3.1.

Bài toán tìm điểm cân bằng của thị trường

3.1.1. Công dụng của bài toán
- Bài toán giúp cho các doanh nghiệp xác định được điểm cân bằng của thị trường dựa
trên khả năng cung ứng và nhu cầu thị trường. Từ đó, doanh nghiệp sẽ có thể:
+ Dự đoán được xu thế thị trường: Điểm cân bằng thị trường giúp dự đoán mức
giá và lượng hàng hóa giao dịch trong tương lai. Điều này giúp các doanh nghiệp đưa ra
quyết định sản xuất, kinh doanh hợp lý, tránh lãng phí nguồn lực
+ Hiểu rõ hơn về thị trường: Qua việc phân tích điểm cân bằng thị trường, các nhà
kinh tế có thể hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến cung cầu, từ đó đưa ra các chính
sách phù hợp để điều tiết thị trường
+ Giải quyết các vấn đề thị trường: Điểm cân bằng thị trường giúp xác định các
vấn đề tồn tại trong thị trường, ví dụ như tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa hàng hóa.
+ Đánh giá hiệu quả của các chính sách: Điểm cân bằng thị trường giúp đánh giá
hiệu quả của các chính sách kinh tế đã được áp dụng.
3.1.2.Phương pháp giải
-Xét thị trường n lọai hàng hóa. Khi đó, giá của lọai hàng hóa này có thể ảnh hưởng đến
lượng cung và lượng cầu của các lọai hàng hóa còn lại.
-Ta có ký hiệu các biến số như sau :
+ Giá hàng hóa thứ i : pi i=1,2,…,n.
+ Lượng cung hàng hóa thứ i : Qsi ,i=1,2,…,n.
+ Lượng cầu hàng hóa thứ i : Qdi ,i=1,2,…,n.
-Ta vẫn giả sử hàm cung và hàm cầu phụ thuộc tuyến tính theo giá, nghĩa là:
+ hàm cung của ngành i: Qsi =ai 0 +ai 1 p 1+ ai 2 p2 + ⋯ +a¿ p n ∀ i=1 , n (a)
+ hàm cầu của mặt hàng i: Qdi=b i 0+ bi 1 p1 +b i 2 p2 + ⋯ + b¿ pn ∀ i=1 ,n (b)
-Khi đó mô hình cân bằng thị trường tổng quát đối với n lọai hàng hóa được biểu diễn bởi
đẳng thức:
Qsi =Q di (c)
-Thay (a), (b) vào (c ) và chuyển vế rồi đặt cij= aij- bij ( i,j=1,2,…,n) ta được hệ phương
trình:
{
c 11 p1 +c 12 p2 + ⋯ +c 1 n pn=−c 10
c 21 p1 +c 22 p2 + ⋯ +c 2 n p n=−c 20
⋮
c n 1 p1 +c n 2 p2 + ⋯ +c nn p n=−c n 0

-Hệ này được gọi là hệ phương trình tuyến tính xác định giá cân bằng thị trường. Giải
được hệ này ta tìm được giá cân bằng của từng loại hàng hóa, từ đó tìm được lượng cung
và lượng cầu cân bằng của n loại hàng hóa đã cho.

Ví dụ

Xét một thị trường gồm 3 lọai hàng hóa.Hàm cung, cầu và giá của chúng thỏa mãn các
điều kiện sau:
Qs 1=−4+ 8 p 1−2 p 2−p 3

Qs 2=−3+4 p 1+5 p2−2 p3

Qs 3 =50−11 p1 +7 p2 +11 p3

Qd 1 =20− p1 +8 p2 +3 p3

Qd 2=−10+3 p 1+ 12 p2−5 p3

Qd 3 =4−14 p1 +18 p2 +13 p 3

Hãy tìm giá cân bằng của từng loại hàng hóa.

Giải

Hệ phương trình xác định giá cân bằng là:

{ {
Qs 1=Qd 1 ⇔ −4+ 8 p 1−2 p2 −p 3=20−p 1+ 8 p 2+3 p3
Qs 2=Qd 2 ❑ −3+ 4 p1 +5 p 2−2 p 3=−10+3 p1 +12 p 2−5 p 3
Qs 3=Qd 3 50−11 p1 +7 p2 +11 p 3=4−14 p 1+ 18 p2 +13 p3

{
9 p1 +6 p2−4 p3=24
❑ p 1−7 p2 +3 p 3=−7
⇔
3 p1−11 p2 +2 p 3=−46

{
⇔ p 1=4
❑ p2=8
p3=15
Vậy giá tại điểm cân bằng là (4, 8, 15)