Professional Documents
Culture Documents
Sa pamamagitan ng wikang ginagamit nakikilala ang kultura, ugali at kilos ng isang tao, mababakas
ang lipunang ginagalawan, antas na kinabibilangan at pinag-aaralan. Ang wika ang nagpapakilala ng
kaisipan, kinagigiliwang gawin o libangan, pilosopiya sa buhay ng isang tao dahil sa parran ng paggamit ng
wika at paano ginagamit ang wika. Ang salitang mabigkas ay hindi na mababawi o maaalis ngunit maaaring
palitan. Likas sa tao ang kanyang wika, kaya ito ang nagpapakilala ng kanyang pagkatao, pasalita man o
pasulat.
1. Balbal- may katumbas itong “slang” sa Ingles. Ito’y mga salitang kalye o Panlansangan. Tinatawag
din itong singaw ng panahon sapagkat bawat panahon ay may nabubuong mga
salita. Karaniwang ito ay nabubuo ng isang grupo tulad ng mga bakla na nagsisilbing koda nila sa kanilang
pakikipag-usap. May kagaspangan ang mga salita. Tinutukoy ito na salitang kalye o salitang kanto. Maaari
ring salita ito ng kabataan o mga salita ay pana-panahon, sumisikat, maaring nawawala o nagtatagal at
Salita kahulugan
1. syota - katipan
2. tsibog - kain
5. macho - lalaking-lalaki
6. jowa - asawa
7. jokla - bakla
2. Lalawiganin ang wikang ginagamit sa tiyak na pook, tiyak na panahon. Ito’y dayalekto ng isang wika.
Maaaring mali ang gamit ng salita, mali ang panahunan, mali ang bigkas ngunit nagkakaintindihan at
nagkakaunawaan ang nag-uusap. Maaaring naiiba ang tono o intonasyon. Halimbawa sa wikang Tagalog:
3. Kolokyalismo ang wikang ginagamit sa mga usapang impormal sa bahay, sa mga kaibigan sa
paaralan. Hindi maingat sa paggamit ng wika at hindi pinapansin ang wastong gramatika o ayos ng
4. Pampanitikan ito ang pinakamataas na antas ng wika. Dito nakikita ang kagandahan, yaman, retorika
at kariktan ng wika. Ginagamitan ito ng idyoma, salawikain, tayutay at nakikita ang masining na paglalahad at
pagpapahayag ng kaisipan at damdamin ng pagsulat ng tula, nobela, maikling kuwento, sanaysay at iba pa.
TAYUTAY
Ito ay mula sa salitang taytay na nangangahulugang (bamboo plank, bridge) tulay, andamyo, sa kolokyal ay
itinatayong tulay.
paglayo sa paggamit ng karaniwang salita upang maging maganda ang pahayag: pasalita o pasulat.
salita o isang pahayag na ginagamit upang bigyan diin ang isang kaisipan o damdamin.
1. Simili o pagtutulad
paghahambing ng dalawang magkaibang bagay na ginagamitan ito ng mga salitang: tulad ng, paris ng, kawangis
ng, tila, sing-, sim-, magkasing-, magkasim-, at iba pa.
Halimbawa:
Bigla na lamang siyang nawala tulad ng isang ninja.
2. Metapora o pagwawangis
Halimbawa:
ginagamit ito upang bigyang-buhay, pagtaglayin ng mga katangiang pantao - talino, gawi, kilos ang
mga bagay na walang buhay sa pamamagitan ng mga pananalitang nagsasaad ng kilos tulad ng
pandiwa, pandiwari, at pangngalang-diwa. Personification ito sa Ingles.
Halimbawa:
Halimbawa:
5. Sinekdoke o pagpapalit-saklaw
Halimbawa:
Nang dahil sa sampung mga kamay ay natapos ng mabilis ang aming gawain.
Halimbawa:
7. Retorika na Tanong
Ito ay hindi naghihintay ng kasagutan at hindi rin nagpapahayag ng pag-aalinlangan. Wala itong inaasahang
sagot kung saan ang layunin ay maikintal sa isipan ng nakikinig ang mensahe.
Halimbawa:
Nasaan ang tunay na pag-ibig?
Natutulog ba ang Diyos?
Bakit maitim ang iyong budhi?
8. Pag-uyam
Isang pagpapahayag na may layuning makasakit ng damdamin o mangutya ngunit ito’y itinatago sa
paraang waring nagbibigay-puri.
Halimbawa:
9. Pag-uulit
Mayroong anim na uri ng pag-uulit sa uri ng tayutay na pag-uulit. Ito ay ang mga sumusunod:
Aliterasyon
Ito ang pag-uulit ng unang titik o unang pantig sa inisyal na bahagi ng salita.
Halimbawa:
Makikita mo sa mga mata ni Madel ang maarubdob na pagnanais na mawakasan ang mahirap nilang pamumuhay.
Anapora
Halimbawa:
Kung makita mo si Manoling, sabihin mo na ibig ko siyang makausap.
Anadiplosis
Halimbawa
Ikaw lang ang aking mahal,
Mahal na aking kailangan,Kailangan sa aking buhay,
Buhay ko’y ikaw lamang.
Epipora
Halimbawa:
Katapora
Ito ay paggamit ng isang salita na kadalasang panghalip at tumutukoy sa isang salita o parirala na binanggit sa
hulihan.
Ito ang paggamit ng mga salita kung saan ang tunog o himig ay nagagawang maihatid ang kahulugan nito.
Halimbawa:
11. Paglilipat-wika
Ito ay tulad ng pagbibigay-katauhan na pinagsasabay ang mga katangiang pantao na ginagamit ang pang-uri.
Halimbawa:
12. Pagpapalit-tawag
Ito ang pagpapalit ng katawagan o pangalan sa bagay na tinutukoy. Maaaring ito’y sa pamamagitan ng paggamit
ng sagisag para sa sinasagisag, paggamit sa lalagyan para sa bagay na inilalagay, o pagbanggit ng simula para sa
wakas o wakas para sa simula.
Halimbawa:
13. Pasukdol
Ito ang pataas na paghahanay ng mga salita o kaisipan ayon sa kahalagahan nito mula sa pinakamababa patungo
sa pinakamataas na antas.
Halimbawa:
Ang malamig na simoy na hangin kasabay ng mga batang nangangaroling ay nagsasabing ang pasko ay malapit na.
14. Antiklaymaks
Ito ang paggamit ng mga inihanay na pahayag ng damdamin o kaisipan na may maliwanag na impresyon ng
pagbaba ng tindi ng kahulugan o ng ideya.
Halimbawa:
Ang pagmamahal niya sa akin ay tila lumayo, nawala, at napawi.
Napagod na siya kakalaban hanggang nawalan na ng pag-asa.
15. Pagtanggi
Ito ay gumagamit ng salitang ‘hindi’ na nagbabadya ng pagsalungat o hindi pagsang-ayon. Ito’y
pakunwari lamang kung saan ang nais ng nagpapahayag ay kabaligtaran ng ibig sabihin.
Halimbawa:
Hindi siya isang magnanakaw. Ibabalik niya naman daw ang kinuha niya.
Hindi niya kayang kumapit sa patalim sa oras ng kagipitan pero himdi niya asawa yung kasama niyang lalaki
kagabi.
16. Paralelismo
Sa pamamagitan ng halos iisang istruktura, itatag dito ang mga ideya sa isang pahayag.
Halimbawa:
Ang nais namin ay disiplinang militar: sama-samang lulusob sa kaaway, sama-sama ring mamamatay o magtatagumpay.
Ito ang pagpapalit ng salitang mas magandang pakinggan kaysa sa salitang masyadong matalim, bulgar o bastos.
Ginagamitan ito ng mga piling salita upang pagandahin ang isang di-kagandahang pahayag.
Halimbawa:
18. Paghahalintulad
Ito ay ang paghahambing na nagpapakita ng ugnayan ng kaisipan sa kapwa kaisipan. Tinatawag din itong
analogy sa Ingles.
Halimbawa:
19. Pagtatambis
Ito ay ang paglalahad ng mga bagay na magkasalungat upang higit na mapatingkad ang bisa ng pagpapahayag.
Tinatawag din itong oxymoron sa Ingles.
Halimbawa:
20. Pangitain
Ito ay naglalarawan sa mga laman ng isip na animo’y tunay na kaharap o nakikita ang nagsasalita.
Kilala rin ito sa tawag na vision imagery sa Ingles.
Halimbawa:
Diskursong Pasalaysay
Diskorsal
Mga Katangian:
• Karaniwang may paggamit ng mga detalyadong paglalarawan upang likhain ang mga imahe sa isipan ng
mambabasa o tagapakinig.
BAHAGI
• Paksa o Pangunahing Ideya: Ang pangunahing ideya o paksa ng kuwento ay dapat ipakilala sa katawan ng
diskurso. Ito ay nagtatakda ng direksyon at kahulugan ng kuwento.
• Pagpapakilala sa mga Tauhan: Sa katawan ng diskurso, ipinapakilala ang mga pangunahing tauhan ng
kuwento kasama ang kanilang mga katangian, motibasyon, at pangarap.
• Pagpapalabas ng mga Pangyayari: Dito ipinapakita ang mga pangyayari o kaganapan sa kuwento.
Binibigyang-diin dito ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari at ang pag-unlad ng plot.
• Paglalarawan: Ginagamit ang detalyadong paglalarawan upang pasiglahin ang imahinasyon ng mga
mambabasa at dalhin sila sa mundo ng kuwento. Ito ay nagbibigay-buhay sa mga karakter, lugar, at sitwasyon.
• Dulang Pananaw: Maaaring isama ang dulang pananaw o pananaw ng mga karakter sa mga pangyayari upang
maipakita ang kanilang mga damdamin, saloobin, at pananaw sa mga nangyayari sa kuwento.
• Pakikisangkot ng mga Karaniwang Tao: Minsan, kinakailangan ding isama ang pagkakaugnay ng kuwento sa
pang-araw-araw na buhay ng mga karaniwang tao upang maipakita ang kahalagahan o kahalagahan ng mga
pangyayari sa kuwento.
DISKURSONG MASINING
Mga Katangian:
• May paggamit ng talinghaga, simbolismo, at iba't ibang uri ng pananalita upang magdulot ng kahulugan.
BAHAGI
1. Pambungad na Pagpapakilala: Ito ang bahagi ng diskurso kung saan ipinakikilala ng nagsasalita ang kanyang
sarili at ang layunin ng kanyang pagpapahayag. Karaniwang ito ay naglalaman ng isang maikling paliwanag
kung bakit mahalaga ang pag-uusap na ito.
2. Paghahanda ng Pangunahing Nilalaman: Sa bahaging ito, inilalahad ng nagsasalita ang mga pangunahing
ideya, mensahe, o konsepto na nais niyang iparating. Maaaring ito ay binubuo ng mga kwento, tula, musika, o
iba pang sining upang ipakita ang kanyang punto.
4. Paggamit ng Sining: Ang diskursong masining ay maaaring maglaman ng mga elemento ng sining tulad ng tula,
musika, pagpipinta, o iba pang sining upang bigyang-diin ang mensahe ng nagsasalita.
5. Pagtatapos: Ito ang bahaging nagtatapos sa diskurso kung saan muling ipinapaalala ng nagsasalita ang kanyang
pangunahing punto at mensahe. Karaniwang ito ay nagtatapos sa isang malakas na pahayag o tugon mula sa mga
tagapakinig.
DISKURSONG KARANIWAN
Mga Katangian:
HALIMBAWA
BAHAGI
1. Pambungad na Pagpapakilala: Sa bahaging ito, nagpapakilala ang nagsasalita tungkol sa kanyang sarili at
maaaring magbigay ng konteksto sa paksa ng kanyang talumpati. Karaniwang kasama dito ang pagpapaliwanag
kung bakit mahalaga o kung ano ang layunin ng kanyang pagsasalita.
2. Pagpapakilala ng Paksa: Matapos ang pambungad na pagpapakilala, ang nagsasalita ay nagpapakilala ng tiyak
na paksa na tatalakayin sa talumpati. Maaaring isalaysay ang pangkalahatang linya ng mga punto na sasabihin sa
loob ng talumpati.
3. Paglalahad ng mga Pangunahing Punto: Ito ang bahaging kung saan ipinapakita ng nagsasalita ang mga
pangunahing punto o ideya na may kaugnayan sa paksa. Karaniwang sinusundan ito ng mga detalyadong
paliwanag, halimbawa, o ebidensya upang suportahan ang mga punto.
4. Paggamit ng mga Halimbawa o Ebidensya: Upang patibayin ang kanyang mga punto, maaaring gumamit ang
nagsasalita ng mga halimbawa, estadistika, pag-aaral, o personal na karanasan. Ito ay naglalayong magbigay ng
konkreto at tiyak na suporta sa mga ipinapahayag na ideya.
5. Pagsusuri at Pagpapaliwanag: Sa bahaging ito, maaaring magbigay ang nagsasalita ng pagsusuri o
interpretasyon sa mga datos o ebidensya na inilahad. Maaari rin niyang ipaliwanag ang kahalagahan o
implikasyon ng mga punto na nabanggit.
6. Pangwakas na Pahayag: Nagtatapos ang diskurso sa pangwakas na pahayag kung saan binibigyang-diin ng
nagsasalita ang kanyang pangunahing punto o mensahe. Maaaring ito ay isang maikling buod ng mga puntos na
nabanggit o isang pang-akit na pahayag upang mag-iwan ng malalim na pagpapahalaga sa kanyang mga
tagapakinig.
1. Diskursong Pasalaysay:
1. Itakda ang isang malinaw na simula, gitna, at wakas sa iyong kuwento upang mapanatili ang
pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.
2. Gamitin ang mga detalyadong paglalarawan upang likhain ang mga imahe sa isipan ng mga
mambabasa.
2. Diskursong Masining:
1. Pag-isipan ang mga talinghaga, simbolismo, at iba't ibang uri ng pananalita na gagamitin upang
maipahayag nang masining ang iyong mensahe.
2. Maglarawan ng mga sitwasyon, pangyayari, o damdamin gamit ang mga salitang may malalim na
kahulugan o pakahulugan.
3. Maglaro sa estilo ng pagsulat upang magbigay-diin sa emosyon o konsepto na nais mong ipahayag.
3. Diskursong Karaniwan:
2. Gumamit ng lohikal na pagkakasunod-sunod ng mga ideya at mga argumento upang suportahan ang
iyong posisyon.
3. Makinig sa mga opinyon ng iba at magbigay ng maayos na pagtalakay at pagtanggap sa mga ito.