬
‫ƒ بتوانید خود را جای تک تک افرادی بگذارید که به گونهای درگیر این مشکل بودهاند و راه‬
‫حلی که شما انتخاب میکنید در آنها نیز تاثیر میگذارد‪ .‬تصور کنید برای آنها چه اتفاقی‬
‫میافتد‪ .‬حتی میتوانید از این افراد نیز کمک و مشورت بگیرید و نظرات آنها را بپرسید‪.‬‬
‫ƒ بتوانید مشــکل خود را در قالب یک داستان تجسم کنید‪ .‬شخصیت اول این داستان شما‬
‫هســتید که میتواند راه حلهای مختلف را انتخاب کند‪ .‬در این داستان برای حل مشکل از‬
‫هر روشی که میتوانید استفاده کنید و از هیچ چیز نترسید‪ ،‬زیرا در دنیای حقیقی نیستید‬
‫و پیامد تصمیمات شما واقعی نیست‪.‬‬
‫ارتقای توانمندیهای حل مسأله از اهداف برنامههای بازتوانی و توانمندسازی شناختی نظیر‬
‫این کتاب میباشد‪ .‬ارتقای توانمندی توجه‪ ،‬حافظه و تصمیمگیری میتواند توان حل مسأله‬
‫را نیز در شما بهبود بخشد‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪202‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬

‫‪ 1‬با کلمات زیر یک داستان کوتاه بنویسید‪ .‬هر کلمه باید تنها یک بار استفاده شود‪.‬‬

‫آشپزخانه‪ ،‬ماشین‪ ،‬تعمیر‪ ،‬آب‪ ،‬همسایه‪ ،‬آفتابی‪ ،‬بچهها‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 2‬ضربالمثلهای زیر را کامل کنید‪.‬‬

‫الف) آب پاکی را ‪................................................................................................‬‬

‫ب) ‪ .........................................................................‬از محاسبه چه باک است‪.‬‬
‫پ) از کوزه ‪ .......................................................................‬تراود که در اوست‪.‬‬
‫ت) از هول هلیم افتاد ‪......................................................................................‬‬
‫ث) ‪ ....................................................................................‬چرا خوابت نمیبره!‬

‫‪ 3‬در این تمرین‪ 12 ،‬گروه دوتایی واژگان به شما نشان داده شده است‪ .‬ده دقیقه آنها را‬
‫با دقت بخوانید و سعی کنید میان آنها ارتباط برقرار کنید‪ .‬سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬

‫چــرخ‬ ‫خرگـوش‬ ‫گلــدان‬ ‫کلیــسا‬ ‫زنجــیر‬ ‫دوربــین‬

‫انبـــار‬ ‫ساعــت‬ ‫کتابخـانه‬ ‫ســاحل‬ ‫مـــوش‬ ‫قایــــق‬

‫روزنامـه‬ ‫تلـــفن‬ ‫طـــناب‬ ‫دســت‬ ‫دودکـش‬ ‫حولــــه‬

‫رودخـانه‬ ‫شــیراز‬ ‫کاســـه‬ ‫فیـــل‬ ‫هتـــل‬ ‫کاغذدیواری‬
‫پلهی دوازدهم ‪203‬‬
‫لغـات زیـر را به صورت گروههای دوتایی‪ ،‬مشـابه بـا تمرین شـمارهی ‪ 3‬در صفحهی قبل‬
‫دستهبندی کنید‪.‬‬

‫دوربیــن ‪ -‬کلیســا ‪ -‬تلفــن ‪ -‬گلــدان ‪ -‬خرگــوش ‪ -‬مــوش ‪ -‬ســاعت ‪ -‬چــرخ‬

‫قایــق ‪ -‬زنجیــر ‪ -‬رودخانــه ‪ -‬فیــل ‪ -‬انبــار ‪ -‬هتــل ‪ -‬دودکــش ‪ -‬ســاحل ‪-‬‬
‫کاغذدیــواری ‪ -‬کتابخانــه ‪ -‬حوله ‪ -‬شــیراز ‪ -‬کاســه ‪ -‬روزنامه ‪ -‬دســت ‪ -‬طناب‬

‫‪ 4‬در پلههای ابتدایی و انتهایی هر نردبان واژههایی نوشـته شده است که در ظاهر به هم‬
‫ارتباطی ندارند‪ .‬سعی کنید با نوشتن واژگان مناسب به ترتیب از پلهی دوم تا چهارم‪ ،‬بین‬
‫پلههای هر نردبان به ارتباطی منطقی بین واژگان برسید‪.‬‬

‫ﺏ‪:‬‬ ‫ﺍﻟﻒ ‪:‬‬

‫پ‪:‬‬

‫ﻛﻴﻚ‬ ‫پ‪:‬‬ ‫ﭘﺮﻧـﺪﻩ‬ ‫ﺩﻭﺭﺑﻴﻦ‬

‫ﺳﺎﻋﺖ‬

‫ﭼـﺘﺮ‬ ‫ﻋﻴﻨﻚ‬
‫ﺻﻨﺪﻟﻰ‬

‫ﺩﻭﭼـﺮﺧﻪ‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪204‬‬
‫‪ 5‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید‪ .‬کدامیک از اشکال سمت راست تصویر‪ ،‬در سمت چپ‬
‫نیامده است؟‬

‫‪ 6‬بر اساس یک نظم منطقی‪ ،‬ترتیب درست تصاویر زیر را مشخص کنید‪.‬‬

‫تصاویر به ترتیب از چپ به راست‪................................................................................................... :‬‬

‫پلهی دوازدهم ‪205‬‬
‫‪ 7‬جدول زیر را به گونهای حل کنید که در هر یک از مربعها‪ ،‬ردیفها و سـتونها‪ ،‬اعداد‬
‫‪ 1‬تا ‪ 9‬تنها یک بار نوشته شوند‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 8‬دو دقیقه با دقت به چهرههای زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪206‬‬
‫با توجه به تمرین صفحهی قبل‪ ،‬چهرهها را نقاشی کنید‪.‬‬

‫‪ 9‬با دقت به تصاویر اول و دوم نگاه کنید‪ .‬شـما در این تمرین باید سـعی کنید با کمترین‬
‫تعداد حرکت‪ ،‬دیسکهای تصویر اول را همانند چیدمان آنها در تصویر دوم در میله قرار‬
‫دهید‪ .‬دقت داشـته باشـید که هر بار تنهـا میتوانید یک دیسـک را جابهجا کنید‪ ،‬ضمن‬
‫اینکه نمیتوانید دیسک بزرگتر را روی دیسک کوچکتر بگذارید‪.‬‬

‫ﺝ‬ ‫ﺏ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬

‫‪5‬‬
‫‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺝ‬ ‫ﺏ‬ ‫ﺍﻟﻒ‬

‫‪5‬‬
‫‪4‬‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬

‫‪1‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫حرکات ازم ‪........................................................................................................................................ :‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پلهی دوازدهم ‪207‬‬
‫‪ 10‬جدول زیر را حل کنید‪.‬‬
‫افقی‬
‫‪-1‬خریدار منظومهی شمســی!‪ /‬جانور کیســهای! ‪ -2‬نمایشنامهای از «اســکار وایلد» ‪ /‬جسور و‬
‫نترس ‪ -3‬خیس ‪ /‬کاهبردار ‪ /‬یکی از حروف الفبای انگلیسی‪ /‬نوعی بیماری تنفسی ‪ -4‬فرزند ‪/‬‬
‫پشیمانی ‪ /‬مفرد اشیاء ‪ -5‬خواب شیرین ‪ /‬خراسان قدیم ‪ /‬عادات و رسوم ‪ -6‬کاردانی و باتجربگی‬
‫‪ /‬نارمک با حذف ن ‪ /‬عامت جمع ‪ -7‬از بیماریهای رودهای ‪ -8‬واحد سطح ‪ /‬اشعهی مجهول ‪/‬‬
‫نردهی چوبی ‪ -9‬متین و سنگین ‪ /‬درد و رنج ‪ /‬تباه و خراب ‪ -10‬از حروف واژهی زمان ‪ /‬بخشی‬
‫نزدیک کرج ‪ /‬آدمکشی ‪ -11‬پایتخت ریشهای! ‪ /‬محصول صابون ‪ /‬وسط ‪ /‬گشاده ‪ -12‬از گلهای‬
‫زینتی‪ /‬میوهی پاییزی ‪ -13‬خلوتخانه ‪ /‬کیمیای نایاب‬
‫عمودی‬
‫‪-1‬پوشــیده ‪ /‬گیاه طبی ‪ -2‬از خواهران برونته ‪ /‬جنگجو ‪ -3‬پشــته ‪ /‬پارچهی نفیس ‪ /‬پول ژاپن ‪/‬‬
‫عامت مفعولی ‪ -4‬منوال و طریق ‪ /‬نیکی و بخشش ‪ /‬دشمنی ‪ -5‬راست ‪ /‬چاکر و غام ‪ /‬خرابکار‬
‫و فسادکننده ‪ -6‬ویرانگر ‪ /‬پرخور ‪ /‬مساوی ‪ -7‬شهر معروف تانزانیا ‪ -8‬مایهی حیات ‪ /‬تاریخنویس‬
‫‪ /‬سیارهی شبیه زمین ‪ -9‬نابود ‪ /‬مردن ‪ /‬مالدار ‪ -10‬صحبت از گفتگوی خودمانی است ‪ /‬اطراف و‬
‫کرانهها ‪ /‬ملح ‪ -11‬جهت ‪ /‬مترادف «گردید» ‪ /‬ساز و برگ ‪ /‬شالوده ‪ -12‬کنایه از شخص عاصی‬
‫و بدهکار ‪ /‬غالب و چیرهشونده ‪ -13‬از بازیهای دستهجمعی ‪ /‬قهرمان و رشید‬
‫‪13 12 11 10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫‪12‬‬
‫‪13‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪208‬‬
‫‪ 11‬کدامیک از اشکال زیر باید به جای عامت سوال در تصویر اصلی قرار گیرند؟‬

‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫?‬
‫ﺝ(‬ ‫ﺙ(‬ ‫ﺕ(‬

‫‪ 12‬در صورتی که تصویر الگو (داخل کادر) بچرخد‪ ،‬کدامیک از تصاویر به دست میآید؟‬

‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫پلهی دوازدهم ‪209‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫چگونه میتوانیم با شادی و آرامش به ترمیم مغز خود کمک کنیم؟‬
‫مغـز انسـان برای ترمیم آسـیبهای خود به آرامش و شـادی نیازمند اسـت‪ .‬بـا عمل به‬
‫توصیههای زیر فرصت ترمیم و بهبود را برای مغز خود فراهم کنید‪:‬‬
‫ƒ دعا و راز و نیاز با خدا یکی از بهترین روشها برای رسیدن به آرامش واقعی است‪.‬‬
‫ƒ در طول روز ‪ 5‬تا ‪ 10‬دقیقه با آرامش روی صندلی بنشــینید و به آرامی نفس بکشــید‪ .‬به‬
‫هیچ چیز فکر نکنید و فقط به صدای نفسهای خود گوش کنید‪.‬‬
‫ƒ در زمان حال زندگی کنید‪ .‬به اتفاقات تلخ گذشته فکر نکنید و نگران آینده نباشید‪ .‬هیچ‬
‫کس نمیداند فردا چه خواهد شد‪.‬‬
‫ƒ بســیاری از افراد فکر میکنند تا زمانی که رنج نکشــند نمیتوانند به شــادی برسند‪ .‬این‬
‫ا غلط اســت‪ .‬برای به دســت آوردن احســاس خوب‪ ،‬باید احساسات منفی را کم‬ ‫تصور کام ً‬
‫کنید‪.‬‬
‫ƒ زندگی را با هر آنچه دارید و ندارید‪ ،‬بپذیرید و برای آنها خدا را شــکر کنید‪ .‬اگر بتوانید‬
‫این را بپذیرید که بعضی چیزها را نمیتوانید تغییر دهید‪ ،‬راحتتر زندگی میکنید‪.‬‬
‫ƒ سعی کنید به دیگران احترام بگذارید و به آنها محبت کنید‪ .‬هر رفتاری که شما با بقیه‬
‫داشته باشید‪ ،‬بقیه هم همان رفتار را با شما خواهند داشت‪.‬‬
‫ƒ ســاعاتی را با طبیعت بگذرانید‪ .‬برای این کار تماشای یک‬
‫گلدان گل طبیعی نیز کافی است‪.‬‬
‫زندگی پــر از تلخیها و مشــکات اســت‪ .‬اما‬
‫شــادی‪ ،‬مهربانی و لذت هم وجــود دارد‪ .‬اگر‬
‫بخواهیم همیشــه به زندگی بدبین باشــیم‪،‬‬
‫چیزی جز نگرانــی‪ ،‬اضطراب‪ ،‬درد‪،‬‬
‫رنج و مشــکات بیشــتر نصیبمان‬
‫نمیشود‪ .‬اما مثبتاندیشی و تجسم‬
‫مکــرر موفقیــت و موقعیتهــای‬
‫خوشــحالکننده و آرامشبخش در‬
‫ذهن‪ ،‬میتواند به تدریج خیال را به‬
‫واقعیت تبدیل کند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪210‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬

‫‪ 1‬تصویر زیر را توصیف کنید‪.‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 2‬پنج دقیقه‪ ،‬سـعی کنید اسـامی افراد و شغلهایشـان را به خاطر بسـپارید‪ .‬سپس به‬
‫صفحهی بعد بروید‪.‬‬

‫مشاغل‬ ‫اسامی‬
‫کشاورز‬ ‫حمید غامپور‬
‫آشپز‬ ‫امید شایگان‬
‫پرستار‬ ‫لیا سرمدی‬
‫راننده‬ ‫علیرضا احمدفر‬
‫نانوا‬ ‫شایان محمدنژاد‬
‫معلم‬ ‫مریم خانمحمدی‬
‫مهندس‬ ‫امیربهمن دادفر‬
‫پلهی دوازدهم ‪211‬‬
‫با توجه به تمرین صفحهی قبل‪ ،‬جدول زیر را کامل کنید‪:‬‬
‫نامهای خانوادگی‪ :‬شایگان‪ ،‬سرمدی‪ ،‬محمدنژاد‪ ،‬غامپور‪ ،‬دادفر‪ ،‬احمدفر‪ ،‬خانمحمدی‬
‫مشاغل‪ :‬راننده‪ ،‬مهندس‪ ،‬نانوا‪ ،‬پرستار‪ ،‬کشاورز‪ ،‬آشپز‪ ،‬معلم‬

‫شغل‬ ‫نام خانوادگی‬ ‫نام‬

‫‪..................................‬‬
‫‪..................................‬‬
‫‪..................................‬‬
‫‪..................................‬‬
‫‪..................................‬‬
‫‪..................................‬‬
‫‪..................................‬‬
‫‪..................................‬‬ ‫حمید‬
‫‪..................................‬‬ ‫امید‬
‫‪..................................‬‬ ‫لیا‬
‫‪..................................‬‬ ‫علیرضا‬
‫‪..................................‬‬ ‫شایان‬
‫‪..................................‬‬ ‫مریم‬
‫‪..................................‬‬ ‫امیربهمن‬
‫‪ 3‬ضربالمثلهای زیر را کامل کنید‪.‬‬

‫الف) ‪ ......................................................‬به سخندانی نیست‪.‬‬

‫ب) چاه مکن بهر کسی ‪..........................................................‬‬
‫پ) دست شکسته به کار میره‪............................................. ،‬‬
‫ت) دوست آن است که بگریاند ‪.................................................‬‬
‫ث) ‪ ..................................................................‬او را خواب میبره‬
‫‪ 4‬دو دقیقـه به تصویر زیر با دقت نگاه کنید و سـعی کنید اشـکال هر ردیف را خوب به‬
‫خاطر بسپارید‪ .‬سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪212‬‬
‫سـعی کنید اشکال نشـان دادهشـده در تصویر صفحهی قبل را تا حد امکان در خانههای‬
‫خالی جدول زیر بکشید‪.‬‬

‫‪ 5‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید‪ .‬کدامیک از اشکال سمت راست تصویر‪ ،‬در سمت چپ‬
‫نیامده است؟‬
‫پلهی دوازدهم ‪213‬‬
‫‪ 6‬در پلههای ابتدایی و انتهایی هر نردبان واژههایی نوشـته شده است که در ظاهر به هم‬
‫ارتباطی ندارند‪ .‬سعی کنید با نوشتن واژگان مناسب به ترتیب از پلهی دوم تا چهارم‪ ،‬بین‬
‫پلههای هر نردبان به ارتباطی منطقی بین واژگان برسید‪.‬‬

‫ﺏ‪:‬‬ ‫ﺍﻟﻒ ‪:‬‬

‫ﺕ‪:‬‬

‫ﺩﻋﻮﺍ ﻛﺮﺩﻥ‬ ‫پ‪:‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺟﻨﮕﻞ‬

‫ﺑﺮﻧﺞ‬

‫ﮔﻮﺵ ﻛﺮﺩﻥ‬ ‫ﻓﻼﺳﻚ‬

‫ﻛﻮﺩﻙ‬

‫ﻃﻮﻓﺎﻥ‬

‫‪ 7‬جدول زیر را به گونهای حل کنید که در هر یک از مربعها‪ ،‬ردیفها و سـتونها‪ ،‬اعداد‬

‫‪ 1‬تا ‪ 9‬تنها یک بار نوشته شود‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪214‬‬
‫‪ 8‬جدول زیر را حل کنید‪.‬‬
‫افقی‬
‫‪ -1‬درون ‪ -‬تکاملیافتهترین مهرهداران ‪ -2‬نقش بازیگر ‪ -‬شــهادت دادن ‪ -‬شــهری در ژاپن ‪ -3‬نام‬
‫پســر «خسروپرویز» ‪ -‬پوشــش خارجی بدن ‪ -‬تمام با حذف ت ‪ -4‬نشانهی الهی ‪ -‬نوشیدنی سرشار‬
‫از پروتئین و کلسیم ‪ -‬فصل پاییز ‪ -‬صدای درشت ‪ -5‬اهل شهر خرما ‪ -‬نژاد ما ‪ -‬فرق سر ‪ -6‬بعضی‬
‫اوقات ‪ -‬شــاعر رباعیســرای نیشــابوری ‪ -‬آغوز ‪ -7‬کام تنفر ‪ -‬نوعی کربوهیدرات رشتهای و سخت‬
‫کــه معمواً انســان قادر به هضم آن نیســت ‪ -‬ورودی نور و هوا در اتــاق ‪ -8‬بیمصرف ‪ -‬هر ‪ 30‬روز‬
‫یــک بــار ‪ -‬پروانهی هواپیمــا ‪ -9‬از مظاهر زیبای طبیعت ‪ -‬کتاب مقدس مســیحیان ‪ -‬راد با حذف‬
‫حرف اول‪ -10‬جای بیخطر ‪ -‬از روزهای هفته ‪ -‬ســعی و کوشــش فراوان ‪ -11‬پیامبری در شــکم‬
‫ماهــی ‪ -‬سســت و بیبنیاد ‪ -‬بــزرگ و کان ‪ -12‬قلب دوم! ‪ -‬کبوتر صحرایی ‪ -‬مباشــر با حذف دو‬
‫حرف اول ‪ -‬شــهری در «فارس» ‪ -13‬صف و رســته ‪ -‬فرزانه و خردمند ‪ -‬از وسایل نقلیهی همگانی‬
‫‪ -14‬نوعی مادهی سفیدکننده ‪ -‬رهبر انقابی «هند» ‪ -‬مایع لعابدار ‪ -15‬با شور و اشتیاق ‪ -‬کموزنی‬
‫عمودی‬
‫‪ -1‬بیمارستان کوچک ‪ -‬شجاع و نترس ‪ -2‬منسوب به خداوند ‪ -‬از درختان سایهگستر ‪ -‬مجبورشده‬
‫‪ -3‬مقام و درجه ‪ -‬لهجه و طرز تکلم خاص هر قوم و ملت ‪ -‬چشــمچران ‪ -4‬ضربه با پا ‪ -‬دوشــیزهی‬
‫انگلیســی ‪ -‬ســال خورشــیدی ‪ -‬ضمیر مخاطب ‪ -5‬سرزمین ‪ -‬دریاچهای در «ســوییس» ‪ -‬استوار‬
‫‪ -6‬شاگرد مغازه ‪ -‬زبون و بیارزش ‪ -‬مایهی جلوگیری از بیماری ‪ -7‬عدد خیطی! ‪ -‬فتنه و آشوب ‪-‬‬
‫نوعی غذای گوشتی ‪ -8‬از واحدهای نظامی‪ -‬گیاهی معطر و دارویی ‪ -‬پیشوندی معادل یک میلیون‬
‫‪ -9‬خطرناک و بحرانی ‪ -‬پیامبران ‪ -‬اشــاره به دور ‪ -10‬دشــنام ‪ -‬مجموعهی انگشتان ‪ -‬ابزار آراستن‬
‫موها ‪ -11‬یک و یک ‪ -‬نهیشــده ‪ -‬از دین برگشــته ‪ -12‬طمع ‪ -‬نسل و نژاد ‪ -‬تکه پارچهی کهنه ‪-‬‬
‫همداســتان رامین ‪ -13‬مطیع و دستآموز ‪ -‬گرامی و بخشــنده ‪ -‬واحد شمارش یخ ‪ -14‬مدرسهی‬
‫بزرگســاان ‪ -‬ماه نو ‪ -‬ســازمان کشــورهای صادرکنندهی نفت ‪ -15‬محال و نشــدنی ‪ -‬عبادت و‬
‫پرستش معبود‬

‫‪15 14 13 12 11 10 9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫‪12‬‬
‫‪13‬‬
‫‪14‬‬
‫‪15‬‬
‫پلهی دوازدهم ‪215‬‬
‫‪ 9‬کدامیک از شکلهای زیر در تصویر اصلی به جای عامت سوال قرار میگیرند؟‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫?‬
‫ﺡ(‬ ‫چ(‬ ‫ﺝ(‬ ‫ﺙ(‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪ 10‬دو دقیقه با دقت به تصویر زیر نگاه کنید‪ ،‬سپس به سواات صفحهی بعد پاسخ دهید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪216‬‬
‫الف مجموع شمارههای زوج پیراهن بازیکنان را بنویسید‪.‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬

‫ب مجموع شمارههای فرد پیراهن بازیکنان را بنویسـید‪.‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬

‫پ شمارهی پیراهن نفر وسط چند بود؟‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬

‫ت شمارهی پیراهن نفرات اول و آخر چند بود؟‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ 11‬به جای عامت سوال کدام گزینه باید قرار گیرد؟‬

‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪S‬‬

‫‪S‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪+‬‬ ‫?‬
‫‪C‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬

‫‪S‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬ ‫‪C‬‬

‫‪C‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪S‬‬ ‫‪S‬‬

‫ﺙ(‬ ‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی سيزدهم‬
‫راهکارهای جبرانی؛‬
‫روشهای مکمل بهبود‬
‫عملکردهای مغز‬
‫ایجاد توانایی استفادهی مناسب از توان مغزی موجود‪ ،‬یکی از آموزشهای مهم برای ارتقای‬
‫عملکردهای شناختی است‪« .‬راهکارهای جبرانی»‪ ،‬اگرچه قرار نیست عملکرد شما را بهبود‬
‫بخشــند‪ ،‬میتوانند شرایطی فراهم کنند که شــما با همین امکانات مغزی موجود‪ ،‬عملکرد‬
‫بهتری داشته باشید‪ .‬برخی از این راهکارها عبارتند از‪:‬‬
‫ƒ ایجــاد تغییر هر چند کوچک در محل زندگــی‪ ،‬محل کار و محل تحصیل‪ ،‬به گونهای که‬
‫استفاده از ابزارها و امکانات موجود را بهبود بخشد‪ .‬اگر هم امکان جابهجایی زیاد برای شما‬
‫فراهم نیست‪ ،‬سعی کنید یک تغییر حتی اگر هم کوچک باشد (مانند تغییر در دکوراسیون‬
‫اتاق) را به گونهای انجام دهید که وسایلی که به صورت روزانه مورد استفاده قرار میگیرند‪،‬‬
‫به راحتی در دسترس شما باشند‪.‬‬
‫ƒ تغییر در شــیوههای معمول انجام کار‪ .‬اگر شــما راستدست هستید‪ ،‬از امروز سعی کنید‬
‫به تدریج برخی از کارهای خود را با دست چپ انجام دهید‪ .‬برای مثال موهایتان را با دست‬
‫چپ شــانه کنید یا با دســت چپ مسواک بزنید‪ .‬ممکن است این کار در ابتدا سخت و حتی‬
‫غیر ممکن باشد‪ ،‬اما با گذشت زمان به آن عادت میکنید‪.‬‬
‫ƒ از دفترچهی یادداشــت برای نوشتن برنامههای روزانهی خود استفاده کنید‪ .‬برای این کار‬
‫بهتر اســت هر شــب برنامههای فردا را به صورت منظم بنویســید تا هیچ کدام را فراموش‬
‫نکنید‪ .‬این دفترچه باید همیشه همراه شما باشد و هر روز چند بار آن را بخوانید‪.‬‬
‫ƒ شــرایطی برای خود ایجاد کنید که تداعیکنندهی کار مهمی باشــد که ممکن است آن را‬
‫فراموش کنید‪ .‬برای مثال فهرست خرید خانه را روی یک کاغذ بزرگ روی در خانه بچسبانید‬
‫تا صبح وقتی میخواهید از خانه خارج شــوید‪ ،‬آن را ببینید یا فهرســت وســایلی که باید هر‬
‫روز صبح از خانه بردارید مانند تلفن همراه‪ ،‬کلید‪ ،‬کیف پول و ‪ ...‬را روی در خانه نصب کنید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪218‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬

‫‪ 1‬بـا دقـت به تصاویر زیر نگاه کنید و تعداد اختافات خواستهشـده را برای هر یک پیدا‬
‫کنید و در تصاویر عامت بزنید‪.‬‬
‫‪ 9‬مورد اخـتاف‬
‫پلهی سيزدهم ‪219‬‬
‫‪ 2‬اشیای خواستهشده در کادر پایین را در تصویرهای زیر پیدا کنید و دور آنها خط بکشید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪220‬‬
‫‪ 3‬در این تمرین باید سعی کنید بدون برداشتن نوک مداد از روی کاغذ‪ ،‬مضربهای عدد‬
‫‪ 3‬را که در دایرههای زیر نوشـته شده اسـت‪ ،‬بهترتیب با یک خط ممتد به هم وصل کنید‪.‬‬
‫به یاد داشـته باشـید مسیری که میکشـید باید از روی هر دایره تنها یک بار عبور کند و‬
‫خطوط همدیگر را قطع نکنند‪.‬‬
‫پلهی سيزدهم ‪221‬‬
‫‪ 4‬سعی کنید از نقطهی «شروع» به سمت «پایان» مسیری بکشید‪.‬‬

‫ﺷﺮﻭﻉ‬

‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬

‫‪ 5‬در تصویر زیر چند مربع و چند مثلث میبینید‪ ،‬تعداد آنها را یادداشت کنید‪.‬‬

‫تعداد مربعها‪..................... :‬‬

‫تعداد مثلثها‪.................... :‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪222‬‬
‫‪ 6‬بـه تصاویـر زیر خـوب دقت کنیـد‪ .‬کدامیک از ایـن تصاویر‪ ،‬متعلق بـه تصویر اصلی‬
‫نمایشدادهشده نیستند؟ آنها را پیدا کنید و عامت بزنید‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

‫پلهی سيزدهم ‪223‬‬
‫‪ 7‬پاراگـراف زیر را با دقت بخوانید‪ .‬سـپس دور حروف مورد نظر را خط بکشـید و تعداد‬
‫آنها را یادداشت کنید‪.‬‬

‫حـروف‪« :‬ش‪ ،‬چ‪ ،‬پ‪ ،‬ن»‬

‫زنــی به حضور حضــرت داوود (ع) آمد و گفت‪ :‬ای پیامبر خدا‪ ،‬پروردگار تو ظالم اســت یا‬
‫عادل؟ داوود (ع) فرمود‪ :‬خداوند عادلی است که هرگز ظلم نمیکند‪ .‬سپس فرمود‪ :‬مگر چه‬
‫حادثهای برای تو رخ داده است که این سؤال را میکنی؟‬
‫زن گفت‪ :‬من بیوهزن هستم و سه دختر دارم‪ ،‬با دستم ریسندگی میکنم‪ .‬دیروز شال بافتهی‬
‫خود را در میان پارچهای گذاشته بودم و به طرف بازار میبردم تا بفروشم و با پول آن غذای‬
‫کودکانم را تهیه کنم‪ .‬ناگهان پرندهای آمد و آن پارچه را از دستم ربود و برد و تهیدست و‬
‫محزون ماندم و چیزی ندارم که معاش کودکانم را تأمین کنم‪ .‬هنوز ســخن زن تمام نشــده‬
‫بود که در خانهی داوود (ع) را زدند‪ ،‬حضرت اجازهی وارد شــدن به خانه را داد‪ .‬ناگهان ده‬
‫نفر تاجر به حضور داوود (ع) آمدند و هر کدام صد دینار نزد آن حضرت گذاشــتند و عرض‬
‫کردند‪ :‬این پولها را به مســتحقش بدهید‪ .‬حضرت داوود (ع) از آنها پرســید‪ :‬علت اینکه‬
‫شما دستهجمعی این مبلغ را به اینجا آوردهاید چیست؟ عرض کردند‪ :‬ما سوار کشتی بودیم‪،‬‬
‫طوفانی برخاســت‪ ،‬کشتی آسیب دید و نزدیک بود غرق شود و همهی ما به هاکت برسیم‪.‬‬
‫ناگهان پرندهای دیدیم که پارچهی ســرخ بســتهای به سوی ما انداخت‪ .‬آن را گشودیم و در‬
‫آن شال بافتهای دیدیم‪ .‬به وسیلهی آن‪ ،‬مورد آسیبدیدهی کشتی را محکم بستیم و کشتی‬
‫بیخطر گردید و ســپس طوفان آرام شد و به ساحل رسیدیم‪ .‬ما هنگام خطر نذر کردیم که‬
‫اگــر نجات یابیم‪ ،‬هر کدام صد دینار بپردازیم و اکنــون این مبلغ را که هزار دینار از ده نفر‬
‫ماست به حضورت آوردهایم تا هر که را بخواهی‪ ،‬به او صدقه بدهی‪.‬‬

‫تعداد حروف‪« :‬ش‪ ،‬چ‪ ،‬پ‪ ،‬ن»‪......................................................................................................... :‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪224‬‬
‫‪ 8‬با دقت به تصاویر زیر نگاه کنید و یک جفت دستکش میان آنها پیدا کنید‪.‬‬

‫‪ 9‬پاراگراف زیر را بخوانید و تعداد واژههای آن را بشمارید‪ .‬دقت کنید که در هر شمارش‪،‬‬

‫واژهی پنجم را مشخص کنید و دور آن خط بکشید‪.‬‬
‫ایــن حقیقت که مــا میتوانیم زندگی خود را مدیریت کنیم‪ ،‬برای ســالهای آتی هدف تعیین کنیم‪،‬‬
‫برنامهریزی کرده و برای رســیدن به آن تاش کنیم‪ ،‬بــرای انجام کارهای روزانهی خود زمانبندی‬
‫داشته باشیم و بتوانیم هزینههای زندگی را مدیریت کنیم؛ همه ناشی از مجموعهای از توانمندیهای‬
‫مغز ماست که تحت عنوان کارکردهای اجرایی نامیده میشود و جایگاهش در لوبهای پیشانی مغز‬
‫تعیین شده است‪ .‬رشد و تکامل این قسمت از مغز که مسئول پیچیدهترین و عالیترین عملکردهای‬
‫ضروری برای حیات انسانی است از سالهای نوجوانی و جوانی آغاز شده و تا آخر عمر همچنان ادامه‬
‫مییابد‪ .‬اســتفاده از توانمندیهای اجرایی در تمام لحظات زندگی همراه شما است و شما در صورتی‬
‫میتوانید در انجام هر کاری موفق شــوید‪ ،‬که این عملکردها در مغز شــما به خوبی سازماندهی شده‬
‫باشند‪ .‬امروزه بسیاری از مشاوران تحصیلی نیز عقیده دارند که عملکردهای اجرایی سالم‪ ،‬شرط ازم‬
‫برای موفقیت تحصیلی است‪.‬‬
‫تعداد واژگان‪............................ :‬‬
‫پلهی سيزدهم ‪225‬‬
‫‪ 10‬فلش زیر جهت چرخش تصویر را نشان میدهد‪ .‬سعی کنید با دو بار چرخش در جهت‬
‫نشاندادهشده‪ ،‬تصویر جدید را رسم کنید‪.‬‬

‫‪ 11‬نیمهی دوم تصویر را بکشید‪.‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪226‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫چگونه با جلوگیری از طوانی شدن دورهی افسردگی مانع از افت عملکردهای‬
‫مغزی خود شویم؟‬
‫افسـردگی احساسـی نیسـت که تنها در فرد باعث ایجاد ناراحتی و ناامیدی شـود‪ ،‬بلکه‬
‫نوعـی بیماری اسـت که میتواند در طـول زمان با تحلیل و تضعیف برخـی از مناطق مغز‪،‬‬
‫تواناییهایـی آن را به ویـژه در حافظه و تمرکز مختل کند و هر چقدر این روند آسـیبزا‬
‫ادامه یابد‪ ،‬اثرات زیانآورش بیشـتر و عمیقتر میشود تا جایی که دیگر نمیتوان آنها را‬
‫ترمیم کرد‪ .‬اگرچه یک دورهی کوتاه غم و افسـردگی به علت واقعهای ناخوشـایند طبیعی‬
‫است‪ ،‬استمرار این احساس ممکن است مشکلساز باشد‪ .‬با انجام توصیههای زیر میتوانید‬
‫احتمال ابتا به بیماری افسردگی را کاهش دهید‪.‬‬
‫ƒ در زندگی برای خود اهدافی مشــخص کنید و برای رســیدن به آنها تاش نمایید‪ .‬این‬
‫اهداف میتواند بسیار کوچک باشد‪ ،‬مانند صبح زود بیدار شدن بدون زنگ ساعت‪.‬‬
‫ƒ بعضــی از کارهای روزانهی خود را به صورت منظم و ثابت انجام دهید‪ .‬برای مثال ظهرها‬
‫راس ساعت معینی ناهار بخورید و بعدازظهرها حتماً استراحت کوتاهی داشته باشید‪.‬‬
‫ƒ در روز حتماً پیادهروی کنید‪ .‬اگر هم نمیتوانید هر روز بیرون بروید‪ ،‬داخل خانه این کار‬
‫را انجام دهید‪ .‬فراموش نکنید که در حین پیادهروی قدمهای خود را بشمارید‪.‬‬
‫ƒ یک کار جدید شروع کنید‪ .‬برای مثال اگر تا به حال برای خود صبحانه درست نکردهاید‪،‬‬
‫از امروز این کار را انجام دهید‪.‬‬
‫ƒ مســئولیت بپذیرید‪ .‬بــرای مثــال در جمع اعضای‬
‫خانواده یا دوســتانتان‪ ،‬قبول کنیــد که خریدهای‬
‫روزانه را شما انجام دهید‪.‬‬
‫ƒ غذاهای پرچرب و نوشــیدنیهای کافئیندار‬
‫(مانند قهوه و نسکافه) را کمتر مصرف کنید‪.‬‬
‫ƒ زمــان مشــخصی را در طول هفتــه به تفریح‬
‫کردن اختصاص دهید‪ .‬ســعی کنیــد تفریحاتی‬
‫را انتخــاب کنید که در آنهــا خوردن حداقل‬
‫و فعالیــت فیزیکی و مغزی حداکثر باشــد‪ .‬در‬
‫صورتی که احســاس افسردگی شما مزمن شده‬
‫اســت حتماً برای پیگیری بیشــتر به روانپزشک‬
‫مراجعه کنید‪.‬‬
‫پلهی سيزدهم ‪227‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬

‫‪ 1‬بـا دقت به دو تصویر زیر نـگاه کنید و تعداد اختافات خواستهشـده را پیدا کرده‪ ،‬در‬
‫تصاویر عامت بزنید‪.‬‬
‫‪ 15‬مورد اخـتاف‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪228‬‬
‫‪ 2‬با دقت به چهرههای زیر نگاه کنید و احساس هر یک را بنویسید‪.‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 3‬پاراگراف زیر را بخوانید و تعداد واژههای آن را بشمارید‪ .‬دقت کنید که در هر شمارش‪،‬‬

‫واژهی هفتم را مشخص کنید و دور آن خط بکشید‪.‬‬
‫آلزایمر نوعی بیماری تحلیل روندهی عصبی اســت که در طی آن ســلولهای عصبی دچار‬
‫آســیبهای تدریجی میشــوند و در نهایت از بین میروند‪ .‬در این بیماران منطقهای از مغز‬
‫کــه هیپوکامپ نام دارد و مســئول ثبت خاطــرات جدید و عملکردهای شــناختی پیچیده‬
‫اســت‪ ،‬صدمه میبیند‪ .‬باوجود مطالعات بســیاری که تاکنون انجام شده است هنوز به طور‬
‫قطعی علت این آســیبهای تخریبی مشخص نشده اســت‪ ،‬اما یکی از احتمااتی که بر سر‬
‫آن تاحدی توافق است تجمع یک پروتئین چسبناک به نام آمیلویید به سلولهای عصبی و‬
‫نفوذ پروتئین دیگر به نام تائو به داخل سلولهای عصبی است که میتواند باعث بروز بیماری‬
‫شــود‪ .‬البته تاثیر تعاملی عامل سن‪ ،‬ژنتیک‪ ،‬رژیمهای غذایی‪ ،‬کمتحرکی و عدم فعالیت مغز‬
‫که به ویژه در ســنین باا رخ میدهد نیز به عنوان احتماات دیگر برای بروز بیماری مطرح‬
‫میشــود‪ .‬اختاات حافظه و فراموش کردن اتفاقات جدید و پرسیدن سواات تکراری یکی‬
‫از مهمترین عایم بروز این بیماری است‪.‬‬
‫تعداد واژگان‪............................‬‬
‫پلهی سيزدهم ‪229‬‬
‫‪ 4‬بـه تصاویـر زیـر با دقـت نـگاه کنید‪ .‬یکـی از ایـن تصاویر متعلـق به تصویـر اصلی‬
‫نمایشدادهشده نیست‪ .‬آن را پیدا کنید و عامت بزنید‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪230‬‬
‫‪ 5‬پاراگراف زیر را با دقت بخوانید‪ .‬سپس دور حروف مورد نظر خط بکشید و تعداد آنها‬
‫را یادداشت کنید‪.‬‬

‫حـروف‪« :‬ف‪ ،‬ق»‬

‫پادشــاهی دو شــاهین کوچک به عنوان هدیه دریافت کرد‪ .‬آنها را به مربی پرندگان دربار‬
‫سپرد تا برای استفاده در مراسم شکار تربیت کند‪ .‬یک ماه بعد‪ ،‬مربی نزد پادشاه آمد و گفت‬
‫که یکی از شاهینها تربیت شده و آمادهی شکار است‪ ،‬اما نمیداند چه اتفاقی برای آن یکی‬
‫افتاده و از همان روز اول که آن را روی شاخهای قرار داده‪ ،‬تکان نخورده است‪.‬‬
‫این موضوع کنجکاوی پادشــاه را برانگیخت و دســتور داد پزشــکان و مشاوران دربار‪ ،‬کاری‬
‫کنند که شــاهین پرواز کند‪ .‬اما هیچکدام نتوانســتند‪ .‬روز بعد پادشاه دستور داد به همهی‬
‫مردم اعام کنند که هرکس بتواند شاهین را به پرواز درآورد‪ ،‬پاداش خوبی از پادشاه دریافت‬
‫خواهد کرد‪ .‬صبح روز بعد پادشــاه دید که شــاهین دوم نیز با چااکی تمام در باغ در حال‬
‫پرواز است‪ .‬پادشاه دستور داد معجزهگر شاهین را نزد او بیاورند‪.‬‬
‫درباریان‪ ،‬کشــاورزی متواضع را نزد شاه آوردند و گفتند او شاهین را به پرواز درآورده است‪.‬‬
‫پادشــاه پرســید‪ :‬تو شــاهین را به پرواز درآوردی؟ چگونه این کار را کردی؟ شاید جادوگر‬
‫هستی؟‬
‫کشــاورز که ترسیده بود گفت‪« :‬سرورم‪ ،‬کار ســادهای بود‪ ،‬من فقط شاخهای را که شاهین‬
‫روی آن نشسته بود بریدم‪ .‬شاهین فهمید که بال دارد و شروع به پرواز کرد‪».‬‬

‫تعداد حروف‪« :‬ف‪ ،‬ق»‪....................................................................................................................... :‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پلهی سيزدهم ‪231‬‬
‫‪ 6‬در این تصویر چند موش میبینید؟ آنها را مشخص کنید‪.‬‬

‫تعداد موشها‪.................... :‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪232‬‬
‫‪ 7‬در این تمرین‪ ،‬داخل هر یک مربعهای زیر نام یکی از اعداد بهتکرار نوشته شده است‪.‬‬
‫در کادر اول‪ ،‬شما باید نام عدد نوشتهشده را بدون توجه به تعداد تکرار آن بنویسید و در‬
‫کادر دوم صرفنظر از نام عدد‪ ،‬تعداد تکرارهای آن را بنویسید‪ .‬زمان نوشتن هر دو مرحله‬
‫را یادداشت و با هم مقایسه کنید‪.‬‬
‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬ ‫کادر اول‪ :‬نام عدد‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪..............................................................................................................‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪..............................................................................................................‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪..............................................................................................................‬‬
‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬ ‫کادر دوم‪ :‬تعداد تکرارها (عین ًا شبیه کادر اول)‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪..............................................................................................................‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪..............................................................................................................‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪..............................................................................................................‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫‪/‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬
‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی چهاردهم‬
‫صحبت کنيد و گوش‬
‫دهيد؛ ابزاری برای تقويت‬
‫توانمندیهایکامی‬
‫همانطور که گفته شد مهارتهای کامی یا به عبارتی دیگر درست و روان صحبت کردن‪،‬‬
‫یکی از توانمندیهای مهم شــناختی اســت که بر اثر آسیبهای مغزی مختل میشود‪ .‬اگر‬
‫شــما نتوانید منظور خود را به صورت کامی به دیگران منتقل کنید‪ ،‬به تبع آن نمیتوانید‬
‫بــا آنها رابطهی اجتماعی برقرار کنید که نتیجهی این امر‪ ،‬انزوا و تنهایی اســت‪ .‬دانســتن‬
‫راهکارهایی جهت بهبود این مهارت ذهنی و به کار بردن آنها میتواند در حل این مشــکل‬
‫به شما کمک کند‪:‬‬
‫ƒ با دیگران به صورت منظم و برنامهریزیشده صحبت کنید‪ .‬سعی کنید با اعضای خانواده‪،‬‬
‫همکاران‪ ،‬همکاســیها و دوستان خود در طول روز صحبت کنید‪ .‬میشود این مکالمات را‬
‫هــم بــه صورت تلفنی و هم حضوری انجام داد‪ .‬در طول این صحبتها بهتر اســت دربارهی‬
‫مسائل مختلف سوال کنید و پاسخها را نیز برای خود تحلیل و تکرار نمایید‪.‬‬
‫ƒ به صحبتهای افراد ماهر و خبره گوش کنید‪ .‬تماشــای اخبار یا گوش کردن سخنرانیها‬
‫برای شما بسیار کمککننده خواهد بود‪ .‬سعی کنید از آنها الگو بردارید‪.‬‬
‫ƒ بــه صورت منظم و روزانه مطالعــه کنید‪ .‬یک کتاب یا حتی روزنامه بردارید و شــروع به‬
‫خواندن کنید‪ .‬اگر داخل متن به لغات ناآشــنا برخوردید‪ ،‬از فرهنگ لغت اســتفاده کنید‪ .‬هر‬
‫قسمت را که خواندید از خود بپرسید چه چیزی از آن متن فهمیدهاید‪ .‬میتوانید قسمتهای‬
‫مهم آن را برای خود خاصه کنید‪.‬‬
‫ƒ عادت کنید گاهی اوقات بلند فکر کنید‪ .‬همهی ما انسانها در طول روز بسیار با خود فکر‬
‫و به صورت ذهنی برای خود برنامهریزی میکنیم‪ .‬اگر میخواهید مهارتهای کامی شــما‬
‫بهبود یابد‪ ،‬از امروز این گفتوگوی درونی را با صدای بلند انجام دهید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪234‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬جاهای خالی را با استفاده از کلمات دادهشده پر کنید‪.‬‬
‫در افــرادی که با گرمــا برخورد میکنند‪ ،‬در ‪ ..................‬اولیه ممکن اســت بر اثر گشــادی‬
‫رگهای پوست و ‪ ..................‬آب به دنبال تعریق‪ ،‬دچار ‪ ..................‬ناگهانی فشار خون بشوند‪.‬‬
‫افراد مسن و افرادی که عادت به آب و هوای ‪ ..................‬ندارند‪ ،‬بیشتر ‪ ..................‬هستند‪ .‬اگر‬
‫فردی در ‪ ..................‬گرم از هوش رفت‪ ،‬او را به اورژانس برســانید؛ زیرا ممکن اســت مشکل‬
‫جدی مانند ‪ ..................‬قلبی و ســکتهی مغزی رخ داده باشــد‪ .‬اگر علت بروز سنکوپ گرمی‬
‫هوا باشــد با ‪ ..................‬بیمار در معرض هوای خنک‪ ،‬استراحت کردن و ‪ ..................‬مایعات‪،‬‬
‫‪ ..................‬بهبود مییابد‪.‬‬
‫کلمات ‪:‬‬
‫عایم‪ ،‬مراحل‪ ،‬نوشیدن‪ ،‬از دست رفتن‪ ،‬قرار دادن‪ ،‬مستعد‪ ،‬افت‪ ،‬هوای‪ ،‬مشکات‪ ،‬گرم‬

‫‪ 2‬جدول زیر را به گونهای حل کنید که در هر یک از مربعها‪ ،‬ردیفها و سـتونها‪ ،‬اعداد‬

‫‪ 1‬تا ‪ 9‬تنها یک بار نوشته شود‪.‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬
‫پلهی چهاردهم ‪235‬‬
‫‪ 3‬مترادف (هممعنی) واژههای زیر را بنویسید‪.‬‬
‫ت) پرهیز کردن‪....................................... :‬‬ ‫الف) عدالت‪............................................... :‬‬
‫ث) تخیلی‪................................................. :‬‬ ‫ب) مخالفت کردن‪................................... :‬‬
‫ج) اندیشیدن‪............................................ :‬‬ ‫پ) انگیزه‪................................................... :‬‬

‫‪ 4‬خانههای خالی جدول زیر را با اعداد مناسب پر کنید‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫÷‬ ‫×‬ ‫=‬ ‫‪6‬‬

‫‪+‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪1‬‬ ‫=‬ ‫‪5‬‬

‫÷‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫×‬

‫‪3‬‬ ‫×‬ ‫‪2‬‬ ‫‪-‬‬ ‫=‬

‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬

‫‪5‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪-‬‬ ‫=‬ ‫‪2‬‬

‫‪ 5‬دو دقیقه با دقت به شکل زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪236‬‬
‫سعی کنید شکل صفحهی قبل را رسم کنید‪ .‬برخی از خطوط برایتان کشیده شده است‪.‬‬

‫‪ 6‬جدول را حل کنید‪.‬‬
‫افقی‬
‫‪ -1‬محل سکونت دانشجویان در شهر محل تحصیل ‪ -‬فیل پشمالوی دوران ماقبل تاریخ ‪ -2‬ترسناک‬
‫با حذف حروف «س» و «ن» ‪ -‬دستگاه لرزانندهی برخی وسایل الکتریکی ‪ -‬کام آهنگین سوگواری‬
‫‪ -3‬از انــواع ســاندویچ ســرد ‪ -‬از عملیات رایج بانکــی ‪ -‬ضمیر خودمانی ‪ -4‬صــدای بلند و واضح ‪-‬‬
‫وسیلهی نقلیهی چوبی ‪ -‬کفر و بیدینی ‪ -5‬عارضهی درگیری گرههای لنفاوی گردن در بیماری سل‬
‫که باعث عفونت میشــود ‪ -‬عهد کهن ‪ -6‬درخت جنگلی ویژهی مناطق مرطوب ‪ -‬تصدیق بیادبانه‬
‫‪ -‬خوشپــوش ‪ -7‬پیشــوند نفی ‪ -‬ســوخت خودرو ‪ -‬ضد ‪ -8‬حبوب و دانههــای خوراکی ‪ -‬حافظه و‬
‫حواس ‪ -‬اها با الف اضافه ‪ -9‬حقوق شــهروندی ‪ -‬از وعدههای غذایی ‪ -‬شــیرهی خرما ‪ -10‬پرندهی‬
‫مظهر فر و شــکوه ‪ -‬به آخر رســیده ‪ -‬بادی با ی اضافه ‪ -11‬قهوهای مایل به ســیاه ‪ -‬از توابع «قم»‬
‫‪« -12‬رهب» بر وزن افعال ‪ -‬خاص شــدن ‪ -‬خانه به زبان انگلیســی ‪ -13‬تازه و جدید ‪ -‬عبوس و‬
‫اخمو ‪ -‬هواپیمای مســافربری با گنجایش زیاد ‪ -14‬کموزنی ‪-‬گس همراه با ســدن ‪ -‬دندان طفولیت‬
‫‪ -15‬دوست همپیشه ‪ -‬باصرفه و اکونومیک‬
‫عمودی‬
‫‪ -1‬همــراه پود ‪ -‬مجازات به قصد اصاح ‪ -‬الفت گرفتن ‪ -2‬هنگام ســرخ ‪ -‬بنای آســیبدیده و دور‬
‫از امــکان زندگی ‪ -3‬ظرفیت شــیمیایی ‪ -‬نمره ‪ -‬ناکافی ‪ -4‬ســازمان همــکاری اقتصادی ‪ -‬کارتن‬
‫بازنشــدهی کاا ‪ -‬از لوازم آرایش ‪ -5‬بهدستآورنده ‪ -‬معادل فارسی دستگاه فاکس ‪ -6‬جواهرفروش‬
‫‪ -‬اهل سیارهی خودمان ‪« -‬شکر» با سرکِش اضافه ‪ -7‬ویتامین جوانی ‪ -‬زینت دادن ‪ -‬مقدار مسافت‬
‫تــا هــدف ‪ -8‬وزیدن باد ‪ -‬نوعی نان کلفت ‪ -‬نژاد مردم «نیجر» ‪ -9‬زن دیرنشــین ‪ -‬درآمد ‪ -‬صدای‬
‫کوبیدن در ‪ -10‬ماه مدرســه ‪ -‬سرگردان ‪ -‬پردهداری کعبه ‪ -11‬گل سفید و خوشبوی بهاری ‪ -‬شنا‬
‫‪ -12‬پایه و مقام ‪ -‬به یغما رفتن ‪ -‬ریسمان دلو ‪ -13‬ضمیر فرانسوی ‪ -‬شرحی که در کنارهی کتاب‬
‫نوشته شود ‪ -‬کوهی در «اصفهان» به ارتفاع ‪ 3631‬متر ‪ -14‬پایین و زیرین ‪ -‬هدیهای به فرد مأیوس!‬
‫‪ -15‬هواکش برقی آشپزخانه ‪ -‬شهری در کشور «پاکستان» ‪ -‬ستارهی آرژانتینی «بارسلونا»‬
‫پلهی چهاردهم ‪237‬‬
‫‪15 14 13 12 11 10 9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫‪12‬‬
‫‪13‬‬
‫‪14‬‬
‫‪15‬‬

‫‪ 7‬یک دقیقه با دقت به مسـیر نشاندادهشـده در تصویر زیر نگاه کنید و سعی کنید آن‬
‫را به خاطر بسپارید‪.‬‬
‫ِ‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪238‬‬
‫حاا سعی کنید بدون نگاه کردن به صفحهی قبل‪ ،‬مسیر را در کادر زیر رسم کنید‪.‬‬

‫‪ 8‬به جای عامت سوال‪ ،‬کدام گزینه باید قرار گیرد؟‬

‫تمرین اول‬
‫‪1 2‬‬ ‫‪/‬‬ ‫? ‪6 × 3 = 3‬‬ ‫‪/‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬

‫ث)‬ ‫ت)‬ ‫پ)‬ ‫ب)‬ ‫الف)‬

‫تمرین دوم‬
‫× ‪5 2 5‬‬ ‫?‬ ‫‪= 1 5 7 5‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬

‫ث)‬ ‫ت)‬ ‫پ)‬ ‫ب)‬ ‫الف)‬
‫پلهی چهاردهم ‪239‬‬
‫‪ 9‬در این تمرین تعدادی ضربالمثل رایج در زبان فارسـی آورده شـده است که هر کدام‬
‫یک یا دو جای خالی دارند‪ .‬شـما باید واژههای جاافتـاده در هر یک از ضربالمثلها را در‬
‫جدول زیر پیدا کنید و دورشان خط بکشید‪.‬‬
‫ح‬ ‫ط‬ ‫ه‬ ‫خ‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ش‬ ‫ح‬ ‫ص‬ ‫خ‬ ‫گ‬ ‫و‬
‫ش‬ ‫ذ‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ظ‬ ‫ک‬ ‫ص‬ ‫ش‬ ‫ض‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫ش‬ ‫ا‬ ‫ن‬
‫ر‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ق‬ ‫س‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ظ‬ ‫ز‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ا‬ ‫د‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ض‬ ‫غ‬ ‫ک‬ ‫ا‬ ‫گ‬ ‫غ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫غ‬
‫ز‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫ش‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫خ‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫ش‬ ‫م‬ ‫ز‬
‫گ‬ ‫گ‬ ‫س‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ذ‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ه‬ ‫گ‬
‫ا‬ ‫ه‬ ‫ع‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫گ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ق‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ک‬ ‫خ‬
‫ر‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫ک‬ ‫چ‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫ح‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫د‬ ‫ش‬ ‫ا‬
‫ه‬ ‫ث‬ ‫م‬ ‫س‬ ‫ت‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫د‬ ‫ض‬ ‫ح‬ ‫ک‬ ‫خ‬ ‫ز‬ ‫ا‬ ‫ک‬
‫ا‬ ‫ق‬ ‫ش‬ ‫ر‬ ‫ل‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ل‬ ‫ج‬ ‫ش‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ک‬ ‫ا‬
‫ب‬ ‫ظ‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫ش‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ک‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫س‬ ‫ش‬ ‫ض‬
‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ا‬ ‫ح‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ک‬ ‫ش‬ ‫ش‬ ‫ه‬ ‫ا‬
‫ا‬ ‫س‬ ‫ض‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫د‬ ‫چ‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ص‬ ‫ش‬ ‫گ‬ ‫ن‬ ‫ک‬ ‫ق‬
‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫ب‬ ‫س‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ت‬
‫ف‬ ‫ق‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ف‬ ‫ض‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫ض‬ ‫ب‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫ذ‬ ‫ز‬ ‫د‬
‫خ‬ ‫ت‬ ‫م‬ ‫غ‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ح‬ ‫ش‬ ‫و‬ ‫خ‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫س‬ ‫ا‬
‫‪ -1‬آب از دستش‪. .....................‬‬
‫‪ -2‬آتش که گرفت‪ ..................... ،‬میسوزد‪.‬‬
‫‪ -3‬با یک گل ‪ .....................‬نمیشه‪.‬‬
‫‪ -4‬اندک اندک جمع گردد ‪ .....................‬دریا شود‪.‬‬
‫‪ -5‬بار کج به ‪ .....................‬نمیرسد‪.‬‬
‫‪ -6‬تخممرغ دزد‪ ..................... ،‬میشه‪.‬‬
‫‪ -7‬تنها به ‪ .....................‬رفته ‪ .....................‬برمیگرده‪.‬‬
‫‪ -8‬در خانهات را ببند ‪ .....................‬تو دزد نکن‪.‬‬
‫‪ -9‬درخت تو گر بار ‪ .....................‬بگیرد‪ ،‬به ‪ .....................‬چرخ نیلوفری را‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪240‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫چگونه برای تقویت توان مغزی با خستگی مبارزه کنیم؟‬
‫خستگی یکی از احساسات نامطلوبی است که توان مغزی را کاهش میدهد و انرژی شما را‬
‫برای انجام کارهای روزانه کم میکند‪ .‬برای کاهش احساس خستگی باید‪:‬‬
‫ƒ زیاد آب بنوشید‪ .‬کم و البته سالم غذا بخورید‪ .‬سعی کنید سر موقع غذا بخورید‪ .‬اگر خیلی‬
‫دیر ناهار بخورید‪ ،‬زودتر احساس خستگی میکنید‪.‬‬
‫ƒ خوب بخوابید و بین کار استراحت کافی داشته باشید‪.‬‬
‫ƒ قرصهای خوابآور مصرف نکنید‪.‬‬
‫ƒ در طول روز فعالیت بدنی کافی داشته باشید و کمتر بنشینید‪.‬‬
‫ƒ خود را با کارهایی که برایتان جذاب اســت‪ ،‬ســرگرم کنید‪ ،‬مث ً‬
‫ا فیلم تماشــا کنید یا به‬
‫موسیقی گوش کنید‪.‬‬
‫ƒ استرس خود را کم کنید و با آرامش و حوصله کارهای خود را انجام دهید‪.‬‬
‫ƒ نوشیدنیهای کافئیندار مانند نوشابهی انرژیزا‪ ،‬قهوه یا چای تیره کمتر مصرف کنید‪.‬‬
‫ƒ ورزش کنید و پیادهروی در طول روز را از یاد نبرید‪.‬‬
‫خستگی احساسی اســت که قدرت تمرکز‪ ،‬حافظه و توانایی‬
‫شــما را بــرای مدیریت روابــط اجتماعی با ســایر افراد‬
‫کاهش میدهد‪ .‬زمانی که شــما خســته‬
‫باشــید‪ ،‬مغزتان هم نمیتواند به سرعت‬
‫و بــه درســتی اطاعات را پــردازش و‬
‫ذخیره کند‪ .‬خستگی مزمن عامل تخریب‬
‫ســلولهای مغزی و افت تــوان مغزی‬
‫اســت‪ .‬پس به خاطر داشته باشید که‬
‫خواب و اســتراحت کافی و سرحال و‬
‫شــاداب بودن‪ ،‬پیش از شــروع هر جلسه‬
‫بازتوانی مغزی ازم و ضروری است‪.‬‬
‫پلهی چهاردهم ‪241‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬جاهای خالی را با استفاده از کلمات دادهشده پر کنید‪.‬‬

‫کلمات‪:‬‬
‫بیماریهایشان ‪،‬گفت و گو‪ ،‬بازی‪ ،‬شبیهتر‪ ،‬اجرا ‪،‬گوشیها‪ ،‬پیشرفتهتر ‪ ،‬برنامههای‪ ،‬بشر‪ ،‬ربات‪ ،‬هوشمند‪ ،‬زندگی‬

‫تلفنهــای جدید را از آن جهــت ‪ ..................‬نامیدهاند که این دستســاختههای ‪..................‬‬

‫روزبهروز از یک ابزار صرفا ‪ ..................‬به ابزاری همهکاره تبدیل میشــوند و به تدریج جای‬
‫همه چیز را در ‪ ..................‬ما میگیرند‪ .‬دانشمندان در تاش هستند حتی این ‪ ..................‬را‬
‫به انســانها نیز شــبیهتر کنند تا آنجا که با ‪ ..................‬جدید‪ ،‬از آنها میخواهند مانند یک‬
‫‪ ، ..................‬دســتورهای شــفاهی ما را ‪ ..................‬کرده و نقش منشی را برایمان ‪..................‬‬
‫کننــد‪ .‬اما این گوشــیها هرچه ‪ ..................‬و به انســانها نزدیکتر و ‪ ..................‬میشــوند‪،‬‬
‫اختاات و ‪ ..................‬به انسانها شبیهتر میشوند‪.‬‬
‫‪ 2‬جدول زیر را به گونهای حل کنید که در هر یک از مربعها‪ ،‬ردیفها و سـتونها‪ ،‬اعداد‬
‫‪ 1‬تا ‪ 9‬تنها یک بار نوشته شوند‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪242‬‬
‫‪ 3‬متضاد (مخالف) واژههای زیر را بنویسید‪.‬‬

‫ت) حقیقت‪............................................... :‬‬ ‫الف) ضرر‪................................................. :‬‬

‫ث) تشویق کردن‪.................................... :‬‬ ‫ب) افراطی‪............................................... :‬‬
‫ج) فتح کردن‪............................................ :‬‬ ‫پ) فرمان دادن‪....................................... :‬‬

‫‪ 4‬خانههای خالی جدول زیر را با اعداد مناسب پر کنید‪.‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪+‬‬ ‫÷‬ ‫=‬ ‫‪3‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫×‬ ‫‪+‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪1‬‬ ‫×‬ ‫‪2‬‬ ‫=‬
‫×‬ ‫‪+‬‬ ‫÷‬ ‫‪-‬‬
‫‪2‬‬ ‫×‬ ‫÷‬ ‫=‬
‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪-‬‬ ‫‪6‬‬ ‫×‬ ‫=‬ ‫‪6‬‬

‫‪ 5‬دو دقیقه‪ ،‬با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و اشکال هر ردیف را خوب به خاطر بسپارید‪.‬‬
‫سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
‫پلهی چهاردهم ‪243‬‬
‫سعی کنید اشکال نشاندادهشده در تصویر صفحهی قبل را در خانههای خالی جدول زیر‬
‫بکشید‪.‬‬

‫‪ 6‬جدول زیر را حل کنید‪.‬‬

‫‪13 12 11 10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫‪12‬‬
‫‪13‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪244‬‬
‫افقی‬
‫‪-1‬کتابی نوشــتهی «امیل زوا» ‪ /‬دعای زیر لب ‪ /‬از خوردنیها! ‪ -2‬روش و اســلوب ‪ /‬حروف‬
‫بههمریختهی ســام ‪ /‬برفروب ‪ -3‬دربندان ‪ /‬فلز چهره ‪ /‬دایر و برقرار ‪ -4‬مخترع فونوگراف‬
‫‪ -5‬بام دنیا ‪ /‬پیش از شروع نماز ازم است ‪ -6‬دارایی ‪ /‬ضربهی اسبی ‪ /‬نفس سرزنشکننده‬
‫‪ -7‬شــباب با تغییر حرف ش ‪ /‬شــهر آلمان ‪ /‬تر و تازه ‪ -8‬پشــت سر هم قرار دادن ‪ /‬پسوند‬
‫شــباهت ‪ /‬جانور کوهاندار ‪ -9‬جویبار ‪ /‬رودی در ایران ‪ -10‬پدر نثر فرانســه ‪ -11‬از دروس‬
‫دبیرســتانی ‪ /‬ظاهر ســاختمان ‪ /‬آهنگ نظامی ‪ -12‬بیماری سگ ‪ /‬قوم ایرانی ‪ /‬هستی ‪-13‬‬
‫گونهای ظرف پاستیکی ‪ /‬سه حرف آخر ماهیتابه ‪ /‬خو و منش‬

‫عمودی‬

‫‪-1‬ســورهی زنــان ‪ /‬مرده ‪ /‬انگبیــن ‪ -2‬فرمان توقف ‪ /‬مادر باران ‪ /‬بازگشــت ‪ -3‬حیله و مکر ‪/‬‬
‫از بتهای زمان جاهلیت ‪ /‬عدد و شــماره ‪ -4‬مســکن گزیدن ‪ /‬حس باصره ‪ -5‬شــتر ‪ /‬حیرت‬
‫و دهشــت ‪ -6‬آزادی ‪ /‬هدیهی داماد به عروسخانــم ‪ -7‬بیآبرو ‪ /‬قلهی فارس ‪ /‬دریاچهی ژنو‬
‫‪ -8‬فوت کردن ‪ /‬بهره بردن ‪ -9‬ســال ترکی ‪ /‬مزد ‪ -10‬کاشــف میکروب هاری ‪ /‬شــرف و آبرو‬
‫‪ -11‬اســب بارکــش ‪ /‬واژهای برای بیــان انزجار در زبان خانمها ‪ /‬نجــار با حروف بههمریخته‬
‫‪ -12‬ساحل و افق ‪ /‬بازندهی شطرنج ‪ /‬پیامآور ‪ -13‬از پیامبران قوم عاد ‪ /‬کار برجسته ‪ /‬سختی‬
‫‪ 7‬دو دقیقه با دقت به تصاویر آدمکهای زیر در حالتهای مختلف نگاه کرده‪ ،‬سعی کنید‬
‫آنها را به خاطر بسپارید‪.‬‬
‫پلهی چهاردهم ‪245‬‬
‫حاا سعی کنید بدون نگاه کردن به صفحهی قبل‪ ،‬آدمکها را بکشید‪.‬‬

‫‪ 8‬سعی کنید با کشیدن مسیری کوتاه‪ ،‬دو حیوان داخل تصویر را به هم وصل کنید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪246‬‬
‫‪ 9‬به جای عامت سوال‪ ،‬کدام گزینه باید قرار بگیرد؟‬
‫تمرین اول‬
‫‪1 2 0 × 2‬‬ ‫‪/‬‬ ‫‪5 = 3 ? 0‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪0‬‬

‫ث)‬ ‫ت)‬ ‫پ)‬ ‫ب)‬ ‫الف)‬

‫تمرین دوم‬
‫‪3 ? 9 - 1 8 3 = 1 7 6‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬

‫ث)‬ ‫ت)‬ ‫پ)‬ ‫ب)‬ ‫الف)‬

‫‪ 10‬کدام شکل از تصاویر باید به جای عامت سوال قرار گیرد؟‬

‫تصویر اول‬

‫?‬ ‫?‬ ‫?‬ ‫?‬ ‫?‬ ‫?‬ ‫?‬ ‫?‬

‫الف)‬

‫ب)‬

‫پ)‬

‫ت)‬

‫ث)‬
‫پلهی چهاردهم ‪247‬‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫?‬

‫ﺙ(‬ ‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﻮﻡ‬

‫?‬
‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪ 11‬دو دقیقه با دقت به شکل زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬

‫‪=3‬‬ ‫‪=8‬‬ ‫‪= 12‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪248‬‬
‫ﺍﻟﻒ(‬
‫‪-‬‬ ‫‪+‬‬ ‫=‬

‫ﺏ(‬
‫‪x‬‬ ‫÷‬ ‫=‬

‫پ(‬
‫‪x‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪x‬‬ ‫=‬

‫ﺕ(‬
‫‪x‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪x‬‬ ‫=‬

‫‪ 12‬نیمهی متقارن تصاویر زیر را بکشید تا تصویر کامل به دست آید‪.‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬

‫پلهی پانزدهم‬
‫داستان ساختن و‬
‫تعريف کردن آن؛ ابزاری‬
‫برای تقويت حافظه‬
‫تعریف کردن داستان‪ ،‬یکی از هنرهای کامی بسیار کهن در تمام فرهنگها و ملل است که‬
‫میتوان با آن‪ ،‬قدرت واژهها را در بیان نظرات‪ ،‬تفکرات و احساســات نشان داد‪ .‬ما به مهارت‬
‫تعریف کردن داســتان نیاز داریم تا بتوانیم اخبار‪ ،‬تجربهها و اتفاقات رخداده را برای یکدیگر‬
‫تعریف کنیم‪ .‬در واقع تعریف کردن داستان زنجیرهای است برای برقراری ارتباط میان افراد‬
‫در ســنین و نژادهای مختلف‪ .‬بهبود این مهارت همچنین باعث تقویت مهارتهای دیگری‬
‫میشود که مهمترین آنها درک مطلب و توانایی صحبت کردن است‪ .‬ضمن آنکه فردی که‬
‫داســتانی تعریف میکند‪ ،‬معمواً همان لحظه تصویرهای ذهنی خود را نیز از همان موضوع‬
‫میسازد یا به یاد میآورد که این خود نیز حافظه و مهارت تجسم را تقویت میکند‪.‬‬
‫عاوه بر تعریف داستان‪ ،‬ساختن آن نیز از اهمیت باایی برخوردار است‪ .‬تمایل برای درست‬
‫کردن داســتان‪ ،‬به صورت غریزی در همهی انســانها وجود دارد‪ .‬برای مثال بســیاری از ما‬
‫انســانها دوســت داریم خود را جای دیگران بگذاریم و از زندگی آنها برای خود داســتانی‬
‫تعریف کنیم‪.‬‬
‫داستان ساختن و تعریف کردن آن‪ ،‬یکی از مهارتهای شناختی است که اغلب در دورههای‬
‫بازتوانــی مغزی مورد توجه قرار میگیرد‪ .‬جالب اســت بدانید این مهارت به صورت گروهی‬
‫تقویت میشــود‪ .‬به عبارتی دیگر‪ ،‬در جلســات گروهی افراد میتوانند یک داستان یا خبر را‬
‫برای یکدیگر تعریف کرده‪ ،‬با هم دربارهی آن بحث کنند‪ .‬این کار‪ ،‬ارتباطات اجتماعی را نیز‬
‫به طور چشمگیری بهبود میبخشد‪ .‬برای رسیدن به این هدف‪ ،‬میتوانید داستانهایی را فرا‬
‫بگیرید و در جمع فامیل و دوستان برای همه تعریف کنید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪250‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬سعی کنید بین اعداد نوشتهشده در هر ردیف‪ ،‬نظمی منطقی پیدا کرده‪ ،‬با نوشتن تنها‬
‫یک عدد آن را کامل کنید‪.‬‬

‫الف ‪3 , 12 , 48 , 192 , ..................................................................................................................‬‬

‫ب ‪1 , 1 , 2 , 3 , 5 , 8 , ................................................................................................................‬‬
‫پ ‪2 , 5 , 10 , 17 , 26 , ...............................................................................................................‬‬
‫ت ‪5 , 13 , 29 , 61 , 125 , .........................................................................................................‬‬
‫‪ 2‬مترادف واژههای زیر را بنویسید‪.‬‬

‫ت) پرورش‪................................................ :‬‬ ‫الف) ستایش‪............................................. :‬‬

‫ث) آباد‪...................................................... :‬‬ ‫ب) ماندگار‪................................................ :‬‬
‫ج) ارزشمند‪.............................................. :‬‬ ‫پ) سعادت‪................................................ :‬‬

‫‪ 3‬سعی کنید از نقطهی شروع به نقطهی پایان مسیری بکشید‪.‬‬

‫ﺷﺮﻭﻉ‬

‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫پلهی پانزدهم ‪251‬‬
‫‪ 4‬جدول زیر را به گونهای حل کنید که در هر یک از مربعها‪ ،‬ردیفها و سـتونها‪ ،‬اعداد‬
‫‪ 1‬تا ‪ 9‬تنها یک بار نوشته شوند‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪9‬‬

‫‪ 5‬برای تصویر زیر‪ ،‬داستانی در یک پاراگراف بنویسید‪.‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪252‬‬
‫‪ 6‬احساس هر یک از چهرههای زیر را بنویسید‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪ 7‬حـروف زیر را با دقت بخوانید و سـعی کنید به طور همزمـان دور حروف «ا ِ» و «اُ» خط‬
‫بکشید و تعدادشان را یادداشت کنید‪.‬‬

‫آ‬ ‫ا‬ ‫آ‬ ‫ا‬ ‫اٍ‬ ‫ا‬ ‫اِ‬ ‫ا‬ ‫اَ‬ ‫اِ‬ ‫اٍ‬ ‫اّ‬ ‫آ‬ ‫اُ‬ ‫آ‬
‫ا‬ ‫اُ‬ ‫اَ‬ ‫اِ‬ ‫آ‬ ‫ا‬ ‫آ‬ ‫اٍ‬ ‫اٍ‬ ‫ا‬ ‫اَ‬ ‫آ‬ ‫اٍ‬ ‫ا‬ ‫اُ‬
‫اُ‬ ‫اٍ‬ ‫اّ‬ ‫آ‬ ‫اٍ‬ ‫اُ‬ ‫اُ‬ ‫اِ‬ ‫آ‬ ‫اَ‬ ‫ا‬ ‫اُ‬ ‫اَ‬ ‫اُ‬ ‫اِ‬
‫اِ‬ ‫آ‬ ‫ا‬ ‫اِ‬ ‫اٍ‬ ‫ا‬ ‫اَ‬ ‫اِ‬ ‫ا‬ ‫اّ‬ ‫اٍ‬ ‫اِ‬ ‫آ‬ ‫ا‬ ‫اُ‬
‫ا‬ ‫اٍ‬ ‫اِ‬ ‫آ‬ ‫اَ‬ ‫ا‬ ‫اّ‬ ‫اُ‬ ‫اٍ‬ ‫اٍ‬ ‫ا‬ ‫آ‬ ‫اِ‬ ‫ا‬ ‫اِ‬
‫اُ‬ ‫ا‬ ‫اّ‬ ‫آ‬ ‫اٍ‬ ‫اٍ‬ ‫آ‬ ‫اٍ‬ ‫اَ‬ ‫اِ‬ ‫اِ‬ ‫اِ‬ ‫اَ‬ ‫اُ‬ ‫اّ‬
‫آ‬ ‫آ‬ ‫اُ‬ ‫اَ‬ ‫اّ‬ ‫اُ‬ ‫ا‬ ‫آ‬ ‫ا‬ ‫اُ‬ ‫اُ‬ ‫اَ‬ ‫ا‬ ‫اُ‬ ‫اُ‬
‫اّ‬ ‫اِ‬ ‫ا‬ ‫آ‬ ‫اِ‬ ‫اٍ‬ ‫اُ‬ ‫اَ‬ ‫اّ‬ ‫اٍ‬ ‫اّ‬ ‫اٍ‬ ‫آ‬ ‫اُ‬ ‫آ‬
‫اُ‬ ‫اٍ‬ ‫آ‬ ‫اَ‬ ‫اِ‬ ‫اٍ‬ ‫اّ‬ ‫اٍ‬ ‫ا‬ ‫اُ‬ ‫آ‬ ‫آ‬ ‫اِ‬ ‫اّ‬ ‫اّ‬

‫تعداد حرف عدد اُ‪............................ :‬‬ ‫تعداد حرف ا ِ‪............................ :‬‬

‫پلهی پانزدهم ‪253‬‬
‫‪ 8‬تعداد تکرار ‪ 4‬و ‪ 9‬را در مجموعه اعداد زیر به طور همزمان بشمارید و آن را بنویسید‪.‬‬

‫‪8,4,6,5,4,6,2,6,9,6,5,5,9,8,8,7,8,2,2,2,2,1,1‬‬
‫‪3,7,7,7,9,8,6,5,5,2,2,0,0,4,9,7,1,0,1,0,1,8,‬‬
‫‪,5,3,4,3,8,6,2,2,1,4,1,1,5,5,4,8,9,5,6,5,3,5,‬‬
‫‪4,8,8,9,6,8,8,7,5,4,3,8,3,5,8,7,1,8,7,6,9,2,6‬‬

‫عدد ‪ .............................................. :4‬عدد ‪.............................................. :9‬‬

‫‪ 9‬گزینهی مناسب را برای هر بخش عامت بزنید‪.‬‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬

‫‬

‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫؟‬

‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪254‬‬
‫‪ 10‬با اسـتفاده از نام تصاویر زیر داسـتانی کوتاه بنویسـید‪ .‬هر تصویر باید تنها یک بار در‬
‫داستان استفاده شود‪.‬‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪ 11‬اگر این سـه تصویر را از بزرگ به کوچک روی هـم قرار دهیم‪ ،‬کدامیک از تصاویر زیر‬
‫به دست میآید؟‬

‫ﺕ(‬ ‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫پلهی پانزدهم ‪255‬‬
‫‪ 12‬در این تمرین سـعی کنید بدون برداشتن نوک مداد از روی کاغذ‪ ،‬یازده استوانهای که‬
‫در کادر زیر قرار دارد به هم وصل کنید‪ .‬فقط به خاطر داشته باشید که از روی هر استوانه‬
‫تنها یک بار میتوانید عبور کنید و در این مسیر نباید به دایرهها برخورد کنید‪ .‬خطوط نیز‬
‫نباید همدیگر را قطع کنند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪256‬‬
‫‪ 13‬جدول زیر را حل کنید‪.‬‬

‫‪13 12 11 10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫‪12‬‬
‫‪13‬‬

‫افقی‬
‫‪ -1‬غالب و مســتولی ‪ /‬ســاز قدیمی ‪ /‬گود و مقعر ‪ -2‬بســیار حملهکننده ‪ /‬عابد ‪ /‬گرو ‪ -3‬زمین‬
‫هموار و بدون پستی و بلندی ‪ /‬آفتاب ‪ /‬نای ‪ -4‬ترکیب حروف ل‪ ،‬ر‪ ،‬ه ‪ /‬دگرگون ‪ -5‬بین حلقوم‬
‫و معدهی پرنده ‪ /‬میون با حذف حرف اول ‪ -6‬درخت همیشهســبز ‪ /‬حریف ‪ /‬بهاندازه ‪ -7‬نارمک‬
‫با حذف حرف اول ‪ /‬میدانی در تهران ‪ /‬خوشاندام ‪ -8‬ســخا با حذف یکی از حروف ‪ /‬دارای ســر‬
‫و وضع مرتب ‪ /‬پژواک صدا ‪ -9‬گیاه سرشوی ‪ /‬سفیدهی تخممرغ ‪ -10‬بسیار ‪ /‬ریختنی در بازی‬
‫‪ -11‬ابتدا و آغاز ‪ /‬حیله ‪ /‬پرواز ‪ -12‬آجر خام ‪ /‬زین و برگ ‪ /‬درخشــان ‪ -13‬خودروی فرانســوی‬
‫‪ /‬واژهی میهن از حرف آخر به اول ‪ /‬شوخ‬
‫عمودی‬
‫‪ -1‬قطره ‪ /‬باای کوه ‪ /‬نفیس ‪ -2‬چین و چروک پوست ‪ /‬توان و نیرو ‪ /‬تابناک ‪ -3‬اهلی ‪ /‬ستاره‬
‫‪ /‬فن کشــتی ‪ -4‬حالتی در اعمال حج که حاجیان در آن فاصلهی صفا و مروه را به شــکلی میان‬
‫دویدن و راه رفتن طی میکنند‪ /‬خانهی زنبور عســل ‪ -5‬تارم ‪ /‬نزدیک تهران ‪ -6‬برهنه ‪ /‬دشــت‬
‫خباز ‪ /‬عقیده ‪ -8‬ترشــی آزمایشگاهی ‪ /‬نمایندگی ‪/‬‬
‫وســیع ‪ /‬زشــت و ناپسند ‪ -7‬سوپ روسی ‪ّ /‬‬
‫اســتان زیارتی ‪ -9‬بلندیهایش اثری از برونته است ‪ /‬کاروانسرا ‪ -10‬قسمتی از دستگاه گوارش‬
‫‪ /‬ابزار ‪ -11‬حیوان عظیمالجثه ‪ /‬قرض و بدهی ‪ /‬رمز ‪ -12‬دســتآموز ‪ /‬اتکاکننده ‪ /‬حرف استثنا‬
‫‪ -13‬الههی زیبایی ‪ /‬حاا ‪ /‬کفش ستور‬
‫پلهی پانزدهم ‪257‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫چگونه با مدیریت خشم‪ ،‬مانع از آسیب به مغز خود شویم؟‬
‫خشم یک احساس استرسزای مخرب برای مغز است که‪:‬‬
‫ƒ مانع رشد سلولهای عصبی جدید شده‪ ،‬با تحلیل و مرگ سلولهای عصبی قدیمی منجر‬
‫به کاهش توان مغزی میشود‪.‬‬
‫ƒ موجب تشــکیل لختههای خونی در مویرگهای مغزی و در نهایت بروز ســکتهی مغزی‬
‫میشود‪.‬‬
‫ƒ حافظه را مختل میکند و مانع از ذخیرهی اطاعات جدید میشود‪.‬‬
‫پس بیایید نگذاریم احساس خشم و عصبانیت به مغزمان آسیب بزند‪.‬‬
‫زمانی که احسـاس عصبانیت میکنید‪ ،‬کارهای زیر را انجام دهید تا بتوانید خشـم خود را‬
‫کنترل کنید‪:‬‬
‫ƒ از مکانی که احساس عصبانیت شما را برانگیخته است‪ ،‬بیرون بروید‪ .‬مکانی آرام پیدا کنید‬
‫و مدتی آنجا بنشینید‪ .‬به آرامی نفس عمیق بکشید و آرامش خود را در ذهنتان تصور کنید‪.‬‬
‫ƒ فردی که عصبانی میشود نمیتواند به طور منطقی قضایا را ببیند یا تصمیم بگیرد‪ .‬وقتی‬
‫کمی آرام شدید‪ ،‬بار دیگر به مساله نگاه کنید‪ ،‬اما این بار به صورت منطقی و بدون تعصب‪.‬‬
‫ƒ همهی مشــکات راه حلهای آســان و آماده ندارند و همین امر شما را عصبانی میکند‪.‬‬
‫باید سعی کنید خوب به آنها فکر کرده‪ ،‬برای حل آنها نقشه بکشید‪.‬‬
‫ƒ کمی شــوخی و طنز میتواند شــما را بسیار آرام کند‪ .‬شما میتوانید در هر موقعیتی یک‬
‫جنبــهی بامزه و جالب از مشــکل پیدا کنیــد و کمی به آن‬
‫بخندید‪.‬‬
‫ƒ فعالیت بدنی باعث تولید مادهای شیمیایی در‬
‫مغز شما میشود که احساس لذت را در شما به‬
‫وجود میآورد‪ .‬زمانی که عصبانی میشــوید‪،‬‬
‫میتوانیــد بــا انجــام فعالیت جســمی‪،‬‬
‫احساس عصبانیت خود را کم کنید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪258‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬به سواات زیر پاسخ دهید‪ .‬پاسخ کدام گزینه ‪ 1536‬است؟‬
‫الف ‪24/250 × 7 =...........................................................................................................................‬‬
‫ب ‪8 × 6 × 32 = ............................................................................................................................‬‬
‫پ ‪6 × 3 × 10 = ..............................................................................................................................‬‬
‫ت ‪35/60 × 3 + 20 ÷ 5 = .........................................................................................................‬‬
‫ث ‪33/5 × 6 × 3 ÷ 5 =..............................................................................................................‬‬
‫ج ‪9 × 5 × 35 = ............................................................................................................................‬‬
‫‪ 2‬متضاد واژههای زیر را بنویسید‪.‬‬

‫ت) خردسال‪............................................. :‬‬ ‫الف) دستگیر‪............................................. :‬‬

‫ث) فعالیت‪................................................ :‬‬ ‫ب) افسرده‪................................................. :‬‬
‫ج) صیاد‪..................................................... :‬‬ ‫پ) پنهان‪................................................... :‬‬

‫‪ 3‬سعی کنید از نقطهی شروع به نقطهی پایان مسیری بکشید‪.‬‬

‫پلهی پانزدهم ‪259‬‬
‫‪ 4‬کدام گزینه جایگزین مناسبی برای عامت سوال است؟‬

‫?‬
‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪ 5‬جدول زیر را به گونهای حل کنید که در هر یک از مربعها‪ ،‬ردیفها و سـتونها‪ ،‬اعداد‬

‫‪ 1‬تا ‪ 9‬تنها یک بار نوشته شوند‪.‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪260‬‬
‫‪ 6‬احساس هر یک از چهرههای زیر را بنویسید‪.‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬

‫‪ 7‬تعـداد تکـرار عدد ‪ 3‬و ‪ 7‬را در مجموعـه اعداد زیر به طور همزمان بشـمارید و آن را‬
‫بنویسید‪.‬‬

‫‪,5,3,6,5,6,8,7,5,6,7,7,6,4,7,9,9,8,8,7,6,4,4,3,2,1‬‬
‫‪4,8,3,9,6,6,6,6,2,2,7,5,5,9,3,3,7,1,1,2,9,9,8,4,3‬‬

‫عدد ‪ ..............................................: 3‬عدد ‪.............................................. : 7‬‬

‫پلهی پانزدهم ‪261‬‬
‫‪ 8‬با چرخش هر کدام از تصاویر سـمت چپ‪ ،‬کدامیک از تصاویر سـمت راسـت به دست‬
‫میآید؟‬
‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪1‬‬

‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪2‬‬

‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪3‬‬

‫‪ 9‬گزینهی صحیح را انتخاب کنید‪.‬‬

‫?‬
‫ﺝ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪262‬‬
‫‪ 10‬گزینهی مناسب را عامت بزنید‪.‬‬
‫تصویر اول‬

‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫?‬
‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬

‫تصویر دوم‬

‫?‬

‫ﺝ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪ 11‬دو دقیقه با دقت به شکل زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
‫پلهی پانزدهم ‪263‬‬
‫بدون نگاه کردن به صفحهی قبل محاسبات زیر را انجام دهید و حاصل را به صورت عددی‬
‫بنویسید‪.‬‬

‫‪ 12‬دو دقیقه با دقت به شکل زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪264‬‬

‫‪ 13‬به تصویر زیر خوب دقت کنید و سعی کنید مشابه آن را در کادر سمت راست بکشید‪.‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪16‬‬
‫‪16‬‬

‫پلهی شانزدهم‬
‫کام آخر؛ مغز خود را تنها‬
‫نگذاريد و مراقب آن باشيد‬
‫داشتن مغز سالم و فعال که بتواند همیشه درست کار کند‪ ،‬رویایی است که همهی انسانها به دنبال تحقق‬
‫آن هستند‪ .‬نه تنها بیماران دچار آسیب مغزی‪ ،‬بلکه افراد سالم نیز به خصوص هنگام افزایش سن‪ ،‬گاه با‬
‫مغز خود دچار مشکل میشوند‪ .‬جا گذاشتن تلفن همراه در مطب دندانپزشکی‪ ،‬قرار دادن شیر در کابینت‪،‬‬
‫جابهجا گفتن کلمات در حین صحبت کردن و ناتوانایی در جمع کردن ذهنی اعداد حتی دو رقمی‪ ،‬نمونهای‬
‫از این مشکات روزانه است که البته شدت و میزان تکرار آنها در افراد مختلف متفاوت است‪.‬‬
‫اما خوشــبختانه از زمانی که ماهیت انعطافپذیری مغز بر دانشمندان آشکار شده است‪ ،‬تمام تاشها‬
‫برای ابداع و طراحی ابزارها و روشهایی متمرکز شده است که به واسطهی آنها بتوان مغز را توانمند‬
‫ساخت‪ .‬علیرغم تفاوت بین این روشها‪ ،‬نقاط مشترکی نیز وجود دارد که دانستن آنها برای شما که‬
‫میخواهید وارد مسیر بازتوانی و تقویت توان مغزی شوید‪ ،‬اهمیت دارد‪ .‬پس باید بدانید که‪:‬‬
‫ƒ شــما در این دنیا تنها آدمی نیستید که نگران توانمندیهای مغزی خود شده است‪ .‬افراد‬
‫دیگری هم هســتند که مانند شــما نمیتوانند کارهای مهم روزانهی خــود را به یاد آورند‪،‬‬
‫احساسات خود را تشخیص دهند و روی یک کار تمرکز کنند‪.‬‬
‫ƒ بازتوانی مغزی‪ ،‬فرایندی زمانبر اســت اما شما بااخره نتیجهی مثبت آن را خواهید دید‪.‬‬
‫برای موفقیت در این مسیر طوانی باید صبور و بااراده باشید‪.‬‬
‫ƒ هــر چقدر تــوان مغزی خود را افزایش دهید‪ ،‬ســرمایهی بیشــتری بــرای آیندهی خود‬
‫اندوختهایــد‪ .‬تــوان مغزی در طــول زمان کمکم کاهــش مییابد‪ .‬انجــام تمرینات منظم و‬
‫طراحیشده مانند آنچه در این کتاب در اختیار شما قرار گرفته است‪ ،‬ضمن کاهش یا توقف‬
‫افت عملکرد مغزی‪ ،‬ذخیرهی مناســبی از توانمندیهای مغزی برای زندگی طوانی و موثر‬
‫برای شما فراهم خواهد کرد‪.‬‬
‫ƒ اتمام این کتاب آخر مسیر حرکت و پیشرفت شما نیست‪ .‬در اجرای تمرینات بازتوانی بعد از اتمام‬
‫ایــن کتاب نیز متعهد باشــید و به قولهایی که به خود و اطرافیــان میدهید‪ ،‬عمل کنید‪ .‬با حوصله‬
‫انجام دادن تمرینات منظم روزانه برای تقویت مغز‪ ،‬یکی از مهمترین قراردادهایی اســت که شــما با‬
‫خود میبندید‪ ،‬پس به آن پایبند باشید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪266‬‬

‫تمرین‌های‌تقویت‌شناختی‬
‫بهتر است زمان مورد نیاز برای انجام تمرینهای هر پله را ثبت کنید و آن را در انتهای‬
‫تمرینات یادداشــت نمایید‪ .‬تاش کنید ســرعت خود را تا جای ممکن افزایش دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬به سواات زیر پاسخ دهید‪ .‬پاسخ کدام گزینه ‪ 144‬است؟‬
‫الف ‪150 × 9 = ....................................................................................................................................‬‬
‫ب ‪103 - 2/68 = ...........................................................................................................................‬‬
‫پ ‪9 × 8 × 2 = ...............................................................................................................................‬‬
‫ت ‪4/6 + 0/23 + 1/96 = ............................................................................................................‬‬
‫ث ‪) 7 × 2 ( + 20 = .......................................................................................................................‬‬
‫ج ‪30 × 110 = ..................................................................................................................................‬‬
‫‪ 2‬ضربالمثلهای زیر را کامل کنید‪.‬‬

‫الف) یه دیوانه سنگی به چاه میاندازد که ‪...........................................‬‬

‫ب) ‪ ...............................................................‬سراغ کداخدا رو میگرفت‪.‬‬
‫پ) ‪ // ............................................................‬جام با بیشترش میدهند‬
‫ت) هر چه بگندد نمکش میزنند ‪......................................................... //‬‬

‫‪ 3‬تصویر زیر را با چرخش خواستهشده دوباره بکشید‪.‬‬

‫پلهی شانزدهم ‪267‬‬
‫‪ 4‬پاراگـراف زیر را بـا دقت بخوانید و دور حروف مورد نظر خط بکشـید و تعداد آنها را‬
‫یادداشت کنید‪.‬‬

‫حـروف‪« :‬هـ ‪ ،‬س»‬

‫طبق تحقیقات اخیر پژوهشگران دانشگاه کمبریج‪ ،‬دویدن سبب بهبود حافظه شده‪ ،‬چون به‬
‫اکسیژنرســانی بیشتر به مغز کمک میکند‪ ،‬در شکلگیری صدها هزار سلول جدید حافظه‬
‫هم دخیل اســت‪ .‬انجام مرتب این ورزش‪ ،‬چند مرتبه در هفته ســبب رسیدن مغز به نهایت‬
‫قابلیت خود میشــود‪ .‬پیش از این‪ ،‬گروهی از عصبشناســان آلمانی‪ ،‬با بررسی تواناییهای‬
‫مغــزی چندین دونده در طی چند هفته‪ ،‬متوجه شــده بودند کــه قدرت تمرکز و حافظهی‬
‫تصویری در آنها بســیار باا رفته اســت‪ .‬شــرکتکنندگان در این تحقیق باید دو جلسه در‬
‫هفتــه را به دویدن اختصاص میدادند و پس از آن تســتهای مشــکلی را انجام میدادند‪.‬‬
‫محققان متوجه شــدند در حالی که حافظهی این دونــدگان در بخش اعداد و ارقام چندان‬
‫تغییری نداشت‪ ،‬توانایی آنها در به یاد آوردن تصاویر و اشکال و همچنین انجام دادن امور‬
‫بصری مانند خواندن نقشــه یا ساختن چیزی از روی راهنمای مصور‪ ،‬به طور اساسی بهبود‬
‫یافته بود‪.‬‬

‫تعداد حروف «هـ‪ ،‬س»‪...................................................................................................................... :‬‬

 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪268‬‬
‫‪ 5‬جدول زیر را حل کنید‪.‬‬

‫‪13 12 11 10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫‪12‬‬
‫‪13‬‬

‫افقی‬
‫‪ -1‬بخشی از ترازو‪ /‬از مواد خانمانسوز‪ /‬کد مخفی ‪ -2‬قایق کوچک‪ /‬مهمانی عروسی ‪ /‬میان با حذف‬
‫حرف اول ‪ -3‬دهانهی اسب ‪ /‬داان با حذف دو حرف اول ‪ /‬رشتهکوه آمریکایی جنوبی ‪ -4‬میکروفون‬
‫‪ /‬شــیمیدان و مخترع ســوئدی و بنیانگذار جوایز جهانی دانش و ادب ‪ -5‬از آات هندســی ‪ /‬پاداش‬
‫برنده ‪ -6‬عبور ‪ /‬خارج ‪ /‬باد مایم ‪ -7‬بیآایش ‪ /‬بهره ‪ /‬مخفف من را ‪ -8‬دم و بازدم ‪ /‬هدف تیرانداز‪/‬‬
‫مادر ‪ -9‬اموال باقیمانده از متوفی ‪ /‬ساختهشــده از جنس کاه روستایی ‪ -10‬وسیلهای برای حرکت‬
‫قایق ‪ /‬جهانگرد ‪ -11‬لولهای در گلو ‪ /‬موســیقیدان آلمانی ‪ /‬گروهی از انســانها که در جایی ساکن‬
‫هســتند ‪ -12‬پرندهی خوشخرام ‪ /‬کمبها ‪ /‬یاور ‪ -13‬جشــن و مهمانی ‪ /‬کشور عربی لبریز از تاریخ ‪/‬‬
‫مقدار کم‪ ،‬اندک‬
‫عمودی‬
‫‪-1‬گوشت بریان ‪ /‬قهرمان شاهنامه ‪ /‬سه حرف از واژهی «انعکاس» ‪ -2‬دانهی سیاه تند ‪ /‬از پرندگان‬
‫وحشــی و حالگوشــت ‪ /‬پدر ‪ -3‬برابر ‪ /‬از آثار نظامی گنجوی ‪ -4‬ادب بر وزن فعول‪ /‬خانهی بزرگ‬
‫‪ -5‬نویسندهی روسی خالق «آدم زیادی» ‪ /‬پارچهی نخی ارزان ‪ -6‬فرمان اتومبیل ‪ /‬خراب ‪ /‬با پشتک‬
‫میآید ‪ -7‬سال ترکی ‪ /‬گیاه معطر صحرایی ‪ /‬بزرگترین دریاچه ‪ -8‬زنهاری ‪ /‬پشیمانی ‪ /‬کلمهی ندا‬
‫‪ -9‬شهری در استان کرمان ‪ /‬خونیندل جالیز ‪ -10‬پسوند نگهدارنده ‪ /‬نوعی حشرهی بندپا ‪ -11‬پیرو‬
‫مکتب واقعبینی ‪ /‬تضرع به درگاه خدا ‪ -12‬اســباب خانه ‪ /‬برای اینکه‪ /‬کام آشــنایی ‪ -13‬سلسلهی‬
‫شیرازنشین ‪ /‬شاعر تبریزی ‪ /‬دارای رنگ مایل به سیاهی‬
‫پلهی شانزدهم ‪269‬‬
‫‪ 6‬چند تخممرغ در تصویر زیر مشاهده میکنید؟ آنها را عامت بزنید‪.‬‬

‫‪ 7‬یک دقیقه با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪270‬‬
‫بدون نگاه کردن به صفحهی قبل‪ ،‬به سواات زیر پاسخ دهید‪.‬‬

‫الف آیا میتوانید جمع اعداد نوشتهشده روی لباسها را بنویسید؟‬

‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫ب چه شمارهای روی لباس سفید نوشته شده بود؟‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پ لباس شمارهی ‪ ،9‬نفر چندم تصویر بود؟‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ 8‬با توجه به اطاعات دادهشده به سواات صفحهی بعد پاسخ دهید‪.‬‬

‫ﺭﺿﺎ‬
‫ﺍﻣﻴﺮ‬
‫ﻋﻠﻰ‬

‫امتیازات هر قسمت‬
‫ناحیهی صورتی داخلی=‪6‬‬ ‫ناحیهی سرخابی داخلی=‪10‬‬
‫ناحیهی صورتی خارجی=‪5‬‬ ‫ناحیهی سرخابی خارجی=‪9‬‬
‫ناحیهی خاکستری داخلی=‪4‬‬ ‫ناحیهی مشکی داخلی=‪8‬‬
‫ناحیهی خاکستری خارجی=‪3‬‬ ‫ناحیه مشکی خارجی=‪7‬‬
‫پلهی شانزدهم ‪271‬‬
‫الف بر اساس امتیازات‪ ،‬برندهی بازی کدامیک از بازیکنان است؟‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫ب امتیاز علی چقدر است؟‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫پ جمع امتیاز امیر و رضا چقدر است؟‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ 9‬کدامیک از شکلهای زیر با بقیه متفاوت است؟ آن را عامت بزنید‪.‬‬

‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪4‬‬
‫‪3‬‬

‫ﺏ(‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪3‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪272‬‬
‫‪ 10‬گزینهی مناسب را انتخاب کنید‪.‬‬

‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺷﻜﻞ ﺑﺎ ﻫﻢ‪،‬‬

‫ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺍﻳﻦ ﺷﻜﻞ‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪ 11‬تصویر زیر را کامل کنید‪.‬‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫پلهی شانزدهم ‪273‬‬

‫توصیه‌های‌عملی‬
‫چگونه انگیزهی خود را برای بازتوانی مغزی تقویت کنیم؟‬
‫به خاطر داشـته باشـید که بهبود و به دسـت آوردن توانمندیهای مغـزی‪ ،‬هدف اصلی و‬
‫نهایی شـما در مسیر بازتوانی است که شروع و موفقیت در آن به انگیزهای قوی نیاز دارد‪.‬‬
‫این انگیزه به شـما کمک میکند تـا از کوچکترین تغییر و بهبود در عملکردتان بسـیار‬
‫خوشحال و برای ادامهی راه مصممتر شوید‪.‬‬
‫به دسـت آوردن انگیـزه و تقویت آن به منظور دسـتیابی به هدفی که بـرای خود تعیین‬
‫کردهاید‪ ،‬یکی از ارکان اصلی دورهی بازتوانی مغزی است‪ .‬پس موارد زیر را خوب به خاطر‬
‫بسپارید‪:‬‬
‫ƒ اگر کاری را بارها و بارها انجام دهید‪ ،‬حتی اگر آن کار برایتان جالب باشــد‪ ،‬به تدریج به‬
‫یک کار خســتهکننده تبدیل میشود و انگیزهی شما را کم میکند‪ .‬پس باید به جای انجام‬
‫کار تکراری‪ ،‬به دنبال کارهای جدید یا روشهای تازه بگردید‪.‬‬
‫ƒ برای رسیدن به هدف‪ ،‬مراحل انجام کار را تقسیم کنید و برای هر کدام هدفی کوتاهمدت‬
‫در نظر بگیرید‪ .‬رســیدن به این اهداف جزیی‪ ،‬انگیزهی شــما را برای رسیدن به هدف نهایی‬
‫تقویت میکند‪.‬‬
‫ƒ اولین و سختترین مرحله برای انجام کار‪ ،‬تصمیم برای شروع آن کار است‪ .‬اگر میخواهید‬
‫ورزش کردن را آغاز کنید‪ ،‬تنها کافی است از خانه بیرون رفته‪ ،‬راه بروید‪.‬‬
‫ƒ از اعضای خانواده و دوســتانی که همراه و پشــتیبان‬
‫شــما در مسیر بازتوانی هســتند‪ ،‬کمک بخواهید‪ .‬آنها‬
‫هم میتوانند با تشــویق کردن شما را به سمت هدفتان‬
‫پیش ببرند‪.‬‬
‫ƒ محیط اطراف خود را مرتب و خلوت کنید‪ .‬زمانی‬
‫که میز کار شــما شــلوغ و بههمریخته باشد‪ ،‬اولین‬
‫چیزی که به ذهنتان میرســد کارهــای زیاد ناتمام‬
‫است؛ همین امر انگیزهی شما را کم میکند‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪274‬‬

‫تمرین‌هایی‌برای‌تثبیت‬
‫همانطور که در راهنمای کتاب اشــاره شــد‪ ،‬توصیه میشــود تمرینهای تثبیت هر‬
‫پلــه را حداقل ‪ 24‬ســاعت بعد از انجــام تمرینهای تقویتی ابتدای پلــه انجام دهید‪.‬‬
‫‪ 1‬به سواات زیر پاسخ دهید‪.‬‬
‫الف ‪15/5 ÷ 5 =.................................................................................................................................‬‬
‫ب ‪120 ÷ 4 ÷ 6 =............................................................................................................................‬‬
‫پ ‪60 -) 36 ÷ ) 3×4(( = ...........................................................................................................‬‬
‫ت ‪) 20 × 30( - 100 = ..................................................................................................................‬‬
‫ث ‪) 20 × 25( + 60 = ...................................................................................................................‬‬
‫ج ‪) 20 × 29( - 25 = ..................................................................................................................‬‬
‫‪ 2‬ضربالمثلهای زیر را کامل کنید‪.‬‬
‫الف) ‪ ...................................................................‬نه به این بینمکی‬
‫ب) نابرده رنج گنج میسر نمیشود ‪............................................ //‬‬
‫ج) من از بیگانگان هرگز ننالم ‪................................................... //‬‬

‫‪ 3‬تصاویر باای خط در آینه‪ ،‬کدامیک از تصاویر پایین را به وجود میآورند؟‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﻮﻡ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺏ(‬

‫پ(‬
‫پلهی شانزدهم ‪275‬‬
‫‪ 4‬جدول زیر را حل کنید‪.‬‬
‫‪13 12 11 10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫‪9‬‬
‫‪10‬‬
‫‪11‬‬
‫‪12‬‬
‫‪13‬‬

‫افقی‬
‫‪ -1‬چادر کشــتی – شرط بســتن ‪ -2‬مکانی برای نگهداری کااها – کالبد ‪ -3‬ثروتمند – از‬
‫ســنگهای قیمتی – عدد منفی ‪ -4‬فلش در زبان انگلیســی – زد و بند – کاپ بههمریخته‬
‫‪ -5‬ضمیــر جمــع – ســاحل دریا – جانوری با پوســت قیمتی ‪ -6‬پی در پی – شــهری در‬
‫هندوســتان ‪ -7‬دور کــردن – رهبر سیاســی ‪ -8‬تخت و ســریر – از ورزشهای رزمی ‪-9‬‬
‫ســوارکار – وطن ما – ابر غلیظ ‪ -10‬موجود افسانهای – گیاهی خودرو – نام نوعی ماشین‬
‫امــروزی ‪ -11‬گندم – برادر کمبوجیه – پایدار ‪ -12‬شــترمرغ آمریکایی – ذرات براق ‪-13‬‬
‫غرغر کردن – از هنرهای زیبای ترسیمی‬
‫عمودی‬
‫‪ -1‬لوز – تنگهای در دریای ســیاه ‪ -2‬ســاکت – مجانی ‪ -3‬دوا – لباس کشــباف – چوب‬
‫خوشــبو ‪ -4‬ســاختمان ‪ -‬ستارگان – زشــتی ‪ -5‬الفبای آبادانی – ســرود و نغمه – سام‬
‫‪ -6‬متکا – از پادشــاهان اشــکانی ‪ -7‬مرد خداشناس – اکســیر ‪ -8‬اثر شاتو بریان فرانسوی‬
‫– شــهری در قبرس ‪ -9‬امیدوار – راه کج – ســل برعکس ‪ -10‬کوهی در آمریکای جنوبی‬
‫– توســریخور چکش – رغبت ‪ -11‬سر به انگلیسی – فرمانروایی – مسابقهی اتومبیلرانی‬
‫‪ -12‬نمکنشناس – اشارهی تاکید به نزدیک ‪ -13‬رفراندوم – نوعی ورزش‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪276‬‬
‫‪ 5‬در ایـن تمریـن‪ ،‬تعدادی مربـع میبینید که داخل هرکدام یکـی از جهات چهارگانهی‬
‫باا‪ ،‬پایین‪ ،‬چپ و راسـت نوشته شده که مکانشـان در مربعها متغیر است‪ .‬سعی کنید در‬
‫کوتاهترین زمان ممکن‪ ،‬مکان هر یک از جهات نوشتهشـده را نسـبت به مربع و صرفنظر‬
‫از شکل نگارشیشان بنویسید‪ .‬زمان انجام این کار را یادداشت کنید‪.‬‬

‫‪....................................................................................................................‬‬

‫‪....................................................................................................................‬‬

‫‪....................................................................................................................‬‬

‫‪....................................................................................................................‬‬

‫زمان پاسخ ‪............................ :‬‬

‫‪ 6‬سـعی کنید واژگان زیر را در مدت دو دقیقه به خاطر بسپارید و سپس به صفحهی بعد‬
‫بروید‪.‬‬
‫پلهی شانزدهم ‪277‬‬
‫حاا سعی کنید هر تعداد لغت که از صفحهی قبل به خاطر دارید‪ ،‬بنویسید‪.‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬
‫‪..................................................................................................................................................................‬‬

‫‪ 7‬به جای عامت سوال کدامیک از شکلهای زیر قرار میگیرد؟‬

‫?‬

‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫‪ 8‬دو دقیقه با دقت به تصویر زیر نگاه کنید و اشکال هر ردیف را خوب به خاطر بسپارید‪.‬‬
‫سپس به صفحهی بعد بروید‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪278‬‬
‫سـعی کنید شـکلهای نشاندادهشـده در صفحهی قبل را در خانههای خالی جدول زیر‬
‫بکشید‪.‬‬

‫‪ 9‬در جاهـای خالـی هر ردیف جدول‪ ،‬از عملیات ریاضی مناسـب (جمـع‪ ،‬تفریق‪ ،‬ضرب‪،‬‬
‫تقسیم) استفاده کنید تا حاصل نوشتهشده به دست آید‪.‬‬

‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫=‬ ‫‪8‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫=‬ ‫‪29‬‬

‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫=‬ ‫‪27‬‬

‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫=‬ ‫‪1‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫=‬

‫=‬ ‫=‬ ‫=‬

‫‪19‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪22‬‬

‫پلهی شانزدهم ‪279‬‬
‫‪ 10‬کدامیک از شکلها با بقیه متفاوت است؟ آن را عامت بزنید‪.‬‬
‫تصویر اول‬

‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺙ(‬ ‫ﺕ(‬

‫تصویر دوم‬
‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺙ(‬ ‫ﺕ(‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪280‬‬
‫‪ 11‬نیمهی متقارن تصاویر زیر را بکشید تا تصویر کامل به دست آید‪.‬‬

‫‪ 12‬اگر تصاویر سـمت چپ با َد َوران نشاندادهشـده بچرخند‪ ،‬کدامیک از تصاویر سـمت‬

‫راست به وجود میآیند؟‬
‫پ(‬ ‫ﺏ(‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﻭﻝ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﻮﻡ‬

‫کارنامه‬
‫‪ 13 /‬ساعت‪:‬‬ ‫‪/‬‬ ‫تـاريـخ انـجـام تـمـرين‪:‬‬
‫دقيقه‬ ‫مدت زمان انجام تمرينات‪:‬‬
‫تعـداد غلط در تمرينـات‪:‬‬
‫نقاط ضعف اصلی‪:‬‬ ‫تمرينها‬
‫جمعبندی تمرينات و آموزشها‪:‬‬
‫جمعبندی ‪281‬‬

‫بســیار خوشــحالم که شما در طی این مسیر شــانزدهپلهای با ما همراه بودید و آموزشهای این‬
‫کتاب را فرا گرفتید‪ .‬در چند صفحهی پایانی کتاب تاش خواهم کرد به چند نکتهی مهم اشاره‬
‫کنم که کمتر فرصت شد در پلهها به آنها پرداخته شود‪:‬‬
‫‪ .1‬آیا میدانید توانمندسـازی شـناختی که امروزه از دید بسـیاری از افراد شاید بیشتر به‬
‫عنوان فعالیتی سـرگرمکننده تلقی میشود‪ ،‬در چند سـال آینده تبدیل به نیازی اساسی‬
‫برای همه خواهد شد؟‬
‫این مســاله که افزایش ســن به واسطهی تغییراتی که در ساختار ســلولهای عصبی مغز ایجاد‬
‫میکند‪ ،‬میتواند باعث تحلیل عملکرد ذهنی انسانها شود‪ ،‬حقیقتی است که پشتوانهی محکم‬
‫و قطعی علمی آن جای هیچ شــک و شــبههای برای افراد به جا نگذاشــته اســت‪ .‬بر اساس این‬
‫اصل همهی ما روزی با این تجارب ناخوشــایند که «دیگر نمیتوانم همچون گذشته خاطراتم را‬
‫به یاد بیاورم و به ســرعت کارهای روزمره را انجام دهم‪ ،‬ذهنم زود خســته میشود و ‪ »...‬روبهرو‬
‫میشــویم‪ .‬اما در طول این ســیر تضعیفکننده‪ ،‬عواملی وجود دارند که سرعت بروز و شدت این‬
‫تغییــرات را بیشــتر میکنند؛ عواملی که رویارویی با آنها دیگــر جزئی اجتنابناپذیر از زندگی‬
‫روزانهی ما شــده است و شاید آنقدر به وجود آنها عادت کردهایم که دیگر اهمیتشان را درک‬
‫نمیکنیم‪ .‬برای مثال استنشــاق هــوای آلوده‪ ،‬مواجهه با آلودگیهــای صوتی در زمان ترافیک‪،‬‬
‫نداشــتن برنامهی زمانی مناســب برای خوردن وعدههای اصلی غذایی‪ ،‬خواب ناکافی و در عین‬
‫حال نامناســب که نتیجهی اســترسهای در طول روز است‪ ،‬مشکات اقتصادی و ‪ ...‬تنها بخش‬
‫کوچکــی از این عوامل تهدیدزای ســامت مغز هســتند‪ .‬بنابراین با وجود تمام این مشــکات‪،‬‬
‫توانمندســازی شــناختی تنها نیاز بیماران آسیب مغزی نیســت بلکه برای همهی افراد حتی از‬
‫همان سنین کودکی ازم و ضروری است‪.‬‬
‫‪ .2‬آیا ورزش کردن کمکی به سامت مغز من میکند؟‬
‫تصور غالب بســیار اشــتباهی که در فرهنگ ما تا حدودی رواج دارد‪ ،‬این است که ورزش کردن‬
‫تنها برای کاهش وزن و اغری است‪ .‬طرفداران این باور همان دسته افرادی هستند که تنها در‬
‫یک بازهی زمانی ورزش میکنند و ســپس آن را کنار میگذارند‪ .‬اما واقعیت چیز دیگری اســت‪.‬‬
‫آنچه بعد از ورزش‪ ،‬صرف نظر از ســن‪ ،‬حاصل میشــود نوعی احساس خوب و دلپذیر است که‬
‫میتوان آن را ناشــی از ضربان قلب‪ ،‬پمپاژ خون‪ ،‬فعالیت ســلولهای عصبی یا حتی استنشــاق‬
‫اکســیژن تازه دانست که همین عوامل باعث شــده است بسیاری از پزشکان اثر ورزش کردن را‬
‫معادل تاثیر داروهای ضد افسردگی بدانند‪ .‬انجام ورزشهای هوازی نظیر شنا‪ ،‬دوچرخهسواری و‬
‫پیادهروی‪ ،‬برای حداقل ‪ 30‬دقیقه در ‪ 5‬روز از هفته‪ ،‬ورزشهای مقاومتی نظیر کار با وزنه‪ 8 ،‬تا‬
‫‪ 10‬مرتبه در ‪ 1‬روز از هفته‪ ،‬تمرینات کششی ‪ 2‬روز در هفته برای حداقل ‪ 10‬دقیقه و در نهایت‬
‫تمرینات تعادلی نظیر ایســتادن روی یک پا‪ ،‬روزانه حداقل به مدت ‪ 10‬دقیقه برای مشــاهدهی‬
‫اثرات مثبت ورزش کافی است‪.‬‬
 ‫باشگاه مغز‬ ‫‪282‬‬
‫‪ .3‬رژیم غذایی چه نقشی در توانمندسازی شناختی دارد؟‬
‫همانطور که بدن ما برای حرکت نیاز به غذا دارد‪ ،‬مغز هم برای فعالیت به یک منبع انرژی نیاز‬
‫دارد که این منبع انرژی همان وعدهها و میانوعدههای غذایی هســتند که صرف نظر از اینکه‬
‫باید حاوی مواد مغذی و ســالم باشند‪ ،‬باید به طور منظم و بهموقع مصرف شوند‪ .‬صبحانهای که‬
‫ســاعت ‪ 11‬صبح یا ناهاری که ســاعت ‪ 4‬بعدازظهر خورده شــود‪ ،‬به تدریج برای مغز مشکاتی‬
‫ایجاد میکند‪ .‬در رابطه با مواد غذایی هم از آنجا که بخش عمدهای از مغز از چربی ساخته شده‬
‫است‪ ،‬بنابراین باید مطمئن شوید رژیم غذایی شما به میزان کافی حاوی چربیهای مفید از قبیل‬
‫امگا ‪ 3‬میباشد‪ .‬این چربی در ماهی و دانههای روغنی (نظیر بادام و گردو) وجود دارد‪ .‬ترکیبات‬
‫آنتیاکسیدانی در میوهها و سبزیجات نیز مصرف این مواد غذایی را در طول روز الزامی میکند‪.‬‬
‫این مواد به بهبود حافظه و یادگیری حتی در سنین باا کمک میکنند‪.‬‬
‫‪ .4‬تحریک حواس پنجگانه چه کمکی به مغز میکند؟‬
‫همانطــور که میدانیم حواس پنجگانهی ما به طور پیوســته اطاعاتی از محیطهای اطرافمان‬
‫میگیرد و به مغز هدایت میکند و مغز هم با تفســیر این اطاعات‪ ،‬در درک و شــناخت جهان‬
‫به ما کمک میکند‪ .‬برای مثال وقتی انگشــتان ما فنجان را لمس میکند و چشمهایمان فنجان‬
‫را میبینــد و بینیمان بوی قهــوه را از داخل لیوان حس میکند‪ ،‬مغز ما با ترکیب این اطاعات‬
‫متوجه میشــود که ما یک فنجان قهوه در دست داریم‪ .‬بنابراین هرچه حواس ما بیشتر تحریک‬
‫شــود‪ ،‬فعالیت مغز هم برای تفســیر اطاعات بیشــتر میشــود‪ .‬پس میتوانیم با قرار گرفتن در‬
‫شــرایطی که یک یا تعداد بیشــتری از حواس ما تحریک میشــود‪ ،‬مغزمان را فعال نگه داریم‪.‬‬
‫برای این منظور میتوانیم کتاب بخوانیم‪ ،‬به سینما و موزههای هنری برویم‪ ،‬آشپزی کنیم و ‪...‬‬
‫‪ .5‬آیا مغز برای سالم ماندن به معاشرتها و ارتباطات اجتماعی نیاز دارد؟‬
‫بســیاری از تحقیقات علمی نشان دادهاند که هیچچیز به اندازهی درگیر کردن مغز در مکالمات‬
‫و بحثهــای مربوط به موضوعــات روز‪ ،‬برای فعالیت موثر آن مفید نیســت‪ .‬برای این کار‪ ،‬ازم‬
‫نیســت حتما در بحثهای تخصصی ســنگین و پیچیده مشارکت کنید‪ ،‬بلکه مکالمهی تلفنی با‬
‫دوست صمیمی یا یکی از اعضای خانواده دربارهی موضوعات مورد عاقهتان یا حتی اتفاقات در‬
‫طول روز کافی است‪.‬‬
‫‪ .6‬شادی و خوشحالی تا چه حد در توانمندسازی شناختی موثر است؟‬
‫افکار منفی جز رنج و ناراحتی چیزی برای شما به دنبال ندارد‪ .‬همهی آدمها بسته به موقعیت و‬
‫شرایطشان‪ ،‬مشکات و دشواریهایی دارند‪ .‬اما فکر کردن مداوم به این مشکات نهتنها تاثیری‬
‫در آنها نمیگذارد بلکه انرژی شما را نیز میگیرد و شما را خستهتر میکند‪ .‬بنابراین همواره به‬
‫دنبال کارهایی باشــید که شــما را خوشحال میکند‪ .‬مطالعات نشان دادهاند که شوخی کردن از‬
‫طریق فعال کردن مناطق مغزی که در فهم و درک معنای شــوخی‪ ،‬فرمان دادن به لبها برای‬
‫خندیدن و ایجاد احساس شادی نقش دارند‪ ،‬به مغز شما کمک میکند‪.‬‬
‫جمعبندی ‪283‬‬
‫‪ .7‬آیـا میدانیـد تغییر عادات روزمره و برهم زدن ریتم یکنواخت برای مغز شـما ضروری‬
‫است؟‬
‫امروزه در دنیایی زندگی میکنیم که پیوسته در حال تغییر است‪ .‬اگر قرار باشد همیشه برنامهای‬
‫ثابت و یکنواخت برای زندگی فردی و شــغلی خود داشته باشیم در کوتاهمدت دچار یکنواختی‬
‫و خســتگی میشــویم‪ .‬اعمال تغییراتی حتی اگر هم کوچک باشــند‪ ،‬مغز شــما را به شــیوهای‬
‫جدید فعال میکند و شــما را در شــرایطی قرار میدهد که مجبور هســتید مهارتهای تازهای‬
‫بیاموزید‪ .‬برای مثال مسیر رفت و آمد خود را تغییر دهید‪ ،‬روزنامههایی متفاوت از آنچه تا امروز‬
‫میخواندید مطالعه کنید و ‪ ...‬فقط فراموش نکنید که باید به تغییرات متعهد باشید‪.‬‬
‫‪ .8‬آیا استفاده از دست غیرغالب تاثیری در توانمندسازی مغز شما دارد؟‬
‫معمواً افراد جامعه در دو گروه راستدســت و چپدســت قرار میگیرند‪ .‬تنها یکی از دستها ‪-‬‬
‫راســت یا چپ‪ -‬دست غالب اســت و فرد کارهای خود را اغلب با همان دست انجام میدهد‪ .‬اما‬
‫مطالعات نشان دادهاند در صورتی که افراد بتوانند از دست غیرغالب خود استفاده کنند میتوانند‬
‫ارتباطات عصبی بین دو نیمکرهی راست و چپ مغز خود را تقویت کرده‪ ،‬بدین طریق به بهبود‬
‫عملکرد مغزی خود کمک کنند‪ .‬برای شروع میتوانید جای ماوس کامپیوتر خود را تغییر دهید‬
‫و سعی کنید با دست غیرغالب بنویسید‪.‬‬
‫‪ .9‬آیا میدانید تاش برای به یاد آوردن مطالب گذشته‪ ،‬نوعی ورزش برای مغز شما است؟‬
‫بســیاری از اوقات این اتفاق برایمان رخ میدهد که نمیتوانیم اســم یکی از دوستان یا نام یکی‬
‫از فیلمهــای ســینمایی را به خاطر بیاوریم و احســاس میکنیم نام آنها نوک زبانمان اســت‪.‬‬
‫بسیاری از افراد نمیتوانند چنین حالتی را تحمل کنند و برای راحتی خودشان از دیگران کمک‬
‫میگیرند‪ .‬این در حالی اســت که وادار کردن مغز بــه مرور خاطرات و تاش برای به یاد آوردن‬
‫مطالب گذشــته‪ ،‬نوعی ورزش مغزی است که میتواند با تحریک ارتباطات عصبی فعالیت آنها‬
‫را افزایش دهد‪.‬‬
‫‪ .10‬آیا برای توانمندسازی شناختی فقط استفاده از تمرینات کتاب باشگاه مغز کافی است؟‬
‫این کتاب با هدف طراحی ابزاری جهت توانمندســازی شناختی ارائه شده و سعی شده است در‬
‫نگارش آن تا حد امکان از تمام تمریناتی که به طور معمول در حیطهی توانمندسازی و بازتوانی‬
‫مغزی به کار میروند‪ ،‬اســتفاده شــود‪ .‬اما این مجموعه در ‪ 16‬جلسه است و حداکثر میتواند ‪4‬‬
‫ماه (در صورت حل هفتگی یک جلسه از تمرینات کاس و یک جلسه از تمرینات خانه) شما را‬
‫در این مسیر همراهی کند‪ .‬اگر چه شما میتوانید در ادامه با ما در ارتباط باشید (از طریق ارسال‬
‫پیامــک)‪ ،‬از این پس خودتان هم میتوانید در طول روز به فعالیتهایی مشــابه با آنچه نمونهی‬
‫آن در این کتاب آمده اســت بپردازید‪ .‬حل جداول واژگان و ســودوکو‪ ،‬نقاشی کردن‪ ،‬بازیهای‬
‫کامپیوتری و انجام ذهنی محاســبات عددی فعالیتهایی هستند که در عین سرگرمی‪ ،‬به فعال‬
‫نگه داشتن مغز شما کمک میکنند‪.‬‬
 ‫پـاسخنـامـه‬ ‫‪‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫پلهی اول ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬
‫‪1‬‬

‫‪ 8‬الــف) ‪ - 60‬ب) ‪ - 25‬پ) ‪ - 21‬ت)‬

‫‪ - 18‬ث) ‪ - 48‬ج) ‪ - 16‬چ) ‪ - 8‬ح) ‪ - 24‬خ)‬
‫‪ - 11‬د) ‪ - 20‬ذ) ‪ - 5‬ر) ‪ - 35‬ز) ‪ - 80‬ژ)‬
‫‪ - 4‬س) ‪ - 21‬ش) ‪ - 28‬ص) ‪ - 40‬ض) ‪55‬‬
‫‪ 9‬الــف) ‪ -6‬ب) ‪ - 2‬پ) ‪ - 6‬ت) ‪ - 10‬ث) ‪3‬‬
‫ج) ‪ - 11‬چ) ‪72‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ 10‬الــف) ‪ -11‬ب) ‪ - 12‬پ) ‪ - 13‬ت) ‪60‬‬
‫ث) ‪ - 64‬ج) ‪ - 99‬چ) ‪ - 60‬ح) ‪ - 42‬خ) ‪54‬‬
‫‪7‬‬
‫پلهی اول ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬
‫‪1‬‬

‫‪ 3‬پاســخ نوشــتن نام واژه‪ :‬خروس‪ ،‬شیر‪ ،‬قو‪،‬‬

‫‪ 8‬الــف) ‪ - 84‬ب) ‪ -24‬پ) ‪ - 33‬ت) ‪28‬‬ ‫موش‪ ،‬عقاب‪ ،‬اسب‪ ،‬اکپشت‪ ،‬گوسفند‪ ،‬گربه‪،‬‬
‫گوزن‬
‫ث) ‪ -15‬ج) ‪ -11‬چ) ‪ -63‬ح) ‪ -36‬خ) ‪ -42‬د)‪140‬‬
‫پاسخ نوشــتن نوع حیوان‪ :‬گوزن‪ ،‬عقاب‪ ،‬گربه‪،‬‬
‫ذ) ‪ - 4‬ر) ‪ - 26‬ز) ‪ -8‬ژ) ‪ -125‬س) ‪ - 43‬ش) ‪150‬‬ ‫اکپشــت‪ ،‬قو‪ ،‬گوسفند‪ ،‬شــیر‪ ،‬موش‪ ،‬اسب‪،‬‬
‫خروس‬
‫‪ 9‬الــف) ‪ -10‬ب) ‪ - 3‬پ) ‪ - 9‬ت) ‪ - 9‬ث) ‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫ج) ‪ - 29‬چ) ‪9‬‬ ‫‪ 4‬تصویــر‪ )1‬ناراحت و مضطــرب‪ ،‬تصویر‪ )2‬فکر‬
‫کردن برای نقشه کشــیدن‪ ،‬تصویر‪ )3‬عصبانی و‬
‫‪ 10‬الــف) ‪ -18‬ب) ‪ - 48‬پ) ‪ - 36‬ت) ‪56‬‬ ‫ناباور‪ ،‬تصویر‪ )4‬بیخیال‬
‫ث) ‪ - 47‬ج) ‪ - 76‬چ) ‪ - 22‬ح) ‪ - 24‬خ)‪42‬‬
‫‪ 5‬تعداد تصویر هدف‪ 19 :‬تا‬
‫پلهی دوم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬
‫‪6‬‬
‫‪ 1‬الف) حرف «س»‪15 :‬تا ب) حرف «ن»‪ 22:‬تا‬
‫‪3‬‬

‫‪ 3‬پاســخ نوشــتن نــام واژه‪ :‬گیــاس‪ ،‬موز‪،‬‬

‫ســیب‪ ،‬انار‪ ،‬آناناس‪ ،‬توتفرنگی‪ ،‬هویج‪ ،‬انگور‪،‬‬
‫گوجهفرنگی‪ ،‬گابی‬
‫پاسخ نوشــتن نوع میوه‪ :‬آناناس‪ ،‬گیاس‪ ،‬موز‪،‬‬
‫هویج‪ ،‬توتفرنگی‪ ،‬ســیب‪ ،‬انــار‪ ،‬گوجهفرنگی‪،‬‬
‫گابی‪ ،‬انگور‬
‫‪ 4‬گزینههای ‪ 6 ،2‬و ‪9‬‬
‫‪ 4‬تصویــر‪ )1‬نابــاوری و تعجــب‪ ،‬تصویــر‪)2‬‬
‫‪5‬‬ ‫مضطرب‪ ،‬تصویر‪ )3‬خوشــحال‪ ،‬تصویر‪ )4‬اشمئزار‬

‫‪ 5‬تعداد تصویر هدف‪ 9 :‬مورد‬

‫‪ 6‬گزینهی الف‬
‫پاسخنامه ‪285‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪ 5‬الف) قطار ‪ -‬ب) سیب ‪ -‬پ) دوربین‬ ‫‪7‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ 6‬به ترتیب از چپ به راست ‪3-6-1-2-4-5:‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ 7‬گزینهی ‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4 1‬‬
‫‪ 9‬پرویز پرســتویی در لیلی با من است‪ ،‬نیکی‬
‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬
‫کریمــی در دختران انتظار‪ ،‬محمدرضا گلزار در‬
‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫آتشبس‪ ،‬اکبر عبدی در دزد عروسکها‪ ،‬امین‬
‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫حیایی در دســتهای آلوده و هدیه تهرانی در‬
‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫شوکران بازی کردهاند‪.‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪ 8‬تعداد مربعهای شکل ‪ 20‬تا است‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪ 9‬تعداد عدد ‪ 18 :3‬تا‬
‫‪10‬‬ ‫تعداد عدد ‪ 13 :8‬تا‬
‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪ 10‬الف) راست‪ ،‬ب) راست‪ ،‬پ) راست‪ ،‬ت) چپ‬
‫ز‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫ت‬ ‫د‬ ‫ش هـ‬ ‫م‬ ‫‪1‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫پلهی دوم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬
‫ی‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫ف‬ ‫‪2‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ 1‬الف) حرف «م» ‪ 29:‬تا ب) حرف «ت» ‪ 31 :‬تا‬
‫ر‬ ‫ا‬ ‫پ‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ی‬ ‫‪3‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬
‫ک‬ ‫ز‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ک ف ش‬ ‫د‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬

‫ش‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ی ش ن‬ ‫ر‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬
‫ا‬ ‫ن‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫ک‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬
‫ک‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫‪8‬‬ ‫‪13‬‬
‫ر‬ ‫س‬ ‫م‬ ‫هـ‬ ‫س هـ‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫‪9‬‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫ف‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫خ‬ ‫ش‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫ف‬
‫د‬ ‫د‬ ‫س‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫س‬ ‫ن‬ ‫گ‬
‫‪ 12‬الف) ‪ 5‬نفر ‪ -‬ب) سگ ‪ -‬پ) کتاب ‪ -‬ت) تولدت مبارک‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫ل‬ ‫ح‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ل‬ ‫ی‬
‫ث) پیراهن گلدار ‪ -‬ج) شیرینی‬ ‫م‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫خ‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫چ‬ ‫ن‬ ‫ق‬ ‫گ‬ ‫ز‬ ‫ل‬
‫ی‬ ‫ب‬ ‫ر‬ ‫ض‬ ‫ا‬ ‫چ‬ ‫چ‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫چ‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ا‬
‫پ پلهی چهارم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬
‫ﺷﺮﻭﻉ‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫گ‬ ‫ز‬ ‫ل‬ ‫ک‬ ‫گ‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ف‬ ‫پ‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫گ‬ ‫س‬
‫خ‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫ش‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫ف‬ ‫ه‬ ‫ی‬
‫‪1‬‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ل‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ل‬
‫ز‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫س‬ ‫ا‬ ‫ی‬
‫ر‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ق‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ب‬ ‫گ‬
‫ش‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ق‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫ن‬
‫ک‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ﺷﺮﻭﻉ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫چ‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ح‬ ‫گ‬ ‫د‬ ‫ت‬ ‫ر‬ ‫گ‬ ‫ن‬ ‫ش‬ ‫ل‬ ‫ش‬ ‫ی‬ ‫ط‬ ‫م‬
‫ز‬ ‫غ‬ ‫ی‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫پ‬ ‫ن‬ ‫ز‬ ‫ش‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫و‬ ‫س‬
‫ز‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫چ‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ک‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ا‬

‫میوهها‪ :‬هندوانه‪ ،‬گریپفروت‪ ،‬گیاس‪ ،‬نارگیل‪،‬‬

‫فندق‪ ،‬شاهتوت‪ ،‬زرشــک‪ ،‬خرمالو‪ ،‬انگور‪ ،‬بلوط‪،‬‬
‫آلبالو‪ ،‬زیتون‪ ،‬کیوی‬ ‫‪ 4‬گزینههای ‪ 3 ،1‬و ‪5‬‬
‫پلهی سوم ‪ -‬تمرینهای برای تثبیت‬
‫‪ 5‬گزینهی الف)‬
‫‪ 2‬گزینههای الف) ‪ -‬ب) ‪ -‬الف) و الف)‬
‫‪2‬‬
‫‪ 6‬تعداد مربعهای شکل ‪ 9‬تا است‪.‬‬
‫‪ 3‬الف) مثلث ‪ 4‬و ‪ 9‬ب) عدد ‪6‬‬
‫‪ 7‬الف) راست‪ ،‬ب) راست‪ ،‬پ) چپ‪ ،‬ت) چپ‬
‫‪ 4‬تصاویر ‪ 4‬و ‪ 6‬فقط در سمت راست هستند‪.‬‬
‫‪ 8‬گزینههای ‪ 6‬و ‪4‬‬
‫‪ 5‬الف) فلوت‪ ،‬ب) بیضی‪ ،‬پ) کابینت‬
‫پلهی سوم ‪ -‬تمرینهای تقویت شناختی‬
‫‪ 6‬به ترتیب از چپ به راست ‪:‬‬ ‫‪ 2‬گزینههای ت) ‪ -‬پ) ‪ -‬ت) ‪ -‬پ)‬
‫‪6-3-8-2-5-1-4-7‬‬
‫‪ 3‬گزینهی الف)‬
‫‪ 8‬الف) ‪ 2‬و ‪ 4‬ب)‬ ‫‪ 4‬تصاویر ‪ 3 ،2‬و ‪ 7‬فقط در سمت راست هستند‪.‬‬
 ‫‪286‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ 3‬نام واژه‪ :‬دایره‪ ،‬مربع‪ ،‬لــوزی‪ ،‬دایره‪ ،‬مثلث‪،‬‬
‫مستطیل‪ ،‬دایره‪ ،‬لوزی‬
‫نــوع شــکل هندسی‪:‬مســتطیل‪ ،‬مثلــث‪،‬‬
‫مربــع‪ ،‬دایــره‪ ،‬دایره‪ ،‬لــوزی‪ ،‬مثلــث‪ ،‬مربع‬
‫‪ 4‬تعداد شکل هدف‪:‬‬
‫مثلث با خط باا‪ 11:‬تا‬
‫مثلث با خط پایین‪ 10:‬تا‬
‫‪5‬‬

‫‪ 4‬تصویر‪ )1‬ناباور‪ ،‬تصویر‪ )2‬افســرده و مغموم‪،‬‬

‫تصویر‪ )3‬متفکر‪ ،‬تصویر‪ )4‬خوشحال‬
‫‪ 5‬تعداد تصویر مربع با دایرهی وسط‪ 6 :‬تا‬
‫‪ 4‬تعداد حرف َپ‪19 :‬تا‬ ‫تعداد تصویر دایره با مربع وسط‪ 7:‬تا‬
‫تعداد حرف تِ ‪16 :‬تا‬
‫‪6‬‬
‫‪ 5‬گزینهی الف)‬

‫‪xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx‬‬
‫‪xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx‬‬
‫‪xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx‬‬
‫‪xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx‬‬
‫‪xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx‬‬
‫’‪e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e‬‬
‫’‪e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e‬‬
‫’‪e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ ‘e e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e‬‬
‫’‪e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e‬‬
‫’‪e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e‬‬
‫’‪e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e’ e‬‬

‫‪ 7‬گزینههای ‪ 3‬و ‪7‬‬ ‫‪ 6‬الــف) ‪ ،77‬ب) ‪ ،50‬پ) ‪ ،26‬ت) ‪،426‬‬

‫‪ 8‬سمت چپ ‪ 4:‬بار ‪ -‬سمت راست‪ 1 :‬بار‬ ‫ث) ‪ ،56‬ج) ‪ ،76‬چ) ‪ ،68‬ح) ‪ ،80‬خ) ‪ ،76‬د) ‪،63‬‬
‫ذ) ‪ ،59‬ر) ‪ ،70‬ز) ‪ ،42‬ژ) ‪198‬‬
‫‪ 28 9‬مثلث‬
‫پلهی پنجم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬
‫‪ 7‬الــف) ‪ 25×2‬ب) ‪ 3‬پ) ‪ 69‬ت) ‪46×5‬‬
‫(‪ )115×2‬ث) ‪ 20+20‬ج)‪ )2×44( 8×11‬چ) ‪46‬‬
‫‪ 1‬الف) حرف «ش»‪ 15:‬تا ‪ -‬ب) حرف«الف»‪ 83:‬تا‬
‫‪ 8‬الــف) ‪ ،34‬ب) ‪ ،130‬پ) ‪،12500000‬‬
‫‪ 3‬تعداد عدد‪ 35 :4‬تا ‪ -‬تعداد عدد‪ 49 :7‬تا‬ ‫ت)‪ ،216‬ث) ‪ ،54‬ج) ‪ ،25‬چ) ‪ ،81‬ح) ‪26‬‬
‫پلهی چهارم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬
‫‪4‬‬ ‫‪ 1‬پاسخ نوشــتن نام واژه‪ :‬مســتطیل‪ ،‬دایره‪،‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ذوزنقه‪ ،‬مربع‪ ،‬لوزی‪ ،‬دایره‪ ،‬مثلث‪ ،‬مستطیل‬
‫پاسخ نوشتن نوع شکل هندسی‪ :‬ذوزنقه‪ ،‬مستطیل‪،‬‬
‫دایره‪ ،‬لوزی‪ ،‬مثلث‪ ،‬مربع‪ ،‬مستطیل‪ ،‬دایره‬
‫‪ 7‬الف) ‪ - 32‬ب) ‪ - 28‬پ) ‪ - 3072‬ت) ‪567‬‬ ‫‪2‬‬
‫ث) ‪ 20‬و ‪ -80‬ج) ‪ - 2484‬چ) ‪ 4‬و ‪3‬‬

‫‪ 8‬الف) ‪ - 6‬ب) ‪1‬‬

‫‪ 9‬الف) از چپ به راست‪9-6-9-8 :‬‬

‫ب) از چپ به راست‪16-1-2/5-6 :‬‬
‫ﺷﺮﻭﻉ‬ ‫پلهی پنجم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬
‫‪ 1‬الف) حرف «ی» ‪ 69 :‬تا ‪ -‬ب) حرف «ن»‪ 63 :‬تا‬
‫پاسخنامه ‪287‬‬
‫‪8‬‬
‫‪ 11‬حداقل حرکات ازم ‪ 6‬حرکت است‪:‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬
‫دیسک شماره ‪ 3‬به میله ب‪ -‬دیسک شماره ‪ 4‬به‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬
‫میله ب ‪ -‬دیسک شماره ‪ 2‬به میله الف ‪ -‬دیسک‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬
‫شماره ‪ 4‬به میله ج ‪ -‬دیسک شماره ‪ 3‬به میله‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫الف ‪ -‬دیسک شماره ‪ 4‬به میله الف‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫‪12‬‬
‫ﺷﺮﻭﻉ‬

‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 13‬سمت چپ ‪ 3‬بار‪ ،‬سمت راست ‪ 3‬بار‬ ‫‪ 10‬تصویراول‪،‬گزینهیب‪-‬تصویردوم‪،‬گزینهیالف‬
‫‪14‬‬ ‫ﺷﺮﻭﻉ‬
‫‪ 11‬الــف) ثروتمنــد‪ ،‬ب) زشــت‪ ،‬پ) بازنــده‬
‫ل‬
‫د‬
‫م‬
‫ش‬
‫م‬
‫س‬
‫ی‬
‫ی‬
‫ک‬
‫م‬
‫ن‬
‫ا‬
‫ب‬
‫ا‬
‫و‬
‫ا‬
‫ش‬
‫ل‬
‫ه‬
‫ب‬
‫ر‬
‫ب‬
‫ض‬
‫ت‬
‫ی‬
‫ف‬
‫د‬
‫ر‬
‫ی‬
‫ی‬
‫م‬
‫ج‬
‫ت) آوردن‪ ،‬ث) ناپدیــد شــدن‪ ،‬ج) خــواب‬
‫ف‬
‫ط‬
‫ا‬
‫ی‬
‫ا‬
‫م‬
‫ی‬
‫ب‬
‫ض‬
‫ب‬
‫و‬
‫و‬
‫و‬
‫م‬
‫م‬
‫ا‬
‫ل‬
‫ط‬
‫ک‬
‫س‬
‫ح‬
‫ب‬
‫ی‬
‫ن‬
‫ی‬
‫ب‬
‫چ‬
‫گ‬
‫ل‬
‫ز‬
‫ب‬
‫ا‬
‫‪ 12‬حداقل حرکات ازم ‪ 4‬حرکت است‪:‬‬
‫ز‬ ‫ب‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫خ‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫دیسک شــماره ‪ 2‬به میله ب ‪ -‬دیسک شماره‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ز‬ ‫ل‬ ‫گ‬ ‫گ‬ ‫م‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫ز‬ ‫ک‬ ‫ر‬ ‫‪ 4‬به میله الف ‪ -‬دیســک شماره ‪ 3‬به میله ب ‪-‬‬
‫خ‬ ‫ک‬ ‫ص‬ ‫ت‬ ‫ر‬ ‫ل‬ ‫س‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ق‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫د‬ ‫ف‬ ‫ص‬ ‫ی‬
‫ا‬ ‫ر‬ ‫ض‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫ش‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫ی‬ ‫ز‬ ‫دیسک شماره ‪ 4‬به میله ب‬
‫ی‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫س‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫پلهی ششم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬
‫ل‬ ‫و‬ ‫و‬ ‫گ‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ر‬ ‫ق‬ ‫ه‬ ‫ا‬ ‫ج‬ ‫ا‬ ‫ه‬
‫ا‬ ‫ی‬ ‫ز‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫گ‬ ‫‪ 1‬الف) چراغی که به خانه رواست‪ ،‬ب) هر چه‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫د‬ ‫ل‬ ‫ر‬ ‫ن‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫پربارتر شود‪ ،‬پ) آش یا شور میشه یا بینمک‪،‬‬
‫چ‬ ‫س‬ ‫ر‬ ‫ح‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫س‬ ‫ر‬ ‫گ‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫ش‬ ‫ش‬ ‫ز‬ ‫ص‬ ‫ل‬
‫گ‬ ‫ث‬ ‫ب‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫ص‬ ‫ز‬ ‫م‬ ‫ث‬ ‫س‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ت) از آن نترس که های و هوی دارد‬
‫ه‬ ‫د‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫ب‬ ‫ل‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫م‬ ‫ک‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ث) پیشکشیو دندونشو‪.‬‬
‫ی‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ف‬ ‫ش‬ ‫ج‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ج‬ ‫م‬ ‫ج‬ ‫ه‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫و‬
‫ل‬
‫ش‬
‫ز‬
‫ق‬
‫ی‬
‫ف‬
‫ت‬
‫ا‬
‫ا‬
‫ب‬
‫ر‬
‫ت‬
‫ت‬
‫ث‬
‫ا‬
‫ژ‬
‫ت‬
‫ا‬
‫ط‬
‫ن‬
‫ک‬
‫ن‬
‫گ‬
‫خ‬
‫ز‬
‫ر‬
‫ه‬
‫ه‬
‫ت‬
‫و‬
‫چ‬
‫‪ 2‬محمدعلی کشــاورز در پدر ســاار‪ ،‬حسن‬
‫س‬ ‫ب‬ ‫ل‬ ‫ش‬ ‫د‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ج‬ ‫ب‬ ‫ژ‬ ‫د‬ ‫ب‬ ‫ج‬ ‫چ‬ ‫پ‬ ‫جوهرچی در در پناه تو‪ ،‬خســرو شکیبایی در‬ ‫‪ 5‬گزینههای ‪ 2‬و ‪9‬‬
‫ع‬ ‫ح‬ ‫و‬ ‫ظ‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫ط‬ ‫ذ‬ ‫خ‬ ‫م‬ ‫ع‬ ‫م‬ ‫ز‬ ‫خانهی ســبز‪ ،‬مهرانه مهینترابی در همسران‪،‬‬
‫علی دهکردی در در قلب من بازی کردهاند‪.‬‬ ‫‪6‬‬
‫گرمسار‪ ،‬البرز ‪،‬گیان‪ ،‬هرمزگان‪ ،‬تبریز‪،‬جیرفت‪،‬‬
‫بوشهر‪،‬جهرم‪ ،‬ایزدشــهر‪،‬خرمآباد‪ ،‬ایام‪،‬دماوند‪،‬‬ ‫‪hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh‬‬
‫‪hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh‬‬
‫بافــق‪ ،‬زنجان‪ ،‬بجنورد‪ ،‬عســلویه‪ ،‬بم‪ ،‬فشــم‪،‬‬ ‫‪ 3‬الف) تصویر شــمارهی ‪ -5‬ب) تصاویر ‪ 2‬و‬ ‫‪hhhhhhhhnhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh‬‬
‫‪hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh‬‬

‫بسطام‪،‬کاشان‬ ‫‪ - 7‬پ) تصاویر ‪ 3‬و ‪4‬‬ ‫‪hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh‬‬

‫‪hhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhhh‬‬

‫پلهی هفتم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬ ‫‪ 4‬الــف) شــنا‪ ،‬قایقســواری ‪ -‬ب) اســکی‬

‫‪1‬‬
‫پ) فوتبال‪ ،‬بسکتبال‬
‫‪ 5‬بادامزمینی‪ ،‬سحرخیز‪ ،‬توتفرنگی‪ ،‬دفترچه‪،‬‬
‫‪ 7‬تصاویر شمارهی ‪ 6 ،3‬و ‪8‬‬
‫بوتهزار‪ ،‬جوانمرد‪ ،‬ســبزیجات‪ ،‬آفتابگردان‪،‬‬
‫خودکار‪ ،‬صبحگاه‬
‫‪ 5 8‬ستاره و ‪ 4‬مثلث‬
‫‪ 19 7‬تا‬
‫‪8‬‬ ‫‪ 9‬الف) راست‪ ،‬ب) راست‪ ،‬پ) راست‪ ،‬ت) چپ‬
‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫پلهی ششم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬
‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪ 2‬الف) ماهی‪ -‬ب) آواز دهل ‪ -‬پ) نونو بچسبون‬
‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬
‫ت) آب نیست وگرنه ‪ -‬ث) وکیل وصی‬
‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ 3‬بازیگر ‪ -‬گلزار ‪ -‬کارگاه ‪ -‬کتابخانه ‪ -‬سرازیری‬
‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ -‬ب)گزینهی ت ‪ -‬پ)‬ ‫‪ 4‬الف)‬
‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪ 5‬الف) ساعت‪ ،‬دست ‪ -‬ب) دست‪ ،‬کار‪ ،‬شمع ‪ -‬پ)‬
‫شمع‪ ،‬ماشین‬
‫‪ 9‬تصویراول‪،‬گزینهیت‪-‬تصویردوم‪،‬گزینهی پ‬
‫‪ 10‬الف) استراحت کردن‪ -‬ب) سالم ‪ -‬پ) ارزان‬ ‫‪ 6‬شمارهی ‪5‬‬
‫‪ 3‬نام اعداد‪ :‬یک‪ ،‬پنج‪ ،‬ســه‪ ،‬یک‪ ،‬شش‪ ،‬سه‪،‬‬ ‫ت) کثیف ‪ -‬ث) هوای آفتابی ‪ -‬ج) بردن‬
 ‫‪288‬‬
‫پلهی هشتم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬ ‫‪2‬‬ ‫شش‪ ،‬پنج‪ ،‬چهار‪ ،‬دو‬
‫تعداد تکرارها‪ :‬سه‪ ،‬دو‪ ،‬پنج‪ ،‬پنج‪ ،‬سه‪ ،‬سه‪ ،‬چهار‪،‬‬
‫‪ 1‬الف) حرف «خ» ‪ 17‬تا‪ ،‬حرف «ر» ‪ 54‬تا‬ ‫سه‪ ،‬چهار‪ ،‬چهار‬
‫ب) حرف «ک» ‪ 12‬تا‪ ،‬حرف «گ» ‪ 20‬تا‬
‫‪ 4‬تصویــر‪ )1‬ناراحــت‪ ،‬تصویــر‪ )2‬متفکــر‪،‬‬
‫‪3‬‬ ‫تصویر‪ )3‬متعجب‪ ،‬تصویــر‪ )4‬ترس و اضطراب‬
‫‪ 5‬تعداد فلش رو به باا‪ 9 :‬تا‬
‫تعداد فلش رو به چپ‪ 9 :‬تا‬
‫تعداد فلش رو به راست‪ 12 :‬تا‬
‫‪6‬‬

‫‪ 3‬نام اعداد‪ :‬دو‪ ،‬یک‪ ،‬چهار‪ ،‬سه‪ ،‬پنج‪ ،‬دو‪ ،‬یک‪،‬‬

‫سه‪ ،‬چهار‪ ،‬پنج‬
‫تعداد تکرارها‪ :‬سه‪ ،‬دو‪ ،‬سه‪ ،‬دو‪ ،‬چهار‪ ،‬چهار‪ ،‬پنج‪،‬‬
‫چهار‪ ،‬شش‪ ،‬سه‬
‫‪ 4‬تصویر‪ )1‬احساس عصبانیت با حرص‪ ،‬تصویر‪)2‬‬
‫مضطرب‪ ،‬تصویر‪ )3‬متعجــب و ناراحت‪ ،‬تصویر‪)4‬‬
‫‪7‬‬
‫بیخیال‬
‫‪4‬‬
‫‪ 5‬تعداد مربع با گوشه بیرون زده باا‪ 10 :‬تا‬
‫تعداد مربع با گوشه بیرون زده پایین‪ 8:‬تا‬
‫تعداد مربع با گوشه بیرون زده راست‪ 6:‬تا‬

‫‪ 6‬حداقل حرکات ازم ‪ 8‬حرکت است‪:‬‬

‫توپ شــماره ‪ 2‬به داخل ج ‪ -‬توپ شماره ‪ 1‬به‬ ‫‪ 8‬الــف) ‪ - 249‬ب) ‪ - 40‬پ) ‪ - 577‬ت) ‪642‬‬
‫‪ 5‬گزینههای ‪ 2 ،1‬و ‪9‬‬
‫داخل تور ج ‪ -‬توپ شماره ‪ 5‬به داخل تور ب ‪-‬‬ ‫‪ -‬ث) ‪ - 3‬ج) ‪ - 777‬چ) ‪ - 296‬ح) ‪ - 19‬خ) ‪- 5‬‬
‫‪ 6‬سمت چپ ‪ 6‬بار‪ ،‬سمت راست ‪ 4‬بار‬ ‫توپ شــماره ‪ 1‬به داخل تور ب ‪ -‬توپ شماره ‪4‬‬ ‫د) ‪ - 786‬ذ) ‪ - 430‬ر) ‪ - 570‬ز) ‪ - 560‬ژ) ‪707‬‬
‫به داخل تور ج ‪ -‬توپ شــماره ‪ 3‬به داخل توپ‬ ‫‪9‬‬
‫‪ 20 7‬عدد مثلث‬ ‫ج ‪ -‬توپ شماره ‪1‬به داخل تور الف ‪ -‬توپ شماره‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪ 3‬به داخل تور الف‬

‫‪8 ÷ 2‬‬ ‫‪= 4‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪ 8‬تعداد عدد‪17 :2‬تا‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫=‬

‫‪9 × 8 = 7 2‬‬
‫× ‪4‬‬
‫×‬
‫‪1‬‬ ‫‪= 4‬‬

‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫=‬ ‫‪-‬‬ ‫‪0‬‬
‫‪1‬‬
‫پلهی هشتم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬
‫‪1 + 6 - 6 = 1‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪0 5‬‬ ‫÷‬

‫‪ 1‬حرف «ف» ‪ 6‬تا و حرف «ق» ‪ 13‬تا‬

‫×‬ ‫=‬ ‫‪3‬‬ ‫÷‬ ‫‪3‬‬
‫‪8 - 5 = 3‬‬ ‫=‬ ‫‪4 5‬‬ ‫‪÷ 9 = 5‬‬
‫=‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫=‬ ‫× ‪3‬‬
‫‪4‬‬ ‫÷‬ ‫‪+ 3‬‬ ‫‪= 6‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪ 2‬حرف «ر» ‪ 68‬تا و حرف «و» ‪ 61‬تا‬
‫‪3‬‬
‫‪0‬‬ ‫‪7‬‬ ‫=‬
‫=‬ ‫‪3‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪1 2 -‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪= 5‬‬
‫‪4‬‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫‪3 10‬‬
‫پلهی هفتم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬
‫‪1‬‬

‫‪ 8‬گزینهی پ‬
‫‪ 9‬الف) ‪ - 13‬ب) ‪12‬‬
‫‪ 10‬الف) ‪ - 46‬ب) ‪ - 46‬پ) ‪ - 19‬ت) ‪255‬‬
‫ﺷﺮﻭﻉ‬ ‫ث) ‪ 22‬و ‪ - 27‬ج) ‪532‬‬
‫پاسخنامه ‪289‬‬
‫پلهی دهـم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬ ‫‪ 9‬تمریــن اول گزینهی الــف) ‪ -‬تمرین دوم‬ ‫‪ 5‬گزینهی ‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫گزینهی ت) ‪ -‬تمرین سوم گزینهی ب)‬ ‫‪RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR‬‬ ‫‪6‬‬
‫پلهی نهـم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬
‫‪RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR‬‬
‫‪RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR‬‬
‫‪RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR‬‬
‫‪ 1‬الــف) مســن ‪ -‬ب) اقلیــم ‪ -‬پ) جایــزه‬ ‫‪RRRRR PRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR‬‬
‫‪RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR‬‬
‫ت) عاقل ث) خداحافظی ‪ -‬ج) آرزو‬

‫‪ 2‬الــف) جنــگ ‪ -‬ب) بهرهمنــد ‪ -‬پ) کند‬

‫ت) شاد ‪ -‬ث) حقیقت ‪ -‬ج) راست‬
‫‪ 3‬الــف) طرح میوه ‪ -‬ب) روی دوپا ایســتاده‬ ‫‪ 7‬شمارههای ‪ 5 ،4‬و ‪9‬‬
‫پ) به ســگ غذا مــیداد ‪ -‬ت) باغچهی گل‬
‫ث) روی پله‬ ‫‪ 8‬گزینهی الف)‬

‫‪4‬‬ ‫‪ 9‬تعداد مربع‪ 19 :‬تا‬

‫‪ 2‬نام جهات‪ :‬راست‪ ،‬پایین‪ ،‬چپ‪ ،‬پایین‪ ،‬چپ‪،‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪14 13 12 11 10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8 7 6‬‬ ‫‪5 4 3 2 1‬‬
‫پلهی نهـم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬
‫پایین‪ ،‬راست‪ ،‬باا‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫ن د ه‬ ‫ش‬ ‫د ر خ‬ ‫پ و ر ا ن‬ ‫‪1‬‬

‫مکان نسبت به مربع‪ :‬چپ‪ ،‬باا‪ ،‬راست‪ ،‬چپ‪ ،‬چپ‪،‬‬ ‫س‬

‫ت‬
‫ی ن ی ب و‬
‫ت ه م‬ ‫ت‬
‫م‬
‫ع‬
‫ر ش‬
‫و س‬
‫ف‬ ‫ژ ل ه‬
‫و ر ا ج ی‬ ‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ 1‬الف) آخر‪ ،‬ب) معلم‪ ،‬پ) لبخند‪ ،‬ت) رســم‪،‬‬
‫راست‪ ،‬راست‪ ،‬پایین‬ ‫ر‬ ‫غ ر ش‬ ‫و‬ ‫م ه ر‬ ‫ه م ی ن‬ ‫‪4‬‬ ‫ث) خیال‪ ،‬ج) صبح‬
‫ش‬ ‫ت پ‬ ‫ف ش‬ ‫ن‬ ‫ب‬ ‫ن‬ ‫ی ک ا‬ ‫ش‬ ‫‪5‬‬
‫‪53‬‬ ‫ت‬ ‫ر‬ ‫ک ا خ‬ ‫ب ی ا‬ ‫ل و‬ ‫گ چ‬ ‫‪6‬‬ ‫‪ 2‬الف) سیراب‪ ،‬ب) تاریکی‪ ،‬پ) پسندیده‪ ،‬ت)‬
‫ه‬ ‫ج ز و‬
‫ح ل و ا‬
‫ن‬ ‫ی‬
‫ک‬
‫ر ت ز‬
‫ی ش‬
‫ا‬ ‫ر ا پ‬
‫ر ن ج ر‬
‫‪7‬‬
‫‪8‬‬
‫آباد‪ ،‬ث) آشنا‪ ،‬ج) شبانه‬
‫‪ 4‬تصویر‪ )1‬متعجب‪ ،‬تصویر‪ )2‬ترس و نگرانی‪،‬‬ ‫گ‬ ‫ج ن‬ ‫ر ی‬ ‫ا‬ ‫ه م ک‬ ‫گ چ س ر‬ ‫‪9‬‬
‫تصویــر‪ )3‬راضــی‪ ،‬تصویر‪ )4‬اشــمئزاز‪ ،‬تصویر‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ج ا ن‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫ج‬ ‫م ا‬ ‫ل و‬ ‫‪10‬‬
‫‪ 3‬گزینهی ت)‬
‫‪ )5‬ترس‬ ‫ر‬ ‫ا ط ب ا‬ ‫ل و ا‬ ‫ب‬ ‫ر ب ی‬ ‫‪11‬‬
‫‪ 4‬گزینهی ‪2‬‬
‫د‬ ‫و د و‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫ا ت‬ ‫ک ب د‬ ‫ی‬ ‫‪12‬‬
‫ر‬ ‫ت غ ی ی‬ ‫ل‬ ‫ب د ی‬ ‫ز ا ر ع‬ ‫‪13‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪ 5‬تعداد مربع با خط باا‪ 10:‬تا‬ ‫ی‬ ‫ا ل‬ ‫ی ن‬ ‫د‬ ‫ی ا‬ ‫ا م و د ر‬ ‫‪14‬‬
‫تعداد مربع با خط پایین‪ 8 :‬تا‬ ‫ل‬ ‫س ی و ن ا‬ ‫ا‬ ‫ت ر ن‬ ‫ا ن‬ ‫ن ت‬ ‫‪15‬‬ ‫‪15‬‬
‫ی‬
‫‪14‬‬
‫ش‬
‫‪13 12 11‬‬
‫ف ر و‬
‫‪10 9 8‬‬
‫ب ا ر‬
‫‪7‬‬
‫ر‬
‫‪6 5 4 3‬‬
‫خ و ا‬
‫‪2‬‬
‫و‬
‫‪1‬‬
‫د‬ ‫‪1‬‬
‫تعداد مربع با خط از گوشه باا‪ 9 :‬تا‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ق س ا‬ ‫ا ن‬ ‫و‬ ‫ت‬ ‫ی د‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫‪2‬‬
‫تعــداد مربع با خــط از گوشــه پاییــن‪ 5 :‬تا‬ ‫‪ 5‬تصویر شمارهی ‪7‬‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫ی ن‬ ‫م ر د‬ ‫ز‬ ‫م ا ن‬ ‫ر‬ ‫ف‬ ‫‪3‬‬
‫م‬ ‫ه‬ ‫س‬ ‫ه‬ ‫ژ ل‬ ‫ه‬ ‫س ک‬ ‫و‬ ‫ن‬ ‫ش‬ ‫‪4‬‬
‫د‬ ‫س ر‬ ‫خ ی ک‬ ‫ت ا خ ت‬ ‫ک‬ ‫‪5‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ا‬ ‫ج و د‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ب ه ی‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫‪6‬‬
‫ب‬ ‫ا‬ ‫ن ا ب‬ ‫ا ل‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫ح د‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫‪7‬‬
‫‪9 8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6 3 2 7 5 4‬‬
‫ز‬ ‫و‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ب و ر‬ ‫ش‬ ‫د ا‬ ‫د‬ ‫ز‬ ‫ی‬ ‫‪8‬‬
‫‪3 6‬‬ ‫‪4 7 8 5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫س ر‬ ‫ک ر و‬ ‫ی‬ ‫ا م ر‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫‪9‬‬
‫ر‬ ‫د‬ ‫ن د‬ ‫ا ک ب‬ ‫ک ت ل ت‬ ‫ن‬ ‫‪10‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪5 7 4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9 3 8 6‬‬ ‫ف‬ ‫ب ر ی‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫ث ر‬ ‫ن‬ ‫‪11‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2 8 5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4 3‬‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ن ن‬ ‫ی‬ ‫ب د‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫‪12‬‬
‫و‬ ‫ل‬ ‫ت ا ب‬ ‫د ی‬ ‫ن‬ ‫س د ب‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫‪13‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2 3 8 7 5‬‬ ‫ش‬ ‫ر‬ ‫ی و‬ ‫ر و ه‬ ‫گ‬ ‫ر ب ه‬ ‫ج‬ ‫ت‬ ‫‪14‬‬
‫ی‬ ‫م‬ ‫ی ه‬ ‫ب ا م‬ ‫و‬ ‫ل ب ی ا‬ ‫و‬ ‫ز‬ ‫‪15‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪8 3 5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4 7 2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ 12 7‬جمع‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪72‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2 3 5‬‬ ‫‪6 8 4‬‬ ‫‪9 7‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪ 19 5‬جمع‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪31‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2 7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5 3 8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 120 5‬تفریق‬ ‫‪10‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‪32‬‬ ‫‪5 7 8 3 9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 6 21‬جمع‬ ‫‪14‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪88‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪ 4 2‬ضرب‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪576‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪ 420 30‬تفریق‬ ‫‪21‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪270‬‬ ‫‪ 7‬حداقل حرکات ازم ‪ 9‬حرکت است‪:‬‬
‫دیســک ‪ 5‬روی میله ب ‪ -‬دیسک ‪ 2‬روی میله‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪ 240 20‬تفریق‬ ‫‪17‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪149‬‬
‫‪ 5 2‬ضرب‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1440‬‬ ‫ج ‪ -‬دیســک ‪ 5‬روی میله ج ‪ -‬دیسک ‪ 4‬روی‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪ 2 2‬ضرب‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪576‬‬ ‫میله الف ‪ -‬دیسک ‪ 5‬روی میله الف ‪ -‬دیسک ‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ 12 10‬جمع‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪61‬‬ ‫روی میله ج ‪ -‬دیسک ‪ 5‬روی میله ب ‪ -‬دیسک‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪ 36 5‬جمع‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪ 4‬روی میله ج ‪ -‬دیسک ‪ 5‬روی میله ج‬
‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪ 21 4‬جمع‬ ‫‪11‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪78‬‬
‫‪ 180 21‬تفریق‬ ‫‪7‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪114‬‬ ‫‪ 8‬تمریــن اول گزینــهی ت) ‪ -‬تمریــن دوم‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪ 3 2‬ضرب‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪576‬‬ ‫گزینهی پ) ‪ -‬تمرین سوم گزینهی الف)‬
‫‪ 370 52‬تفریق‬ ‫‪16‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪11‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪251‬‬ ‫‪ 8‬حداقل حرکات ازم ‪ 5‬حرکت است‪:‬‬
‫‪9‬‬ ‫دیســک شماره ‪ 5‬به میله الف ‪ -‬دیسک شماره‬
‫‪ 3‬به میله ج ‪ -‬دیســک شماره ‪ 5‬به میله ب ‪-‬‬
‫دیسک شــماره ‪ 4‬به میله ج ‪ -‬دیسک شماره‬
‫‪ 5‬به میله ج‬
 ‫‪290‬‬
‫‪3‬‬ ‫×‬ ‫‪-‬‬ ‫=‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪1‬‬ ‫×‬ ‫‪+‬‬ ‫=‬ ‫‪8‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬
‫‪+‬‬ ‫×‬ ‫‪+‬‬
‫‪4‬‬ ‫÷‬ ‫‪1‬‬ ‫×‬ ‫‪2‬‬ ‫=‬ ‫‪8‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪6‬‬ ‫×‬ ‫‪4‬‬ ‫×‬ ‫‪2‬‬ ‫=‬ ‫‪48‬‬
‫×‬ ‫‪+‬‬
‫×‬ ‫=‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫×‬
‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪62‬‬
‫ﺷﺮﻭﻉ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫‪7‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪9‬‬ ‫=‬ ‫‪24‬‬
‫‪72‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪18‬‬
‫=‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪ 10‬الف) ‪ - 127‬ب) ‪ - 315‬پ) ‪52‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪63‬‬
‫‪ 20 11‬عدد کاج‬ ‫‪10‬‬
‫‪((( 3× 5)+7 )× 2)-1‬‬ ‫ﺍﻟﻒ(‬
‫‪ 12‬گزینهی پ)‬ ‫‪((( 25 × 2)+ 5)× 2)+7‬‬ ‫ﺏ(‬
‫)‪(100 × ( 7-1 ))+25 -( 2× 3‬‬ ‫پ(‬
‫‪ 4‬تصاویر ‪ 9‬و ‪6‬‬ ‫‪9 13‬‬ ‫)‪((( 8+4 )÷ 4)× 75 )+( 6× 5‬‬ ‫ﺕ(‬
‫‪5‬‬ ‫پلهی یازدهم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬ ‫‪ 11‬گزینهی پ)‬
‫‪ 1‬حــرف «ب» ‪ 70‬تا ‪ -‬حــرف «ت» ‪ 88‬تا ‪-‬‬ ‫‪12‬‬
‫حرف «پ» ‪ 9‬تا‬
‫‪3‬‬

‫‪ 6‬تصویر اول‪ :‬ماشین‪ ،‬دوچرخه‪ ،‬گیتار‬ ‫پلهی دهـم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬
‫تصویر دوم‪ :‬سیب‪ ،‬منگنه‪ ،‬آچار‬
‫تصویر سوم‪ :‬ماهی‪ ،‬خودنویس‪ ،‬مسواک‬ ‫‪ 20 1‬تا خرگوش‬
‫تصویر چهارم‪ :‬ماشینحساب‪ ،‬اره‪ ،‬قایق‬ ‫‪ 2‬نام جهات‪ :‬چپ‪ ،‬راست‪ ،‬پایین‪ ،‬باا‪ ،‬راست‪،‬‬
‫‪ 7‬الف) راســت ‪ -‬ب) چپ ‪ -‬پ) راست ‪ -‬ت)‬ ‫چپ‪ ،‬پایین‪ ،‬راست‪ ،‬باا‪ ،‬پایین‬
‫‪4‬‬ ‫مــکان قرارگیری هر یک از جهات نســبت به‬
‫راست ‪ -‬ث) راست ‪ -‬ج) چپ‬
‫مربع‪ :‬راست‪ ،‬باا‪ ،‬راست‪ ،‬پایین‪ ،‬چپ‪ ،‬پایین‪ ،‬باا‪،‬‬
‫‪ 18 8‬مثلث در تصویر موجود است‪.‬‬ ‫راست‪،‬چپ‪ ،‬راست‬
‫‪9‬‬ ‫‪ 3‬گزینهی ‪4‬‬
‫‪ 4‬گزینهی ث)‬
‫‪ 5‬گزینهی ت)‬
‫‪ 6‬تصویــر‪ )1‬تفکــر دقیق‪ ،‬تصویــر‪ )2‬ترس‪،‬‬
‫تصویر‪ )3‬حرص و عصبانیت‪ ،‬تصویر‪ )4‬ناراحتی و‬
‫تنفر‪ ،‬تصویر‪ )5‬ناراحتی و تمایل برای گریه‬
‫‪ 5‬تصاویر ‪ 4‬و ‪7‬‬ ‫‪ 7‬تعداد مثلث با دایرهی وسط‪ 6 :‬تا‬
‫تعداد دایره با مثلث وسط‪ 3 :‬تا‬
‫‪ 6‬گزینههای ‪ 4 ،2‬و ‪6‬‬ ‫تعداد مستطیل با مثلث وسط‪ 9 :‬تا‬
‫‪ 7‬گزینهی الف‬ ‫تعداد مستطیل با دایرهی وسط‪ 6 :‬تا‬
‫پلهی دوازدهم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬ ‫‪ 8‬تعداد مستطیل‪ 14:‬تا‬ ‫‪8‬‬

‫‪ 2‬الف) روی دســتش ریخــت‪ -‬ب) آن را که‬ ‫تعداد مثلث‪ 25:‬تا‬

‫حساب پاک است ‪ -‬پ) همان برون ‪ -‬ت) توی‬
‫دیگ ‪ -‬ث) تو که اایی بلدی‬
‫‪ 4‬الف) حیاط‪ ،‬عکس‪ ،‬خانوادگی‪ ،‬عکاس‬
‫ب) میز‪ ،‬کنار‪،‬پنجره‪ ،‬باز‬
‫پ) پارک‪ ،‬بچهها‪ ،‬بازی‪ ،‬پیدا کردن‬
‫ت) باران‪ ،‬دختربچه‪ ،‬روز تولد‪ ،‬شمع‬
‫‪ 5‬تصاویر شمارهی ‪ 5 ،4 ،1‬و ‪8‬‬
‫‪ 9‬تصویــر اول‪ ،‬گزینــهی ب) ‪ -‬تصویر دوم‪،‬‬
‫گزینهی ب)‪ ،‬تصویر سوم‪ ،‬گزینهی ب)‬
‫‪ 21 10‬مثلث در شکل موجود است‪.‬‬
‫پلهی یازدهم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬
‫‪ 1‬تعــداد حرف «س» ‪ 43‬تــا ‪ -‬تعداد حرف‬
‫«ش» ‪ 47‬تا ‪ -‬تعداد حرف «ح» ‪ 15‬تا‬
‫پاسخنامه ‪291‬‬
‫‪ 24 5‬مثلث و ‪ 10‬مربع‬ ‫‪8‬‬ ‫‪ 6‬شمارهها به ترتیب از چپ به راست‪:‬‬
‫‪ 6‬تصاویر‪ 6 ،4 ،2‬و ‪9‬‬
‫‪15‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪13 12 11 10 9‬‬ ‫‪8 7 6 5 4‬‬ ‫‪3 2 1‬‬ ‫‪1-6-4-8-10-9-7-3-5-2‬‬
‫ن‬ ‫ا‬ ‫ا ن د ا ر‬ ‫پ س ت‬ ‫ل‬ ‫د ا خ‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 7‬حرف «ش» ‪ 17‬تا ‪ -‬حرف «چ» ‪ 6‬تا ‪ -‬حرف‬ ‫ا‬ ‫ک‬ ‫ا و ز ا‬ ‫گ و ا ه ی‬ ‫ر ل‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8 7‬‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫و س ت‬ ‫پ‬ ‫د ا د‬ ‫م ه ر‬ ‫‪3‬‬
‫«پ» ‪ 13‬تا ‪ -‬حرف «ن» ‪ 67‬تا‬ ‫م‬ ‫ب‬ ‫خ ز ا ن‬ ‫د و غ‬ ‫ا ی ت‬ ‫‪4‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬
‫ک‬ ‫ر‬ ‫ت ا‬ ‫ی ا‬ ‫ا ر‬ ‫م ی‬ ‫ب‬ ‫ن‬ ‫‪5‬‬
‫‪ 1 8‬و ‪10‬‬ ‫ن‬ ‫م ا ک‬ ‫م‬ ‫خ ی ا‬ ‫ی‬ ‫گ ا ه‬ ‫‪6‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬
‫ه‬ ‫پ ن ج ر‬ ‫س ل و ل ز‬ ‫ا ف‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪ 9‬واژگان پنجم‪ :‬میتوانیم‪ ،‬کنیم‪ ،‬تعیین‪ ،‬برای‪،‬‬ ‫خ‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫ا ن ه‬ ‫م ا ه ی‬ ‫ه ر ز‬ ‫‪8‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬
‫د‬ ‫ا‬ ‫ن ج ی ل‬ ‫ا‬ ‫ش ا ر‬ ‫ا ب‬ ‫‪9‬‬
‫کنیم‪ ،‬خود‪ ،‬بتوانیم‪ ،‬کنیم‪ ،‬از‪ ،‬تحت‪ ،‬میشــود‪،‬‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ت ق‬ ‫ب ه‬ ‫ش ن‬ ‫م ن‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫‪10‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬
‫پیشانی‪ ،‬رشد‪ ،‬از‪ ،‬و ‪ ،‬حیات‪ ،‬نوجوانی‪ ،‬و ‪ ،‬ادامه‪،‬‬ ‫پ‬ ‫م ه ا‬ ‫ی‬ ‫و ا ه‬ ‫س‬ ‫ی و ن‬ ‫‪11‬‬
‫اجرایــی‪ ،‬همراه‪ ،‬در ‪ ،‬هر‪ ،‬این‪ ،‬بــه‪ ،‬امروزه‪ ،‬نیز‪،‬‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ا ش ر‬ ‫ی م ا م‬ ‫پ ا‬ ‫‪12‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬
‫س‬ ‫و‬ ‫ا ت و ب‬ ‫ح ک ی م‬ ‫ر د ه‬ ‫‪13‬‬
‫اجرایی‪ ،‬موفقیت‬ ‫ت‬ ‫پ‬ ‫ا ن د ی‬ ‫گ‬ ‫ت کس‬ ‫و ا ی‬ ‫‪14‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬
‫تعداد واژگان‪ 147:‬تا‬ ‫ی‬ ‫ک‬ ‫س ب‬ ‫ن ه‬ ‫و م ن د ا‬ ‫ا ر ز‬ ‫‪15‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪10‬‬ ‫‪ 9‬تصویــر اول‪ ،‬گزینــهی ح) ‪ -‬تصویــر دوم‬ ‫‪ 9‬حداقل حرکات ازم ‪ 11‬حرکت است‪:‬‬
‫گزینهی ‪5‬‬ ‫دیســک ‪ 5‬به میلهی ب ‪ -‬دیسک ‪ 4‬به میلهی‬
‫‪ 10‬الف) ‪ - 22‬ب) ‪ - 16‬پ) ‪ - 7‬ت) ‪ 8‬و ‪4‬‬ ‫الف ‪ -‬دیســک ‪ 5‬به میلهی الف ‪ -‬دیسک ‪ 2‬به‬
‫‪ 11‬گزینهی پ)‬ ‫میلهی ب ‪ -‬دیسک ‪ 5‬به میلهی ب‪ -‬دیسک ‪4‬‬
‫به میلهی ج ‪ -‬دیسک ‪ 5‬به میلهی ج ‪ -‬دیسک ‪3‬‬
‫پلهی سیزدهم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬
‫به میلهی ب ‪ -‬دیسک ‪ 5‬به میلهی الف ‪ -‬دیسک‬
‫‪1‬‬ ‫‪ 4‬به میلهی ب ‪ -‬دیسک ‪ 5‬به میلهی ب‬
‫‪10‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪11 10 9 8‬‬ ‫‪7 6 5‬‬ ‫‪4 3 2 1‬‬
‫پلهی سیزدهم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ا ن گ و‬ ‫ک‬ ‫ی‬ ‫‪ 1‬م ش ت ر‬
‫‪1‬‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ب ی پ ر‬ ‫م ه‬ ‫‪ 2‬س ا ل و‬
‫ل‬ ‫س‬ ‫س ی‬ ‫ی ا د‬ ‫ش‬ ‫‪ 3‬ت ر‬
‫ی‬ ‫ی‬ ‫ش‬ ‫م ت‬ ‫ن د ا‬ ‫‪ 4‬و ل د‬
‫ب‬ ‫ا‬ ‫ا د‬ ‫و‬ ‫م ر‬ ‫‪ 5‬ر و ی ا‬
‫ا‬ ‫ه‬ ‫ر م ک‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ت ب ح‬ ‫‪6‬‬
‫ل‬ ‫خ و ن ی‬ ‫ه ا ل‬ ‫ا س‬ ‫‪ 7‬گ‬
‫م‬ ‫ت ا ر‬ ‫ی ک س‬ ‫ا‬ ‫‪ 8‬ا ر‬
‫د‬ ‫س‬ ‫ف ا‬ ‫م‬ ‫ا ل‬ ‫‪ 9‬و ز ی ن‬
‫ل‬ ‫ت‬ ‫ق‬ ‫ر د‬ ‫م ل ا‬ ‫‪ 10‬ز م ن‬
‫ا‬ ‫و‬ ‫ی ا ن‬ ‫م‬ ‫ف‬ ‫ک‬ ‫‪ 11‬ب ن‬
‫و‬ ‫ل‬ ‫خ ر م ا‬ ‫س ی‬ ‫‪ 12‬ا د ر ی‬
‫ر‬ ‫ی‬ ‫ا ک س‬ ‫د ر ی‬ ‫‪ 13‬ن ه ا ن‬

‫‪ 11‬گزینهی ج)‬
‫‪ 12‬گزینه پ)‬
‫‪2‬‬
‫پلهی دوازدهم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬
‫‪ 3‬الف) به عمل کار برآید ‪ -‬ب) اول خودت دوم‬
‫‪ 2‬تصویر‪ )1‬حسرت‪ ،‬تصویر‪ )2‬عصبانیت‪ ،‬تصویر‪)3‬‬ ‫کسی ‪ -‬پ) دل شکسته به کار نمیره ت) دشمن‬
‫اشمئزاز‪ ،‬تصویر‪ )4‬ناراحتی‪ ،‬تصویر‪ )5‬تعجب زیاد‬ ‫آن است که بخنداند ‪ -‬ث) دنیا را آب ببره‪.‬‬
‫‪ 3‬واژگان هفتم‪ :‬اســت‪ ،‬دچار‪ ،‬از‪ ،‬از‪ ،‬مسئول‪،‬‬ ‫‪ 5‬تصاویر شماره ‪ 3‬و ‪7‬‬
‫پیچیده‪ ،‬که‪ ،‬طور‪ ،‬نشده‪ ،‬بر‪ ،‬یک‪ ،‬سلولهای‪ ،‬نام‪،‬‬ ‫‪ 6‬الف) صبح‪ ،‬مدرسه‪ ،‬دوستان‪ ،‬گردش‬
‫که‪ ،‬تاثیر‪،‬کمتحرکی‪ ،‬ویژه‪ ،‬به‪ ،‬مطرح‪ ،‬اتفاقات‪ ،‬از‬ ‫ب) ویترین‪ ،‬مغازه‪ ،‬خریدار‪ ،‬بردن‬
‫تعداد واژگان‪153 :‬‬ ‫پ) بارش باران‪ ،‬شمال‪ ،‬توقف‪ ،‬کاشت‬
‫‪ 4‬تصویر ‪3‬‬ ‫ت) رادیو‪ ،‬بحث‪ ،‬دو نفر‪ ،‬عدم توافق‬
‫‪4‬‬
‫‪7‬‬
‫‪ 5‬حرف «ف» ‪ 10‬تا ‪ -‬حرف «ق» ‪ 3‬تا‬ ‫ﺷﺮﻭﻉ‬
‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪ 20 6‬موش در تصویر وجود دارد‪.‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪ 7‬نام اعداد‪ :‬یک‪ ،‬دو‪ ،‬ســه‪ ،‬چهار‪ ،‬پنج‪ ،‬چهار‪،‬‬
‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬
‫پنج‪ ،‬سه‪ ،‬شش‪ ،‬دو‪ ،‬پنج‪ ،‬یک‪ ،‬دو‪ ،‬چهار‪ ،‬پنج‬
‫تعداد تکرارها‪ :‬ســه‪ ،‬یک‪ ،‬دو‪ ،‬دو‪ ،‬سه‪ ،‬یک‪ ،‬دو‪،‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬
‫یک‪ ،‬دو‪ ،‬سه‪ ،‬یک‪ ،‬دو‪ ،‬چهار‪ ،‬سه‪ ،‬چهار‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
 ‫‪292‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪ -1‬نمیچکــه‪ -2 ،‬خشــک و تــر‪ -3 ،‬بهــار‪،‬‬ ‫پلهی چهاردهم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬
‫‪ -4‬وانگهی‪ -5 ،‬منزل‪ -6 ،‬شــتردزد‪ -7 ،‬قاضی‪،‬‬ ‫‪ 1‬مراحل ‪ -‬از دست دادن ‪ -‬افت ‪ -‬گرم ‪ -‬مستعد‬
‫راضی‪ -8 ،‬همسایه‪ -9 ،‬دانش‪ ،‬زیر آوری‬ ‫‪ -‬هوای ‪ -‬مشکات ‪ -‬قرار دادن ‪ -‬نوشیدن ‪ -‬عایم‬
‫‪2‬‬
‫پلهی چهاردهم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 1‬هوشــمند ‪ -‬بشــر ‪ -‬گفتوگو ‪ -‬زندگی ‪-‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬
‫گوشــیها ‪ -‬برنامههای ‪ -‬روبات ‪ -‬اجرا ‪ -‬بازی‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪ -‬پیشرفتهتر ‪ -‬شبیهتر ‪ -‬بیماریهایشان‬ ‫‪5‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪ 9‬تمریناول‪،‬گزینهیالف)تمریندوم‪،‬گزینهیپ)‬ ‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬
‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ 10‬تصویر اول‪ :‬گزینهی ب)‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ 3‬الف) برابری ‪ -‬ب) رد کردن ‪ -‬پ) امید ‪ -‬ت)‬
‫تصویر دوم‪ :‬گزینهی ت)‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫دوری کردن ‪ -‬ث) غیر واقعی ‪ -‬ج) فکر کردن‬
‫تصویر سوم‪ :‬گزینه پ)‬ ‫‪4‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫= ‪8 ÷ 4 × 3‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪ 11‬الف) ‪ - 13‬ب) ‪ - 4/5‬پ) ‪ - 12‬ت) ‪156‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫پلهی پانزدهم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪7 - 3 +‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪= 5‬‬
‫‪ 1‬الف) ‪ ،768‬ب) ‪ ،13‬پ) ‪ ،37‬ت) ‪253‬‬ ‫÷‬ ‫‪+‬‬ ‫‪+‬‬ ‫×‬
‫‪ 2‬الف) پرستش ‪ -‬ب) ابدی ‪ -‬پ) خوشبختی‬ ‫‪ 3‬الف) سود ‪ -‬ب) متعادل ‪ -‬پ) اطاعت کردن‬ ‫‪3 × 2‬‬ ‫‪- 4‬‬ ‫‪= 2‬‬
‫ت) تعلیم ث) ساختن ‪ -‬ج) گرانبها‬ ‫ت) دروغ ‪ -‬ث) تنبیه کردن ‪ -‬ج) مغلوب شدن‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬
‫‪3‬‬ ‫‪5 + 3 -‬‬ ‫‪6‬‬ ‫=‬ ‫‪2‬‬
‫‪4‬‬
‫‪6‬‬
‫‪7‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪2‬‬ ‫÷‬ ‫‪3‬‬ ‫=‬ ‫‪3‬‬ ‫‪15 14‬‬ ‫‪13 12 11‬‬ ‫‪10 9 8 7 6‬‬ ‫‪5 4 3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬
‫ت‬ ‫ا م و‬ ‫م‬ ‫گ ا ه‬ ‫و ا ب‬ ‫خ‬ ‫‪1‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫×‬ ‫‪+‬‬ ‫ح ه‬ ‫ن و‬ ‫و ی ب ر ه‬ ‫ا ک‬ ‫ر‬ ‫‪ 2‬ت‬
‫ت و‬ ‫ی ز‬ ‫و ا ر‬ ‫ه‬ ‫ل و ی‬ ‫و‬ ‫‪ 3‬ا‬
‫‪3‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪1‬‬ ‫×‬ ‫‪2‬‬ ‫=‬ ‫‪8‬‬
‫ﺷﺮﻭﻉ‬
‫ا د‬ ‫ا ل ح‬ ‫ر ا ب ه‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫‪ 4‬ر‬
‫×‬ ‫‪+‬‬ ‫÷‬ ‫‪-‬‬ ‫ن‬ ‫س ت ا‬ ‫ب ا‬ ‫ی ر‬ ‫ن ا ز‬ ‫خ‬ ‫‪5‬‬
‫ی ک‬ ‫ش‬ ‫م‬ ‫ا و ه و‬ ‫س ک ا‬ ‫و‬ ‫‪ 6‬ت‬
‫‪2‬‬ ‫×‬ ‫‪5‬‬ ‫÷‬ ‫‪2‬‬ ‫=‬ ‫‪5‬‬ ‫ر‬ ‫ن ت ی‬ ‫ا‬ ‫ز ی ن‬ ‫ب ن‬ ‫ا‬ ‫‪ 7‬ن‬
‫ا ا‬ ‫ا ه‬ ‫م ش ا ر ع‬ ‫ش ن‬ ‫ن‬ ‫‪ 8‬ب‬
‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬
‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫م چ‬ ‫ا ر‬ ‫ن ا ه‬ ‫ی‬ ‫م د ن‬ ‫‪ 9‬ی‬
‫ی ی‬ ‫ب ا د‬ ‫ن ت ه ی‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫‪ 10‬ه‬
‫‪8‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪6‬‬ ‫×‬ ‫‪3‬‬ ‫=‬ ‫‪6‬‬
‫د‬ ‫ت ج ر‬ ‫د س‬ ‫ی ی‬ ‫ر م ا‬ ‫خ‬ ‫‪11‬‬
‫و م‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫ر ه ی د‬ ‫ه ا ب‬ ‫ر‬ ‫‪ 12‬ا‬
‫ا س‬ ‫ی ر ب‬ ‫ا‬ ‫ش ر و‬ ‫ت ر‬ ‫و‬ ‫‪ 13‬ن‬
‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ر ی‬ ‫ش ی‬ ‫گ سس د ن‬ ‫ک ی‬ ‫ب‬ ‫‪ 14‬س‬
‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ی‬ ‫ص ا د‬ ‫ا ق ت‬ ‫ر‬ ‫م ک ا‬ ‫ه‬ ‫‪15‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ی ک ه‬ ‫د‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫‪1‬‬
‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫پ‬ ‫ا س م‬ ‫ق‬ ‫ا‬ ‫‪ 2‬س ی‬
‫‪ 8‬تمرین اول‪ :‬گزینه الف‬
‫‪2‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫تمرین دوم‪ :‬گزینه الف‬
‫د‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫و ی‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا س ر‬ ‫‪3‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫د ی س و ن‬ ‫ا س ا‬ ‫م‬ ‫ت و‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ن ی ت‬ ‫ت ب ت‬ ‫‪5‬‬
‫ح‬ ‫ط‬ ‫ه‬ ‫خ‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫گ‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ش‬ ‫ح‬ ‫ص‬ ‫خ‬ ‫گ‬ ‫و‬
‫‪6‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ل و‬ ‫ل گ د‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫‪ 6‬م‬
‫ش‬ ‫ذ‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ظ‬ ‫ک‬ ‫ص‬ ‫ش‬ ‫ض‬ ‫د‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫ش‬ ‫ا‬ ‫ن‬
‫ن‬ ‫ا‬ ‫ر ی‬ ‫ا‬ ‫ی ن‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫‪ 7‬ی ب‬
‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫ش ت ر‬ ‫ا س ا‬ ‫‪ 8‬ت ر ت ی ب‬
‫ر‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ق‬ ‫س‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ظ‬ ‫ز‬ ‫ه‬ ‫ه‬ ‫ا‬ ‫د‬
‫و‬ ‫ا‬ ‫ض‬ ‫غ‬ ‫ک‬ ‫ا‬ ‫گ‬ ‫غ‬ ‫ن‬ ‫ن‬ ‫ل‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫س‬ ‫غ‬
‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ت ج ن‬ ‫ر‬ ‫ن ه‬ ‫‪9‬‬
‫ز‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫ش‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫م‬ ‫خ‬ ‫ا‬ ‫س‬ ‫ش‬ ‫م‬ ‫ز‬
‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫ن س‬ ‫ا‬ ‫ت و ل ف ر‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫‪10‬‬ ‫گ‬ ‫گ‬ ‫س‬ ‫ز‬ ‫ت‬ ‫ذ‬ ‫د‬ ‫ه‬ ‫م‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ت‬ ‫ه‬ ‫گ‬
‫ر ش‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ن م‬ ‫‪ 11‬ش ی م ی‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ع‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫گ‬ ‫ش‬ ‫ت‬ ‫ق‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ک‬ ‫خ‬
‫‪ 6‬تصویــر‪ )1‬نابــاوری‪ ،‬تصویــر‪ )2‬بیتفاوتی‪،‬‬ ‫د‬ ‫و ج و‬ ‫د‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ر ی‬ ‫ا‬ ‫‪ 12‬ه‬ ‫ر‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫ک‬ ‫چ‬ ‫ی‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫ح‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫م‬ ‫د‬ ‫ش‬ ‫ا‬
‫تصویر‪ )3‬ناباوری و نگرانی‪ ،‬تصویر‪ )4‬عصبانیت‪،‬‬ ‫س ر ش ت‬ ‫ب ه‬ ‫ا‬ ‫‪ 13‬د ب ه‬ ‫ه‬ ‫ث‬ ‫م‬ ‫س‬ ‫ت‬ ‫ی‬ ‫ت‬ ‫د‬ ‫ض‬ ‫ح‬ ‫ک‬ ‫خ‬ ‫ز‬ ‫ا‬ ‫ک‬
‫ا‬ ‫ق‬ ‫ش‬ ‫ر‬ ‫ل‬ ‫خ‬ ‫ن‬ ‫ی‬ ‫ل‬ ‫ج‬ ‫ش‬ ‫ی‬ ‫د‬ ‫ک‬ ‫ا‬
‫تصویر‪ )5‬پشیمانی و ناراحتی‪ ،‬تصویر‪ )6‬حسرت‪،‬‬ ‫ب‬ ‫ظ‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ب‬ ‫ش‬ ‫ب‬ ‫و‬ ‫ک‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫س‬ ‫ش‬ ‫ض‬
‫تصویر ‪ )7‬ناراحتی‪ ،‬تصویر ‪ )8‬رضایت و خوشحالی‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ه‬ ‫ل‬ ‫ز‬ ‫ز‬ ‫ا‬ ‫ح‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫ک‬ ‫ش‬ ‫ش‬ ‫ه‬ ‫ا‬
‫ا‬ ‫س‬ ‫ض‬ ‫ن‬ ‫ت‬ ‫د‬ ‫چ‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ص‬ ‫ش‬ ‫گ‬ ‫ن‬ ‫ک‬ ‫ق‬
‫‪ 7‬تعداد حرف اِ‪ 19 :‬تا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫ب‬ ‫س‬ ‫ر‬ ‫ر‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ت‬

‫تعداد حرف اُ‪ 22 :‬تا‬ ‫ف‬

‫خ‬
‫ق‬
‫ت‬
‫ا‬
‫م‬
‫ن‬
‫غ‬
‫ف‬
‫ل‬
‫ض‬
‫ا‬
‫ی‬
‫ح‬
‫ب‬
‫ش‬
‫ض‬
‫و‬
‫ب‬
‫خ‬
‫ن‬
‫م‬
‫ه‬
‫ا‬
‫ذ‬
‫ی‬
‫ز‬
‫س‬
‫د‬
‫ا‬
‫پاسخنامه ‪293‬‬
‫‪ 10‬گزینهی ‪6‬‬ ‫‪ 6‬تصویر‪ )1‬نابــاور و نگران‪ ،‬تصویر‪ )2‬عصبی و‬ ‫‪ 8‬تعداد عدد ‪ 8 :4‬تا‬
‫پلهی شانزدهم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬ ‫دلخور‪ ،‬تصویر‪ )3‬خوشــحال‪ ،‬تصویر‪ )4‬متعجب‬ ‫تعداد عدد ‪ 7 :9‬تا‬
‫و غافلگیــر‪ ،‬تصویر‪ )5‬متفکر و درحال نقشــه‬
‫‪ 1‬الــف) ‪ - 3/1‬ب) ‪ - 5‬پ) ‪ - 57‬ت) ‪500‬‬ ‫‪ 9‬تصویــر اول‪ ،‬گزینــهی ت) ‪ -‬تصویر دوم‪،‬‬
‫کشیدن‪ ،‬تصویر‪ )6‬راضی‪ ،‬تصویر ‪ )7‬مردد‪ ،‬تصویر‬
‫ث) ‪ - 560‬ج) ‪555‬‬ ‫گزینهی ت)‬
‫‪ )8‬متعجب‬
‫‪ 2‬الف) نه به اون شــوری ِ شور ‪ -‬ب) مزد آن‬ ‫‪ 7‬عدد ‪ 6 :3‬بار ‪ -‬عدد ‪ 7 :7‬بار‬ ‫‪ 11‬گزینهی ت)‬
‫گرفت جان برادر که کار کرد ‪ -‬پ) که با من هر‬
‫چه کرد آن آشنا کرد‪.‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪ 8‬تصویر ‪ ،1‬گزینهی الف) ‪ -‬تصویر ‪ ،2‬گزینهی‬
‫‪ 3‬تصویــر اول‪ ،‬گزینهی الــف ‪ -‬تصویر دوم‪،‬‬ ‫پ) ‪ -‬تصویر ‪ ،3‬گزینهی پ)‬ ‫‪13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2‬‬ ‫‪1‬‬
‫و‬ ‫ک ا‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ر ب‬ ‫ه‬ ‫چ ی ر‬ ‫‪1‬‬
‫گزینهی پ ‪ -‬تصویر سوم‪ ،‬گزینهی ب ‪-‬‬ ‫‪ 9‬گزینهی الف)‬ ‫ه ن‬ ‫ر‬ ‫ت ر س ا‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫‪ 2‬ک ر‬
‫گ ل و‬ ‫ش ی د‬ ‫و ن‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫‪3‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪ 10‬تصویــر اول‪ ،‬گزینــهی ‪ - 5‬تصویــر دوم‪،‬‬ ‫د ی س‬ ‫د گ ر‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ل‬ ‫‪4‬‬
‫‪13‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪11 10 9‬‬ ‫‪8 7 6‬‬ ‫‪5 4 3‬‬ ‫‪2 1‬‬
‫ه‬ ‫ن‬ ‫ر ا ه‬ ‫م‬ ‫ن‬ ‫د ب ا‬ ‫ب ا‬ ‫‪1‬‬
‫گزینهی الف)‬ ‫ی و ن‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫د‬ ‫‪ 5‬چ ی ن ه‬
‫م ک‬ ‫د‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫ج‬ ‫‪ 6‬ک ا‬
‫م‬ ‫ا‬ ‫ا ن د‬ ‫ا ر‬ ‫ا ن ب‬ ‫ا‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 11‬الف) ‪ - 8‬ب) ‪ - 7‬پ) ‪32‬‬ ‫و ت ن‬ ‫ه‬ ‫و ن ک‬ ‫م ک‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫‪7‬‬
‫ه‬ ‫ن‬ ‫ج د‬ ‫ز ب ر‬ ‫ر ا‬ ‫د ا‬ ‫‪3‬‬ ‫ا ک و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ن و ن و‬ ‫ا‬ ‫‪ 8‬خ‬
‫پ‬ ‫ک‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ب ا ن‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫ا ر‬ ‫‪4‬‬ ‫پلهی شانزدهم ‪ -‬تمرینهای تقویتشناختی‬ ‫م ی ن‬ ‫ل ب و‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫س د‬ ‫‪9‬‬
‫ر‬ ‫و‬ ‫س م‬ ‫ا ن ه‬ ‫ک ر‬ ‫م ا‬ ‫‪5‬‬
‫‪ 1‬الــف) ‪ - 1350‬ب) ‪ - 100/32‬پ) ‪144‬‬ ‫ا س‬ ‫ت‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫و‬ ‫ا‬ ‫‪ 10‬ف ر‬
‫س‬ ‫ر‬ ‫ب ن ا‬ ‫ل ی‬ ‫ت و ا‬ ‫م‬ ‫‪6‬‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ط ی ر‬ ‫م ک ر‬ ‫و ل‬ ‫ا‬ ‫‪11‬‬
‫ی‬ ‫ی د ر‬ ‫ل‬ ‫ش‬ ‫ر ا ن‬ ‫د‬ ‫‪7‬‬ ‫ت) ‪ - 6/79‬ث) ‪ - 34‬ج) ‪3300‬‬ ‫م ع‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ق‬ ‫ا‬ ‫ی ر‬ ‫‪ 12‬خ ش ت‬
‫ه‬ ‫ر ا ت‬ ‫ک ا‬ ‫ی ک ه‬ ‫ا ر‬ ‫‪8‬‬
‫م ه‬ ‫ا ن‬ ‫ا ی ر‬ ‫ک ب‬ ‫ر ا‬ ‫‪9‬‬
‫‪ 2‬الف) صــد تا عاقل نمیتونن بیرون بیارنش‬ ‫ل‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫ه‬ ‫ن ه ی م‬ ‫‪ 13‬ر ن و‬

‫ی و‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫ر م ن‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫د ی‬ ‫‪10‬‬ ‫ب) طرف رو توی ده راه نمیدادن ‪ -‬پ) هر که‬ ‫پلهی پانزدهم ‪ -‬تمرینهایی برای تثبیت‬
‫ن ا‬ ‫م ا‬ ‫د ی ا‬ ‫ب ر‬ ‫ا گ‬ ‫‪11‬‬ ‫در این بزم مقربتر اســت ‪ -‬ت) وای به روزی‬
‫ز‬ ‫ل ی ل‬ ‫ا ک‬ ‫ن د و‬ ‫ن ا‬ ‫‪12‬‬ ‫که بگندد نمک‪.‬‬ ‫‪ 1‬الــف) ‪ - 169/75‬ب) ‪ - 1536‬پ) ‪180‬‬
‫م ی‬ ‫س ل ی‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫د ی د‬ ‫ل ن‬ ‫‪13‬‬ ‫ت) ‪ - 25/36‬ث)‪ - 120/6‬ج) ‪1575‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ 5‬مکان قرارگیری هر یک از جهات نسبت به مربع‪:‬‬ ‫‪ 2‬الــف) آزاد ‪ -‬ب) خوشــحال ‪ -‬پ) آشــکار‬
‫پایین‪ ،‬باا‪ ،‬راســت‪ ،‬چپ‪ ،‬باا‪ ،‬راست‪ ،‬چپ‪ ،‬پایین‪،‬‬ ‫ت) پیر ‪ -‬ث) استراحت ‪ -‬ج) شکار‬
‫راست‪ ،‬راست‪ ،‬باا‪ ،‬باا‪ ،‬باا‪ ،‬پایین‪ ،‬راست‪ ،‬چپ‬ ‫‪3‬‬
‫‪ 7‬گزینهی پ)‬
‫‪9‬‬
‫‪3‬‬ ‫×‬ ‫‪1‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪5‬‬ ‫=‬ ‫‪8‬‬
‫×‬ ‫‪+‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪4‬‬ ‫×‬ ‫‪8‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪3‬‬ ‫=‬ ‫‪29‬‬
‫‪ 4‬حرف «هـ»‪ 43 :‬تا ‪ -‬حرف «س»‪ 17 :‬تا‬
‫‪-‬‬ ‫‪-‬‬ ‫×‬
‫‪9‬‬ ‫×‬ ‫‪6‬‬ ‫÷‬ ‫‪2‬‬ ‫=‬ ‫‪27‬‬ ‫‪5‬‬
‫×‬ ‫×‬ ‫×‬ ‫‪13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2‬‬ ‫‪1‬‬
‫ز‬ ‫م‬ ‫ر‬ ‫ا ک‬ ‫ت ر ی‬ ‫‪ 1‬ک ف ه‬
‫‪5‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪7‬‬ ‫=‬ ‫‪1‬‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ه‬ ‫ل ی م‬ ‫و‬ ‫‪ 2‬ب ل م‬
‫‪+‬‬ ‫÷‬ ‫‪-‬‬ ‫ن د‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ل‬ ‫ر‬ ‫ف س ا‬ ‫ا‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ 4‬گزینهی پ)‬
‫و ب ل‬ ‫ن‬ ‫‪ 4‬ب ل ن د گ و‬
‫‪4‬‬ ‫×‬ ‫‪9‬‬ ‫÷‬ ‫‪6‬‬ ‫=‬ ‫‪6‬‬ ‫ه‬ ‫ی ز‬ ‫ا‬ ‫ج‬ ‫ا‬ ‫ن ی‬ ‫گ و‬ ‫‪5‬‬ ‫‪5‬‬
‫=‬ ‫=‬ ‫=‬ ‫ن س ی م‬ ‫ن‬ ‫و‬ ‫ب ی ر‬ ‫د‬ ‫ر‬ ‫‪6‬‬
‫ا‬ ‫ر‬ ‫م‬ ‫ه‬ ‫ی د‬ ‫ا‬ ‫ف‬ ‫ه‬ ‫‪ 7‬س ر‬
‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬
‫‪19‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪22‬‬ ‫م‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ن‬ ‫ن ش ا‬ ‫‪ 8‬ت ن ف س‬
‫د ی ن‬ ‫ن م‬ ‫ت ر ک‬ ‫ا‬ ‫م‬ ‫‪9‬‬
‫ر ی س ت‬ ‫ت و‬ ‫و‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫پ‬ ‫‪10‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ 10‬تصویــر اول‪ ،‬گزینــهی ب) ‪ -‬تصویر دوم‪،‬‬
‫ل ی‬ ‫ا‬ ‫ه‬ ‫ا‬ ‫خ‬ ‫ا‬ ‫ب‬ ‫ی‬ ‫ا‬ ‫‪ 11‬ن‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪5‬‬
‫گزینهی پ)‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ی‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫ز‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫‪ 12‬ک ب ک‬
‫‪5‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬
‫ه‬ ‫ش م‬ ‫ر ی ه‬ ‫س و‬ ‫ر‬ ‫‪ 13‬س و‬
‫‪ 12‬تصویــر اول‪ ،‬گزینــهی پ ‪ -‬تصویــر دوم‪،‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪3‬‬
‫گزینهی پ ‪ -‬تصویر سوم‪ ،‬گزینهی الف‬ ‫‪ 22 6‬تا تخممرغ‬
‫‪6‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪ 7‬الف) ‪ - 24‬ب) ‪ - 7‬پ) نفر سوم‬ ‫‪4‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪9‬‬
‫‪ 8‬الف) علی ‪ -‬ب) ‪ - 23‬پ) ‪43‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬

‫‪ 9‬الف) گزینهی ‪ - 2‬ب) گزینهی ‪3‬‬

 ‫ﻧﺸﺮ ﺗﺨﺼﺼﻰ ﻛﺘﺎﺏ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﭘﺮﻭﺭﻯ‬
‫ﺁﺳﻴﺐ ﻫﺎﻯ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻃﺐ ﺍﻋﺘﻴﺎﺩ ﻋﻠﻮﻡ ﺷﻨﺎﺧﺘﻰ ﺭﻭﺍﻧﺸﻨﺎﺳﻰ |‬

‫چگونه توانمندیهای مغز خود را در گذر‬ ‫تسهیل و تسریع تکامل مغز کودکان‬ ‫کتاب آموزش و تمرین برای فعالسازی‬
‫زمان حفظ و تقویت کنیم؟‬ ‫از بارداری تـا یکسالگـی‬ ‫توجه و تمرکز در کودکان و بزرگساان‬

‫یوگا با رنگها‬ ‫آموزش و تمرین برای‬ ‫آموزش و تمرین برای فعالسازی‬

‫کمک به کاهش استرس و افزایش توجه‬ ‫فعالسازی حافظهای توانمند‬ ‫توانمندیهای مغزی‬
 ‫چگونه در ‪ 24‬پله‪ ،‬با بهرهگیری از مغز هوشــمند‪،‬‬
‫چاقــی ناخواســتهی خــود را مغلــوب کنیم؟‬

‫‪ 168‬صفحــه دورنگ‬
‫به زبان ساده همراه با‬
‫تصویرسازی کارتونی‬
‫در قطــــع وزیــری‬

‫آیا خوردنهای شما فقط به دلیل گرسنگی و نیاز بدن است؟‬

‫• گاه بدون هیچ دلیلی ناگهان دوست دارم غذا بخورم‪.‬‬
‫• وقتی عصبی میشوم غذا خوردن‪ ،‬مرا آرام میکند‪.‬‬
‫• احساس میکنم از غذا خوردن‪ ،‬سیر نمیشوم‪.‬‬
‫• وقتی ذهنم مشغول است‪ ،‬هر خوراکی که در دسترسم باشد‪ ،‬میخورم‪.‬‬
‫مولف‪:‬دکتر حامد اختیاری‬

‫ﻧﺸﺮ ﺗﺨﺼﺼﻰ ﻛﺘﺎﺏ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﭘﺮﻭﺭﻯ‬

‫ﺁﺳﻴﺐ ﻫﺎﻯ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻃﺐ ﺍﻋﺘﻴﺎﺩ ﻋﻠﻮﻡ ﺷﻨﺎﺧﺘﻰ ﺭﻭﺍﻧﺸﻨﺎﺳﻰ |‬

‫ﻧﺸﺮ ﺗﺨﺼﺼﻰ ﻛﺘﺎﺏ ﻫﺎﻯ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﭘﺮﻭﺭﻯ‬

‫ﺁﺳﻴﺐ ﻫﺎﻯ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻃﺐ ﺍﻋﺘﻴﺎﺩ ﻋﻠﻮﻡ ﺷﻨﺎﺧﺘﻰ ﺭﻭﺍﻧﺸﻨﺎﺳﻰ‬

‫مـرکــز پخــــش‪021 66481989 :‬‬

‫فروشگاه اینترنتی‪www.mehrsa.org :‬‬
Self Help Work Book
Graded Cognitive Training Exercises

Published by ��������� Mehrsa Publication Institute

Authors �������������������� Hamed Ekhtiari, Tara Rezapour
Illustrator ����������������������������������������� Naeem Tadayon
Production Manager ���������� Masoome Garshasbi
Art Director ������������������������������������� Mohsen Farhadi
Graphic Designer ������������������������ Alireza Mozayani
Mina Gharibi
Literary Editor���������������������������� Fatemeh Sadeghian
Somayeh Heydari
ISBN���������������������������������������������� 978-600-6591-52-0
Address: No.1, Saber Al, South Kargar St,
Enghelab Sq, Tehran, Iran
Tel ��������������������������������������������������:+98(21)66481989
SMS: �������������������������������������������������������������10001989
www.mehrsa.org info@mehrsa.org

Stepping
Toward
Empowerment
Mehrsa Publication

Institute for Cognitive

Science Studies