FIL 11: KOMUNIKASYON

AT PANANALIKSIK SA
WIKA AT KULTURANG
PILIPINO
MGA KONSEPTONG PANGWIKA

Sa kabanatang ito, inaasahang mauunawaan nang may

masusing pagsasaalang-alang ang mga konsepto,
elementong kultural, kasaysayan at gamit ng wika sa
lipunang Pilipino.
MGA KASANAYANG PAMPAGKATUTO

• Natutukoy ang mga kahulugan at kabuluhan ng mga

konseptong pangwika.
• Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa sariling
kaalaman.
• Nagagamit ang mga kaalaman sa modernong
teknolohiya sa pag-unawa sa mg konseptong pangwika.
MGA KASANAYANG PAMPAGKATUTO
• Naiuugnay ang mga konseptong pangwika sa mga
napanood na sitwasyong pangkomunikasyon sa telebisyon.
• Nabibigyang-kahulugan ang mga komunikatibong gamit
ng wika sa lipunan.
• Natutukoy ang mga pinagdaanang pangyayari/ kaganapan
tungo sa pagkabuo at pag-unlad ng Wikang Pambansa.
• Natitiyak ang mga sanhi at bunga ng mga pangyayaring
may kaugnayan sa pag-unlad ng Wikang Pambansa
KAHULUGAN NG
WIKA
 ANO NGA BA
TALAGA ANG
WIKA?
EDWARD SAPIR
Ang wika ay isang likas at makataong
pamamaraan ng paghahatid ng mga
kaisipan, damdamin at mithiin
Gleason
Ang wika ay masistemang balangkas ng
sinasalitang tunog na isinaayos sa paraang
arbitraryo. Ang mga tunog ay
hinugisan/binigyan ng mga makabuluhang
simbolo (letra) na pinagsama-sama upang
makabuo ng mga salita na gamit sa
pagpapahayag
CARROLL
Ang wika ay isang sistema ng mga sagisag
na binubuo at tinatanggap ng lipunan
BRAM
Ang wika ay nakabalangakas na sistema ng mga
arbitraryong simbolo at tunog na binibigkas at sa
pamamagitan nito’y nagkakaroon ng interaksyon
ang isang pangkat ng tao
 Kahalagahan ng wika
Mahalaga ang wika sapagkat:
1. ito ang midyum sa pakikipagtalastasan o komunikasyon;
2. ginagamit ito upang malinaw at mabisang maipahayag ang
damdamin at kaisipan ng tao;
3. sumasalamin ito sa kultura at panahong kanyang
kinabibilangan;
4. at isa itong mabuting kasangkapan sa pagpapalaganap ng
kaalaman.
KATANGIAN
NG
WIKA
 Katangian ng Wika
 Ang wika ay masistemang balangkas
 Ang wika ay nakabatay sa kultura.
 Ang wika ay arbitraryo.
 Ang wika ay nagbabago/dinamiko.
 Ang wika ay nanghihiram.
 Ang wika ay makapangyarihan.
 Ang wika ay may lebel o antas.
1. Ang wika ay masistemang balangkas
Balangkas ng wika:
1. Tunog o ponema
• Mga makabuluhang tunog
• May 21 na makabuluhang tunog
2. Salita o morpema
* makabuluhang salita
* pinakamaliit na salita ang o at a
3. Sintaksis
* pagkakabuo ng mga salita upang maging isang makabuluhang
pangungusap
4. Semantiks
* pagpapakahulugan ng mga salita
2. Ang wika ay nakabatay sa kultura.
Ang wika at kultura ay magkabuklod
3. Ang wika ay arbitraryo.
Lahat ng wika ay napagkakasunduan ng mga gumagamit nito. Alam
ng mga Ilokano na kapag sinabing [balay], bahay ang tinutukoy
nito. Sa Chavacano naman ay [casa] kapag nais tukuyin ang bahay
at [bay] naman sa Tausug samantalang [house] sa Ingles.
4. Ang wika ay dinamiko o nagbabago.
Patuloy na nagbabago at yumayaman ang wika. Nagbabagu-bago ang
kahulugan ng isang salita na dumaragdag naman sa leksikon ng wika.

Hal: BOMBA
Pampasabog
Igipan ng tubig mula sa lupa
Kagamitan sa palalagay ng hangin
Bansag sa malalaswa at mapanghalay na larawan at
pelikula
Sikreto o baho ng mga kilalang tao
5. Ang wika ay nanghihiram
Humihiram ang wika ng fonema at morfema mula sa ibang
wika kaya’t ito’y patuloy na umuunlad. Gaya sa Chavacano,
binibigkas na ang ‘ka’ na hiniram sa Visaya bilang kapalit ng
‘tu’ at ‘bo’. Ang Filipino ay madalas manghiram gaya ng
paghiram sa mga salitang [jip, jus at edukasyon] na mula
sa Ingles na [juice], [jip] at Kastilang
[educaćion].
6. Ang wika ay may antas o lebel.

PORMAL
 malawakang kinikilala ng pamayanan, ng
bansa at ng mundo
 tinatanggap ng nakararaming dalubhasa,
nakapag-aral o nagtuturo ng wika
6. Ang wika ay may antas o lebel.
A. PAMBANSA
 kapag umabot na sa pagiging opisyal na
wika
 Itinuturo sa paaralan, gamitin maging ng
pamahalaan at nararapat lamang na
kumatawan sa lahat ng wikang
matatagpuan sa isang bansa
6. Ang wika ay may antas o lebel.
B. PAMPANITIKAN

pinakamayamang uri ng antas ng wika

mayaman sa paggamit ng idyoma at tayutay
hindi literal ang kahulugan ng salita, nagtataglay ng
talinghaga
Ang mga salita ay karaniwang malalim, makulay at
masining.
Antas ng wika
 Halimbawa:
Kapara ng langit
Ilaw ng tahanan
Bunga ng pagmamahalan
Pusong bato
Pusong Mamon, atbp.
Antas ng wika

INFORMAL
karaniwan, palasak, pang araw-
araw, madalas gamitin sa
pakikipag-usap at
pakikipagtalastasan.
Antas ng wika
 LALAWIGANIN
 Dayalektal
 Palasak at natural na ginagamit sa
isang partikular na lugar, ngunit
maaaring hindi maintindihan ng iba
 Nahahaluan ng kakaibang punto at tono
 Batangas: kaunin (sunduin)
guyam (langgam)
 Antas ng wika

B. KOLOKYAL
 pang-araw-araw na gamit ng salitang hinalaw sa porma
na mga salita
 Natural na penomenon ng pagpapaikli ng salita upang
mapabilis ang daloy ng komunikasyon

Halimbawa:
utol tisay atsay tsokaran
Antas ng wika

C. BALBAL
 pinakamababang antas ng wika, mga salitang nabuo
sa impormal na paraan
 karaniwang nabubuo mula sa grupo ng mga bakla na
nagsisilbing koda sa pakikipag-usap

Halimbawa:
parak lespu alat dyowa
 Iba Pang Halimbawa
Salita Pamba Pampanitikan Lalawiganin Kolok Balbal
nsa yal
Nanay ina Ilaw ng tahanan Inang, ‘nay Ermat, mudra,
nanang mamsie
Tatay ama Haligi ng tahanan Tatang ‘tay Erpat, pudra,
papsie
anak anak Bunga ng Anakko, ‘nak Ngibu, junakis
pagmamahalan nakkong
pulis pulis Alagad ng batas pulis Buwaya,lispu
pulis patola,
Cardo
lalake Binata, Adan, Adonis lalaki ------ Fafa, ikalal, lalas
lalake
 Bakit mahalagang
malaman ang iba’t ibang
antas ng wika?
Ooops! Tayo ay
magkasubukan
muna! 
 #TryNatin
Punan ng tamang salita ang tsart.

Salita Pambansa Pampanitikan Pabalbal Lalawiganin Kolokyal

Matanda
malaki
Mestisa/
mestizo
lalake
Babae
 #TryNatin
Punan ng tamang salita ang tsart.

Salita Pambansa Pampanitikan Pabalbal Lalawiganin Kolokyal

Lolo, lola, May edad, maputi Tanders, super Baket/lakay,

Matanda matanda ang buhok, lolo lila/lilo,
nataengan
malaki Gabundok ang laki, Lekkad, dakkel
malaki mala-higante

maputi Malagatas ang puraw Tisay/tisoy

Mestisa/ kutis, tila niyebe
sa kaputian
mestizo
Binata, lalake, Mala-Adonis, Adan ikalal Lalaki, baro
lalake ginoo

Dalaga, babae, Eba, Babai, balasang

Babae binibini
MGA TEORYA SA
PAGKATUTO NG
WIKA
 TEORYANG BEHAVIORISM O BEHAVIORIST
APPROACH
• Teoryang itinaguyod ni B.F. Skinner (1904-1990)
• Naniniwalang ang pagkatuto ng wika ay pag-uugaling napag-
aralan.
• Pinaniniwalaan ng mga behaviorist na ang kilos at gawi ng isang
tao ay maaaring hubugin sa pamamagitan ng pagkontrol ng
kapaligiran.
• Pinanaligan din ng mga behaviorist na mahalaga ang
obserbasyon at limitasyon sa pagkatuto ng wika.
 TEORYANG BEHAVIORISM O BEHAVIORIST
APPROACH
 Maaaring matuto ng wika sa pamamagitan ng pagkontrol at
pagganyak, katulad ng pagpapabuya at pagpaparusa.
TEORYANG INNATIVE O NATIVIST
APPROACH
 Ayon sa teoryang ito, lahat ng tao ay may “likas” na kakayahang
matuto at matutuhan ang wika dahil sa paniniwalang lahat ay
ipinanganak na taglay ang isang “built-in device” o isang likhang-
isip na aparato na kung tawagin ay “black box” na responsible sa
pagkatuto ng wika.
 Si Noam Chomsky, na tagapagtaguyod ng teoryang ito, ay
nagbigay sa katawagan sa likhang-isip na aparato na kung tawagin
ay “language acquisition device o LAD.”
TEORYANG INNATIVE O NATIVIST
APPROACH
 Ayon sa kanya, ito ang tumatanggap ng mga impormasyon mula sa
kapaligiran sa anyong wika kung kaya likas ding natutuhan ng mga
bata ang linggwistikong katangian ng wika.
 Pinaniniwalaan din ng mga nativist, na habang lumalaki ang bata
ay patuloy itong gumagamit ng wika at ang wika ay patuloy na
umuunlad dahil sa pakikipag-ugnayan sa kanyang kapwa.
TEORYANG KOGNITIB
 Nakasalig ang teoryang ito sa pananaw ni Jean Piaget (1896-1980).
 Ayon sa kanya, ang pagkatuto ng wika ng isang bata ay nakaugnay
sa kakayahan nitong mag-isip.
 Pinaniniwalaan din ng teoryang ito na kung ang bata ay may pag-
unawa sa mga konseptong nakalantad sa kanyang kapaligiran, mas
madali niya itong magagamit sa pagsasalita.
TEORYANG KOGNITIB
 Ang wika ay sumasalamin sa prosesong pangkaisipan ng isang
bata.
 Ang pag-unlad ng kognitibong kakayahan ay pag-unlad din ng
pagkatuto ng wika. Ang dalawang ito ay parehong nalilinang sa
pamamagitan ng interaksyong nagaganap sa kapaligiran.
TEORYANG MAKATAO
 Ang pananaw na ito ay nakasalig sa teorya ni Stephen Krashen
mula sa kanyang teorya na Affective Filter Hypothesis.
 Sinasabing mapabibilis ang pagkatuto ng wika kung may
positibong saloobin ang isang tao na matutuhan ito.
 Binibigyang-pansin ng teoryang ito ang kahalagahan ng damdamin
at emosyon ng tao.