- Khai thác yếu tố kiến trúc truyền thống trong các công trình phục vụ du lịch ở phía Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC TP.HỒ CHÍ MINH

--------
TRAÀN GIANG CHAÂU
KHAI THAÙC YEÁU TOÁ KIEÁN TRUÙC TRUYEÀN THOÁNG

TRONG CAÙC COÂNG TRÌNH PHUÏC VUÏ DU LÒCH ÔÛ PHÍA NAM
Chuyên ngành: KIẾN TRÚC

Mã số: 60 58 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ KIẾN TRÚC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

GS.TSKH.KTS NGUYEÃN MAÏNH THU
TP.HCM 2009
LÔØI CAM ÑOAN
Toâi xin cam ñoan ñaây laø coâng trình nghieân cöùu cuûa rieâng toâi. Caùc soá lieäu,
keát quaû neâu trong luaän vaên laø trung thöïc vaø chöa töøng ñöôïc ai coâng boá trong
baát kyø coâng trình naøo khaùc.
Taùc giaû luaän vaên.
GIAÛI THÍCH CAÙC THUAÄT NGÖÕ VAØ CHÖÕ VIEÁT TAÉT:
- CTPVDL : Coâng trình phuïc vuï du lòch
- KTTT: kieán truùc truyeàn thoáng
- KTPVDL : kieán truùc phuïc vuï du lòch
- KT: kieán truùc
- PVDL : Phuïc vuï du lòch
- VN : Vieät Nam
MUÏC LUÏC
PHAÀN 1: MÔÛ ÑAÀU

1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI
2. MUÏC TIEÂU VAØ MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU
3. NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ TAØI
4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
5. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU VAØ GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI
6. ÑOÙNG GOÙP ÑEÀ TAØI
7. GIAÛI THÍCH CAÙC THUAÄT NGÖÕ
PHAÀN 2: NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU Trang
CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ VIEÄC KHAI THAÙC YEÁU TOÁ
KTTT TRONG CAÙC COÂNG TRÌNH PHUÏC VUÏ DU LÒCH ÔÛ VN
1.1 Thöïc traïng vieäc khai thaùc yeáu toá KTTT trong caùc CTPVDL ôû VN
1.1.1 Khaûo saùt – phaân tích, ñaùnh giaù moät soá khu Resort ôû Phía Nam
1.1.1.1 Thuøy Döông Resort ………………………………………………………… 1
1.1.1.2 Anoasis Beach Resort ……………………………………………………… 2
1.1.1.3 Long Haûi Beach Resort ……………………………………………………… 3
1.1.1.4 Ñaùnh giaù chung ………………………………………………………………….. 4
1.1.2 Khaûo saùt – phaân tích, ñaùnh giaù moät soá khu Resort ôû mieàn Trung
1.1.2.1 Palm Garden Resort ……………………………………………………. 5
1.1.2.2 Sandy Beach Resort ……………………………………………………. 6
1.1.2.3 The Nam Haûi Resort …………………………………………………… 8
1.1.2.4 Ñaùnh giaù chung …………………………………………………………….... 10
1.1.3 Khaûo saùt – phaân tích, ñaùnh giaù moät soá khu Resort ôû mieàn Baéc
1.1.3.1 Thaùc Ña Resort ………………………………………………………………. 11
1.1.3.2 Tam Ñaûo Belvedere Resort ……………………………………… 13
1.1.3.3 AÂu Laïc Resort ……………………………………………………………….. 14
1.1.3.4 Ñaùnh giaù chung ……………………………………………………………… 15
1.2 Thöïc traïng vieäc khai thaùc yeáu toá KTTT trong caùc CTPVDL theá giôùi
1.2.1 Thöïc traïng vieäc khai thaùc yeáu toá KTTT trong caùc CTPVDL ôû moät
soá nöôùc trong khu vöïc
1.2.1.1 Amanpuri Resort …………………………………………….. 17
1.2.1.2 Amansara Resort …………………………………………….. 19
1.2.1.3 Amanpulo Resort ……………………………………………. 20
1.2.2 Thöïc traïng vieäc khai thaùc yeáu toá KTTT trong caùc CTPVDL ôû moät
soá nöôùc khaùc treân theá giôùi
1.2.2.1 Amanyara Resort ………………………………………….. 22
1.2.2.2 Amanbagh Resort …………………………………………. 24
1.2.2.3 Aman-I-Khaùs Resort ……………………………………….. 25
1.2.3 Ñaùnh giaù chung ……………………………………….. 27
1.3 Keát luaän ………………………………………. 28
CHÖÔNG 2: NHÖÕNG CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VAØ THÖÏC TIEÃN TRONG VIEÄC
KHAI THAÙC CAÙC YEÁU TOÁ KTTT PHUÏC VUÏ CHO CTPVDL
2.1 Nhöõng yeáu toá KTTT cuûa VN noùi chung vaø cuûa vuøng phía Nam noùi
rieâng
2.1.1 Nhöõng theå loaïi cuûa KTTT
2.1.1.1 Caùc coâng trình KT cung ñình ……………………………. 29
2.1.1.2 Caùc coâng trình KT toân giaùo …………………………… 30
2.1.1.3 Caùc coâng trình KT daân gian ………………………….. 30
2.1.2 Nhöõng ñaëc ñieåm vaø giaù trò cuûa KTTT VN noùi chung vaø cuûa Nam
boä noùi rieâng
2.1.2.1 Khai thaùc toát nhöõng ñieàu kieän töï nhieân cuûa VN …… 32
2.1.2.2 Khai thaùc toát nhöõng ñieàu kieän xaõ hoäi ôû VN ……………….. 37
2.1.2.3 Veà maët thaåm myõ trong toå chöùc khoâng gian ………………. 43
2.1.2.4 Veà maët sinh thaùi vaø phaùt trieån beàn vöõng ………………. 53
2.2 KT phuïc vuï du lòch vaø vai troø cuûa KTTT

2.2.1 Loaïi hình KT phuïc vuï du lòch
2.2.1.1 Vaán ñeà du lòch …………………………………………………….. 56
2.2.1.2 Loaïi hình KTPVDL ……………………………………………………. 57
2.2.2 Nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm trong vieäc khai thaùc yeáu toá KTTT ñeå
phuïc vuï du lòch cuûa moät soá nöôùc treân theá giôùi
2.2.2.1 Moät soá kinh nghieäm cuûa Thailand ……………………….. 59
2.2.2.2 Moät soá kinh nghieäm cuûa AÁn Ñoä ……………………….. 60
2.3 Nhöõng ñieàu kieän ñaëc thuø cuûa khu vöïc phía Nam trong toå chöùc khoâng
gian KTPVDL
2.3.1 Ñieàu kieän töï nhieân …………………………………………………. 60
2.3.2 Ñieàu kieän ñòa hình …………………………………………………. 61
2.3.3 Ñieàu kieän vaên hoùa, xaõ hoäi …………………………………………………. 61
2.3.4 Ñieàu kieän kinh teá kyõ thuaät ………………………………………………… 61
CHÖÔNG 3: NHÖÕNG ñeà xuaát toå chöùc khoâng gian KTPVDL treân cô sôû khai
thaùc KTTT
3.1 Caùc nguyeân taéc chung ……………………………………………….. 62
3.2 Nhöõng ñeà xuaát veà vieäc toå chöùc khoâng gian KTPVDL treân cô sôû khai
thaùc KTTT
3.2.1 Löïa choïn vò trí vaø boá cuïc Toång maët baèng
3.2.1.1 Löïa choïn vò trí ………………………………………………… 63
3.2.1.2 Boá cuïc toång maët baèng ……………………………………………….. 64
3.2.2 Toå chöùc maët baèng khoâng gian caùc khu Resort
3.2.2.1 Moâ hình phaân khu vaø toå chöùc khoâng gian maët baèng chöùc
naêng ……………………………………………….. 66
3.2.2.2 Toå chöùc caùc thaønh phaàn phoøng chöùc naêng ………. 69
3.2.3 Toå chöùc hình khoái, maët ñöùng
3.2.3.1 Toå chöùc hình khoái ………………………………………………. 71
3.2.3.2 Maët ñöùng vaø caùc chi tieát trang trí ………………….. 72
3.2.3.3 Maøu saéc vaø söû duïng vaät lieäu ………………….. 73
3.2.4 Toå chöùc caây xanh, caûnh quan, hoà nöôùc, ñöôøng daïo
3.2.4.1 Caây xanh …………………………………………….. 75
3.2.4.2 Caûnh quan …………………………………………….. 77
3.2.4.3 Ñöôøng daïo …………………………………………….. 78
3.2.4.4 Chieáu saùng thaåm myõ ……………………………………………. 78
PHAÀN 3: KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ
1. KEÁT LUAÄN: ……………………………………………. 79
2. KIEÁN NGHÒ: ……………………………………………. 80

PHAÀN 1: MÔÛ ÑAÀU
1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI

- Vai troø cuûa du lòch vôùi tö caùch laø moät neàn coâng nghieäp khoâng khoùi, ñöôïc
theá giôùi vaø VN heát söùc chuù troïng, laø xu höôùng phaùt trieån phuø hôïp xu theá chung
ñoàng thôøi thaân thieän vôùi moâi tröôøng. Ñoái vôùi VN laø neàn kinh teá ñang phaùt trieån,
keùo theo nhu caàu ñöôïc nghæ ngôi thö giaõn cuûa ngöôøi daân ngaøy caøng cao. Ñoù laø
nhu caàu thieát thöïc vaø ñoøi hoûi ngaøy caøng cao ñoái vôùi chaát löôïng phuïc vuï cuûa caùc
CTPVDL trong nöôùc.
- Ñaëc thuø cuûa khu du lòch mang ñaëc tröng laø ñeán moät vuøng ñaát môùi, vôùi
hoaøn caûnh moâi tröôøng, vaên hoùa cuûa töøng vuøng mieàn. Ñoù laø moät phaàn trong muïc
ñích tham quan du lòch cuûa du khaùch laø tìm hieåu vaên hoùa baûn ñòa, nhaát laø ñoái vôùi
khaùch du lòch nöôùc ngoaøi. Thôøi gian qua VN xaây döïng raát nhieàu khu du lòch. Tuy
ñaõ coù moät vaøi coâng trình Resort ñaït ñaúng caáp quoác teá nhöng nhìn chung haàu heát
caùc Resort chöa ñònh hình moät höôùng ñi trong vieäc taïo moät hình aûnh rieâng- ñaëc
tröng mang thöông hieäu Resort Vieät Nam.
- Chuû tröông cuûa Nhaø nöôùc vôùi Chieán löôïc phaùt trieån du lòch VN 2001 –
2010 ñaõ ñöôïc thuû töôùng chính phuû pheâ duyeät thoâng qua quyeát ñònh soá
97/2002/QÑ-TT, ngaøy 22 thaùng 7 naêm 2002, nhaèm goùp phaàn baûo veä giöõ gìn vaø
phaùt huy vaên hoùa daân toäc trong thôøi ñaïi toøan caàu hoùa.
- Caùc lónh vöïc treân chöa coù nghieân cöùu ñaày ñuû ñeå laø coâng cuï goùp phaàn vaøo
vieäc thu huùt khaùch, naâng cao chaát löôïng caùc khu du lòch.
- Vì theá ñeà taøi laø caàn thieát nhaèm goùp phaàn ñònh höôùng trong vieäc tìm toøi
hình aûnh ñaëc tröng rieâng cho caùc Resort ôû Vieät Nam noùi chung cuõng nhö khu vöïc
phía Nam noùi rieâng.
2. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU, MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU
2.1 MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU

- Ñaùnh giaù vieäc khai thaùc caùc yeáu toá cuûa KTTT trong xaây döïng caùc coâng trình
phuïc vuï du lòch ôû VN cuõng nhö nhöõng kinh nghieäm ôû nöôùc ngoaøi veà vaán ñeà naøy
- Vaän duïng giaù trò cuûa KTTT VN trong toå chöùc khoâng gian KTPVDL ôû phía Nam
2.2 MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU

Goùp phaàn naâng cao chaát löôïng thieát keá caùc coâng trình KT PVDL,
naâng cao hieäu quaû Kinh teá cuûa theå loaïi Resort.
3. NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ TAØI

- Khaûo saùt thöïc teá ôû caùc khu Resort ôû mieàn Nam, mieàn Trung, mieàn Baéc VN :
Nhöõng khu ñaõ thaønh coâng vaø nhöõng khu chöa thaønh coâng trong vieäc khai thaùc
yeáu toá KTTT vaø tìm hieåu kinh nghieäm caùc khu Resort cuûa moät soá nôi treân theá
giôùi trong vieäc vaän duïng yeáu toá KTTT vaøo caùc coâng trình phuïc vuï du lòch.
- Tìm hieåu nhöõng ñaëc tröng vaø nhöõng giaù trò cuûa KTTT cuûa VN, tìm hieåu baûn saéc
trong KT noùi chung vaø baûn saéc KT VN noùi rieâng thoâng qua baøi baùo tham luaän
cuûa caùc taùc giaû nghieân cöùu ñaêng treân caùc taïp chí KT coù uy tín trong vaø ngoøai
nöôùc.
- Khai thaùc vaän duïng caùc giaù trò cuûa KTTT trong vieäc thieát keá caùc CTPVDL. Ñeà
ra caùc nguyeân taéc, giaûi phaùp cuï theå laøm cô sôû ñeå thieát keá caùc loaïi hình phuïc vuï
du lòch ôû khu vöïc phía Nam.
4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU

- Phöông phaùp ñieàu tra: Tieán haønh khaûo saùt , chuïp aûnh thöïc teá moät soá khu du lòch
ôû moät soá ñòa phöông ôû VN.
- Phöông phaùp phaân tích – toång hôïp: Thu thaäp döõ lieäu caùc baøi baùo, tham luaän veà
baûn saéc KT noùi chung vaø baûn saéc KT VN noùi rieâng. Caùc döõ lieäu treân internet ôû
trong vaø ngoaøi nöôùc, töø ñoù ñuùc keát nhöõng noäi dung lieân quan theo höôùng giaûi
quyeát muïc tieâu cuûa ñeà taøi.
- Phöông phaùp chuyeân gia: phoûng vaán chuyeân gia. Nghieân cöùu döôùi caùc goùc ñoä:
chöùc naêng, thaãm myõ, moâi tröôøng, vaän duïng nhöõng nghieân cöùu cuûa caùc nhaø
chuyeân moân lieân quan ñeán ñeà taøi.
5. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU VAØ GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI

- Ñoái töôïng nghieân cöùu: yeáu toá KTTT VN vaø KT cuûa caùc CTPVDL - cuï theå laø
KT caùc khu Resort
- Giôùi haïn veà maët khoâng gian: Caùc coâng trình phuïc vuï du lòch goàm raát nhieàu theå
loaïi khaùc nhau. Luaän vaên chæ giôùi haïn trong phaïm vi nghieân cöùu ñeå öùng duïng thöû
nghieäm cho caùc khu Resort ôû phía Nam cuûa ñaát nöôùc.
- Thôøi gian nghieân cöùu aùp duïng: khoaûng 2008 – 2020
6. ÑOÙNG GOÙP ÑEÀ TAØI

- Lyù thuyeát:
+ Goùp phaàn laøm roõ hôn nhöõng yeáu toá KTTT cuûa VN trong caùch thöùc toå chöùc
khoâng gian, taïo ñöôïc söï haøi hoøa gaén boù giöõa con ngöôøi vôùi thieân nhieân, coâng
trình KT, ñaùp öùng loái soáng phong tuïc taäp quaùn taâm hoàn cuûa ngöôøi Vieät.
+ Vaän duïng vaø phaùt huy caùc giaù trò cuûa KTTT vaøo trong thieát keá caùc coâng trình
PVDL cuûa VN.
- YÙ nghóa thöïc tieån cuûa keát quaû nghieân cöùu:
+ Vaïch ra nhöõng bieän phaùp, höôùng ñi cuï theå nhaèm naâng cao chaát löôïng thieát keá
caùc coâng trình phuïc vuï du lòch treân cô sôû khai thaùc nhöõng neùt ñaëc saéc trong
KTTT, cuõng nhö goùp phaàn naâng cao chaát löôïng söû duïng, thaåm myõ cuûa theå loaïi
CTPVDL.
+ Laø taøi lieäu tham khaûo cho sinh vieân caùc tröôøng KT.
1
PHAÀN 2: NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU
CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ VIEÄC KHAI THAÙC YEÁU TOÁ KTTT
TRONG CAÙC COÂNG TRÌNH PHUÏC VUÏ DU LÒCH ÔÛ VIEÄT NAM
1.1 Thöïc traïng vieäc khai thaùc yeáu toá KTTT trong caùc CTPVDL ôû Việt Nam
1.1.1 Khaûo saùt – phaân tích, ñaùnh giaù moät soá khu Resort ôû Phía Nam
1.1.1.1 Thuøy Döông Resort

- Giôùi thieäu khaùi quaùt veà khu Resort
+ Vò trí: ñòa phaän xaõ Phöôùc haûi- huyeän Ñaát Ñoû- tænh Baø Ròa-Vuõng Taøu.
+ Quy moâ: dieän tích hôn 15 hec-ta, hôn 100 phoøng nghæ ñöôïc thieát keá theo
nhieàu phong caùch khaùc nhau. Resort Thuøy Döông traûi daøi hôn 2 km.
- Nhaän xeùt veà khu Resort
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: coâng trình ôû ñòa theá raát ñeïp, vöøa ôû
chaân nuùi, vöøa giaùp bieån, tuy nhieân vieäc khai thaùc ñòa hình chöa töông xöùng vaø
haøi hoøa vôùi khu ñaát.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc (Caây xanh, maët nöôùc…): coâng
trình ñöôïc thieát keá vaø boá cuïc gaàn nhö taùch bieät vôùi caây xanh, caûnh quan xung
quanh, bôûi quaù nhieàu khoaûng khoâng gian xanh troáng ñöôïc boá trí sô xaøi.
+ Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieân khí haäu nhieät
ñôùi: coâng trình gaàn nhö söû duïng baèng vaät lieäu beâ toâng coát theùp, ñieàu hoøa khoâng
khí nhaân taïo cho taát caû khoâng gian nghæ. Thieáu nhöõng maûng xanh caàn thieát.
+ Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi loái soáng phong tuïc taäp quaùn vaø vaên
hoùa cuûa ngöôøi Vieät: quy moâ coâng trình phaùt trieån theo chieàu cao, hình khoái ñôn
ñieäu, coù söï caâu neä hình thöùc maùi ngoùi treân maët ñöùng ñoái vôùi khoái nhaø cao taàng,
khoâng phuø hôïp KTTT.
- Vieäc toå chöùc caùc khoâng gian truyeàn thoáng: phöông tieän dieãn ñaït yù nghóa bieåu
tröng khoâng gian truyeàn thoáng gaàn nhö khoâng thaáy.
2
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: tính chaát
ngaên che laø coá ñònh vaø hoøan toøan bôûi nhöõng maûng töôøng gaïch xaây kín, phaân chia
khoâng gian taùch bieät roõ raøng.
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: söû duïng maøu saéc khoâng haøi
hoøa vôùi caûnh quan xung quanh, thaäm chí coù phaàn loøe loïet bôûi söû duïng maøu quaù
töôi ôû khu nghæ.
1.1.1.2 Anoasis Beach Resort

+ Vò trí: AÁp Haûi Sôn, Thò traán Long Haûi, Huyeän Long Ñieàn, Tænh Baø Ròa –
Vuõng Taøu, keà truïc loä 44 thò traán Long Haûi, Baø Ròa - Vuõng Taøu, caùch thaønh phoá
Hoà Chí Minh 110 km ñöôøng chim bay.
+ Quy moâ: dieän tích 13 ha,. Moät quaàn theå vôùi 45 bungalows vaø villas bieät
laäp. Anoasis Beach Resort ñaït tieâu chuaån 4 sao vôùi 27 phoøng lôïp baèng laù, 3 villa
höôùng bieån, vaø 2 saân tennis .
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: boá trí toång maët baèng khoâng coù yù ñoà boá
cuïc roõ raøng, caùc coâng trình ñöôïc boá trí khaù taûn maùc, coù caûm giaùc coâng trình nhö
bò “leû loi” vôùi caûnh quan thieân nhieân.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc (Caây xanh, maët nöôùc…): xaây
döïng caùc beå bôi coù taän duïng ñieàu kieän ñòa hình ñeå khai thaùc tröôøng nhìn môû khaù
toát, tuy nhieân caùc coâng trình phuï trôï laïi quaù vuïng vaø roái bôûi nhieàu hình khoái chaép
vaù, khoâng hoøa hôïp vôùi nhau.
ñôùi: coù taän duïng vaät lieäu töï nhieân, tuy nhieân hình thöùc kieán truùc khoâng coù söï ñaàu
tö thích ñaùng.
3
hoùa cuûa ngöôøi Vieät: noäi thaát caùc phoøng nghæ coù söû duïng nhieàu vaät lieäu tre, nöùa,
khoâng gian nhoû nhaén, tuy nhieân tyû leä giöõa caùc boä phaän coâng trình khoâng haøi hoøa,
thoáng nhaát.
- Vieäc toå chöùc caùc khoâng gian truyeàn thoáng:
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: khoâng gian
nghæ, sinh hoïat khoâng linh hoïat, haøng hieân khoù coù theå taän duïng bôûi phaàn maùi che
quaù ngaén neân thöôøng bò naéng gaét.
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: maøu saéc nheï nhaøng, coù söï pha
troän maøu vaät lieäu töï nhieân vaø nhaø ôû noâng thoân nhö gaïch taøu laùt neàn.
1.1.1.3 Long Haûi Beach Resort

+ Vò trí: Muõi Kyø Vaân – Tænh loä 44, thò traán Long Haûi, huyeän Long Ñieàn,
tænh Baø Ròa – Vuõng Taøu – giaùp bieån.
+ Quy moâ: dieän tích 12 ha. Khu löu truù coù coâng suaát goàm: 120 bungalow,
77 phoøng khaùch saïn bieån vaø 30 bieät thöï cao caáp, khu dòch vuï goàm: heä thoáng caùc
nhaø haøng, khu vöïc toå chöùc hoäi nghò, hoäi thaûo, tröng baøy trieån laõm ngheä thuaät,
giaûi trí, theå thao bieån. Quy moâ Resort coù 110 phoøng nguû. Caùc phoøng hoïp vaø
phoøng hoäi nghò coù khaû naêng cung caáp choã hoäi hoïp cho 30 ñeán 300 khaùch.
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: khai thaùc maët nöôùc keát hôïp vôùi ñieàu
kieän thieân nhieân saún coù khaù haøi hoøa.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc? (Caây xanh, maët nöôùc…): söû
duïng nhieàu maûng xanh nhaân taïo laøm ñieåm nhaán cho coâng trình.
4
ñôùi: hình thöùc kieán truùc khaù phuø hôïp vôùi khí haäu nhieät ñôùi, söû duïng nhieàu khoâng
gian maët nöôùc.
hoùa cuûa ngöôøi Vieät: coâng trình khoâng xen laãn vaøo thieân nhieân, boá trí saân vöôøn
caûnh quan rôøi raïc, thieáu söï keát dính giöõa caùc coâng trình vôùi nhau.
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: hieân theàm
nhaø chæ coù chöùc naêng ñi laïi , khoâng taän duïng khai thaùc laøm nôi nghæ chaân, ngaém
caûnh.
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: coâng trình hoøan toøan khoâng söû
duïng ñieâu khaéc, chaïm khaéc – laø yeáu toá thaân quen truyeàn thoáng trong KTTT.
1.1.1.4 Ñaùnh giaù chung

- Nhìn chung vieäc toå chöùc caùc khu Resort ôû Phía Nam coøn mang tính leû teû, töï
phaùt maø chöa döïa treân moät quy hoaïch toång theå nhaèm khai thaùc toát tieàm naêng cuûa
töøng vuøng.
- Vieäc khai thaùc caùc tieàm naêng töï nhieân chuû yeáu taäp trung vaøo caùc khu Resort
ôû bieån, caùc khu Resort coù ñòa hình nuùi chöa ñöôïc chuù yù. Kieán truùc caùc nhaø nghæ
khoâng coù gì mang tính ñoät phaù vaø theo moâ tuyùp rieâng mang aâm höôûng vaên hoùa
Vieät Nam, kieán truùc chöa mang yeáu toá nghieân cöùu saâu, chæ gioáng nhö caên hoä coù
gaén moät khoaûnh vöôøn, vaø nhìn chung chuùng chöa taïo laäp ñöôïc hình aûnh cuûa moät
khu Resort coù thöông hieäu nhö caùc khu resort treân theá giôùi, ví duï nhö khu Resort
ôû ñaûo Langkawi cuûa Malayxia, caùc khu Resort ôû ñaûo Phukhet cuûa Thailand…
5
1.1.2 Khaûo saùt – phaân tích, ñaùnh giaù moät soá khu Resort ôû mieàn Trung
1.1.2.1 Palm Garden Resort

+ Vò trí: ñöôøng Laïc Long Quaân, bieån Cöûa Ñaïi, thò xaõ Hoäi An, tænh Quaûng
Nam, caùch saân bay Ñaø Naüng 30 km vaø caùch thò xaõ Hoäi An 4 km.
+ Quy moâ: dieän tích 5 ha, naèm doïc theo 220m chieàu daøi treân baõi taém Cöûa
Ñaïi, goàm 164 phoøng ñöôïc baøi trí ña daïng. Ngoaøi ra, Palm Garden Resort coøn coù
20 bungalow trong ñoù coù 14 bungalow naèm beân bôø bieån, 6 bungalow coøn laïi
ñöôïc thieát keá vôùi beå taém ngoaøi trôøi. Khu Resort naøy coøn coù 3 phoøng Junior Suite
vaø 1 phoøng Executive Suite naèm ôû nhöõng khu vöïc rieâng.
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình :ñòa hình khoâng baèng phaúng, maáp moâ.
Caûnh quan töï nhieân voán coù ñöôïc caûi taïo hoaøn toaøn. Kieán truùc caùc coâng trình gôïi
laïi hình aûnh cuûa phoá coå Hoäi An vaøo theá kyû 16, 18. Nôi ñaây, thôøi ñieåm ñoù laø moät
thöông caûng buoân baùn saàm uaát giöõa VN vaø caùc nöôùc nhö Trung Quoác, Nhaät Baûn.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc? (Caây xanh, maët nöôùc…):
Thieân nhieân len loûi vaøo coâng trình xinh xaén naøy khieán cho noù coù tính môû. Caùc
ñöôøng gaáp khuùc cuûa logia khoái nguû coù nhòp ñieäu laøm neân veû meàm maïi, caùc vöôøn
vaø tieåu caûnh phöông Ñoâng trong, ngoøai nhaø laøm cho KT hoøan chænh vôùi caùc
maûng coû lôùn, caùc vöôøn caây, maët nöôùc…
ñôùi: boá cuïc khoâng gian töøng coâng trình coù chuù yù khai thaùc ñieàu kieän khí haäu
nhieät ñôùi. Phaàn lôùn phoøng nghæ khai thaùc thoâng gioù töï nhieân, coù khoaûng gieáng
trôøi ngay khu vöïc taém ngoaøi trôøi vöøa kín ñaùo vöøa tieáp caän vôùi thieân nhieân.
6
hoùa cuûa ngöôøi Vieät: Nhöõng lan can treân caùc khu nhaø laø söï caùch ñieäu nhöõng ngoâi
nhaø treân phoá Hoäi An.
- Vieäc toå chöùc caùc khoâng gian truyeàn thoáng: Vieäc moâ phoûng vaø caùch ñieäu ñaëc
tröng caùc chi tieát KT baûn ñòa (Hoäi An - VN) cho trang trí noäi thaát laø moät daáu aán
maïnh nhaát cho coâng trình Palm Garden Resort. Nhöõng maûng töôøng, ñaàu hoài nhaø,
lan can, maùi ngoùi maøu saéc raát hieän ñaïi nhöng vaãn raát roõ nhöõng chi tieát moâ phoûng
coå xöa, laø nhöõng ngoân ngöõ chính ñeå thieát keá coâng trình.
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: coù söï kheùo
leùo trong xöû lyù khoâng gian trong vaø ngoøai, taïo neân khoâng gian KTTT gaàn guõi,
khoâng gian ñöôïc phaân chia linh hoïat, taïo ra khoûang thoâng suoát, thoùang ñaõng, maùt
dieäu duø ôû trong ñieàu kieän naéng gaét ôû mieàn Trung.
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: Caùc khoái, maûng, neùt vaø maøu
saéc nheï nhaøng, töôi taén gaây caûm giaùc hoøa hôïp vôùi moâi tröôøng xung quanh. Goã,
maây, laù vaø gaïch taøu laø nhöõng vaät lieäu chính. Taát caû ñaõ taïo neân veû thaân thieän,
moäc maïc vaø giaûn dò nhö chính con ngöôøi Hoäi An. AÁn töôïng coøn naèm ôû nhöõng neùt
ñieâu khaéc rieâng bieät treân töôøng, treân loái daãn vaøo haønh lang, hình aûnh laù coï laøm
beä cho quaày leã taân... Toaøn boä gheá ngoài baèng maây trong moät khoâng gian vôùi maøu
saéc nheï nhaøng, côûi môû vaø hoøa quyeän vôùi thieân nhieân.
1.1.2.2 Sandy Beach Resort

+ Vò trí: 255 Huyeàn Traân Coâng Chuùa , Ñaø Naüng, VN. Naèm treân baõi bieån
Non Nöôùc, döôùi chaân di tích Nguõ Haønh Sôn .
+ Quy moâ: dieän tích gaàn 17ha bao goàm nhieàu haïng muïc nhö: kinh doanh
khaùch saïn, nhaø haøng, chieâu ñaõi ngoaøi trôøi, nghæ döôõng, bieät thöï, caên hoä cho thueâ
cuõng nhö caùc dòch vuï toå chöùc hoäi nghò, vui chôi giaûi trí treân bôø vaø döôùi nöôùc. Giai
ñoaïn 1 cuûa döï aùn ñaõ hoaøn thaønh vaø ñöa vaøo söû duïng vôùi 31 bungalow naèm saùt
7
baõi bieån Non Nöôùc, khu chieâu ñaõi ngoaøi trôøi vôùi söùc chöùa 600 ngöôøi, phoøng hoäi
thaûo hieän ñaïi vôùi khaû naêng phuïc vuï cho 150 khaùch, 02 hoà bôi, 02 saân tennis, 124
phoøng nguû tieâu chuaån quoác teá vaø nhieàu haïng muïc khaùc.
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: ñòa hình khu ñaát töông ñoái baèng
phaúng, raát nhieàu maûng xanh ñöôïc phuû kín bôûi haøng döông, hình aûnh tieâu bieåu
cho mieàn Bieån. Tuy nhieân vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình chöa toát ñaõ laøm
khoâng gian Resort caûm giaùc buoàn teû, khoâng coù söùc haáp daãn du khaùch.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc (Caây xanh, maët nöôùc…): Baûn
thaân KT caùc haïng muïc coâng trình khoâng coù gì noåi baät. Khoâng cho thaáy söï gaén
khít vôùi khoâng gian caûnh quan xung quanh. KT caûnh quan döôøng nhö haõy coøn
ñöùng ngoaøi, maëc duø ñaây chính laø moät chìa khoùa cô baûn beân caïnh khai thaùc hình
thaùi thieân nhieân. Ñieàu ñaùng noùi nöõa laø hieän töôïng beâ toâng hoùa caùc keát caáu baùm
vaøo töï nhieân (thang leo, caàu daãn, gheá nghæ, KT choøi nghæ) maëc duø ña phaàn ñaõ coá
tìm caùch giaû vaät lieäu goã, ñaù töï nhieân cho bôùt thoâ keäch. Caû hai vieäc treân cho thaáy
baøn tay thieát keá KT hoaëc quaù tuyø tieän, hoaëc chöa quan taâm ñuùng möùc, trong khi
nhöõng haïng muïc naøy ñaäp vaøo maét du khaùch nhieàu nhaát trong haønh trình tham
quan.
ñôùi: Khu vöïc caùc bungalow ñöôïc laøm moät taàng, tuy coù coá gaéng tìm toøi hình thöùc
kieán truùc laï nhöng hieäu quaû thöïc teá laïi khoâng nhö mong muoán: Hình khoái kieán
truùc naëng neà, mang tính hình thöùc, coâng naêng söû duïng khoâng hieäu quaû. Taát caû
ñeàu thoâng gioù nhaân taïo.
hoùa cuûa ngöôøi Vieät: tuy ôû ñoàng baèng vôùi ñòa hình khaù baèng phaúng, nhöng caùc
coâng trình laïi coù hình khoái khoâng phuø hôïp vôùi kieán truùc ñòa phöông cuõng nhö loái
8
kieán truùc nghæ döôõng. Khoái nhaø chính söû duïng raát nhieàu khoái hình hoäp naëng neà
vôùi nhöõng maûng töôøng lôùn raát ít cöûa soå. Caùc khoái phuï trôï nhö nhaø nghæ laïi khai
thaùc hình aûnh maùi doác ôû mieàn nuùi, laøm coâng trình nhö laïc loõng vaø trô troïi giöõa
khoâng gian xanh xung quanh.
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: gaàn nhö caùc
coâng trình ñeàu söû duïng vaät lieäu beâ toâng coát theùp, töôøng gaïch nhö trong caùc khu
ñoâ thò saàm uaát. Caùc bungalow ñöôïc thieát keá khaù khoâ cöùng, khoâng haøi hoøa vôùi
thieân nhieân caûnh quan. Ñaëc bieät hoøan toøan khoâng chuù troïng khai thaùc ñieàu kieän
thieân nhieân öu ñaõi ñoù laø gioù – khoâng khí – vaø bieån, neân maëc duø giaùp bieån nhöng
caùc khu nghæ laïi raát ít coù ñöôïc coù view ñeïp nhìn ra bieån.
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: maøu saéc söû duïng cho coâng
trình khoâng coù gì noåi baät, söû duïng quaù nhieàu maøu noùng trong moät khoâng gian
xanh.
1.1.2.3 The Nam Haûi Resort

+ Vò trí: Thoân 1, Ñieän Döông, Huyeän Ñieän Baøn, Quaûng Nam
+ Quy moâ: dieän tích hôn 35 ha goàm 60 bieät thöï moät phoøng nguû vaø 40 caên
bieät thöï coù hoà bôi rieâng naèm traûi daøi treân bôø bieån yeân tónh vaø tuyeät ñeïp. Ngoaøi
ñoaïn baõi bieån Haø My daønh rieâng cho khaùch nghæ taïi khu Resort, nôi ñaây coøn coù
ba hoà bôi trong ñoù coù moät hoà bôi Olympic vôùi chieàu daøi 50 m.
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: Boá trí toång maët baèng cuûa 1 villa ñieån
hình chia ra laøm 4 phaân khu cô baûn rieâng bieät: chính giöõa vuoâng vaén laø nhaø
khaùch + phoøng aên lôùn môû thoaùng 4 maët; beân caïnh laø nhaø daøi boá trí phoøng nguû ,
9
taém vaø veä sinh nhoû; nhìn ra phía tröôùc baõi bieån laø beå bôi rieâng; khu beáp naáu,
phuïc vuï haï coát boá trí saùt goùc töôøng raøo vaø khu kyõ thuaät.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc? (Caây xanh, maët nöôùc…): Maët
nöôùc ñöôïc keát hôïp nhö moät maët phaúng noåi, laø hình aûnh ñöôïc baét gaëp thöôøng
xuyeân trong toång theå khu ñaát, mang neùt duyeân daùng, thanh cao truyeàn thoáng
ñöôïc khai thaùc trieät ñeå.
ñôùi: The Nam Haûi nhö laø söï caùch taân ñaày tinh teá döïa treân neùt ñeïp baûn ñòa cuûa
ngoâi nhaø Vieät. Vôùi quy hoaïch kheùo leùo hình chöõ U ñan xen, villa naøo cuûa khu
Resort cuõng coù 1 khoaûng trôøi, 1 khung caûnh, 1 baõi caùt chaïy daøi vaøo taän chaân
töôøng nhaø. Chung thì cuõng raát chung, rieâng thì cuõng raát rieâng bieät giöõa caùc villa.
hoùa cuûa ngöôøi Vieät: caû khoâng gian roäng lôùn gaàn nhö ñöôïc bao phuû bôûi khoâng
gian truyeàn thoáng bôûi söï keát hôïp haøi hoøa vaø tinh teá giöõa coâng trình vôùi khoâng
gian xanh xung quanh. Taát caû taïo neân hình aûnh thaân quen vôùi moïi ngöôøi daân
Vieät ñaët chaân ñeán ñaây. Tuy nhieân vaãn khoâng keùm söï sang troïng quyù phaùi bôûi
caùch saép ñaët boá cuïc coù yù ñoà. Töø tính bieåu töôïng, tính aån duï, söï haøm xuùc yù töôûng
ñeàu gaàn nhö hoäi tuï trong töøng chi tieát kieán truùc coâng trình.
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: Nhöõng ngoâi
bieät thöï trong khu Resort moâ phoûng KT nhaø röôøng cuûa ngöôøi Vieät nhöng ñöôïc
caùch taân kheùo leùo ñeå phuø hôïp vôùi nhöõng kyõ thuaät vaø tieän nghi hieän ñaïi. Söï tao
nhaõ cuûa loaïi goã ñen vaø söï cao caáp cuûa caùc loaïi chaát lieäu trong töøng khu bieät thöï
ñaõ ñöôïc ca tuïng. The Nam Haûi “mang daùng daáp moät ngoâi laøng, vôùi nhöõng bieät
thöï xinh ñeïp naèm rieâng bieät, höôùng maët ra bieån.”
10
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: Trong töøng khu bieät thöï neùt
saùng taïo theå hieän trong söï tao nhaõ cuûa loaïi goã ñen vaø söï cao caáp cuûa chaát lieäu.
Caùc chi tieát noäi thaát ñöôïc thieát keá hoa vaên raát tinh xaûo, traàn- töôøng- saøn,
maët döôùi maùi oáp traàn laø maønh tre, heä thoáng cöûa luøa keát hôïp che ñöôøng thoâng gioù
ñieàu hoaø chaïy bao quanh caên phoøng. Töø caùc chi tieát nhoû nhaát ñeàu ñöôïc chaêm soùc
tyû myû: Töø nhöõng chieác chum bình dò, gaàn guõi, ngöôøi KTS ñaõ ñöa vaøo taïo neân neùt
ñeïp Nam Haûi, vaät lieäu laùt ñöôøng töø nhöõng vieân ñaù xeû vuoâng vöùc.
Bao truøm leân The Nam Haûi Resort chæ moät maøu traéng vaø xanh. Hoa ñöôïc
baøi trí treân baøn hay trong phoøng ñeàu laø Hoàng baïch, hoa troàng treân saân vöôøn laø
Lan traéng. Nôi ñaây, bieån xanh, caây xanh, caùt traéng, hoa traéng... ñaõ toaùt leân söï
sang troïng nhöng khoâng caàu kyø. Caùc shop thôøi trang cuûa The Nam Haûi cöïc kyø
sang troïng khi caùc haõng thôøi trang danh tieáng treân theá giôùi ñeàu goùp maët ñaày ñuû.

- Ngoaøi Sandy Beach Resort coù loái kieán truùc khoâ cöùng vaø chöa thaät söï chuù
taâm khai thaùc yeáu toá KTTT, 2 khu Resort Palm Garden vaø Nam Haûi ñeàu coù söï
ñaàu tö vaøo nghieân cöùu vaø khai thaùc yeáu toá KTTT, mang hoàn Vieät vaøo caùc khoâng
gian nghæ ngôi, giaûi trí.
- Caùch toå chöùc maët baèng phuø hôïp vôùi cuoäc soáng vaø tieän nghi hieän ñaïi,
khoâng gian thoùang ñaõng, phuø hôïp vôùi khí haäu noùng aåm, hình thöùc kieán truùc gaàn
guõi. Boä maùi doác cuûa caùc ngoâi nhaø naøy thöôøng giaûn dò gaàn guõi vôùi nhaø ôû daân gian
cuûa ngöôøi Vieät, vôùi nhöõng hình thöùc trang trí nhö ñaàu hoài, töôøng hoài giaät caáp ñöa
ra ñeán gioït gianh cuûa maùi. Beân caïnh ñoù laø tay vòn ban coâng goã, coång nhaø coù maùi
doác, caùnh coång thöôïng song haï baûn, treân töôøng raøo coù maùi ñaàu töôøng… Taát caû
laøm ta nhôù ñeán nhöõng neáp nhaø noâng thoân coå truyeàn.
11
- Vaán ñeà xöû lyù hình thöùc kieán truùc ñöôïc caùc taùc giaû löu taâm thoûa ñaùng
nhaèm taïo cho coâng trình nhöõng daùng daáp, ñöôøng neùt AÙ Ñoâng, gaàn guõi vôùi kieán
truùc truyeàn thoáng baûn ñòa.
- Caùc khoái, maûng, neùt vaø maøu saéc nheï nhaøng, töôi taén gaây caûm giaùc hoøa
hôïp vôùi moâi tröôøng xung quanh , phuø hôïp vôùi quan nieäm ngöôøi Vieät laø xeùt veà
maët moâi tröôøng töï nhieân laø nhieät ñoä vaø aùnh saùng, quan nieäm hay thò hieáu thaåm
myõ cuûa ngöôøi Vieät khoâng öa thích nhöõng gì quaù to lôùn, kyø vó vaø maøu saéc quaù röïc
rôõ. Theâm vaøo ñoù söï khai thaùc veà boá cuïc, ñöôøng neùt, maøu saéc kieán truùc truyeàn
thoáng cuõng ñöôïc quan taâm thích ñaùng. Caùc ñöôøng gaáp khuùc cuûa logia khoái nguû
vôùi nhòp ñieäu laøm neân veû meàm maïi, caùc vöôøn vaø tieåu caûnh phöông Ñoâng trong,
ngoøai nhaø laøm cho kieán truùc hoøan chænh vôùi caùc maûng coû lôùn, caùc vöôøn caây, maët
nöôùc… Thieân nhieân len loûi vaøo coâng trình xinh xaén naøy khieán cho noù coù tính môû,
chaûy traøn ñöôïc laøm taêng theâm bôûi boá cuïc chaïy daøi truyeàn thoáng.
1.1.3 Khaûo saùt – phaân tích, ñaùnh giaù moät soá khu Resort ôû mieàn Baéc
1.1.3.1 Thaùc Ña Resort

+ Vò trí : Resort Thaùc Ña ôû Thoân Muoàng Chaùu - Xaõ Vaân Hoaø - Ba Vì - Haø
Noäi – VN, caùch Haø Noäi 60 km veà phía Taây, naèm trong quaàn theå du lòch Ao Vua,
Khoang Xanh, Suoái Tieân, Suoái Mô thuoäc huyeän Ba Vì, TP. Haø Noäi.
+ Quy moâ: Vôùi dieän tích roäng gaàn 100ha, goàm moät loaït caùc nhaø saøn daân
toäc Thaùi vaø Möôøng cuøng moät soá nhaø saøn giaønh cho caém traïi vaø phoøng hoäi thaûo.
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: Resort traõi daøi töø chaân nuùi ñeán löng
chöøng nuùi Ba Vì. Vôùi ñieàu kieän ñòa hình phong phuù, thieân nhieân öu ñaõi, khu
resort coù taát caû nhöõng yeáu toá thieân nhieân caàn thieát cho moät nôi nghæ döôõng: maët
nöôùc roäng lôùn, doøng suoái maùt laïnh chaûy töø treân nuùi xuoáng, caây xanh phuû kín beà
12
maët khu ñaát… Caùc coâng trình coù söï gaén keát vôùi ñòa hình, taïo ra nhöõng loái vaøo ña
daïng tieáp caän ngoâi nhaø. Tuy nhieân hình thöùc kieán truùc tuy mang daùng daáp nhaø
daân toäc Möôøng, nhöng khoâng coù söï ñaàu tö caùch taân ñeå phuø hôïp vôùi ñieàu kieän
kinh teá hieän taïi, neân ñaõ gaây caûm giaùc khaù nhaøm chaùn vaø thaát voïng ñoái vôùi du
khaùch ñaët chaân ñeán ñaây.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc? (Caây xanh, maët nöôùc…): caûm
giaùc tieác vaø huït haãng khi tham quan Resort theå hieän nhieàu nhaát ôû caûnh quan maët
nöôùc. Tuy coù ñòa hình, ñòa theá raát ñeïp, thieân nhieân öu ñaõi nhöng nhìn maët hoà suoái
khoaùng roäng lôùn khoâng khaùc gì hoà nuoâi thuûy saûn. Caùc chi tieát trang trí ñi keøm vôùi
hoà nöôùc nhö khu vui chôi sinh hoïat thieáu nhi chöù khoâng phaûi daønh cho moïi löùa
tuoåi. Doøng suoái Thaùc Ña ñoå töø nuùi xuoáng tuy raát ñeïp, nhöng laïi ñöôïc khai thaùc
quaù bò ñoäng, du khaùch raát khoù tieáp caän cuõng nhö coù theå taän höôûng khung caûnh
huøng vó cuûa nuùi röøng ban taëng.
ñôùi: kieán truùc moät soá coâng trình nhö nhaø haøng, quaùn nghæ khaù phuø hôïp vôùi khí
haäu nhieät ñôùi. Tuy nhieân chæ moät soá ít coâng trình taän duïng ñöôïc khí haäu ñòa
phöông öu ñaõi, maø phaàn lôùn phoøng oác caùc nhaø nghæ ñeàu ñöôïc xaây töôøng kín,
ñoàng thôøi söû duïng maùy laïnh. Ñaây laø ñieàu baát hôïp lyù ôû nôi coù khí haäu maùt meû
quanh naêm.
hoùa cuûa ngöôøi Vieät: kieán truùc coâng trình phaàn lôùn laø nhaø saøn, ñeå troáng chaân,
mang ñaëc tröng kieán truùc daân toäc Möôøng.
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: haøng hieân,
saân vöôøn keát hôïp vôùi khoûang khoâng gian ngoøai trôøi coù söï löu taâm khi thieát keá, coù
ñöôïc khoâng gian thoùang roäng, tieáp xuùc vôùi töï nhieân vaø caûnh quan beân ngoøai.
13
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: söû duïng vaät lieäu töï nhieân ôû
phaàn lôùn coâng trình trong khu Resort, tuy nhieân cuõng coù moät boä phaän coâng trình
xaây töôøng gaïch phuïc vuï khu nhaø nghæ, karaoke. Maøu saéc giaûn dò, söû duïng maøu töï
nhieân cuûa vaät lieäu.
1.1.3.2 Tam Ñaûo Belvedere Resort

+ Vò trí: Thoân 2, Thò traán Tam Ñaûo, Tam Ñaûo, Vónh Phuùc. Caùch Haø Noäi
hôn moät giôø xe oâtoâ, laø vuøng nghæ döôõng noåi tieáng töø 100 naêm nay treân ñoä cao
1.500m. Caùch trung taâm thò traán 2 km vaø keà beân Thaùc Baïc, gaàn saân golf Tam
Ñaûo vaø saùt röøng Quoác gia Tam Ñaûo.
+ Quy moâ: roäng gaàn 50 ha, Belvedere Resort bao goàm nhieàu bieät thö,
phoøng hoäi nghò cuøng caùc khu dòch vuï keøm theo.
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: ñòa hình phaàn lôùn laø ñoài nuùi. Caùc coâng
trình phaàn lôùn 2-3 taàng coù hình thöùc kieán truùc hieän ñaïi, coù aûnh höôûng cuûa kieán
truùc Phaùp thuoäc. Coâng trình quy moâ hoøanh traùng xeùt trong baûn thaân moãi coâng
trình, laán aùt vaø che laáp thieân nhieân.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc? (Caây xanh, maët nöôùc…): do
quy moâ coâng trình quaù lôùn, khoâng xen laãn chan hoøa vôùi thieân nhieân. Caùc maûng
xanh ñöôïc khai thaùc raát ít, haàu nhö coøn raát ít caây to cho boùng maùt maø thöôøng laø
caây trang trí nhoû.
ñôùi: maëc duø coù khí haäu maùt meû quanh naêm nhöng phaàn lôùn coâng trình vaãn söû
duïng ñieàu hoøa nhaân taïo, raát ít duøng vaät lieäu tö nhieân, phaàn lôùn ñöôïc beâ toâng hoùa
keát caáu coâng trình. Keát caáu haàu heát laø giaû goã.
14
hoùa cuûa ngöôøi Vieät: Tuy phaàn lôùn kieán truùc coâng trình khai thaùc maùi doác, nhöng
hình thöùc keát caáu xa laï vôùi KTTT bôûi ñöôïc beâ toâng gaàn heát.
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: Raát ít söû
duïng caùc vaùch ngaên che, ít söû duïng caáu truùc thaùo laép deã daøng maø ña phaàn laø
naêng chia hoøan toøan vaø coá ñònh. Hình thöùc khai thaùc caùc khoûang saân duøng laøm
nôi giaûi khaùt ngaém caûnh ñöôïc söû duïng khaù nhieàu.
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: Söû duïng maøu saéc maïnh vaø
ñaäm ôû phaàn lôùn trang trí noäi ngoïai thaát coâng trình.
1.1.3.3 AÂu Laïc Resort

+ Vò trí : 151 ñöôøng Leâ Lôïi, Ñaûo Tuaàn Chaâu, Vònh Haï Long, Vietnam,
caùch Vònh Haï Long 8km.
+ Quy moâ: Khu du lòch quoác teá Tuaàn Chaâu bao goàm moät toå hôïp du lòch,
dòch vuï, vui chôi giaûi trí nhö: baõi taém nhaân taïo, nhaø bieåu dieãn ña naêng 2500 choã
ngoài, khu phoá aåm thöïc vôùi phong caùch KTTT VN, khu bieåu dieãn ñoäng vaät, khu
chôï queâ, hoà sinh vaät bieån, khu bieät thöï chaát löôïng cao vaø nhieàu loaïi hình dòch vuï
khaùc.
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: ñòa hình khaù ña daïng, khoâng baèng
phaúng. Vieäc khai thaùc ñòa hình khaù maïnh laøm taùc ñoäng nhaát ñònh ñeán moâi tröôøng
sinh thaùi ñòa phöông. Phaàn lôùn ñòa hình ñaõ ñöôïc caûi taïo, khoâng coøn veõ ñeïp
nguyeân sô vaø töï nhieân. Maät ñoä xaây döïng cao cuøng vôùi quy moâ baûn thaân töøng
coâng trình lôùn laø laøm maát ñi söï gaàn guõi vôùi thieân nhieân.
15
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc (Caây xanh, maët nöôùc…): Tyû leä
hình khoái khoâng gaàn guõi, gaén boù vôùi thieân nhieân, laán aùt thieân nhieân. Boá cuïc
khoâng gian co cuïm, khoâng daøn traõi, khoâng gian vaø hình khoái kieán truùc khoâng
thaáy ñöôïc yeáu toá höõu cô vôùi caûnh quan thieân nhieân ( Kieán truùc truyeàn thoáng tuy
cao taàng nhöng nhoû beù, laø ñieåm xuyeán cho khoâng gian).
ñôùi: cöûa soå vaø loái ñi ñöôïc thieát keá cao, khoâng phuø hôïp vôùi khí haäu nhieät ñôùi vôùi
caùi naéng xieân gai gaét vaøo muøa heø.
hoùa cuûa ngöôøi Vieät: caùc coâng trình phoâ tröông söï beà theá, quyù phaùi, sang troïng
theo loái thieát keá bieät thöï ñoái vôùi caùc nhaø nghæ.
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: coâng trình
coù ban coâng nhöng haàu nhö chæ mang tính trang trí maët ñöùng chöù khoâng mang
chöùc naêng nghæ ngôi ngaém caûnh.
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: söû duïng maøu saéc vaø vaät lieäu
hieän ñaïi, raát ít hoïa tieát trang trí, chaïm khaéc ôû coâng trình.

Phong caùch phuïc coå laø moät trong nhöõng caùch tìm toøi khai thaùc KTTT. Ñaây
laø moät höôùng ñi ñaùng traân troïng, noù khaúng ñònh nhöõng söï toân troïng quaù khöù cuõng
nhö mong muoán tieáp thu nhöõng tinh hoa cuûa daân toäc. Nhöng beân caïnh ñoù noù
cuõng ñaõ boäc loä nhöõng nhöôïc ñieåm, maø quan troïng nhaát laø vaán ñeà hình thöùc chuû
nghóa. ÔÛ caùc coâng trình naøy, quan saùt toång theå veà boá cuïc, hình khoái, toå chöùc
khoâng gian, hình thöùc chung theå hieän thì tuy coù moät soá ñaõ ñaït ñöôïc thaønh coâng
nhaát ñònh ôû khía caïnh khai thaùc yeáu toá truyeàn thoáng, nhöng ña phaàn ñeàu coù xu
höôùng: theo höôùng coå kính nhöng khoâng coù tính keá thöøa ñeå phaùt trieån maø laø söï
16
phuïc hoài voán coå moät caùch maùy moùc, voâ caûm, thieáu nghieân cöùu baøi baûn. Phaàn lôùn
caùc chi tieát theå hieän ôû ñaây laø xa laï vôùi KTTT. Do vaäy ñaõ cho ra ñôøi moät saûn
phaåm coù tính caûi löông, rôi vaøo tình traïng pha troän KT cuûa moät soá thôøi kyø nhöng
laïi khoâng coù söï chính xaùc, khuùc chieát naøo. Coâng trình ñöa ra moät hình aûnh sao
cheùp leäch laïc KT coå VN. Caùc chi tieát ñaàu ñao, con roàng, coät hieân, ñöôïc baøi trí vaø
dieãn taû khaù tuøy tieän, baát chaáp quy taéc nieâm luïaât cuûa KTTT maø yù ñoà chính muoán
theå hieän.
Caùc coâng trình theo töøng möùc ñoä khaùc nhau ñaõ khai thaùc coù möùc ñoä nhieàu
yeáu toá KTTT cuûa VN, ví duï nhö maùi, trang trí ñaàu hoài, caùc consol hình ñaàu baåy,
heä thoáng ñaàu ñao, taøu maùi, thöùc coät coå truyeàn, caùc hoa vaên trang trí… Ñoàng thôøi
cuõng ñaõ coù söï quan taâm ít nhieàu ñeán yeáu toá töï nhieân: thoâng gioù, chieáu saùng,
choáng noùng, choáng noàm. Nhöõng ñieàu kieän khí haäu vaø caûnh quan khu vöïc ñöôïc
löu taâm giaûi quyeát thoâng qua vieäc toå chöùc heä maùi choáng noùng, caùc oâ vaêng doác
che naéng vaø choáng möa haét, heä thoáng cöûa laáy aùnh saùng vaø thoâng gioù töï nhieân,
caây xanh.
Ñaõ höôùng theo KTTT thì caùc neáp nhaø ñeàu naèm ngang, khoâng coù saûnh doïc
ôû ñaèng tröôùc vaø caùc taàng maùi choáng dieàm ñeàu thuaän moät chieàu ñeå ñaûm baûo treân
truïc taâm khoâng coù maùi hoài, khoâng coù “khu ñó” laø hình tam giaùc caân loõm thuït vaøo
ôû treân maùi hoài. Quan nieäm coå truyeàn cuûa daân gian raát kieâng cöûa chính nhaø mình
nhìn thaúng vaøo noác hoài nhaø khaùc. Nhöõng coät ñaõ ñuùùc giaû goå nhöng döôùi chaân
(thaäm chí caû ôû ñænh) laïi ñaép loe gôø thì hoøan toøan khoâng hôïp kyõ thuïaât moäc maø
coøn gôïi ñöôøng oáng nöôùc (baèng gang hoïaêc beâ toâng). KT theo loái coå truyeàn nhöng
duøng vaät lieäu beâ toâng, do ñoù vieäc sôn giaû goã laø caàn, nhöng ôû ñaây laïm duïng thaønh
loøe loïet, moãi caây coät ñeàu khoâng ñuùng maøu goã, caùc tay choáng laïi sôn maøu noùng
laïnh cöù choái boû nhau.
17
Ngoøai ra KT töôøng gaïch boïc ngoøai, troå loã cöûa soå maùi baèng, ñaõ taïo döïng
moät ngoân ngöõ KT khoâ cöùng, thieáu söï truyeàn caûm. Baûn thaân caùc coâng trình naøy laø
söï noái tieáp nhöõng maâu thuaãn noäi taïi veà phong caùch KT, cho neân khoù coù theå xaùc
ñònh noù thuoäc “chuû nghóa” gì.
Vieäc khai thaùc caùc yeáu toá cuûa KT baûn ñòa vaãn coøn bò haïn cheá. Coù theå do
chöa coù nhöõng nghieân cöùu saâu, hoaëc hoï chöa phaân bieät söï khaùc nhau giöõa KT
VN vaø KT Trung Quoác cuõng nhö caùc nöôùc khaùc trong khu vöïc. Do ñoù trong thieát
keá ñaõ theå hieän söï gheùp nhaët vaøo trong caùc coâng trình nhieàu yeáu toá KT cuûa nhieàu
nöôùc. Yeáu toá VN ñöôïc theå hieän qua cöûa cuoán tam quan vaø caùc hoài nhaø trieàu
Nguyeãn. Vieäc keát hôïp naøy tuy coù taïo ra söï phong phuù cho hình thöùc KT maët
ñöùng, nhöng cuõng deã taïo neân söï nhaàm laãn vaø ngoä nhaän cho ngöôøi xem, nhaát laø
nhöõng ai khoâng nghieân cöùu saâu.
Vieäc toå chöùc khoâng gian chöùc naêng ñöôïc caùc taùc giaû kieán taïo theo saùt
coâng naêng söû duïng coâng trình, tuy nhieân hình thöùc KT ñoâi khi cöùng nhaéc theo
quan ñieåm cuûa chuû ñaàu tö.
Söû duïng caùc giaûi phaùp keát caáu tieân tieán thoûa maõn caùc yeâu caàu toå chöùc
khoâng gian lôùn, thaáp taàng. Keát caáu beâ toâng coát theùp, daøn vì keøo theùp… ñöôïc söû
duïng roäng raõi.
1.2 Thöïc traïng vieäc khai thaùc yeáu toá KTTT trong caùc CTPVDL theá
giôùi
1.2.1 Thöïc traïng vieäc khai thaùc yeáu toá KTTT trong caùc CTPVDL ôû
moät soá nöôùc trong khu vöïc
1.2.1.1 Amanpuri Resort

+ Vò trí: Khu Resort Amanpuri ñöôïc ñaàu tö xaây döïng ôû Phuket, Thaùi lan.
18
+ Quy moâ: Amanpuri Resort coù 30 villas ñöôïc phaân boá haàu heát treân ñòa
hình söôøn nuùi vaø höôùng ra bieån ngay döôùi chaân nuùi. Ngoøai ra coøn coù khu vöïc nhaø
haøng vaø caùc dòch vuï nghæ ngôi giaûi trí khaùc, keát hôïp vôùi caùc hoà bôi vaø caây xanh
caûnh quan khu vöïc. Moãi villas coù phoøng nguû rieâng bieät, ñi keøm vôùi 2 hoaëc 6
pavilion.
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: coâng trình naèm treân löng chöøng nuùi vaø
giaùp bieån. Toång theå phoái caûnh coâng trình nhö hoøa laãn vaøo röøng döøa phuû xanh khu
ñaát xaây döïng.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc (Caây xanh, maët nöôùc…): ñòa
hình töï nhieân cuûa khu ñaát ñöôïc khai thaùc trieät ñeå, coù söï gaén keát chaët cheõ giöõa
coâng trình vaø khu ñaát, coâng trình nhö ñöôïc naâng cao giaù trò khi keát hôïp sinh ñoäng
vôùi töøng chi tieát ñòa hình khu ñaát. Maët nöôùc ñöôïc boá cuïc vaø thieát keá laøm cho
coâng trình theâm lung linh, sang troïng.
ñôùi: coâng trình xen laãn chan hoøa vaøo thieân nhieân, ñöôïc bao boïc bôûi maûng xanh
röøng döøa cao taïo boùng ñoå rôïp maùt cho coâng trình. Ñoàng thôøi vieäc khai thaùc maët
nöôùc goùp phaàn ñieàu hoøa nhieät ñoä cho coâng trình.
hoùa cuûa ngöôøi Thaùi: caùch toå chöùc khoâng gian, tyû leä ngoâi nhaø gaàn guõi, phuø hôïp
vôùi vaên hoùa baûn ñòa, tyû leä giöõa caùc boä phaän coâng trình haøi hoøa thoáng nhaát.
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: KT Thaùi lan
vôùi maùi choàng maùi ñöôïc söû duïng laøm hình thöùc cho caùc villa. Hình thöùc maùi nhaø
laø ñaëc ñieåm noåi baät vaø ñoäc ñaùo trong toång theå kieán truùc coâng trình. Caùc vaùch
19
ngaên che di ñoäng ñöôïc söû duïng cho khoâng gian noäi thaát nhö hình thöùc trang trí.
Hieân theàm roäng. Cöûa vaøo thaáp traùnh naéng xieân.
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: maøu saéc giaûn dò, söû duïng maøu
töï nhieân cuûa vaät lieäu keát hôïp vôùi caùc hoïa tieát trang trí, chaïm khaéc laøm khoâng
gian kieán truùc theâm phaàn sinh ñoäng. Söû duïng vaät lieäu töï nhieân saún coù, vaät lieäu
thöôøng laø keát caáu goã.
1.2.1.2 Amansara Resort

+ Vò trí: 262 Krom 8, Phum Beong Don Pa, khum Slar Kra, Siem Reap,
Cambodia .
+ Quy moâ: Coù taát caû 24 phoøng nghæ ñöôïc boá trí thaønh daõy xung quanh caùc
hoà bôi.
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: ñòa hình khu ñaát baèng phaúng, gaàn caùc
khu ñeàn Khmer coå kính cuûa ñaát nöôùc chuøa thaùp. Yeáu toá lòch söû cuøng vôùi caûnh
quan thieân nhieân xung quanh laø yù töôûng thieát keá coâng trình.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc? (Caây xanh, maët nöôùc…): Ñeå
khoâng gian caûnh quan khoâng bò khoâ cöùng bôûi caùc maûng töôøng lôùn, ñaëc, daøy bò chi
phoái bôûi kieán truùc caùc khu ñeàn laân caän, thì maët nöôùc laø yeáu toá toái caàn thieát laøm
cho khoâng gian ñöôïc töôi maùt khi ñöôïc keát hôïp taøi tình kheùo leùo vôùi nhöõng hoïa
tieát chaïm khaéc treân caùc maûng töôøng lôùn bao quanh khu vöïc coâng trình.
ñôùi: heä thoáng haønh lang lieân keát caùc khoái phoøng vôùi nhau ñöôïc söû duïng khai thaùc
nhö yeáu toá truyeàn thoáng baûn ñòa. Khoâng gian kín, nöõa kín nöõa hôû, khoâng gian hôû
haàu nhö ñöôïc gaén keát khoâng theå taùch rôøi khi khoâng gian coâng trình ñöôïc xöû lyù
20
linh ñoäng, taïo ra nhöõng khoaûng khoâng gian yeân tónh rieâng tö vöøa raát hieän ñaïi,
nhöng vaãn gaàn guõi giaûn dò mang ñaäm tính AÙ Ñoâng.
hoùa cuûa ngöôøi Cambodia: toaøn boä coâng trình ñöôïc thieát keá 1 taàng vôùi vaät lieäu beâ
toâng coát theùp. Tuy hình thöùc kieán truùc hieän ñaïi nhöng qua baøn tay thieát keá tinh teá
cuûa kieán truùc sö, coâng trình trôû neân nheï nhaøng thanh thoaùt khi coù söï keát hôïp giöõa
khoâng gian truyeàn thoáng vôùi nhöõng ñöôøng neùt kieán truùc taùo baïo, maïnh meõ cuûa
kieán truùc hieän ñaïi.
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: taát caû khoâng
gian nghæ ngôi ñöôïc lieân keát vôùi nhau bôûi daõy haønh lang daøi lieân tuïc, gôïi nhôù ñeán
nhöõng daõy haønh lang cuøng vôùi caùc haøng coät thanh maõnh cuûa ngoâi ñeàn Angkor
huøng vó.
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: toaøn boä coâng trình ñöôïc söû
duïng maøu trung tính laø maøu traéng, laøm coâng trình trôû neân nheï nhaøng thanh tuù
maëc cho caùc maûng khoái ñaëc roãng coâng trình laø caùc maûng töôøng gaïch vaø beâ toâng
coát theùp. Söû duïng vaät lieäu ñaù ñòa phöông keát hôïp vôùi nhöõng vaät lieäu sang troïng
hieän ñaïi, ñöôïc boá trí tinh teá trong caû khoâng gian noäi - ngoaïi thaát.
1.2.1.3 Amanpulo Resort

+ Vò trí: Amanpulo Resort naèm treân hoøn ñaûo rieâng tö cuûa Pamalican, 200
km veà phía ñoâng Palawan ôû Philippin, hoøn ñaûo ñöôïc bao boïc bôûi caùt traéng vaø raïn
san hoâ, laø moät trong soá gaàn 1800 hoøn ñaûo trong Palawan, tænh lôùn nhaát ôû
Philippin.
+ Quy moâ: Resort coù 40 villas rieâng bieät vaø ñöôïc phaân boá treân rìa bôø bieån
vaø treân caïn, caùc ngoâi nhaø laø phieân baûn cuûa nhaø truyeàn thoáng cuûa Philippin, traõi
21
daøi treân khu ñaát 5,6ha. Ngoøai ra coù beå bôi, 2 nhaø haøng, dòch vuï xoa boùp, 2 saân
tennis ,phoøng taäp theå duïc, laën, thuyeàn sang troïng…
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: coâng trình naèm treân moät hoøn ñaûo vôùi
boán beà laø bieån. Boá cuïc toång theå coâng trình daøn traõi töø ñaát lieàn ra maët nöôùc caïn
vôùi nhöõng raëng san hoâ aån mình döôùi laøn nöôùc xanh trong cuûa bieån.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc (Caây xanh, maët nöôùc…): caûnh
quan thieân nhieân vaø ñòa hình töï nhieân ñaõ ñöôïc khai thaùc trieät ñeå vôùi tieâu chí toân
troïng vaø giöõ gìn nhöõng neùt hoang sô voán coù cuûa hoøn ñaûo. Coâng trình nhoû beù nhö
hoøa laãn vaøo trong thieân nhieân khi treân ñaát lieàn, vaø mang daùng daáp cuûa ngoâi nhaø
saøn khi ñöùng treân maët nöôùc.
ñôùi: chieàu cao maùi coâng trình khoaûng 2/3 chieàu cao coâng trình, vôùi vaät lieäu töï
nhieân taïo boùng ñoå che phuû gaàn nhö hoaøn toaøn caùc cöûa soå coâng trình. Boùng maùt
cuûa caây ñoå xuoáng coâng trình goùp phaàn laøm cho khoâng gian xanh caøng theâm töôi
maùt, deã chòu. Caùc cöûa soå vaø cöûa loái vaøo ñöôïc thieát keá thaáp vaø roäng, phuø hôïp vôùi
khí haäu nhieät ñôùi noùng aåm cuûa ñòa phöông.
hoùa cuûa ngöôøi Philippines: hình aûnh nhöõng ngoâi nhaø truyeàn thoáng mang neùt AÙ
Ñoâng ñaëc tröng vaãn deã daøng ñöôïc tìm thaáy nôi ñaây. Nhöõng ngoâi nhaø tranh daân
daõ mang laïi caûm giaùc bình yeân, tónh laëng cho du khaùch gaàn xa.
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: haøng hieân,
ban coâng ñöôïc söû duïng nhö boä phaän khoâng theå taùch rôøi vôùi khoái nghæ ngôi thö
giaûn. Khoâng gian thieân nhieân nhö hoøa laãn vôùi khoâng gian noäi thaát coâng trình.
22
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: söû duïng vaät lieäu töï nhieân ñòa
phöông, maøu saéc töï nhieân cuûa vaät lieäu.
1.2.2 Thöïc traïng vieäc khai thaùc yeáu toá KTTT trong caùc CTPVDL ôû
moät soá nöôùc khaùc treân theá giôùi
1.2.2.1 Amanyara Resort

+ Vò trí: Resort naèm treân moät ñaûo nhoû thuoäc quaàn ñaûo Turks vaø Caicos,
thuoäc vuøng Caribeâ, khoûang ba giôø bay töø New York. Amanyara, Teân cuûa noù laø
xuaát phaùt töø chöõ Phaïn cuûa caùc ngöôøi Arawak, coù nghóa laø "nôi yeân bình", naèm
doïc theo bôø bieån. Amanyara caùch Miami veà phía Ñoâng Nam 925 km, giaùp vôùi
nöôùc CH Dominica veà phía Baéc 160 km.
+ Quy moâ:Resort coù 40 villas ñöôïc thieát keá khaù gioáng nhau theo höôùng
keát hôïp pavilion, traõi daøi treân dieän tích 4,1ha. Ngoøai ra Cô sôû vaät chaát goàm 1 nhaø
haøng, 1 quaày bar, thö vieän, Caâu laïc boä baõi bieån, 2 saân tennis, trung taâm theå duïc,
phoøng khaùm vaø trung taâm laën bieån.
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: Resort naèm treân moät hoøn ñaûo xanh
töôi, laõng maïn, ñöôïc thieân nhieân ban taëng ñòa hình phong phuù ña daïng xen laãn
nhau giöõa bieån, ñaù, maët nöôùc vaø nhöõng maûng xanh che phuû kín khu ñaát xaây döïng
coâng trình. Taát caû coâng trình ñeàu coù quy moâ nhoû goïn, xinh xaén nhö nhöõng chieác
oâ duø ñöôïc boá cuïc coù chuû yù nhaèm taïo ra nhöõng khoaûng khoâng gian ñaëc saéc, toân
leân veõ ñeïp voâ taän cuûa thieân nhieân, ñaát trôøi nôi ñaây.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc(Caây xanh, maët nöôùc…): yeáu toá
maët nöôùc laø ñaëc ñieåm noåi baät nhaát cuûa khu resort naøy. Vôùi caùch boá cuïc coù söï ñaàu
tö vaø ñaày kinh nghieäm, kieán truùc boång trôû neân “coù hoàn” khi ñöôïc saép ñaët kheùo
leùo vôùi maët nöôùc, taïo neân nhöõng khung caûnh raát neân thô. Taát caû caùc coâng trình
23
nôi ñaây ñeàu soi boùng mình phaûn chieáu qua laøn nöôùc nhaân taïo. Coâng trình nhö trôû
thaønh moät phaàn cuûa thieân nhieân, goùp phaàn laøm cho thieân nhieân kyø aûo, ñaëc saéc
khi hình boùng coâng trình hoøa cuøng thieân nhieân lung linh döôùi maët nöôùc cuøng vôùi
aùnh ñeøn ñöôïc thaép saùng trong maøn ñeâm daàn buoâng xuoáng hoøn ñaûo.
ñôùi: vuøng caribe coù khí haäu nhieät ñôùi. Hình thöùc kieán truùc coâng trình phuø hôïp vôùi
khí haäu nôi ñaây. Taát caû coâng trình ñeàu thoâng gioù töï nhieân. Cöûa soå cuõng laø loái ñi
ñaëc bieät roäng vaø thaáp, gaàn nhö khoâng coù söï caùch bieät roõ raøng giöõa khoâng trong
vaø thieân nhieân beân ngoaøi. Taát caû nhö hoøa laãn vaøo nhau, keå caû coâng naêng söû duïng
cho nghæ ngôi vaø thö giaõn ñeàu coù theå ñöôïc taän höôûng ôû trong hay ôû ngoaøi nhaø
ñeàu nhö nhau. Maùi nhaø ñua ra khaù xa, goùp phaàn taïo boùng maùt cho haøng hieân-
ñöôïc thieát keá nhö noäi thaát ñöôïc keùo daøi taän ra phía ngoaøi vaùch ngaên phoøng.
hoùa cuûa ngöôøi vuøng Caribbean: Tuy noäi thaát ñöôïc boá trí vôùi caùc thieát bò hieän ñaïi
vaø sang troïng, nhöng ñöôïc boá trí linh ñoäng trong khoâng gian nhoû nhaén, gaàn guõi.
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: Caùc vaùch
ngaên ñöôïc khai thaùc tinh teá, ngaên phaân chia khoâng gian ñöôïc laøm baèng “maøn”
goã, ngaên chia hình thöùc vaø mang tính öôùc leä, coù chöùc naêng laøm giaûm aùnh naéng
ban tröa, chöù khoâng nhaèm muïc ñích chính laø ngaên chia khoâng gian, maëc duø baûn
thaân noù ñang mang chöùc naêng aáy.
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: maøu saéc chính laø vaät lieäu töï
nhieân nhö goã, ñaù ñòa phöông. Maøu saéc giaûn dò haøi hoøa vôùi thieân nhieân.
24
1.2.2.2 Amanbagh Resort

+ Vò trí : Amanbagh ñöôïc xaây döïng trong moät böùc töôøng bao vaây, treân
moät oác ñaûo phì nhieâu cuûa ñaát, laø vuøng ñaát mang ñaäm neùt vaên hoùa vaø truyeàn
thoáng noâng thoân cuûa AÁn Ñoä. Resort naèm ôû mieàn Baéc AÁn Ñoä.
+ Quy moâ: Resort cung caáp 24 bieät thöï cao caáp keát hôïp vôùi caùc hoà bôi vaø
pavilions. Ngoøai ra coøn coù thö vieän, nhaø haøng, bar ngoøai trôøi, caùc cöûa haøng baùn
trang söùc, khu Spa, saân khaáu vaø baûo taøng.
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: Khu ñaát xaây döïng coâng trình naèm
döôùi chaân nuùi khaù hoang sô, nôi coøn laïi nhieàu ngoâi ñeàn coå. Kieán truùc coâng trình
coù hình thöùc maùi mang daùng daáp cuûa caùc ngoâi ñeàn naøy. Coâng trình laø toå hôïp khoái
1 – 2 taàng, ñöôïc xaây kieân coá. Caûm giaùc nheï nhaøng veà hình khoái kieán truùc vaãn
laán löôùt caùc maûng töôøng ñaëc to lôùn bôûi nhöõng daõy haønh lang roäng thoaùng bao
quanh coâng trình, taïo cho coâng trình neùt thanh maûnh caàn thieát, deã daøng hoøa nhaäp
vôùi thieân nhieân xung quanh.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc? (Caây xanh, maët nöôùc…): yeáu
toá nöôùc moät laàn nöõa ñöôïc khai thaùc kheùo leùo khi ñöôïc boá cuïc ôû nhöõng vò trí ñaày
baát ngôø nhöng coù chuû ñích, giuùp cho coâng trình toaùt leân veõ thanh thoaùt, tónh laëng
nhöng khoâng keùm phaàn sang troïng, thoaûi maùi.
ñôùi: hình thöùc maùi hieân, haønh lang, ban coâng mang ñaäm neùt vaên hoùa baûn ñòa
khoâng nhöõng goùp phaàn laøm khoâng gian theâm sinh ñoäng maø coøn laøm taêng theâm
nhöõng khoaûng khoâng gian maùt meû, goùp phaàn môû roäng tröôøng nhìn vôùi nhöõng
khoaûng khoâng gian môû luoân luoân toàn taïi trong coâng trình.
25
hoùa cuûa ngöôøi India: ngoaøi hình thöùc maùi coâng trình thì caùc coång töôøng saân vöôøn
ñöôïc caùch ñieäu mang hình daùng nhaéc laïi hình aûnh maùi choùp vaø ñoàng thôøi keát hôïp
vôùi nhöõng khoùm coï laøm khoâng gian trôû neân thô moäng vaø huyeàn bí nhö coå tích.
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: Hình aûnh
maët hoà vaø khoâng gian haønh lang daøi lieân tuïc laø hình aûnh xuyeân suoát toång theå
coâng trình. Du khaùch luoân ñöôïc caûnh giaùc thoaûi maùi trong laøn gioù maùt dòu lan toûa
moïi nôi trong coâng trình.
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: Söû duïng maøu saéc nheï nhaøng,
trang nhaõ, sang troïng nhöng vaãn khoâng laøm maát ñi cuõng nhö laán aùt ñöôïc ngheä
thuaät cuûa caùc hoïa tieát trang trí, chaïm khaéc tinh xaûo mang ñaäm neùt vaên hoùa baûn
ñòa toàn taïi khaép nôi beân trong vaø ngoaøi coâng trình.
1.2.2.3 Khu du lòch AMAN-I-KHAÙS-INDIA

+ Vò trí : Ranthambhore-Rajasthan-India, thuoäc vuøng Taây Baéc AÁn Ñoä. Du
khaùch ñeán ñaây ñöôïc soáng trong thieân nhieân hoang daõ, ñaëc bieät laø loøai Hoå.
Ranthambhore ñöôïc coâng nhaän laø vöôøn quoác gia naêm 1995.
+ Quy moâ: Coù taát caû 10 leàu, ñöôïc ñaët treân moät lôùp beâtoâng, trong ñoù coù 6
Leàu laø phoøng khaùch haïng sang. Ngoaøi ra coù phoøng ñôïi naèm keà beân Leàu aên uoáng;
Thö vieän cung caáp cho du khaùch kieán thöùc veà lòch söû vaên hoùa cuûa Rajasthan;
Khu vöïc Spa dòch vuï; Khu baùn haøng cao caáp. Chuùng ñöôïc xaây döïng bôûi vaûi vaø
ñöïôc hoå trôï bôûi moät khung theùp vôùi caùc böùc töôøng vaø traàn noäi thaát baèng maøn. Ñoà
noäi thaát ñöôïc boá trí toái thieåu vaø khoâng phoâ tröông.
26

+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: Caùc leàu sang troïng ñöôïc ñaët trong moät
khu vöïc noâng thoân yeân tónh, hoang vu quanh co trong ñoài cuûa Rajasthan thuoäc
vöôøn quoác gia Ranthambhore. Traïi caém treân moät ñoä doác nheï nhaøng khaù thoûai.
Toång theå phoái caûnh coâng trình nhö nhöõng tuùp leàu ñôn sô cuûa daân du muïc. Söï
kheùo leùo khai thaùc thieân khieán cho nhìn töø xa, quan caûnh töï nhieân xung quanh
döôøng nhö vaãn giöõ ñöôïc neùt hoang sô voán coù, khoâng thaáy söï can thieäp naøo cuûa
con ngöôøi ngoaøi nhöõng tuùp leàu traéng xinh xaén laùc ñaùt treân vuøng thaûo nguyeân.
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc? (Caây xanh, maët nöôùc…): maët
nöôùc nhaân taïo aån mình vaøo thieân nhieân, coù caûm giaùc maët hoà caøng laøm cho khung
caûnh nôi ñaây voán ñaõ tónh laëng caøng theâm saâu laéng hôn. Veõ ñeïp hoang sô ñöôïc
cho laø toân ñích haøng ñaàu nôi ñaây. Caûnh quan thieân nhieân hoaøn toaøn khoâng bò
caùch coâng trình nôi ñaây laán aùt, maø ngöôïc laïi, döôøng nhö sinh ñoäng vaø neân thô
hôn khi keát hôïp vôùi khoâng gian nhaân taïo cuûa Resort.
ñôùi: taát caû coâng trình nôi ñaây hoaøn toaøn khoâng söû duïng ñieàu hoøa nhaân taïo. Coâng
trình trôû neân trong suoát, môø aûo döôùi aùnh ñeøn khi maøn ñeâm buoâng xuoáng. Khoaûng
ñua ra cuûa maùi ñuû ñeå taïo ra boùng maùt cho haøng hieân bao quanh coâng trình.
hoùa cuûa ngöôøi AÁn Ñoä: quy moâ nhoû beù cuûa töøng coâng trình ñaõ noùi leân ñöôïc caùi
hoàn vaên hoùa baûn ñòa vaø aån yù thieát keá coâng trình. Loái soáng du muïc cuûa ngöôøi daân
baûn ñòa khoâng bò xung ñoät vôùi coâng trình sang troïng cao caáp toàn taïi ngay giöõa
vöôøn coâng vieân quoác gia, nôi vieäc giöõ gìn vaên hoùa truyeàn thoáng vaø taøi nguyeân
moâi tröôøng ñöôïc ñaët leân haøng ñaàu.
27
+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû: thieân nhieân
nhö len loõi vaøo coâng trình bôûi vaät lieäu trong suoát cuûa maøn vaûi ngaên coân truøng
vaøo trong ngoâi nhaø. Duø ôû trong nhaø nhöng du khaùch coù theå ngaém nhìn bao quaùt
ñöôïc thieân nhieân xung quanh mình.
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí: maøu saéc coâng trình nhö hoøa
laãn vaøo thieân nhieân bôûi vaät lieäu xaây döïng ñöôïc söû duïng töø nguyeân lieäu ñòa
phöông. Maøu saéc cuûa ñaù chaân töôøng, cuûa neäm gheá ngoài söû duïng toâng maøu nhaït
cuûa caây coû, hoa laù nôi ñaây. Baûn thaân töøng coâng trình gaàn nhö hoaøn toaøn laø maøu
traéng hôi ngaû vaøng ñaát.
1.2.3 Ñaùnh giaù chung

- Hình khoái cuûa caùc coâng trình trong khu Resort thöôøng ñöôïc thieát keá
khieâm nhöôøng, khoâng laán aùt thieân nhieân.
- Caùc coâng trình phuïc vuï du lòch vaø nghæ ngôi luoân phuø hôïp vôùi muïc ñích
söû duïng, khoâng phaù vôõ caûnh quan thieân nhieân vaø coù tính thaåm myõ.
- Hình thöùc kieán truùc cuûa caùc coâng trình mang ñaäm neùt vaên hoùa baûn ñòa vaø
thích nghi vôùi khí haäu cuûa ñòa phöông.
- Vaät lieäu xaây döïng cuûa caùc coâng trình thöôøng laø vaät lieäu ñòa phöông.
- Caùc coâng trình vaø chi tieát trang trí trong khu Resort mang ñaäm maøu saéc
tín ngöôõng vaø coù tính thaåm myõ cao.
- Nhöõng ngoâi nhaø goã nhoû döïng treân maët nöôùc ñöôïc seáp ñaët moät caùch töï
nhieân theo töøng cuïm. Trung taâm cuûa khu Resort laø khu vöïc hoà bôi, caùc bar,
nhöõng restaurant… Chuùng ñöôïc toå hôïp baèng hình khoái khoâng gian vaø baèng nhöõng
ñöôøng neùt trang trí, nhöõng chi tieát kieán truùc vaø noäi thaát phong phuù vôùi vaät lieäu
quyù hieám. Chuùng ñöôïc neùp mình vaøo thieân nhieân vaø hoaø quyeän vôùi heä thoáng saân
vöôøn caây caûnh… Ñoù laø nhöõng khu Resort rieâng gaàn nhö caùch bieät vôùi theá giôùi beân
ngoaøi vaø söï lieân heä vôùi ñöôøng quanh ñaûo laø con ñöôøng ñoäc ñaïo rieâng.
28
- Caûnh quan töï nhieân xung quanh khu Resort ñöôïc toân troïng. Beân trong
caùc khu Resort, caûnh quan ñöôïc thieát keá raát caån thaän, ñaõ che giaáu ñöôïc söï xaâm
laán töï nhieân cuûa caùc coâng trình vaø heä thoáng haï taàng, taïo ñöôïc khoaûng ñeäm trong
söï chuyeån tieáp giöõa khoâng gian cuûa thieân nhieân xung quanh vaø caùc coâng trình.
Ñoái vôùi caùc khu Resort mang tính chaát nghæ ngôi thö giaõn, caûnh quan trong khu
Resort mang laïi söï bình yeân vaø tónh taïi.
1.3 Keát luaän

- ÔÛ VN vaø ôû khu vöïc phía Nam, vieäc khai thaùc caùc yeáu toá truyeàn thoáng
ñöôïc thöïc hieän chöa nhieàu vaø hieäu quaû. Haàu heát ñeàu ñang tìm kieám höôùng ñi ñeå
coá gaéng taïo hình aûnh cuõng nhö thöông hieäu rieâng aán töôïng, maø chöa chuù yù nhieàu
ñeán vieäc khai thaùc yeáu toá kieán truùc truyeàn thoáng Vieät Nam.
- ÔÛ khu vöïc vaø ôû treân theá giôùi, vieäc khai thaùc caùc yeáu toá truyeàn thoáng ñaõ
ñöôïc thöïc hieän raát nhieàu vaø hieäu quaû, ñaëc bieät ñöôïc theå hieän tieâu bieåu qua heä
thoáng Aman Resort. Caûnh quan töï nhieân xung quanh khu Resort ñöôïc toân troïng.
Beân trong caùc khu Resort, caûnh quan ñöôïc thieát keá raát caån thaän, caùc coâng trình
vaø heä thoáng haï taàng ñöôïc thieát keá haøi hoøa thieân nhieân xung quanh. Ñieàu ñoù raát
quan troïng ñoái vôùi caùc khu Resort vì noù taïo ñöôïc tính chaát nghæ ngôi thö giaõn, söï
bình yeân vaø tónh taïi.
- Vaäy nhöõng vaán ñeà ñöôïc ñaët ra nghieân cöùu laø caùc yeáu toá kieán truùc truyeàn
thoáng Vieät Nam vaø vieäc vaän chuùng khai thaùc chuùng trong caùc coâng trình Resort ôû
Vieät Nam noùi chung vaø phía Nam noùi rieâng, nhaèm goùp phaàn mang ñeán “hình aûnh
Vieät” cho loaïi hình kieán truùc cao caáp naøy.
29
CHÖÔNG 2: NHÖÕNG CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VAØ THÖÏC TIEÃN TRONG VIEÄC
KHAI THAÙC CAÙC YEÁU TOÁ KTTT PHUÏC VUÏ CHO CTPVDL
2.1 Nhöõng yeáu toá KTTT cuûa VN noùi chung vaø cuûa vuøng phía Nam noùi
rieâng
2.1.1 Nhöõng theå loaïi cuûa KTTT
2.1.1.1 Caùc coâng trình KT cung ñình

Ñaëc ñieåm cuûa KT cung ñình Hueá coù theå laø boä phaän tieâu bieåu ñaïi dieän cho
KTTT cung ñình VN
- Boá cuïc: Tính linh hoaït trong KT cung ñình: Heä thoáng KT cung ñình vôùi
caùch boá cuïc nghieâm ngaët, caân xöùng. Caùc coâng trình KT chính ñöôïc boá trí treân
moät truïc trung taâm doïc theo ñöôøng “thaàn ñaïo”, laøm trung taâm, caùc coâng trình
phuï thuoäc ñaët doïc hai beân truïc trung taâm mang tính ñoái xöùng. Caùc coâng trình ñeàu
quay höôùng Nam. Caùc coâng trình coù maët baèng kieán truùc ñôn giaûn hình chöõ nhaát
hoaëc chöõ nhò. Caùc vaät theå nhoû nhö töôïng, ñænh, vaïc, ñaù, caây, coång, truï vaø vaät theå
xaây döïng khaùc vöøa taêng söï ña daïng veà maët boá cuïc khoâng gian vöøa taïo ra caùc giaù
trò bieåu hieän cuûa KT.
Coù caáu truùc “truøng thieàm ñieäp oác”. Ñaây laø moät giaûi phaùp KT ñoäc ñaùo
nhaèm môû roäng chieàu saâu cuûa KT maø khoâng taêng chieàu cao boä maùi, noù gaây caûm
giaùc nheï nhaøng ôû ngoïai thaát ñoàng thôøi coøn laøm taêng caûm giaùc chieàu saâu khoâng
gian gaây heä quaû thaâm nghieâm vaø caùc hieäu quaû thaåm myõ khaùc ôû noäi thaát.
Caùc coâng trình KT trong khu vöïc naøy thöôøng thöôøng laø rieâng leû hoaëc ñöôïc
noái vôùi nhau baèng heä thoáng haønh lang ñöôïc boá trí raûi raùc taïo neân moät toång theå
thoáng nhaát.
- Veà trang trí: KT cung ñình Hueá ñöôïc baøi trí ña daïng, phong phuù vaø caàu
kyø, bao goàm nhieàu ngheä thuaät taïo hình khaùc nhau .Kyõ thuïaât sôn son theáp vaøng,
30
chaïm troå, khaûm xaø cöø, gheùp söù, ñaép ngoõa, phaùp lam, söû duïng maøu treân KT… laøm
taêng hieäu quaû thaãm myõ cuûa caùc coâng trình KT.
2.1.1.2 Caùc coâng trình KT toân giaùo

Vò trí chuøa: Nôi coù phong caûnh höõu tình, thi vò, ñòa hình gaén vôùi soâng nöôùc
hoà ao nuùi ñoài… trong khung caûnh thieân nhieân mang ñaày chaát thô. Boá cuïc: kieán
truùc maët baèng ña soá coù boá cuïc caân xöùng.
Heä thoáng cöûa böùc baøn saún saøng môû roäng, noái saân ngoaøi vaøo cuøng vôùi
khoâng gian thôø cuùng beân trong. Kieåu KT choàng dieâm taïo hai taàng maùi, keùo giaõn
khoâng gian heïp chieàu saâu leân moät chieàu cao lyù töôûng, giaûi phaùp naøy vöøa ñaùp öùng
chieàu cao cho khoâng gian ñeå baäc töôïng thôø, vöøa laøm cho khoâng gian noäi thaát
thoaùng ra, cao maø khoâng vuïn. Chuøa khoâng coù haønh lang nhaèm taän duïng saân chuøa
thoâng thoaùng, xaây döïng caùc goùc nhìn ña daïng cho maët baèng kieán truùc chöõ Coâng
(I) vôùi goùc maùi nhaáp nhoâ. Taïi chuøa Taây Phöông, caùc saân heïp daøi ngaên giöõa hai
neáp nhaø luoân môû ra baàu trôøi cao roäng, chuyeån caû naéng gioù vaøo trong khoâng gian
thôø cuùng. Saân coøn coù theâm moät beå nöôùc, vöøa taän duïng möa noùc raát caàn nôi ñænh
nuùi, vöøa laøm göông phaûn chieáu aùnh saùng vaøo trong, coøn theâm taùc duïng nhö moät
maùy ñieàu hoøa nhieät ñoä ñeå baûo quaûn heä thoáng töôïng vaø ñoà goã trong chuøa ñôõ bò hö
hao do thôøi tieát. Khoâng gian thôø cuùng thaâm nghieâm maø nhö chuyeån ñoäng, gaén boù
vôùi khoâng gian thoâng thoaùng beân ngoaøi qua maët nöôùc phaûn chieáu lung linh.
2.1.1.3 Caùc coâng trình KT daân gian
- Kieán truùc nhaø ôû: Khoâng gian cö truù cuûa ngöôøi Vieät ñöôïc toå chöùc theo
kieåu quaàn cö, bao boïc bôûi luõy tre laøng [xem phuï luïc 2.4]. Nhaø ôû cuûa gia ñình
noâng daân theå hieän roõ tính chaát moät quaàn theå nhieàu coâng trình nhoû, ñôn giaûn,
phaân taùn vaây quanh ngoâi nhaø chính vôùi caùi saân thoaùng roäng gaén lieàn phía tröôùc
ngoâi nhaø [xem phuï luïc 2.3].
31
Nhaø naøo cuõng coù raøo giaäu, coång ngoõ vôùi caùc boä phaän, choå aên ôû sinh hoaït
gia ñình, thôø cuùng toå tieân, choå saûn xuaát vaø nôi tieán haønh ngheà phuï, khu troàng troït
chaên nuoâi vaø khu döï tröõ nguyeân lieäu laøm nhaø vaø phaùt trieån cô ngôi.
Ñi saâu vaøo ngoâi nhaø chính, ta thöôøng baét gaëp kieåu toå chöùc khoâng gian
noâng cô sôû heä caáu truùc “gian – vì keøo” [ xem phuï luïc 2.1], truyeàn thoáng vôùi 3
hoaëc 5 gian hoaëc moät gian hai chaùi, ba gian hai chaùi. Ñaëc ñieåm kieán truùc trong
ngoâi nhaø naøy coøn theå hieän roõ caùi hieân troáng hay theàm nhaø roäng, taäp trung ôû phía
maët tröôùc cuûa heä thoáng cöûa böùc baøn thoâng ra saân laøm nhieäm vuï moät khoâng gian
chuyeån tieáp, nöûa kín nöûa hôû giöõa trong vaø ngoaøi, taïo ra söï thoâng thoaùng, khoâ raùo
maùt meû vaøo muøa heø, che gioù taïo aám cuùng, veä sinh vaøo muøa ñoâng, ñaõ bieát söû
duïng bieän phaùp che naéng choáng choùi, caùch nhieät raát hieäu quaûvaø thoâng minh (caùc
hình thöùc lôïp maùi vaø pheân lieáp di ñoäng, caùc taám giaïi, maønh saùo, giaøn caây). Coång
nhaø ñôn sô maø vaãn ñeïp vì cuõng ñaõ hoøa nhaäp vôùi boái caûnh thieân nhieân nhö haøng
giaäu caây xeùn, haøng raøo daâm buït thöôøng ñaët leäch khoûi truïc nhaø chính [ xem phuï
luïc 2.2].
Trong ngoâi nhaø daân gian truyeàn thoáng cuûa daân ta coù nhöõng thaønh phaàn
kieán truùc, nhöõng caáu kieän ñaëc tröng, nhö haøng hieân vôùi böùc giaïi che möa naéng
baèng ñan tre; maët nhaø phía ñoùn gioù maùt môû cöûa böùc baøn hay laép cöûa luøa, löng
nhaø chòu gioù laïnh laøm töôøng daøy vaø kín, cöûa môû coù caùnh choáng, hoaëc treo maønh
maønh cuoán, vöøa traùnh ñöôïc böùc xaï baàu trôøi khi naéng, vöøa choáng ñöôïc möa haét
khi coù gioù lôùn. Ñoù laø nhöõng öùng xöû thoâng minh vaø thích hôïp vôùi töï nhieân cuûa cha
oâng ta xöa tích luõy kinh nghieäm daàn thôøi gian daøi, nhöõng öùng xöû naøy vaãn coøn coù
giaù trò ñeán ngaøy nay ñeå chuùng ta tham khaûo vaø öùng duïng cuõng nhö naâng taàm leân
hieän ñaïi.
Kieán truùc nhaø ôû daân gian mieàn nuùi [xem phuï luïc 2.5]: Ngoâi nhaø saøn mieàn
nuùi phuø hôïp vôùi thôøi tieát möa nhieàu gaây luõ röøng vaø ngaäp luït ñònh kyø ôû vuøng thaáp,
32
khí haäu nhieät ñôùi coù ñoä aåm cao, vaø haïn cheá - ngaên caûn coân truøng, thuù döõ (ruoài
muoãi, saâu boï, raén reát, caù saáu, hoå baùo…). ÔÛ vuøng ven bieån maùi nhaø laïi phaûi laøm
thaáp ñeå traùnh baõo.
- Kieán truùc Ñình laøng

Moãi laøng queâ Vieät Nam ñeàu coù moät ngoâi ñình. Ñoù laø nôi thôø Thaønh
Hoaøng laøng (vò thaàn baûo trôï cuûa laøng) laø trung taâm vaên hoùa cuûa laøng. Phía tröôùc
ñình laøng luoân laø ao ñình (troøn hoaëc baùn nguyeät), tieáp ñeán laø saân ñình vôùi nhieàu
haøng caây coå thuï. Toøa ñình chính (ñaïi ñình) thöôøng laø moät caên nhaø lôùn lôïp ngoùi
muõi kieåu boán maùi xoøe roäng ra oâm laáy ñaát. Boán taøu maùi cao roäng khoâng naëng neà
nhôø coù boán taàu ñao cong vuùt naâng caùc taøu maùi bay boång.
Toøa ñaïi ñình laø moät nhaø roäng lôùn 5 – 7 gian hoaëc 9 gian, coù hoaëc khoâng
coù chaùi, khoâng cöûa hoaëc loàng cöûa “böùc baøn” boán maët. Hieân ñình roäng che naéng
haét, möa xieân vaø taïo caûm giaùc môû khoâng gian cho loøng ñình theâm roäng.
Saân roäng phía tröôùc gaén lieàn vôùi maët nöôùc thoaùng roäng nhö laø moät yeáu toá
thöôøng tröïc phoå bieán vaø ñieån hình nhaát cuûa giaûi phaùp boá cuïc toång theå naøy.
2.1.2 Nhöõng ñaëc ñieåm vaø giaù trò cuûa KTTT VN noùi chung vaø cuûa Nam
boä noùi rieâng
2.1.2.1 Khai thaùc toát nhöõng ñieàu kieän töï nhieân cuûa VN
- Ñieàu kieän khí haäu (höôùng, che naéng, che gioù…)

Nöôùc ta naèm trong vuøng khí haäu nhieät ñôùi noùng aåm laïi coù gioù muøa, neân
moät ngoâi nhaø ñöôïc coi laø lyù töôûng cho moâi tröôøng aên ôû, nghæ ngôi cuûa con ngöôøi
laø khi coù boá cuïc khoâng gian vaø xöû lyù kieán truùc môû. Ñi cuøng vôùi noù laø caùc keát caáu
bao che vaø caáu kieän ngaên chia coù khaû naêng cô ñoäng cao, cho pheùp ñoùng môû thay
ñoåi khoâng gian linh hoaït, taïo ñöôïc söï thoâng thoaùng caàn thieát, cuõng nhö deã daøng
öùng phoù, khaéc phuïc nhöõng taùc ñoäng baát lôïi cuûa thôøi tieát vaø moâi tröôøng leân coâng
trình.
33
Chuùng ñöôïc gaén keát coù chuû ñònh vôùi thieân nhieân, do söû duïng thuaät phong
thuûy moät caùch saùng taïo. Vò trí xaây döïng coâng trình ñöôïc choïn löïa kyõ laøm cho
coâng trình trôû thaønh moät yeáu toá cuûa thieân nhieân, maët khaùc coâng trình keùo thieân
nhieân veà phía noù laøm cho thieân nhieân trôû thaønh caùc yeáu toá khoâng theå thieáu ñöôïc
trong toå chöùc khoâng gian.
Ñaëc tröng noåi baät ñaàu tieân cuûa ngoâi nhaø nhieät ñôùi Vieät Nam chính laø phaàn
maùi doác vôùi ñoä doác vaø ñoä vöôn ra töông ñoái lôùn. Trong muøa möa, ñoä doác xieân
cuûa maùi ñaõ giuùp cho coâng trình thoaùt nöôùc möa nhanh choùng vaø traùnh bò thaám
doät vaøo nhaø. Ñaëc bieät ôû caùc nhaø saøn daân toäc vôùi caáu taïo maùi töø caùc sôïi tranh beän
laïi, ñoä doác lôùn ñaõ giuùp cho nöôùc thoaùt raát nhanh, khoâng “ñuû thôøi gian” thaám qua
caùc gioït tranh vaøo beân trong nhaø. Caáu truùc cuûa maùi doác vôùi ñoä vuùt leân cao ôû
phaàn noùc maùi ñaõ taïo hieäu öùng “oáng khoùi” cho pheùp thoâng gioù töï nhieân trong
ngoâi nhaø toát hôn. Vôùi hieäu öùng naøy, khoâng khí noùng seõ boác leân cao thoaùt ra cöûa
soå maùi (thöôøng boá trí ôû hai ñaàu hoài) nhöôøng choå cho khoâng khí laïnh traøn vaøo
nhaø. Ngoâi nhaø trôû neân maùt meû, nhieät ñoä vaø ñoä aåm trong ngoâi nhaø ñöôïc caûi thieän
ñaùng keå, ngöôøi söû duïng caûm thaáy tieän nghi, deã chòu. Beân caïnh nhöõng ñaëc tröng
thích öùng khí haäu ñoù, maùi doác coøn mang veû ñeïp cho ngoâi nhaø. Trong nhöõng ngaøy
naéng, maùi nhaø ñoå boùng xuoáng caùc böùc töôøng taïo hieäu quaû “caân baèng” veà caùc
maûng saùng toái cho maët ñöùng coâng trình.
Caùc daïng khoâng gian ñaëc thuø (kín, nöûa kín, hôû) ñöôïc söû duïng ña daïng.
Kieåu maùi choàng dieâm duøng laøm kieåu maùi chính. Khoâng gian ñöôïc keát hôïp baèng
saân, phaùt trieån theo chieàu saâu.
Nhöõng kinh nghieäm truyeàn khaåu daân daõ veà giaûi phaùp toå chöùc saân vöôøn
nhö “ao tröôùc – vöôøn sau, chuoái sau – cau tröôùc” khoâng chæ coù giaù trò veà maët taïo
caûnh kieán truùc maø coøn theå hieän ñaàu oùc thöïc tieån khoa hoïc trong kinh nghieäm
choáng noùng, caûi taïo vi – khí haäu, taïo moâi tröôøng cö truù thích nghi vaø thuù vò.
34
Bieän phaùp quan troïng laø choïn höôùng nhaø, choïn ñaát. Ñoù laø caùch taän duïng
toái ña theá maïnh cuûa moâi tröôøng töï nhieân ñeå ñoái phoù vôùi noù. Höôùng nhaø tieâu bieåu
laø höôùng Nam ñeå choáng noùng vaø choáng reùt.
Chuøa cuõng vôùi söï chuyeån hoùa khoâng gian ñaõ taïo neân hình aûnh “saéc –
khoâng” hö aûo. Khoâng gian kín, môû giao hoøa ñöôïc phaùt huy töø caùc giaûi phaùp daân
gian. ÔÛ chuøa Kim Lieân, nhöõng oâ cöûa “saéc – khoâng” nhö ñoâi maét noái ra ngoaøi khi
khoâng gian trong ñoùng laïi. Taïi chuøa Taây Phöông, caùc saân heïp daøi ngaên giöõa hai
neáp nhaø luoân môû ra baàu trôøi cao roäng, chuyeån caû naéng gioù vaøo trong khoâng gian
thôø cuùng. Saân coøn coù theâm moät beå nöôùc, vöøa taän duïng möa raát caàn nôi ñænh nuùi,
vöøa laøm göông phaûn chieáu aùnh saùng vaøo trong, coøn theâm taùc duïng nhö moät maùy
ñieàu hoøa nhieät ñoä ñeå baûo quaûn heä thoáng töôïng vaø ñoà goã trong chuøa ñôõ bò hö hao
do thôøi tieát.
Nhöõng nhaø ôû ba hay naêm gian baèng khung xoan hay tre töï troàng ñaõ taïo
neân nhöõng boä khung vöõng chaéc, lieân keát bôûi xaø ôû ñaàu vaø baäu ôû chaân coät quanh
nhaø. Nhöõng côn baõo nhieät ñôùi qua khu vöïc duyeân haûi vaøo trong ñaát lieàn ñaõ thöû
thaùch möùc beàn vöõng cuûa boä khung nhaø coå truyeàn ñôn giaûn naøy: Maùi lôïp rôm raï
treân rui meø baèng tre, vôùi nhöõng thaân tre chaën maùi vaø bôø noùc, khi caàn coøn coù theå
noái tre tôùi nhöõng coïc choân döôùi ñaát ñeå choáng baõo. Maùi lôïp ngoùi daàn thay theá rôm
raï, töôøng trình, töôøng gaïch thay theá nhöõng taám pheân nöùa quanh nhaø. Maùi choáng
noùng, choáng laïnh coøn phaûi choáng caû möa nhieät ñôùi. Löôïng möa trung bình naêm
töø 1500-2000 mm/naêm ñoøi hoûi phaûi coù ñoä doác cao. Maùi laïi ñöa ra xa chaân töôøng
vöøa ñeå taïo neân moät ñai boùng raâm roäng, vöøa ñeå haét möa ra xa caùc chaân coät goã vaø
chaân töôøng ñaát neän, traùnh bò ngaám nöôùc vaø lôû, muïc. Haàu heát caùc nhaø chính ñeàu
môû roäng cöûa veà muøa heø ñoùn gioù muøa Ñoâng Nam töø bieån thoåi vaøo. Töôøng ít troå
cöûa veà höôùng Taây vaø höôùng Baéc ñeå traùnh naéng xieân khoai vaø gioù muøa Ñoâng Baéc
aåm laïnh.
35
Cöûa khoâng laøm cao laø ñeå traùnh caùi naéng xieân khoai vaø traùnh bò möa haét.
Cöûa roäng laø ñeå ñoùn gioù cho thoaùng maùt, traùnh noùng nhöng ñoàng thôøi maët khaùc
laïi phaûi traùnh gioù ñoäc, gioù maïnh. Ñeå traùnh naéng, ngöôøi ta coøn ñan nhöõng taám
giaïi lôùn baèng tre nöùa ñeå caûn böùc xaï nhieät töø maët trôøi vaø böùc xaï nhieät thöù caáp töø
saân haét vaøo. maùi nhaø thöôøng ñöôïc ñöa ra khaù xa so vôùi haøng hieân.
Vaät lieäu xaây döïng töï nhieân saün coù nhaát laø tre. Sau tre thì ñeán goã. Lôïp maùi
thì phoå bieán laø caùc vaät lieäu thöïc vaät : rôm raï, laù coï, laù döøa nöôùc coû tranh, nöùa ñan
thaønh taám coù taùc duïng caùch nhieät (choáng noùng). Nung ñaát laøm gaïch xaây töôøng vaø
ngoùi lôïp maùi.
Taïi ñoàng baèng soâng Cöûu Long, 65% dieän tích ôû ñoä cao so vôùi maët bieån ≤
1m, keânh raïch chaèng chòt, toaøn mieàn chòu aûnh höôûng saâu saéc cuûa thuûy vaên phöùc
taïp ñaõ hình thaønh moät khoâng gian cö truù khaùc haún vuøng ñoàng baèng Baéc boä.
Khoâng ít nhöõng aáp noåi treân maët nöôùc, nhieàu khoái nhaø noåi bao quanh moät ao nuoâi
caù, nhieàu nhaø saøn caém coïc xuoáng loøng keânh raïch chua maën.
Nhaø saøn vuøng mieàn nuùi Taây Baéc ñöôïc höôûng luoàng khí thoaùng ngaøy ñeâm
döôùi saøn, caùch ly vôùi khí aåm raát cao giöõa vuøng röøng nuùi. Maùi nhaø truøm leân ngoâi
nhaø, nhìn töø xa thaáy gioït gianh ngang maët saøn, cöûa thoâng thoaùng thoaùt khoùi ra,
taïo luoàng gioù, nguoàn aùnh saùng ban ngaøy loàng loäng töø khoaûng troáng döôùi hai maùi
ôû ñaàu hoài.
“Veû ñeïp” nhieät ñôùi aáy haàu nhö hieän dieän khaép maûnh ñaát hình chöõ S naøy,
töø nhaø saøn caùc daân toäc, nhaø ôû truyeàn thoáng ôû caùc ñòa phöông, caùc chuøa chieàn,
mieáu maïo cho ñeán caùc laêng taåm, cung ñieän cuûa caùc vua chuùa phong kieán, ñieån
hình laø caùc coâng trình kieán truùc trieàu Nguyeãn ôû Hueá, vaø caùc coâng trình kieán truùc
thuoäc ñòa. Noù ñaõ trôû thaønh “bieåu töôïng” trong kieán truùc Vieät Nam noùi rieâng vaø
kieán truùc nhieät ñôùi noùng aåm noùi chung.
36
- Ñieàu kieän caûnh quan, moâi tröôøng töï nhieân

Caùc vuøng kieán truùc rieâng bieät tieâu bieåu cho caùc vuøng sinh thaùi khí haäu cuûa
ñaát nöôùc laø neàn taûng cho moät neàn kieán truùc Vieät Nam ña daïng, phong phuù, troâng
caäy veà söï khaùc bieät cuûa ñòa hình, khí haäu, taøi nguyeân thieân nhieân ñeå tìm kieám
caùc giaûi phaùp thích hôïp coù tính ñaëc thuø.
Trong kieán truùc daân gian, vò trí laäp laøng chaúng nhöõng coù ñòa theá ñeïp, laø
vuøng ñaát boài traùnh aåm thaáp, thöôøng quy tuï neáu khoâng doïc bôø soâng thì cuõng ôû
vuøng gaàn keânh ngoøi. Nhaø ôû trong laøng thöôøng laø nhaø vöôøn, lyù töôûng phaûi coù caû
vöôøn caây, ao caù. Trong vieäc toå chöùc khoâng gian cö truù, vaän duïng ñòa hình laø moät
öu theá ñaëc bieät cuûa ñoàng baøo mieàn nuùi. Nhaø ôû khoâng nhaát thieát theo moät höôùng
coá ñònh naøo maø tuøy ñòa hình, ñòa vaät baûn laøng. Nhaø ôû Taøy, Nuøng thöôøng döïa vaøo
nuùi, nhìn ra thung luõng. Nhaø ôû ngöôøi Thaùi luùc naøo cuõng laáy nhöõng ngoïn nuùi,
doøng soâng laøm chuaån, höôùng nhaø toát nhìn thaúng vaøo moät ngoïn nuùi caây coái xanh
töôi boán muøa coù ñænh vuùt cao, theå hieän söùc soáng maõnh lieät cuûa thieân nhieân. Neáp
nhaø ngöôøi Möôøng cuõng coù hình daùng caây, daùng nuùi, vò theá caùc ngoâi nhaø luoân phuø
hôïp vôùi ñoä doác vaø caûnh quan thieân nhieân, taïo hình aûnh nhöõng maùi nhaø tranh thaáp
thoaùng xa xa, cao thaáp chaäp truøng, laùc ñaùc nuùp döôùi neàn caây xanh, toûa khoùi lam
treân neàn söông baïc… taát caû nhö moät baøi ñoàng ca veà caùi haøi hoøa, caùch öùng xöû
nhaân baûn cuûa con ngöôøi Vieät Nam vôùi töï nhieân vaø nhaân loaïi.
Söï khieâm toán vaø ñôn giaûn veà khoái hình, kieán truùc thöôøng caân xöùng, höôùng
noäi nhöng haøi hoøa vôùi khung caûnh thieân nhieân nhö muoán hoøa nhaäp höõu cô theo
quan ñieåm "nhaát theå vuõ truï", "aâm döông quaân bình" vaø "thieân nhieân hôïp nhaát".
Caùc coâng trình coâng coäng hôi thieân veà chaát hoaønh traùng vaø ñieâu khaéc, nhöng laø
tính hoaønh traùng tìm thaáy trong thuû phaùp toå hôïp khoâng gian treân nguyeân taéc
khoâng thieân veà tính ñoà soä ñoái choïi hay laán aùt thieân nhieân cuûa khoái hình, maø söû
duïng caùc taàng lôùp saân, tam caáp, caùc heä khoâng gian lieân hoaøn nöûa môû, nöûa ñoùng.
37
Khoâng gian ñöôïc taän duïng öùng xöû linh hoaït, ña naêng, bieán hoùa phong phuù,
vöøa hoøa nhaäp deã daøng vôùi thieân nhieân moâi tröôøng, vöøa thích öùng vôùi hoaït ñoäng
ñôøi soáng noâng nghieäp keát hôïp vôùi thuû coâng nghieäp cuûa vuøng nhieät ñôùi aåm coù gioù
muøa vôùi caùc daïng khoâng gian buoàng phoøng, hieân thoaùng, saân trong, saân ngoaøi...
thaät phong phuù, sinh ñoäng vaø thích duïng.
2. 1.2.2 Khai thaùc toát nhöõng ñieàu kieän xaõ hoäi ôû VN
- Phuø hôïp vôùi truyeàn thoáng vaên hoùa, loái soáng, phong tuïc taäp quaùn, taâm
hoàn vaø tình caûm cuûa ngöôøi Vieät: Khoâng gian kín, nöûa kín, môû
Vaên hoùa Vieät Nam mang aâm höôûng vaên hoaù Phöông Ñoâng. Veà tö töôûng
trieát hoïc, phöông Ñoâng “chuû toaøn”; phöông Taây “chuû bieät”. Trong phöông thöùc
soáng, phöông Ñoâng troïng tónh, höôùng noäi, kheùp kín; phöông Taây troïng ñoäng,
höôùng ngoaïi, côûi môû. Trong phöông thöùc tö duy, phöông Ñoâng naëng veà toång hôïp;
phöông Taây naëng veà phaân tích; phöông Ñoâng duy linh; phöông Taây duy lí. Trong
heä öùng xöû giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi, phöông Ñoâng naëng veà coäng ñoàng, phöông Taây
naëng veà caù theå; phöông Ñoâng ñeà cao nghóa vuï, traùch nhieäm; phöông Ñoâng coi
troïng quyeàn lôïi. Trong quan heä öùng xöû vôùi thieân nhieân, phöông Ñoâng nghieâng veà
hoaø ñoàng, thuaän töï nhieân; phöông Taây coi thieân nhieân laø ñoái töôïng chinh phuïc.
Nhöõng phaân tích ñoù goùp phaàn hieåu hôn caùch öùng xöû vôùi thieân nhieân cuûa cha oâng
nhaèm thích öùng toát nhaát.
Khoâng coù coâng trình kieán truùc naøo, keå caû ngoâi chuøa, nhaèm vaøo söï vónh
vieãn. Hình nhö ta coi troïng Theá hôn Löïc, quyù söï kín ñaùo hôn söï phoâ tröông, söï
hoaø ñoàng hôn raïch roøi traéng ñen. Phaûi chaêng ñoù laø keát quaû cuûa yù thöùc laâu ñôøi veà
söï nhoû yeáu, veà thöïc teá nhieàu khoù khaên, nhieàu baác traéc? Nhìn vaøo loái soáng, quan
nieäm soáng, ta coù theå noùi ngöôøi Vieät Nam soáng coù vaên hoùa, ngöôøi Vieät Nam coù
neàn vaên hoaù cuûa mình: Nhöõng caùi thoâ daõ, nhöõng caùi hung baïo bò xoùa boû ñeå coù
caùi neàn nhaân baûn. Tinh thaàn chung cuûa vaên hoùa Vieät Nam laø thieát thöïc linh hoaït,
38
dung hoaø. Khoâng coù khaùt voïng ñeå höôùng ñeán nhöõng saùng taïo lôùn maø nhaïy caûm,
tinh nhanh, khoân kheùo gôõ caùc khoù khaên, tìm ñöôïc söï bình oån.
+ Loái soáng: Gaén boù vôùi thieân nhieân

Kieán truùc nhaø ôû daân gian khoâng tìm caùch boäc loä mình, maø ngöôïc laïi nhö
muoán hoùa thaân vaøo thieân nhieân, cöù aån hieän sau voøm xanh caây laù, taïo neân caùi ñeïp
haøi hoøa giöõa kieán truùc vôùi thieân nhieân. Coâng trình coù moät neùt ñeïp moäc maïc, giaûn
dò vaø khieâm toán trong moái quan heä toân troïng thieân nhieân, vôùi yù thöùc khai thaùc
thieân nhieân ñeå laøm ñeïp theâm caûnh saéc quanh mình. Moãi nhaø ñeàu coù cuoäc ñaát bao
quanh, khoâng nhaø naøo lieàn vaùch vôùi nhaø naøo, nhöng trong moái töông quan choøm
xoùm, raøo giaäu vôùi haøng daây leo xanh thoaùng chæ laø söï ngaên caùch mang tính tinh
thaàn.
+ Söû duïng thuyeát tam taøi vaø thuaät phong thuûy

Choïn ñaát ñeå laøm nhaø, ñaët moä, goïi laø ngheà phong thuûy. Noù baét nguoàn töø
nhöõng nhu caàu tinh teá trong quaù trình soáng ñònh cö vaø nhöõng kinh nghieäm lao
ñoäng phong phuù cuûa ngöôøi noâng nghieäp. khôûi ñaàu hoaøn toaøn ñöôïc xaây döïng treân
caên baûn aâm döông Nguõ haønh. “Phong” vaø “thuûy” laø hai yeáu toá quan troïng nhaát,
taïo thaønh vi khí haäu cho moät ngoâi nhaø. Phong laø gioù, Thuyû laø nöôùc.
Theo Nguõ haønh, caùc theá ñaát ñöôïc phaân thaønh hình thuûy (ngoaèn ngoeøo nhö
doøng nöôùc), hình hoûa (nhoïn nhö ngoïn löûa). Hình moäc (daøi nhö caùi caây), hình kim
(troøn), hình thoå (vuoâng). Neáu moät theá ñaát coù ñuû caû Nguõ haønh thì ñöôïc coi laø seõ
phaùt ñeá vöông.
Goø ñaát hoaëc caây coå thuï coøn nhö moät yeáu toá thieân nhieân taát yeáu cuûa quy
hoïach khoâng gian kieán truùc ñình queâ mieàn Baéc, ñöôïc xem nhö moät bieåu töôïng
cuûa thaàn linh.
39
• Thuyeát tam taøi (Thieân – Ñòa – Nhaân):

Coù vai troø quan troïng ñeå nhaø ôû daân gian gaén boù chaët cheõ vôùi ñòa ñieåm cö
truù, ñoàng thôøi taïo ra heä thoáng caùc khoâng gian chuyeån tieáp beân trong.
Trong nhaø ôû daân gian, moät trong nhöõng bieåu hieän quan troïng nhaát cuûa moái
quan heä noùi treân laø söï lieân keát cuûa khoâng gian trong nhaø (höôùng noäi, kheùp kín-
aâm) vôùi khoâng gian saân vöôøn (höôùng ngoaïi, môû- döông) thoâng qua khoâng gian
trung gian vöøa mang ñaëc ñieåm höôùng noäi vöøa mang ñaëc ñieåm höôùng ngoaïi laø
hieân nhaø. Deã thaáy ñaây laø khoâng gian “ngöôøi” nhaát trong khuoân vieân ngoâi nhaø ôû,
vì noù laø nôi dieãn ra haàu heát caùc hoaït ñoäng ban ngaøy cuûa gia ñình baûo ñaûm cho
caùc hoaït ñoäng ña daïng ôû maët tröôùc ngoâi nhaø chính. Ñieàu naøy cho thaáy taàm quan
troïng cuûa hieân trong thaønh phaàn boá cuïc cuûa ngoâi nhaø.
Moái quan heä thoáng nhaát giöõa con ngöôøi (ngoâi Nhaân), vôùi thieân nhieân (ngoâi
Ñòa), vaø roäng hôn nöõa laø vôùi vuõ truï (ngoâi Thieân) coøn ñöôïc bieåu hieän thoâng qua
söï hoøa nhaäp cuûa ngoâi nhaø vôùi ñòa ñieåm cö truù. Ña phaàn caùc coâng trình ñöôïc boá trí
daøn traõi treân maët baèng, vaø duø dieän tích daønh cho xaây döïng nhieàu khi raát haïn heïp,
ngöôøi ta vaãn khoâng löïa choïn giaûi phaùp theo chieàu ñöùng, thaäm chí coøn chöøa
nhöõng khoaûng khoâng ñeå “thôø” vaø ñaùp öùng cho nhieàu chöùc naêng söû duïng khaùc
nhau. Caây xanh cuõng laø thaønh phaàn khoâng theå thieáu trong ngoâi nhaø ôû daân gian,
trong ñoù ñaëc bieät laø vai troø cuûa caây cau vôùi tö caùch laø truïc vuõ truï keát noái trôøi –
ñaát.
Theo phöông thaúng ñöùng, caáu truùc cuûa ngoâi nhaø cuõng bieåu hieän moái quan heä
Thieân – Ñòa – Nhaân vaø hoaøn toaøn khoâng maâu thuaån vôùi caáu truùc vuõ truï 3 taàng 4
theá giôùi cuûa ngöôøi Vieät coå.
Caû moät thôøi gian daøi, thuyeát “Tam Taøi” ñaõ aûnh höôûng saâu saéc ñeán neàn
vaên hoùa Vieät Nam vaø thuaät “Phong Thuûy” ñaõ laø cô sôû ñeå toå chöùc khoâng gian
kieán truùc. Ñoù laø nhöõng moâ hình ñaõ ñöôïc khaùi quaùt hoùa thaønh nhöõng “hình maãu
40
toái öu” cuûa vò trí nhaø cöûa ñoái vôùi caûnh quan, mang laïi söï haøi hoøa vôùi caûnh saéc
thieân nhieân, phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm khí haäu ñòa phöông, vôùi tính baûn nhieân cuûa
con ngöôøi… Coù theå laáy ra nhöõng thí duï, nhöõng kinh nghieäm cuûa cha oâng khi löïa
choïn vò trí xaây döïng ñaõ döïa treân nhöõng cô sôû nhö sau:
Thanh long: beân taû coù nöôùc chaûy
Baïch hoå: beân höõu coù ñöôøng daøi
Chu Töôùc: ñaèng tröôùc coù ao hoaëc hoà ñaàm
Huyeàn Vuõ: ñaèng sau coù goø ñoáng, nuùi non
Nhö vaäy höôùng cuûa coâng trình seõ nhìn ra doøng nöôùc uoán khuùc, töôïng tröng
cho söï giaøu sang, thònh vöôïng, haïnh phuùc, hoaëc theo AÁn Ñoä giaùo Brahman laø
doøng söõa voâ taän nuoâi soáng muoân ngöôøi, muoân vaät. Xa nöõa laø “Thieân aán” thöôøng
laø moät moõm nuùi cao troâng nhö moät böùc bình phong cuûa thieân nhieân nhö nuùi Ngöï
Bình trong boá cuïc cuûa Caám Thaønh Hueá; beân soâng Höông laø doøng nöôùc chaûy, hai
coàn Heán, coàn Vó Daï laø Thanh Long, Baïch Hoå… Coâng trình trong caûnh quan aáy seõ
coù ñöôïc moät söï tröôøng toàn. Loïai tröø nhöõng yeáu toá duy taâm, thuaät phong thuûy ñaõ
ñeå laïi söï gaén keát cuûa coâng trình kieán truùc vôùi caûnh quan thieân nhieân, moät yeáu toá
caàn ñöôïc choïn loïc vaø khai thaùc.
• Trieát lyù aâm döông

Vôùi tö caùch laø tö töôûng xuaát phaùt töø baûn chaát cuûa vuõ truï, trieát lyù aâm döông
quy ñònh söï toàn taïi cuûa caùc thaønh phaàn vaø chi tieát kieán truùc ñoái laäp vaø boå sung
cho nhau, taïo thaønh töøng caëp löôõng phaân vaø löôõng hôïp trong ngoâi nhaø ôû daân
gian. Nhöõng caëp bieåu töôïng ñoù laø: caëp treân – döôùi (nhaø chính- nhaø ngang, beáp),
tröôùc sau (nhaø tröôùc – nhaø sau…), trong – ngoaøi (khoâng gian trong nhaø- ngoaøi
nhaø, caùc gian chính – gian buoàn), cao – thaáp, tuïc – thieâng (khoâng gian sinh hoaït
- khoâng gian thôø cuùng)…
41
Trieát lyù aâm döông cuõng laø cô sôû ñeå giaûi thích söï keát hôïp cuûa caùc yeáu toá
töôûng nhö ñoái laäp nhau beân trong ngoâi nhaø truyeàn thoáng. Ví duï nhö söï kín ñaùo
(aâm) trong moái quan heä trong – ngoaøi laïi ñöôïc keát hôïp vôùi heä thoáng caùc khoâng
gian chuyeån tieáp vaø khoâng gian môû (döông); nhu caàu “kín coång cao töôøng” –
höôùng noäi (aâm) keát hôïp vôùi khaû naêng tieáp caän deã daøng – höôùng ngoaïi (döông);
söï leäch pha deã daøng giöõa söï tónh taïi vaø giaûn dò (aâm) cuûa hình thöùc beân ngoaøi vaø
söï phong phuù, ña daïng ñaày chaát ngaãu höùng (döông) cuûa caùc hình thöùc trang trí
beân trong…
Nguyeân taéc haøi hoøa aâm döông coøn ñöôïc bieåu hieän ôû moät soá khía caïnh khaùc.
Ví duï khoâng gian chính giöõa cuûa ngoâi nhaø, nôi thôø cuùng toå tieân laø aâm, cuõng ñoàng
thôøi laø khoâng gian sinh hoaït chuû yeáu cuûa ngöôøi ñaøn oâng (döông) ñeå baûo ñaûm caân
baèng. Ñieàu naøy hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi quy luaät “trong aâm coù döông, trong döông
coù aâm” cuûa trieát lyù aâm döông.
• Caáu truùc vuõ truï – vuõ truï 3 taàng 4 theá giôùi vaø vuõ truï 2 beân:
Quan nieäm cuûa ngöôøi Vieät coå veà vuõ truï 3 taàng 4 theá giôùi laø cô sôû cho vieäc
taïo döïng ngoâi nhaø Ñoâng Sôn vôùi 3 taàng roõ reät, trong ñoù taàng treân töôïng tröng cho
Trôøi, taàng giöõa töôïng tröng cho ngöôøi (cuõng laø nôi sinh hoaït cuûa con ngöôøi) vaø
taàng döôùi. Ngoâi nhaø ôû daân gian traûi qua thôøi gian tuy ñaõ bieán thaønh nhaø treät,
nhöng moâ hình veà caáu truùc vuõ truï vaãn ñöôïc giöõ nguyeân. Cuï theå, khoâng gian maùi
ñöôïc môû thoâng vôùi khoâng gian sinh hoaït beân döôùi vaø taäp trung nhieàu trang trí ña
daïng töôïng tröng cho Trôøi, taàng giöõa vaãn töôïng tröng cho Ngöôøi, coøn taàng döôùi
chính laø “khoâng gian” döôùi ñaát. Ñoù coù leõ laø lyù do ñeå tröôùc nay nhieàu nhaø ôû daân
gian coù neàn baèng ñaát (ñeå “thoâng aâm döông”), trong khi saân, hieân vaø thaäm chí caùc
gian buoàng ñöôïc laùt gaïch. Coøn quan nieäm veà vuõ truï hai beân – Möôøng ngöôøi (coõi
soáng) vaø Möôøng ma (coõi cheát) toàn taïi trong moät khoâng gian thoáng nhaát vaø ñoái
laäp vôùi nhau trong thôøi gian – nhieàu khaû naêng laø khôûi ñaàu cho haøng loaït nhöõng
42
bieåu hieän veà söï chung soáng giöõa ngöôøi soáng vaø “ngöôøi cheát” trong ngoâi nhaø daân
gian: ñoù laø söï hieän dieän mang tính phoå bieán cuûa caùc baøn thôø (trong nhaø vaø ngoaøi
saân), hay söï goùp maët cuûa ngoâi nhaø thôø hoï naèm giöõa caùc ngoâi nhaø cuûa caùc gia
ñình thaønh vieân… Caàn noùi theâm laø bieåu hieän veà söï chung soáng giöõa ngöôøi soáng
vaø “ngöôøi cheát” coøn ñöôïc thaáy trong kieán truùc daân gian Vieät ôû caùc vuøng mieàn
khaùc, ñaëc bieät roõ laø ôû Hueá.
• Thuyeát Nguõ haønh:

AÛnh höôûng vaø chi phoái ñaëc ñieåm söû duïng vaät lieäu cuûa nhaø ôû daân gian:
Nguõ haønh laø hoïc thuyeát veà quy luaät vaän ñoäng vaø phaùt trieån cuûa theá giôùi, lyù
giaûi moïi bieåu hieän ña daïng cuûa söï vaät vaø hieän töôïng trong traïng thaùi caân baèng
ñoäng – heä quaû cuûa söï töông taùc ña cöïc vaø bieän chöùng (töông sinh, töông khaéc)
giöõa 5 yeáu toá Kim, Moäc, Thuûy, Hoûa, Thoå, trong ñoù Haønh Thoå laø yeáu toá noùi
chung coù tính dung hoøa.Trieát lyù Nguõ haønh töông thích vôùi caùc ñaëc tính cô baûn
cuûa vaên hoùa truyeàn thoáng. Vì vaäy trong kieán truùc nhaø ôû daân gian coù nhieàu yeáu toá
chòu aûnh höôûng cuûa nguõ haønh, nhö söï thoâng duïng cuûa caùc soá leõ – döông (soá gian
nhaø 3,5,7…) hay söï coi troïng caùc khoâng gian trung taâm (gian chính)…
Nguõ haønh cuõng aûnh höôûng ñeán ñaëc ñieåm söû duïng vaät lieäu beân trong ngoâi
nhaø, sao cho coù ñuû caû 5 yeáu toá ñeå ñaït ñöôïc traïng thaùi caân baèng ñoäng. Traïng thaùi
ñoù ñöôïc bieåu hieän thoâng qua söï töông taùc cuûa caû 5 yeáu toá Kim – Moäc – Thuûy –
Hoûa – Thoå, trong ñoù haønh thoå – neàn ñaát ôû trung taâm (neàn ñaát thöôøng ôû caùc gian
chính – giöõa cuûa ngoâi nhaø), haønh hoûa – löûa (töông öùng vôùi ngoïn ñeøn daàu luoân
chaùy saùng treân baøn thôø toå tieân), haønh moäc – goã (caáu truùc boä khung goã cuûa ngoâi
nhaø), haønh thuûy – nöôùc (nöôùc möa chaûy töø treân maùi nhaø xuoáng), haønh kim – kim
loaïi (caùc ñoàng tieàn xu choân döôùi chaân taûng).
Ngoâi nhaø Vieät Nam laø taám göông phaûn aùnh ñaëc ñieåm cuûa truyeàn thoáng
vaên hoùa daân toäc. Hình thöùc kieán truùc cuûa ngoâi nhaø Vieät Nam phaûn aùnh truyeàn
43
thoáng coi troïng beân Traùi (phía Ñoâng) cuûa vaên hoùa noâng nghieäp. Ngoaøi nhöõng
ñieàu ñaõ noùi veà chieác ñoøn doâng coù ñaàu goác ôû phía traùi (phía Ñoâng), veà caùi beáp
luoân ñaët phía traùi (phía Ñoâng). Hình thöùc kieán truùc ngoâi nhaø Vieät Nam coøn tuaân
thuû nguyeân taéc coi troïng caùc con soá öôùc leä laø soá leû theo truyeàn thoáng vaên hoùa
noâng nghieäp vì soá leû laø döông (döông = ñoäng; ñoäng laø söï soáng vaø ñoäng coøn phuø
hôïp vôùi tö duy linh hoaït cuûa vaên hoùa noâng nghieäp). Böôùc vaøo coång laø coång tam
quan; böôùc leân baäc laø baäc tam caáp; caùc kieán truùc lôùn ñeàu döïng theo loái nhaø tam
toøa. Caùc toøa thaønh nhö thaønh Coå Loa, thaønh Hueá ñeàu coù kieán truùc 3 lôùp voøng
thaønh. Ngoï Moân ôû Hueá nhìn chính dieän coù ba cöûa (soá 3) daønh cho Vua vaø quan
laïi, theâm hai cöûa phuï hai beân cho lính vaø suùc vaät (soá 5), treân noùc coù 9 nhoùm maùi
(ca dao Hueá : Ngoï Moân 5 cöûa 9 laàu - Coät côø 3 caáp).
2.1.2.3 Veà maët thaåm myõ trong toå chöùc khoâng gian
- Taïo caùc khoâng gian phaùt trieån theo chieàu saâu maø khoâng phaùt trieån
theo chieàu cao.

Coâng trình kieán truùc goã truyeàn thoáng Vieät Nam thöôøng coù quy moâ nhoû, coù
daïng 1 taàng nhaø laø phoå bieán. Neàn nhaø thaáp, baùm laáy ñòa hình. Kieán truùc truyeàn
thoáng Vieät Nam thöôøng xem nheï yeáu toá “neàn” vaø “beä”, vì theá kieán truùc hình
khoái beân ngoøai kieán truùc Vieät Nam ñaït ñöôïc söï khieâm toán gaàn guõi vôùi quaàn
chuùng quaûng ñaïi hôn. Ngöôøi VN xaây döïng coâng trình theo kieåu phaùt trieån vaø traûi
roäng chuùng trong nhöõng khoâng gian roäng lôùn maø ôû ñoù, chuùng coù theå daøn traõi ra
treân nhöõng taàng saân noái tieáp nhau vaø treân nhöõng loái ñi theânh thang rôïp boùng caây
coái, ôû cuoái loái ñi aáy thöôøng seõ xuaát hieän giöõa nhöõng maët hoà ñaày nöôùc vaø lung
linh aùnh saùng, hình aûnh soi boùng moät coâng trình maùi cong ñoà soä, coät goã, vaùch goã
vaø chính trong nhöõng maët nöôùc hoà ñoù, coâng trình nhö ñöôïc bay boång leân.
Toång theå coâng trình coù chöùc naêng lôùn cuõng ñeàu laø taäp hôïp cuûa nhieàu coâng
trình nhoû. Chuù yù ñeán tính bieåu töôïng, ñeán tính aån duï, haøm suùc cuûa giaûi phaùp toå
44
chöùc kieán truùc töùc hình töôïng ngheä thuaät, laøm cho coâng trình töø noäi dung ñeán
hình thöùc nhö chöùa ñöïng tính trieát lyù, söùc bieåu hieän ngheä thuaät aâm thaàm teá nhò vaø
haøi hoøa giaûn dò nhöng saâu laéng vaø ña nghóa, trí tueä. Töø toå chöùc khoâng gian ñeán
keát caáu chaát lieäu ñôn giaûn, khuùc trieát, hôïp lyù, caân baèng vaø haøi hoøa vôùi ñaëc ñieåm
sinh thaùi moâi tröôøng, ñaït trình ñoä cao cuûa nguyeân taéc xaây döïng ñieån hình "toái
thieåu laø toái ña”. Öa trang trí kieán truùc baèng chaïm troå vaø ñieâu khaéc (aûnh höôûng
maïnh kieán truùc Nam AÙ) treân caùc boä phaän keát caáu vaø chi tieát kieán truùc nhaèm laøm
giaûm nheï söùc naëng, taïo söï phong phuù khi con ngöôøi tieáp caän gaàn nhöng khi nhìn
xa vaãn hoaønh traùng, aán töôïng khoûe khoaén.
- Tyû leä vaø söû duïng vaät lieäu, keát caáu

Nguoàn vaät lieäu xaây döïng kieán truùc coå truyeàn tröôùc heát phaûi keå ñeán tre.
Tre duøng laøm raøo quanh nhaø, quanh laøng. Luõy tre xanh oâm aáp khaép laøng laø moät
caûnh quan ñaëc saéc cuûa queâ höông, coøn laø moät bieän phaùp caûi thieän moâi sinh ñoäc
ñaùo: Maøu xanh cuûa tre laøm maùt meû khi oi böùc naéng heø, che chaén khi gioù baõo, tre
coøn laø nguoàn kinh teá döï tröõ cho gia ñình ngöôøi Vieät. Trong nhaø ôû daân gian, tre laø
vaät duïng chuû yeáu taïo neân boä khung söôøn chòu löïc, coät, vì keøo, ñoøn tay, rui meø,
coát vaùch, pheân daïi, cöûa soå, cöûa ñi… ñeán caû sôïi laït buoäc. Tre coøn ñöôïc duøng ñeå
trang trí noäi ngoaïi thaát: giaøn hoa, vaät duïng… Goã laø loaïi vaät lieäu xaây döïng beàn
chaéc, cao caáp hôn, ñöôïc söû duïng ôû nhöõng coâng trình kieán truùc coù quy moâ lôùn,
tuoåi thoï daøi. Röøng Vieät Nam coù raát nhieàu goã quyù hieám vaø lyù töôûng nhö ñinh, lim,
seán, taùu. Loaïi hai coù traøm, chai, deû, re… Kieán truùc coå cung ñieän – dinh thöï, kieán
truùc toân giaùo – tín ngöôõng coøn toàn taïi ñeán nay phaàn lôùn do söû duïng caùc loaïi goã
quyù, ñöôïc duøng theo caáp coâng trình. Goã chuû yeáu duøng laøm khung söôøn chòu löïc
vaø lieân keát baèng moäng, keát caáu khung deã thaùo laép. Trong daân gian, vöôøn nhaø ôû
thöôøng troàng vaø duøng goã laøm nhaø nhö xoan, mít… ñöôïc khai thaùc töø taàng cao nhaát
laø caây löu nieân (laáy goã, aên quaû), xuoáng taàng giöõa laø caây caûnh, caây leo giaøn vaø
45
taàng thaáp laø caùc thöù rau xanh… caây xanh Vieät Nam nhö gaén boù höõu cô vôùi cuoäc
soáng con ngöôøi.
Trong vaät lieäu xaây döïng daân gian, ñaù ong ñöôïc nhaân daân öa chuoäng do
tính naêng meàm khi coøn döôùi ñaát vaø raén vôùi thôøi gian. Ñaù ong thöôøng ñöôïc duøng
xaây moùng, töôøng ñình chuøa vaø nhaø ôû. Nhaø ôû daân gian moät soá nôi coøn laøm töôøng
baèng ñaát neän, gaïch khoâng nung hay traùt vaùch baèng buøn rôm vaøo moät caùi khung
tre. Kyõ thuaät choïn ñaát, nhaøo buøn, pha rôm, trình töôøng raát phoå bieán ôû noâng thoân,
ñaïi dieän cho moät loái öùng xöû gaén boù vôùi thieân nhieân cuûa coäng ñoàng. Trong tö duy
vaên hoùa öùng xöû toân troïng thieân nhieân, ñaù ít ñöôïc khai phaù lôùn, chæ duøng tham gia
vaøo caùc boä phaän nhoû cuûa coâng trình nhö theàm, taûng keâ coät, laøm caàu, coù khi laøm
coät hay mí cöûa.
Phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kó thuaät vaø nguoàn vaät lieäu xaây döïng saün coù cuûa
vuøng ñoàng baèng: khung chòu löïc ñöôïc cheá taïo baèng tre hay goã: töôøng, duø vôùi
hình thöùc toå chöùc naøo, cuõng chæ laø keát caáu bao che, coù theå ñöôïc boá trí moät caùch töï
do, hay di chuyeån, saép xeáp moät caùch linh hoaït trong quaù trình khai thaùc – söû
duïng khoâng gian noäi thaát. Boä khung coù öu ñieåm laø goïn nheï, coù tính thoáng nhaát
ñieån hình cao, deã cheá taùc, laép – döïng baèng söùc thuû coâng, deã vaän chuyeån vaø thaùo
– laép ñeå söû duïng nhieàu laàn, cho pheùp vaän duïng nhieàu loaïi vaät lieäu ñòa phöông deã
kieám (coû tranh, rôm – raï, nöûa , ñaát…).
Baûo ñaûm choáng ñöôïc gioù lôùn, choáng ñöôïc nöôùc luõ, vì coù ñoä oån ñònh khoâng
gian vaø ñoä vöõng cöùng toát thoâng qua moät heä lieân keát moäng ngoaét ngoeùo maø tinh
vi, chaéc khoeû, hôïp lí vaø chính xaùc, khoâng ñoøi hoûi saét theùp; taïo ñieàu kieän thuaän
lôïi cho vieäc toå chöùc laáy aùnh saùng töï nhieân, cho vieäc toå chöùc thoâng thoaùng gioù;
caùch, choáng aåm, choáng moái moït, söûa chöûa vaø thay theá caáu kieän cuõng deã daøng.
Coù khaû naêng taïo ra nhöõng heä thoáng khoâng gian hoaøn chænh moät caùch vöøa
ñôn giaûn, vöøa tieát kieäm, laïi meàm deûo – cô ñoäng trong giaûi phaùp ngaên che, ñeå coù
46
theå aùp duïng vaøo nhieàu muïc ñích coâng naêng, vaø coù khaû naêng linh hoaït “ñoùng –
môû, chuyeån hoùa khoâng gian moät caùch deã daøng” trong quaù trình khai thaùc – söû
duïng.
Caùc vì keøo truyeàn thoáng Vieät Nam, tuyø theo vaät lieäu lôïp maùi, coù ñoä doác
bieán ñoäng töø 35 ñeán 45 ñoä. Trong tröôøng hôïp nhaø lôïp ngoùi, ñoä doác thöôøng gaëp laø
2/3, hay 3/5. Caùc soá lieäu naøy ñöôïc xaùc ñònh töø cô sôû tæ leä tam giaùc vuoâng thaàn
thaùnh (Ai Caäp). 3:4:5 öùng vôùi 3 khoaûng ñöùng, naèm vaø chaûy cuûa thöùc coå ñieån
truyeàn thoáng Vieät Nam. Ñoä roäng loøng nhaø thöôøng laø boäi soá chaün cuûa caùc khoaûng
nhaø (khoaûng naèm ñöôïc coi laø moâñuyn goác, ñôn vò coù trò soá baèng ñöôøng kính coät
caùi, trong tröôøng hôïp caùc coâng trình chính thoáng coù quy moâ lôùn, nhö ñình, chuøa,
cung ñieän; vaø baèng ñôn vò thöôùc ta [40cm], trong tröôøng hôïp nhaø ôû daân gian).
Phoå bieán trong tröôøng hôïp nhaø ôû laø nhaø roäng loøng goàm 10 hay 14 khoaûng (töùc
maùi caøi 5, caøi 7 ôû moät doác maùi) vaø 18 khoaûng maùi (maùi caøi 9 ôû moät doác maùi),
trong phaïm vi tính töø coät con tröôùc ñeán coät con sau, töùc 3-4 haøng coät (khoâng keå
heä coät hieân).Tyû leä chung coâng trình KT goã truyeàn thoáng VN ñaäm ñaø, chaéc chaén,
töø chi tieát ñeán toång theå. Caùc thaønh phaàn keát caáu töø heä coät, xaø ñeàu to khoûe. Tyû leä
cuûa maùi ñoái phaàn thaân lôùn taïo caûm giaùc chaéc nòch.
Hình daùng coät thì theo daïng “ñaàu caùn caân, chaân quaân côø”: ngoïn coät nhoû,
gaàn döôùi phình to vaø chaân coät thoùt laïi. Thöôøng laø theo tæ leä: ñöôøng kính ngoïn coät
laø 6 phaàn, thì phaàn ôû ít nhaát laø 10 phaàn (tính theo chieàu cao töø chaân coät leân) vaø
chaân coät laø 8 phaàn. Tyû xích trong KTTT VN vöøa ñaäm ñaø vöøa gaàn guõi nhaân vaên;
khoâng coù coâng trình quaù to, ñoà soä laán aùt con ngöôøi nhö KT Trung Quoác.
Heä thoáng caáu truùc vôùi vì khung coät goã laø chuû yeáu vaø phoå bieán tuy coù phaàn
ñôn ñieäu, ít bieán ñoåi ñôøi naøy sang ñôøi khaùc song cuõng khaù phong phuù trong saùng
taïo caáu kieän chi tieát vaø raát vöõng vaøng tröôùc thieân nhieân khaéc nghieät luoân gioâng
toá, baõo luït cuûa khí haäu Vieät Nam. Keát caáu beàn vöõng cuûa kieán truùc coå truyeàn Vieät
47
Nam döïa treân cô sôû tính toaùn vaø söû duïng hôïp lyù tính naêng vaät lieäu, boá cuïc hình
daïng vaø kích thöôùc kieán truùc coù cô sôû ngheä thuaät vaø tính khoa hoïc roõ raøng.
Khai thaùc vaø söû duïng vaät lieäu ñòa phöông laø chuû yeáu, heä thoáng caáu truùc
vöõng vaøng, coù tính khoa hoïc – kinh teá cao. Kieán truùc coå vaø daân gian Vieät Nam
ñöôïc taïo döïng phaàn lôùn baèng vaät lieäu trong nöôùc coù saún do thieân nhieân öu ñaõi,
con ngöôøi lao ñoäng khai thaùc, gia coâng vôùi tre, goã, ñaù gaïch, ngoùi…
Tyû leä KTTT VN ñeïp, haøi hoøa, caân xöùng, gaàn guõi vôùi thieân nhieân vaø con
ngöôøi. Coù theå xem KT VN laø loïai hình KT vôùi xu höôùng phaùt trieån daøn roäng treân
maët baèng nhö laø moät boä phaän höõu cô cuûa thieân nhieân vöøa khai thaùc thieân nhieân
vöøa toân taïo thieân nhieân vôùi ñaëc ñieåm nhaèm taïo laäp caùc daïng khoâng gian “trong –
ngoøai” coù nhaø ngang – daõy doïc ñeå ñoùn gioù maùt quanh naêm, nhaèm môû roäng ñöôïc
phoøng oác ñeán saùt hoa vieân, ao hoà. Ñieåm naøy laøm cho KT VN gaàn guõi vôùi KT
Nhaät Baûn hôn Trung Hoa.
Veà taïo hình, chuù troïng caùi ñeïp veà tyû leä haøi hoøa, tyû xích nhaân vaên nhaèm
nhaán maïnh söùc truyeàn caûm coù söï thoáng nhaát töø chi tieát ñeán toång theå laøm cho kieán
truùc vöøa thuaän maét deã coi, vöøa gaàn guõi vôùi taàm voùc ngöôøi Vieät Nam.
Caùc boä phaän, caáu kieän, thaønh phaàn cuûa khung vì ñöôïc keát caáu chaët cheõ
vôùi nhau treân maët phaúng cuûa vì, baèng heä thoáng chính xaùc vaø vöõng, cöùng, töï oån
ñònh ñöôïc trong hai phöông thaúng goùc, ñuû ñeå chính xaùc naëng cho maùi ñeø xuoáng
vaø baûo ñaûm ñoä cöùng doïc – ngang nhaø. Caùc xaø doïc goàm heä xaø thöôïng, xaø trung,
xaø haï vaø ngöôõng cöùng, cuõng caû treân hai phöông vuoâng goùc, ñeå baûo ñaûm sao cho
toaøn boä caáu truùc nhaø nhö ñöôïc ñuùc lieàn khoái vaø trôû thaønh moät loàng khung khoâng
gian coù ñoä vöõng cöùng ñuû ñeå ñoái maët vôùi gioù thoåi hay nöôùc cuoán baát kyø. Ñoøi hoûi
vöõng chaéc, nhöng ñoøi hoûi trong tinh thaàn thieát thöïc vaø khoa hoïc, ñieàu ñoù ñaõ daãn
ñeán tính khuùc chieát veà tö duy loâ-gích trong keát caáu cuûa boä “daøn choø” naøy: ôû ñaây,
ta khoù tìm thaáy moät chi tieát thöøa, maø vieäc lieân keát laïi khoâng nhôø ñeán moät maåu
48
theùp. Caùi thöôùc taàm, töùc rui möïc, laø sôïi chæ hoàng xaâu chuoãi nhöõng khung nhaø daân
gian vôùi caùc laâu ñaøi - cung ñieän: noù taïo ra khaû naêng thoáng nhaát hoùa vaø ñieån hình
hoùa cao, khieán heä thoáng caáu truùc ñang baøn coù theå toå hôïp khoâng gian laïi töø möùc
ñôn giaûn ñeán möùc phöùc taïp, vôùi quy moâ töø nhoû ñeán lôùn.
Töø toå chöùc khoâng gian ñeán keát caáu chòu löïc ñôn giaûn, khuùc chieát vaø hôïp
lyù, vöøa haøi hoøa vôùi ñaëc ñieåm sinh hoaït moâi tröôøng, vöøa ñaït trình ñoä khaù cao veà
nguyeân taéc xaây döïng ñieån hình; thaùo laép deã daøng, vaän chuyeån thuaän tieän.
Keát caáu boä khung nhaø ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long ñôn giaûn, treân cô baûn
vaãn giöõ caùi goác cuûa boä khung caùc nhaø roäi, nhaø röôøng coù trính xuyeân ôû mieàn
Trung vaø mieàn Baéc, vaø caûi tieán phuø hôïp vôùi goã cuûa ñòa phöông vaø khí haäu ít coù
baõo.
+ Nhaø coät giöõa (coøn goïi laø nhaø roäi, nhaø noïc ngöïa) boä vì thay vì ñoåi töø 3-4
ñeán 5 coät ñeå môû roäng nhaø, coät caùi ôû giöõa cao ñeán taän noùc nhaø.
+ Nhaø trính: ñeå taêng theâm chieàu roäng nhaø thay vì coät giöõa baèng thanh
ngang noái giöõa 2 coät caùi goïi laø “trính”. Noái caùc vì laïi baèng xuyeân – nhaø trính
xuyeân laêng.
Vaät lieäu truyeàn thoáng: khung goã, döøa, ñöôùc. Maùi lôïp döøa nöôùc, tranh, ngoùi
aâm döông. Vaùch laù döøa nöôùc ñöôïc beän thaønh lôùp, gaïch, goã…
- Tyû leä: Haøi hoøa giöõa caùc boä phaän

Trong caùc bieän phaùp toå hôïp ngheä thuaät cuûa töøng caëp ñoái öùng nhö bieán hoùa
vaø töông phaûn, tyû leä vaø tyû leä xích thì kieán truùc Vieät Nam thieân veà bieán hoùa vaø tyû
leä, caùi ñeïp caùi kheùo cuûa taùc phaåm kieán truùc truyeàn thoáng Vieät Nam coù theå tìm
thaáy khaù roõ ôû nhöõng phaân tích saâu saéc, tính haøi hoøa thoáng nhaát vaø thanh thoaùt
gaàn guõi con ngöôøi cuûa noù thoâng qua heä thoáng tyû leä ñeïp tinh teá uyeån chuyeån giöõa
caùc chi tieát vaø toång theå, giöõa toång theå vôùi con ngöôøi, vôùi caûnh quan.
49
Ngoâi nhaø naèm ngang töông phaûn vôùi caây cau thaúng ñöùng. Giaøn traàu, chum
nöôùc beân caïnh caây cau cao vuùt laø bieåu töông thaân thuoäc veà ngoâi nhaø thoân queâ
nhoû beù, bình dò aån hieän trong luøm caây cuøng vôùi coång vaø bôø daäu.
- Haøi hoøa vôùi thieân nhieân, caây xanh, caûnh quan, vôùi taàm voùc con ngöôøi
Söï xinh xaén vaø haøi hoøa vôùi thieân nhieân veà khoâng gian vaø hình khoái kieán
truùc nhö laø yeáu toá höõu cô cuûa caûnh quan töï nhieân.
Tính daân toäc trong kieán truùc ñöôïc hình thaønh bôûi söï haøi hoøa nhaát theå cuûa 3
yeáu toá cô baûn laø thieân nhieân, con ngöôøi vaø xaõ hoäi. Nhôø ñoù, oâng cha ta ñaõ döïng
neân caùc coâng trình phuø hôïp vôùi tyû leä taàm thöôùc cuûa con ngöôøi Vieät Nam, gaén boù,
hoøa hôïp vôùi thieân nhieân vaø theå hieän roõ caùc baûn saéc. Kieán truùc hieän ñaïi chæ coù theå
tieáp noái con ñöôøng ñoù ñeå phaán ñaáu coù moät neàn vaên hoùa tieân tieán ñaäm ñaø baûn saéc
daân toäc.
KT caûnh quan VN: ñaëc tröng KTTT phöông Ñoâng ñaàu tieân vaø saâu saéc
nhaát laø söï hoøa quyeän cuûa khoái KT vaøo thieân nhieân. Töø xa xöa oâng cha ta ñaõ töøng
söû duïng maët nöôùc, caây, ñaù laøm chaát lieäu chuû yeáu ñeå toå hôïp khoâng gian vöôøn taïo
ra nhöõng caûnh quan voâ cuøng phong phuù ñeå mieâu taû, lyù töôûng maø con ngöôøi öôùc
mô ñöïôc soáng saûng khoaùi. Nhöõng tieåu caûnh ñaëc thuø aáy thöôøng coù hoøn giaû sôn, ao
thanh haø, caây coå thuï. Nhöõng loái moøn ñöôïc boá trí khuùc khuûyu cheo leo nhö trong
röøng, treân nuùi. Veà KT nhoû thöôøng phaûi coù ñình chuøa, quaùn nghæ chôi, coù caàu ñeå
khaùch ngaém caûnh phaûn chieáu qua maët nöôùc, ngaém hoa sen döôùi hoà. Bôø hoà
thöôøng khoâng xaây cöùng nhaéc maø xeáp ñaù hoaëc ñeå coû moïc töï nhieân löôïn ven theo
maët nöôùc. Bôø nöôùc coù ñaùm hoa boø lau, moïc chen vaøo keø ñaù hoaëc coù buïi Thuûy
Truùc nhoâ ra meùp nöôùc. Loái ñi thöôøng coù choå roäng, choå heïp, khi leân goø, luùc xuoáng
doác, coù luùc thöôøng xuyeân vaøo luøm caây raäm raïp mang daùng veû huyeàn bí, roài laïi
daãn ñeán nhöõng khoûang troáng coù voøm maùi baèng döôùi nhöõng taùn caây maùt röôïi ñeå
50
troø chuyeän ôû khu nghæ chaân - löôïn uoán theo ñòa hình vôùi nhöõng ñöôøng neùt luoân
thay ñoåi… gaây caûm giaùc cho con ngöôøi ñöôïc soáng trong loøng thieân nhieân bao la.
Tính daân toäc trong kieán truùc ñöôïc hình thaønh bôûi söï haøi hoøa nhaát theå cuûa 3
yeáu toá cô baûn laø thieân nhieân, con ngöôøi vaø xaõ hoäi. Nhôø ñoù, oâng cha ta ñaõ döïng
neân caùc coâng trình phuø hôïp vôùi tyû leä taàm thöôùc cuûa con ngöôøi Vieät Nam, gaén boù,
hoøa hôïp vôùi thieân nhieân vaø theå hieän roõ caùc baûn saéc.
- Söû duïng maøu saéc, trang trí

Kieán truùc Vieät Nam cuõng khoâng nhaán maïnh yeáu toá maøu saéc, chaát hoïa
hình maø chuù yù nhieàu ñeán söï hoã trôï cuûa phuø ñieâu vaø aùnh saùng. Vieäc trang trí coâng
trình KTTT VN thieân veà chaïm khaéc do chòu aûnh höôûng cuûa KT Nam AÙ. KT VN
thieân veà chaát moäc maïc nguyeân sô cuûa vaät lieäu, caùc veû ñeïp ñöôïc toùat ra töï thaân
coù keát hôïp vôùi chaïm troå vaø ñieâu khaéc ñeå laøm giaøu chaát lieäu nhaèm taïo theâm söï
meàm maïi, uyeån chuyeån cuûa maûng vaø hình, cuûa khoái vaø ñöôøng neùt, laøm phong
phuù söùc bieåu hieän ngheä thuaät cuûa goã xaây döïng vaø laøm taêng giaù trò cuûa thaåm myõ
caáu truùc vaø söï aám aùp tình ngöôøi. Maøu saéc giaûn dò, hay söû duïng caùc maøu töï nhieân
cuûa vaät lieäu.
Maøu saéc cuûa ngoâi nhaø ôû daân gian cuõng ñöôïc theå hieän raát phong phuù vaø
tinh teá. Maøu ngoùi ñoû cuûa maùi cuøng vôùi maøu xanh cuûa caây vaø maøu hoa cuûa vöôøn
tröôùc, haøng daäu daâm buït ñoû töôi, haøng raøo ñöôïc xeùn tæa, maøu hoa vaøng cuûa giaøn
möôùp beân bôø ao, giaøn thieân lyù tröôùc nhaø taïo neân moät maøu saéc töôi vui maø aám
cuùng.
KT coå vaø daân gian VN tuøy theo loïai hình coâng trình maø vaán ñeà xöû lyù vaø söû
duïng maøu saéc cuõng coù söï khaùc bieät. KT cung ñieän, vaø toân giaùo tín ngöôõng cuûa
Trieàu ñình vaø Hoøang gia thöôøng coù ñieàu kieän vaät tö, nhaân löïc duøng caùc loïai vaät
lieäu quyù hieám, ñaét tieàn vaø tay ngheà tinh xaûo neân cuõng nhieàu maøu saéc, nhaát laø
Trieàu Nguyeãn sau naøy. Noùi chung, vôùi KT cung ñình phong kieán, hai maøu vaøng
51
vaø ñoû ñöôïc duøng phoå bieán, caùc maøu saéc khaùc ñöôïc duøng phoái hôïp trang trí trong
ñoù maøu vaøng laø chuû ñaïo vaø bieåu töôïng cuûa trieàu ñình Nhaø vua nhö: Hoøang
thaønh, Hoøang cung, Hoøang baøo, Ngai vaøng, Loïng vaøng…
Caùc coâng trình toân giaùo tín ngöôõng vaø coâng trình daân gian nhö: Chuøa thaùp,
ñeàn mieáu, ñình laøng… do nhaân daân caùc ñòa phöông goùp cuûa goùp coâng xaây döïng
thöôøng khoâng phong phuù vaø röïc rôõ nhö caùc cung ñieän, laêng taåm cuûa vua chuùa maø
moäc maïc, giaûn dò hôn vôùi maøu saéc töï nhieân cuûa vaät lieäu xaây döïng töøng vuøng:
maøu naâu – vaøng cuûa goã, maøu naâu – ñoû cuûa gaïch ngoùi, maøu xaùm xanh cuûa ñaù,
maøu xanh luïc cuûa ñöôøng gôø “hoa chanh” baèng gaïch men (lan can, töôøng vaây
quanh…) hoaëc soá ít maøu saéc khaùc cuûa saønh – söù oáp caùc phuø ñieâu (roàng, phöôïng,
caù, baàu röôïu…) treân bôø noùc, bôø daûi vaø dieàm maùi. Ngoøai maøu saéc töï nhieân cuûa vaät
lieäu xaây döïng saún coù, trong trang trí noäi thaát ñaõ söû duïng sôn theáp (sôn ta), sôn
maøi… caùc baøn thôø ñoà teá khí, hoøanh phi, caâu ñoái, ñieâu khaéc töôïng troøn… vôùi caùc
maøu saéc töông phaûn roõ reät: ñoû, vaøng, ñen ñeå taïo aán töôïng trang nghieâm, thaàn bí
vaø tính chaát thaønh kính, thieâng lieâng cuûa coâng trình.
Phía beân ngoøai, treân beà maët töôøng traéng, coång tam quan… cuõng thöôøng noåi
leân nhöõng baûng teân chöõ, haøng caâu ñoái maøu ñen hay ñoû coù tính thoâng baùo cho
khaùch thaäp phöông nhaän bieát töø xa. Phaàn lôùn caùc chuøa thaùp – ñeàn mieáu, ñình
laøng… coù nhöõng gam maøu xaùm nhaït cuûa ñaù boù theàm, taûng keâ chaân coät, theàm baäc
vôùi roàng chaàu, saéc ñaù, voi phuïc… hoøa saéc eâm dòu cuøng caùc maûng töôøng traéng, caây
laù xanh töôi.
Trong nhaø ôû daân gian, do ñieàu kieän kinh teá haïn cheá vaø quy moâ coâng trình
nhoû beù – maøu saéc trong ngoâi nhaø chuû yeáu laø maøu saéc töï nhieân cuûa vaät lieäu xaây
döïng ôû ñòa phöông: ñôn sô, thanh baïch hoaëc gaàn guõi vôùi ñôøi soáng ngöôøi noâng daân
VN soáng caàn cuø vaø chaát phaùc trong luõy tre laøng. Tuy nhieân, tuøy hoøan caûnh ñòa lyù
vaø khí haäu töøng vuøng, töøng phong tuïc taäp quaùn daân toäc (cuõng nhö trang phuïc, ñoà
52
duøng…) coù ít nhieàu khaùc bieät: ngoâi nhaø saøn mieàn nuùi thöôøng coù maøu noùng aåm ñeå
giaûm bôùt khoâng khí giaù laïnh cuûa nuùi röøng, trang trí beân trong vôùi nhöõng taám
thaûm thoå caåm saëc sôõ, nhöõng ñoà ñaïc tre, maây vaøng oùng vaø tinh xaûo ñaõ giaûm bôùt
caûnh buoàn teû, hieâu quaïnh vuøng cao; maøu vaøng ñaát cuûa töôøng trình ñaát ñoài, maøu
naâu ñoû cuûa ñaù ong vaø maøu vaøng nhaït cuûa laù goài, laù tranh ôû nhaø daân gian – vuøng
trung du; maøu naâu ñoû cuûa maùi ngoùi, töôøng, gaïch keát hôïp maøu vaøng cuûa goã xoan,
tre vöôøn hoaëc nhöõng maùi nhaø rôm raï phaûn aùnh sinh ñoäng boä maët nhaø ôû mieàn
xuoâi… taát caû taïo cho moãi ñòa phöông, moãi daân toäc moät maøu saéc rieâng bieät vaø tính
phong phuù cuûa KT nhaø ôû daân gian.
Toùm laïi maøu saéc trong KT coå vaø daân gian VN laø “ña saéc” hay “ñôn saéc”
tuøy loïai hình coâng trình song phaàn lôùn laø maøu saéc töï nhieân cuûa vaät lieäu xaây döïng,
trang trí noäi thaát thöôøng phong phuù hôn maët ngoøai coâng trình vaø coù quy luaät
chính phuï, chuû thöù roõ raøng, ñoàng thôøi heát söùc chuù troïng hoøa hôïp vôùi thieân nhieân,
toâ ñieåm cho caûnh quan khoâng gian vaø lôïi duïng maøu saéc coû caây, maët nöôùc, nuùi
non, maây trôøi… laøm neàn cho coâng trình KT.
Nhöõng chuaån möïc cuûa moät xaõ hoäi noâng nghieäp laøm cho ngöôøi Vieät öa
thích tính moäc maïc nguyeân sô cuûa vaät lieäu, caùc veõ ñeïp ñöôïc toaùt ra töï thaân coù
keát hôïp haøi hoøa vôùi chaïm troå vaø ñieâu khaéc tinh vi ñeå laøm giaøu chaát lieäu, taêng
theâm söï meàm maïi, uyeån chuyeån cuûa maûng vaø hình, cuûa khoái vaø ñöôøng neùt, laøm
phong phuù söùc bieåu hieän ngheä thuaät cuûa chaát lieäu goã, cuõng nhö laøm taêng giaù trò
thaåm myõ cuûa caáu truùc. Caùi ñeïp trong ngheä thuaät KT laø caùi ñeïp haøi hoøa thoáng
nhaát vaø thanh thoaùt gaàn guõi vôùi con ngöôøi thoâng qua heä thoáng tyû leä caân ñoái, tinh
teá uyeån chuyeån giöõa caùc chi tieát vôùi nhau, giöõa chi tieát vaø toång theå, giöõa toång theå
vôùi con ngöôøi, vôùi caûnh quan. Ngoaøi ra KT cuûa ngöôøi Vieät cuõng khoâng nhaán
maïnh ñeán yeáu toá maøu saéc, chaát hoïa hình maø chuù yù nhieàu ñeán söï hoã trôï cuûa caùc
chi tieát trang trí chaïm khaéc vaø phuø ñieâu. OÂng cha ta coøn söû duïng caùc ñieâu khaéc
53
töôïng troøn, ñoà goám, hoa vaên, tranh veõ hoäi hoïa ñeå laøm taêng giaù trò ngheä thuaät cho
coâng trình.
Ñoái vôùi coâng trình KT, neùt ñaëc tröng cô baûn veà thaåm myõ laø tính haøi hoøa,
giaûn dò, tao nhaõ. Nhìn töø xa chuùng ta thaáy chuùng raát ñôn giaûn, khieâm toán nhöng
ñeán caøng gaàn, caøng nhaän ra nhieàu chi tieát phong phuù sinh ñoäng vaø duyeân daùng.
Ñaàu dao maùi ñính laø moät tuyeät taùc veà keát caáu con sôn baèng goã keát hôïp vôùi ngheä
thuaät ñieâu khaéc tinh xaûo, ñoù laø caùc khoái keát caáu giaûn dò vaø thoáng nhaát, nhöng hoa
vaên chaïm troå treân moãi ñaàu con sôn laïi raát linh hoaït, moãi con sôn laø moät taùc phaåm
ñieâu khaéc hoaøn myõ.
Treân caùc thanh quaù giang, caâu ñaàu, con sôn… ñeàu ñöôïc giöõa nguyeân hình
haøi vaø ñoä lôùn cuûa keát caáu nhöng ñöôïc chaïm khaéc taïo söï chuyeån tieáp uyeån
chuyeån töø thanh noï sang thanh kia vôùi nhöõng hoïa tieát mang ñaäm daáu aán cuûa cuoäc
soáng.
2.1.2.4 Veà maët sinh thaùi vaø phaùt trieån beàn vöõng
- Tieát kieäm naêng löôïng: (Vaät lieäu ñòa phöông, thoâng thoaùng töï nhieân,
söû duïng caây xanh…

Trong KT coå truyeàn VN, caùc giaûi phaùp KT khí haäu taïo neân moät phong
caùch goïi laø “KT môû” ñaëc tröng cho vuøng khí haäu noùng aåm VN, goàm coù nhöõng
ñaëc ñieåm:
+ Taän duïng vaät lieäu ñòa phöông- nhaø maùi ngoùi aâm döông hoaëc maùi tranh, caùch
nhieät toát.
+ Thoâng thoaùng töï nhieân- hieân nhaø roäng che böùc xaï maët trôøi tröïc tieáp chieáu vaøo
töôøng vaø laø nôi hoùng maùt luùc saùng sôùm hoaëc chieàu toái.
+ Söû duïng caây xanh- nhaø naèm trong khuoân vieân “tröôùc troàng cau, sau troàng
chuoái”, vöøa che böùc xaï maët trôøi, vöøa ñoùn gioù maùt vaø caûn gioù laïnh.
54
+ Nhaø xaây höôùng Nam hoaëc Ñoâng Nam (tröø vuøng ven bieån coù theå höôùng Ñoâng
Taây), ñoùn gioù bieån maùt meû vaø trong laønh.
+ Töôøng hoa hoaëc vaùch lieáp che böùc xaï maët trôøi maø vaãn thoâng thoaùng.
+ Saân troàng hoa, troàng coû, hoaëc giaøn caây leo giaûm bôùt böùc xaï maët trôøi vaøo nhaø.
+ Khoâng gian trong nhaø thöôøng ít phaân nhoû taïo neân söï thoâng thoaùng chung toát.
+ Nhaø coù theå laøm saøn thoâng thoaùng, choáng aåm, giaûm bôùt ñöôïc hieän töôïng noàm
aåm ôû mieàn khí haäu phía Baéc.
- KT sinh khí haäu: Caùc giaûi phaùp thieát keá KT sinh khí haäu theo höôùng
khai thaùc KTTT
+ Caùc giaûi phaùp thoâng gioù töï nhieân truyeàn thoáng.
+ Giaûi phaùp che naéng, taïo boùng bôûi haøng hieân, taám pheân daïi.
+ Caây xanh vaø khoûang troáng cuûa saân vöôøn.
+ Caùch nhieät bôûi vaät lieäu töï nhieân: vaùch vaø maùi laù.
+ Laøm maùt nhôø ñaát, maët nöôùc, thaûm xanh thöïc vaät.
Ñaëc tröng cuûa ngoâi nhaø nhieät ñôùi Vieät Nam chính laø khoâng gian ban coâng,
logia. Veà baûn chaát taát caû ñeàu ñoùng vai troø quan troïng laø ngaên aùnh naéng tröïc tieáp
chieáu vaøo nhaø trong muøa heø vaø ngaên khoâng cho möa haét saâu vaøo nhaø trong muøa
ñoâng, ñaëc bieät ôû nhöõng vuøng möa nhieàu vôùi ñoä xieân lôùn nhö ôû Trung Boä. Noù cho
pheùp caùc khoâng gian beân trong nhaø coù theå môû “thoaùng” ñeå ñoùn gioù maùt vaøo muøa
heø giuùp haï thaáp nhieät ñoä cuõng nhö ñoä aåm trong nhaø, vaø goùp phaàn “keùo” taàm nhìn
töø trong ra ngoaøi ñeå “thöôûng ngoaïn” caùc caûnh quan thieân nhieân xung quanh cho
ngöôøi söû duïng. Khoâng gian ñoù ñaõ töï mình taïo neân moät “chieàu saâu thò giaùc” cho
coâng trình vôùi veû ñeïp cuûa boùng naéng ñoå xuoáng neàn nhaø, ñoå leân caùc böùc töôøng
trong söï duyeân daùng nay “quyeán ruõ” cuûa haøng coät phía tröôùc. ÔÛ mieàn queâ, noù laø
nôi “traø nöôùc” khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa moïi ngöôøi. ÔÛ caùc ñoâ thò, noù laø nôi nghæ
ngôi, thö giaõn nay yù nghóa sau nhöõng ngaøy laøm vieäc caêng thaúng, laø nôi theå hieän
55
thuù vui cuûa chuû nhaân, hoaëc laø nôi kinh doanh- buoân baùn sinh lôøi cho chuû (vôùi
nhöõng nhaø maët tieàn). Noù nhö moät ngöôøi baïn “tri aân” luoân saùt caùnh cuøng con
ngöôøi ôû khaép moïi mieàn Vieät Nam. Noù mang laïi “veû ñeïp” nhieät ñôùi töï nhieân cho
coâng trình Vieät Nam cuõng nhö cho con ngöôøi Vieät Nam.
- KT xanh
Ngöôøi daân ñaõ bieát taïo ra caùc lôùp khoâng gian caây xanh khaùc nhau. Theo
chieàu ñöùng ôû taàng thaáp ngöôøi ta troàng coû, troàng rau, troàng hoa… Taàng giöõa laø caùc
loaïi caây nhö hoàng xieâm, taùo nhaõn… Taàng treân cuøng laø caùc loaïi caây cao nhö cau.
Theo chieàu ngang laø nhöõng giaøn möôùp, giaøn thieân lyù ven bôø ao. Theo chieàu doïc
ñoù laø caùc bôø daäu haøng raøo… Ngöôøi daân ñaõ bieát phoái keát veà hình daïng ñeå taïo ra
moät söï haøi hoaø giöõa caùc loaïi taùn caây vaø hình khoái caây.
Vöôøn caây coù taùc duïng caûi taïo vi khí haäu. Kinh nghieäm toå chöùc vaø söû duïng
caây xanh ñaõ ñöôïc ñuùc keát: “Mít ñaèng sau, cau ñaèng tröôùc, thieân lyù ngoaøi hieân,
soùi ngaâu beå nöôùc, goác löïu ñaàu heø, khoùm truùc bôø ao, caây kheá goùc vöôøn, haøng xoaøi
tröôùc ngoõ…”.
ÔÛ tröôùc saân ngöôøi ta thöôøng troàng cau, daùng thaúng taùn cao ñeå ñoùn gioù maùt
veà muøa heø. ÔÛ vöôøn beân thöôøng troàng caây boùng maùt ñeå che naéng cho höôùng
Ñoâng vaøo buoåi saùng hay höôùng Taây vaøo buoåi chieàu. Vöôøn sau troàng caùc loaïi caây
che chaén gioù laïnh nhö caây mít, caây chuoái vôùi chieàu cao vaø taùn laù daøy.
Caây xanh ñaõ gaén chaët vôùi nhaø ôû vaø cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân. Ngay caû
trong ñieàu kieän chaät heïp cuûa nhaø ôû daân gian ñoâ thò (nhaø oáng), ngöôøi daân vaãn taïo
ra moät khoaûng saân trong ñeå laáy aùnh saùng, thoâng gioù… Caùc saân naøy ñeàu ñöôïc
troàng caùc loaïi caây caûnh quyù, coù giaøn caây leo, coù hoøn non boä. Noù laø khoâng gian
ñeå nghæ ngôi thö giaõn.
- Baûo ñaûm chu trình cuûa heä sinh thaùi (nöôùc möa, chu trình naêng
löôïng…)
56
Khoâng gian cö truù cuûa ngöôøi Vieät ñöôïc toå chöùc theo kieåu quaàn cö, bao boïc
bôûi luõy tre laøng vôùi heä thoáng caùc vöôøn caây boán muøa xanh toát, ñan xen lieân hoaøn
vôùi caùc maët thoaùng ao hoà, taïo neân nhöõng goùc nhìn thaân thuoäc: caây ña, beán nöôùc,
saân ñình. Ngoâi nhaø ôû coå truyeàn mang nhöõng neùt moäc maïc veà vaät lieäu, khieâm toán
veà hình khoái song haøi hoøa veà maët tyû leä, aám cuùng veà khoâng gian vaø döôùi goùc ñoä
moâi tröôøng, noù laø moät ñôn vò caân baèng sinh thaùi. Khoâng gian linh hoaït, ña naêng
bieán hoùa phong phuù, hoøa nhaäp deã daøng vôùi thieân nhieân moâi tröôøng, thích öùng vôùi
hoaït ñoäng ñôøi soáng noâng nghieäp, phuø hôïp vôùi vuøng nhieät ñôùi aåm coù gioù muøa vôùi
caùc loaïi daïng buoàng phoøng hieân thoaùng, saân trong ngoaøi, giaøn caây, vaùch di ñoäng.
Ngoâi nhaø khoâng laán aùt maø nhö “coäng höôûng” vaø toân troïng thieân nhieân, vôùi yù thöùc
khai thaùc thieân nhieân ñeå laøm ñeïp theâm caûnh saéc quanh mình.
2.2 KT phuïc vuï du lòch vaø vai troø cuûa KTTT
2.2.1 Loaïi hình KT phuïc vuï du lòch
2.2.1.1 Vaán ñeà du lòch: Bieän phaùp ñeå taêng thu nhaäp quoác daân
(chính saùch phaùt trieån du lòch)
+ Chieán löôïc phaùt trieån du lòch VN 2001-2010

Chieán löôïc phaùt trieån du lòch VN 2001 – 2010 ñaõ ñöôïc thuû töôùng chính
phuû pheâ duyeät thoâng qua quyeát ñònh soá 97/2002/QÑ-TT, ngaøy 22 thaùng 7 naêm
2002.
+ Muïc tieâu toång quaùt cuûa chieán löôïc

Phaùt trieån du lòch trôû thaønh moät ngaønh kinh teá muõi nhoïn treân cô sôû khai
thaùc coù hieäu quaû lôïi theá veà ñieàu kieän töï nhieân, sinh thaùi, truyeàn thoáng vaên hoaù
lòch söû, huy ñoäng toái ña nguoàn löïc trong nöôùc vaø tranh thuû söï hôïp taùc, hoå trôï quoác
teá, goùp phaàn thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoaù ñaát nöôùc. Töøng böôùc ñöa
nöôùc ta trôû thaønh moät trung taâm du lòch coù taàm côõ cuûa khu vöïc, phaán ñaáu sau
57
naêm 2010 du lòch VN ñöôïc xeáp vaøo nhoùm quoác gia coù ngaønh du lòch phaùt trieån
trong khu vöïc.
+ Quyeát ñònh cuûa Thuû Töôùng chính phuû Pheâ duyeät ñònh höôùng phaùt
trieån KT VN ñeán naêm 2020

Naâng cao chaát löôïng KT, taïo laäp moâi tröôøng cö truù beàn vöõng, ñaùp öùng yeâu
caàu xaây döïng vaø phaùt trieån vaên hoùa, kinh teá - xaõ hoäi trong söï nghieäp coâng nghieäp
hoùa, hieän ñaïi hoùa ñaát nöôùc, taïo tieàn ñeà vöõng chaéc cho quaù trình hình thaønh vaø
phaùt trieån KT VN hieän ñaïi, giaøu baûn saéc daân toäc.
Du lòch khoâng chæ goùp phaàn laøm taêng tröôûng kinh teá ñaát nöôùc, maø coøn goùp
phaàn baûo toàn vaø gìn giöõ caùc giaù trò vaên hoùa truyeàn thoáng, taïo ra nhöõng giaù trò voâ
hình, laøm toân vinh hình aûnh vaø thöông hieäu quoác gia. Theâm vaøo ñoù, moät neàn vaên
hoùa ñoäc ñaùo, nhöõng caûnh quan thieân nhieân töôi ñeïp, nhöõng di tích lòch söû quyù
hieám, seõ laø ñieàu haáp daãn du khaùch, taïo nhieàu caûm xuùc môùi meõ, thuù vò cho hoï.
- Nguoàn khaùch
Caùc chuyeân gia du lòch theá giôùi nhaän ñònh, du lòch sinh thaùi seõ laø xu höôùng
taát yeáu treân toaøn caàu. Vaø du lòch sinh thaùi seõ ngaøy caøng phaùt trieån theo xu theá
con ngöôøi tìm ñeán vôùi thieân nhieân. Caùc khu Resort vì vaäy cuõng phaùt trieån theo ñeå
ñaùp öùng nhu caàu cuûa khaùch du lòch.
2.2.1.2 Loaïi hình KTPVDL

Ngoaøi khu Resort bôø bieån ra thì taát caû caùc kieåu khu Resort ñeàu coù theå toå
chöùc ôû vuøng nuùi. Tuy nhieân, caùc khu Resort chuyeân ñeà thöôøng ñöôïc keát hôïp vôùi
nhau taïo thaønh toå hôïp nhaèm ñaùp öùng nhu caàu cuûa khaùch du lòch. Ví duï: khu
Resort Spa thöôøng keát hôïp vôùi caùc khu Resortcoù hoaït ñoäng theå thao ngoaøi trôøi
nhö golf, tröôït tuyeát, tennis.
Tuyø vaøo ñaëc ñieåm cuûa mình maø caùc loaïi khu Resortcoù cô caáu toå chöùc vaø
thaønh phaàn khaùc nhau. Nhöng trong baát kyø khu Resort naøo cuõng caàn phaûi coù caùc
58
khu vöïc chöùc naêng chính laø khu vöïc chöùc naêng ôû, khu thöông maïi vaø dòch vuï,
khu chöùc naêng theå thao giaûi trí, ngoaøi ra coøn coù moät soá caùc chöùc naêng khaùc. Ñoái
vôùi khu Resort chuyeân ñeà, ngoaøi hai thaønh toá chính treân coøn coù phaàn chuyeân ñeà
rieâng.
Caùc thaønh phaàn cuûa khu nghæ
Khu vöïc Khu thöông Khu theå Khu vöïc Chuyeân

chöùc naêng maïi vaø dòch thao giaûi chöùc naêng ñeà
ôû vuï trí khaùc
- Khu vöïc chöùc naêng ôû trong caùc khu Resort thöôøng coù nhöõng loaïi caùc
kieåu phoøng nhö: phoøng troï, phoøng khaùch saïn, phoøng kieåu caên hoä rieâng, bunglow,
nhaø rieâng, bieät thöï rieâng…
- Khu thöông maïi vaø dòch vuï goàm caùc loaïi coâng trình nhö: nhaø haøng, bar
cocktail, bar cafe, cöûa haøng löu nieäm, cöûa haøng cho thueâ duïng cuï theå thao.
- Khu theå thao giaûi trí goàm: beå bôi trong nhaø vaø beå bôi ngoaøi trôøi; phoøng
taäp caùc moân theå thao trong nhaø, saân, baõi taäp caùc moân theå thao ngoaøi trôøi; caùc caâu
laïc boä; khu giaûi trí, thö giaõn, Spa; vöôøn caûnh, coâng vieân nhoû; khu vui chôi treû em;
phoøng hoäi thaûo…
- Caùc khu vöïc chöùc naêng khaùc nhö saûnh ñoùn tieáp, trung taâm thoâng tin du
lòch, baõi ñoå xe.
- Khu chuyeân ñeà: khaùch du lòch ñeán caùc khu Resortngoaøi muïc ñích nghæ
ngôi hoï coøn ñeán vôùi caùc chuyeân ñeà rieâng cuûa töøng khu Resort nhö tröôït tuyeát,
casino, chôi golf- thöôøng laø saân 18 loã, chôi tennis, Spa, ñoäng vaät hoang daõ.
59
2.2.2 Nhöõng baøi hoïc kinh nghieäm trong vieäc khai thaùc yeáu toá KTTT ñeå phuïc
vuï du lòch cuûa moät soá nöôùc treân theá giôùi
2.2.2.1 Moät soá kinh nghieäm cuûa Thailand

- Khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình töï nhieân: ôû ñaây thieân nhieân vaø moâi tröôøng
ñöôïc toân troïng ñeán möùc toái ña. Khoâng heà coù caûnh thieân nhieân bò san phaúng ñeå
laáy choå cho vieäc xaây döïng Resort. ÔÛ ñaây con ngöôøi ñöôïc tieáp xuùc vôùi thieân
nhieân baèng taát caû giaùc quan cuûa mình. Moãi bieät thöï ñeàu coù theå môû toang cöûa ñoùn
gioù, nhöng vaãn ñaûm baûo ñöôïc söï rieâng tö, khi caùc bieät thöï caùch nhau khaù xa vaø
ñöôïc bao boïc baèng nhöõng vaùch ñaù vaø röøng caây. Coù bieät thöï chæ ñeán ñöôïc baèng
xuoàng maùy.
- Khai thaùc hình thöùc kieán truùc daân toäc: trang trí, vaät lieäu, caây xanh laø
nhöõng yeáu toá truyeàn thoáng ñaëc tröng khoâng theå thieáu trong thieát keá Resort ôû ñaây.
Goã moäc, vaûi moäc laø maøu saéc chuû ñaïo trong trang trí noäi thaát vaø kieán truùc, raát haøi
hoøa vôùi maøu vaøng cuûa caùt, maøu naâu xaùm cuûa nhöõng vaùch ñaù vaø maøu xanh cuûa
caây. Ña soá caùc ñoà ñaïc ñeàu ñöôïc laøm töø vaät lieäu töï nhieân. Söï sang troïng vaø ñoäc
ñaùo ñöôïc giaáu moät caùch tinh teá trong veû ngoaøi ñôn giaûn. Nhaø goã lôïp maùi coï, cöûa
goã, giöôøng maây tre, boä baøn gheá ñeå moäc, boàn taém cuõng baèng goã moäc, ñeøn boïc reã
caây, buùt chì töø caønh caây, caùi chaën giaáy baèng quaû döøa khoâ, loï hoa goám, lu nöôùc
saønh, chaäu röûa tay, voøi nöôùc baèng ñoàng, beå bôi ngoaøi trôøi döôøng nhö laø moät hoõm
ñaù raát lôùn… Taát caû ñeàu laø nhöõng moùn haøng thuû coâng tinh xaûo. Vaät lieäu töï nhieân
ñöôïc öùng duïng kheùo leùo baát ngôø, nhöng ñeàu ñöôïc xöû lyù ñaëc bieät ñeå ñem laïi söï
thuaän tieän nhieàu nhaát.
Bieät thöï naøo cuõng coù beå bôi ngoaøi trôøi. Beân ngoaøi caùc bieät thöï ñeàu coù xe
ñaïp cho khaùch ñi daïo trong saân vöôøn. Nhieàu bieät thöï coù caû khoâng gian taém ngoaøi
trôøi kín ñaùo maø xinh xaén. Khu Spa sang troïng naèm caïnh vöôøn thaûo moäc thö thaùi.
60
Caùc villa thöôøng coù quaûn gia chuyeân nghieäp, gaây aán töôïng baèng nuï cöôøi vaø thaùi
ñoä thaân thieän thöïc söï.
2.2.2.2 Moät soá kinh nghieäm cuûa AÁn Ñoä

- Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình: caùc bungalow vaø villa naèm thaáp
thoaùng, aån hieän trong caùc röøng caây xanh. Nhieàu dòch vuï giaûi trí tham quan nhö
theå thao döôùi nöôùc, du ngoaïn du thuyeàn, tröïc thaêng, xe jeep quanh khu resort
cung caáp cho khaùch nhieàu löïa choïn ñeå thö giaõn. Caùc villa ôû ñaây ñöôïc thieát keá
kheùp kín, coù hoà bôi chung vaø rieâng vôùi nhieàu dòch vuï keøm theo. Caùc khu vöïc
coâng coäng nhö nhaø haøng, bar… ôû ñaây coù khoâng gian linh hoaït, saün saøng bieán
thaønh khoâng gian caù nhaân khi coù yeâu caàu. Söï linh hoaït trong phuïc vuï khieán nôi
ñaây nhanh choùng trôû thaønh ñieåm ñeán cuûa caùc vò khaùch quan troïng.
- Vieäc khai thaùc hình thöùc kieán truùc daân toäc: Boá cuïc Resort nhö moät ngoâi
laøng truyeàn thoáng, söû duïng caùc vaät lieäu ñòa phöông, kieán truùc hoøa nhaäp vôùi thieân
nhieân, vôùi nhöõng ñöôøng neùt trang trí mang ñaäm baûn saéc daân toäc. Xaây döïng theo
tinh thaàn cuûa kieán truùc sinh thaùi, tieát kieäm, naêng löôïng söû duïng ñieàu hoøa khoâng
khí ñöôïc haïn cheá toái ña.
2.3 Nhöõng ñieàu kieän ñaëc thuø cuûa khu vöïc phía Nam trong toå chöùc khoâng
gian KTPVDL
2.3.1 Ñieàu kieän töï nhieân

Khí haäu nhieät ñôùi gioù muøa noùng aåm, coù 2 muøa khoâ vaø möa roõ reät trong
naêm. Heä thoáng ñoäng thöïc vaät phong phuù. Loái soáng cuõng nhö vaên hoùa cuûa ngöôøi
Nam Boä gaén lieàn vaø haøi hoøa vôùi töï nhieân ñöôïc thieân nhieân öu ñaõi phong phuù.
Laø vuøng ñaát môùi, ñieàu kieän töï nhieân öu ñaõi raát toát, do ñoù töø xöa ngöôøi
Nam Boä luoân khoâng quaù lo laéng trong vieäc tìm caùi aên, lo laéng nhieàu cuoäc soáng
cho cuoäc soáng ngaøy mai. Chính ñieàu ñoù daàn hình thaønh tính caùch cuõng nhö loái
soáng- phong tuïc – taäp quaùn côûi môû, chaân chaát, khoâng khaùch saùo, hieàn hoøa vaø
61
phoùng khoaùng cuûa ngöôøi daân Nam Boä, soáng chan hoøa trong xaõ hoäi ña vaên hoùa
cuûa caùc daân toäc Kinh, Khmer, Hoa…
2.3.2 Ñieàu kieän ñòa hình

Ñieàu kieän ñòa hình khu vöïc phía Nam raát phong phuù. Phaàn lôùn ñòa hình
khu vöïc phía Nam laø ñoàng baèng, phía Ñoâng , Nam, Ñoâng Nam giaùp bieån, cuøng
vôùi heä thoáng soâng ngoøi chaèng chòt, ñaëc bieät laø khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu
Long. Tuy nhieân cuõng coù moät boä phaän laø ñòa hình nuùi, hoaëc coù söï keát hôïp giöõa
bieån vaø ñòa hình nuùi thuaän lôïi ñeå phaùt trieån vuøng du lòch nhö Vuõng Taøu, Kieân
Giang -Phuù Quoác.
2.3.3 Ñieàu kieän vaên hoùa, xaõ hoäi

Trong boái caûnh môùi tuy kinh teá ñang gaëp khoù khaên ôû phaïm vi toaøn caàu,
nhöng vieäc tieáp caän vaø aùp duïng trình ñoä kyõ thuaät tieân tieán vaãn raát thuaän lôïi vaø
ngaøy caøng ñöôïc ñaàu tö vaø phaùt trieån maïnh meõ.
Loái soáng, taäp quaùn ngöôøi Nam boä phoùng khoaùng, deã tieáp nhaän vaø hoøa
nhaäp vôùi vaên hoùa môùi trong thôøi hoäi nhaäp. Tuy nhieân nhöõng giaù trò truyeàn thoáng
cuûa vaên hoùa Nam Boä cuøng vôùi nhöõng giaù trò lòch söû laâu ñôøi vaãn ñöôïc ngöôøi daân
traân troïng giöõ gìn. Xaõ hoäi caøng phaùt trieån thì nhöõng giaù trò lòch söû nhaân vaên mang
tính nguoàn coäi caøng ñöôïc phaùt huy ñeå phaùt trieån kinh teá döïa treân yeáu toá truyeàn
thoáng daân toäc.
2.3.4 Ñieàu kieän kinh teá kyõ thuaät

ÔÛ phía Nam, thaønh phoá Hoà Chí Minh, Bình Döông, Ñoàng Nai, Baø Ròa
Vuõng Taøu laø nhöõng ñòa phöông ñaàu taøu veà phaùt trieån kinh teá. Ñaây laø ñieàu kieän
cuõng nhö cô sôû raát toát ñeå coâng ngheä kyõ thuaät môùi phaùt trieån nhanh, trong ñoù coù
ngaønh xaây döïng, taïo cô hoäi cho vieäc aùp duïng nhöõng tieán boä trong xaây döïng aùp
duïng cho caùc CTPVDL phaùt trieån.
62
CHÖÔNG 3: NHÖÕNG ÑEÀ XUAÁT TOÅ CHÖÙC KHOÂNG GIAN KT PVDL
TREÂN CÔ SÔÛ KHAI THAÙC KTTT
3.1 Caùc nguyeân taéc chung

- Theo thuyeát thieân ñòa nhaân.
- Baûo ñaûm tính chaát ñaëc tröng cuûa KTTT trong thieát keá kieán truùc coâng
trình, kieán truùc phuø hôïp vôùi ñòa hình, maët nöôùc, caây xanh, taát caû nhaèm taïo neân
caùi hoàn cuûa KTTT. Ñaëc bieät chuù troïng ñeán caùc chi tieát.
- Khai thaùc ñieàu kieän töï nhieân, moâi tröôøng vaên hoùa xaõ hoäi cuûa töøng khu
vöïc ñòa phöông, dung hoøa vôùi kieán truùc caûnh quan xung quanh.
- Haïn cheá söï can thieäp thoâ baïo vaøo moâi tröôøng. Quy moâ vaø hình khoái cuûa
caùc coâng trình phaûi ñaûm baûo khoâng phaù vôõ caûnh quan thieân nhieân vaø söï phaùt
trieån beàn vöõng cuûa moâi tröôøng. Caûnh quan coù nhieàu caây lôùn vaø caây trang trí
töông ñoàng vôùi moâi tröôøng chung quanh.
- Tieát kieäm naêng löôïng, baûo veä moâi tröôøng sinh thaùi. Caùc coâng trình phuïc
vuï du lòch vaø nghæ ngôi ñöôïc thieát keá sao cho thích nghi vôùi khí haäu ñòa phöông,
taän duïng khai thaùc toái ña nhöõng öu theá cuûa ñieàu kieän töï nhieân ñòa phöông, haïn
cheá toái ña vieäc söû duïng maùy ñieàu hoøa. Löïa choïn vaät lieäu xaây döïng phuø hôïp ñeå
coù theå giöõ aám vaøo muøa ñoâng vaø khoâng bò böùc xaï nhieät vaøo muøa heø. Troàng caây
xanh taïo boùng maùt töï nhieân vaø ñieàu hoøa vi khí haäu cho coâng trình. Caùc coâng
trình neân thieát keá vaø xaây döïng theo höôùng taän duïng caùc nguoàn naêng löôïng saïch
töø töï nhieân nhö gioù, nöôùc, naêng löôïng maët trôøi ñeå phuïc vuï cho hoaït ñoäng cuûa
mình. Söû duïng coù yù nghóa caùc nguoàn nöôùc (caùc beå bôi, ao, thaùc nöôùc, v.v…). Moïi
nguoàn nöôùc ñeàu ñöôïc taùi sinh vaø xöû lyù (sau khi ñöôïc xöû lyù, nöôùc thaûi neân ñöôïc söû
duïng ñeå töôùi caây). Söû duïng toái ña heä thoáng thoâng gioù thieân nhieân (chæ caàn quaït
traàn trong caùc phoøng, khoâng caàn ñieàu hoøa trong caùc khu vöïc coâng coäng tröø trong
nhaø haøng vaø caùc dòch vuï hoäi nghò hoäi thaûo).
63
- Ñaëc bieät giai ñoaïn quy hoaïch phaûi chuù yù ngay töø ñaàu ñeán vieäc ñònh
höôùng cho vieäc thieát keá caûnh quan cuõng nhö hình thöùc kieán truùc cho caùc
CTPVDL. Quan ñieåm quy hoaïch laø giöõ gìn caûnh quan thieân nhieân, khoâng san laáp
nhieàu, caùc coâng trình xaây döïng coù quy moâ nhoû, maät ñoä xaây döïng thaáp. Toaøn khu
gioáng nhö nhöõng xoùm laøng Vieät Nam truyeàn thoáng vôùi nhöõng caên nhaø nhoû thaáp
thoaùng trong vöôøn caây, ñöôøng ñi quanh co khoâng ñaâm thaúng vaøo nhaø.
- Caùc thieát keá phaûi mang tính meàm deõo, linh hoaït, thích öùng ñöôïc vôùi söï
thay ñoåi trong quaù trình phaùt trieån sau naøy. Caùc coâng trình coù theå chuyeån ñoåi
muïc ñích söû duïng khi khoâng laøm chöùc naêng phuïc vuï du lòch vaø nghæ ngôi.
- Phöông thöùc vaø vaät lieäu xaây döïng: phaûi ñöôïc löïa choïn kyõ, hôïp lyù, deã
daøng cho vieäc baõo döôõng vaø söõa chöõa khi heä thoáng caùc coâng trình ñöôïc ñöa vaøo
söû duïng.
3.2 Nhöõng ñeà xuaát veà vieäc toå chöùc khoâng gian KTPVDL treân cô sôû khai
thaùc KTTT
3.2.1 Löïa choïn vò trí vaø boá cuïc Toång maët baèng
3.2.1.1 Löïa choïn vò trí

- Löïa choïn vò trí coù caûnh quan ñeïp theo thuyeát phong thuûy, ñieàu kieän töï
nhieân öu ñaõi, ñòa hình caøng ña daïng phong phuù caøng deã taïo caûnh quan khoâng
gian resort. Höôùng nhaø ôû khu vöïc phía Nam töông ñoái töï do tröø höôùng Taây.
- Coù tieàm naêng veà moâi tröôøng caûnh quan töï nhieân: nöôùc, gioù, ñaát… Ñòa
ñieåm giaùp bieån laø moät lôïi theá lôùn.
- Khu ñaát coù theå tieáp caän deã daøng baèng caùc loaïi phöông tieän giao thoâng.
- Naèm ôû khu vöïc yeân tónh, phuïc vuï cho khoâng gian nghæ ngôi, thö giaõn.
64
3.2.1.2 Boá cuïc toång maët baèng
- Caùc yeâu caàu caàn chuù yù trong vieäc boá cuïc toång maët baèng:
+ Ñeå haøi hoøa vôùi thieân nhieân thì tính caù theå ñöôïc ñeà cao (Nam Haûi laø ví
duï). ÔÛ ñaây nhaán maïnh ñeán tính rieâng tö caàn thieát cho töøng villas, laø khu vöïc
quan troïng vaø coù vai troø quyeát ñònh ñeán chaát löôïng cuûa Resort. Khoái nguû ñöôïc öu
tieân cao nhaát veà höôùng nhìn, ñeïp nhaát laø ñöôïc phoùng taàm maét ngaém nhìn bieån,
naèm ôû khu vöïc yeân tónh. Vai troø cuûa thieát keá toång maët baèng laøm sao coù theå taän
duïng toái ña nhöõng caûnh quan töï nhieân ñeïp cuûa khu ñaát. Beân caïnh ñoù caàn taïo ra
caùc caûnh quan nhaân taïo nhö hoà nöôùc, caây xanh, vöôøn hoa ñan xen vaøo caùc coâng
trình ñeå du khaùch coù caûm giaùc ñang thöïc söï soáng giöõa thieân nhieân.
+ Truïc chính cuûa resort: raát quan troïng. Ngoaøi caùc yeáu toá phong thuûy,
ñöôøng truïc chính naøy hình thaønh neân truïc dòch vuï maø baét ñaàu laø khu tieáp taân, caùc
khu vöïc chöùc naêng baùm xung quanh goàm caùc nhaø haøng, bar, trung taâm Spa, khu
vöïc khaùch saïn thaáp taàng, hoà bôi chính. Thoâng thöôøng ñöôøng truïc chính naøy
höôùng ra khu vöïc coù caûnh quan ñeïp nhö bôø bieån, vaø hình thaønh moät khu vöïc coù
maät ñoä xaây döïng cao nhaát cuûa Resort. Xaùc ñònh ñöôøng truïc naøy tuøy thuoäc vaøo vò
trí vaø caùch du khaùch tieáp caän Resort baèng ñöôøng boä, ñöôøng haøng khoâng hay
ñöôøng thuûy vaø ñaëc ñieåm ñòa hình cuûa khu ñaát. Khoâng nhaát thieát ñöôøng truïc laø
ñöôøng thaúng.
+ Khoái coâng coäng dòch vuï seõ naèm gaàn truïc chính, öu tieân höôùng ra bieån
theo thöù töï nhaø haøng, bar, trung taâm Spa. Ngoaøi höôùng nhìn, cuõng phaûi chuù yù ñeán
höôùng maët trôøi, höôùng gioù chuû ñaïo, höôùng caùch ly vôùi tieáng oàn ñeå boá trí maët
baèng ñaït hieäu quaû cao nhaát. Coá gaéng giöõ laïi caùc yeáu toá caûnh quan thieân nhieân
ñaëc tröng hieän höõu.
+ Heä thoáng giao thoâng chuù yù taùch rieâng khoâng choàng cheùo ñöôøng giao
thoâng phuïc vuï, ñöôøng tieáp caän cô giôùi vôùi ñöôøng ñi boä ngaém caûnh cuûa du khaùch .
65
Heä thoáng ñöôøng ñi boä coù chieàu roäng khoaûng 2,5 – 3m, boá trí doïc theo caùc truïc
caûnh quan, tuøy ñòa hình coá gaéng cheânh coát coâng trình seõ taïo moät söï ña daïng,
phong phuù trong goùc nhìn thuï caûm. Heä thoáng giao thoâng noäi boä khoâng neân xuyeân
suoát vaø khieán du khaùch nhanh choùng coù theå bao quaùt toaøn boä khu Resort. Luoân
luoân khieán du khaùch coù söï toø moø muoán khaùm phaù, nhöng ñoàng thôøi cuõng phaûi ñaït
yeâu caàu thuaän lôïi cho hoaït ñoäng vaän chuyeån khaùch, haøng hoùa, thöùc aên.
+ Maät ñoä vaø khoaûng luøi bôø bieån, khoaûng caùch giöõa caùc coâng trình trong
Resort… moät soá chöa coù trong tieâu chuaån xaây döïng Vieät Nam. Ñieàu naøy ñoøi hoûi
söï ñaàu tö nghieân cöùu kyõ löôõng ñeå coù theå vöøa khai thaùc hieäu quaû kinh teá, vöøa goùp
phaàn baûo veä moâi tröôøng töï nhieân cuûa khu ñaát.
- Moâ hình toå chöùc caûnh quan- boá cuïc toång maët baèng (hình 3.1):
+ Cô caáu hình sao: taïo söï hoøa nhaäp cuûa thieân nhieân vaø coâng trình. Khu
trung taâm vaø khu vui chôi giaûi trí laøm trung taâm boá cuïc toaøn khu, taïo ñieàu kieän
thuaän lôïi cho vieäc toå chöùc vaø quaûn lyù. Moâ hình naøy thích hôïp vôùi khu ñaát coù
phaïm vò roäng, ñuû khaû naêng xaây döïng taäp trung.
+ Cô caáu phaân cöïc: xaây döïng taïi nôi coù ñòa hình baèng phaúng ñôn ñieäu
nhaèm taïo ra nhöõng caûnh quan kieán truùc môùi. Caûnh quan ñöôïc phaân cöïc roõ reät
giöõa thieân nhieân vaø coâng trình. Caûnh quan töï nhieân ñöôïc toân taïo coá gaéng giöõ
nguyeân, chæ söû duïng toå chöùc tham quan daïo chôi nhö khu du lòch Bình Chaâu –
Phöôùc Böûu. Cô caáu naøy giuùp baûo toàn gaàn nhö toái ña nhöõng phaàn maûng xanh vaãn
coøn giöõ ñöôïc tính nguyeân sô cuûa caûnh quan töï nhieân ñeïp cuûa khu ñaát.
+ Cô caáu daõy lieân tuïc: hình thaønh truïc quy hoaïch lieân tuïc, caûnh quan thieân
nhieân laøm neàn cho khu xaây döïng. Caùc khu chöùc naêng ñeàu tieáp xuùc vôùi thieân
nhieân vaø coù söï hoøa nhaäp ñan xen laãn nhau. Cô caáu naøy seõ daãn ñeán toå chöùc khoâng
gian nhö khu vöïc baøi Thuøy Vaân – Vuõng taøu. Cô caáu naøy taän duïng vaø khai thaùc
toái ña taàm nhìn ra bieån cuûa caùc villa nghæ.
66
+ Cô caáu phaân taùn: coâng trình xaây döïng phaân taùn. Caûnh quan bieån ñöôïc
khai thaùc trieät ñeå, coâng trình kieán truùc phaân taùn döïa treân ñòa hình neàn cuûa thieân
nhieân saún coù. Coâng trình nhö laø ñieåm chaám phaù trong thieân nhieân, coù söï phaân
chia khu nghæ tónh vaø khu giaûi trí ñoäng.
Hình 3.1 Moâ hình toå chöùc caûnh quan - boá cuïc toång maët baèng Resort theo höôùng
khai thaùc KTTT.
3.2.2 Toå chöùc maët baèng khoâng gian caùc khu Resort
3.2.2.1 Moâ hình phaân khu vaø toå chöùc khoâng gian maët baèng chöùc naêng
- Ñoái vôùi khu ñaát giaùp bieån: neân toå chöùc khai thaùc toái ña vaø hieäu quaû
nhöõng öu theá cuûa thieân nhieân mang laïi nhö taän duïng gioù, khoâng khí, caûnh quan
bieån.
- Ñoái vôùi khu vöïc giaùp nuùi hoaëc treân ñòa hình nuùi: khai thaùc ñieàu kieän ñòa
hình phong phuù vaø ña daïng, thieát keá khoâng gian sinh ñoäng phuø hôïp vôùi ñieàu kieän
cuï theå cuûa ñòa hình khu ñaát, giuùp coâng trình nhö hoøa laãn vaøo thieân nhieân, gaén vôùi
thieân nhieân nhö moät boä phaän khoâng theå taùch rôøi.
67
- Ñoái vôùi maët baèng khu ñaát traûi daøi doïc bieån: khoâng nhaát thieát thay ñoåi
cao ñoä quaù nhieàu, neân phaân chia khoâng gian baèng caùc thuû phaùp dieän ñöùng nhö
haøng raøo caây xanh, tuyeán coät, tuyeán caây xanh. Khai thaùc toái ña phía maët khu ñaát
giaùp bieån baèng caùch boá trí khu nghæ ñeå höôûng thuï ñöôïc taàm nhìn ñeïp, caùc dòch vuï
keøm theo boá trí phía sau- vaø ñöôïc phaân boá raõi raùc nhieàu nôi ñeå du khaùch thuaän
tieän khi söû duïng taïo ra moät heä thoáng ña trung taâm.
- Ñoái vôùi khu ñaát naèm treân ñaûo, baùn ñaûo hoaëc keát hôïp vôùi ñòa hình nuùi: boá
cuïc maët baèng seõ baùm chaët ñòa hình, xoay maët ra bieån, löng aùp vaøo söôøn nuùi. Khu
vöïc nöôùc saâu, baõi ñaù khoâng thuaän tieän ñeå caûi taïo thaønh baõi taém nhöng neân taän
duïng ñeå bieán thaønh caûng du thuyeàn, phaùt trieån caùc moân theå thao döôùi nöôùc, hoaëc
caùc nhaø haøng, cafe, khu ôû khai thaùc hình aûnh kieán truùc truyeàn thoáng baûn ñòa. Coá
gaéng giöõ laïi neùt töï nhieân cuûa ñòa hình nhö laø theá maïnh veà phong caûnh, giaûi phaùp
nhaø saøn, nhaø treân coät, nhaø baùm vaøo söôøn nuùi ñeå haïn cheá söï san phaúng maët baèng
xaây döïng. Caûnh quan maët hoà neân boá trí raõi raùc, khoâng boá trí taäp trung maø khoâng
coù yù ñoà roõ raøng, hình thöùc aån daät, khoâng bôø laø giaûi phaùp hôïp lyù ñeå khoâng coù caûm
giaùc can thieäp quaù nhieàu vaøo thieân nhieân.
- Xaây döïng heä thoáng giao thoâng boä doïc bieån ñeå du khaùch coù theå ñi daïo
vaõn caûnh laø moät hình thöùc taän duïng öu theá traûi daøi cuûa ñòa hình. Heä thoáng naøy
baét ñaàu töø khu vöïc baõi bieån naèm treân truïc chính, tieáp caän heä thoáng hoà bôi chính
nhöng khoâng ñöôïc baêng qua caùc khu vöïc rieâng tö, ñaëc bieät laø caùc phoøng suite.
- Khu vöïc Spa neân ñöa ra baõi bieån, ôû caùc ñòa ñieåm khoâng thuaän tieän ñeå
laøm baõi taém, seõ laøm phong phuù theâm caùc hoaït ñoäng vaø taän duïng ñöôïc khung
caûnh töï nhieân giuùp du khaùch thö giaõn toát hôn. Neân toå chöùc nhieàu loaïi hình theå
thao döôùi nöôùc, heä thoáng caàu caûng cho du thuyeàn ñöôïc choïn ôû vò trí coù ñoä saâu
thích hôïp vaø khoâng aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng baõi bieån cuûa du khaùch.
68
- Chöùc naêng rieâng tö vaø coâng coäng, khu vöïc ñoäng vaø khu vöïc tónh neân
ñöôïc taùch bieät roõ raøng thuaän tieän cho vieäc boá cuïc khoâng gian toång maët baèng, vôùi
chöùc naêng vaø khoâng gian hoaøn toaøn khaùc bieät.
- Neân coù khoaûng luøi so vôùi baõi bieån (trung bình 40m) ñeå giöõ cho caûnh
quan baõi bieån giöõ ñöôïc tính töï nhieân vôùi caùc haøng phi lao, haøng döøa, giöõ caùt vaø
coù taàm nhìn thoaùng roäng. Khu vöïc saûnh chính, nhaø haøng, khu vöïc theå thao, caùc
dòch vuï coâng coäng, baõi xe, vaên phoøng (mang tính ñoäng) neân ñöôïc boá trí gaàn loái
vaøo ñeå deã tieáp caän vaø giuùp taïo khoâng khoaûng caùch an toaøn yeân tónh cho cho caùc
khoái nguû, Spa (mang tính tónh) ñeå choáng oàn. Boá trí khu tónh naøy naèm gaàn keà baõi
bieån hay lieàn saùt moät trong nhöõng khu vöïc thieân nhieân (hoà, soâng ngoøi, röøng
caây…). Coá gaéng taïo ra caùc khoâng gian môû cho khoái tónh.
- Treân ñöôøng truïc chính höôùng ra bieån öu tieân boá cuïc vò trí cho hoà bôi vaø
saân vöôøn caûnh quan nhaèm khoâng che khuaát taàm nhìn ( The Nam Haûi Resort laø ví
duï ñieån hình cho caùch thieát keá naøy).
- Phaàn lôùn caùc phoøng nghæ neân ñaët trong caùc nhaø choøi rieâng bieät –
bungalows (ñôn- ñoâi hoaëc nhoùm). Caùc ñöôøng tieáp caän khoâng neân thaúng goùc vaø
xuyeân suoát seõ deã taïo caûm giaùc nhaøm chaùn ( Sandy Beach Resort laø ví duï nhöôïc
ñieåm ñieån hình cho caùch thieát keá naøy). Caùc caên nhaø neân ñöôïc boá trí so le nhau
taïo nhöõng khoaûng khoâng gian loài loõm, laø cô sôû thuaän lôïi ñeå taïo ra caûnh quan, caây
xanh toâ ñieåm cho coâng trình.
- Taát caû caùc coâng trình neân thaáp taàng, quy moâ coâng trình khoâng quaù ñoà soä,
khoâng laán aùt thieân nhieân.
- Taàm nhìn phong caûnh: moïi phoøng nghæ ñeàu neân coù saân roäng coù taàm nhìn
bao quaùt treân toaøn phong caûnh (nhaát laø nhìn ra bieån khi chieàu hoaøng hoân buoâng).
69
- Caùc coâng trình chính trong Resort:

+ Coâng trình mang chöùc naêng ôû laø caùc loaïi nhaø nghæ vôùi caùc loaïi phoøng,
bieät thöï, bugalow, leàu coû, saân caém traïi.
+ Coâng trình dòch vuï – thöông maïi goàm coù caùc loaïi coâng trình nhö: nhaø
haøng, bar cocKTail, bar cafe, cöûa haøng löu nieäm.
+ Khoái chöùc naêng theå thao giaûi trí bao goàm: beå bôi, phoøng taäp caùc moân
theå thao trong nhaø, saân, baõi taäp caùc moân theå thao ngoaøi trôøi, caùc caâu laïc boä, khu
Spa, Sauna, vaät lyù trò lieäu, casino, saân vöôøn caûnh, choøi nghæ, nhaø nghæ, voïng laâu
trong saân vöôøn, coâng vieân nhoû, saân chôi cho treû em, saân khaáu bieåu dieãn ngheä
thuaät, phoøng ña naêng
+ Beân caïnh caùc coâng trình chính treân coøn coù moät soá loaïi coâng trình ñaàu
moái nhö: khu ñoùn tieáp, baõi ñoã xe, traïm caùp treo, caùc coâng trình haï taàng kyõ thuaät.
3.2.2.2 Toå chöùc caùc thaønh phaàn phoøng chöùc naêng
- Caùc phoøng nguû

Ngoaøi chöùc naêng thoâng thöôøng thì khai thaùc yeáu toá KTTT laø:
+ Khoâng gian phoøng nguû ñöôïc trang trí nheï nhaøng. Toilet ñöôïc thoaùng maùt, ñöôïc
môû roäng vaø tieáp caän tröïc tieáp vôùi thieân nhieân.
+ Caáu truùc nhaø khai thaùc kieåu caáu truùc nhaø noâng thoân truyeàn thoáng.
+ Söû duïng vaät lieäu, trang trí, chi tieát, vaät duïng khai thaùc tính truyeàn thoáng (gaïch-
xeáp choàng leân nhau, traàn, töôøng – vaùch goã, söû duïng taám pheân, maønh saùo choáng
naéng xieân…)
+ Phía tröôùc phoøng nguû neân coù saân keát hôïp maûng xanh cuûa coû vaø boùng maùt cuûa
caây cho boùng maùt hoaëc coù beå bôi rieâng tö phuïc vuï cho töøng villa ñeå taàm nhìn
ñöôïc thoaùng vaø caûm giaùc thoaûi maùi khoâng bò boù heïp trong khoâng gian ñoùng kín.
+ ÔÛ töøng vuøng neân chuù troïng khai thaùc vaên hoùa baûn saéc rieâng cho vaät duïng noäi
thaát, caùc chi tieát trang trí cuõng nhö ngheä thuaät chaïm khaéc daân gian.
70
- Caùc khoâng gian coâng coäng

Khai thaùc nhöõng hình aûnh ñaëc tröng gaàn guõi vôùi cuoäc soáng thöôøng nhaät ôû
thoân queâ Vieät Nam nhö: caây ña beán nöôùc, caây kheá bôø ao, luõy tre, haøng raøo cheø
taøu hay daâm buït, caây cau vöông vít buïi traàu, gieáng khôi, lu nöôùc vôùi chieác gaùo
döøa ñöôïc tra chieác caùn tre xinh xaén... Ñaëc bieät, trong vöôøn caûnh Vieät Nam ôû moãi
mieàn laïi thöôøng coù nhöõng ngoâi nhaø mang ñaäm neùt ñaëc tröng nhö: nhaø ba gian,
hai chaùi ôû nhöõng vöôøn caûnh ôû Baéc boä; nhaø röôøng trong nhöõng nhaø vöôøn Hueá;
hoaëc ñöôïc laøm ñeïp baèng nhöõng kieåu nhaø saøn cuûa daân toäc thieåu soá vuøng cao. ÔÛ
Nam boä trong vöôøn thöôøng coù theâm nhöõng caây caàu khæ baèng tre vaét veûo qua caùc
möông nöôùc nhö thaùch thöùc vaø loâi keùo söï hieáu kyø cuûa du khaùch muoán ñöôïc khaùm
phaù vaø thöû söùc .
Boá cuïc khoâng gian lieân thoâng trong – ngoaøi nhaø, cao raùo, saùng suûa thoâng
thoaùng beân trong, toå chöùc khoâng gian linh hoaït nhôø caùc boä phaän saân trong,
khoaûng xanh, haønh lang laøm ñöôøng daãn taïo thoâng thoaùng, ñoái löu khoâng khí beân
trong vaø beân ngoaøi nhaø. KT Nam Boä khai thaùc saân trong vöøa taïo thoâng thoaùng,
laáy aùnh saùng, vöøa taïo caûnh vôùi caây xanh, hoà nöôùc, non boä, ñöa thieân nhieân vaøo
noäi thaát coâng trình. Phoái keát chuûng loaïi vaät lieäu tính naêng khaùc nhau, bieåu ñaït
ngoân ngöõ khoâng gian.
Vaän duïng nhöõng lôïi theá töï nhieân, ñòa theá, ñòa hình, höôùng nhaø, toå chöùc vôùi
moâi tröôøng chung quanh nhaø, keát hôïp yeáu toá ñòa hình, caûnh quan mieàn ñoài goø,
soâng nöôùc, caây xanh mieät vöôøn Nam Boä.
Khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình nhö soâng, suoái, ñòa hình nuùi ñoài, maøu saéc vaät
lieäu töï nhieân cuûa baûn thaân vaät lieäu. AÙnh saùng ñeøn trang trí ñöôïc söû duïng nhö moät
yeáu toá ngheä thuaät, toân theâm veõ sang troïng, quyù phaùi vaø sinh ñoäng cho coâng trình,
maøu saéc aùnh saùng dòu.
71
3.2.3 Toå chöùc hình khoái, maët ñöùng
3.2.3.1 Toå chöùc hình khoái

Giaûi phaùp KT cuûa caùc coâng trình phuïc vuï du lòch vaø nghæ ngôi tröôùc heát phaûi
ñaûm baûo coâng naêng söû duïng, mang tính thaåm myõ vaø thích nghi vôùi khí haäu ñòa
phöông. Nguyeân taéc caên baûn laø khai thaùc yeáu toá KTTT chæ döøng ôû möùc gôïi leân
khoâng khí cuûa ngoâi nhaø truyeàn thoáng, gôïi laïi keát caáu vaø caùc chi tieát truyeàn thoáng
chöù khoâng sao cheùp raäp khuoân. Trong resort ñoøi hoûi nhieàu loaïi khoâng gian khaùc
nhau veà quy moâ vaø hình thöùc toå chöùc caûnh quan – kieán truùc, veà tính chaát phuïc vuï
vaø tieän nghi beân trong, bôûi vaäy sao cheùp nguyeân baûn khoâng gian, keát caáu cuûa
ngöôøi xöa seõ khieán cho coâng trình caûm giaùc khieân cöôõng, göôïng eùp.
Vôùi hình thöùc kieán truùc- vaät lieäu kieán truùc truyeàn thoáng, keát hôïp vôùi vieäc taïo
khoâng gian ñòa hình nhaân taïo ôû caùc coát khaùc nhau taïo cho coâng trình nhö ñöôïc
"moïc" leân töï nhieân töø khu ñaát, thaønh moät böùc tranh hoaøn chænh. Caùc khoâng gian
ñöôïc phaân chia chung vaø rieâng. Tính daân gian bieåu hieän trong caáu truùc toå chöùc
khoâng gian sinh hoaït vaø nguyeân taéc chæ ñaïo thieát keá ñoùng – môû cao raùo, thanh tuù
ñôn giaûn nheï nhaøng haøi hoøa vôùi thieân nhieân Nam Boä. Giaûi phaùp ngheä thuaät KT
ñoäc ñaùo quen thuoäc trong KTTT nhö caùc buoàng kín, heä thoáng cöûa böùc baøn, heä
thoáng hieân – haønh lang troáng, saân lôùn – saân nhoû, tieåu caûnh, ñaïi caûnh gaén boù lieân
hoøan bieán hoùa phong phuù.
Bieät thöï: caùc bieät thöï naèm treân söøôn doác coù theå xaây döïng theo kieåu
moâ phoûng nhaø saøn cuûa ñoàng baøo daân toäc, hoaëc kieåu nhaø treân nuùi coù söû duïng taàng
aùp maùi vaø taàng treät nöûa haàm. Caùc bieät thöï vaø bungalow ven hoà xaây döïng theo
kieåu nhaø 2 hoaëc nhieàu maùi doác thaáp taàng (1 taàng). Taát caû caùc phoøng coá gaéng toái
ña thieát keá höôùng ra bieån.
Caùc coâng trình dòch vuï thöông maïi, khaùch saïn ñöôïc xaây döïng treân khu ñaát
coù ñòa hình töông ñoái baèng phaúng. Caùc coâng trình naøy thaáp taàng, coù maët baèng
72
roäng, kieåu nhaø mang daùng daáp daân gian laø thích hôïp. Coâng trình nhoû taïo caûm
giaùc deã daøng hoøa nhaäp vaø laãn vaøo khung caûnh vaø thieân nhieân, haïn cheá haønh lang
noái vôùi nhau.
3.2.3.2 Maët ñöùng vaø caùc chi tieát trang trí

Ñoái vôùi coâng trình kieán truùc, neùt ñaëc tröng cô baûn veà thaåm myõ truyeàn
thoáng laø tính haøi hoøa, giaûn dò, tao nhaõ. Nhìn töø xa chuùng ta thaáy chuùng raát ñôn
giaûn, khieâm toán nhöng ñeán caøng gaàn, caøng nhaän ra nhieàu chi tieát phong phuù sinh
ñoäng vaø duyeân daùng. Quan nieäm veà caùi ñeïp cuûa ngöôøi Vieät hình thaønh taâm lyù
chuoäng caùi haøi hoøa, thích noäi dung tö töôûng hôn laø hình thöùc beân ngoaøi. Chuù
troïng dieãn taû noäi taâm, taâm lyù, tình caûnh nhaân vaät, do vaäy maø neân thieát keá giaûn dò
veà maët hình thöùc.
Ngöôøi Vieät öa thích tính moäc maïc nguyeân sô cuûa vaät lieäu, caùc veõ ñeïp
ñöôïc toaùt ra töï thaân coù keát hôïp haøi hoøa vôùi chaïm troå vaø ñieâu khaéc tinh vi ñeå laøm
giaøu chaát lieäu, taêng theâm söï meàm maïi, uyeån chuyeån cuûa maûng vaø hình, cuûa khoái
vaø ñöôøng neùt, laøm phong phuù söùc bieåu hieän ngheä thuaät cuûa chaát lieäu goã, cuõng
nhö laøm taêng giaù trò thaåm myõ cuûa caáu truùc. Caùi ñeïp trong ngheä thuaät kieán truùc laø
caùi ñeïp haøi hoøa thoáng nhaát vaø thanh thoaùt gaàn guõi vôùi con ngöôøi thoâng qua heä
thoáng tyû leä caân ñoái, tinh teá uyeån chuyeån giöõa caùc chi tieát vôùi nhau, giöõa chi tieát
vaø toång theå, giöõa toång theå vôùi con ngöôøi, vôùi caûnh quan.
Yeáu toá truyeàn thoáng trong kieán truùc Vieät theå hieän roõ nhaát qua hình thöùc
maùi, ñaây laø boä phaän keát caáu quan troïng nhaát trong kieán truùc daân toäc caùc nöôùc
Chaâu AÙ. Tuy nhieân khoâng quaù caâu neä hình thöùc daãn ñeán raäp khuoân maùy moùc caùc
hình thöùc truyeàn thoáng maø neân coù söï caùch taân phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá kyõ
thuaät hieän nay, ñaùp öùng nhu caàu tieän nghi cho caùc ñoái töôïng khaùch du lòch. Caùi
giöõ laïi ôû ñaây neân laø khoâng gian, aâm höôûng vaên hoùa, phong tuïc taäp quaùn cuûa
73
ngöôøi daân ñòa phöông. Ñoù chính laø caùi “hoàn truyeàn thoáng” aån chöùa trong khoâng
gian ñoù.
Giaûi phaùp heä hoa töôøng lam che naéng, haønh lang ñeäm, caáu thaønh giaûi
phaùp caùch nhieät, thoâng thoaùng töø vaät lieäu truyeàn thoáng vaø hieän ñaïi laøm neân voû
bao che KT. Söû duïng caùc ñieâu khaéc töôïng troøn, chaïm khaéc phuø ñieâu, ñoà goám,
hoa vaên, gôø chæ vaø tranh veõ hoäi hoïa ñeå taêng giaù trò ngheä thuaät vaø phuïc vuï noäi
dung, tính chaát tö töôûng cuûa coâng trình. Trang trí ñieâu khaéc tinh teá, phuû kín treân
caùc vì keøo, caùc ñaàu bay, ñoá, xaø keû, vaùn gioù, vaùn nong, taän duïng moïi khoaûng
troáng daønh cho chaïm khaéc taïo neân aán töôïng ngheä thuaät vôùi kyõ thuaät chaïm neùt,
chaïm loäng, chaïm noåi. Ñeà taøi trang trí chia ra ba loaïi cô baûn: hình töôïng thieân
nhieân hoa laù, linh thuù (töù linh) vaø con ngöôøi. Trang trí taäp trung vaøo vaùn laù ñeà ôû
vì giaù chieâng, vaøo caùc caùnh gaø ñôõ döôùi daï vaø xaø doïc. Ñaây laø kieåu thöùc saùng taïo
bieåu hieän heát söùc phong phuù cuoäc soáng vaø lao ñoäng con ngöôøi, caûnh trí thieân
nhieân ñeïp ñeõ, ñaäm tính daân gian.
3.2.3.3 Maøu saéc vaø söû duïng vaät lieäu

- Söû duïng toái ña caùc nguyeân vaät lieäu ñòa phöông vaø töï nhieân cho coâng
trình xaây döïng (khoâng caàn chuù yù ñeán haïng sao Resort), caùc vaät lieäu coù saún trong
töï nhieân nhö goã, ñaù, ñaát troän rôm raï, taám tre ñan, gaïch taøu, goã, ñaù cheû, heä khung
coå truyeàn. Caùc vaät lieäu söû duïng phuø hôïp vôùi khí haäu ñòa phöông vaø ñöôïc ngöôøi
daân söû duïng töø laâu ñôøi. Ñaù cheû tay thoâ vaø ñaù khoái laø vaät lieäu chính. Ñaù thieân
nhieân cuaû coâng trình hoøa quyeän vôùi caây xanh, nöôùc, trôøi taïo neân caûm giaùc coâng
trình gaàn guõi, vöõng chaõi vaø haøi hoøa. Nhöõng phieán ñaù thoâ daøy reâu phong, gaïch
taøu, töôøng gaïch traàn khoâng toâ traùt, maùi thöôøng lôïp laù coï, coû tranh. Noäi thaát
thöôøng duøng laø ñoà goã moäc maïc daân daõ vôùi nhöõng taám phaûn goã ñôn sô; lu chum
gaùo döøa ñöïng nöôùc; guoác moäc, saøn tre trong buoàng taém. Nhöõng vaät lieäu coù
74
nguoàn goác töø thieân nhieân deã daøng truyeàn taûi thoâng ñieäp truyeàn thoáng hôn laø
nhöõng vaät lieäu nhaân taïo. Caùc vaät lieäu truyeàn thoáng coù theå :
+ Vaät lieäu oáp laùt: gaïch Taøu, gaïch goám, gaïch boâng, goã, caùc loaïi ñaù ñòa
phöông nhö ñaù ong, ñaù voâi, ñaù hoa cöông, ñaát seùt…
+ Vaät lieäu keát caáu: caùc loaïi goã quyù coù ñoä beàn chaéc, tre nöùa,…
+ Vaät lieäu bao che: maùi tranh, maùi laø döøa, maùi ngoùi, maùi ñaù, vaùch pheân
tre, töôøng ñaép ñaát, töôøng traàn voâi rôm…
+ Caùc vaät lieäu laøm ñoà duøng, ñoä ñaïc: goã, thaân – xô döøa, maây tre, vaûi sôïi …
+ Caùc vaät lieäu hoaøn thieän nhö sôn ta, sôn maøi, khaûm xaø cöø, caån oác, voâi…
Tuy nhieân vieäc söû duïng vaät lieäu caàn mang tính linh hoaït, tuøy yeâu caàu veà
tính chaát nhö beàn vöõng, veä sinh, thaåm myõ maø coù giaûi phaùp thích hôïp.
- Maøu saéc trong ngoâi nhaø, chuû yeáu laø maøu töï nhieân cuûa vaät lieäu, söï phoái
hôïp giöõa maøu naâu baïc cuûa goã, maøu ñoû cuûa gaïch ngoùi, maøu traéng cuûa voâi, thaáp
thoaùng döôùi nhöõng taùn laù xanh cuûa caây coû quanh nhaø.
- Maùi cuûa caùc coâng trình laø loaïi hai hoaëc nhieàu söôøn doác vaø maùi daïng oâ.
Vaät lieäu maùi laø caùc loaïi ngoùi maøu ñoû baèng ñaát nung. Beân caïnh ñoù cuõng neân söû
duïng caùc loaïi maùi phuû thöïc vaät ñoái vôùi caùc coâng trình naèm trong khu môû roäng
cuûa thò traán hay caùc coâng trình naèm ngoaøi thò traán vaø trong caùc laøng baûn.
- Vaät lieäu hoaøn thieän trong coâng trình laø caùc vaät lieäu coù tính thuû coâng nhö
gaïch traàn, töôøng toâ traùt baèng tay, vaùch ñaát, hoaëc tre goã… nhöng thænh thoaûng cuõng
toâ ñieåm moät soá vaät lieäu cao caáp ñeå taïo söï sang troïng caàn thieát nhö sôn maøi, ñaù
caåm thaïch, ñaù hoa cöông, goã quyù… Cuõng caàn chuù yù ñeán ñoä beàn cuõng nhö tính
chaát hoùa lyù cuûa vaät lieäu ñeå söû duïng ñuùng coâng naêng vôùi töøng vaät lieäu, traùnh hieän
töôïng bò aên moøn cao bôûi hôi nöôùc bieån. Ngaøy nay, coâng ngheä môùi phuû ñöôïc goám
leân caùc beà maët khaùc, caû nhöõng chi tieát keát caáu kieán truùc ñaûm baûo ñoä beàn vaät
75
lieäu, ñoàng thôøi cuõng ñaït yeáu toá thaãm myõ, trang trí, nhaát laø deã daøng taïo ra söï ñoàng
boä trong noäi thaát theo phong caùch daân gian truyeàn thoáng.
3.2.4 Toå chöùc caây xanh, caûnh quan, hoà nöôùc, ñöôøng daïo
3.2.4.1 Caây xanh

- Söû duïng caây to taïo boùng maùt, keát hôïp loaïi caây trang trí thaáp, coù öu theá
veà maøu hoa hoaëc coù giaù trò veà daùng caây ñeå goùp phaàn boá cuïc cho toång theå khoâng
gian kieán truùc coâng trình. Caây xanh trong caùc khu resort caàn ñöôïc boá trí töï nhieân
thaønh cuïm cao thaáp raäm raïp. Caây xanh laø loaïi coù laù nhieàu ñaëc tröng cuûa vuøng
nhieät ñôùi, khoâng phaûi caùc loaøi hoa kieång xuaát xöù töø chaâu AÂu.
- Maët nöôùc laø yeáu toá khoâng theå thieáu trong thieát keá caûnh quan. Beân caïnh
maët hoà roäng, coù caùc maët nöôùc theo caùc daïng vuoâng, troøn, nöûa vuoâng, nöûa troøn
(baùn nguyeät) coù daùng daáp ñöôøng neùt phong caùch kieán truùc daân gian. Daïng vuoâng
hay nöõa vuoâng laøm göông nöôùc tröôùc coâng trình (“thieân quang tónh”) hoaëc laø maët
nöôùc chöùa coâng trình beân trong, göông nöôùc hai beân coâng trình. Daïng nöôùc phun
haàu nhö khoâng coù trong vöôøn coå cuûa ta. Nöôùc ñöôïc duøng raát nhieàu trong caûnh
quan, nöôùc roùc raùch chaûy töø caùc lu, chaäu röûa, caùc maùng traøn. Nöôùc trong hoøn non
boä, hoà sen, hoà suùng, nöôùc chaûy trong caùc khe raõnh quanh nhaø. Kieán truùc naøy coù
nhieàu ñieåm töông ñoàng vôùi ñaëc tính khí haäu Vieät Nam vaø nhaát laø quan ñieåm veà
phong thuûy thoâng thöôøng trong nhaø ôû.
- Vöôøn caûnh nhoû trong coâng trình: Khi thieát keá, neân ñöa caùc khu vöôøn nhoû
vaøo hoaø laãn trong coâng trình, giuùp coâng trình gaàn guõi vôùi thieân nhieân, toâ ñieåm
theâm saéc maøu cuûa hoa vaø laù. Beân caïnh ñoù, caùc vöôøn nhoû naøy coøn giuùp ñieàu hoaø
vi khí haäu cuûa coâng trình.
- Coâng vieân nhoû vaø vöôøn caây:
+ Vieäc toå chöùc caùc khoâng gian troáng vôùi vöôøn caây, coâng vieân nhoû taïo ñieàu
kieän thuaän lôïi cho coâng trình gaén boù chaët cheõ vôùi thieân nhieân, caûnh quan ñöôïc
76
saép ñaët xung quanh coâng trình hoaø nhaäp vôùi caûnh quan töï nhieân voán coù cuûa khu
vöïc. Caùc bieän phaùp toå chöùc coù theå söû duïng nhö:
• Taïo ñòa hình giaû, laøm hoà nöôùc, troàng caây xanh, boá trí caùc KT nhoû, caùc tieän ích
söû duïng khaùc nhau theo moät chuû ñeà quy hoaïch nhaát ñònh.
• Khai thaùc yeáu toá caûnh quan töï nhieân, ñaëc thuø saün coù ñeå taïo neân moâi tröôøng
caûnh quan toát hôn.
- Saân chôi cho treû em: Trong khoâng gian troáng ngoaøi nhaø khoâng theå thieáu
phaàn saân chôi cho treû em. Phaàn saân chôi naøy chæ phuïc vuï cho coâng trình hoaëc
cuïm coâng trình, noù mang tính noäi boä. Saân chôi treû em thöôøng laø moät khu vöïc tieåu
caûnh vôùi khoâng gian môû taïo cho treû em caûm giaùc töï do, hoaø ñoàng vôùi thieân
nhieân. Tieän ích coù trong khu vöïc saân chôi treû em laø caùc caàu tröôït, ñu quay, baäp
beânh, hoá caùt…
+ Troàng caây kieán taïo phong caûnh:
• Caây buïi vaø khoùm caây ñöôïc troàng trong caùc khu vöïc bò laøm ñöôøng vaø laùt saân
ñeå taïo ñieåm nhaán, thu huùt taàm nhìn, mang laïi veû haøi hoaø cho phong caûnh.
Caây buïi coøn troàng ôû chaân coâng trình ñeå che ñi phaàn keát caáu beân döôùi cuûa
coâng trình.
• Khu vöïc ñeå xe ngoaøi trôøi ñöôïc thieát keá keát hôïp vôùi caây xanh taïo ra moät daïng
coâng vieân, nhaèm naâng cao tính thaåm myõ cuûa caûnh quan chung vaø laøm giaûm
böùc xaï maët trôøi.
• Caây to ñoäc laäp coù daùng daáp ñeïp neân troàng beân caïnh coâng trình xaây döïng vöøa
taïo ñieåm nhaán, vöøa taïo caûm giaùc coâng trình khoâng laán aùt thieân nhieân.
• Caùc vöôøn caây aên quaû, vöôøn rau, vöôøn hoa vöøa kieán taïo phong caûnh vöøa taïo
neùt ñaëc tröng rieâng cho khu Resort vaø caùc coâng trình phuïc vuï du lòch.
77
3.2.4.2 Caûnh quan

Toå chöùc KT caûnh quan vaø khoâng gian troáng ngoaøi nhaø:
+ Heä thoáng saân vöôøn, ñöôøng daïo trong caùc khoâng gian troáng cuûa coâng
trình, cuïm coâng trình taïo caûm giaùc rieâng tö vaø thanh thaûn. Saân vöôøn, caây xanh
thöôøng keát hôïp vôùi caùc coâng trình coù chöùc naêng theå thao giaûi trí vaø chöùc naêng
thöông maïi dòch vuï ñeå caûi thieän ñieàu kieän vi khí haäu, naâng cao chaát löôïng KT
cuûa coâng trình. Khoaûng saân tröôùc nhaø coù theå taän duïng laøm nôi nghæ ngaém caûnh
thieân nhieân, keát hôïp vôùi maûng xanh cuûa coû vaø saân vöôøn bao quanh, hoaëc boá trí
maët hoà nöôùc goùp phaàn taïo khung caûnh theâm yeân bình, tónh taïi nhöng khoâng maát
ñi veõ duyeân daùng sinh ñoäng cho coâng trình.
+ Haøng raøo: vieäc boá trí caùc haøng raøo mang tính hình thöùc, ngaên chia öôùc leä
giöõa caùc khu vöïc rieâng tö. Haøng raøo coù theå laø haøng caây buïi, thaáp, ñöôïc xeùn tæa tæ
mó, vöøa mang chöùc naêng ngaên chia thuaàn tuùy, vöøa goùp phaàn taïo caûnh quan sinh
ñoäng cho coâng trình. Nôi boá trí thöôøng laø trong moät khoâng gian thoâng thoaùng, coù
nhieàu choã troáng giöõa khoâng gian rieâng tö vaø khoâng gian coâng coäng, cuûa caùc coâng
trình, cuïm coâng trình phuïc vuï du lòch vaø caùc khu Resort, theo phong caùch truyeàn
thoáng laø raát quan troïng. Noù theå hieän truyeàn thoáng, tình caûm laùng gieàng gaàn guõi
khoâng phaân chia ranh giôùi. Coù theå keát hôïp haøng raøo goã söû duïng trong coâng trình
vôùi vaät lieäu coù theå ñeå thoâ hoaëc sôn nhaït.
+ Töôøng chaén ñaát: Ñoái vôùi caùc coâng trình xaây döïng vuøng nuùi, vieäc söû duïng
töôøng chaén ñaát laø khoâng theå thieáu ñöôïc. Töôøng chaén ñöôïc xaây döïng baèng ñaù töï
nhieân ñeå traàn hoaëc traùt xi maêng. Treân beà maët töôøng neân troàng caây nhaèm che bôùt
ñi phaàn keát caáu xaây döïng thoâ cöùng.
78
3.2.4.3 Ñöôøng daïo

Caùc ñöôøng giao thoâng noäi boä, caùc haønh lang, caàu noái caùc coâng trình ñeàu
ñöôïc naâng coát neàn cao ñoä khaùc nhau ñeå taïo söï phong phuù veà khoâng gian vaø ña
daïng veà taàm nhìn.
Ñöôøng noäi boä, loái vaøo coâng trình neân xeáp ñaù töï nhieân, traûi soûi… taïo söï gaàn
guõi vôùi thieân nhieân, haïn cheá toái ña vieäc ñoå beâ toâng ñöôøng. Nhöõng loái moøn ñöôïc
boá trí khuùc khuyûu cheo leo nhö trong röøng, treân nuùi. Bôø hoà thöôøng khoâng xaây
cöùng nhaéc maø xeáp ñaù hoaëc ñeå coû moïc töï nhieân löôïn ven theo maët nöôùc. Bôø nöôùc
coù ñaùm hoa boø lau, moïc chen vaøo keø ñaù hoaëc coù buïi Thuûy truùc nhoâ ra meùp nöôùc.
Loái ñi thöôøng choå roäng choå heïp, khi leân goø, khi xuoáng doác, coù luùc ñöôøng xuyeân
vaøo luøm caây raäm raïp mang daùng veõ huyeàn bí, roài laïi daãn ñeán nhöõng khoaûng
troáng coù voøm maùi baèng nhöõng taùn caây maùt röôïi ñeå troø chuyeän, khu nghæ chaân
löôïn uoán theo ñòa hình nhöõng ñöôøng neùt luoân thay ñoåi… gaây caûm giaùc cho du
khaùch ñang ñöôïc soáng trong loøng thieân nhieân bao la.
3.2.4.4 Chieáu saùng thaåm myõ

Yeáu toá KTTT VN khoâng bao goàm chieáu saùng, tuy nhieân ôû ñaây aùnh saùng
ñöôïc söû duïng nhö moät hình thöùc trang trí phuï aán töôïng, phuø hôïp vôùi ñieàu kieän
hieän nay, goùp phaàn toân leân veõ ñeïp cuûa KTTT. AÙnh saùng goùp phaàn laøm taêng veõ
ñeïp cuûa caùc maûng hình khoái cuõng nhö chi tieát ñeïp cuûa coâng trình, duøng laøm ñieåm
nhaán goùp phaàn laøm sinh ñoäng cho khoâng gian kieán truùc, laøm noåi baät khoâng gian
truyeàn thoáng khi keát hôïp vôùi ngheä thuaät chieáu saùng.
79
PHAÀN 3: KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ
1. KEÁT LUAÄN:
- Nhöõng giaù trò cuûa KTTT VN qua thöïc teá cuoäc soáng cho ñeán ngaøy nay ñaõ
chöùng minh raèng vaãn giöõ ñöôïc nhöõng giaù trò mang tính thöïc tieãn cao trong vieäc
aùp duïng vaøo cuoäc soáng hieän ñaïi ngaøy nay. Nhöõng giaù trò kieán truùc giaøu tính
truyeàn thoáng aáy mang trong mình tính vaên hoùa, nhaân vaên, loái soáng, phong tuïc taäp
quaùn cuûa daân toäc ñaõ aên saâu vaøo neáp nghó cuûa nhieàu theá heä vaãn coøn toàn taïi vaø chi
phoái maïnh meõ loái soáng vaø yù thöùc cuûa ngöôøi daân hieän taïi vaø trong töông lai.
- Toå chöùc khoâng gian caùc coâng trình phuïc vuï du lòch vaø nghæ ngôi laø giaûi
quyeát moái quan heä giöõa khoâng gian cuûa caùc coâng trình vôùi moâi tröôøng töï nhieân,
xaõ hoäi vaø khoâng gian ñoâ thò, giöõa caùc coâng trình phuïc vuï du lòch vaø nghæ ngôi
trong moät quaàn theå coâng trình, giöõa khoâng gian beân trong vaø beân ngoaøi coâng
trình ñeå taïo neân moät theå haøi hoøa thoáng nhaát.
- Hình thöùc KT vaø vaät lieäu söû duïng cho caùc coâng trình noùi chung cuõng nhö
trong loaïi hình kieán truùc PVDL – maø cuï theå laø loaïi hình Resort – noùi rieâng neân
aùp duïng theo KTTT ñòa phöông. Ñaây chính laø nhöõng kinh nghieäm ñöôïc ñuùc keát
töø thöïc teá hoaït ñoäng hieäu quaû hieän nay ôû caùc khu Resort taïi Vieät Nam, ñöôïc giôùi
chuyeân moân Kieán truùc trong vaø ngoaøi nöôùc ñaùnh giaù cao, thaäm chí coù caùc coâng
trình Resort ñaõ ñaït ñaúng caáp Chaâu luïc veà chaát löôïng phuïc vuï vaø thaåm myõ kieán
truùc, thích nghi ñöôïc vôùi khí haäu ñòa phöông vaø mang ñaäm neùt vaên hoùa ñaëc tröng
rieâng cuûa töøng mieàn. Moät soá Resort ôû Vieät Nam hieän nay ñaõ vaø ñang thaønh coâng
khi khai thaùc yeáu toá KTTT coù theå keå ñeán laø The Nam Haûi Resort, Palm Garden
Resort, Furama Resort… Ñieàu ñoù khaúng ñònh höôùng ñi ñuùng ñaén cho loaïi hình
Resort ôû Vieät Nam trong vieäc tìm toøi khai thaùc hình aûnh KTTT, goùp phaàn daàn
ñònh hình phong caùch chung, rieâng bieät, ñaëc saéc vaø aán töôïng ñoái vôùi du khaùch
trong vaø ngoaøi nöôùc khi ñaët chaân ñeán caùc Resort Vieät Nam.
80
2. KIEÁN NGHÒ:
- Nhaø Nöôùc – Boä xaây döïng neân coù cheá ñoä, chính saùch chuù troïng, öu tieân
hôn, ñaùnh giaù ñuùng möùc hôn vai troø cuûa KT nhieät ñôùi. Töø ñoù ñeà ra chieán löôïc
nghieân cöùu, thieát keá, thöïc hieän vaø aùp duïng roäng raõi mang tính beàn vöõng neàn KT
nhieät ñôùi VN. Treân cô sôû ñoù vieäc vaän duïng vaø khai thaùc KTTT VN vaøo nhöõng
CTPVDL seõ trôû thaønh moät ñònh höôùng ñeå daàn mang ñeán cho ngaønh du lòch VN
moät neùt ñaëc saéc rieâng maø du khaùch coù theå caûm nhaän ñöôïc vaø thöïc söï thaáy loâi
cuoán – haáp daãn.
- Kieán truùc sö ngoaøi vieäc tö vaán ñònh höôùng cho chuû ñaàu tö khai thaùc hieäu
quaû khu ñaát thì phaûi hieåu vaø coù kieán thöùc saâu veà KTTT Vieät Nam, treân cô sôû ñoù
vaän duïng khai thaùc nhöõng ñaëc ñieåm vaø giaù trò cuûa KTTT cho Resort Vieät Nam.
- Trong hoaøn caûnh giao löu vaên hoùa cuøng vôùi söï hoøa nhaäp ngaøy caøng saâu
roäng vaø maïnh meõ vôùi kinh teá theá giôùi, söï giao thoa vaên hoùa laø yeáu toá khaùch
quan. Ñieàu ñoù ñaët ra vaán ñeà ñoái vôùi Kieán truùc söï laø bieát saøn loïc nhöõng tinh hoa
vaên hoùa cuûa theá giôùi ñeå haøi hoøa vaø mang höôùng tích cöïc khi hoøa nhaäp vôùi loái
soáng vaø phong caùch thieát keá KTTT VN, ñeå khoâng bò ñoàng hoùa vaø ñaùnh maát yeáu
toá truyeàn thoáng cuûa kieán truùc daân toäc Vieät Nam.
- Kieán truùc sö neân ñeán taän nôi döï ñònh xaây döïng döï aùn moät soá ngaøy tröôùc
khi baét ñaàu vieäc thieát keá, kieåm tra caùc ñieàu kieän töï nhieân cho heä thoáng thoâng gioù
( caùc höôùng gioù, caùc quaû ñoài, soâng), chuïp aûnh caùc khu vöïc laân caän ñeå sau ñoù söû
duïng cho döï aùn caùc loaïi caây ñang sinh soáng ôû ñoù, kieåm tra caùc moû ñaù trong khu
vöïc (nguoàn nguyeân vaät lieäu xaây döïng töôøng, saøn, loái ñi,…). Sau ñoù chuïp aûnh caùc
ñöôøng neùt KTTT ôû caùc khu vöïc laân caän: raát nhieàu chi tieát KT töø trong caùc ñeàn
ñaøi cho ñeán caùc nhaø saøn cuûa nhöõng baùc daân chaøi coù theå ñöôïc söû duïng cho döï aùn.
Caû hai nguoàn tham khaûo baûn saéc ñòa phöông vaø coâng trình coå ñeàu neân ñöôïc söû
duïng ñeå thieát keá moät khu Resort mieàn nhieät ñôùi, haøi hoøa vôùi khoâng gian xung
81
quanh vaø khu vöïc laân caän coâng trình. Kieán truùc sö neân coù khaû naêng söû duïng moâi
tröôøng caûnh quan laân caän vaøo trong thieát keá cuûa mình.
- Chuù yù ñeán tính bieåu töôïng, ñeán tính aån duï, haøm suùc cuûa giaûi phaùp toå
chöùc KT töùc hình töôïng ngheä thuaät, laøm cho coâng trình töø noäi dung ñeán hình
thöùc, töø toång theå ñeán chi tieát kieán truùc, taát caû nhö chöùa ñöïng vaø toaùt leân tính trieát
lyù, söùc bieåu hieän ngheä thuaät thaâm thaàm teá nhò vaø haøi hoøa giaûn dò nhöng saâu laéng
vaø ña nghóa, trí tueä.
Hình 1.1 Khu du lòch RESORT THUØY DÖÔNG
+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc (Caây xanh, maët nöôùc…)
+ Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieân khí haäu nhieät ñôùi,
+ Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi loái soáng phong tuïc taäp quaùn vaø vaên hoùa Vieät

+ Khoâng gian kín, khoâng gian môû, khoâng gian nöûa kín nöûa hôû
+ Vieäc söû duïng vaät lieäu, maøu saéc, trang trí

Hình 1.2 Khu du lòch Anoasis Beach Resort, Baø Ròa - Vuõng Taøu
- Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình
- Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc (Caây xanh, maët nöôùc…)
- Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieân khí haäu nhieät ñôùi,
- Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi loái soáng phong tuïc taäp quaùn vaø vaên hoùa Vieät

Hình 1.3 Khu du lòch Long Haûi Beach Resort, Baø Ròa - Vuõng Taøu
- Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc? (Caây xanh, maët nöôùc…)
- Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieân khí haäu nhieät ñôùi
- Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi loái soáng phong tuïc taäp quaùn vaø vaên hoùa Vieät

Hình 1.4 Khu du lòch Palm Garden Resort

+ Vieäc khai thaùc ñieàu kieän ñòa hình:
+ Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc? (Caây xanh, maët nöôùc…)
+ Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieân khí haäu nhieät ñôùi


Hình 1.5 Khu du lòch Sandy Beach Resort
Hình 1.6 Khu du lòch Nam Haûi

+ Vò trí:
+ Quy moâ:


Hình 1.7 Khu du lòch Thaùc Ña
+ Quy moâ:

Hình 1.8 Khu du lòch Tam Ñaûo Belvedere Resort



Hình 1.9 Khu du lòch AÂu Laïc- Tuaàn Chaâu - Quaûng Ninh

Hình 1.10 Khu du lòch Amanpuri Resort- Phuket - Thailand
+ Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi loái soáng phong tuïc taäp quaùn vaø vaên hoùa Thaùi
- Vieäc toå chöùc caùc khoâng gian truyeàn thoáng: + Söû duïng KTTT:
Hình 1.11 Khu du lòch AMANSARA-SIEM REAP-CAMBODIA

+ Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi loái soáng taäp quaùn vaø vaên hoùa Cambodia

Hình 1.12 Khu du lòch AMANPULO-PAMALICAN ISLAND-
PHILIPPINES
+ Quy moâ:
+ Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi loái soáng phong tuïc taäp quaùn vaø vaên hoùaø
Philippines
Hình 1.13 Khu du lòch AMANYARA-PROVIDENCIALES, TURKS AND
CAICOS ISLANDS
+ Vò trí:
+ Quy moâ:
- Söï haøi hoøa vôùi KT caûnh quan cuûa khu vöïc(Caây xanh, maët nöôùc…)
- Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieân khí haäu nhieät ñôùi,
- Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi loái soáng phong tuïc taäp quaùn vaø vaên hoùa
cuûa ngöôøi vuøng Caribbean.


Hình 1.14 Khu du lòch AMANBAGH-RAJASTHAN- INDIA
+ Vò trí :

hoùa cuûa ngöôøi India

Hình 1.15 Khu du lòch AMAN-I-KHAÙS-INDIA
+ Vò trí :

- Vieäc toå chöùc khoâng gian phuø hôïp vôùi loái soáng phong tuïc taäp quaùn vaø vaên hoùa AÁn Ñoä

TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
01. Ths. KTS Chaâu Myõ Anh (1995), “ Toå chöùc khoâng gian KT phöùc hôïp du
lòch Kyø Vaân – Phöôùc Haûi”,Ñaïi hoïc KT TP HCM.
02. Wiley – Academy (2001), “Green Architecture”, Architectural Design
03. Nguyeãn Tuaán Anh (2008), “Phaùt trieån du lòch moät keânh quan troïng cho
thöông hieäu quoác gia”, Quy hoïach xaây döïng soá 31, tr 18-19
04. KTS Traàn Tuaán Anh (2008), “KT VN veû ñeïp tieàm aån trong caùc ñaëc tröng
nhieät ñôùi”, KT VN soá 1, tr 57-59
05. KTS Brice Belian (2007), “Thieát keá caùc khu Resort mieàn nhieät ñôùi”, KT
soá 6, tr 50-53
06. Traàn Laâm Bieàn (2006), “Veà moät soá yeáu toá aûnh höôûng ñeán KTTT Vieät”,
KT soá 5, tr 50-55
07. GS Traàn Laâm Bieàn (2007), “Maùi nhaø trong taâm thöùc daân gian”, KT VN
soá 7, tr 20-23
08. PGS.TS. Nguyeãn Vieät Chaâu (1995), “Ñeå tieán tôùi moät neàn KT VN coù baûn
saéc”, KT VN soá 2, tr 35-36
09. Nguyeãn Du Chi (1996), “Moâi tröôøng thaåm myõ truyeàn thoáng”, KT VN soá
1, tr 33-36
10. Hoàng Haûi – Thuûy Chung (2005), “Quaàn theå di tích lòch söû – vaên hoùa Duïc
Tuù”, KT soá 1, tr 5458
11. Nguyeãn Huy Coân (2005), “Laïi noùi veà KT nhieät ñôùi”, KT VN soá 4, tr 58-60
12. TS.KTS Hoøang Ñaïo Cung (1995), “Laøng vaên hoùa – du lòch caùc daân toäc
VN”, KT VN soá 2, tr 85-86
13. KTS Ñoøan Baù Cöû (1996), “Baûo toàn vaø nghieân cöùu KT VN”, KT VN, tr
41-42
14. PGS.TS Nguyeãn Baù Ñang (1998), “Truyeàn thoáng vaø ñoåi môùi trong KT
VN”, KT VN soá 4, tr 9-13
15. GS.TS.KTS Nguyeãn Baù Ñang (2007), “ Caùc hình thöùc maùi nhaø VN”, KT
VN soá 7, tr 24-26
16. KTS Phaïm Anh Duõng (2004), “Ñaëc tröng KT caän ñaïi Nam Boä”, KT VN
soá 3, tr 36-39
17. KTS Taï Myõ Döông (2007), “Veà tính moâ phoûng trong KT Resort”, KT soá
6, tr 40-43
18. Nguyeãn Minh Ñöùc (2005), “Taám pheân vaø caùnh giaïi trong ngoâi nhaø daân
gian vuøng ñoàng baèng Baéc Boä”, KT VN soá 5, tr 5457
19. Ths.KTS Vuõ Duy Haûi (1994), “ Tìm hieåu moät soá ñaëc ñieåm veà phaân boá vaø
toå chöùc caùc ñieåm daân cö trong KTTT VN”, Ñaïi hoïc KT TP HCM.
20. Phan Thanh Haûi (2004), “Caùc loïai hình coång cöûa trong KT cung ñình
Hueá”, KT soá 3, tr 77-83
21. KTS Löu Troïng Haûi (1999), “KT quy hoïach ñoâ thò toát ñeå taïo neân moät
thaønh phoá vaên minh, hieän ñaïi, ñaäm ñaø baûn saéc vaø moät ñôøi soáng vaên hoùa
ñoâ thò cao”, KT soá 1, tr 32-33
22. KTS Nguyeãn Thu Haïnh (1995), “Ñaùnh giaù giaù trò caûnh quan trong khai
thaùc phuïc vuï du lòch”, KT soá 1, tr 28
23. Ths. KTS Ñinh Thò Bích Haèng (2004) , “ Baøi hoïc veà vaên hoùa öùng xöû vôùi
moâi tröôøng töï nhieân vaø xaõ hoäi trong KT coå Vòeât Nam”, Ñaïi hoïc KT TP
HCM.
24. KTS Nguyeãn Thuùc Hoøang (1999), “Vaøi suy nghó veà chuaån giaù trò vaên hoùa
“chaân- thieän – myõ” trong saùng taùc KT”, KT soá 1, tr 24-25
25. KTS Khuaát Taân Höng (2006), “Bieåu hieän cuûa vaên hoùa nhaän thöùc trong
KT nhaø ôû daân gian vuøng ñoàng baèng Baéc Boä”, KT soá 10, tr 72-78
26. Ths. KTS Leâ Ngoïc Höng (2004), “ Khoâng gian môû trong KTTT VN taïi
caùc tænh phía Nam”, Ñaïi hoïc KT TP HCM.
27. KTS Traàn Minh Höng (2008), “Xu höôùng KT höôùng ñeán moät neàn KT beàn
vöõng”, KT soá 9, tr 44-47
28. KTS Hoøang Ngoïc Hoa (2005), “KT hình töôïng – bieåu töôïng VN”, KT soá
12, tr 38-47
29. KTS Phuøng Ñaïo Hôïp (2007), “ÖÙng duïng phong thuûy vaøo thieát keá KT &
quy hoïach” , KT VN soá 9, tr 61-63
30. KTS Traàn Ñöùc Hôïp (2007), “Vuøng khí haäu nhieät ñôùi phaûi coù KT nhieät
ñôùi”, KT soá 3, tr 62-66
31. Nguyeãn Thöôïng Hyû (2004), “Nhaø ôû daân gian coå truyeàn Quaûng Nam”, KT
VN soá 8, tr 57-60
32. Ths.KTS Nguyeãn Quoác Khaùnh (2005), “Gìn giöõ vaø phaùt huy giaù trò baûn
ñòa trong KT ñöông ñaïi VN”, KT VN soá 3, tr 47-53
33. Taï Quoác Khaùnh (2004), “Vaøi neùt veà nhaø coå ôû huyeän Ba Vì – Haø Taây”, KT
VN soá 5, tr 38-40
34. KTS Hoøang Ñaïo Kính (2004), “Yeáu toá thieân nhieân vaø khí haäu nhieät ñôùi
noùng- aåm trong söï caáu thaønh baûn saéc KT”, KT soá 12, tr 24-29
35. KTS Hoøang Ñaïo Kính (1998), “ Baøn veà moät neàn KT VN tieân tieán vaø ñaäm
ñaø baûn saéc daân toäc”, KT soá 1, tr 26-29
36. KTS Hoøang Ñaïo Kính (2004), “Vaät lieäu xaây döïng vaø KT- nhöõng chieâm
nghieäm töø phöông dieän tieán hoùa”, KT soá 9, tr 68-73
37. Nguyeãn Hoàng Kieân (1995), “KT goã coå truyeàn cuûa ngöôøi Vieät”, KT VN soá
3, tr 66-67
38. Nguyeãn Hoàng Kieân (1995), “KT goã coå truyeàn cuûa ngöôøi Vieät”, KT VN soá
2, tr 66-67
39. Nguyeãn Hoàng Kieân (1996), “Ñình laøng Vieät”, KT VN soá 1, tr 37-40
40. Nguyeãn Ñình Kieân (2004), “Kyõ thuaät lieân keát caùc caáu kieän trong keát caáu
goã nhaø ôû truyeàn thoáng ñoàng baèng Baéc Boä”, KT VN soá 5, tr 49-52
41. Ñaëng Quyù Khoa (1999), “ Caâu chuyeän veà ñaäm ñaø baûn saéc daân toäc”, KT
soá 1, tr 79
42. TS.KTS Doõan Quoác Khoa (2004), “ Phong thuûy vaø KT caûnh quan trong
quy
43. KTS Trinh Vaên Laäp (2007), “Du lòch sinh thaùi Bieån – yù töôûng quy hoïach
& thöïc teá xaây döïng”, Quy hoïach xaây döïng soá 27, tr 73-75
44. KTS Nguyeãn Tröïc Luyeän (2007), “Vaøi suy nghó veà nhöõng caên beänh nhieät
ñôùi cuûa coâng trình KT”, KT soá 3, tr 60-61
45. Ths.KTS Nguyeãn Thuïy Haûi Ly , “Ñònh höôùng phaùt trieån hình thöùc KT
phuïc vuï du lòch hoäi nghò – Du lòch Mice”, Ñaïi hoïc KT TP HCM
46. KTS Traàn Vaên Löông (1998), “Daân toäc vaø hieän ñaïi trong KT”, KT soá 2,
tr 51-52
47. TS Nguyeãn Quang Minh (2004), “Cô sôû naøo ñeå KT sinh thaùi vaø phaùt trieån
beàn vöõng hình thaønh ôû VN?”, KT VN soá 9, tr 44-46
48. KTS Nguyeãn Quang Minh (2004), “Chieàu saâu cuûa phaùt trieån beàn vöõng
trong KT nhaø ôû truyeàn thoáng”, KT VN soá 10, tr 45-47
49. Ths.KTS Traàn Haûi Nam , “Ñònh höôùng vaø moät soá giaûi phaùp trong quy
hoïach vaø thieát keá KT caùc khu du lòch Mieàn Baéc VN, aùp duïng cho ñaûo Caùt
Baø”, Ñaïi hoïc Xaây döïng Haø Noäi.
50. Haøn Taát Ngaïn (1994), “ Ngheä thuaät vöôøn coâng vieân”, NXB Haø Noäi
51. Ths.KTS Voõ Ñöùc Nguyeân , “Nghieân cöùu KT khu nghó döôõng (wellness
Resort) qua ví duï ñòa ñieåm khu vöïc ven bieån Khaùnh Hoøa”, Ñaïi hoïc KT TP
HCM.
52. PGS.TS Phạm Đức Nguyên (2002), “Kiến trúc sinh khí hậu- Thiết kế Sinh
khí hậu trong Kiến trúc Việt Nam”, Nhà xuất bản xây dựng.
53. TS.KTS Hoøang Maïnh Nguyeân (2007), “Beàn vöõng vaên hoùa trong phaùt
trieån KT taïi VN”, KT soá 7, tr 38-39
54. KTS Nguyeãn Huy Phaùch (2005), “ Nhìn laïi KTTT suy nghó veà baûn saéc
daân toäc trong KT Baéc Ninh ngaøy nay”, KT VN soá 4, tr 8-11
55. Ths. KTS Hoà Vieät Phuù (1999), “Tìm hieåu söï taùc ñoäng cuûa heä tö töôûng thôøi
Nguyeãn leân KT cung ñình”, Ñaïi hoïc KT TP HCM.
56. Ths. KTS Khoång Thò Thanh Phöông , “ Cô sôû khoa hoïc cho ñònh höôùng
quy hoïach phaùt trieån khoâng gian du lòch”, Ñaïi hoïc KT TP HCM.
57. Ths.KTS Phạm Hòang Phương (2008), “Kiến trúc xanh- Khởi nguồn cho
xu hướng kiến trúc đương đại”, Kiến trúc Việt Nam 02/2008, tr 66-69
58. Ths.KTS Nguyeãn Syõ Queá , “KT noâng thoân vuøng ñoàng baèng Baéc Boä
(Nhöõng vaán ñeà quy hoïach vaø KT nhaø ôû)”, Ñaïi hoïc Xaây döïng Haø Noäi.
59. GS.KTS Ngoâ Huy Quyønh (1995), “Ñi tìm “chìa khoùa” ñeå khai thaùc voán
truyeàn thoáng”, KT VN soá 3, tr 10-11
60. KTS Phan Ñaêng Sôn (2005), “Laøng coå truyeàn caùc daân toäc thieåu soá vuøng
nuùi Phía Baéc”, KT soá 2, tr 61-65
61. Ths.KTS Cao Ñình Sôn (2006), “ Tìm hieåu giaù trò vaên hoùa truyeàn thoáng
trong KT nhaø laù maùi (nhaø ôû daân gian) vuøng duyeân haûi Nam Trung Boä”,
Ñaïi hoïc KT TP HCM
62. PGS.TS.KTS Nguyeãn Minh Sôn (2006), “Sinh thaùi hoùa KT – Moâ hình KT
nhieät ñôùi töï ñieàu tieát”, KT soá 8, tr 44-47
63. Phuøng Sôn (1995), “KT daân gian nhaø Roâng cuûa ñoàng baøo caùc daân toäc ôû
Kontum”, KT VN soá 2, tr 64-65
64. Ths.KTS Phan Tröôøng Sôn (1996), “ Moät soá vaán ñeà khai thaùc vaø toå chöùc
caûnh quan du lòch vuøng kinh teá troïng ñieåm mieàn Trung VN”, Ñaïi hoïc KT
TP HCM.
65. KTS Nguyeãn Trí Thaønh (2006), “KT VN caàn gì cho töông lai?”, KT soá
11, tr 46-49
66. KTS Hoøang Huy Thaéng (2004), “KT nhieät ñôùi VN, ñònh höôùng vaø giaûi
phaùp”, KT soá 12, tr 30
67. PGS.TS Hoøang Huy Thaéng (2006), “KT sinh thaùi VN”, KT soá 8, tr 48-52
68. PGS.TS Leâ Ñöùc Thaéng (2007), “Resort moät loïai hình khu nghæ ngôi khu
lòch ñang ñöôïc phaùt trieån ôû VN”, KT soá 6, tr 36-39
69. KTS Phan Höõu Toøan (2005), “Caûnh quan vaø KT ngoâi chuøa Vieät coå ôû Nam
Boä”, KT soá 8, tr 60-65
70. TS.KTS Nguyeãn Ñình Thi (2008), “KT nhaø ôû noâng thoân ñoàng baèng Baéc
boä- töø quaù khöù ñeán hieän taïi”, KT soá 9, tr 36-39
71. GS.TS Nguyeãn Ñöùc Thieàm- TS.KTS Phaïm Troïng Thuaät (2004), “Caùc
khía caïnh “vaên hoùa – xaõ hoäi” cuûa toå chöùc khoâng gian coâng coäng ôû VN”,
KT VN soá 3, tr 11-15
72. KTS Ñoøan Khaéc Tình (2002), “Nhaän bieát vaø taïo laäp baûn saéc KT caùc tænh
mieàn nuùi phía Baéc- con ñöôøng tìm veà giaù trò ñích thöïc”, KT soá 4, tr 45-49
73. PGS.TS.KTS Nguyeãn Quoác Thoâng- TS.KTS Ñoã Tuù Lan (2005), “Höôùng
tôùi moät moâ hình ñoâ thò sinh thaùi bieån”, KT VN soá 3, tr 17-21
74. GS.TS Ngoâ Ñöùc Thònh (2007), “Baûo toàn di saûn KT Daân gian”, KT VN soá
1, tr 72-74
75. TS.KTS Nguyeãn Thanh Thuûy (1995), “Khoâng gian vaên hoùa truyeàn thoáng
VN”, KT soá 6, tr 79
76. KTS Ñaøm Thu Trang (2007), “Taïo laäp baûn saéc caùc khu Resort treân cô sôû
khai thaùc ñieàu kieän töï nhieân vaø tieàm naêng cuûa töøng vuøng”, KT soá 6, tr
44-49
77. Ths.KTS Leâ Höõu Truùc (2008), “ Töø nhöõng maùi nhaø tranh coå truyeàn ñeán
vôùi neàn KT coå truyeàn cuûa daân toäc”, KT soá 2, tr 67-72
78. Ths. KTS Phan Haûi Trung (2007), “ Ñaùnh giaù böôùc ñaàu quy hoïach khu du
lòch nghæ maùt Muõi Neù – TP Phan Thieát – Tænh Bình Thuaän”, Ñaïi hoïc KT
TP HCM.
79. Ths.KTS Traàn Quoác Trung , “KTTT vaøo coâng trình Baûo taøng vuøng ñoàng
baèng Baéc Boä” , Ñaïi hoïc Xaây döïng Haø Noäi.
80. Ths. KTS Tröông Thò Thanh Truùc , “ Baøi hoïc veà söï keát hôïp giöõa tính daân
toäc vaø tính hieän ñaïi trong KT”, Ñaïi hoïc KT TP HCM.
81. Ñaëng Vaên Tuù (2004), “Coång laøng truyeàn thoáng Haø Taây- moät neùt ñoäc ñaùo
cuûa vaên hoùa laøng”, KT soá 8, tr 65-69
82. Ths. KTS Nguyeãn Baûo Tuaán (2001), “ Ñi tìm söï khaùc bieät giöõa KT coå VN
vaø Trung Quoác thoâng qua phaàn nghieân cöùu veà KT daân gian”, Ñaïi hoïc
KT TP HCM.
83. Ths.KTS Traàn Anh Tuaán , “AÛnh höôûng cuûa ñieàu kieän khí haäu, ñòa hình
tôùi KT ven bieån vuøng Ñoâng Baéc – VN”, Ñaïi hoïc Xaây döïng Haø Noäi.
84. PGS.TS Nguyeãn Khaéc Tuïng (1994), “Yeáu toá Hoa trong KT nhaø ôû coå
truyeàn cuûa ngöôøi Vieät vaø yeáu toá Vieät trong KT nhaø ôû coå truyeàn cuûa ngöôøi
Hoa”, KT, tr 27-30
85. PGS.TS Nguyeãn Khaéc Tuïng (2002), “ Veà nhöõng ngoâi nhaø taïi baûo taøng
daân toäc hoïc ôû Haø Noäi”, KT soá 4, tr 88-90
86. KTS Phaïm Thanh Tuøng (2008), “KT Laøng”, KT soá 9, tr 32-35
87. PGS.TS.KTS Phaïm Ñình Vieät (2006), “Vaên hoùa cö truù caùc daân toäc mieàn
nuùi laø kho taøi saûn quyù baùu cuûa ñaïi gia ñình caùc daân toäc VN”, KT soá 12, tr
82-85
88. PGS.TS.KTS Phaïm Ñình Vieät (2007), “Nhöõng giaù trò cuûa caùc baûn, buoân
laøng, ngoâi nhaø ôû cuûa ñoàng baøo daân toäc vuøng Taây Baéc, Taây Nguyeân,
Quaûng Nam vaø Quaûng Ngaõi”, KT soá 1, tr 91-93
89. KTS Leâ Thaønh Vinh (2004), “Tìm hieåu nguoàn goác ñaëc ñieåm KTTT VN”,
KT soá 3, tr 72-76
90. Ths Traàn Thanh YÙ (2008), “Söû duïng vaät lieäu trong xaây döïng vaø hoøan
thieän coâng trình nhìn töø goùc ñoä tieâu chuaån vaø tieát kieäm naêng löôïng”, KT
soá 7, tr 31-33
91. GS.TSKH.KTS. Nguyeãn Khôûi (1991) , “Kieán truùc Vieät Nam- caùc doøng
tieâu bieåu”, Tröôøng ñaïi hoïc kieán truùc TP Hoà Chí Minh.
92. Caùc trang web kieán truùc
PHUÏ LUÏC
Phuï luïc 2.1: Keát caáu nhaø daân gian Vieät Nam
Kieán truùc coå Vieät Nam laáy goã laøm vaät lieäu xaây döïng cô baûn vaø taïo ñaëc
tröng rieâng cho neàn kieán truùc cuûa mình, töông phaûn vôùi kieán truùc gaïch ñaù cuûa
caùc vuøng coøn laïi treân theá giôùi.
Coù 3 neùt ñaëc tröng cuûa kieán truùc coå Vieät Nam laøm ta phaân bieät trong
neàn kieán truùc goã coå phöông Ñoâng:
• Doác maùi thaúng
• Duøng baûy, keû ñôõ maùi hieân
• Coät maäp to, phình ôû phaàn giöõa thaân döôùi
Trieàn maùi cuûa kieán truùc coå Vieät Nam thaúng, khoâng cong, nhöng heách leân
ôû goùc maùi taïo söï thanh thoaùt, laáy caûm höùng töø muõi thuyeàn cuûa neàn vaên hoùa soâng
nöôùc. Phaàn maùi lôùn vaø thöôøng chieám tôùi 2/3 chieàu cao maët ñöùng coâng trình. Ngoùi
lôïp maùi truyeàn thoáng Vieät Nam laø ngoùi muõi haøi coøn goïi laø ngoùi vaåy roàng. Trang
trí treân maùi coå thöôøng coù caùc phaàn ñaëc tröng nhö nhöõng con gioáng gaén treân ñaàu
ñao, trong ñoù con gioáng luoân laø hình töôïng theå hieän tinh thaàn ngoâi nhaø, ñöôïc laøm
töø ñaát nung hanh vöõa truyeàn thoáng. Tieáp theo laø caùc bôø noùc coù ñaët gaïch hoa
chanh, ñænh maùi gaén con kìm, con soâ, con naùp, hay laïc long thuûy quaùi. Khu ñó
thöôøng ñeå troáng thoâng thoaùng vaø coù chaïm yeám trang trí goïi laø væ ruoài.
Ñôõ maùi hieân baèng keû, hay baåy, moät thanh cheùo ñôõ maùi hieân vöôn ra baèng
nguyeân taéc ñoøn baûy raát hay. Khoâng duøng heä ñaáu-cuûng raát nhieàu chi tieát nhö
Trung Hoa. Coät laø phaàn ñôõ chính cuûa coâng trình, toaøn boä khoái löôïng coâng trình
ñeàu ñaët leân caùc coät. Coät troøn vaø to maäp, phình ôû giöõa. Söùc naëng coâng trình ñöôïc
ñaët leân coät, coät ñaët leân caùc ñeá chaân coät chöù khoâng choân xuoáng neàn vaø chính söùc
naëng cuûa coâng trình laøm coâng trình oån ñònh vaø vöõng vaøng.
Trong thöùc kieán truùc coå Vieät Nam chaïm troå laø phaàn raát quan troïng, noù theå
hieän tinh thaàn coâng trình, kieán truùc coå Vieät Nam thöôøng ñeå moäc maøu goã hay queùt
sôn ta baûo veä coù maàu naâu, thích chaïm troå. Taát caû caùc kích thöôùc tính cuûa coâng
trình ñeàu döïa theo Thöôùc Taàm, moät caây thöôùc ñöôïc tính theo kích thöôùc cô theå
gia chuû.
Caên nhaø ñöôïc xaây döïng theo caùc vì nhaø, sau ñoù caùc vì ñöôïc döïng leân vaø
noái vôùi nhau baèng caùc xaø ngang vaø xaø ngöôõng taïo thaønh moät hình hoäp, sau ñoù laø
lôïp maùi vaø laøm töôøng nhaø. Vì nhaø chính laø ñôn vò cô baûn khi noùi ñeán kích thöôùc
ngoâi nhaø, giöõa hai vì goïi laø "gian". Vì nhaø cuõng laø ñaëc tröng cho loái kieån truùc
theo töøng ñòa phöông vaø töøng thôøi kyø, tuy raát trung thaønh vôùi thöùc kieán truùc coå
Vieät Nam.
Teân goïi caùc caáu kieän trong thöùc kieán truùc coå Vieät Nam
- Teân goïi caùc caáu kieän boä vì nhaø vaø heä maùi:Khung nhaø phaân khoâng gian
nhaø thaønh caùc gian nhaø, thöôøng coù caùc boä phaän sau:
- Coät laø keát caáu ñöùng chòu neùn, thöôøng coù caùc loaïi coät:
+ Coät caùi: coät chính cuûa nhaø ñaët ôû hai ñaàu nhòp chính
+ Coät quaân hay coät con: coät phuï naèm ôû ñaàu nhòp phuï hai beân nhòp chính
+ Coät hieân: naèm ôû hieân nhaø, phía tröôùc
- Xaø laø caùc giaèng ngang chòu keùo, lieân keát caùc coät vôùi nhau, goàm coù caùc
loaïi xaø naèm trong khung vaø caùc loaïi xaø naèm ngoaøi khung vuoâng goùc vôùi khung.
Xaø naèm trong khung, thöôøng ñaët ôû cao ñoä ñænh caùc coät quaân ñeå lieân keát ñöôïc caû
coät caùi vaø coät quaân, goàm:
• Xaø loøng hay cheánh: lieân keát caùc coät caùi cuûa khung;
• Xaø naùch hay thuaän: lieân keát coät quaân vaøo coät caùi, trong khung.
• Keû laø caùc daàm ñôn ñaët theo phöông cheùo cuûa maùi nhaø, gaùc leân caùc coät
baèng lieân keát moäng, thöôøng coù caùc loaïi keû sau:
• Keû ngoài gaùc töø coät caùi sang coät quaân, trong khung;
• Keû hieân gaùc töø coät quaân sang coät hieân, trong khung. Moät phaàn keû hieân
ñöôïc keùo daøi conson qua coät hieân ñeå ñôõ phaàn chaân maùi.
• Baåy hay baåy haäu hoaëc baåy hieân: laø daàm conson naèm trong khung lieân keát
vaøo coät quaân phía sau nhaø, ñôõ phaàn maùi vaåy phía sau. Ñoái vôùi nhaø ôû thì
tieàn keû, haäu baûy. Ñoái vôùi caùc coâng trình coâng coäng nhö ñình laøng, thöôøng
boán maët xung quanh ñeàu coù hieân thoaùng khoâng coù coät hieân, neân thöôøng
duøng baåy hieân.
• Caâu ñaàu laø daàm ngang chính ñaët treân cuøng, khoaù caùc ñaàu treân cuûa caùc coät
caùi trong khung (gaùc leân caùc coät caùi).
• Con röôøng laø caùc ñoaïn goái ñôõ maùi daïng daàm goã hoäp ñeå ñôõ hoaønh maùi,
ñöôïc ñaët choàng leân nhau. Chieàu daøi cuûa chuùng thu ngaén daàn caân theo
chieàu vaùt cuûa maùi, caøng caùc con röôøng beân treân caøng ngaén. ÔÛ vì noùc caùc
con röôøng naèm choàng leân caâu ñaàu.
• Con lôïn coøn goïi laø röôøng buïng lôïn: laø con röôøng treân cuøng, goái leân con
röôøng beân döôùi qua hai ñoaïn coät ngaén goïi laø truï troán, vaø laøm nhieäm vuï ñôõ
xaø noùc (thöôïng löông). Beân döôùi röôøng buïng lôïn (giöõa hai truï troán) laø vaùn
laù ñeà thöôøng ñeå ñieâu khaéc trang trí. Con lôïn coù theå ñöôïc thay baèng giaù
chieâng.
• Röôøng cuït laø loaïi röôøng naèm ôû vì naùch (giöõa coät caùi vaø coät quaân), chuùng
naèm choàng treân xaø naùch, chuùng cuõng ñôõ hoaønh vaø vaãn thu daàn chieàu daøi
khi leân cao theo ñoä doác maùi.
- Caùc loaïi xaø naèm ngoaøi khung goàm coù:

• Xaø thöôïng lieân keát ñænh caùc coät caùi giöõa caùc khung vôùi nhau.
• Xaø haï hay xaø ñaïi lieân keát caùc coät caùi giöõa caùc khung, taïi cao ñoä ñænh coät
quaân, gaàn saùt vò trí lieân keát xaø loøng, xaø naùch vaøo coät caùi.
• Xaø töû thöôïng (xaø treân cuûa coät con): lieân keát caùc coät quaân cuûa caùc khung ôû
beân treân.
• Xaø töû haï (xaø döôùi cuûa coät con): lieân keát caùc coät quaân cuûa caùc khung ôû beân
döôùi, taïi möùc ñoä cao ngay treân heä cöûa böùc baøn.
• Xaø ngöôõng noái caùc coät quaân ôû vò trí ngöôõng cöûa. Xaø naøy ñôõ heä thoáng cöûa
böùc baøn.
• Xaø hieân lieân keát caùc coät hieân cuûa caùc khung.
• Thöôïng löông, coøn goïi laø ñoøn ñoâ oâng hay Xaø noùc ñaët treân ñænh maùi.
- Caùc keát caáu maùi:
• Hoaønh laø caùc daàm chính ñôõ maùi ñaët naèm ngang theo chieàu daøi nhaø, vuoâng
goùc vôùi khung nhaø.
• Dui laø caùc daàm phuï trung gian, ñaët doïc theo chieàu doác maùi (tröïc giao vôùi
hoaønh), goái leân heä thoáng hoaønh.
• Meø laø caùc daàm phuï nhoû, ñaët tröïc giao vôùi dui, song song vôùi hoaønh, goái
leân heä dui. khoaûng caùch giöõa caùc meø laø nhoû nhaát, vöøa ñuû ñeå lôïp ngoùi.
Vieäc söû duïng heä keát caáu hoaønh - dui - meø, nhaèm phaân nhoû nhòp cuûa keát
caáu ñôõ maùi thaønh heä löôùi vöøa ñuû ñeå laùt lôùp gaïch maøm vaø lôïp ngoùi beân
treân.
• Gaïch maøn laø moät loaïi gaïch laù nem ñôn baèng ñaát nung, coù taùc duïng ñôõ
ngoùi ñoàng thôøi taïo ñoä phaúng cho maùi, choáng thaám doät vaø choáng noùng.
Gaïch maøn ngoài tröïc tieáp treân lôùp meø.
• Ngoùi muõi haøi hay coøn goïi laø ngoùi ta hay ngoùi vaåy roàng, baèng ñaát nung,
tröïc tieáp choáng thaám doät vaø choáng noùng, lôïp treân lôùp gaïch maøn vaø cuõng
coù theå coù lôùp ñaát seùt keïp giöõa.
- Caùc chi tieát kieán truùc khaùc:
• Cöûa böùc baøn
• Con tieän
• Daï taøu
• Ñaàu ñao
- Nhaø Vieät coå coù theå laøm theo:
Hình thöùc hai maùi, hai ñaàu hoài bít ñoác, hay theo hình thöùc boán maùi, vôùi hai
maùi phuï hai ñaàu hoài goïi laø hai chaùi nhaø. Moãi chaùi nhaø goàm coù moät haøng coät quaân
(coù theå theâm moät haøng coät hieân), caùc haøng coät naøy xoay vuoâng goùc vôùi caùc haøng
coät trong caùc gian chính, hoaëc hình thöùc 8 maùi choàng dieâm.
- Truyeàn thoáng ngöôøi Vieät thöôøng laøm theo nhaø theo cô soá leû:
• Phöông ñình 1 gian chính giöõa, boán xung quanh heä coät quaân ñaúng höôùng;
• Nhaø 3 gian;
• Nhaø 5 gian hay nhaø 3 gian 2 traùi;
Vì Giaû thuû laø kieåu vì vöøa chòu löïc, vöøa trang trí. Nhöõng boä vì söû duïng
trong nhaø ôû, nhaø thôø, mieáu ñình, caùc daõy haønh lang trong caùc laêng, laø nhöõng bieåu
hieän ñaëc saéc cuûa kyõ thuaät xaây caát baèng goã, vöøa chaéc, nheï, tieát kieäm, vöøa ñeïp
vöøa caân ñoái raát töï nhieân.
Kyõ thuaät chaïm troå, sôn son thieáp vaøng, khaûm xaø cöø, gheùp söù treân caùc vaùn
nong trong caùc ngoâi nhaø coå ôû ngoaïi oâ Hueá raát ñeïp, tuy phaàn lôùn ñeà taøi trang trí
xuaát xöù taïi Trung Quoác, nhöng ñaõ ñöôïc Vieät Nam hoaù vaø theå hieän raát Hueá.
Maøu saéc trong ngoâi nhaø chuû yeáu laø maøu töï nhieân cuûa vaät lieäu, söï phoái hôïp
giöõa maøu naâu baïc cuûa goã, maøu ñoû cuûa gaïch ngoùi, maøu traéng cuûa voâi, thaáp thoaùng
döôùi nhöõng taùn laù xanh, thaät voâ cuøng haøi hoøa. Ngoaøi ra kyõ thuaät khaûm söù qua
trang trí bôø chaûy, caùc chaïm troå tinh vi kheùo leùo treân caùc vì, keøo, xuyeân.
Phuï luïc 2.2 : Toå chöùc maët baèng vaø khoâng gian kieán truùc nhaø truyeàn thoáng
Phuï luïc 2.3: Nhöõng kinh nghieäm daân gian trong toå chöùc kieán truùc Vieät Nam

- Khai thác yếu tố kiến trúc truyền thống trong các công trình phục vụ du lịch ở phía Nam

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

- Khai thác yếu tố kiến trúc truyền thống trong các công trình phục vụ du lịch ở phía Nam

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC TP.HỒ CHÍ MINH

TRAÀN GIANG CHAÂU

KHAI THAÙC YEÁU TOÁ KIEÁN TRUÙC TRUYEÀN THOÁNG

Chuyên ngành: KIẾN TRÚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KIẾN TRÚC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PHAÀN 1: MÔÛ ÑAÀU

PHAÀN 2: NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU Trang

CHÖÔNG 1: TOÅNG QUAN VEÀ VIEÄC KHAI THAÙC YEÁU TOÁ

KTTT TRONG CAÙC COÂNG TRÌNH PHUÏC VUÏ DU LÒCH ÔÛ VN

1.3 Keát luaän ………………………………………. 28

2.2 KT phuïc vuï du lòch vaø vai troø cuûa KTTT

3.1 Caùc nguyeân taéc chung ……………………………………………….. 62

PHAÀN 3: KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ

1. KEÁT LUAÄN: ……………………………………………. 79

2. KIEÁN NGHÒ: ……………………………………………. 80

1. LYÙ DO CHOÏN ÑEÀ TAØI

2. MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU, MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU

2.1 MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU

2.2 MUÏC ÑÍCH NGHIEÂN CÖÙU

3. NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ TAØI

4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU

5. ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU VAØ GIÔÙI HAÏN ÑEÀ TAØI

6. ÑOÙNG GOÙP ÑEÀ TAØI

PHAÀN 2: NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU

TRONG CAÙC COÂNG TRÌNH PHUÏC VUÏ DU LÒCH ÔÛ VIEÄT NAM

1.1.1.1 Thuøy Döông Resort

1.1.1.2 Anoasis Beach Resort

1.1.1.3 Long Haûi Beach Resort

1.1.1.4 Ñaùnh giaù chung

1.1.2.1 Palm Garden Resort

1.1.2.2 Sandy Beach Resort

1.1.2.3 The Nam Haûi Resort

1.1.2.4 Ñaùnh giaù chung

1.1.3.1 Thaùc Ña Resort

1.1.3.2 Tam Ñaûo Belvedere Resort

1.1.3.3 AÂu Laïc Resort

1.1.3.4 Ñaùnh giaù chung

moät soá nöôùc trong khu vöïc

1.2.1.1 Amanpuri Resort

1.2.1.2 Amansara Resort

1.2.1.3 Amanpulo Resort

moät soá nöôùc khaùc treân theá giôùi

1.2.2.1 Amanyara Resort

1.2.2.2 Amanbagh Resort

1.2.2.3 Khu du lòch AMAN-I-KHAÙS-INDIA

- Nhaän xeùt veà khu Resort

1.2.3 Ñaùnh giaù chung

1.3 Keát luaän

2.1.1 Nhöõng theå loaïi cuûa KTTT

2.1.1.1 Caùc coâng trình KT cung ñình

2.1.1.2 Caùc coâng trình KT toân giaùo

2.1.1.3 Caùc coâng trình KT daân gian

- Kieán truùc Ñình laøng

boä noùi rieâng

- Ñieàu kieän khí haäu (höôùng, che naéng, che gioù…)

- Ñieàu kieän caûnh quan, moâi tröôøng töï nhieân

2. 1.2.2 Khai thaùc toát nhöõng ñieàu kieän xaõ hoäi ôû VN

+ Loái soáng: Gaén boù vôùi thieân nhieân

+ Söû duïng thuyeát tam taøi vaø thuaät phong thuûy

• Thuyeát tam taøi (Thieân – Ñòa – Nhaân):

• Trieát lyù aâm döông