LESSON 2: EMPASIS AT KONSEPTO NG SP
NAGDULOT NG KALABUAN ang mga ISINULAT ng mga
A. EMPASIS NG SP
(Importance of Filipino Psychology)
1. Mahalaga na PAG-ARALAN ng mga sikolohistang Pilipino
ang mga PAKSA at KONSEPTONG may KAHULUGAN,
KAHALAGAHAN at IMPORTANSIYA sa KONTEKSTONG
kinabubuhayan at ginagalawan ng mga Pilipino.
Hal: manghuhula at albularyo
Hal: bangungot, hurementado, “nakulam”
2. Isyu at usaping identidad o pagkakakilanlan at pambansang
kamalayan
3. Panlipunang kamulatan at pakikilahok
4. Sikolohiya ng kultura at wika
5. Aplikasyon ng SP sa kalusugan, agrikultura, sining, media,
relihiyon, at iba pa
Bakit mistulang higit na malawak ang saklaw ng SP?
Dahil ang sikolohiya ay sumasaklaw di lamang sa isip, kilos o
galaw ng isang organismo; kabilang dito ang kanyang
karanasan, kultura, wika (social psych, behaviorism, cognitive,
existentialism, psychology of language, etc...)
- Pinapalagay na ang SIKOLOHIYA, PILOSOPIYA, at
SOSYOLOHIYA ay MAGKAKAHIWALAY NA DISIPLINA; pag-
aaralan sa KANIKANILANG SARILING MGA KAHON
Magkakahiwalay nga ba ang mga ito sa tunay na buhay?
Nakahiwalay ba ang sikolohiya ng isang tao sa kanyang
pilosopiya? Ang tao sa lipunan?
Jimenez: “Ang Kabuluhan ng Sikolohiya: Isang Pagususri”
Mga palagay ng maka-kanlurang sikolohiya:
Ang tao ay tinitingnan bilang isang INDIBIDWAL, HIWALAY sa
kanyang PALIGID (microscopic view ng tao)
1. HINDI TALIWAS ang SP sa EMPIRIKAL na pamamaraan ng
PANANALIKSIK sa sikolohiya.
2. Mas BINIBIGYAN ng HALAGA ang KOLEKTIBONG
KARANASAN sa SP kaysa sa indibidwal na karanasan.
3. Ang SP ay sikolohiyang magkasabay na siyentipiko at sining
KANLURANING TINGIN SA MGA PILIPINO
1. kung HINDI KILALA ang isang tao, MALI ang magiging
INTERPRETASYON ng mananaliksik.
1.1 pagiging paligoy-ligoy tiningnan bilang walang
katapatan
1.2 crab mentality
1.3 Filipino time
1.4 Juan tamad
2.
BANYAGA tungkol sa KATAUHAN ng mga Pilipino (at sa pag-
intindi ng Pilipino sa kanyang sarili) na inilathala naman sa
mga libro na siyang ginagamit sa pagtuturo.
Bakit mali ang nagiging tingin ng mga banyagang
mananaliksik tungkol sa katauhan, paguugali ang pag-iisip
ng mga Pilipino?
1. Hindi gaanong mahalaga ang bansa at panahong
pinanggalingan kaya't maaaring gamitin ang anumang teorya
o eksamen (Jimenez)
2. mas kilala pa nga natin ang kulturang Amerikano kaysa sa
ating sariling kultura
3. mas NAKAKATAKOT ang UNTI-UNTING PAGTANGGAP ng
mga PILIPINO sa mga MALING PALAGAY tungkol sa kanyang
sarili (self-fulfilling prophecy)
PAG-AANTAS NG MGA KONSEPTO SA SP
1. Katutubong Konsepto
- maraming KATUTUBONG KONSEPTO ang HINDI man
lamang NABIBIGYAN ng PANSIN sa larangan ng
PANANALIKSIK, kung mayron man, hindi pa rin ito sapat –
mas gustong pag aralan ang mga konseptong Kanluranin
atsaka ILALAPAT sa KONTEKSTO ng PILIPINAS
Introduksyon sa Ilang Katutubong Konsepto
1.1 Loob at Labas - makikita sa pinagkaiba ng mga umano'y
magkaparehas na konseptong banyaga
a. puri at dangal
b. saya at ligaya
c. pigil at timpi
d. dama at damdam
1.2 Kamalayan - tumutukoy sa damdami't kaalamang
nararanasan.
1.3 Ulirat - pakiramdam sa paligid;
1.4 Isip - kaalaman at pagkakaunawa
1.5 Diwa - ugali, kilos o asal
1.6 Kalooban – damdamin
1.7 Kaluluwa - budhi ng tao
2. Pagtatakda ng Kahulugan
- base sa konteksto ng kulturang
kinabibilanganPAGHAHANAP ng ANGKOP na
KAHULUGAN.
- PAG-IIBA ng mga KONSEPTONG INAAKALANG
MAGKASINGKAHULUGAN; paglilinaw sa mga PINAG-
KAIBA ng mga KAHULUGAN at ang KAAKIBAT na
PAGGAMIT base rito
3. Pag-aandukha
- PAGBIBIGAY ng katutubong KAHULUGAN sa ideya at
SALITANG HIRAM.

4. Pagbibinyag
- pagsasang-ayon ng mga konseptong banyaga at
unibersal sa konteksto ng katutubong pakahulugan
- paglilinaw sa maaaring pagkakaiba ng gamit at ibig
sabihin ng mga konsepto dipende sa konteksto ng kultura

5. Paimbabaw ng Asimilasyon
- paggamit ng mga BANYAGANG KONSEPTO at
PAGASASALIN NITO, datapwat HINDI nito gaanong
NAHUHULI ang KATUTUBONG PAGUUGALI at PAG-IISIP

6. Banyagang Konsepto
- ligaw at mga banyagang konsepto na wala tiyak na lugar
sa konteksto ng kulturang Pilipino

Development of technical terminology in Filipino Psychology

• The system of affixation in the Filipino language a

resource for terminology development.
• The meaning changes because of the use of affixes
(suffixes, prefixes, infixes, postfixes)
Paki, mang, mapa, ika, ipang, ma, ka, maka

Direct borrowing (saling-angkat)

perception (L) persepsyon
psicologia (S) sikolohiya

Surface assimilation (saling-paimbabaw)

reinforcement - reimporsment

Grammatical translation (saling-panggramatika)

social interaction - interaksyong sosyal

Loan translation (saling-hiram)

defense mechanism
mekanismong pananggalang

Word invention (salitang likha)

masturbation - mag-isang pagpaparaos

Abbreviated words (salitang daglat)

STM - short term memory
PUP - Panukat ng Ugali at Pagkatao

Parallel translation (salitang-tapat)

relationship - pakikisalamuha

Indigenous - (katutubong konsepto)

saling-pusa (informal member)
pagka-pikon (to be peeved)

Labeling (pagbibinyag)
utang-na-loob - reciprocity
hiya - shame
pakikisama - comradeship