Professional Documents
Culture Documents
BT TỰ LUẬN HYDROCARBON KHÔNG NO HÓA 11 NGÀY 1 12 2023
BT TỰ LUẬN HYDROCARBON KHÔNG NO HÓA 11 NGÀY 1 12 2023
ALKENE VÀ ALKYNE
1/12/2023
GV: Lê Thị Quỳnh Nhi
BÀI TẬP TỰ LUẬN
DẠNG 1: ĐỒNG PHÂN, DANH PHÁP ALKENE VÀ ALKYNE
Câu 1: Viết đồng phân cấu tạo và gọi tên theo danh pháp thay thế của alkene có công thức phân tử C4H8 ,
C5H10. Alkene nào có đồng phân hình học thì viết đồng phân hình học của anlkene đó.
Câu 2: Viết đồng phân cấu tạo và gọi tên theo danh pháp thay thế của alkyne có công thức phân tử
C4H6,C5H8, C6H10.
Câu 3: Gọi tên IUPAC của các alkene có công thức sau đây :
1) CH2= CH2CH3
2) CH2=CHCH2CH3
3) CH3CH=CHCH3
4) CH2 =C(CH3)CH3
5) 6)
CH3 CH CH2 CH=CH2 CH3 CH CH CH=CH2
CH3 CH3 C2H5
CH2= C(CH3)-CH2-CH3
2,2-dimethylhex-3-
ene
4-ethyl-2,3,4-
trimethylhept-2-ene
Câu 5. [KNTT - SGK] Trong các chất sau, chất nào có đồng phân hình học?
a) CH2=CH-CH3.
b) CH3-CH2-CH=CH-CH3.
c) CH3-C(CH3)=CH-CH3.
d) CH2=CH-CH2-CH3.
Câu 6. [CTST - SGK] Viết công thức cấu tạo các alkene và alkyne sau:
a) but-2-ene
b) 2-methylpropene
c) pent-2-yne
a) b) c) d)
Câu 10. [CD - SGK] Gọi tên các chất có công thức cấu tạo sau:
CH 3 − CH 2 − C − CH 3
a) b) CH3 − CH 2 − C C − CH 3 c) HC C − CH 2 − CH3
CH 2
Câu 11. [CD - SGK] Cho biết công thức cấu tạo và gọi tên của alkene, alkyne mà khi hydrogen hóa tạo
thành butane.
Câu 12. [CD - SGK] Viết công thức cấu tạo của các chất có tên dưới đây:
a) pent – 2 – ene b) 2-methylbut –2 – ene
c) 3-methylbut –1 – yne d) 2-methylpropene
Câu 13 (SBT - CTST). Viết công thức khung phân tử của:
a) propene.
b) pent-1-ene.
c) 3-methylpent-1-yne.
d) cis-pent-2-ene.
e) trans-pent-2-ene
Câu 14 (SBT - CTST). Viết công thức cấu tạo và gọi tên tất cả các alkene và alkyne có công thức phân
tử lần lượt là C5H10 và C5H8. Trong tất cả các chất mà em đã liệt kê, chất nào có đồng phân hình học? Viết
công thức và gọi tên các đồng phân hình học đó.
Câu 15 (SBT - CTST). So sánh nhiệt độ sôi của các đồng phân cis, trans của cùng một phân tử alkene.
Giải thích và cho ví dụ minh họa
Câu 16 (SBT-CD): Viết công thức cấu tạo và gọi tên các alkene đồng phân cấu tạo có công thức phân tử
C5H10. Trong số các đồng phân này, có bao nhiêu chất có đồng phân hình học? Hãy viết tên đầy đủ của các
đồng phân hình học này.
Câu 17 (SBT-CD): Một số hydrocarbon mạch hở, đồng phân cấu tạo của nhau, trong phân tử có phần trăm
khối lượng carbon bằng 85,714%. Trên phổ khối lượng của một trong các chất trên có peak ion phân tử
ứng với giá trị m/z = 70. Viết công thức cấu tạo của các chất thoả mãn các đặc điểm trên.
DẠNG 2: TÍNH CHẤT VẬT LÍ, ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO ALKENE VÀ ALKYNE
Câu 1. [CTST - SGK] So sánh đặc điểm cấu tạo của phân tử alkene, alkyne và alkane.
Câu 2. [CTST - SGK] Giải thích tại sao trong các phân tử alkane, alkene và alkyne có cùng số nguyên tử
carbon thì số nguyên tử hydrogen lại giảm dần.
Câu 3. [CD - SGK] Thêm hex -1 -ene ( khối lượng riêng D = 0,67 g mL-1) vào mỗi ống nghiệm chứa nước
(D = 1,00 g mL-1) hoặc chloroform (CHCl3 có (D = 1,49 g mL-1) rồi lắc đều. Sau khi để yên vài phút,
trường hợp nào xảy ra sự phân lớp và khi đó chất nào ở lớp trên, chất nào ở lớp dưới?
Câu 4. [CD - SGK] Năng lượng liên kết của liên kết C–C (trong phân tử ethane) là 368 kJ mol -1 và năng
lượng liên kết của liên kết C=C (trong phân tử ethene) là 636 kJ mol-1. Hãy cho biết liên kết nào ( hay
) dễ bị bẻ gãy hơn khi phân tử tham gia phản ứng.
GV: Lê Thị Quỳnh Nhi – 0374715808 – THPT chuyên Lê Khiết 2
Câu 5. [CD - SGK] Dưới đây là hình ảnh các ống nghiệm chứa hexane và hex-1-ene sau khi được thêm
nước bromine rồi lắc đều.
a) Trong mỗi ống nghiệm, nước nằm trong lớp chất lỏng ở phí trên hay phía dưới?
b) Ống nghiệm nào chưa hexane, ống nghiệm nào chứa hex-1-ene? Giải thích sự khác nhau về màu sắc
giữa hai ống nghiệm?
Câu 6. [KNTT - SGK] Em hãy viết công thức electron, công thức Lewis của các hidrocarbon sau: C2H6,
C2H4, C2H2. Nhận xét sự khác nhau về đặc điểm liên kết trong phân tử của ba hidrocarbon trên.
Câu 7 (SBT - CTST). Cho các phân tử alkene có công thức khung phân tử dưới đây:
A. B.
C. D.
Viết phương trình hóa học tổng hợp các polymer đó từ các alkene tương ứng.
Câu 11. [KNTT – SBT] Dự đoán sản phẩm chính cho mỗi phản ứng sau đây và gọi tên các sản phẩm đó.
Câu 12. [KNTT – SBT] Dự đoán sản phẩm chính cho mỗi phản ứng sau đây và gọi tên các sản phẩm đó.
Câu 13. [KNTT – SBT] Dự đoán các chất A, B, C, D trong sơ đồ chuyển hóa điều chế poli(vinylchloride)
sau đây và viết các phương trình hóa học:
GV: Lê Thị Quỳnh Nhi – 0374715808 – THPT chuyên Lê Khiết 5
Câu 14(SBT - CTST). Hoàn thành các phương trình phản ứng sau (nêu rõ sản phẩm chính, phụ nếu có)
a. CH3-CH2-CH=CH2 + Br2 ⎯⎯ →
b. CH C − CH3 + Br2 ⎯⎯→
1:2
c. CH3-CH2-CH=CH2 + HBr ⎯⎯
→
d. CH3 − C C − CH3 + HCl ⎯⎯⎯⎯
HgSO4 ,1:1
→
e. CH3 − CH 2 − C C − CH 2 − CH3 + H 2O ⎯⎯⎯⎯
HgSO4 ,1:1
→
f. CH2=CCl-CH3 + HCl ⎯⎯ →
Câu 15(SBT - CTST). Khi cho ethylene phản ứng với nước bromine, bên cạnh sản phẩm 1,2-
dibromoethane, người ta còn thu được sản phẩm 2-bromoethanol có công thức như sau:
Câu 17 (SBT-CD): Khi sục hai dòng khí như nhau của ethylene và acetylene vào dung dịch KMnO4 thấy
ethylene làm nhạt màu dung dịch nhanh hơn acetylene. Hãy giải thích nguyên nhân.
Câu 1: Dẫn 1,2395 lít hydrocarbon X (đkc) vào dung dịch bromine thì làm mất màu vừa đủ dung dịch chứa
8 gam bromine cho ra sản phẩm có hàm lượng bromine đạt 69,56%. Tìm công thức phân tử của X
Câu 2: Cho 4,958 lít (đkc) một hydrocarbon A tác dụng vừa đủ với 400 mL dung dịch bromine 1M được
sản phẩm chứa 85,56% bromine về khối lượng. Xác định công thức phân tử của A.
Câu 3: Cho 9,916 L(đkc) alkene X qua dung dịch bromine dư. Sau phản ứng thấy khối lượng bình bromine
tăng 22,4 gam. Biết X có đồng phân hình học. Xác định công thức cấu tạo của X là
Câu 4: Một hydrocarbon A cộng dung dịch bromine tạo dẫn xuất B chứa 92,48% bromine về khối lượng.
Xác định công thức cấu tạo của B.
Câu 5: Cho hydrocarbon X phản ứng với bromine (trong dung dịch) theo tỉ lệ mol 1 : 1, thu được chất hữu
cơ Y (chứa 74,08% Br về khối lượng). Khi X phản ứng với HBr thì thu được hai sản phẩm hữu cơ khác
nhau. Xác định công thức cấu tạo và tên gọi của X.
Câu 6: Dẫn 3,7185 lít (đkc) hỗn hợp X gồm 2 alkene là đồng đẳng kế tiếp vào bình nước brom dư, thấy
khối lượng bình tăng thêm 7,7 gam.
a. Xác định công thức phân tử của 2 alkene l
b. Tính thành phần phần % về thể tích của hai alkene.
Câu 7: Hydrocarbon X cộng HCl theo tỉ lệ mol 1:1 tạo sản phẩm có hàm lượng chlorine là 55,04%. Xác
định công thức phân tử X.
Câu 8: Hỗn hợp X gồm hai alkene kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng. Đốt cháy hoàn toàn 5 lít X cần vừa
đủ 18 lít khí oxygen (các thể tích khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất).
a. Xác định công thức phân tử của hai alkene.
b. Hydrate hóa một thể tích X trong điều kiện thích hợp thu được hỗn hợp alcohol Y, trong đó tỉ lệ về khối
lượng của các alcohol bậc 1 so với alcohol bậc 2 là 28 : 15. Tính thành phần phần trăm khối lượng của mỗi
alcohol trong hỗn hợp Y
Câu 9: Cho H2 và 1 alkene có thể tích bằng nhau qua Ni đun nóng ta được hỗn hợp A. Biết tỉ khối hơi của
A đối với H2 là 23,2. Hiệu suất phản ứng hydrogen hoá là 75%. Xác định công thức phân tử alkene
Câu 1: Để khử hoàn toàn 200 mL dung dịch KMnO4 0,2M tạo thành chất rắn màu nâu đen cần V lít khí
C2H4 (ở đkc). Giá trị tối thiểu của V là :
Câu 2: Hỗn hợp gồm hydrocarbon X và oxi có tỉ lệ số mol tương ứng là 1:10. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp
trên thu được hỗn hợp khí Y. Cho Y qua dung dịch H2SO4 đặc, thu được hỗn hợp khí Z có tỉ khối đối với
hydrogen bằng 19. Xác định công thức phân tử của X.
Câu 3: Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol alkene X thu được CO2 và hơi nước. Hấp thụ hoàn toàn sản phẩm bằng
100 gam dung dịch NaOH 21,62% thu được dung dịch mới trong đó nồng độ của NaOH chỉ còn 5%. Xác
định công thức phân tử đúng của X .
Câu 1: Dẫn 17,4 gam hỗn hợp khí X gồm propyne và but-2-yne lội thật chậm qua bình đựng dung dịch
AgNO3/NH3 dư thấy có 44,1 gam kết tủa xuất hiện. Tính phần trăm thể tích của mỗi khí trong X .
DẠNG 8: CÁC DẠNG BÀI TOÁN LIÊN QUAN THỰC TẾ, PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC
Câu 1 (SBT hóa 11 - CTST):
Cho 3 hydrocarbon X,Y, Z đều có 2 nguyên tử C trong phân tử. Số nguyên tử H trong các phân tử tăng dần
theo thứ tự X, Y, Z.
a)Viết công thức cấu tạo X,Y,Z.
b)Viết phương trình đốt cháy hoàn toàn X,Y,Z với hệ số nguyên tối giản.
c) Tính biến thiên enthalpy của mỗi phản ứng dựa vào enthalpy tạo thành tiêu chuẩn trong bảng sau.
Chất X(g) Y(g) Z(g) CO2(g) H2O(g)
H 0 (kJ/mol)
f 298
+227,0 +52,47 -84,67 -393,5 -241,82
d)Từ kết quả tính toán đưa ra kết luận về ứng dụng của phản ứng đốt cháy X,Y,Z trong thực tiễn.
Câu 2 (SBT hóa 11 - CTST):
Một xe tải đang vận chuyển đất đèn (thành phần chính là CaC2 và CaO) gặp mưa xảy ra sự cố, xe tải đã
bốc cháy.
a)Viết phản ứng của CaC2 và CaO với nước.
b) Xe tải bốc cháy do các phản ứng trên tỏa nhiệt kích thích phản ứng cháy của acetylene:
0
t
C2H2(g) + 2,5O2(g) ⎯⎯ → 2CO2(g) + H2O(g)
Dựa vào bảng năng lượng liên kết, tính biến thiên enthalpy của phản ứng trên. Cho biết phản ứng tỏa nhiệt
hay thu nhiệt.
Chất C2H2(g) CO2(g) H2O(g)
H (kJ/mol)
0
f 298
+227,0 -393,5 -241,82
Câu 3 (SBT hóa 11 - CTST):
Cho phương trình hóa học của phản ứng:
C2H4(g) + H2O(l) ⎯⎯ → C2H5OH (l)
Tính biến thiên enthalpy của phản ứng theo nhiệt tạo thành chuẩn của các chất theo bảng sau:
Chất C2H4(g) C2H5OH (l) H2O(l)
f H 298
0
(kJ/mol) +52,47 -277,63 -285,84
Câu 4 (SGK hóa 11 - KNTT):
Từ số liệu năng lượng liên kết:
Liên kết C–C C–H O=O C=O O–H
Eb(kJ/mol) 346 418 494 732 459
a) Hãy viết phương trình phản ứng tạo thành propene từ propylene
b) Viết phương trình phản ứng xảy ra khi dẫn khí propene lần lượt qua các dung dịch HBr, dung dịch
bromine, dung dịch KMnO4.
c) Nếu trùng hợp 4,20 tấn propene (điều kiện nhiệt độ, áp suất, xúc tác) thu được 2,52 tấn polypropylene
(PP). Hiệu suất của phản ứng trùng hợp là?
Câu 7. Một hỗn hợp gồm C2H2 và đồng đẳng A của acetylene có tỷ lệ mol 1:1. Chia hỗn hợp thành 2
phần bằng nhau:
+ Phần 1 tác dụng vừa đủ với 9,916 lít H2 (đkc) tạo hidrocarbon no.
+ Phần 2 tác dụng với 300ml dung dịch AgNO3 1M trong NH3 thu được 40,1g kết tủa.
(a) Tên gọi của A là?
(b) Nếu đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp trên rồi cho sản phẩm cháy qua bình nước vôi trong dư (Ca(OH)2)
thì khối lượng bình tăng thêm bao nhiêu?
Câu 8. Calcium carbide hay đất đèn là một hợp chất vô cơ có công thức CaC 2. Đất đèn được ứng dụng
rộng rãi trong nhiều ngành như giao thông vận tải, nông nghiệp, công nghiệp, sản xuất hàng tiêu dùng.
Ngoài ra trong đời sống người ta còn sử dụng đất đèn để ủ trái cây kích thích để trái cây nhanh, chín một
cách nhân tạo. Tuy nhiên cách này hiện nay đã bị cấm ở 1 số nước vì trong quá trình ủ đất đèn giải phóng
một số hợp chất làm trái cây nhiễm độc. Đặc biệt công dụng quan trọng nhất của đất đèn là được sử dụng
để sản xuất đèn xì acetylene.
a) Hãy viết phương trình biểu diễn phản ứng sản xuất acetylene từ đất đèn và hơi nước?
GV: Lê Thị Quỳnh Nhi – 0374715808 – THPT chuyên Lê Khiết 11
b) Nếu có 20 gam một mẩu CaC2 (có lẫn tạp chất trơ) tác dụng với nước dư thu được 7,437 lít khí acetylene
(đkc). Cho rằng phản ứng xảy ra hoàn toàn. Độ tinh khiết của mẩu CaC2 là bao nhiêu?
c) Cho phản ứng đốt cháy methane và acetylene:
o
CH4(g) + 2O2(g) ⎯⎯→ CO2(g) + 2H2O(l) Δ r H o298 = - 890,36 kJ
t
a) Công thức phân tử và công thức cấu tạo của ethylene là?
b) Với cây cao su nguyên sinh, áp khí ethylene từ dưới gốc cây lên 0,6m-1,2m, với cây đã mở miệng cạo
thì áp khí trên miệng cạo 20cm. Tiến hành đóng nắp chóp và bơm khí vào túi khí cho cây hấp thụ dần. Lần
đầu sẽ bơm 100cc (1cc tương đương 1ml) và các lần sau sẽ giảm xuống 70cc. Trong công nghiệp, ethylene
được điều chế từ phương pháp dehydro hóa ethane với xúc tác, 5000C. Vậy để bơm vào 60cc (đkc) khí
ethylene vào cây cao su thì người ta cần dùng bao nhiêu miligam ethane?
Câu 10. Khi sản xuất đất đèn ta thu được hỗn hợp rắn A gồm CaC2, Ca và CaO. Cho 5,52 gam A tác dụng
hết với nước thì thu được 2,479 lít (đkc) hỗn hợp khí X và dung dịch Y. Tỉ khối của X so với methane bằng
0,725.
a) Tính khối lượng các chất trong A.
b) Để trung hòa hết dung dịch Y thì cần bao nhiêu ml dung dịch HCl 0,5M?
c) Đun nóng toàn bộ hỗn hợp X với xúc tác Ni, sau một thời gian thu được hỗn hợp khí Z. Dẫn hỗn hợp Z
qua dung dịch nước bromine dư, thấy bình bromine tăng 0,3 gam và còn lại V lít (đkc) hỗn hợp khí T không
bị hấp thụ. Tỉ khối của T so với H2 bằng 2,15. Giá trị của V là:
Câu 11. Vì sao khi ném đất đèn xuống ao làm cá chết?
Câu 12. Một trong những ứng dụng của acetylene là làm nhiên liệu trong đèn xì để hàn và cắt kim loại.
Hãy giải thích tại sao người ta không dùng ethane thay cho acetylene , mặc dù nhiệt đốt cháy ở cùng
điều kiện của ethane (1562 kJ/mol) cao hơn của acetylene (1302 kJ/mol)?
DẠNG 9: ĐIỀU CHẾ, ỨNG DỤNG, ẢNH HƯỞNG ĐẾN MÔI TRƯỜNG CỦA ALKENE
VÀ ALKYNE
Câu 1:
Chất tẩy rửa alkyl sulfonate LAS (linear alkyl sulfonate) có thành phần chính là 1- hexadecen tức là
alkene C12 mạch thẳng. Alkyl mạch không nhánh của LAS làm cho phân tử dễ phân hủy sinh học. Hiện
nay, LAS được sử dụng thay thế LABSA (Sodium Linear alkylbenzene sulfonate) vì khó bị phân hủy sinh
học.
Viết sơ đồ của phản ứng oligomer hóa ethylene khi n =2 và n = 6 để điều chế các alkene mạch không phân
nhánh, có nối đôi ở đầu mạch carbon.
Câu 2. [KNTT - SGK] Sự ra đời của hóa học alkene khoảng giữa thế kỉ XX là một dấu mốc quan trọng
tạo nên bước đột phá cho sự phát triến mạnh mẽ của công nghiệp hóa học hữu cơ.
Vậy, alkene, alkyne có vai trò quan trọng như thế nào trong hóa học nói chung và hóa hữu cơ nói riêng?
Câu 3. [KNTT - SGK] Vận dụng các kiến thức về alkene, alkyne để giải thích được các vai trò quan trọng
của alkene và alkyne trong công nghiệp hóa học, công nghiệp dược phẩm, vật liệu...
Câu 4. [CD – SGK] Ở nhiệt độ cao và có mặt của dung dịch sulfuric acid đặc, ethanol ( CH3CH2OH) bị
chuyển hóa thành ethylene và nước.
a) Viết phương trình hóa học của phản ứng xảy ra.
b) Vì sao cần dẫn khí từ ống nghiệm điều chế ethylene qua ống có chứa mẩu bông tẩm dung dịch NaOH
đặc?
GV: Lê Thị Quỳnh Nhi – 0374715808 – THPT chuyên Lê Khiết 13
Câu 5. [CTST - SGK]
Trong thí nghiệm điều chế và thử tính chất của ethylene trong phòng thí nghiệm
Điều chế và thử tính chất của ethylene trong phòng thí nghiệm
a. Tại sao phải dẫn khí đi qua ống nghiệm có nhánh đựng dung dịch NaOH trong thí nghiệm.
b. Viết phương trình hóa học của phản ứng điều chế và thử tính chất C2H4 trong thí nghiệm.
Điều chế và thử tính chất của actylene trong phòng thí nghiệm
Câu 7. [CTST - SGK] Tại sao acetylen được dùng làm nhiên liệu trong đèn xì oxy-acetylen mà không
dùng ethylene?
Câu 8. [CTST - SGK]
Vì sao không được dùng nước dập tắt đám cháy có mặt đất đèn (có thành phần chính là CaC2)?
Câu 9. [CD – SGK] Thực vật có xu hướng sinh ra nhiều ethylene hơn khi bị thương tổn hay gặp điều kiện
bất lợi ( hạn hán, ngập úng,... Vì sao khi bày bán trong siêu thị, rau thường được chứa trong các túi nylon
có lỗ?
GV: Lê Thị Quỳnh Nhi – 0374715808 – THPT chuyên Lê Khiết 14
Câu 10. [CD - SGK] Trong một phương pháp tổng hợp polyethylene (PE), các phân tử ethylene đã được
hòa tan trong dung môi phản ứng với nhau để tạo thành polymer. Có thể sử dụng methyl alcohol, nước,
cyclohexane hay hex-1-ene làm dung môi cho phản ứng trùng hợp PE được không? Giải thích?
Câu 11(SBT - CTST). Có một số loại trái cây chưa chín mà chúng ta lại muốn được sớm thưởng thức
chúng, chẳng hạn một quả bơ, xoài, ... Có một cách giải quyết đơn giản là cho quả bơ vào túi giấy cùng với
vài quả chuối, bơ sẽ chín nhanh hơn nhiều. Giải thích cách làm trên.
Câu 12(SBT - CTST). Nhu cầu sử dụng PVC trên toàn thế giới liên tục tăng trong các năm qua. Để thu
được PVC, cần đi từ monomer là vinyl chloride. Có thể điều chế vinyl chloride từ acetylene hoặc
ethylene. Một trong những cách điều chế vinyl chloride từ ethylene hiện nay là theo sơ đồ
− HCl ,500 C
C2 H 4 ⎯⎯ →( X ) ⎯⎯⎯⎯⎯ → CH 2 = CH − Cl
0
Cl2
Câu 15 (SBT-CD): Nhiệt đốt cháy của một số chất như sau: ethane: 1 570 kJ mol-1; methane: 783 kJ mol-
1
; acetylene: 1 300 kJ mol-1. Vì sao trong hàn, cắt kim loại, người ta dùng acetylene được điều chế từ
calcium carbide CaC2 (thành phần chính của đất đèn) mà không dùng ethane?
Câu 16 (SBT-CD): Trước đây, công nghiệp hoá học hữu cơ sử dụng rất nhiều acetylene làm nguyên liệu
đầu. Ngày nay, acetylene được thay thế bằng ethylene. Hãy tìm hiểu và giải thích lí do của sự thay đổi này.