FIL3: MASINING NA PAGPAPAHAYAG

YUNIT 5: PAGSULAT NG TALATA AT SANAYSAY

MS. HANNAH NICOLE CIA

2nd SEMESTER | S.Y. 2023-2024

PAGTATALATA 4. Wastong paggamit ng mga salita upang maging

malinaw ang kaisipang ipinahahayag.
 binubuo ng mga pangungusap na magkakaugnay 5. Maging kawili-wili ang simula upang makaakit
at nagkakaisa agad sa babasa o taga-pakinig.
 nagsasalaysay, naglalarawan, naglalahad at 6. Maging kasiya-siya ang wakas upang matimo sa
nangangatuwiran damdamin at kalooban ng mambabasa ang bisa
 Naglalaman ito ng isang pangungusap na siyang nito.
nagpapaliwanag ng mga sumusunod na
pangungusap SANGAY NG PAGSASALAYSAY
 nagkakaroon ng kaugnayan at kaisahan ang
MAIKLING KUWENTO
isang talata.
 Ito ay itinuturing na sangay ng pagsasalaysay
MGA BAHAGI NG ISANG TALATA
dahil sa sarili nitong katangian na maaaring
1. Panimulang Pangungusap pagsanayan sa pagsulat ng talatang
 unang pangungusap nagsasalaysay.
 sa isang talata ay isang pangungusap na
TALATANG NAGLALARAWAN
nagpapangalan sa mga paksa
 nagsasabi kung ano ang ipapaliwanag sa  naglalarawan ng tao, bagay, pook at pangyayari
talata tungkol sa paksa. sa kabuuan nito
 paksang pangungusap.  layunin nito ay mailarawan nang malinaw sa isip
2. Gitnang Pangungusap ng bumabasa o nakininig
 sa isang talata ay tinatawag na pansuporta  ang sumusulat o nagsasalita ay gumagamit ng
 pansuportang pangungusap ay nagbibigay mga salitang maaaring ipadama ang tulad ng
ng mga halimbawa o iba pang detalye nakikita, nararamdaman, naamoy naririnig,
tungkol sa paksa. nalalasahan at nahihipo.
3. Pangwakas na Pangungusap
 tinatawag na pangwakas na pangungusap PAGLALARAWAN NG TAO
 na inuulit ang paksang pangungusap sa iba’t
 Marahil ang magiging epektibong pamamaraan
ibang salita o pagbubuod ng mga
ay kung ano ang nagbibigay ng pansin sa
pangunahing punto.
sumusulat sa taong kaniyang inilalarawan.
TALATANG NAGSASALAYSAY o Maaaring ipahayag ang mapungay na mga
mata, ganda ng hugis ng katawan o ang
 nagpapahayag ng isang kuwento ayos ng pananamit.
 nagsasaad ng kung kailan, saan at paano o Kung ang ilalarawan naman ay ang sipag at
naganap ang isang bagay o pangyayari kilos maaaring gumamit ng mga salitang
 paksa ay maaaring mabatay sa mga sumusunod: pangkilos na maaaring maglalarawan sa
a. sariling karanasan inilalarawan.
b. nakita o napanood
c. nabasa o natunghayan Halimbawa:
d. narinig o napakinggan
e. likhang isip Si Lola ay matandang katulong ng aming
f. nabalitaan kapitbahay. Manipis ang kaniyang nakapusod na
buhok na nakapatong sa maliit niyang ulo. Waring
MGA PAMANTAYAN SA PAGSASALAYSAY higit na maliit ang kaniyang butuhang mukha; ang
ilong ay hindi napansin sa malayo; ang mga mata
1. Magkaroon ng mabuting pamagat. niya'y parang maiitim na butones. Hindi siya
2. Napapanahon ang paksa. kapandakan, ngunit siya'y payat, ang butuhang
3. Wasto ang pagkakasunod-sunod. niyang mga bisig ay may balatay ng mga ugat; ang
maitim niyang mga binti ay sunog sa araw,

CABAY, J.B. | BMLS2 | PLT COLLEGE, INC.

 makaliskis at nangingintab. Tuyot ang kaniyang
mga labi, ngunit iyo'y madaling ngumiti.
Galing sa: "Si Lola" ni Efren Abueg
1. Pagtutulad o Simile-Madaling makilala ito dahil
sa mga salita o parirala tulad ng parang. kawangis ng,
wari, gaya ng, tila, mistula, atbp.
Halimbawa:

a. Siya ay masigasig na nagtatrabaho nang

MGA KATANGIAN NG MABISANG mabilis tulad ng buhawi.
PAGLALARAWAN b. Kung lumakad si Zenda ay gaya ng pagong
1. Pagpili ng paksa- Ang paksa ay kinakailangang sa kabagalan.
alam na alam ng mag-aaral nang hindi c. Ang puso mo ay gaya ng bato.
mahirapan sa paglalarawan.
2. Pagpili ng Pananaw- Nararapat isaalang-alang d. Ang pag-ibig mo ay parang tubig − walang
ng manunulat ang bagay na inilalarawan. lasa.
Maaaring ang paraan ay sumasaklaw lamang sa
lahat ng panlabas na kalagayan ng inilalarawan o e. Ang pag-ibig mo ay parang bula – bigla na
sumasaklaw kaya sa palagay at damdamin ng lang nawawala.
sumusulat ukol sa bagay na inilalarawan.
f. Katulad ng tamis ng tsokolate ang pag-ibig
3. Pagbuo ng Pangunahing Larawan Lahat ng
mo.
nilikha ay may kakayahan kaya sa bahaging ito'y
nararapat ang mata- mang pagmamasid ng 2.Pagwawangis o metapora- Tuwirang
manunulat o ng taga- pagsalita. naghahambing at hindi ginagamitan ng mga
4. Pagpili ng mga Bahaging Isasama- Ang labis pariralang katulad ng sa pagtutulad.
na sangkap sa isang pgpapahayag ay hindi na
kanais-nais, samakatuwid piliin lamang ang mga Halimbawa:
bagay-bagay na nagpapalinaw sa ginagawang
a. Si Elena ay isang magandang bulaklak.
paglalarawan.
b. Ang kanilang bahay ay malaking
5. Tiyaking sa pagsasaayos ng mga sangkap ay
palasyo.
tiyakang napalilitaw ang pangunahing larawang
c. Nagkulay makopa ang pisngi ng dalaga.
binubuo.
d. Siya ay mabangis na leon kung magalit.
TAYUTAY
e. Ang anak ay maamong tupa na laging
 mga kataga o mga lipon ng salita na karaniwang
sumusunod sa magulang.
ginagamit sa paglalarawan
 salitang patalinghaga o pagpapahiwatig na f. Siya ay pagong kung kumilos.
ginagamit sa paglalarawan ng tao, bagay,
damdamin at iba pa.

PAGTATAYUTAY 3.Pagbibigay Katauhan o Personipikasyon-

 paggamit ng patalinghagang pagpapahayag
 Nanggagaling ito sa mayaman at malawak
na kaisipan ng sumulat o nagsasalita
Pagpapakilos sa mga walang buhay na bagay na
angkin lamang ng tao. Makikilala sa pamamagitan ng
pandiwa.
Halimbawa:

Kay gandang pakinggan ng patayutay na pag- a. Nagluluksa ang langit sa kasawian niyang
uusap. Nakakakiliti, nakapupukaw at nakalilibang natamo.
ng kaisipan at damdamin. b. Humagulgol ang hangin.

c. Lumipad ang mga oras.

MGA URI NG TAYUTAY d. Napangiti ang bulaklak sa aking pagdating.
e. Humagulgol ang hangin.
 f. Lumipad ang mga oras. Halimbawa:

g. Napangiti ang bulaklak sa aking pagdating. a. O, paruparo, damhin mo ang hinaing ng aking
puso.

b. Kadiliman, ipakita sa akin ang aking

4. Pagmamalabis-Lubhang pinalalabis o pinakukulay minamahal.
ang kalagayan ng tao, bagay, pangyayari at iba pa.

Halimbawa:
8. Pag-uyam- Pangungutyang pananalita ngunit
a. Namuti ang kaniyang buhok kahihintay kapuri-puri ang kahulugan.
sa iyo.
Halimbawa:
b. Abot langit ang pagmamahal ko sa iyo.
a. Ikaw ang pinakamaganda sa lahat ng kapag
c. Bumabaha ng dugo sa lansangan.
nakatalikod.
d. Umuulan ng dolyar kina Pilar ng
b. Ang ganda ng kamay mo, parang aspalto.
dumating ang kaniyang asawang
Seaman. c. Wala nang mas babait pa sa kaibigan kong
kasingbait ni Hudas.

5. Paglilipat-wika - Sa uring ito’y inililipat sa mga

bagay ang mga pang-uring ginagamit lamang sa tao.
9. Pagsalungat- Paglalaban ng magkasalungat na
Halimbawa: salita o kaisipan.
a. Ang ulilang silid ay nilinis ko. Halimbawa:
b. Hinahanap ng magkakahoy ang a. Malayo ma'y malapit din pilit ko ring
mapaglingkod niyang gulok. mararating.

b. Nasa kapangitan ang kagandahang loob.

6. Pagpapalit-saklaw- Pagbanggit o pagkatawan sa c. Ang bait niya sana ay kunin na siya ni Lord.
bahaging tinutukoy.

Halimbawa:

a. Hingin mo ang kaniyang kamay sa kaniyang

magulang.

b. Walang bibig ang umaasa kay Romeo.

c. Kahit sirain mo ang aking mga kamay.

(pangarap)

7. Pagtawag -Pagtawag ng patalinghaga sa isang

taong kaharap at kausap.