Confucian Traditions

The philosophy of moral development is rooted in ancient views. For Confucian traditions moral
development was attributed to “four beginnings” of the human personality (Internet Encyclopedia of
Philosophy, ©2017). These “four beginnings” were considered as seeds of human personality that will
naturally unfold to become human activities. Take note though, that contrary to Western understanding of
personality as a given human condition; personality in Confucian perception meant – “an achieved state of
moral excellence” (Ammes, 1997; Klemme, WEB).

Ang “four beginnings” na tinutukoy mo ay maaaring nagmula sa konsepto ng Chinese philosophy. Ito ay
tinatawag na “Si-Duan” o “Four Beginnings” na kinabibilangan ng:

1. Ren (Compassion)
2. Yi (Righteousness)
3. Li (Propriety)
4. Zhi (Wisdom)

Ang mga ito ay itinuturing na mga binhi ng personalidad ng tao na natural na magbubunga upang maging
mga aktibidad ng tao. Ang ideya ay ang bawat tao ay mayroong natural na kakayahang magpakita ng awa,
katarungan, kagandahang-asal, at karunungan. Sa pamamagitan ng pagpapalago at pagpapalakas ng mga
‘binhi’ na ito, ang isang tao ay maaaring maabot ang kanyang buong potensyal at maging isang moral na
nilalang. Ang konseptong ito ay nagmumula sa Confucianism, isang sistema ng etikal na pilosopiya na
nagmula sa mga turo ni Confucius, isang kilalang pilosopo mula sa ancient China.

The concept of "Four Beginnings” or “Siduan” comes from the teachings of Mencius, a famous thinker and
follower of Confucius. The Four Beginnings represent the four virtues planted in one’s heart by heaven,
which are humanity, righteousness, ritual, and wisdom. These virtues are further attained by developing
one’s self. Mencius used this concept to argue that human nature is inherently good and that people become
bad because they did not develop their virtues. There is a strong emphasis on morality in this concept
EALC001 Flashcards | Quizlet.

Ang given human condition ay tumutukoy sa mga katangian, karanasan, at mga hamon na likas o inherent
sa pagiging tao. Ito ay ang kolektibong karanasan ng mga tao bilang isang species, kabilang ang mga
limitasyon, kahinaan, at mga pagkakamali na kasama sa pagiging tao. Halimbawa ng mga aspeto ng given
human condition ay ang pagkakaroon ng mga pangangailangan at hangarin, ang pagkakaroon ng emosyon
at kahinaan, ang pagkakaroon ng kamatayan bilang isang katapusan ng buhay, at ang pagkakaroon ng
pagkakamali at pagkukulang. Ang given human condition ay isang pangkalahatang pag-unawa sa mga
katangian at katotohanan na bahagi ng pagiging tao.
Ang achieved state of moral excellence ay ang pagkamit ng isang indibidwal ng mataas na antas ng
moralidad at kabutihan. Ito ay ang pagkakaroon ng mga katangiang moral na pinahahalagahan ng lipunan
at itinuturing na matataas na pamantayan ng pag-uugali. Ang mga katangiang ito ay maaaring kasama ang
katapatan, katarungan, kabutihang-loob, paggalang, kahinahunan, at iba pa. Ang isang indibidwal na
nakamit ang estado ng moral excellence ay nagpapakita ng tama at mabuting pag-uugali sa lahat ng aspeto
ng kanyang buhay, at nagiging ehemplo ng moralidad at kabutihan sa kanyang mga kilos at desisyon. Ang
pagkamit ng moral excellence ay isang patuloy na proseso ng pag-unlad at pagpapahalaga sa mga prinsipyo
ng moralidad at pagiging mabuti.

So ano nga ba ang apat na simula na ito:

“Jen” ay nangangahulugang kabutihang-loob, simpatya sa iba, at pagiging mapagbigay. Ang “Yi” ay

nangangahulugang katuwiran at paggalang sa tungkulin, ibig sabihin, paggalang sa iyong posisyon bilang
tagapangalaga ng kalikasan at ng tao. Ang “Li” ay tumutukoy sa mga panlabas na pag-uugali tulad ng
etiketa, kaugalian, at ritwal. Ang “Zhi” ay nangangahulugang karunungan, at ang karunungang ito ay bunga
ng pagsasagawa ng Jen, Yi, at Li sa buhay ng isang tao (Liu, 2002).

Sa pamamagitan ng pagtatakda ng mga katangiang ito at pagsasagawa ng Jen, Yi, at Li, ang mga indibidwal
ay nagkakaroon ng isang malawak na karunungan na umaakay sa kanilang mga pag-iisip, kilos, at relasyon.
Ang karunungang ito ay nagbibigay sa kanila ng kakayahan na harapin ang mga komplikadong sitwasyon,
gumawa ng mga etikal na desisyon, at mag-ambag sa kabutihan ng lipunan.

MC LIT 101

Ang pangunahing mga wika na ginagamit sa lalawigan ng Sorsogon, na bahagi ng rehiyon ng Bicol, ay
Bicolano at Tagalog. Gayunpaman, ang lokal na wika na ginagamit ng mga Sorsogueño ay nagkakaiba mula
sa distrito hanggang sa mga munisipalidad.

Halimbawa, isang uri ng Bisakol, na tinatawag na Waray Sorsogon, ang ginagamit sa Barcelona, Gubat,
Irosin, Santa Magdalena, Matnog, at Bulusan. Kaunti ang pagkakaiba nito sa form na tinatawag na Masbate
Sorsogon, na ginagamit sa lungsod ng Sorsogon at sa mga munisipalidad ng Magallanes, Juban, at
Casiguran.

Sa hilaga ng lungsod ng Sorsogon, sa Castilla, Pilar, at Bacon, isang uri ng Bikol ang ginagamit. Dagdag
pa, isang ibang uri ng Bikol na tinatawag na Miraya, katulad ng sa Daraga, Albay, ang ginagamit sa Donsol
at ilang bahagi ng Pilar.
Kabilang ang mga wikang ito sa mga Bisakol na wika, isang hindi opisyal na tawag para sa tatlong Bisayan
na mga wika na ginagamit sa rehiyon ng Bicol. Kasama sa mga wikang ito ang Sorsoganon, isang grupo
ng mga Warayan na uri ng pananalita ng Sorsogon, partikular na ang Central Sorsogon (Masbate Sorsogon)
at Southern Sorsogon (Waray Sorsogon).

Narito ang ilang halimbawa ng mga parirala sa Waray Sorsogon, Masbate Sorsogon, at Miraya Bikol:

Waray Sorsogon:
1. "Maupay na aga!" - Magandang umaga!
2. "Maupay na kulop!" - Magandang hapon!
3. "Maupay na banggi!" - Magandang gabi!
4. "Ada na!" - Nandito na!
5. "Mamahal" - Mahal kita.
6. "Diri ako" - Hindi ako.
7. "Mahira kita" - Mahirap ka.
8. "Hira" - Sila.
9. "Mayada ako" - Mayroon ako. Miraya Bikol:

10. "Diri maaram" - Hindi alam. 1. "Maogmang aldaw!" - Magandang araw!

2. "Maogmang banggi!" - Magandang gabi!

Masbate Sorsogon: 3. "Dios mabalos!" - Diyos ay nagpapasalamat!

1. Maayong adlaw!" - Magandang araw! 4. "Ano na po an nangyari?" - Ano na ang

nangyari?
2. "Maayong gabi-i!" - Magandang gabi!
5. "Mahal ta ikaw" - Mahal kita.
3. "Damo na salamat!" - Maraming salamat!
6. "Dai ako" - Hindi ako.
4. "Ano na?" - Ano na ang nangyari?
7. "Mahira ka" - Mahirap ka.
5. "Mamahal ta ikaw" - Mahal kita.
8. "Ira" - Sila.
6. "Diri ako" - Hindi ako.
9. "Mayadang aldaw!" - Magandang araw!
7. "Mahira ka" - Mahirap ka.
10. "Dai ko aram" - Hindi ko alam.
8. "Hira" - Sila.
9. "Mayada ako" - Mayroon ako.
10. "Diri maaram" - Hindi alam.