SIKOLOHIYANG Ibang Tao ("outsider"): There are five domains
PILIPINO PSY 161
ANO ANG SIKOLOHIYANG PILIPINO?
➢ Ang Sikolohiyang Pilipino ay sikolohiyang bunga ng
karanasan, kaisipan, at oryentasyong Pilipino.
➢ Ito ay para mas higit na mauunawaan ng isang Pilipino ang
kanyang sarili upang sa gayon ay mapaunlad niya ang kanyang
buhay.
➢Isang alternatibong perspektibo kung paano ipapaliwanag ang
pag iisip, pagkilos at damdaming Pilipino, na malaki ang kaibahan
sa mga pananaw ng iba pang anyo ng sikolohiya sa Pilipinas.
Noong 1960’s pa lamang ay tinuturo na ang sikolohiya sa mga
paaralan na may bahid ng mga Kanluranin. Sinabi ni Dr. Rogelia
Pe-Pua na kahit na mga illustrados na pinagpalang mag-aral ng
sikolohiya noong nasa ilalim pa ng mga Kastila, gaya ng ating mga
pambansang bayaning sina Dr. Jose Rizal at Apolinario Mabini, ay
nagpahayag ng pagkadismaya sa paraan ng pagkakatuto nito.
Nakita noon ng tagapangulo noon ng Departamento ng Sikolohiya
sa Unibersidad ng Pilipinas, Diliman , na si Dr. Virgilio Enriquez
na may kailangang baguhin para mas madaling maunawaan ito ng
mga Pilipino
KEY VALUES
➢ KAPWA (Shared Identity)
➢ PAGKAMALIKHAIN (Creativity)
➢ HIYA (Sense of Shame)
➢ PAGKA-MATAO (Humanity)
➢ BAYANIHAN (Community Spirit)
➢ PAKIKIPAGKAPWA (Social Engagement)
BASIC TENETS
1. Accommodative Surface Values
• Hiya: Loosely translated as 'shame' by most Western
Psychologists, hiya is actually 'sense of propriety'.
• Utang na Loob: Norm of reciprocity. Filipinos are expected by
their neighbors to return favors-—whether these were asked for or
not—- when it is needed or wanted.
•Pakikisama and Pakikipagkapwa: Smooth Interpersonal
Relationship, or SIR, as coined by Lynch (1961 and 1973). This
attitude is primarily guided by conformity with the majority.
2. Confrontative Surface Values
• Bahala Na: This attitude, loosely translated into English as
'fatalistic passiveness', actually describes the Filipino way of life, in
which, he is determined to do his best, hence the term bahala na,
which actually came from the phrase bathala na, meaning 'I will do
all my best, let God take care of the rest'.
• Lakas ng Loob: This attitude is characterized by being
courageous in the midst of problems and uncertainties.
• Pakikibaka: Literally in English, it means concurrent clashes. It
refers to the ability of the Filipino to undertake revolutions and
uprisings against a common enemy.
Core Value, or Kapwa Psychology
Kapwa, meaning 'togetherness', is the core construct of Filipino
Psychology. Kapwa has two categories, Ibang Tao (other people)
and Hindi IbangTao (not other people)
in this construct:
Pakikitungo Civility
Pakikisalamuha Act of Mixing
Pakikilahok Act of Joining
Pakikibagay Conformity
Pakikisama Being United with the Group
Hindi Ibang Tao ("one-of-us"): There are
three domains in this construct:
Pakikipagpalagayang-loob Act of Mutual Trust
Pakikisangkot Act of Joining Others
Pakikipagkaisa Being One with Others
Pivotal Interpersonal Value
Pakiramdam: Shared inner perceptions. Filipinos use damdam, or
the inner perception of others' emotions, as a basic tool to guide
his dealings with other people.
Linking Socio-personal Value
Kagandahang-Loob: Shared humanity. This refers to being able
to help other people in dire need due to a perception of being
together as a part of one Filipino humanity.
Societal Values
• Karangalan: Loosely translated to dignity, this actually refers to
what other people see in a person and how they use that
information to make a stand or judge about his/her worth.
• Puri: the external aspect of dignity. May refer to how other
people judge a person of his/her worth.
• Dangal: the internal aspect of dignity. May refer to how a person
judges his own worth.
• Katarungan: Loosely translated to justice, this actually refers to
equity in giving rewards to a person.
• Kalayaan: Freedom and mobility. Ironically, this may clash with
the less important value of pakikisama or pakikibagay (conformity).
Psychopathology Filipino Psychopathology, or sikopatolohiya in
Filipino, from Spanish psicopatologia, is the study of Abnormal
Psychology in the Filipino context. As such, there are several
'mental' disorders that can be found only in the Philippines, or in
other nations which Filipinos share racial connections
• Amok: Malayan mood disorder, more aptly called 'Austronesian
Mood Disorder', in which a person suddenly loses control of
himself and goes into a killing frenzy, after which he/she is going to
hallucinate and falls into a trance. After he/she wakes up, he has
absolutely no memory of the event.
• Bangungot: A relatively common occurrence in which a person
suddenly loses control of his respiration and digestion, and falls
into a coma and ultimately to death. The person is believed to
dream of falling into a deep abyss at the onset of his death. This
syndrome has been repeatedly linked to Thailand's Brugada
syndrome and to the ingestion of rice. However, no such medical
ties have been noted. Filipino Psychopathology also refers to the
different manifestations of mental disorders in Filipino people. One
example of such is the manifestation
of depression and Schizophrenia in Filipinos, which are for the
most part, less violent.
 PSYCHO-MEDICINE
Filipino Psychomedicine, or sikomedikal na sikolohiya in Filipino, is
the application of basic psychology to native healing practices
loosely considered as 'medicine'. These practices are closely tied
to the faith healers, as well as to the native pagan priestesses like
the babaylan o katalonan, who were exterminated by the
Spaniards during their colonization of the Philippines.
• Hilot: The use of massage to aid a pregnant mother in the
delivery of her child.
• Kulam: The use of voodoo of a mambabarang to conjure up a
spell, which she is to recite while piercing the body of a ragdoll,
supposedly representing that of the person she is to cause
sickness.
• Lihi: Intense craving from something or someone during
pregnancy. Faith healers or manghihilot testify that if the craving
was not followed, abnormality of the child may result.
• Pasma: The concept of init (heat) and lamig (cold) and how the
blending of these two can result in illnesses, especially
rheumatism.
• Susto: Soul-flight. Derived from Latin American traditions.
• Usog: A concept in which a baby who has been greeted by a
stranger will acquire a mysterious illness. Apparently derived from
the Spanish tradition of Mal de Ojo.
• Gabâ or gabaa: The Cebuano concept of negative Karma.
Week 2
SIKOLOHIYANG PILIPINO:
PERSPEKTIBO AT DIREKSYON
Pagtalakay sa mga sumusunod:
• Sikolohiya sa Pilipinas
• Sikolohiya ng mga Pilipino
• Sikolohiyang Pilipino
Iba’t ibang uri ng Konsepto sa Sikolohiyang
Pilipino:
a. Mga Katutubong Konsepto
b. Konseptong Bunga ng Pagtatakda ng Kahulugan,
c. Ang Pag-aandukha,
d. Ang Pagbibinyag,
e. Paimbabaw na Asimilasyon; at
f. Mga ligaw at banyagang konsepto.
Ayon kay Cronbach (1957), mahahati ang Sikolohiya sa dalawang
disiplina:
a. Metodong Eksperimental – nauugnay sa tinatawag na
makanometetikong pananaw sa Sikolohiya.
b. Metodong Korelasyonal – nagbibigay halaga sa pag-aaral ng
kaso o ideograpikong pananaw
Ano ang Nomotetikong Pananaw?
Ang nomotetikong pananaw ay tumutukoy sa pagpapahalaga sa
unibersal na katotohanan bilang layunin ng Sikolohiya.
Halimbawa:
a. Costa at McCrae: kasama ang kanilang teorya ng "Big 5" o 5
mgakadahilanan ng pagkatao (Big Five model).
Ano ang Ideograpikong Pananaw?
Sa ideograpikong pananaw, ang indibidwal at ang partikular ang
inuunawa, kung saan ang ginagamit na metodo ay korelasyonal.
Halimbawa:
a. Sigmund Freud: kasama ang kanyang psychoanalytic theory ng
Personalidad.
Ang Pangamba na ang SP ay Anti-unibersal
Ang pangambang ito ay kapos sa batayan sapagkat hindi
naangkop sa Sikolohiyang Pilipino ang pagiging anti-unibersal. Sa
katunayan, Sikolohiyang unibersal ang tunguhin ng Sikolohiyang
Pilipino sa kanyang pag-uugat sa karanasang Pilipino.
Anim (6) na Mungkahi ng Kategorya sa Pagaaral ng
Sikolohiyang Pilipino
Sa isang panimulang pagsusuri sa Sikolohiyang Pilipino (Enriquez
1974) batay sa kultura at wikang Pilipino, nakita kaagad na ang
Sikolohiya ay tungkol sa:
a. Kamalayan(kaalamang nararanasan)
b. Ulirat( Pakiramdam sa paligid)
c. Isip ( tumutukoy sa kaalaman at nauunawaan)
d. Diwa (tumutukoy sa ugali, kilos at asal)
e. Kalooban (tumutukoy sa damdamin)
f. Kaluluwa (budhi ng tao)
Mga Anyo ng Sikolohiya sa Kontekstong Pilipino:
a. Sikolohiya sa Pilipinas – pinakamalaki o ang kabuoang anyo
sa Pilipinas.
b. Sikolohiya ng Pilipino o Sikolohiya ng mga Pilipino –
Maituturing ang bawat teorya ng sinumang nais mag-aral tungkol
sa kalikasang sikolohikal ng mga Pilipino, maging Pilipino, o
dayuhan ang sinasabing mag-aaral.
c. Sikolohiyang Pilipino – bunga ng karanasan, kaisipan, at
oryentasyong Pilipino.
Analohiya Upang Maunawaan ang Tatlo:
a. Sikolohiya sa Pilipinas – tao sa bahay na dalaw lamang o
bisita sa bahay.
b. Sikolohiya ng Pilipino – taong-bahay na kahit ang mga bisita
ay maituturing na taong-bahay kung kanilang nanaising mamalagi
sa bahay.
c. Sikolohiyang Pilipino – taumbahay, higit na malalim ito
kumpara sa mga nauna dahil ito ang mga taong talagang nakatira
sa loob ng bahay.
Ang Kabuoang Anyo ng Sikolohiya sa Konstekstong
Pilipino: Ang Sikolohiya sa Pilipinas
Sina Bailen (1967),Demetrio (1975), at Jocano (1975) ay
pinag-aralan ang tungkol sa mga Babaylan at Katalonan dahil dito
makikita ang ating Sikolohiya.
Ating Suriin: Ito ba ang ating pag-uugali?
Filipino time- late
Mañana habit- mamaya na
Ningas kugon– sa una lang magaling
Ang Mababang Pagtingin sa mga Sikolohista sa Pilipinas Ito ay din ni Lynch (1961) na walang pagpapahalaga ng bukod-tangi sa
hindi bungang-isip lamang, may mga konkretong karanasan na Pilipino lamang makikita.Gayunpaman, ipinapalagay niyang ang
makapagpapatibay na may mga Pilipinong tumitingala sa pagpapaha;aga sa pagtanggap ng iba ay higit na namamayani sa
Sikolohiyang kanluranin at mababa ang pagtingin sa mga Pilipinas.
Sikolohista sa Pilipinas. 5. Paimbabaw na asimilasyon
Halimbawa: Reinporsment- reward, punishment
• “Wala namang ginagawa ang mga Psychologist sa Pilipinas, ah.” 6.. Ang mga Ligaw at Banyagang Konsepto
• “Psychology of, for, and by Filipinos” (Sechrest, Guthrie 1974). Halimbawa:
•“Filipino Psychologists have made only minimal direct a. Home for the Aged
contributions to the understanding of their own society.” b. Prejudice
Totoo ba? WEEK 3
“Psychology is a new discipline for the Filipinos.” Ang kabuluhan ngsikolohiya: isang pagsusuri
MALI
Ang mga asignaturang may kinalaman sa Sikolohiya ay matagal Ayon kay Sigmund Freud, “ang mga karanasan natin
ng itinuturo sa Pilipinas. Hindi nga lamang Psychology noong kabataan ang siyang humuhubog sa ating
ang tawag sa mga sentro ng pag-aaral na matanda pa sa pagkatao habang buhay.”
kauna-unahang unibersidad sa Estados Unidos.
“American Psychology is a relatively new discipline to the Filipinos “Kaya’t ang Sikolohiya ay masasabinatin na agham na dapat
but Philippine Psychology is as old as the Filipino himself. “ naglilingkod sa tao.”
Ang Palasak na Anyo ng Sikolohiya sa Kontekstong Pilipino: Ang
Sikolohiya ng Pilipino ang pangunahing suliraning umiiral s anyo Mga IPINAPALALAGAY SA SIKOLOHIYA
ng palasak ng sikolohiya sa kontekstong Pilipino ay ang suliraning 1. Ang tao ay tinitignan bilang isang indibidwal, hiwalay
dulot ng paggamit ng mga terminong nanlalahat. Ang hilaw na sa kanyang paligid.
paggamit ng wikang Pilipino ay higit na mapanganib kaysa hindi 2. Ang mga tao ay magkasingtulad. Hindi gaanong
paggamit nito. mahalaga ang bansa at panahong pinanggalingan
Halimbawa: kaya’t maaring gamitin ang anumang teorya o
Ang artikulo ni Himes (1971) tungkol sa konsepto ng “sanhi” sa eksamen sa pag-unawa sa kanila.
mga Tagalog na kung saan ipinasiya niya na wala daw konsepto 3. Ang Sikolohiya ay hindi kumikiling sa anumang
ng “sanhi” ang mga Tagalog. Sistema ng pagpapahalaga (value-free) o sa isang
Ang mga Konsepto sa Sikolohiyang Pilipino partikular na uri sa lipunan(class bias-free).
1. Mga Katutubong Konsepto – maraming halimbawa sa
literatura ng mga konseptong katutubo na halos ay hindi pa NOTE: BASAHIN AT UNAWAIN ANG “DALISAY”
nasasaliksik at napag-aaralan. Hindi sinasabi na ang konseptong
katutubo ay pekulyar lamang sa Pilipinas ngunit malinaw na ito ay
mga tanging kahulugan na higit na malapit sa karanasang Pilipino.
2. Mga Konseptong Bunga ng Pagtatakda ng kahulugan – higit
na mabisa ang pagtatakda ng kahulugang teknikal sa isang
konseptong makahulugan na sa Pilipino kaysa sa walang
patumanggang pag-aangkop at paglalangkap ng mga ligaw na
konsepto.
Halimbawa:
Gunita-recall> konkreto Subject- participants
alaala-memory>emosyonal
Ang pagkatao ay malalim ang kahulugan. Habang ang
personalidad sa kulturang kanluranin ay maaaring magbago na
walang iniwan sa isang maskara o mukhang pinakikiharap.
3. Ang Pag-aandukha o Pagbibigay ng Katutubong Kahulugan
sa Ideya o at Salitang Hiram
Sa pagkilala at pagpapalawak sa mga konseptong pangsikolohiya,
magkaminsan ay banyaga ang pinagmumulan ng salitang
inaandukha aat binibigyan ng katutubong kahulugan.
Halimbawa:
a. Paniniyansing- galing sa salitang chance
b. b.Standby- tambay, waiting while getting ready
4.Ang Pagbibinyag
Ang salitang “pagbibinyag” ay tumutukoy hindi lamang
sa mga ritwal sa pananampalataya kundi maging sa paggamit sa
mga katutubong salita para sa pandaigdigan konsepto tulad ng
“hiya”, “utang na loob” at “pakikisama.”
Ayon kay Charles Kaut (1961), ang “utang na loob” ay
hindi tahasang banyaga sa Washington D.C. Marunong din silang
tumanaw ng utang na loob kaya nga lamang, mas gusto nila ang
kaliwaan, iyong sabay ang pag�aabutan, hangga't maaari.