Professional Documents
Culture Documents
■ Kompleks
■ Pormal
■ Tumpak
■ Obhetibo
■ Eksplisit
■ Wasto
■ Responsible
■ Malinaw ang Layunin
■ Malinaw na Pananaw
■ May Pokus
Halimbawa:
■ Kritikal na sanaysay
■ Panunuring Pampanitikan
■ Term Paper o Pamanahong Papel
■ Suring- Basa
■ Tesis
■ Project Feasibility Study
■ Abstrak
■ Sipnosis
■ Aklat
■ Pagsasaling Wika
■ Akademikong Sanaysay
■ Konseptong Papel
■ Antolohiya
■ ✓Journalistik
-saklaw nito ang pagsulat ng balita, editorial,
kolum, anunsiyo at iba pang akdang karaniwang
nakikita sa pahayagan o magasin. Ito rin ay estilo
ng pagsulat kung saan ito ay naglalaman ng mga
importante at detalyadong impormasyon tungkol sa
mga iba't- ibang pangyayari sa loob at labas ng
bansa.
Uri ng Journalistik na Pagsulat
■ 1. Pansariling Tala
- pagtatala ng mga pang araw araw na
karanasan.
Halimbawa: Talaarawan o Diary
■ 2. Gamit saPahayagan
- layunin nito n makapaglathala sa
pahayagan.
Halimbawa: News o balita, editoryal, komemtaryo,
dokumentaryo, lathalain
✓Reperensyal
- uri ng pagsulat na naglalayonh
magrekomenda ng iba pang sanggunian hinggil sa
isang paksa.
Halimbawa:
■ Teksbuk
■ Pamanahong Papel
■ Disertasyon o Tesis
■ Interbyu
■ Bibliyograpiya
■ Indeks
Mga katangian Ng Pagsulat Ng
Reperensyal
■ Nagbibigay ng pangunahing ideya ang tesis
■ Nababatay sa katotohanan ang ebidensya
■ Walang kinikilingan sa paghahatid ng impormasyon
■ Ang konklusyong lohikal ay nalilikha mula sa mga
inilatag na katotohanan
✓Propesyonal
■ Ito ay isang uri ng pagsulat na nakatuon o ekslusib
sa isang tiyak napropesyon. Saklaw ng ganitong uri
ng pagsulat ang alinmang nakasulat
nakomunikasyon na ipinalaganap o ipinaskil sa
publikoIto'y binubuo ng mga tekstong dinubuho
upang tuluyan o hindi tuluyang makaapekto sa mga
mambabasa na tumugon, mang-udyok,
magturo,manghikayat, magbigay impormasyon,
kaalaman at mga pananaw, magpatibay ng mga
ibinabahaging hangarin at iba pa.
Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat Ng
Pamanahong Papel
■ 1. Alamin ang mga pangangailangang ibinigay ng
propesor sa pagbuo ng pamanahong papel.Bahagi
rito ang pipiling paksa, pormat at istilo ng
pananaliksik, deadline at iba pang kasunduan (oras
ng konsultasyon, bilang ng pahina atbp.)
■ 2. Siguraduhing naaprubahan ng iyong propesor ang
paksang napili.
■ 3. Tupdin ang mga iminungkahing hakbang sa
■ pagbuo ng pananaliksik papel. Ang pagmamadali o
shortcut ay makakaapekto sa kalidad ng
pananaliksik papel
■ 4. Laging kilalanin ang pinagkunan ng mga
impormasyon. Ito ay maaaring awtor, aklato nasa
anyong multi media. Iwasan ang pladyerismo.
■ 5. Itago ang lahat ng mga sangguniang ginamit
■ 6. Tiyakin na ang tentatibong bibliograpiya ay
updated Itala ang pinakahulingsanggunian na
ginamit. Mainam na gumamit ng talahanayan.
■ 7. Magkaroon nang maayos na sistema.
■ 8. Alamin ang kahinaan at harapin ang kinatatakutan.
■ 9.Magtakda ng iskedyul o timetable
■ 10. Sumangguni sa propesor kung may paglilinaw at mga
tanong.
Malikhain
- masining
ang uring ito ng pagsulat. Ang pokus dito ay ang
imahinasyon ng manunulat bagamat maaaring fiksyonal at di-
fiksyonal ang akdang isinusulat.
Halimbawa:
pagsulat ng tula
Nobela
maikling katha
PAGSULAT BATAY SA
NAKIKITA, NAAAMOY,
NARIRINIG, NADARAMA AT
NALALASAHAN Taga-pagulat:
Lissavel Del Agua
Jay r Milano
Mary Jhoy Garay
Makikita na may pagkakaugnay ang wika sa limang pandama (senses) at
ang lahat na ito ay may pagkakaugnay sa kultura. Katulad na lamang sa
paksa ng paggamit sa limang pandama – paningin, pandinig, pang-amoy,
panlasa at pandama at bigyan ang mga ito ng ibang kahulugan base sa
ibig natin sabihin. May ilan ding mga kategorya kung saan madalas
gamitin ang mga salitang ito sa ibang kahulugan. Ilan na rito ay ang
paglalarawan sa isang relasyon o sa karanasan. Sa partikular na aspeto
ng panlasa, itatangka ang paglista ng iba’t ibang mga salita at parirala
mula sa iba't ibang wika sa Pilipinas na tumutugon sa ganang relasyon o
karanasan. Kasama na rin dito ang mga katumbas ng mga salita –
matamis, maalat, maasim at iba pang lasa sa Tagalog – sa ilang mga
pangunahing wika sa Pilipinas Sa pagsulat ng batay sa nakikita, naaamoy,
naririnig, nadarama at nalalasahan pumapasok ang paglalarawan.
Ang paglalarawan ay isang paraan ng pang araw-araw na
pagpapahayag na dapat nating matutunan. May tatlong paraan
ng paglalarawan: Ang paglalarawan ay isang anyo o paraan ng
pagpapahayag ng mga kaisipan o pala- palagay. Maaring tungkol
sa tao, hayop, bagay, lugar at pangyayari. Ginagamitan ito ng
makulay, mahuhugis at maaanyo at ibang mapapandamang
(naamoy, nalalasahan, naririnig) pananalita
⚫ batay sa pandama – nakita, naamoy, nalasahan, nahawakan,
at narinig
⚫ batay sa nararamdaman – bugso ng damdamin.
⚫ batay sa observasyon – batay sa observasyon ng mga
nagyayari.
Ang paglalarawan ay isang anyo o paraan ng pagpapahayag ng
mga kaisipan o pala-palagay. Maaaring tungkol sa tao, hayo,
bagay, lugar at pangyayari. Ginagamitan ito ng makulay,
mahuhugis at maanyo at ibang mapapandamang (naaamoy,
nalalasahan, naririnig) pananalita.
B. Mga Tayutay
■ Ang tayutay ay salita o isang pahayag na ginagamit upang
bigyan diin ang isang kaisipan o damdamin. Ito’y isang paraan
ng pagpapaganda sa sining ng pagsulat at paggamit ng mga
anyong pananalita. Ito ay sinadyang paglayo sa karaniwan
paggamit ng salita upang gawing mabisa, matalinhaga,
makulay at kaakit – akit ang pagpapahayag.
1. Simili o Pagkakatulad
– di tiyak na paghahambing ng dalawang magkaibang bagay
ginagamitan ito ng mga salitang: tulad ng, paris ng, kawangis ng,
tila, sing – sim, magkasing at iba pa.
Halimbawa:
■ Ikaw ay kagaya ng ibong lumilipad.
■ Ang kagandahan mo ay tulad ng isang anghel.
2. Metapora o Pagwawangis
- tiyak na paghahambing ngunit hindi na ginagamitan ng
pangatnig. Nagpapahayag ito ng paghahambing na nakalapat sa
mga pangalan, gawain, tawag o katangian ng mga bagay na
inihahambing.
Halimbawa:
■ Ang kanyang mga kamay ay yelong dumampi sa aking pisngi.
■ Matigas na bakal ang kamao ng boksingero.
3. Personipikasyon o Pagtatao
- ginagamit upang bigyang buhay, pagtaglayin ng mga katangiang
pantao; talino, gawi, kilos ang mga bagay na walang buhay sa
pamamagitan ng mga pananalita na nagsasaad ng kilos.
■ Ang mga bituin ay kumikindat sa akin.
■ Sumasayaw ang dahon sa pag ihip ng hangin.
4. Apostrope o Pantawag
- Isang panawagan o pakiusap sa isang bagay na tila ito ay isang tao.
Halimbawa:
■ Parang nabiyak ang aking ulo sa kakaisip sa ginawa mo.
■ Ang pagmamahal ko sayo ay singlayo ng buwan.
5. Pag uulit o Aliterasyon
- ang unang titik o unang pantig ay pare – pareho.
Halimbawa:
■ Ulan, ulan kami’y lubayan na.
■ Masarap magluto ang aking manugang.
6. Anapora
Pag uulit ng isang salitang nasa unahan ng isang pahayag o
isang sugnay.
Halimbawa:
■ Ang bagay ay gawa ng lahat, para sa lahat at galing sa lahat.
■ Mas makapangyarihan ang pamahalaan, kontrolado ng
pamahalaan at dapat kang sumunod sa pamahalaan.
7. Panghihimig o Onomatopeya
- Ito ang paggamit ng mga salitang kung ano ang tunog ay siyang
kahulugan.
Halimbawa:
■ Ang busina ng bus ay nangingibabaw sa kalye.
■ Naririnig ko ang tiktok ng orasan.
8. Pag – uyam o Ironiya - Isang uri ng ironya na ipinapahiwatig ang
nais iparating sa huli, madalas nakakasakit ito ng damdamin.
Halimbawa:
■ Napakaganda niya kapag nakatalikod.
■ Maganda ang boses niya kasing – ganda ng kokak ng palaka.
9. Senekdoke o Pagpapalit Saklaw – Isang bagay, konseptong
kaisipan, Isang bahagi ng kabuuan ang binabanggit.
Halimbawa:
■ Kahit sirain mo pa ang aking kamay. ( kamay – pangarap)
■ Hanggang mawasak mo ang aking puso. ( puso – damdamin).
10. Pagpapalit tawag o metonymy - lto’y pagpapalit ng katawagan
ng mga bagay na magkakaugnay, hindi sa kahambingan kundi sa
kaugnayan.
Halimbawa:
■ Iniligtas niya ako, siya ang aking superman.
■ Ang anghel sa kanilang tahanan ay malusog na sanggol.
11. Pasukdol - pataas ng paghahanay ng mga kaisipan ayon sa
kahalagahan nito mula sa pinaka mababa patungo sa pinaka
mataas na antas.
Halimbawa:
■ Tumatanggap siya ng mga palakpak ( papuri ) sa kanyang
tagumpay.
■ Ibinigay sa kanya ang korona ( posisyon ) ng pagkapangulo.
12. Pagtanggi o Litotes
– gumagamit ng hindi na nagbabadya ng pagsalungat o di pag
sang ayon. Ito ay may himig ng pagkukunwari, isang kabaliktaran
ng ibig sabihin.
Halimbawa:
■ Siya ay hindi isang kriminal.
■ Hindi mo ako maloloko.
13. Pagmamalabis o Hyperbole
-lubhang nagpapakita ng kalabisan na imposibleng mangyari sa
kalagayan ng tao, bagay o pangyayari. “ sobrang paglalarawan”
Halimbawa:
■ Bumabaha ng dugo sa lansangan.
14. Paglilipat Wika o Transferred Epithet.
- gumagamit ng pang – uri upang bigyang paglalarawan ang mga bagay.
halimbawa:
■ Ang masayang larawan ni pedro ay nagpapakita ng kanyang
emosyon.
15. Tanong Retorical o Rhetorical
- pahayag na anyong patanong na hindi naman nangangailangan ng
sagot.
Halimbawa:
■ Wala na bang pag- asa na makaahon tayo sa kahirapan nang dahil
sa mga sunod-sunod na problema natin?
■ Kailan ba masusupil ang paggamit sa ipinagbabawal na gamot?
16. Pagdaramdam o Exclamatory
- Ito ay naglalarawan sa mga karaniwang damdamin.
■ Kailan lamang ay sumasayaw ka sa kaligayahan at punong-
puno ng buhay, ngayon ay isa ka nang malamig na bangkay at
ni bakas ng dati mong kasiglahan ay wala na akong makita.
■ 17. Tambisan o Antithesis
- Ito ay pagtatabi ng mga hagap na nagkakahidwaan sa
kahulugan upang lalong mapatingkad na lalo ang mga salita.
■ Ang pag-ibig ay ideyal ngunit ang kasal ay tunay na bagay.
Marami ang tinawag pero kaunti ang napili.
■ siya ay isang taong sala sa init. sala sa lamig ayaw ng tahimik
ayaw rin ng magulo, nayayamot sa mayaman at nayayamot din
sa mangmang .isang nakalilitong nilalang
18. Salantunay o Paradox
- ito ay ang pagpapahayag ng isang katotohanan sa pamamagitan
ng paggamit ng sangkap na animo'y di totoo sa biglang basa o
dinig.
Halimbawa:
■ Ang mga palaging talo sa buhay ang nagtagumpay.
■ Ang mayaman ay mahirap sa kaligayahan.
19. Pangitain o Vision Imagery
-ito ay nagpapahayag ng mga laman ng isip na animo'y tunay na
kaharap o nakikita sa nagsasalita.
Halimbawa:
■ Naiisip ko na maging mapayapa ang lahat.
■ Nakikita kong mananalo ako sa kompetisyon.
20. Paghahalintulad o Analogy
- ito ay pagtutulad ng dalawang bagay , lugar, o ideya na
magkatumbas.
Halimbawa:
■ Ang dalaga ay parang isang bulaklak, at ang binata ay parang
isang bubuyog.
■ Ang tingin na paruparo sa bulaklak.
■ Damdamin ng binata sa dalaga ang katulad".
ANG MALIKHAING
PAGSULAT LAYUNIN AT
KAHALAGAHAN NG
PAGSUSULAT
Taga pag ulat:
Bb. Airen L. Banga
Kahalagahan ng Pagsulat