SPRAWDZIAN NA POCZĄTEK

Czy znam lekturę? Grupa A

1. Oceń prawdziwość stwierdzeń na temat Potopu Henryka Sienkiewicza. Zaznacz literę P,
jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe. [0–2]
Potop to trzecia część Trylogii Henryka Sienkiewicza. P F
Kmicic był spokrewniony z księciem Januszem Radziwiłłem. P F
Akcja powieści rozpoczyna się zimą 1655 roku. P F
Przedstawione wydarzenia rozgrywają się za panowania Jana III Sobieskiego. P F
Andrzej Kmicic w Częstochowie wysadził kolubrynę. P F
Żyjący na Żmudzi ród Billewiczów wywodził się od Mendoga. P F

2. Jaka była, wyrażona w testamencie, ostatnia wola Herakliusza Billewicza? [0–1]

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Którzy bohaterowie występują w Potopie? Zaznacz właściwą odpowiedź. [0–1]
A. Michał Wołodyjowski, Roch Kowalski, Sakowicz, Oleńka Billewiczówna
B. Andrzej Kuklinowski, Azja Tuhajbejowicz, Jan Skrzetuski, Zagłoba
C. Michał Wołodyjowski, Krystyna Drohojowska, Roch Kowalski, Bohun
D. Andrzej Kuklinowski, Longinus Podbipięta, Ketling, Jan Skrzetuski
4. Scharakteryzuj Kmicica przed jego przemianą. [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5. Opisz relację między Kmicicem a księciem Januszem Radziwiłłem. [0–1]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
6. Wyjaśnij, dlaczego Kmicic używał imienia Babinicz. [0–1]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
SPRAWDZIAN NA POCZĄTEK

Czy znam lekturę? Grupa B

1. Oceń prawdziwość stwierdzeń na temat Potopu Henryka Sienkiewicza. Zaznacz literę P,
jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo literę F – jeśli jest fałszywe. [0–2]
Potop to trzecia część Trylogii Henryka Sienkiewicza. P F
Żyjący na Żmudzi ród Billewiczów wywodził się od Mendoga. P F
Przedstawione wydarzenia rozgrywają się za panowania Jana III Sobieskiego. P F
Akcja powieści rozpoczyna się zimą 1655 roku. P F
Kmicic był spokrewniony z księciem Januszem Radziwiłłem. P F
Andrzej Kmicic w Częstochowie wysadził kolubrynę. P F

2. Za pomocą jakiego podstępu Zagłoba uwolnił pułkowników? [0–1]

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Którzy bohaterowie występują w Potopie? Zaznacz właściwą odpowiedź. [0–1]
A. Andrzej Kuklinowski, Roch Kowalski, Jan Skrzetuski, Zagłoba
B. Michał Wołodyjowski, Barbara Jeziorkowska, Jan Skrzetuski, Sakowicz
C. Longinus Podbipięta, Roch Kowalski, Andrzej Kuklinowski, Bohun
D. Michał Wołodyjowski, Roch Kowalski, Horpyna, Longinus Podbipięta
4. Scharakteryzuj Kmicica po jego przemianie. [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5. Wyjaśnij, dlaczego Kmicic porwał księcia Bogusława. [0–1]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
6. W jaki sposób Kmicic przyczynił się do klęski Szwedów pod Częstochową? [0–1]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
 KARTA PRACY

Karta pracy Od Dumasa do Sienkiewicza

1. Przeczytaj fragment rozprawy historycznoliterackiej i wykonaj polecenia pod tekstem.
Trzy powieści Sienkiewicza, Ogniem i mieczem, Potop i Pan Wołodyjowski, stanowiące swoistą całość,
zwykło się u nas nazywać Trylogią, wyrazem przejętym z dziejów dramaturgii starogreckiej,
stosowanym do cyklu trzech tragedii, stanowiących całość artystyczną. W danym wypadku jednak
sięgano nie tyle do odległej tradycji antycznej, lecz do źródła znacznie bliższego, do cyklu trzech
powieści historycznych Aleksandra Dumasa, Trzech muszkieterów, W dwadzieścia lat później
i Wicehrabiego de Bragelonne, dzięki którym pisarz francuski zdobył rozgłos światowy i niewątpliwie
przykładem swym zachęcił Sienkiewicza do podjęcia analogicznej pracy. […]
Dumas obrał sobie drogę stosunkowo prostą, ukazując wyczyny trzech, a raczej czterech
muszkieterów królewskich w obrębie lat pięćdziesięciu, Sienkiewicz natomiast, wprowadziwszy
czwórkę swych rycerzy, Skrzetuskiego, Zagłobę, Podbipiętę i Wołodyjowskiego, przedostatniego
z nich uśmiercił bohatersko pod Zbarażem, pierwszego zaś, Skrzetuskiego, ograniczył właściwie do
ram Ogniem i mieczem, w Potopie bowiem wyznaczył mu rolę jedynie epizodyczną, wysuwając na
miejsce czołowe Kmicica, wynagrodził go jednak, ukazawszy go w towarzystwie synów na polu bitwy
pod Chocimiem, której przyjaciele jego młodości nie dożyli. Przyjaciele ci, a więc Zagłoba
i Wołodyjowski, w dwu dalszych członach cyklu otrzymali funkcje niemal równie doniosłe jak na
kartach Ogniem i mieczem i okoliczność ta sprawiła, iż oni to właśnie są, czy przynajmniej wydają się,
bohaterami Trylogii spajającymi całość cyklu. Czy jednak obydwaj i dlaczego, oto pytanie wymagające
odpowiedzi, a nie jest ona bynajmniej łatwa […]
Powieść historyczna, jak wiadomo, to nieodrodna córa epopei, którą w Rzymie nazywano
„pieśnią bohaterską” (carmen heroicum) i trwałość tego dziedzictwa występuje bardzo wyraźnie
choćby w obu trylogiach, francuskiej i polskiej. „Bohaterami" obydwu są wojskowi, oficerowie nad
Sekwaną kawalerami, nad Wisłą rycerzami zwani, dowódcy niesięgający wyżej pułkownika, doskonali
żołnierze, jak d’Artagnan czy Wołodyjowski, „pierwsze szable" w swoich krajach, określenie to
bowiem Sienkiewicz zapożyczył od Dumasa i przeniósł na swego „Małego Rycerza". A skoro tak, czyż
za bohatera uznać można imć Onufrego Zagłobę, któremu wprawdzie na transparencie w stanicy
wypisano „Wszystkiego kawalerstwa największa ozdoba”, a który w karierze swej dwukrotnie stał na
czele – raz podjazdu złożonego z kilkudziesięciu semenów, ponownie zaś na czele małej bodajże
dywizji, zaszczycony godnością regimentarza.
Julian Krzyżanowski, Bohater „Trylogii”, „Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza”
1966, nr 1, s. 5–11.
a) Wymień tytuły kolejnych powieści składających się na Trylogię.
___________________________________________________________________________
 KARTA PRACY

b) Podaj, jakie dzieło było dla Sienkiewicza inspiracją podczas pisania Trylogii.
___________________________________________________________________________

c) Określ, jaka jest główna różnica między cyklem Dumasa a Trylogią Sienkiewicza.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

d) Wyjaśnij znaczenie zdania: „Powieść historyczna, jak wiadomo, to nieodrodna córa

epopei, którą w Rzymie nazywano «pieśnią bohaterską» (carmen heroicum)”.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

e) Wymień wyznaczniki gatunkowe powieści historycznej.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

f) Podaj dwa przykłady powieści historycznej inne niż w tekście Krzyżanowskiego.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Przeczytaj fragment rozprawy historycznoliterackiej i wykonaj polecenia pod tekstem.

Sprawa realizmu w powieści historycznej jest zagadnieniem bardzo trudnym, bo zawiłym
i wieloznacznym. Nie zapuszczając się w dociekania nad nią i upraszczając rzecz do ostateczności,
powiedzieć by można, iż podstawowym warunkiem owego realizmu jest źródłowa znajomość
przeszłości u pisarza […]. Że zasada to podstawowa, świadczą dwie odmiany jej pojmowania,
powszechnie znane i na pozór diametralnie przeciwne. Pierwsza – to naiwne i wulgarne przekonanie
ogółu czytelników, że powieść historyczna jest wiernym obrazem przeszłości, że więc wystarcza do jej
poznania w tym samym stopniu co studium naukowe. Że zatem Zagłoba, Wołodyjowski i Skrzetuski są
postaciami historycznymi w tej samej mierze co ich partnerzy powieściowi: Wiśniowiecki
 KARTA PRACY

i Chmielnicki, Czarniecki i Jan Kazimierz. Niewiele lepszy, niestety, jest pogląd zawodowych
historyków. Wychodzą oni z założenia, iż powieść historyczna nie daje wiernego obrazu przeszłości,
i skupiają uwagę na wyławianiu jej błędów, istotnych i pozornych. Dowodzą więc, iż Zagłoby
i Podbipięty w ogóle nie było, że Skrzetuski i Wołodyjowski poza nazwiskami nie mają nic wspólnego
z wojskowymi o tych nazwiskach, że Wiśniowiecki i Chmielnicki sportretowani są fałszywie, że
wreszcie bitwy pod Machnówką i uratowania króla przez górali wcale nie było. Pogląd ten dlatego
jest niewiele lepszy od poprzedniego, że stawia on dziełu literackiemu wymagania, których spełnić
ono nie może, ex definitione bowiem jest ono produktem sztuki, a nie nauki, i rządzi się prawami
nauce obcymi. Przy całej więc biegunowej odmienności obydwa te poglądy mają wspólną podstawę:
zakładają źródłową znajomość historii u autora powieści historycznej; z tym, że pierwszy przyznaje
mu ją na kredyt, drugi zaś odsądza go od niej, usiłuje bowiem wykazać wszelkie jej niedomagania.
W dziejach recepcji twórczości Sienkiewicza obydwa te, jednakowo błędne, stanowiska występowały
niejednokrotnie.
Julian Krzyżanowski, Pasek i Sienkiewicz: do źródeł „Trylogii”,
„Pamiętnik Literacki” 1956, nr 4, s. 302–303.

a) Wyjaśnij na podstawie tekstu, dlaczego sprawa realizmu w powieści historycznej jest

zagadnieniem trudnym i niejednoznacznym.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

b) O jakich dwóch postawach czytelników wobec powieści historycznych pisze autor?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

c) Co łączy dwie przedstawione wcześniej postawy?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
 KARTA PRACY

Karta pracy Podróż śladami szlachty laudańskiej

1. Opisz miejscowości i podaj, z jakimi wydarzeniami z Potopu są związane.
Miejscowość Opis i wydarzenie
Wodokty

Lubicz

Upita

Birże

Kiejdany

Taurogi

Ujście

Tykocin

Rudnik

Sokółka
 KARTA PRACY

Częstochowa

Lwów

Głogówek

Zamość

Warszawa

Warka

Prostki

2. Wyjaśnij podane nazwy.

Żmudź – ___________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Litwa – ____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Korona – ___________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Lauda – ____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
 KARTA PRACY

Karta pracy Dwóch nawróconych warchołów

1. Wskaż analogie między biografiami Jacka Soplicy a Andrzeja Kmicica. Zapisz wnioski.
Jacek Soplica Andrzej Kmicic
Jest młodym, przystojnym szlachcicem,
zapalczywym i porywczym.
Zakochuje się w Ewie Horeszkównie, zostaje
odrzucony przez jej ojca.
Popada w nałóg pijaństwa, zaniedbuje dom
i żonę, której nie kocha.
Zabija Stolnika, kierując się urażoną dumą
i chęcią zemsty.
Zostaje posądzony o zdradę ojczyzny i zmowę
z Moskalami.
Podejmuje próby odkupienia win.
Zmienia nazwisko na „Robak”, wstępuje
do klasztoru, zostaje tajnym emisariuszem.
Bierze udział w wojnach napoleońskich,
wielokrotnie odnosi rany i jest więziony.
Ocala życie hrabiemu i, sam ranny, umiera.
Przed śmiercią odkrywa swą tożsamość
i spowiada się przed Gerwazym.

Zostaje pośmiertnie zrehabilitowany w liście

cesarza odczytanym w czasie nabożeństwa.
Jego syn ma poślubić Zosię – córkę Ewy.

wnioski: ___________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Wyjaśnij znaczenie słowa warchoł. Jakie cechy Kmicica ma bohater piosenki Warchoł?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
 KARTA PRACY

Karta pracy Słuckie pasy i kontusze

1. Wyjaśnij znaczenie podanych pojęć.
sarmatyzm – ________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
neosarmatyzm – _____________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Zapoznaj się z fragmentem piosenki przypisywanej Aleksandrowi Fredrze i wyjaśnij, na

czym polega neosarmatyzm w tym utworze.
Cieszmy się, bracia, nadzieją, Kontusze, kołpaki, rysie,
Że nam wrócą dawne czasy, I owe zwyczaje dawne,
Że nam jeszcze zajaśnieją Nade wszystko owo sławne
Karabele, słuckie pasy, Staropolskie: „Kochajmy się!”
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

3. Wymień trzy zwyczaje szlacheckie opisane w Potopie.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

4. Jaką funkcję pełni neosarmatyzm w powieści Sienkiewicza?

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
 KARTA PRACY

Karta pracy Symboliczność „Potopu”

1. Uzupełnij tabelę wyjaśnieniami dotyczącymi podanych terminów.
Motyw Archetyp Symbol
Definicja: Definicja: Definicja:

Przykład: Przykład: Przykład:

2. Przedstaw, jak w Potopie zostały zrealizowane wymienione motywy. Odwołaj się do

innych utworów literackich i tekstów kultury.
a) król
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
b) uczta (w Kiejdanach)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
c) miłość
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
d) pojedynek (szabla)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
 KARTA PRACY

3. Zapoznaj się z fragmentem tekstu historycznoliterackiego i przedstaw swoje stanowisko

wobec takiej interpretacji motywu wody w Potopie. Uzasadnij swoją opinię.

Heraklitejska metaforyzacja dziejów nader często pojawia się w analizowanych tu powieściach […].
Począwszy od tego, że ogień i woda to żywioły ujęte w tytułach dwóch pierwszych części Trylogii.
Mimo to Sienkiewicz nie stosuje tej symboliki konsekwentnie, wykorzystując tę samą figurę do
diametralnie różnych oznaczeń. Najazd szwedzki nazwany „potopem” staje się pod działaniem języka
czymś więcej niż militarną agresją, metafora czyni zeń instrument Bożego gniewu. Łatwo zauważyć,
że „wody potopu” to nie tylko Szwedzi i cała reszta wrogów Rzeczypospolitej, ponieważ oni sami
także podlegają niebezpieczeństwu bycia pochłoniętym przez groźne „wody”. Janusz Radziwiłł czuje
na przykład, że jakieś „fale nieznane wzbierały koło niego, płynęły z hukiem, łoskotem, napływały
coraz bliżej, piętrzyły się coraz straszniej, a on rozumiał, że utonąć musi, że utonęłoby w tym ogromie
takich stu jak on”. Zwiększający się opór szlachty sprawia, że „Szwed tonął w tej liczbie jako w rzece
wezbranej”. Sakowicz lęka się, że partyzantka szlachecka wraz z oddziałem Babinicza „zaleje Taurogi
jak powódź”. Zakres metafory „potopu” jest zatem szerszy niż oznaczenie kataklizmu najazdu
szwedzkiego. Skoro pojawia się w tekście również do oznaczenia narastającej siły polskiego oporu, to
znaczy, że „potop” jest nazwą żywiołu dziejowych zmian, które dotykają każdego uczestnika historii
i wyrażają jej kapryśny bieg. […]
Analiza fragmentów języka symbolicznego tych powieści wskazuje […] na jego
niewspółbieżność lub wręcz obcość wobec fabuły zmierzającej do krzepiącego zakończenia. […]
Niespójność wymienionych poziomów tekstu stanowi natomiast wartość intelektualną tych, z pozoru,
prostych opowieści. Pokazuje bowiem pisarza, którego pogląd na dzieje jest znacznie bardziej
skomplikowany, niż można by się spodziewać u autora romansów historycznych, który upiera się, aby
wbrew rosnącym kłopotom z adaptowaniem historii w literaturze nie oddać pola sceptycyzmowi
bądź poznawczemu minimalizmowi pozytywistycznej historiografii.
Ryszard Koziołek, Ciała Sienkiewicza. Studia o płci i przemocy, Wołowiec 2018, s. 495–503.
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
 KARTA PRACY

Karta pracy Jędruś! ran twoich niegodnam całować!

1. Wyjaśnij, na czym polegają wymienione metody przełożenia języka literackiego na język
filmu. W swojej odpowiedzi uwzględnij różnice między tymi formami.
adaptacja – _________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
ekranizacja – ________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Przedstaw zmiany w fabule, których dokonali twórcy filmu Potop w stosunku do powieści.
Wymień modyfikacje dotyczące wątków, postaci i scen batalistycznych.
Wątki Postacie Sceny batalistyczne

3. Scharakteryzuj plany filmowe.

daleki – ____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
ogólny – ____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
pełny – _____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
amerykański – _______________________________________________________________
___________________________________________________________________________
bliski/półzbliżenie – __________________________________________________________
___________________________________________________________________________
zbliżenie – __________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
detal – _____________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
SPRAWDZIAN NA KONIEC

Sprawdź, ile wiesz Grupa A

1. Przedstaw wątek romansowy występujący w Potopie. [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Podaj dwie cechy Potopu jako powieści awanturniczo-przygodowej. [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Omów wątek historyczny w Potopie. [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Sformułuj dwa argumenty potwierdzające, że Potop jest powieścią historyczną. [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5. Kto i do kogo wypowiada przytoczone słowa? [0–2]
Uszanowałem twoją przysięgę aż nadto, teraz ty uszanuj moją… Temu staremu szlachcicowi...
zapomniałem, jak mu na przezwisko... temu ryczącemu diabłu, który tu ze Skrzetuskimi przybył,
zapisałem śmierć w duszy. On to pierwszy nazwał mnie zdrajcą, on o wzięcie korupcji posądził, on
podniecił innych, bo może nie przyszłoby do tego oporu, gdyby nie jego zuchwalstwo!
___________________________________________________________________________
6. Wymień trzy cechy charakteru księcia Bogusława Radziwiłła. Zilustruj swoją odpowiedź
właściwymi przykładami z utworu. [0–3]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
SPRAWDZIAN NA KONIEC

7. O kim mowa w podanym fragmencie? [0–1]

Ten, choć w sile wieku, nie miał bowiem więcej jak lat pięćdziesiąt, a na popis pospolitego ruszenia
do Rosień nie poszedł, albowiem w wojnach kozackich kula armatnia stopę mu urwała. Zwano go
także z tego powodu kuternogą […]. Był to straszliwy szlachcic, siły niedźwiedziej i wielkiego rozumu,
ale surowy, zgryźliwy, ostro ludzi sądzący. Z tego powodu obawiano się go nieco w okolicach, bo
przebaczać ani sobie, ani innym nie umiał.
___________________________________________________________________________
8. Jak zakończył się pojedynek Kmicica i księcia Bogusława? [0–1]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
9. Wyjaśnij, co oznacza określenie warchoł. [0–1]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
10. Scharakteryzuj postać Michała Wołodyjowskiego. [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
11. Co wydarzyło się w podanych miejscowościach? [0–3]
Częstochowa – ______________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Lubicz – ___________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Tykocin – __________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
12. Omów motyw przemiany bohatera w Potopie. Jaką funkcję pełni on w utworze? [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
SPRAWDZIAN NA KONIEC

Sprawdź, ile wiesz Grupa B

1. Omów wątek historyczny w Potopie. [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
2. Sformułuj dwa argumenty potwierdzające, że Potop jest powieścią historyczną. [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
3. Przedstaw wątek romansowy występujący w Potopie. [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
4. Podaj dwie cechy Potopu jako powieści awanturniczo-przygodowej. [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
5. Kto i do kogo wypowiada przytoczone słowa? [0–2]
No! Zdrowie waćpanny! Dobre to wino, a u mnie szabla i wino to grunt. Jaki tam strach ze mną żyć!
Waćpanna to mnie usidlisz swoimi oczami i w niewolnika obrócisz, mnie, którym nikogo nad sobą
znosić nie chciał. Ot i teraz! Wolałem z chorągiewką na własną rękę chodzić niż panom hetmanom się
kłaniać… […] przebacz, bom się manier pod harmatami uczył, nie we fraucymerach.
___________________________________________________________________________
6. Wymień trzy cechy charakteru księcia Janusza Radziwiłła. Zilustruj swoją odpowiedź
właściwymi przykładami z utworu. [0–3]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
SPRAWDZIAN NA KONIEC

7. O kim mowa w podanym fragmencie? [0–1]

Stary człek również czerstwo jeszcze wyglądał jak tur. Wiek nie zgarbił szerokich jego ramion; z oczu,
a raczej z oka, bo jedno miał bielmem przykryte, patrzyło mu zdrowie i dobry humor; brodę miał
białą, ale minę gęstą i twarz czerwoną, zdobną na czole w szeroką bliznę, przez którą było widać kość
czaszki. […] Imię jego głośne było w całej Rzeczypospolitej – sam król kochał się w jego
opowiadaniach i dowcipie.
___________________________________________________________________________
8. Jak zakończył się pojedynek Wołodyjowskiego i Kmicica? [0–1]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
9. Wyjaśnij, co oznacza pojęcie sarmatyzm. [0–1]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
10. Scharakteryzuj postać Rocha Kowalskiego. [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
11. Co wydarzyło się w podanych miejscowościach? [0–3]
Kiejdany – __________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Wodokty – __________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Taurogi – __________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
12. Omów motyw wędrówki w Potopie. Jaką funkcję pełni on w utworze? [0–2]
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________