ÇOCUK VE ERGENLERDE

PSİKİYATRİK GÖRÜŞME
TEMEL ÖZELLİKLERİ

Prof. Dr. Birim Günay Kılıç

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı Hastalıkları Anabilim Dalı

11.10.2020 1
— Çocuk ve ergenlerde psikiyatrik görüşme ve
değerlendirme erişkinlerle yapılan görüşmeye göre
daha fazla zaman alır.
— Görüşme sadece çocuğu değil anne ve babayı da
kapsar.
— Bu anne babaların büyük çoğunluğu psikiyatrik
sorunları olan kişilerdir. Bir kısmı da tedavi
almamaktadır.

11.10.2020 2
— Koruyucu aile, sosyal hizmet uzmanları,
halen ana babalık haklarına sahip olan
hapishanedeki biyolojik anne de devrede
olabilir.
— Bu kişilerle çoğunlukla ilk temas telefonla
kurulup daha sonraki zaman dilimlerinde
görüşmeler yapılabilir.

11.10.2020 3
— Genellikle görüşmeler önce çocuk sonra ana
babalarla ve ardından hep birlikte olacak
şekilde yürütülür.

— Ana baba ile görüşürken küçük çocuğu

gözetecek birinin olmaması ya da kardeşlerin
de muayeneye getirilmesi ile bu akış
zorlaşabilir. Ancak bu durum çocuğun
kardeşleriyle nasıl bir etkileşim içinde olduğu
hakkında bilgi edinmek için güzel bir fırsat da
sunar.

11.10.2020 4
Çocukla Görüşme
— Çocukların çoğu neden getirildiklerini, sorunlarının ne
olduğunu ya da ne kadar süredir var olduğunu
söyleyemeyebilir. Bu nedenle çocuğun gelişimsel düzeyine
göre dolaylı yollardan bilgi almamız gerekir.

— Oyun gözlemi, resim çizme v.b. yöntemler bu noktada

çok önemli bir araç olarak işlev görür.

— Kızgın, aldatılmışlık hissi içinde, afallamış bir çocuğun iyi

bir öykü vermesi beklenemez.

— Aç, yorgun ya da uykusuzken farklı şeyleri hatırlamak ve

farklı biçimde ifade etmek olasıdır. Bu etkenler
çocuklarda çok büyük rol oynar.

11.10.2020 5
— Çocuklar duygularını söze dökmekte zorlanırlar.

— Erişkinler gibi bir zaman akışı ve neden-sonuç ilişkisi

bağlamında düşünmezler.

— Çocuğu tanımak ve belirtilerini anlamak için çok

sayıda görüşme yapmak gerekebilir.

— Çocuklarda ruhsal hastalıklar sıklıkla belirsizdir.

Erişkinlerden farklı görünüme sahiptir ve semptom
örtüşmeleri sıktır.
(DEHB ve Bipolar Bozukluk gibi)

11.10.2020 6
— Kişinin “kulağına başkalarının duymadığı
sesler” gelmesi semptomu erişkin için mutlak
patolojik bir anlama sahipken, ilkokul çağında
bir çocukta bu durum “regresyon”, iyi bir
hayal gücü, sorunun yanlış anlaşılması, bir
sıkıntıdan kurtulmak için söylenmiş bir yalan
ya da psikoz belirtisi olabilir.

11.10.2020 7
Çocuklar içe vurum belirtilerini (internalizing
symptoms) bildirmede yeterlidirler ancak dışa vurum
belirtilerini (externalizing symptoms) sıklıkla fark
etmez ya da inkâr ederler.
— Anababalar da çocuklarının tartışma ve kavgalarını
görürler ancak depresyon ya da algı bozuklukları
hakkına bir bilgileri olmayabilir.
— Bu durum iki taraf arasında kafa karışıklığına, incitici
duygulara neden olup, tedavi önerileri hakkında ortak
paydada buluşmayı zorlaştırabilir.

11.10.2020 8
Öykü Alma
— -Çoklu bilgi kaynaklarını kullanmak zorunludur
(öğretmen, pediatrist, özel eğitim öğretmeni,
futbol koçu, sosyal hizmet çalışanı, bakıcı).
— - Bilgi toplaması bittikten sonra verilerin
bütünleştirilmesi gerekir.
— - Eksik ve çelişen bilgilerin tekrar gözden
geçirilmesi uygundur.
— -Tanı
— -Tedavi önerileri: Çocuk ve ergen ile velisinin tüm
tedavi önerilerinde rızasının ve fikir birliğinin
sağlanması önemlidir.

11.10.2020 9
Tedavi kararı
— Çocuklarda psikotropik ilaç yazımı, erişkinlere
göre daha incelik ister.
— Bizler bu konuda, özellikle küçük çocuklarda daha
ölçülü ve daha az risk alan bir tutum içindeyiz.
— Birçok “black box” uyarısı mevcuttur ve biz
aileleri ayrıntılı olarak bilgilendirmekteyiz.
— Birçok ilaç “off-label” olarak kullanılmaktadır. Doz
ve yan etkilerde belirsizlikler vardır.
— Etik ikilemlerle karşılaşmak olasıdır. Örneğin tanı
net olmayabilir ya da çevresel faktörler kontrol
edilebilirse ilaca gerek kalmayabilir.

11.10.2020 10
 Ailelerde çocuklarına ilaç kullanmak konusunda çoğunlukla
“ambivalan” tutumlar sergilerler.
DEHB tanısı konuyor ve hekim metilfenidat kullanımını planlıyor.
OLASILIKLAR…

— Anne kabul ediyor, baba tüm oğlanların sadece daha fazla disipline
ihtiyacı olduğunu düşünüyor.
— Ana baba kabul ediyor fakat anneanne ve dede sorunun ebeveynlik
becerilerinde olduğunu düşünüyor.
— Ana babanın arkadaşları “çocuğuma asla ilaç vermem” diyor.
— Ana baba kabul ediyor ama çocuk reddediyor.
— Ana baba ilacın bağımlılık yapacağından endişe duyuyor. Televizyonda
görmüşler..
— Ana baba çocuklarına ilaç vermekten dolayı suçluluk hisleri içinde..
— Ana baba genetik özellikleri ya da iyi ana babalık yapamadıkları için
kendilerini suçluyor.
— Çocuk ya da ergen kullanım nedenini tam anlamadığı için ilacı
reddediyor.
— Çocuk, yaşıtlarından farklı olmak istemiyor.
— Çocuk için ilacı yutmak çok zor oluyor.
11.10.2020 11
SONUÇ
— Psikiyatrik muayene ve görüşmeler bazen emosyonel
olarak çok yüklü, yaralayıcı olabilir.
— - Babası tarafından cinsel tacize uğramış çocukla
görüşme..
— - Şizofreni tanılı bir ergenin ailesiyle görüşme..
— - Çok küçük kusurlarda bile çocuğunu azarlayan kızgın
bir anne ile görüşme..

— Çocuk ve ergenle görüşme kompleks bir girişimdir.

Acele edilirse atlanacak basamaklar tanı ve tedavide
yanlışlara neden olur.
— Görüşmenin kısa yolu yoktur.

11.10.2020 12
RUHSAL DURUM SAPTANANLAR
Fiziksel Görünüm . Yaş (gerçek/görünen)
. Yaşa uygun giyim
. Öz bakım ve temizlik
. Dismorfik belirtiler
. Morluklar, yara izleri
Ana baba ve . Göz teması
görüşmeciye tutumu, . Muayeneye dikkatini veriyor,
ayrılığa dayanma gücü koopere
. Ana babasına ve kardeşlerine
davranışları
Mood ve affekt . Tipi, çeşitliliği, uygunluğu
(deprese, yükselmiş, irritabl)
Kaygı . Korku ve fobiler
. Obsesyonlar, kompulsiyonlar
. Ayrılma ile ilgili güçlükler
11.10.2020
ÖRNEK
Ali, 9 yaşında, yaşına uygun
giyinmiş, giysileri lekeli, yüzü kirli
ve saçları dağınık bir çocuktu.
Pelin, 10 yaşında, görüşmeci ile
odada yalnız kalmak istemedi ve
annesinin odadan çıkmasına izin
vermedi.
Azra, 15 yaşında, sık sık ağlıyor,
hobi ve etkinliklerden
hoşlanmıyordu. Affekti sınırlı bir
değişkenlik içindeydi. Moodunu
deprese olarak tanımlıyordu.
Emre, 7 yaş, kaygı ya da yersiz
korkuları yoktu.
13
RUHSAL DURUM SAPTANANLAR ÖRNEK

Psikomotor davranışlar . Tikler, mannerismler Esra, 5 yaş, aktivite düzeyi

. Aktivite düzeyi azalmış görünüyordu.
. Koordinasyon
Düşüncenin içeriği ve . Halüsinasyonlar Düşünce akışı yavaşlamış
biçimi (varsanı) fakat koherentti.
. Delüzyonlar (sanrı) Halüsinasyon ve delüzyon
. Düşünce bozuklukları yoktu.
Konuşma ve Dil . Akıcılık Konuşması yaşına
. Hız uygundu. Basınçlı
. Volüm konuşma yoktu.
. Dil becerileri

Genel bilişsel işlevsellik . Kelime dağarcığı Bilişsel becerileri zayıf ve

. Bilgi kelime dağarcığı yaşına
. Çizim becerileri göre geriydi.

11.10.2020 14
RUHSAL DURUM SAPTANANLAR ÖRNEK

Dikkat . Dikkat Uzun süre bir diyalog

sürdürülemiyordu. Bir şeyle
uğraşırken çabuk sıkılıyordu.
Bellek . Kısa süreli Bellek bozukluğu saptanmadı.
. Uzun süreli
Yönelim . Zamana, yere, kişiye Yönelim sorunu yoktu.

Yargılama ve İçgörü . Sorunları kabul etme Hasta sorunlarının

. Hipotetik durumlarda yargılama farkındaydı. Yardım almaya
yeteneği istekli ve tedavi uyumu tamdı.
. Yardım almaya karşı tutumu
. Tedaviye uyumu
Risk değerlendirmesi . Suicidal düşünce ve davranışlar Suisidalite ya da diğerlerine
. Kendine zarar verici davranışlar bir tehdit açısından kanıt
. Başkalarına zarar vermeye yönelik saptanmamıştır.
düşünce ve planlar
. Risk alma davranışı

11.10.2020 15
 KAYNAKLAR
1. Williams J, Klinepeter K, Palmes G, et al. Diagnosis and treatment of behavioral health disorders
in pediatric practice.Pediatrics. 2004;114:601-606.
2. Anders TF, Morrison JR. Interviewing Children and Adolescents: Skills and Strategies for Effective DSM-
IV Diagnosis. New York: Guilford Press; 1999.
3. McConaughy SH. Clinical Interviews for Children and Adolescents: Assessment to Intervention. New
York: Guilford Press; 2005.
4. Cepeda C. Concise Guide to the Psychiatric Interview of Children and Adolescents. Washington, DC:
American Psychiatric Press; 2000.
5. King RA. Practice parameters for the psychiatric assessment of children and adolescents.
American Academy of Child and Adolescent Psychiatry. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 1997;36
(suppl 10):4S-20S.
6. Brotman M, Schmajuk M, Rich BA, et al.Prevalence, clinical correlates, and longitudinal course of
severe mood dysregulation in children. Biol Psychiatry. 2006; 60:991-997.
7. House AE. The First Session Wth Children and Adolescents: Conducting a Comprehensive Mental
Health Evaluation. New York: Guilford Press; 2002.
8. Hack S, Chow B. Pediatric psychotropic medication compliance: a literature review and
research-based suggestions for improving treatment compliance. J Child Adolesc Psychopharmacol.
2001;11:59-61.
9. Swanson J. Compliance with stimulants for attention-deficit/hyperactivity disorder: issues and
approaches for improvement. CNS Drugs. 2003;17:117-131.
10. Lempp T, de Lange D, Radeloff D, Bachmann C. The clinical examination of children, adolescents
and their families. In Rey (ed), IACAPAP e-Textbook of Child and Adolescent Mental Health. Geneva:
International Association for Child and Adolescent Psychiatry and Allied Professions 2012.

11.10.2020 16