PASALITA AT PASULAT NA DISKURSO

 
ANO ANG KOMUNIKATIB KOMPITENTS?
 

• angkop na barayti para sa isang tiyak na sitwasyong sosyal. Ang

kompitens na ito ay nangangailangan ng kaalaman sa mga
kultural na reperens tulad ng pamilyariti sa lipunan, pulitika,
kulturang popular, istatus ng mga pangyayaring panlipunan at
iba pa.
ANO NAMAN ANG LINGGWISTIK KOMPITENS?

• mental grammar ng isang indibidwal, ang di-konsyus na kaalaman sa sistema ng mga

tuntunin ng wika.
• ito ay tinatawag ng maraming linggwista bilang payak na kompitens. Tinawag naman ito
ni Bachman na gramatikal kompitens, na ayon sa kanya ay nasasangkot ng di-konsyus na
kaalaman sa ponolohiya, morpolohiya, sintaksis at bokabularyo.
•  
 PAGKAKAIBA NG PASALITA AT PASULAT NA DISKURSO

Mga Salik Pasalita Pasulat

a. May kontekstong sosyal dahil a. I s a n g a n y o n g
Sikolohikal may awdyens at m a y i n t e r a pakikipagtalastasan na
k s y o n g nagaganap. ginagawa nang nag-iisa

b. May kagyat na pidbak sa b. Maraming ginagawang p a g

anyong berbal o di- berbal. -aakmaangmanunulat
u p a n g maisaalang-alang ang
di nakikitang awdyens o
tagabasa ng sulat na ginagawa.
 PAGKAKAIBA NG PASALITA AT PASULAT NA DISKURSO

Mga Salik Pasalita Pasulat

c. Gumagamit ng para- l i n g u i s c. Walang kagyat na pidbak k
Sikolohikal t i s c a t e x t r a linguistic features aya'thindina
tulad ng pagtango, pag-iling, magbabago kung ano ang
ekspresyon ng mukha, kilos ng naisulat.
katawan at iba pa. ito'y anyong
tuluy-tuloy, hindi na mababawi
hindi na mababawi ang nasabi
ngunit maaaring baguhin..
 PAGKAKAIBA NG PASALITA AT PASULAT NA DISKURSO
Mga Salik Pasalita
a. Maaaring gumamit ng mga impormal
Linggwistik at mga pinaikling konstruksyon ng
mga salita.
b. Maaaring ulitin, baguhin at linawin
ang nabitawang salita ayon sa
reaksyon ng tagapakinig.
c. Nauulit ang anumang sinabi lalo na
kung sa palagay na nagsasalita ay
hindi narinig ng mga tagapakinig.
Pasulat
a. Kailangang mahusay ang
paglalahad ng kaisipan
upang makatiyak na
malinaw ang dating sa
mambabasa.
b. M a s m a h a b a a n g
konstruksyon ng mga
pangungusap at may tiyak
na istrukturang dapat
sundin.
 PAGKAKAIBA NG PASALITA AT PASULAT NA DISKURSO

Mga Salik Pasalita Pasulat

a. Ang pagsasalita ay madaling natatamo.
Kognitib
b. Natutuhan sa i sang prosesong natural
na tila walang hirap.
a. Natutunan sa paaralan at
kailangan ang pormal na
pagtuturo at pagkatuto.

b. pahirap ang pagbuo ng

isusulat na mga ideya kaysa
sa pagsasabi nito.
 ARALIN 6- BILINGWALISMO

• kakayahan ng isang indibidwal o ng isang miyembro ng lipunan na

epektibong gumamit ng dalawang wika.
•  ay isang sistema ng pag-aaral sa proseso, pagkakabuo at ang mga paraan
sa kung paano uunawain ang isang wika.
• Isa sa binibigyan pansin ngayon sa pag-aaral ng wika, lalong-lalo na sa
larangan ng lingwistika ay ang bilingwalismo. Nakaugat ang bilingwalismo
sa mga pagbabago ng wika at kultura na nangyayari sa lipunan.
• Ang bilingwalismo ay ang kakayahang gumamit ng dalawang magkaibang
wika.
• Maaring may magsasabi na sila ay bilingwal, subalit ito ay maaaring
nangangahulugan lamang ng kaalaman sa pagsasalita at pakikipag-usap.
• Maaaring magiging bilinggwal ang isang tao dahil sa pagkakataong lumaki
ito na gumagamit ng dalawang magkaibang wika (sequential bilingualism).
• Pwede naman na ang tao ay marunong magbasa ng dalawang
magkaibang wika, subalit ito'y hindi ang pagiging bilingwal,
tinatawag lamang ito na bi-literate.
• Ang pagiging bilingwal ay ang pagiging marunong sa dalawang
wika sa hiwalay na pagkakataon. Ito ay nangangahulugan sa
paggamit ng dalawang wika na hiwalay. Halimbawa nito ay
paggamit ng Filipino sa hiwalay na usapin at wikang Hiligaynon sa
iba pang pagkakataon. Ang pagiging bilingwal ay nangangailangan
ng malawak, malalim na kasanayan at karunungan.
 ARALIN 7- MULTILINGWALISMO

• Ang multilingwalismo ay ang kasanayang gumamit ng mahigit sa dalawang

wika.
• Sa bansang Pilipinas kadalasan ang mamamayan sa iba't ibang sulok ng
lupain ay marunong gumamit ng mahigit sa tatlong wika. Ito ay ang kanyang
“lengua franca”, wikain ng karatig-bayan, Filipino at English na itinuturo sa
mga paaralan.
• Kagaya sa lalawigan ng Iloilo may mahigit sa tatlong wika ang
ginagamit ng mamamayan dito. May Hiligaynon, Filipino,
English at Karay-a na ang bawat kabayanang gumagamit ay
may sariling sistema ng pagsasalita ng Karay-a.
SI COLIN BAKER (2011) AY NAGBIGAY NG WALONG
DIMENSYON NG MULTILINGWALISMO:
 

Kasanayan Pagpapayaman
Gamit Kultura
Pantay na gamit ng wika Pagkakabuo/Kontesto
Pagkatuto ng sabay sa dalawang Proseso ng
pagkatuto
wika
ARALIN 8- PAGPAPALIT KODA/CODE SWITCHING

- ay nagaganap dahil sa pagnanais na magpahayag ng

pagpapahalaga sa mahigit dalawang magkaibang grupo.
- ay isang kaganapan lalo na sa pagsasalita sa layuning maipaabot
ang nais ipahayag at para maintindihan ng kausap.
- ay nagaganap sa pagkakataon kung saan ang isang nagsasalita
ay gumagamit ng dalawang wika o dalawang dayalekto o mga
register ng wika upang maipaabot ang kanyang nais ipahayag at
maintindihan ng kanyang kapwa.
• paggamit ng dalawang wika sa pagpapahayag ng sabay.
• maiuugnay sa kasanayang taglay ng isang indibidwal sa
paggamit ng wika. Halimbawa natuto siyang gumamit ng
dalawang wika ng sabay sa kanyang paglaki. Ang kanyang
pagpapahayag ay may impluwensya ng kanyang kasanayang
magsalita. Kaya sa kanyang mga pagpapahayag, maririnig ang
paggamit ng dalawang wika ng sabay.
MGA DAHILAN BAKIT NAGAGANAP ANG CODE-SWITCHING
 

• Ang salitang sangkot ay walang katumbas sa Ingles

• Hindi alam kung ano ang katumbas sa Ingles
• Punan ang kakapusan sa pakikipagtalastasan
• Komportable sa kanyang lingua fanca
• Makaiwas sa palabong kaisipan
• Makabuo ng ugnayan at makapagbigay “diin”
HALO-KODA (CODE-MIXING)

•ay isang penomena sa pagpapahayag na pasalita.

•nagaganap ito sa pamamagitan ng pagsingit ng salita o mga salitang mula sa ibang wika na
labas sa sistema ng pangunahing wikang ginamit sa pagpapahayag.
•nangyayari sa pagkakataong ang nagsasalita ay walang mahagilap na angkop na salitang dapat
gamitin sa kanyang pagsasalita.
 

• 
• 
•  
•  
• nagaganap kapag ang isang nagsasalita ay kapos na sa
bokabularyo sa pangunahing wikang gamit sa pagpapahayag.
• layunin nito ay upang maintindihan ng kausap, at upang punan
ang kakapusan ng pangangailangan ng pagsasalita.
•Ang terminong code-mixing ay nagbibigay diin sa “hybridization” na
nagaganap sa pagpapahayag ng isang bilingwal o multilingwal na indibidwal.
•Sa ating bansa, madalas nagaganap ang penomenon na ito sa pagpapahayag,
sa kalye, palengke, tahanan at maging sa loob ng mga silid-aralan.

• 
• 
 ARALIN 9-ILANG KONSIDERASYON TUNGO SA MABISANG KOMUNIKASYON

Narito ang inimungkahing akronim ni Dell Hymes na SPEAKING:

• S - (Setting) Ito'y tumutukoy sa kaangkupan ng iyong pagpapahayag ayon sa pinangyayarihan o
pook kung saan nag-uusap.
• P - (Participants) May kinalaman kung sino ang kausap.
• E - (Ends) May kaugnayan ito sa pagtugon sa layunin ng pag-uusap. May malaking kinalaman
ang wakas sa pagtugon sa layunin ng pagpapahayag.
• A - (Act Sequences) Ito ang pagtantya sa daloy ng pag-uusap.
• K - (Keys) Tumutukoy sa kaangkupan ng pagpapahayag o kaya'y
kung sa kasuotan, ang kaangkupan nito sa sitwasyon.
• I - (Instrumentalities) Ano ang midyum na gamit sa pag-uusap.
• N - (Norms) Maiugnay sa paksang pinag-uusapan.
• G - (Genre) May kaugnayan sa paraang gamit sa pag-uusap.
SINA BERNALES ET AL. (2000), AY NAGBIGAY NG MAHALAGANG
PUNTO PARA SA ISANG AKTIBONG KALAHOK SA USAPAN:

• Kailangang maunawaan nila ang proseso ng

komunikasyon.
• Kailangan may positibong pananaw sa sarili.
• Kailangang marunong sa pag-decode at encode ng
mensahe.
• May sapat na kaalaman sa pag-unawa sa mga di-berbal
(wika ng katawan) na komunikasyon.
• Marunong sa batayang instrumento ng komunikasyon.
 ARALIN 10- ETNOLINGWISTIKS

• ay ang pagkakapareho at pagkakaiba ng mga tao sa isang bansa

ayon sa kultura.
May dalawang batayan sa paghahati ng etnolingwistik ng kultura:
• etnisidad – tumutukoy sa pagkamag-anak.
• wika – nakikilala ang tao sa pamamagitan nito.
• Ang etnisidad ay tumutukoy sa pagkakamalapit ng dalawang panig at sila'y
tinatawag na magkamag-anak.
-tumutukoy sa katangiang kultural na binubuo ng wika, lahi, paniniwala,
kaugalian, tradisyon, saloobin, ideolohiya at iba pang mga salik
- ang identidad ay ang pagkakalilanlan batay sa kabihasnan at kulturang
kinagishan bilang isang lahi.
 SA PILIPINAS MAY 7 PANGUNAHING PANGKAT ETNIKO:
 

• Ilonggo- Hiligaynon -Bikolano – Bikolano

• Tagalog – Tagalog -Cebu - Bisaya/Cebuano (bahagi ng Rehiyon 7)
• Kapangpangan - Pangasinense Amánung Sísuan (breastfeed nurture language)
• Ilokano - Ilokano (Provincial Ordinance passed September 2012)
• Moro - Arabiko
SUBDIBISYON NG MGA PANGKAT ETNIKO SA PILIPINAS

• Tagbanua – nakatira sa baybaying dagat ng gitnang Palawan.

• Mangyan – nakatira sa liblib na pook ng Mindoro.
- Mahiyain silang tribu. Kayumanggi ang kanilang kulay, itim
ang buhok, may maamong mata at katamtaman ang tangkad.
• Yakan – matatagpuan sa Basilan at ang lalaki at babae ay gumagamit
ng malong. Ipinapalupot ng babae sa baywang at isinusuot naman sa
ulo ng lalaki ang malong.
• - Maraming ipinagbabawal sa buhay ng mga Yakan.
• - Ipinagbabawal sa kanila ang pagpapakasal sa magpinsang
makalawa ngunit maaaring magpakasal ang magpinsang buo
manatili ang yaman ng angkan.
• Maaaring magpakasal nang higit sa apat ang lalaking Yakan kung kaya
niyang bigyan ang mga ito ng sapat na kabuhayan. Pinapayagan din sa
kanila ang diborsiyo kung pumapayag dito ang lalaki.
• Bagobo – matatagpuan sa gulpo ng Davao
• Bukidnon ng Sentral Panay – matatagpuan sa bulubunduking bahagi ng
Panay.