FILIPINO 12- Sayko-

Sosyolinggwistik na Pag-aaral

sa Wikang Filipino
Aralin 1- Sikolohiya sa Wikang Filipino

Araw-araw ay nakikisalamuha tayo sa iba’t

ibang uri ng tao. Dito pumapasok ang sikolohiya
sa lahat ng aspekto ng buhay at sa apg-aaral nito
ay maiintindihan at mabigyang-kahulugan ang
kaugalian ng bawat isa (Lardizabal, 1989).
Dr. Virgilio Gaspar Enriquez- Ama ng
Sikolohiyang Pilipino.
 Nilinaw ng “Ama ng Sikolohiyang Pilipino” na ang Sikolohiya ay
tungkol sa kamalayan, ulirat, isip, diwa, kalooban at kaluluwa
(Antonio, 2003).
KAMALAYAN at KALOOBAN- ay tumutukoy sa damdamin.
ULIRAT- pakiramdam sa paligid
ISIP- kaalaman at pag-unawa
Ang sikolohiya bilang agham ay nangangailangan ng maprosesong
pag-iisip bago pumasok sa pakiramdam na nararanasan.
DIWA- ay tumutukoy sa kilos, ugali o asal
KALULUWA- tumutukoy sa budhi ng isang tao
DEPINISYON ng SIKOLOHIYA bilang Agham
(Lardizabal, 1989)

 agham ng pag-aaral sa kaugalian at karanasan ng mga organismong

buhay (Hilgard).
 agham ng kaugalian kasama ang lahat ng uri ng mga pagtugon
(responses) at at pagpigil (inhibitions) ng organism sa nagaganap na
kalagayan (Rutch).
 agham ng pag-iisp, pandama at pagkilos (sa ibang pananalita).
 pag-aaral ng isip, diwa, at asal.
 LAYUNIN ng SIKOLOHIYA bilang Agham

1. Deskrisyon at klasipikasyon ng mga kilos-tao

2. Prediksyon ng kilos-tao
3. Pagkontrol sa mga kilos-tao
 URI ng SIKOLOHIYA
1. Dalisay- may kinalaman sa pag-unlad at pagtuklas ng mga simulaing
pangkalahatan at mga batas ng kaugalian.
a. Sikolohiyang pangkalahatan- pangkalahatang
pangkaugalian.
b. Sikolohiyang pambata- pinag-aralan ang mga kaugalian
ng mga bata.
c. Sikolohiyang Pang-adolescent- pag-aaral ng mga
adolescent
d. Sikolohiyang ng pagkakaedad- pag-aaral ng
kagulangan.
2. Aplikasyon- ginagamit sa praktikal na sitwasyon ng
buhay.

a. Sikolohiyang pang-edukasyon- ang natuklasan dito ay

inilalapat sa edukasyon.
b. Sikolohiyang pangnegosyo- sa negosyo inilalapat.
c. Sikolohiyang pang-industriya- inilalapat sa industriya ang
mga natuklasan.
d. Sikolohiya ng pang-aangkop (adjustment)- naglalapat ng
mga natuklasan ng sikolohiya sa pagtulong sa pag-
aangkop ng sarili.
 PAMAMARAAN SA PAGGAMIT NG SIKOLOHIYA
Introspeksyon- pagmamasid sa sariling kalagayan at mga proseso gaya ng pag-iisip at pagdama

Pagmamasid na palayon- tinitingnan ang kaugalian ng iba.

Pamamaraang pag-aaral- ginagawa sa pamamagitan ng pakikipamuhay kasama ang iba.

 Sarbey- pagkuha ng koro-koro sa pamamagitan ng tanong-sagot
 Eksperimental- tulad ng eksperimeno sa biyolohiya, pisika,
kasaysayan ng buhay.

SIKOLOHIYA sa WIKANG Filipino- ay pag-aaral ng mga Pilipinong

bunga ng karanasan, kaisipan at oryentasyong Pilipino na masasalamin sa
biyolohikal, kognitibo, debelopmental, sosyal at kros-kultural na
pagsusuri sa naging pag-unlad at tunguhin ng mga wikang kasangkot ditto
(Antonio, 2003).
 ARALIN 2- KAALAMANG PAGKATAO NG MGA
PILIPINO

 ”madali ang maging tao ngunit mahirap ang magpakatao”

 Pagkatao, katauhan o persona- tao (sa kolokyal na pananalita).

 Personalidad- gawi o katangiang pansikolohiya.
-mekanismo sa loob ng isang indibidwal

WIKA NG KATAWAN- o pananalita ng katawan ay uri ng pagpapahayag o

komunikasyon na hindi ginagamitan ng mga salitang binibigkas o isinusulat. Tinatawag
ding komunikasyong kinesiko.
 60 hanggang 80 na bahagdan- mga mensaheng ipinapakita gamit ang wika ng katawwan.
 7 hanggang 10 na bahagdan- mga mensaheng ginagamitan ng pagkakabigkas ng wika.

 Ang pagkataong Pilipino ay binubuo ng mga sumusunod na magkakaugnay sa bawat isa.

labgs

Istruktura ng
Pagkataong Budhi
kaluluwa
Pilipino

loob
PAGTATAKDA NG MGA BAHAGI NG KATAWAN

 Mukha at isipan- dito nasasalamin ang samu’t saring karanasan.

 Utak- nakaugnay sa isipan at ang isip ay ang pinagmumulan ng dia,
kamalayan, ulirat, talino, at bait
 Puso at Dibdib- “pag-iisang dibdib ang tawag sa pag-aasawa ng mga
Pilipino.”
 Matabang puso, walang puso, isa-puso, mahabaging puso
Tiyan at Bituka-
Malaki ang tiyan kapag ang tao ay busog, matakaw, may
bulate sa tiyan, o mapagkamkam
Ang bitukang sala-salabid ay nangangahulugan ng buhay na
punong-puno ng balakid
SIkMURA at ATAY
 Ang sikmura ay may kinalaman sa pagduwal o pagsusuka o di pagtanggap ng sikmura ang pagkaing
nilulon.
 Kapag dilaw ang atay, ay magtatagumpay ang isasagawwang balak, sakuna kapag maitim o walang
pakundangan sa kanyang ginagawa.

Kaluluwa at Budhi-
-Ang salitang kaluluwa, ikararuwa o kararua at inikaduwa ay buhat sa salitang duwa “two” dahilan
sa dalawa ang kalagayan nito.
- ang kaluluwa ay batis ng buhay at ginhawa (ayon kay Salazar).
Sikolohiya ng Pagkataong Pilipino
Ang pagkatao ng isang Pilipino ay maaaring nababago
kung saan siya ay nilalangkapan, sinasapian o sinasaniban.
 DALAWANG KLASE NG PAGKATAONG
PILIPINO

 1.Likas na pagkatao (human nature)- isang katutubo, o taal na

ugali.

 2.Pagkataong may sapi- kapag magkaroon ng pagbabago sa

kanyang sarili dulot ng impluwensya.