Ang VaraytI ng

Wika ng mga
ISTAMBAY
SA Brgy. TIBANGA, Syudad ng IlIGAN
JUNIL ALTES
 Presentasyon nINA:

Dantes, Allyson Escarpe, Mary

Jane Jane
 “Ang Mga taong may
pInagsasaluhang karaNASAN AT
INTERES TULAD NG MGA ISTAMBAY AY
NAKABUO NG WIKANG NAG-UUGNAY SA
KANILA. bAGAMAT MGA ISTAMBAY
ANG MGA RESPONDENTE, MALAKI PA
RIN ANG IMPLUWENSIYA NG WIKANG
INGLES SA URI NG KANILANG WIKA NA
MAKIKITA SA REJISTER NA
GINAGAMIT.”
.INTRODUKSYON
 Bahagi na ng buhay ang pagbabago

Walang permenenteng bagay sa mundo kudi

ang pagbabago

Ang wika ay patuloy din dumaranas ng

pagbabago

Sa pagpapalit ng bagong henerasyon ay

nagkakaroon rin nang pagbabago sa
tunog,leksikon,at grammar ang wika.
Sinasabing pekuliyar ang wika ng bawat grupo dahil
ang wika ng isang grupo ay kakaiba sa ibang wika.

Maging ang mga bayot o bakla ay may salitang

pekuliyar lamang sa kanila.

Hindi lamang ito basta salita na walang kahulugan,

bagkus naipapahayag din nito ang damdamin at
pagtukoy sa mga bagay.

Ang sosyolek ay sosyal na varayti ng wika.

Ito ay tumutukoy sa rejister o jargon na nabubuo

ng isang partikular na grupo ng tagasalita.
.Paglalahad ng
SUlIRANIN
Ang isinasagawang pag-aaral ay naglayong alamin at tuklasin
ang sosyolek ng mga istambay sa Brgy. Tibanga sa Siyudad ng
Iligan.

1. Ano ang mga salitang bumubuo sa rejister ng mga Istambay sa

Baranggay Tibanga, Siyudad ng Iligan?

2. Ano ang kahulugan ng mga Ito?

3. Ano ang varayti ng wika batay sa etimolohiya ang ginamit ng mga

impormante?
 .Saklaw at
DELIMITASYON
Saklaw ng pag-aaral na ito ang
terminong ginamit ng mga
istambay sa Brgy Tibanga,
Syudad ng Iligan.

NAkalimita lamang ang pag-

aaral sa pagsususri ng varayti
ng wika batay sa etimolohiya at
pagbibigay-kahulugan sa mga
terminong ito.
.BATAYANG
TEORETIKAL
Ayon kay Wardhaugh (1992), all languages
exhibit a great deal of internal variation.

Tulad sa nangyayari sa wikang Cebuano na

mula pa sa Cebu, na dahil may pekuliridad
ang gamit ng wikang cebuano sa iba’t ibang
panig ng mundo, nagkakatoon ng iba’t ibang
varayti ito.

Sinabi ni Sibayan (1991) na the development

of a language and the development of a
people are interrelated.

Ang tao ay nagpapaunlad sa wika

Ang wika raw ay hindi kusang nadedevelop
kung walang taong nagpapaunlad nito.

Idinagdad pa ni Lachica (1993) na ang tao,

sa tulong ng wika ay nakapagbubuo ng
mga kaparaanan upang maaangkop sa
kanyang kapaligiransa pamamagitanan ng
imbensyon.

Naapektuhan ng kultura at ng pananaw ng

lipunan ang wika (Fromkin at Rodman
1988:275). Sinasalamin ng wika ang
kanyang kultura.
 .Batayang
KOnseptwal
Ang isang wika ay hindi mabubuo o magiging ganap
na wika kung ang isang tao lamang ang gumagamit
nito.

Isang produktong sosyal ang wika na may

kakayahang maghatid ng impormasyon.

Dahil sa pagbabago ng wika, patuloy parin na

lumalawak ang varayti na ito.

Kabilang dito ang grupo ng mga Istambay na

maituturing na may pekuliyar na wika.
LARAWAN 1: ISKIMA ng Paradaym ng Pananaliksik

MGA ISTAMBAY VaraytI NG WIKA

BRGY. TIBANGA (SOSYOLEK)
SYUDAD NG ILIGAN

REJISTER
.MetodoloHIYA
 Ginamit sa pag-aaral ang
disenyong kwalitatib at ang
pamamaraang palarawan o
dekriptib sa pag
aanalisa/pagtalakay sa mga
datos.
.Lugar ng PAG-AARAl
Isinisigawa ang pag-aaral sa Siyudad
ng Iligan.

Binubuo ito ng 44 na baranggay

ngunit nakasentro lamang ang pag-
aaral na ito sa isang baranggay.

Ang Brgy Tibanga may 17 na purok

ang napiling baranggay.
.IMPORMANTE
Sa paglikom at pagtipon ng mga datos
ay pinili ang mga impormanteng
istambay na may sapat o may malawak
na kaalaman sa mga terminong sadyang
ginagamit nila sa
pakikipagkumunikasyon sa mga kagrupo.
Tiniyak ng mga mananaliksik na ang
impormanteng kinuha ay kilalang
Istambay sa naturang baranggay.
.Pangangalap
ng Datos
 Sosyolek ng mga Istambay sa
Brgy. Tibanga sa Siyudad ng
Iligan

Pagpunta sa lugar na
kinaroroonan ng grupo

Pagmamasid

Pagtatala ng mga datos

Pagtatanong-tanong

Larawan 2. Daloy ng Gawain Pagsusuri at Analisis

.PAGSASAAYOS AT
PAG-AANALISA NG
MGA DATOS
 .Ang Mga SalITANG
BUMUBUO SA REJISTER
NG MGA ISTAMBAY
Talahanayan 1. Mga Salitang
Bumubuo sa Rejister ng mga
Istambay ng Baranggay
Tibanga
 Mga Salita ng mga Istambay

CEBUANO INGLES

Bagag Ngabil Aspect

Bagtak sa lamok Bishop

Bisdak Calculator

Bugdo ug lubot Cattle

Bugnaw ug simod/B.S. Contemplate

Dakmats CD-ROM

Gapals Debug
 Grabas ug lubot Deduct

Kinilaway ug simod Defeat

Makabugto ug bra Defense

Makahinumdom sa utang Deposit

Makahubo panti Depress

Mapa sa Iligan Detail

Moni Detest

Niambak ang kasingkasing Devalue

Palaman sa lubot Devastation

 Palwag ilong Devote

Pinasagdan sa kusina Dilemma

Pula ug lubot Effort

Sputnik Forums

Green-blooded

Ice Buko

It depends

July

Nice talking
Persuading

Predicate

Profit

Punctuation

Shampoo

Statue

Thesis
Talahanayan 2. Mga Salitang
Bumubuo sa Rejister ng mga
Istambay ng Baranggay
Tibanga
 Mga Salitang Cebuano

Mga Salita Kahulugan

Bagag Ngabil Tawag sa babaeng hindi nahihiya sa kanyang sinasabi

Bagtak sa lamok Resulta ng mukhang palagi nakasinghot ng rugby

Bisdak Tawag sa taong laking bisaya

Bugdo ug lubot Tawag sa babaeng nakaumbok ang magkabilang pisngi

Tawag sa lalaking hindi makapagtapat sa kanyang pag-ibig

Bugnaw ug simod/B.S.
o paghanga sa isang babae

Dakmats Tawag sa taong mag malalaking mata

Gapals Tawag sa taong laging naglalakwatsa

 Grabas ug lubot Tawag sa mukhang may maraming pimples

Kinilaway ug simod Tawag sa mainit na paghahalikan

Makabugto ug bra Ekspresyon ng babaeng nabigla sa kakisigan ng lalaki

Ekspresyon ng taong nagugunita ang kanyang nakaraang

Makahinumdom sa utang
pag-ibig

Ekspresyon ng babaeng hangang-hanga sa kakisigan ng

Makahubo panti
kakaling kaharap

Mapa sa Iligan Tawag sa babaeng may maraming peklat sa legs

Moni Binaligtad na salita ng inom/inuman

Niambak ang kasingkasing Tawag sa taong nakaramdam ng biglang gulat

Palaman sa lubot Tawag sa babaeng may buwanang dalaw

 Palwag ilong Tawag sa ilong na sarat

Pinasagdan sa kusina Tawag sa mga taong matataba

Tawag sa taong hindi makapirmi sa kanyang kinauupuan,

Pula ug lubot
palipat-lipat ng upuan

Sputnik Tawag sa lalaking bihis na bihis

.Kahulugan NG MGA
SALITANG BUMUBUO
SA REJISTER NG MGA
ISTAMBAY Sa
BARANGGAY TIBANGA
 Talahanayan 3. Mga salitang
Ingles na Bumubuo sa Rejister
ng mga Istambay sa Baranggay
Tibanga
 Mga Salitang Ingles

Mga Salita Kahulugan

Aspect Tawag sa pantusok

Bishop Tawag sa bisayang hiphop

Calculator Nangangahulugang tatawagan kita mamaya

Cattle Tawag sa tirahan ng hari at reyna

Contemplate Tawag kapag konti lang ang mga pinggan

CD-ROM Nangangahulugang tingnan mo ang kwarto

Debug ang ipis

 Deduct ang pato

Defeat ang mga paa

Defense ang bakod

Deposit ang gripo

Depress ang nakasal

Detail ang buntot

Detest ang eksamin

Devalue ang sunod sa letrang V

Devastation Tawag sa sakayan ng bus

 Devote ang boto

Dilemma ang dilim, ah!

Effort Tawag sa apat na kwarto

Green-blooded Tawag sa mga bakla

Ice Buko Tawag sa nagtatanong kung ayos na ang buhok

It depends kainin mo ang bakod

July nagsinungaling ka ba?

Nice talking Tawag sa taong kausap na di nakikinig

Persuading Tawag sa unang kasal

 Predicate pakawalan mo ang pusa

Profit patunayan mo

Punctuation Tawag sa pera para maka-enrol

Shampoo Tawag bago mag-labing-isa (11)

Statue Ikaw ba yan?

Thesis Nangangahulugang ito ay

 .ANg VARAYTI NG
WIKA NG MGA
ISTAMBAY BATAY SA
ETIMOLOHIYA
.RESULTA NG
PAG-AARAL
1.May limampu't Dalawa (52)
na terminong nakalap sa
wikang Cebuano sa kabuuang
bilang na dalawampu (20) at
tatlumpu't dalawa (32)
naman sa wikang ingles.
2. Tinutumbasan ng mga
respondente ang mga
salitang nabuo nila ng mga
kakatwang kahulugan na
maaaring nakatutuwa,
nakakainsulto o panawag
pansin.
3. Cebuano-Ingles ang
varayti ng wikang ginagamit
ng mga istambay batay sa
etimolohiya. Nanguna sa
dami ang salitang ingles (32)
na sinundan ng salitang
cebuano (20) ang rejister ng
mga istambay.
.KONKLUSYON
1.Tulad sa ibang grupo ng mga
tagapagsalita na may
karanasang pinagsasaluhan, ang
mga istambay sa Baranggay
Tibanga ay may mga salita ring
ginagamit na bumubuo ng
kanilang register.
2. Ang mga salitang istambay na nalikom
ay karaniwang bulgar na itinatago ng
mga salitang nasa anyong yufemismo.

3. Malaki ang impluwensya ng wikang

ingles sa mga respondenteng istambay
kahit sabihin pang hindi na sila
nagsisipag-aral
Salamat sa
pakikinig!