ULUSLARARASI TİCARİ SÖZLEŞMELERİN HAZIRLANMASINDA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

ATTENTION IN THE PREPARATION OF INTERNATIONAL TRADE CONTRACTS MATTERS TO BE

TAKEN

Üretim faaliyetinin mahsullerinin tüketim alanına getirildiği iktisadi bir faaliyet olan ticaret;
mal ve hizmet mübadelesinden ibaret olup, mal satmak maksadıyla satın almak olarak da
vasıflandırılabildiği gibi , üretici ve tüketici arasında var olan malların el değiştirmesi ve
hizmet faaliyeti olarak da adlandırılır.
Trade, which is an economic activity in which the products of the production activity are
brought to the consumption area; It consists of the exchange of goods and services, which
can be characterized as purchasing for the purpose of selling goods, as well as the exchange
of goods between the producer and the consumer and service activity.
Uluslararası ticaret ise farklı ülkelerde ikametgâhı, iş merkezi veya sürekli meskeni bulunan
ya da farklı devletlerin vatandaşlığına sahip olan gerçek ve tüzel kişiler arasındaki mal ve
hizmet değişimidir.
International trade, on the other hand, is the exchange of goods and services between real
and legal persons who have a residence, business center or permanent residence in
different countries or have citizenship of different states.
Uluslararası ticaretin tarih içinde üç aşamadan geçtiği bilinmektedir. Bunun ilk aşamasını
Ortaçağ “tacir hukuku” oluşturur.
It is known that international trade has passed through three stages in history. The first
stage of this is the medieval “merchant law”.
Bu döneme, ülkeler arasında gidip gelen tacirlerin oluşturduğu gerçek bir örf ve adet hukuku
hâkimdir.
This period is dominated by a real customary law created by traders who go back and forth
between countries.
Ancak dönemin en önemli gelişmesi, kuşkusuz, uluslararası ticaret ilişkilerinin oluşturduğu bir
kurum olan konsolosluğun, antik Yunan ve Roma'da görülen ilk örnekleridir.
But the most important development of the period, undoubtedly, the consulate, which is
an institution created by international trade relations, is the first examples are seen in
ancient Greece and Rome.
İkinci dönem ise, tacirler arasında birinci dönemde oluşan örf ve adet hukukuna dayanan,
ilkelerin milli hukuk sistemleri ile birleştirilmesi dönemidir.
The second period, on the other hand, is the period of combining the principles with the
national legal systems, based on the customary law formed in the first period among the
merchants.
Son dönem ise uluslararası ticaret hukukunun uluslararası düzeyde birleştirilmesini
amaçlayan günümüz asrıdır.
The last period is today's century, which aims to unify international trade law at the
international level.
Çağımızda uluslararası ticari ilişkilerin düzenlenmesi iki taraflı anlaşmalardan daha ziyade
kapsamlı ve kalıcı etkiler doğuran çok taraflı anlaşmalarla olmaktadır.
In our age, the regulation of international trade relations is done by multilateral
agreements, which have comprehensive and lasting effects, rather than bilateral
agreements.
Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) gibi belli konuları tüm ayrıntıları
inceleyen anlaşmalar yanında IMF, FAO, ILO gibi örgütleri kuran anlaşmalar çağımızda ticari
ilişkilerin uluslararası düzeyde birleştirilmesini amaçlamaktadır.
Agreements that examine certain issues in all details, such as the General Agreement on
Tariffs and Trade (GATT), as well as agreements establishing organizations such as the IMF,
FAO, ILO, aim to unify trade relations at the international level in our age.
Uluslararası ticaretle ilgili hukuki yapı, uluslararası anlaşmalar ve bu anlaşmalarla oluşturulan
kurumların düzenleyici işlemlerinden oluşur.
The legal structure related to international trade consists of international agreements and
the regulatory acts of the institutions established by these agreements.
Çağımızda uluslararası ticari sözleşmeleri düzenleyen uluslararası bir Ticaret Kanunu ve
Borçlar Kanunu henüz mevcut değildir.
In our age, an international Commercial Code and an International Code of Obligations
that regulate international commercial contracts do not exist yet.
Ayrıca uluslararası ticari sözleşmelerden doğan ihtilafları çözümleyecek bir uluslararası
ticaret mahkemesi de bulunmamaktadır.
In addition, there is no international commercial court to resolve disputes arising from
international commercial agreements.
Bundan dolayı ticaret hukukunu ilgilendiren birçok konunun uluslararası anlaşmalarla
yeknesak kurallara bağlandığı görülmektedir. Kara, deniz, hava, demiryolu taşımaları için
uluslararası anlaşmalar düzenlenmiştir.
For this reason, it is seen that many issues related to commercial law are tied to uniform
rules with international agreements. International agreements have been drawn up for
land, sea, air and rail transports.
Uluslararası satış işlemleri konusunda Birleşmiş Milletlere üye ülkeler tarafından 1980 yılında
Viyana’da imzalanan, Uluslararası Mal Satım Sözleşmeleri Hakkındaki Birleşmiş Milletler
Anlaşması (CISG- United Nations Convention for the International Sale of Goods) , (bundan
sonra kısaca “Viyana Sözleşmesi” olarak anılacaktır), uluslararası satış sözleşmelerinin
yapılmasında yeni kurallar getirmiş ve bu alanda önemli bir boşluğu doldurmuştur .
United Nations Convention for the International Sale of Goods (CISG- United Nations
Convention for the International Sale of Goods), signed in Vienna in 1980 by the member
states of the United Nations on international sales transactions, (hereinafter briefly
referred to as the "Vienna Convention"), brought new rules in the making of international
sales contracts and filled an important gap in this field .
Bir nevi “Uluslararası Borçlar Kanunu” niteliğinde olan bu sözleşmeye birçok ülke katılarak
sözleşme kurallarını iç hukuklarına uyarlamıştır .
Many countries have joined this contract, which is a kind of "International Code of
Obligations", and adapted the contract rules to their domestic laws.
Viyana Satım Sözleşmesi, uluslararası mal satımına ilişkin uyuşmazlıklara öngörülen çözümleri, tek
düzen hale getirmektedir.

The Vienna Contract of Sale makes the solutions foreseen for disputes related to the
international sale of goods uniform.

Bu yönü ile, sözleşmenin farklı hukuki gelenek ve ekonomik sisteme sahip ülkeler tarafından da
kabul edilmesi sağlamıştır.

With this aspect, the agreement has been accepted by countries with different legal
traditions and economic systems.
Özellikle ABD, Rusya, Fransa, İtalya ve Almanya’nın yanı sıra Avrupa Birliği’nin büyük bir kısmı
CISG’e taraftır. Antlaşma’nın başarısının altında yatan temel sebeplerden biri de taraf ülke sayısının
fazla olmasının yanında, “Common law” ülkeleri ile “civil law” ülkeleri tarafından kabul görmesidir.

Especially the USA, Russia, France, Italy and Germany, as well as a large part of the
European Union are parties to the CISG. One of the main reasons underlying the success of
the Treaty is the high number of parties, as well as its acceptance by "Common law"
countries and "civil law" countries.
Bunun yanında Kanada gibi karma sisteme sahip ülkeler ile Rusya, Bulgaristan, Küba, Çin gibi eski
komünist sisteme sahip ülkeler ve Mısır, Suriye, Irak gibi İslam hukukuna ait unsurlar içeren ülkeler
tarafından da onaylanmıştır.

In addition, it has been approved by countries with a mixed system such as Canada,
countries with former communist systems such as Russia, Bulgaria, Cuba, China, and
countries with elements of Islamic law such as Egypt, Syria and Iraq.
Kıta Avrupası’nın önemli bir ülkesi olan Almanya, Medeni Kanunu’nda yaptığı reformla Antlaşma’yı iç
hukuk sistemine dâhil etmiştir. Brezilya ve Japonya’nın dâhil olması ile taraf devlet katılımı daha da
genişlemiştir.

Germany, an important country in Continental Europe, included the Treaty into its
domestic legal system with the reform it made in its Civil Code. State party participation
has expanded further with the inclusion of Brazil and Japan.
Viyana Satım Antlaşması 1 Ağustos 2011 tarihinde Türkiye’de yürürlüğe girmiştir.
The Vienna Sale Agreement entered into force on 1 August 2011 in Turkey.
Viyana Sözleşmesi, farklı ülkelerde iş yerleri bulunan şahıslar arasındaki mal satış
sözleşmelerinin yorumlanmasında, sözleşme yapan taraflar uygulanmasını özel olarak
dışlamadıkça, ülkelerin sözleşmenin imzacılarından olmaları veya uyuşmazlığın
belirlenmesinde bir imzacı ülkenin hukukunun uygulanmasının seçilmiş olması kaydıyla
uygulanmaktadır.
The Vienna Convention is applied in the interpretation of contracts for the sale of goods
between persons who have businesses in different countries, provided that the countries
are signatories of the contract or that the law of a signatory country has been chosen in
determining the dispute, unless the contracting parties specifically exclude its application.
Viyana Sözleşmesi’nin uygulandığı bir sözleşme yazılı olmak zorunda değildir ve hiçbir şekil
şartına tabi değildir (m.11).
A contract to which the Vienna Convention applies does not have to be in writing and is
not subject to any form requirement (art.11).
Uluslararası bir ticari sözleşmede tarafların CISG’yi kabul etmiş ülkelerde bulunmaları, CISG’in
tüm uyuşmazlık konularında uygulanacağı anlamına gelmez.
The fact that the parties are located in countries that have accepted CISG in an
international commercial contract does not mean that CISG will be applied in all disputes.
Sözleşme’nin birçok istisnası olup üye ülkelerin kendilerine, kendi vatandaşları söz konusu
olduğunda bu anlaşmanın uygulanmasını sınırlama izni verilmiştir.
There are many exceptions to the Convention, and member states themselves are
permitted to limit the application of this treaty in the case of their own nationals.
Ayrıca, özel hukuk sistemlerini uyumlu hale getirmek ve uluslararası düzenlemelerle ilgili
hazırlık çalışmalarını yapmak amacıyla faaliyet gösteren lider kuruluş Milletlerarası Ticaret
Odası (International Chamber of Commerce – ICC) (bundan sonra kısaca MTO olarak
anılacaktır) ile UNIDROIT (International Institute for the Unification of Private Law) ve
UNCITRAL (United Nation Commision on International Trade Law) gibi kuruluşlar, uluslararası
ticaretle ilgili çeşitli konularda yeknesak kurallar hazırlamaktadırlar.
In addition, the private law systems and harmonise regulations in order to make working
on the preparation of which operates a leading international organization, the
International Chamber of Commerce with the UNIDROIT (International Institute for the
Unification of private law) and the United Nation Commission on international trade law
on UNCITRAL) organizations, such as international trade-related subjects in a variety of
uniform rules are preparing.
UNIDROIT’in 1994 yılında yayınladığı “Uluslararası Ticari Sözleşme Prensipleri” (The
Principles of International Commercial Contracts ), (bundan sonra kısaca UNIDROIT
Prensipleri olarak anılacaktır) ve hemen ardından Avrupa Sözleşme Hukuku Komisyonu
tarafından 1997 de yayınlanan “Avrupa Sözleşme Hukuku Prensipleri” (The Principles of
European Contract Law) (bundan sonra kısaca Avrupa Prensipleri olarak anılacaktır)
uluslararası ticaretin yeknesaklığı için aynı amaçla hazırlanan benzer kaidelerden
oluşmaktadırlar.
1994 UNIDROIT “published in international commercial Contract Principles” the principles of
international commercial contracts ), (hereinafter referred to as the UNIDROIT principles),
and subsequently published in 1997 by the commission on European contract law
“principles of European contract law” (the principles of European contract Law) (hereinafter
referred to as the European principles) are composed of bases similar to those prepared for
uniformity of international trade for the same purpose.
UNCITRAL ise, uluslararası ticaretle ilgili model kanunlar hazırlamaktadır. Bu güne kadar
ülkelere örnek teşkil etmesi için hazırladığı model kanunlar şunlardır:
UNCITRAL, on the other hand, prepares model laws on international trade. The model laws
he has prepared to set an example for the countries so far are as follows:
UNCITRAL Model Law on International Commercial Arbitration (1985),
UNCITRAL Model Law on International Credit Transfers (1992),
UNCITRAL Model Law on Procurement of Goods, Construction and Services (1994),
UNCITRAL Model Law on Electronic Commerce (1996),
UNCITRAL Model Law on Cross-Border Insolvency (1997),
UNCITRAL Model Law on Electronic Signatures (2001),
UNCITRAL Model Law on International Commercial Conciliation (2002)
Küreselleşme yolunda, çoğunlukla özel sektörlerden gelen baskılar sonucunda, hükümetler
çağımızda daha fazla uluslararası ticari anlaşmalara imza atmaya başlamışlardır.
On the way to globalization, as a result of pressure mostly from private sectors,
governments have started to sign more and more international trade agreements in our
age.
1990’dan sonra Dünya çapında çok sayıda ticari anlaşma imzalanmıştır.
After 1990, many commercial agreements were signed around the world.
“Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT)”, Uruguay oturumu 117 ülke
tarafından 1993 de imzalanmış ve 1995 de yürürlüğe girmiştir.
“General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)”, Uruguay session was signed by 117
countries in 1993 and entered into force in 1995.
Yine 1993 de “Kuzey Amerika Serbest Ticaret anlaşması (NAFTA)” yapılmıştır.
The North American Free Trade Agreement (NAFTA) was signed in 1993.
Ülkeler arasında ticaret engelleri kaldırılması için büyük şirketlerin etkili olduğu anlaşmaların
imzalanması yanında, ülkeler kendi iç hukuklarında da uluslararası ticareti kolaylaştırmaya
yönelik değişiklikler yapma yoluna gitmişlerdir.
In addition to signing agreements with large companies to remove trade barriers between
countries, countries have also made changes in their domestic laws to facilitate international
trade.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

II. ULUSLARARASI TİCARİ SÖZLEŞME VE TARAFLAR

II. INTERNATIONAL TRADE AGREEMENT AND PARTIES
Çağımızda uluslararası ticari sözleşmeler bugünkü Dünyada direk veya dolaylı herkesi
etkilemektedir.
In our age, international commercial agreements affect everyone directly or indirectly in
today's world.
İki taraflı hukuki bir işlem olan sözleşme, birden fazla şahıs arasındaki hukuki bir ilişkiyi
tanımlar.
A contract, which is a bilateral legal transaction, defines a legal relationship between more
than one person.
Bir sözleşme esasen birbirlerine karşı zıt pozisyonlara sahip iki kişinin vardığı karşılıklı
anlaşmadır.
A contract is essentially a mutual agreement between two people who have opposing
positions towards each other.
Ticari sözleşme ise, iki veya daha fazla kişi arasında ticari bir iş yapmak için yapılmış bir
anlaşmadır.
A commercial contract, on the other hand, is an agreement between two or more people
to do a commercial business.
Uluslararası ticari sözleşmeler ise, yabancılık unsuru bulunan sözleşmelerdir.
International commercial contracts, on the other hand, are contracts with a foreign
element.
Bir görüşe göre, iki veya daha fazla ülke ile ilgisi bulunan sözleşme uluslararası sözleşmedir.
According to one opinion, the contract that has to do with two or more countries is an
international contract.
Başka bir görüşe göre ise; hukuki ilişkinin bir unsuru hâkimin hukukundan (lex fori) başka bir
hukukun uygulamasını gösteriyorsa sözleşme milletlerarası bir karaktere sahiptir.
According to another view; If an element of the legal relationship shows the application of
a law other than the law of the judge (lex fori), the contract has an international character.
Bugün çağdaş eğilimler uluslararası sözleşme kavramına milletlerarası ticareti ilgilendiren
fakat şahsi ve coğrafi bakımından yabancılık unsuru bulunmayan sözleşmeleri de dâhil
etmektedir.
Today, modern trends also include contracts that concern international trade in the
concept of an international contract, but do not have a foreign element in terms of
personal and geographical terms.
Gerek ulusal gerekse de uluslararası ticaretin bilinen en eski şekli mal satım sözleşmeleridir .
The oldest known form of both national and international trade is contracts of sale of
goods.
Bu çalışmamızda bahse konu olacak olan sözleşmeler uluslararası ticari mal alım-satımına
ilişkin olan sözleşmelerdir.
The contracts that will be mentioned in this study are the contracts related to the
purchase and sale of commercial goods internationally.
Acente sözleşmeleri, teknoloji transferi sözleşmeleri, distribütör sözleşmeleri gibi
sözleşmeler bu makalenin kapsamı dışındadır.
Contracts such as agency contracts, technology transfer contracts, distributor contracts are
outside the scope of this article.
Satış sözleşmesi, satıcının satılan bir malı, alıcının vermesi zorunlu bir bedel karşılığında
alıcıya teslim ve mülkiyetini de alıcıya devir etmek borçlarını içeren bir sözleşmedir (BK
m.182, f.1).
A contract of sale is a contract that includes the seller's obligations to deliver the goods
sold to the buyer for the price that the buyer must pay, as well as transfer ownership to
the buyer (TOC Art.182).
Bir mal satım sözleşmesinde asgari iki tarafın olması gerekir.
There must be at least two parties to a contract of sale of goods.
Bunlar satıcı ve alıcıdır. Uluslararası ticarette bunlar ihracatçı ve ithalatçı olarak
adlandırılırlar.
These are the seller and the buyer. In international trade, they are called exporters and
importers.
Bazen de müştereken mal alan ve satan daha fazla kişiler arasında da ticari işlemler
gerçekleşir. Alıcı, karşılığında bedel ödeyerek mal ve hizmet alan veya tüketen kişidir.
Sometimes commercial transactions take place between more people who buy and sell
goods jointly. The buyer is the person who buys or consumes goods and services by paying
a price in return.
Alıcının amacı en düşük maliyetle en iyi kaliteyi en fazla miktarda almaktır.
The buyer's goal is to get the best quality at the lowest cost in the greatest quantity.
Buna karşılık satıcı ise, tüketim zincirine mal veya hizmetleri sağlayan; karşılığında da bir
bedel alan, amacı üretim ve taşıma maliyetini en düşük seviyede tutarken en iyi fiyatı elde
etmek isteyen kişidir.
On the other hand, if the seller is the one who provides the goods or services to the
consumption chain; It is the person who receives a price in return and wants to obtain the
best price while keeping the production and transportation costs at the lowest level.

III. ULUSLARARASI TİCARİ SÖZLEŞMELERDE SÖZLEŞME ÖNCESİ DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

III. PRE-CONTRACT CAUTION IN INTERNATIONAL TRADE CONTRACTS ISSUES TO BE TAKEN

1. Müşteriyi Tanıma
1. Getting to Know the Customer
Uluslararası ticaretle uğraşan hukukçular, uluslararası mal satım sözleşmelerinin, beş önemli
riski taşıdığını ifade etmektedirler.
Lawyers dealing with international trade state that contracts for the international sale of
goods carry five important risks.
Bunlar; a) ödeme riski, b) anlaşmadan kaynaklanan riskler, c) ulaşım riski, d) dava edilme
riski, e) kur farkı riski, diye adlandırılırlar.
These; a) payment risk, b) contractual risks, c) transportation risk, d) litigation risk, e)
foreign exchange risk.
Bir sözleşme her ne kadar iyi ve dikkatli hazırlanırsa hazırlansın tarafları bütün bu risklerden
koruması mümkün değildir.
No matter how well and carefully a contract is prepared, it is not possible to protect the
parties from all these risks.
Bu risklerden korunmanın ilk ve en önemli yolu müşteriyi tanımaktan ve daha sonra da iyi
hazırlanmış bir sözleşme yapmaktan geçer.
The first and most important way to avoid these risks is to know the customer and then to
make a well-prepared contract.
Herhangi bir ticari mal satımı için teklif alındığında yapılacak ilk iş, müşteriyi yakından
tanımak olacaktır.
The first thing to do when an offer is received for the sale of any commercial goods will be
to get to know the customer closely.
Bunun için öğrenilmesi gerekenler şunlardır.
The following are the things that need to be learned for this.
-Müşterinin tüzel kişiliğinin ne olduğu, What is the legal personality of the client,
-Şirket merkezinin nerede bulunduğu; Where is the company headquarters located
-Kaç yıldan beri iş hayatında olup, kaç personel çalıştırdığı, How many years has he/she/it
been in business and how many staff has he employed?
-En önemli müşterilerinin kimler olduğu ve en çok kimlerden mal aldığı; Who are his/her/its
most important customers and from whom he receives the most goods;
-Yıllık cirosunun ne olduğu; What is the annual turnover;
-Piyasadaki itibarı, özellikle de ödeme sicilinin nasıl olduğu; Its reputation in the market,
especially its payment track record;
-Aleyhinde dava açılmış olup olmadığı, açıldı ise kimin tarafından ve ne için dava edildiği ve
dava sonucunun ne olduğu; Whether a lawsuit has been filed against him/her/its, by whom
and for what, if it has been filed, and what is the outcome of the lawsuit;
-Şirketin yöneticilerinin kimler olduğu, iş performanslarının nasıl olduğu ve iş piyasasında
nasıl bilindikleri.
-Who the company's managers are, how their business performance is and how they are
known in the job market.
Bu konular çağımızın bütün teknolojik imkanları kullanılarak öğrenilmeden, iş ne kadar
kazançlı görülürse görülsün, hiçbir müşteri ile masaya oturmamak gerekir.
No matter how profitable the business is considered, it is not necessary to sit at the table
with any client before these issues are learned using all the technological possibilities of
our time.

2.Müşterinin Sözleşme Yapma Ehliyeti var mı?

2.Does the customer have a capacity to Contract?
Uluslararası ticari ilişkinin kurulması için öncelikle bir sözleşmeye gerek vardır.
In order to establish an international commercial relationship, a contract is first needed.
Bir sözleşmenin hukuki olarak kurulabilmesi ve taraflar arasında geçerli ve bağlayıcı
olabilmesi için öncelikle bu sözleşmede taraf olanların sözleşme yapma ehliyetinin bulunması
gerekir.
In order for a contract to be legally established and valid and binding between the parties,
first of all, the parties to this contract must have the capacity to make a contract.
Sözleşme yapma ehliyeti olmayan veya kısıtlı olan kişilerin yapacağı sözleşmeler geçerli ve
bağlayıcı olmadığı için bu sözleşmeden haklar ve borçlar da doğmayacaktır.
Since the contracts to be concluded by persons who do not have the capacity or limited to
make contracts are not valid and binding, rights and obligations will not arise from this
contract.
Uluslararası ticari sözleşmelerde müzakere safhasında ilgilinin hukukuna göre aktif ve pasif
dava ehliyetine sahip olup olmadığının araştırılması gerekir.
During the negotiation phase of international commercial contracts, it is necessary to
investigate whether the relevant person has the capacity to act actively and passively
according to the law.
Aksi halde, yargı yoluna başvurmanın pratik bir sonuç sağlamayacağı gerçeği ile karşı karşıya
kalınabilir.
Otherwise, it may be faced with the fact that resorting to a judicial remedy will not
provide a practical result.
Uluslararası ticaret farklı ülkelerde, farklı kültürlerde ve farklı hukuk sistemlerinde yaşayan
kişiler arasında olduğu için tarafların öncelikle yapması gereken birbirlerinin sözleşme
ehliyetine sahip olup olmadıklarını araştırmak olmalıdır.
Since international trade is between people living in different countries, different cultures
and different legal systems, the first thing that the parties should do is to investigate
whether each other has the capacity to contract.
Şayet ticari ilişki kurulmadan bu konu araştırılmazsa sözleşme ilişkisi beklenmedik durumlarla
karşı karşıya kalabilir.
If this issue is not investigated before establishing a commercial relationship, the
contractual relationship may face unexpected situations.
Bundan dolayı “ehliyetsizlik” konusunda çıkabilecek ihtilaflar baştan önlenmelidir.
For this reason, conflicts that may arise on the issue of “license” should be prevented from
the beginning.
Ticari ilişkinin başlangıcında, görüşme safhasında veya en azından sözleşme imzalanmadan
önce taraflar birbirlerinden imza sirkülerini veya gerçek kişi ise yetki belgesini istemelidirler.
At the beginning of the commercial relationship, during the negotiation phase or at least
before the contract is signed, the parties should ask each other for a circular of signature
or a certificate of authorization if they are natural persons.
Bu aşamada dikkat edilecek en önemli konu, gerçek ve tüzel kişilerin sözleşme yapma
ehliyetlerini de kapsayan hak ve fiil ehliyetlerinin, onların şahsi statülerini yöneten hukuka
tabi olduğunun unutulmamasıdır.
The most important issue to be considered at this stage is not to forget that the rights and
legal capacity of real and legal persons, including their capacity to conclude contracts, are
subject to the law governing their personal status.
Gerçek kişilerin hak ve fiil ehliyetine sahip olup olmadıkları veya bu ehliyetin sınırları, gerçek
kişilerin vatandaşlığında bulundukları veya ikametgâh ya da mutat meskeninin bulunduğu
ülke hukukuna göre belirlenir.
Whether real persons have the capacity to act and rights or not, or the limits of this
capacity, are determined by the law of the country where the natural person is a citizen or
where the residence or habitual residence is located.
Tüzel kişilerin (şirketler, vakıflar, dernekler) hak ve fiil ehliyetleri ise tüzel kişinin merkezinin
bulunduğu yer hukukuna veya kuruluş yeri hukukuna tabidir.
Legal persons (companies, foundations, associations) have the right and capacity to act, on
the other hand, are subject to the law of the place where the head office of the legal
person is located or the law of the place of establishment.
Bugün hukuk sistemleri tüzel kişilerin hak ve fiil ehliyeti konusunda çoğunlukla yönetim,
denetim organlarının ve genel kurulun icra edildiği idare merkezinin bulunduğu yer
hukukunu göstermektedir.
Today, legal systems mostly show the law of the place where the management, auditing
organs and the administrative center where the general assembly is held, in terms of legal
persons' capacity to act and rights.
Türk hukukunda ise gerçek kişilerin hak ve fiil ehliyeti ilgilinin milli hukukuna (vatandaşı
olduğu ülkenin hukukuna) tabi kılınmıştır (MÖHUK.m.8).
In Turkish law, the rights and capacity to act of real persons are subject to the national law
of the person concerned (the law of the country of citizenship) (MÖHUK.m.8).
Fakat aynı maddeye göre kendi milli hukukuna göre ehliyetsiz olan kişiler, Türk hukukuna
göre ehil iseler, işlem güvenliğine zarar gelmesin diye Türkiye’de yaptıkları hukuki işlemle
bağlıdırlar; yani, Türkiye’de yaptıkları işlemler bakımından ehliyetlidirler.
However, according to the same article, persons who are incapable according to their own
national law, if they are competent according to Turkish law, are bound by the legal action
they take in Turkey so that the security of the transaction is not harmed; that is, they are
competent in terms of their transactions in Turkey.
İşlem güvenliğini koruyan bu hükmün uygulanabilmesi için hukuki işlem yapıldığı anda
yabancının Türkiye’de bulunması şarttır.
In order to apply this provision, which protects transaction security, the foreigner must be
in Turkey at the time of legal action.
Türk hukukunda tüzel kişilerin hak ve fiil ehliyetleri ise, statülerindeki idare merkezinin
hukukuna tabidirler (MÖHUK. m.8/IV).
In Turkish law, the rights and capacity of legal persons are subject to the law of the
administrative center in their status (MÖHUK. m.8/IV).
Aynı maddenin devamında, bu maddeye de bir istisna getirilerek, herhangi bir tüzel kişinin
fiili idare merkezinin Türkiye’de olması halinde, Türk Hukukunun uygulanacağı belirtilmiştir.
In the continuation of the same article, an exception is made to this article and it is stated
that Turkish Law will be applied if the actual administrative center of any legal person is in
Turkey.
Burada fiili idare merkezinden kasıt, “esas idare merkezi”dir.
What is meant by the actual administrative center here is the "main administrative
centre".
Bir tüzel kişinin idare merkezinin bir devletten diğer bir devlete taşınması halinde
uygulanacak hukuk da değişir.
If the administrative center of a legal entity is moved from one state to another, the
applicable law also changes.
Tüzel kişinin bu durumda hayatının devam edip etmediği meselesi eski ve yeni hukukun onun
devamını kabul edip etmediğine bağlıdır.
The issue of whether the legal person continues to live in this situation depends on
whether the old and new laws accept its continuation.
Eski hukuk tüzel kişinin hayatının devam ettiğini kabul etse bile, yeni hukuk bunu kabul
etmiyorsa tüzel kişilik sona ermiş olur.
Even if the old law accepts that the life of the legal person continues, if the new law does
not accept this, the legal personality is terminated.
Bunun için alacaklıların menfaati gereği tüzel kişinin tasfiyesinde eski hukuku hakim kılmak
gerekir.
Bunun için alacaklıların menfaati gereği tüzel kişinin tasfiyesinde eski hukuku hakim kılmak
gerekir.
Türk hukukunda fiil ehliyeti usul hukukunda da kullanılmaktadır. Fiil ehliyetine sahip olan
gerçek ve tüzel kişiler dava ehliyetine de sahiptirler.(HUMK m.38)
In Turkish law, capacity to act is also used in procedural law. Real and legal persons who
have the capacity to act also have the capacity to act.(HUMK art.38)
Bu konuda diğer bilinmesi gereken kural da şudur: Şahsın statüsünde meydana gelen
değişiklik onun hukuki muamele ehliyetini daraltmaz, ama genişletebilir.
Another rule that should be known in this regard is as follows: A change in the status of a
person does not reduce his legal capacity to act, but it can expand it.
Örneğin kendi statü hukukunda 17 yaşında reşit olan şahıs Türk vatandaşlığına geçtiğinde
reşit olarak kalacak, 18 yaşını tamamlamayı beklemeyecektir (MÖHUK. m.8/III). Sahip olduğu
hukuki muamele ehliyetini muhafaza edecektir.
For example, a person who comes of age at the age of 17 in his/her status law will remain
of legal age when he/she acquires Turkish citizenship and will not wait to complete the
age of 18 (MÖHUK. m.8/III). It will retain its legal capacity to act.
Yine, 18 yaşını tamamlayan bir Türk vatandaşı, rüşt için 19 yaşını arayan Avusturya
vatandaşlığına geçmesi halinde sahip olduğu rüşt hali değişmeyecektir.
Again, if a Turkish citizen who has completed the age of 18 acquires Austrian citizenship
who is 19 years old for coming of age, his or her status of coming of age will not change.
Bu konuda genel prensip: Reşit olan reşit kalır. Fakat kendi hukukuna göre reşit olmamış,
örneğin Avusturya vatandaşı, Türk vatandaşlığına geçer geçmez reşit kabul edilir ve
dolayısıyla hukuki muamele ehliyetine sahip olur.
The general principle in this regard: An adult remains an adult. However, a minor under his
own law, for example an Austrian citizen, is accepted as a legal adult as soon as he
acquires Turkish citizenship and therefore has the legal capacity to act.

3. Sözleşme Yapma Yetkisi var mı?

3. Is it Authorized to Contract?
Taraflar sözleşme yapmadan önce birbirlerinin bu sözleşme için temsil ve yetkili olup
olmadıklarını kontrol etmelidirler.
Before making a contract, the parties should check whether each other is representative
and authorized for this contract.
Özellikle peşin ödeme şekli kullanılan sözleşmelerde bu çok daha önemlidir. Öncelikle karşı
taraftan yetki belgesi istenmeli ve bu belgenin temsil edilen kişi veya kurumca doğruluğu
onaylanıncaya kadar sözleşme metni imza edilmemelidir.
This is more important, especially in contracts where advance payment is used. First of all,
a certificate of authorization should be requested from the other party and the text of the
contract should not be signed until the authenticity of this document is approved by the
person or institution represented.
Bilgilerin doğruluğu internetten, konsolosluklardan veya o ülkenin resmi kurumlarından
yardım alınarak da tespit edilebilir.
The accuracy of the information can also be determined by getting help from the internet,
consulates or official institutions of that country.
Aksi durumda, uzun yorucu ve masraflı bir müzakereden sonra, muhatabın temsil ve ilzam
yetkisi bulunmadığını ve bundan dolayı da sözleşmenin hukuken kurulmadığını veya aktif ve
pasif dava ehliyeti olmadığını, bu yüzden de dava edilemeyeceğini gerçeği ile karşılaşılır.
Otherwise, after a long, tiring and costly negotiation, one encounters the fact that the
addressee does not have the authority to represent and bind, and therefore the contract
has not been established legally or has no active and passive litigation capacity, and
therefore cannot be sued.
Günümüzde devletler ve devlet kuruluşları da özel hukuk kişileri gibi ticari işlemler
yapmaktadırlar.
Today, states and state institutions also carry out commercial transactions like private law
persons.
Taraflardan birinin bir devlet veya devlet kuruluşu olduğu ticari ilişkilerden doğan
uyuşmazlıkların çözümü için bir devlet mahkemesine veya hakem mahkemesine gidildiğinde,
çok defa yabancı devletin pasif dava ehliyetinin bulunmadığı, yani yargı muafiyeti bulunduğu
gibi bir durumla karşılaşmaktadırlar.
When a state court or arbitral tribunal is applied for the resolution of disputes arising from
commercial relations where one of the parties is a state or a state institution, they often
encounter a situation where the foreign state does not have passive litigation capacity,
that is, there is immunity from jurisdiction.
Yargı yolunu kapayan bu gibi durumların önüne geçebilmek için yabancı devlet veya devlet
kuruluşları ile yapılan sözleşmelerde devlet veya devlet kuruluşunun aktif ve pasif dava
ehliyetine haiz olduğu ve kendi ülkesinin kanunlarına göre sahip olduğu yargı muafiyetinden
feragat ettiği ve herhangi bir uyuşmazlık halinde yargı muafiyetini ileri sürmeyeceğini belirten
hükümlere sözleşmelerde yer verilmelidir.
In order to prevent such situations that block the judicial path, in the contracts made with
foreign states or state institutions, the provisions stating that the state or state institution
has active and passive litigation capacity, waives the judicial exemption it has according to
the laws of its own country, and will not claim the judicial exemption in case of any
dispute. should be included in contracts.

4. Sözleşmede Şekil Şartları

4. Form Conditions in the Contract

“Viyana Sözleşmesi”nde de belirtildiği gibi uluslararası ticari sözleşmeler şekil şartına bağlı
değildirler.
As stated in the "Vienna Convention", international commercial contracts are not subject
to form conditions.
Ayrıca standart bir sözleşme metni de mevcut değildir.
There is also no standard contract text.
Piyasada tek sayfalık metinler bulunabileceği gibi çok ayrıntılı hazırlanmış, on sayfadan daha
fazla, kitapçık şeklinde hazır sözleşme metinlerine de rastlamak mümkündür.
There are single-page texts in the market, but it is also possible to come across ready-
made contract texts of more than ten pages in the form of booklets.
Önceden basılmış sözleşme formlarından yararlanarak, avukatlık ücreti de ödemeden,
hemen sözleşme yapmanın şu mahzurları olabileceğini unutmamak gerekir.
It should be kept in mind that there may be some drawbacks to making a contract right
away without paying attorney's fees by making use of pre-printed contract forms.
Önceden basılmış sözleşme şartları özel bir ticari işleme ait hakları ve borçları sağlamada
yetersiz kalabilir.
Pre-printed contract terms may not be sufficient to secure the rights and obligations of a
particular business transaction.
Başka bir ülkenin vatandaşları tarafından anlaşılamayacak şartlar ihtiva edebilir; çok kısa ve
basit olabilir ve tarafların haklarının korumasında yetersiz kalabilir.
It may contain terms that cannot be understood by citizens of another country; It may be
very short and simple and may be insufficient to protect the rights of the parties.
Bunun yanında her iki tarafın ülkesine ait kanunlarla çelişebilen ifadeler taşıma riski vardır.
In addition, there is a risk of carrying statements that may contradict the laws of the
countries of both parties.
Böylece sözleşme geçersiz hale de gelebilir.
Thus, the contract may also become invalid.
Sözleşmenin metni satılan mallara göre değişebileceği gibi alıcı ile satıcı arasındaki ilişkiye
göre veya tarafların şahsi tercihlerine göre de değişebilir.
The text of the contract may change according to the goods sold, as well as according to
the relationship between the buyer and the seller or the personal preferences of the
parties.
Yine değişik ülkelerde değişik mesleklerde farklı sözleşme tiplerinin ortaya çıkması da
mümkündür.
Again, it is also possible that different types of contracts may arise in different professions
in different countries.
Gerek ulusal gerekse de uluslararası ticaretle ilgili hukuk kurallarında kişilere sözleşme yapıp
yapmamakta, istedikleri konuda ve istedikleri şekli seçerek sözleşme yapmakta, karşı tarafı
istediği gibi seçmekte, yapılan sözleşmeyi ortadan kaldırmak veya değiştirmek konusunda
tam bir serbesti tanınmış olduğu bilinmekle beraber bu “sözleşme serbestisi”sinin sınırsız
olmadığı, kanuni yasaklamalar ile sınırlanmış olduğu da bilinmektedir.
Although it is known that in both national and international trade law rules, individuals are
given complete freedom to make contracts, to make contracts on the subject they want and by
choosing the form they want, to choose the other party as they wish, to cancel or change the
contract, although this "freedom of contract" is unlimited. It is also known that it is not
limited by legal prohibitions.
Taraflar, fiil ehliyetine sahip değilse, söz konusu sözleşme emredici hukuk kurallarına, kamu
düzenine, genel ahlaka ve kişilik haklarına aykırı ise, şekle tabi olduğu halde buna
uyulmamışsa (örneğin yazılı olma şartı yerine getirilmemişse), sözleşmedeki irade beyanları
sıhhatli değilse, bu şekilde yapılan sözleşmeler geçerli olmayacaktır.
If the parties do not have the capacity to act, if the contract in question is contrary to the
mandatory rules of law, public order, general morality and personal rights, if the form
is not complied with (for example, if the condition of being in writing is not fulfilled), if
the declarations of will in the contract are not sound, the contracts made in this way will
not be valid.
Her ne kadar sözleşmenin şeklinde taraflar özgür bırakılmışlarsa da alım-satım
sözleşmelerinin yazılı olarak yapılması her zaman tavsiye edilmektedir.
Although the parties have been released in the form of the contract, it is always
recommended that the purchase and sale agreements be made in writing.
Amerikan geleneğine göre her ticari ilişki en iyi şekilde ancak bir yazılı sözleşme yapılarak
tanımlanır. “Sözleşme yap için rahat etsin” sözü bu geleneğe inancın ifadesidir.
According to the American tradition, every commercial relationship is best defined only by
concluding a written contract. The saying ”Make a contract so that it will be comfortable
for you" is an expression of faith in this tradition.
Uluslararası ticari işlemlerde çoğunlukla taraflar bir araya gelmezler. Birbirlerini tanımayan
bu kişilerin sosyal değerleri farklıdır.
In international commercial transactions, the parties often do not come together. These
people, who do not know each other, have different social values.
Ayrı hukuk sistemleri içinden geldikleri için ticari uygulamaları farklıdır.
Because they come from separate legal systems, their commercial practices are different.
Farklı ülkelerden ve kültürlerden gelen bu şahıslar farklı beklentilere ve teamüllere
sahiptirler.
These people from different countries and cultures have different expectations and
practices.
Bu faktörler kolaylıkla birbirlerini yanlış anlamalarına yol açabilir.
These factors can easily lead to their misunderstanding of each other.
Tarafları ticari ilişkide bulunacakları ülkelerin düzenleyici işlemlerine karşı ancak ve ancak
yazılı bir sözleşme koruyabilir.
Only a written contract can protect the parties against the regulatory actions of the
countries with which they will have commercial relations.
Sözlü olarak yapılan sözleşmelerin her şeyden önce ispat ve tarafları bağlayıcılık problemi
vardır.
Verbal agreements, first of all, have the problem of proof and binding on the parties.
Uluslararası yazılı bir ticari sözleşmenin hazırlanmasında, sözleşmeyi kaleme alan ve bu gibi
sözleşmelere aşina olan taraf her zaman daha güçlü pozisyona sahiptir.
In the preparation of an international written commercial contract, the party who drafted
the contract and is familiar with such contracts always has a stronger position.
Sözleşmeyi yazan taraf, şartlar taraflar arasında müzakere edilmiş ve anlaşılmış olsa dahi,
sözleşmeyi kaleme alırken kendi lehine olan maddeleri öne çıkarmak isteyecektir.
The party writing the contract will want to highlight the articles in its favor when drafting
the contract, even if the terms have been negotiated and agreed between the parties.
Yine sözleşmeler konusunda uzman olan taraf, kendi ticari teamülünü sözleşmeye yansıtmak
isteyecektir.
Again, the party that is an expert on contracts will want to reflect its own commercial
practices in the contract.
Örneğin ABD’de sözleşmelere genel olarak “süre esas şartlardandır” ibaresi dâhil edilir ve
belirtilen süre içinde yükümlülüklerini yerine getirmeyen tarafa karşı, tazminat talep
edilebilir veya diğer hukuki yollara başvurulabilir.
For example, in the USA, the term “period is one of the essential conditions” is generally
included in contracts, and compensation may be claimed or other legal remedies may be
applied against the party that does not fulfill its obligations within the specified period.
Hâlbuki ticari işlerin sürekliliği kültürünün hâkim olduğu ülkelerde ise, karşı tarafın
sözleşmede belirtilen sorumluluklarını yerine getirememesi göz önüne alınarak bu gibi
durumlarda şartların yeniden müzakere edileceği hükmü sözleşmelere eklenir.
On the other hand, in countries where the culture of continuity of commercial business is
dominant, the clause that the terms will be renegotiated in such cases is added to the
contracts, considering the other party's failure to fulfill the responsibilities specified in the
contract.
Ticari bir sözleşmenin taraflar arasında arzu edilen neticeleri doğurabilmesinde en önemli
nokta farklı kültürlerden gelen kişilerin hak ve yükümlülüklerini ortak bir anlayışta
birleştirebilecek sözleşmeler kaleme almaktır.
The most important point for a commercial contract to produce the desired results
between the parties is to write contracts that can combine the rights and obligations of
people from different cultures in a common understanding.
Maddeler yazılırken, taraflar sadece kendi ihtiyaçlarını düşünmemeli, karşı tarafın da
şartlarını göz önünde bulundurulması gerekir.
While writing the articles, the parties should not only consider their own needs, but also
the conditions of the other party.
Bunun yolu da karşı tarafın ticari kültürüne vakıf olmaktan geçer. Eğer karşı taraf uluslararası
ticarette yeni değilse ticari işlemleri kavramış olma ihtimali daha fazladır.
The way to do this is to be aware of the commercial culture of the other party. If the
counterparty is not new to international trade, they are more likely to have grasped the
business transactions.

5. Lisan ve Yorum Sorunları

5. Language and Interpretation Issues

Bir uluslararası ticari sözleşmedeki taraflar farklı hukuk ve kültürlerden geldikleri için,
sözleşmenin ifasını engelleyecek yorum sorunlarının çıkması muhtemeldir.
Since the parties in an international commercial contract come from different laws and
cultures, it is likely that interpretation problems will arise that will prevent the
performance of the contract.
Sözleşmeyi oluştururken kullanılan hukuki kavramlar tarafların sahip oldukları lisanda veya
hukuk kültüründe farklı anlamlara gelebilir.
The legal concepts used while creating the contract may have different meanings in the
language or legal culture of the parties.
Taraflar sözleşmeden doğan sorumluluklarını bağlı oldukları hukuk kültüründeki anlamlarına
göre anlarlar.
The parties understand their contractual responsibilities according to their meaning in the
legal culture to which they are bound.
Bugün uluslararası ticari işlemlerde aynı kavramlara farklı anlam verildiği için çıkan birçok
uyuşmazlık görülmüştür.
Today, many conflicts have been seen in international commercial transactions because
the same concepts are given different meanings.
Bu bakımdan taraflar sözleşmeyi kaleme alırken kullandıkları kavramlardan aynı şeyi anlayıp
anlamadıklarından emin olmalıdırlar.
In this respect, the parties should make sure that they understand the same thing from the
concepts they used while drafting the contract.
Sözleşmenin hazırlanmasında en önemli noktalardan biri kullanılacak dildir.
One of the most important points in the preparation of the contract is the language to be
used.
Sözleşmenin yazımında kullanılacak dil son derece sade, açık ve net olmalı; şaşalı ve yanlış
anlamaya yol açacak ifadelerden kaçınılmalıdır.
The language to be used in the writing of the contract should be extremely simple, clear
and concise; Expressions that cause confusion and misunderstanding should be avoided.
Bilhassa farklı kültürlerde anlaşılması zor olan veya yanlış anlaşılabilecek deyimler, argo
ifadeler, edebi cümleler kullanılmamalıdır.
In particular, idioms, slang expressions, literary sentences that are difficult to
understand or can be misunderstood in different cultures should not be used.
Ayrıca kısaltılmış ifadelerin çok fazla kullanımı sözleşmeyi anlaşılamaz veya yanlış anlaşılabilir
hale sokabilir ve bütün bunlar sonuç olarak tarafların sözleşmedeki şartları yanlış
yorumlamalarına neden olabilir.
In addition, too much use of abbreviated expressions may make the contract
incomprehensible or misunderstood, and all this may ultimately cause the parties to
misinterpret the terms of the contract.
Bazen alıcı sözleşmenin birden fazla dilde hazırlanmasını isteyebilir.
Sometimes the buyer may request that the contract be drawn up in more than one
language.
Burada sözleşmenin alıcının istediği dile doğru olarak çevrilmesi çok büyük önem taşır.
It is very important here that the contract is correctly translated into the language desired
by the buyer.
Çünkü ticari alanda kullanılan terminoloji değişik ülkelerde değişik kültürlerde farklı
anlamlara gelebilir ve yapılacak en küçük bir tercüme hatası veya yanlış anlaşılabilecek dil
kullanımı büyük anlaşmazlıklar doğurabilir.
Because the terminology used in the commercial field may have different meanings in
different cultures in different countries, and the slightest translation error or the use of
language that can be misunderstood can cause great disagreements.
Bu bakımdan birden fazla dilde hazırlanacak sözleşmelerde yanlış yorumlanma riski çok fazla
olduğundan taraflar müştereken aşina oldukları dilde kaleme aldıkları metni geçerli metin
olarak kabul etmelidirler.
In this respect, since the risk of misinterpretation in contracts to be drawn up in more than
one language is too high, the parties should accept the text they have written in the
language they are mutually familiar with as the valid text.
Tarafların irade açıklamalarının yorumu tartışma konusu olduğunda, her taraf, yapılan irade
açıklamasından kendi yorumunun çıkarılmasını savunacaktır.
When the interpretation of the will statements of the parties is the subject of discussion,
each party will defend the removal of its own interpretation from the will statement.
Bilindiği gibi, Mukayeseli Hukuk’ta dört yorum metodu vardır.
As it is known, there are four methods of interpretation in Comparative Law.
Birinci yorum metodunda; beyanda bulunanın kastettiği anlam,
In the first interpretation method; The meaning of the statement is investigated.
ikinci yorum metodunda; irade açıklamasına diğer tarafın verdiği anlam,
in the second interpretation method; The meaning given to the statement of will by the
other party is investigated.
üçüncü yorum metodunda; irade açıklamasına üçüncü kişilerin verecekleri anlam,
in the third interpretation method; The meaning that third parties will give to the
declaration of will is investigated.
dördüncü yorum metodu ise; muhatabın hal ve şartlara göre çıkarmakta haklı olduğu anlam
araştırılır ve bu anlam esas alınır.
The fourth interpretation method is; The meaning that the addressee is right to deduce
according to the circumstances is investigated and this meaning is taken as a basis.
Dördüncü metoda “güven teorisi” veya prensibi denilir.
The fourth method is called the “theory of trust” or its principle.
Bu teoriye göre, muhatabın kendisince bilinen şartlar karşısında irade beyanına vereceği
anlamın araştırılması gerekir.
According to this theory, it is necessary to investigate the meaning that the addressee will
give to the declaration of will in the face of conditions known to him/her.
Türk, İsviçre ve Alman Hukuklarında, Viyana Sözleşmesi’nin 8. maddesinde, “UNIDROIT
Prensipleri m. 4 (2)’ de işte bu “güven teorisi” benimsenmiştir .
In Turkish, Swiss and German Laws, Article 8 of the Vienna Convention, "UNIDROIT
Principles “confidence theory” adopted.
IV. ULUSLARARASI TİCARİ SÖZLEŞMELERDE BULUNMASI GEREKEN
UNSURLAR
IV. ITEMS TO BE INCLUDED IN INTERNATIONAL TRADE CONTRACTS
Bugün ülkelerin çoğunluğunda ticari işlemler taraflar arasında kanuni sınırlar olmadan
özgürce yapılabilmektedir.
Today, in the majority of countries, commercial transactions can be carried out freely
between the parties without legal boundaries.
Bununla birlikte bazı ülkelerde mahkemeler, hâkimler tarafından takdir edilmesinde zorluk
bulunduğu için aşağıdaki dört zorunlu şartı sözleşmelerde aramaktadır.
However, in some countries, courts seek the following four mandatory conditions in
contracts because there is difficulty in being appreciated by judges.
Bunlar, a) tür, miktar ve kalite açısından malların tarifi, b) teslimat tarihi, c) fiyat, d) ödeme
tarihi ve yöntemidir.
These are a) description of the goods in terms of type, quantity and quality, b) date of
delivery, c) price, d) date and method of payment.
Taraflar aralarında ne kadar iyi bir sözleşme hazırlarlarsa hazırlasınlar, uluslararası ticari
ilişkilerde yine de ihtilaf çıkması muhtemeldir.
No matter how well the parties prepare a contract between them, it is still likely that
conflict will arise in international trade relations.
Başlangıç aşamasında gösterilecek dikkat ve uyulacak bazı ilkeler bu ihtilafları asgariye
indirecektir.
The attention to be paid at the beginning and some principles to be followed will
minimize these conflicts.
Alıcı ve satıcı arasında düzenlenen geçerli, güvenilen ve ileride çıkabilecek uyuşmazlık
risklerini asgariye indirebilmiş bir sözleşmenin aşağıdaki detayları içermesi faydalıdır.
It is useful to include the following details in a valid, reliable contract between the buyer
and the seller that can minimize the risks of future disputes.
Bu maddelerin tümünün her sözleşmede mutlaka bulunması gerekmez. Sözleşmenin
konusuna göre farklılıklar olabilir.
Not all of these clauses are necessarily present in every contract. There may be
differences depending on the subject of the contract.

1.Sözleşmenin Yapılış Tarihi/ Contract Date

Sözleşme tarihi, ödeme veya teslimat bu tarihe referans verilerek tespit edilecekse önem taşır.
The contract date is important if the payment or delivery is to be determined by
reference to this date.
Örneğin, bir sözleşmede “sözleşme tarihinden sonra 60 gün içinde mal teslimatı yapılacaktır”
veya “ödeme, sözleşme tarihinden 30 gün sonra yapılacaktır” gibi hükümler varsa tarihin
önemi burada ortaya çıkar.
For example, if there are provisions in a contract such as “delivery of goods will be
made within 60 days after the date of the contract” or “payment will be made 30 days
after the date of the contract”, the importance of the date arises here.
Sözleşmenin tarihi konusunda dikkat edilecek diğer bir husus, tarihi gösteren formatta ay ve
günün değişik ülkelerde farklı düzenlenmesidir.
Another point to note about the date of the contract is that the month and day are
arranged differently in different countries in the format that shows the date.
Örneğin 03.04.2004 şeklinde yazılan bir tarih bizim Türkiye’de Nisan ayının üçüncü günü
olarak anlaşılırken; Amerika’da Mart ayının dördüncü günü anlamına gelir.
For example, a date written as 03.04.2004 is understood as the third day of April in
Turkey; In USA, it means the fourth day of March.
Böyle bir yanlış anlamadan kaçınmanın en kısa yolu sözleşmelere tarih atarken “ay”ı rakamla
değil yazı ile yazmaktır. 3 Nisan 2004 veya Nisan 3, 2004 gibi.
The shortest way to avoid such a misunderstanding is to write the "month" in writing,
not in numbers, when assigning dates to contracts. Like April 3, 2004 or April 3, 2004.

2. İthalatçı ve İhracatçının İsimleri ve Adresleri

Sözleşmeye taraf olan kişilerin gerçek kişi iseler adları ve soyadları, tüzel kişi iseler açık ticari
ünvanları ve adresleri sözleşmeye tam olarak yazılmalıdır.
If they are real persons, the names and surnames of the parties to the contract, and if
they are legal persons, their full commercial titles and addresses must be written in the
contract.
Bilhassa taraflardan biri tüzel kişi ise tüzel kişinin türü (adi ortaklık, kolektif, komandit,
anonim, limited, kooperatif şirket gibi) belirtilmelidir.
In particular, if one of the parties is a legal person, the type of legal person (such as
ordinary partnership, unlimited, commandite, joint stock, limited liability, cooperative
company) should be specified.
Taraflar sözleşmeye aksine bir hüküm koymamışlarsa sözleşmeye yazılan adres ödemenin
yapılacağı veya ihbarnamenin yapılacağı adrestir.
If the parties do not put a contrary provision in the contract, the address written in the
contract is the address where the payment will be made or the notification will be made.
Sözleşmeye yazılacak adres mutlaka işyeri adresi olmalıdır. Eğer tarafların birden fazla iş
adresi varsa sözleşmeye yazılacak adres “iş yeri merkezi”nin bulunduğu adres olmalıdır.
The address to be written in the contract must be the workplace address. If the parties
have more than one business address, the address to be written in the contract should be
the address where the "workplace center" is located.
“Viyana Sözleşmesi” m.10’a göre/According to article 10 of the "Vienna Convention"

“…a)Bir taraf birden çok işyeri sahibi ise göz önüne alınacak işyeri, sözleşmenin
yapılmasından önce veya yapılması sırasında herhangi bir anda taraflarca bilinen veya hesaba
katılmış durum ve koşullar göz önüne alındığında sözleşme ve onun ifası ile en sıkı ilişki
içinde olan iş yeridir.
“…a) If a party is the owner of more than one workplace, the workplace to be
considered is the workplace that has the closest relationship with the contract and its
performance, considering the circumstances and conditions known or taken into
account by the parties at any time before or during the conclusion of the contract.
b)Bir tarafın işyeri yoksa olağan oturma yeri onun yerini alır.”
b) If a party does not have a place of business, its usual place of residence shall take its
place.
Ayrıca, uluslararası ticari sözleşmelerde tarafların isimleri uyrukları ile birlikte yazılır.
In addition, in international commercial contracts, the names of the parties are written
together with their nationality.
Örneğin Türk Kanunlarına göre kurulmuş ve faaliyet gösteren limited şirket, Amerika Birleşik
Devletleri New York Eyaleti Kanunlarına göre kurulmuş olan ve faaliyet gösteren anonim
şirket veya Kuzey Kıbrıs Türk Devleti uyruklu şahıs gibi.
For example, a limited liability company established and operating according to Turkish
Laws, a joint stock company established and operating under the Laws of the United
States of America, New York State, or a national of the Turkish State of Northern
Cyprus.
Sözleşmenin yapılmasından sonra tarafların ticari kimlikleri veya adresleri bir değişikliğe
uğrarsa bunu karşı tarafa makul bir süre içinde bildirmeleri gerekir.
If the commercial identities or addresses of the parties change after the conclusion of the
contract, they must notify the other party within a reasonable time.
Ayrıca taraflar arasında eğer birden fazla sözleşme varsa bunları da ayrı ayrı
numaralandırmak ileride ortaya çıkabilecek karışıklıkları önlemek açısından faydalıdır.
In addition, if there is more than one agreement between the parties, it is useful to
number them separately in order to prevent future confusion.
3.Sözleşme Konusu Malın Cinsi, Nev’i ve Kalitesi
Subject of Contract, Type of Goods, Quality

Uluslararası bir satım sözleşmesinde en çok uyuşmazlık çıkan konulardan biri malın
anlaşmada belirtilen evsafa uymadığı iddiasıdır.
One of the most controversial issues in an international sales contract is the claim that
the goods do not comply with the specifications specified in the agreement.
Bunun için malın cinsi ve kalitesi sözleşmede ayrıntılı olarak belirtilmelidir.
For this, the type and quality of the goods should be specified in the contract in detail.
Malların cinsi ve nevini belirlemek için mallar model numaraları ile, planlarla veya çizimlerle
gösterilebilir.
Goods can be represented by model numbers, plans or drawings to identify the type of
goods.
Mümkünse malın tanımlanmasında o mal için uluslararası kabul görmüş terimler
kullanılmalıdır.
If possible, internationally accepted terms for that good should be used to describe the
good.
Eğer mallar çok çeşitli ise, bunlarla ilgili açıklayıcı bilgiler sözleşmeye ayrı bir tanıtım belgesi
şeklinde eklenebilir.
If the goods are very diverse, descriptive information about them can be added to the
contract in the form of a separate identification document.
Bazen malın tanımı sözleşmede kısa ve genel tutulmakta ve söz konusu sözleşmeye ek olarak
malın daha detaylı olarak tanımlandığı bir proforma faturaya veya benzer bir teklif mektubuna
sözleşmede atıf yapılmaktadır.
Sometimes the description of the goods is kept short and general in the contract, and
reference is made to a pro forma invoice or a similar offer letter in which the goods are
described in more detail, in addition to the contract in question.
Bu durumlarda söz konusu “ek”in sözleşmenin mütemmim bir cüz’ü (integral part) olduğu
mutlaka belirtilmelidir.
In these cases, it must be stated that the "annex" in question is an integral part of the
contract.
Metaller, çimento, gübre şeker gibi standart mallarda mal kalitesi genel özelliklerini bildiren,
tarafsız kontrol merciinin analizine göre belirlenmelidir.
In standard goods such as metals, cement, fertilizer, sugar, the quality of the goods
should be determined according to the analysis of the impartial control authority, which
reports their general characteristics.
Standart olmayan mallarda ise, mal kalitesinin ne olacağı ayrıntılı bir şekilde anlaşmaya
kaydedilmelidir.
For non-standard goods, the quality of the goods should be recorded in the agreement in
detail.
Bilindiği gibi, akreditif ve vesaik mukabili ödeme şekillerinde bankalar sadece evrakların
kontrolünü yapmakta ve evrak tamamsa ödeme yapılmakta, malın kalitesiyle ilgileri
bulunmamaktadır.
As it is known, banks only check the documents in the forms of payment against letters
of credit and documents, and if the documents are complete, the payment is made, they
have nothing to do with the quality of the goods.
Alıcı burada malın istenilen cinste ve kalitede olup olmadığını tespit için ya tarafsız ve
güvenilen bir gözetim şirketinden kontrol belgesi istemeli ya da prova amaçlı küçük bir
sipariş verip kalitesi uygunsa daha büyük miktarlar için sözleşme yapmalıdır.
In order to determine whether the product is of the desired type and quality, the buyer
should either request a control document from an impartial and trusted inspection
company or place a small order for proofing purposes and contract for larger quantities
if the quality is suitable.
Alıcı teslim aldığı malların sözleşmede belirtilen şartlara uymadığını iddia ediyorsa, derhal
tespit yaptırarak durumu ihracatçıya bildirmelidir.
If the buyer claims that the goods she receives do not comply with the conditions
specified in the contract, he/she must immediately notify the exporter by making a
determination.
Mal teslimi sırasında belirlenebilen hatalar “açık reklâmasyon”dur. Bundan başka mal
tesliminde belirlenemeyen, fakat mal nihai tüketiciye ulaşınca ortaya çıkan hatalar ise “gizli
reklâmasyon”u oluşturur.
Errors that can be detected during the delivery of goods are “open advertisement”. In
addition, errors that cannot be determined during the delivery of the goods, but occur
when the goods reach the final consumer, constitute "hidden advertising".
Çoğu ülkelerde gizli reklâmasyonla ilgili süre altı aya kadar geçerli olduğundan, satıcı malın
teslimi ile kalite konusundaki sorumluluğunun bitmediğini bilmek zorundadır.
Since in most countries the period for confidential advertising is valid for up to six
months, the seller must be aware that her responsibility for quality does not end with the
delivery of the goods.

4. Malın Miktarı/ Amount of Goods

Sözleşmede ne kadar miktar malın alım-satım konusu olduğu açık ve net olarak yazılmalıdır.
In the contract, it should be written clearly how much of the commodity is the subject of
purchase and sale.
Bilhassa stok ve parti mallarında, götürü alım satımda miktar kabaca belirlenmesine karşılık,
normal mallarda miktar adet, ton, metrekare, litre gibi ölçü birimleriyle kesin olarak
sözleşmede tespit edilmiş olmalıdır.
In particular, in stock and lot goods, the amount should be roughly determined in lump-
sum purchases, whereas in normal goods, the quantity should be determined in units of
measurement such as units, tons, square meters, and liters.
MTO (ICC), anlaşmada mal miktarına ilişkin “takribi (about/circa/approximately) ifadeleri
yer alırsa, sevk edilen malın miktarında artı-eksi yüzde on tolerans tanımaktadır.
MTO (ICC) recognizes plus-minus ten percent tolerance on the quantity of the goods
shipped, if the agreement includes "about/circa/approximately" statements regarding
the quantity of goods.
Eğer sözleşmede mal miktarı hacim (örneğin litre) ya da ağırlık (örneğin ton) birimleri ile
belirtilmişse tolerans oranı artı-eksi yüzde beş’tir. Adet olarak belirtilmişse tolerans oranı
bulunmaz.
If the quantity of goods is specified in units of volume (for example, liters) or weight (for
example, tons) in the contract, the tolerance ratio is plus-minus five percent. If it is
specified as pieces, the tolerance rate is not found.
Malın miktarı konusunda çıkabilecek en önemli sorunlardan biri, kullanılan birimlerin farklı
anlamlara gelme ihtimalidir.
One of the most important problems that may arise regarding the quantity of the goods
is the possibility that the units used may have different meanings.
Örneğin bir ton ifadesi ile “metric ton” kastediliyorsa bu 1000 kg veya 2204,6 Lbs. anlamına
gelir. “Short ton” ise, 907 kg. veya 2000 Lbs. anlamındadır.
For example, if the expression “metric ton” is meant by a ton, it is 1000 kg or 2204.6
Lbs. it means that. As for the ”short ton", it is 907 kg. or 2000 Lbs. it means something.
The “long ton” is 1016 kg or 2240 Lbs. it means that.
Ölçülerdeki farklı anlamaları ortadan kaldırmak için ölçü birimleri kullanılırken bu gibi
farklılıklar göz önünde bulundurularak birim ile kastedilenin ne olduğu ayrıntılı olarak
yazılmalıdır.
When using units of measurement to eliminate different understandings of
measurements, it should be written in detail what is meant by the unit, taking into
account such differences.
Yine ton veya metreküp ölçü alınarak yapılan satışlarda malın satıcının elinden çıkıp alıcıya
ulaşacağı zaman sürecinde malın kilosunda veya hacminde değişiklikler oluşabilir.
In addition, in sales made by measuring tons or cubic meters, changes in the weight or
volume of the goods may occur during the time period when the goods leave the seller's
hands and reach the buyer.
Bunun ileride problem oluşturmasının önüne geçilmesinin yolu sözleşmede malın miktarı
ifadesinin yanına % +- 10 (Yüzde artı eksi on) tolerans farkı ilave edilmelidir.
The way to prevent this from creating problems in the future is to add a tolerance
difference of +- 10% (plus or minus ten percent) next to the amount of the product in
the contract.
Bu ibare ile alıcı malları % 10 oranında eksik olsa da kabul etmek zorunda kalacaktır.
With this statement, the buyer will have to accept the goods even if they are 10%
missing.
Alıcı da % 10 oranındaki fazla mal tesliminden ücret istemeyecektir.
The buyer will not ask for a fee for the delivery of 10% more goods.
Tolerans farkını fire ile karıştırmamak gerekir.
Tolerance difference should not be confused with reduce.
Firede sadece azalma söz konusudur. Tolerans farkında ise azalma olabileceği gibi artma da
olabilir.
There is only a decrease in reduce. If tolerance is aware, there may be a decrease, as well
as an increase.
Toleranslı durumlarda taraflar sözleşmelerine alınan mal miktarı kadar ödeme yapılacağını
belirten “pay what you get: aldığın kadar öde” ibaresini koyabilirler.
Toleranslı durumlarda taraflar sözleşmelerine alınan mal miktarı kadar ödeme
yapılacağını belirten “pay what you get: aldığın kadar öde” ibaresini koyabilirler.

Bilhassa üretim aşamasında değil de yükleme sırasında fire veren bazı kargolar sebebi ile bu
kapıyı açık bırakmak gerekmektedir.
It is necessary to leave this door open, especially because of some cargoes that are
wasted during loading, not during the production phase.
Böylece fazla yüklendiğinde fazla, eksik yüklendiğinde ise eksik tutar tahsil edilir.
Thus, if it is overloaded, the excess amount is collected, and when it is underloaded, the
missing amount is collected.
Sözleşmede birden ziyade mal söz konusu ise hepsinin miktarını ayrı ayrı yazılmalıdır.
Ağırlık ile ölçülen mallarda bu ağırlığın net ağırlık mı, kuru ağırlık mı, kurutulmuş ağırlık mı
olduğu belirtilmelidir.
If there is more than one product in the contract, the amount of all of them should be
written separately. For goods measured by weight, it should be noted whether this
weight is a clear weight, dry weight, dried weight.
Bazı ülkelerin ölçü standartları Dünyada kabul gören standartlardan farklıdır (örneğin,
İngiltere, ABD, Rusya gibi). Bu nedenle miktar ifade edilirken uluslararası ölçülerin
kullanılmasına dikkate etmek gerekmektedir.
The measurement standards of some countries are different from the standards
accepted in the world (for example, England, USA, Russia). For this reason, it is
necessary to take into account the use of international measures when expressing the
amount.

5. Malın Hangi Bedelle Satılacağı-Birim Fiyatı

At What Price the Good Will Be Sold-Unit Price
Öncelikle sözleşmeye konu olan mal için hangi bedelle satılacağı ve bu ödemenin hangi
ülkenin parası ile yapılacağı açıkça ve net olarak tespit edilmelidir.
First of all, it should be clearly determined at what price the goods subject to the
contract will be sold for and with which country's money this payment will be made.
Sözleşmede bütün mallar için ölçülen birim başına birim fiyat ve toplam bir fiyatın
belirlenmesi gereklidir.
In the contract, it is necessary to determine the unit price per unit measured for all
goods and the total price.
Fiyatlar eğer iskonto veya tenzilat içeriyorsa bunun da oranları ile belirtilmesi gereklidir. If
the prices include discounts, it must be stated with their rates.
Dış ticarette fiyatı belirleyen esas unsur teslim şeklidir.
The main factor that determines the price in foreign trade is the delivery method.
Sipariş ile yükleme zamanları arasında fazla zaman varsa alım-satıma konu olan malın
maliyetinde, dolayısıyla fiyatında bir değişme söz konusu olabileceği durumlarda bazı
esneklikler getirilebilir.
If there is a long time between the order and the loading times, some flexibility can be
brought in cases where there may be a change in the cost of the goods subject to
purchase and sale, and therefore in the price.
Söz konusu esneklik “ekonomik fiyat ayarlama (Economic Price Adjustment – EPA)” olarak
adlandırılmaktadır.
This flexibility is called "Economic Price Adjustment (EPA)".
Esneklik söz konusu olduğunda, girdilerdeki muhtemel artış ya da düşüşlerin fiyata
yansıtılacağı sözleşmede yer almalıdır.
In the case of flexibility, it should be included in the contract that possible increases or
decreases in inputs will be reflected in the price.
Malın fiyatında ileride dalgalanma bekleniyorsa “hausse, baisse” ya da ikisinin birleşimi
“hause – baisse” koşulu getirilmektedir.
If the price of the goods is expected to fluctuate in the future, the condition of "hausse,
baisse" or a combination of the two is "hause - baisse".
Hausse koşulunda, malın belirlenmiş fiyatı ileride artış gösterirse, bu artış fiyata yansımakta,
düşme halindeyse fiyat sabit kalmaktadır.
In the Hausse condition, if the determined price of the good increases in the future, this
increase is reflected in the price, and if it decreases, the price remains constant.
Baisse koşulunda ise, fiyat düşüşü anlaşma fiyatını düşürürken, yükselmesi fiyatı
etkilememektedir. Hausse – Baisse kombinasyonunda ise fiyattaki iniş ve çıkışlar anlaşma
fiyatına aynen yansıtılmaktadır.
In the Baisse condition, a decrease in price decreases the contract price, while an
increase does not affect the price. In the Hausse – Baisse combination, the price
fluctuations and fluctuations are reflected in the contract price.
Uluslararası sözleşmelerde genellikle ekonomik yönden güçlü olan ülkelerden birinin para
birimi kullanılır. Amerikan Doları, Euro, Japon Yen’i, İsvicre Frank’ı gibi.
In international contracts, the currency of one of the economically strong countries is
usually used. Such as US Dollar, Euro, Japanese Yen, Swiss Franc.
Farklı para birimlerinin nisbî değerleri devamlı değişmektedir.
The relative values of different currencies are constantly changing.
Bundan dolayı, daha ticari işlem tamamlanmadan dövizin değerinde olabilecek beklenmedik
bir azalma taciri iflas ettirebileceği gibi çok kazançlı hale de getirebilir.
Therefore, an unexpected decrease in the value of the currency before the transaction is
completed can either bankrupt the trader or make it very lucrative.
Satıcılar bu yüzden kendi ülkesinin para birimi ile alış veriş yapmak isterler.
Sellers therefore want to shop in their own country's currency.
Bugün Dünya’da en istikrarlı para birimine sahip olan ülkeler Burunei, İngiltere, Fransa,
Almanya, Hong-Kong, Japonya, Singapur, İsviçre ve ABD’dir.
The countries with the most stable currency in the world today are Burunei, England,
France, Germany, Hong-Kong, Japan, Singapore, Switzerland and the USA.
Bir ülkenin parasının uluslararası ödemelerde kullanılabilmesi için öncelikle bu paranın
konvertıbıl olması lazımdır. Ama her konvertıbıl olan para uluslararası ticarette değer ifade
etmez.
In order for a country's currency to be used in international payments, it must first be
convertible. But not every convertible currency has value in international trade.
Bunun yanında o ülkenin Dünya ekonomisinde ağırlığı olmalı ve yine enflasyon oranı da az
olmalıdır.
In addition, that country should have a weight in the world economy and the inflation
rate should be low.
Aksi takdirde ülkenin parasına dış ticarette güvenilmez.
Otherwise, the country's currency cannot be trusted in foreign trade.
Amerikan Doları’nın Amerika’nın iç piyasasındaki kullanılan toplam miktarının dört yüz katı
fazlasının Dünya piyasalarında dolaşmasının sebeplerinden biri budur.
This is one of the reasons why more than four hundred times the total amount of the US
dollar used in the domestic market of the USA circulates in the world markets.
Para birimi konusunda yanlış anlamalara neden olan konulardan birisi de, aynı para
biriminin.birden fazla ülkede kullanılması ve farklı değerler ifade etmesidir.
One of the issues that cause misunderstandings about the currency is that the same
currency is used in more than one country and has different values.
Örneğin Amerikan Doları , Kanada Doları, Avustralya Doları, Hong Kong Doları
birbirlerinden farklı değerlerleri olan paralardır.
For example, American dollars, Canadian dollars, Australian dollars, Hong Kong
dollars are currencies that have different values from each other.
Bunun için sözleşmelere sadece para birimi değil, hangi ülkenin parası olduğu da açıkça
yazılmalıdır. Örneğin US Dolar gibi
For this, contracts should clearly state not only the currency, but also which country's
currency it is. For example the US Dollar.
Alıcı ve satıcı malın fiyatını tespit etmeden önce gizli maliyetleri de hesaplamak
durumundadır.
Before determining the price of the goods, the buyer and the seller also have to calculate
the hidden costs.
Her iki taraf da malın gerçek maliyetini tespit etmeli ve bu maliyet üzerinden kâr elde
edebilme ihtimalleri varsa sözleşme yapılmalıdır.
Both parties should determine the real cost of the goods and if they can make a profit on
this cost, a contract should be made.
Örneğin taşıma, boşaltma, yeniden yükleme gibi maliyetleri, ithal veya ihraç gümrük
masraflarını, gümrük komisyoncusu ücretlerini, sigorta ücretlerini, gerektiğinde misafirlik
masraflarını ve diğer bütün masrafları hesaplayarak fiyat teklifi yapılmalıdır.
For example, a price offer should be made by calculating the costs such as
transportation, unloading, reloading, import or export customs costs, customs broker
fees, insurance fees, guest expenses when necessary and all other expenses.
Sonuç olarak malın fiyatı bütün masrafları ve riskleri içermelidir.
Consequently, the price of the good must include all costs and risks.
Malın fiyatı ile ilgili son olarak tavsiyemiz şu olacaktır:
Our final recommendation regarding the price of the goods will be:

Eğer sözleşme şekli, satıcının alıcıya bir fiyat teklifini içeriyor, alıcının da bu fiyatı kabul
etmesiyle sözleşme tamamlanacaksa, bu teklifin ne kadar süre için geçerli olduğu da
bildirilmelidir.
If the form of the contract includes a price offer from the seller to the buyer, and if the
contract is to be completed after the buyer accepts this price, it should also be stated
how long this offer is valid.
Viyana Sözleşmesi m.54’e göre “Satım, satılmış emtianın bedeli sözleşmede açık ve kabalı
olarak yada onu belirlemeyi mümkün kılan bir hükümce tespit edilmeksizin geçerli olarak
akdedilmiş ise, taraflar, aksine işaret bulunmadıkça, söz konusu ticari dalda, kıyaslanabilir
durum ve koşullarda satılmış aynı emtia için sözleşmenin yapıldığı anda alışagelmiş olarak
uygulanan bedele kapalı olarak yollama yapmış kabul edilirler.”
According to article 54 of the Vienna Convention, “If the sale is concluded validly
without determining the price of the sold commodity in the contract explicitly and
unambiguously or without a provision that makes it possible to determine it, the parties
shall agree that, unless otherwise indicated, the same sale in the trade in question, in
comparable conditions and conditions, is concluded. They are deemed to have shipped
closed to the price customarily applied at the time of the contract for the commodity.”

6. Ödeme Şekli Yeri ve Zamanı

Payment Method Place and Time
Alıcı ile satıcının öncelikle uzlaşmak zorunda olduğu en riskli maddelerden biri ödeme
şeklidir.
One of the most risky items that the buyer and seller have to come to terms with first is
the form of payment.
Eğer alım-satım sözleşmesi bir defalık yapılacaksa satıcı, malı göndermeden önce kendisi için
en güvenli ödeme şekli ile parayı isteyecek; buna mukabil alıcı ise, ödemeyi ancak malların
tesliminden sonra yapmayı talep edecektir.
If the purchase and sale contract is to be made for once, the seller will ask for the money
with the safest form of payment before sending the goods; on the other hand, the buyer
shall only request to make the payment after the delivery of the goods.
Uluslararası ticarette sekiz farklı ödeme yöntemi uygulanmaktadır:
Eight different payment methods are used in international trade:
Bunlar, a) peşin ödeme (teslimde ödeme dahil) b) akreditif c) vesaik mukabili ödeme d) mal
mukabili ödeme e) kabul kredili ödeme f) karşı-ticaret g) müşterek hesap ve konsinye satışlar
h) mahsuben ödeme’dir.
These are a) cash payment (including payment on delivery) b) letter of credit c) payment
against documents d) payment against goods e) payment by acceptance credit f) counter-
trade g) joint account and consignment sales h) payment by debit.
Bu ödeme şekilleri içinde yaygın ve güvenilir olma özelliğinden dolayı en fazla akreditif
kullanılmaktadır.
Among these payment methods, letter of credit is used the most because of its
widespread and reliable nature.
Mal ve sektör bazında yerleşik gelenekler, alıcı ile satıcı arasındaki güvenin derecesi, ülkenin
genel politikası, nakit ödeme gücü, bu ödeme yöntemlerinin hangisinin kullanılacağını
belirlemektedir.
Established traditions on the basis of goods and sectors, the degree of trust between the
buyer and the seller, the general policy of the country, the cash solvency determine
which of these payment methods will be used.
Taraflar isterlerse bu ödeme şekillerinden bir karma yaparak da kendi satış sözleşmelerine
daha uygun bir usul üzerinde anlaşabilirler.
The parties may, if they wish, agree on a method more suitable for their sales contracts
by making a mix of these payment methods.
Taraflar ilk defa karşı karşıya gelmiş ve henüz aralarında güven ortamı oluşmamış ise tavsiye
edilecek ödeme şekli “rücuu gayrikabil teyitli akreditif”dir.
If the parties have come face to face for the first time and there has not been an
atmosphere of trust between them yet, the recommended payment method is
“irrevocable confirmed letter of credit”.
Bu şekilde, satıcı mal bedelini, alıcı akreditif bankası ve teyit bankasından isteyebilir.
In this way, the seller can request the cost of the goods from the buyer's letter of credit
and the confirmation bank.
Satıcı, yabancı ülkedeki akreditif bankasının güvenilirliği hakkında bilgi sahibi değilse, bu
banka tarafından açılan akreditife kendi ülkesindeki itibarlı bankalar teyit vermediği
müddetçe bunu o bankanın güvenilir olmadığı şeklinde yorumlamalıdır.
If the seller does not have information about the reliability of the bank of credit in the
foreign country, he/she should interpret this as that the bank is not reliable unless the
reputable banks in his/her own country confirm the letter of credit opened by this bank.
Unutulmamalıdır ki, bankalar alıcı veya satıcıdan daha fazla birbirlerini tanımak
zorundadırlar. Mal mukabili veya vesaik mukabili ödeme şekillerinde, bankaların alıcı
yanında mal bedelini ödeme konusunda sorumlulukları bulunmamaktadır.
It should not be forgotten that banks have to know each other more than buyers or
sellers. In cash against goods or against documents, banks are not responsible for paying
the cost of goods on the side of the buyer.
Uygulamada tarafların akreditifle ilgili yaptıkları diğer bir hata ise, akreditif açıldıktan sonra
satım sözleşmesine ihtiyaç olmadığını düşüncesidir.
Another mistake made by the parties regarding the letter of credit in practice is the
thought that there is no need for a sales contract after the letter of credit is opened.
Halbuki akreditif sadece sözleşme bedelinin ödeme şeklini gösterir.
However, the letter of credit only shows the payment method of the contract price.
Taraflar mutlaka ödeme şekli dışında kalan hususları da gösteren sözleşme yapmalıdırlar.
The parties must make a contract that shows the issues other than the payment method.
Ödeme yeri ve zamanı ise sözleşmedeki ödeme şekline göre şekillenir.
The place and time of payment is shaped according to the payment method in the
contract.
Viyana Sözleşmesi m.57/1’e göre “Alıcı, bedeli herhangi başka belli bir yerde ödemek
zorunda değilse, söz konusu bedel satıcıya: a) satıcının işyerinde veya b) ödemenin malların
veya vesaikin ibrazı karşılığında yapılması gerekmekte ise, ibraz mahallinde ödeyecektir”.
According to Article 57/1 of the Vienna Convention, “If the buyer is not obliged to pay
the price in any other specific place, the said price shall be paid to the seller: a) at the
seller's workplace or b) at the place of presentation, if the payment has to be made
against the presentation of the goods or documents”.
Eğer sözleşme yapan taraflar arasında bir cari hesap ilişkisi söz konusu ise ödemelerin
kaydedilme biçimini de sözleşmede belirlemelidirler.
If there is a current account relationship between the contracting parties, they should
also specify the way the payments are recorded in the contract.
Özellikle dış ticarette cari hesap işlemlerinde “debit – credit note” şeklinde yazılı belgeler
firmalar arasında kullanılmakta ve belirlenen dönem sonunda bakiye ödeşmesi yapılmaktadır.
Especially in foreign trade, documents written in the form of "debit - credit note" in
current account transactions are used between companies and balance payment is made
at the end of the specified period.
Ödeme konusundaki tavsiyemiz, tarafların güvenli olarak değerlendirecekleri bir yolla
yapılmasıdır.
Our recommendation for payment is to do so in a way that the parties consider to be
safe.
Düzenli olarak ödemelerini geçmiş dönemlerde yapmış bir alıcıyla şirketinizin kaldırabileceği
risk miktarınca açık hesap olarak çalışabilirsiniz.
With a buyer who has made regular payments in the past, you can work as an open
account as much as the risk your company can handle.
Fakat düzenli ödeme yapamamış bir alıcıyla daha garantili bir yöntemle çalışılmalıdır.
However, a more guaranteed method should be worked with a buyer who could not
make regular payments.
Ödeme şartlarını belirlerken, alıcının hükümet onayı sağlamasının gerekip gerekmediği veya
ülkesindeki bir finansal kurumdan ödeme aracı olan miktarı sağlayıp sağlayamayacağını da
hesaba katmak gerekir .
When determining the terms of payment, it is also necessary to consider whether the
recipient must obtain government approval or can obtain the amount as a means of
payment from a financial institution in their country.

7. Masraflar ve Harçlar
Costs and Fees
Alım-satım sözleşmesinde her ne kadar masrafların ve harçların ödenmesi Incoterm kotları ile
tespit edilmiş olsa da, satış mukavelesi ile ilgili masraf ve harçları taraflardan hangisinin
ödeyeceğinin sözleşmede açık olarak yazılması, tarafların her ikisinin de yükümlülüklerinin
açıkça belirtilmesi ileride ortaya çıkabilecek muhtemel uyuşmazlıkların önüne geçecektir.
Although the payment of costs and fees are determined by Incoterm levels in the
purchase and sale contract, it will be clear that which of the parties will pay the costs
and fees related to the sales contract, and that the obligations of both parties are clearly
stated in the contract will prevent possible disputes that may arise in the future.
İthalat-ihracat ve diğer gümrük sevkıyat ücretleri, zorunlu lisans alımları için yapılacak
harcamalar ve vergilerin kim tarafından ödeneceğinin önceden tespitinde fayda vardır .
It is useful to determine in advance who will pay the import-export and other customs
shipping fees, expenses for compulsory license purchases and taxes.
Teslim şekilleri sadece malların teslimi ile ilgili masrafları düzenlemektedir.
The forms of delivery only regulate the costs associated with the delivery of the goods.
Oysa, özellikle ödeme şekillerinde aracı bankaların ağırlığı artıkça, masraflar artış
kaydetmektedir.
However, as the weight of intermediary banks in payment methods increases, expenses
increase.
Teamül olarak, ödeme şekline göre farklılık arz etse bile, ihracatçının ülkesindeki masraflar
ihracatçıya; ithalatçının ülkesindeki masraflar ithalatçıya ait olmaktadır.
As customary, the expenses in the exporter's country are paid to the exporter, even if it
differs according to the payment method; The costs in the importer's country belong to
the importer.
Bunun dışında varsa teminat ve bağımsız gözetimi de içeren başka masrafların hangi tarafa ait
olacağı belirtilmelidir.
In addition, it should be indicated to which party the other expenses, including collateral
and independent supervision, if any, will belong.

8. Malların Ambalajlanması / Packaging of Goods

Öncelikle alıcı, sözleşmeye malların taşınırken dayanıklı bir şekilde ambalajlanması şartını
koymalıdır.
First of all, the buyer must make a condition in the contract that the goods be packed in
a durable way when transporting them.
Ayrıca alıcı ülkesindeki kanuni veya piyasa şartlarından kaynaklanan özel bir ambalajlama
şekli de isteyebilir.
In addition, the buyer may also request a special form of packaging arising from legal or
market conditions in his country.
Alıcının ülkesinde hangi şekilde bir ambalajlamanın uygun olacağı alıcı tarafından daha iyi
bilineceği için bu konudaki yönlendirme sorumluluğu alıcıya devredilebilir.
Since the buyer will know better in what way the packaging is appropriate in the
buyer's country, the responsibility for orientation in this matter can be transferred to
the buyer.

9. Malların Nakli / Transport of Goods

Taşıyıcı, ücret mukabilinde yolcu ve eşya (yük) taşıma işlerini üzerine alan kimsedir (TTK.
m.762)
The carrier is the person who undertakes the transportation of passengers and goods
(load) in return for a fee (TCC. Art.762)
TTK’ ya göre taşıyıcı her zaman tacirdir ve taşıma işi ticari işletme faaliyeti olarak icra
edilmelidir.
According to the TCC, the carrier is always a merchant and the transportation business
should be carried out as a commercial business activity.
Buna karşılık Varşova Sözleşmesi sisteminde taşıyıcının tacir sıfatı taşıması ve taşıma işini
ticari işletme faaliyeti ve meslek olarak icra etmesi şart değildir.
On the other hand, in the Warsaw Convention system, it is not necessary for the carrier
to be a trader and to carry out the transportation business as a commercial business
activity and profession.
Taşıma sözleşmesi ise, taşıyıcının yolcu veya eşyayı ücret karşılığında bir yerden diğerine
taşımayı üslendiği sözleşmedir.
A contract of carriage is a contract in which the carrier undertakes to transport
passengers or goods from one place to another for a fee.
Taraflar malın niteliğine ve miktarına göre hava, deniz, karayolu, demiryolu, nehir yolu ve
boru yolu (hattı) ndan birini veya aynı taşıma için birden fazlasını taşıma şekli olarak tespit
edebilirler.
The parties may determine one of the air, sea, road, railway, river road and pipeline
(line) or more than one mode of transportation for the same transportation, depending
on the quality and quantity of the goods.
Satıcı tarafından nakliyeciye teslim edilen eşyanın aynı taşıma aracıyla alıcının belirttiği varış
yerine kadar aktarma edilmeden taşınmasına “doğrudan taşıma” denilir.
The transportation of the goods delivered by the seller to the carrier by the same means
of transport without being transferred to the destination specified by the buyer is called
"direct transportation".
Eğer sözleşmede doğrudan taşıma yapılacağı belirtilmişse, satıcı buna uymak ve malları
aktarmasız göndermekle; taşıyıcı da, malı başka bir aracı taşıyıcıya nakletmeden taşıma
senedinde belirtilen adrese teslim etmekle yükümlüdür.
If it is stated in the contract that direct transportation will be made, the seller must
comply with this and send the goods directly; The carrier is also obliged to deliver the
goods to the address specified in the transport document without transferring it to
another vehicle.
Ancak mücbir sebepler halinde taşıyıcı malı başka bir adrese teslim edebilir.
However, in case of force majeure, the carrier may deliver the goods to another address.
Taşıyıcıya, taşıma sözleşmesinde teslim aldığı malı alıcısına kadar taşınması sırasında araç
değiştirmek yetkisi verilmişse, bu tür taşımalar “karma taşıma” olarak adlandırılır.
If the carrier is authorized to change vehicles during the transportation of the goods received
in the contract of carriage to the buyer, this type of transportation is called "mixed
transportation".
Taşıyıcı, taşıma senedinde eşyayı hangi yerde aktarma edeceğini ve bundan sonra hangi
taşıma türü ve biliniyorsa aracın adını taşıma sözleşmesinde belirtmesi gerekir.
Taşıyıcı, taşıma sözleşmesi gereğince kendisine teslim edilen malı taşıma süresince korumak
ve devraldığı şekilde teslim etmekle yükümlüdür.
In accordance with the contract of carriage, the carrier is obliged to protect the goods
delivered to him during the transportation and to deliver them as he/she took over.
Ayrıca taşıma sözleşmesinde veya ticari teamüllerde ya da uluslararası kurallarda belirtilen
süre içinde teslim aldığı malı taşıyarak alıcıya teslim etmelidir.
In addition, he/she must deliver the goods to the buyer within the period specified in the
contract of carriage or commercial practices or international rules.
Taşıyıcı, taşıma süresinde satıcı tarafından gelecek talimatlara (örneğin malın gönderildiği
kişinin değiştirilmesi, varış noktasının değiştirilmesi gibi) uymak zorundadır.
The carrier has to comply with the instructions to be received by the seller during the
transportation period (for example, changing the person to whom the goods are sent,
changing the destination).
Taşıyıcı, taşımanın başlaması veya devam etmesini veya gönderilene teslimini engelleyen bir
durum ortaya çıkması halinde, bu durumu gönderene ve gönderilene bildirmekle yükümlüdür.
The carrier is obliged to notify the sender and the consignee, if a situation occurs that
prevents the start or continuation of the transport or the delivery of the goods to the
consignee.
Taşıma sırasında kendi yardımcılarının, taşımada kullandığı kişilerin ve ara taşıyıcıların fiil ve
kusurlarından da sorumludur.
It is also responsible for the acts and faults of its own assistants, persons used in
transportation and intermediate carriers during transportation.
Taşıma sırasında malın kaybı ve hasara uğramasından veya gönderilene geç tesliminden
doğan zararlardan da sorumludur.
It is also responsible for the loss and damage of the goods during transportation or the
damages arising from the late delivery to the sender.
Taşıyıcı taşıma süresinde eşyanın zayi ve hasara uğraması veya geç tesliminden dolayı
tazminle yükümlü olduğu zararlar için “taşıyıcının sorumluluğu sigortası” yaptırabilir.
The carrier may take out "carrier's liability insurance" for damages that it is liable for
indemnification due to loss or damage to the goods or late delivery during
transportation.
Taşıyıcı, kusuru bulunmayan nedenlerden ileri gelen zararlardan ise sorumlu değildir.
The carrier is not liable for damages resulting from causes that are not faulty.
Eğer bir taşıyıcının belli ürünleri taşıma tecrübesi fazla ise, ticari sözleşmenin
hazırlanmasında taşıyıcının ismini de seçmek faydalı olabilir; ama böyle bir seçim ileride
ortaya çıkacak olumsuz şartlarda da onu kullanmak mecburiyetinde kalınacağı için kötü
neticeler de doğurabilir.
If a carrier has a lot of experience in transporting certain products, it may be useful to
choose the carrier's name in the preparation of the commercial contract; but such a
choice may also have bad consequences, as it will have to be used in adverse conditions
that may arise in the future.

Ayrıca malların taşınmasında özel bir taşıma yöntemi gerekiyorsa (örneğin soğuk hava vs.
gibi) taşıyıcının tipinin tanımlanması faydalıdır.
It is also useful to identify the type of carrier if the goods require a special mode of
transport (eg cold weather, etc.).
Malların taşıyıcıdan alıcıya ulaşma sürecinde taraflar hazır olamayacaklarsa malların hangi
tarihte nerede teslim edileceğinin, bilhassa zamana karşı hassas mallar için önceden ihbar
edilmesi şart koşulmalıdır.
If the parties cannot be ready in the process of reaching the goods from the carrier to
the buyer, it should be stipulated that when and where the goods will be delivered,
especially for time-sensitive goods, notice should be given in advance.

10. Malların Teslimi Yeri ve Zamanı/ Place and Time of Delivery of Goods
Teslim yerinin tespiti, bu noktadan sonra masraf ve risklerin alıcıya geçmesinden dolayı önem
arz etmektedir.
The determination of the place of delivery is important since the costs and risks pass to
the buyer after this point.
Eğer anlaşmada teslim yeri belirtilmemişse, genel teamül olarak satıcının bulunduğu yer
teslim yeri olarak kabul edilir.
If the place of delivery is not specified in the agreement, as a general rule, the place
where the seller is located is considered the place of delivery.
Malın teslim zamanı ya da zaman diliminin anlaşmada gösterilmesi de çok önemlidir. Satıcı
malını bu zaman içinde teslim etmek zorundadır.
It is also very important that the delivery time or time frame of the goods is indicated in
the agreement. The seller must deliver the goods within this time.
Zaman dilimine dayanan satış sözleşmelerinde taraflar, zamanı belirlemede bir tarafa yetki
verebilirler.
In sales contracts based on the time period, the parties may authorize one party to
determine the time.
Bu yetki satıcıya verilmişse satıcı, hangi aralıklarla ne zaman mal göndereceğini alıcıya
bildirir; alıcı ise, sözleşmede belirlenen bu malı kabul etmek zorundadır.
If this authorization has been granted to the seller, the seller informs the buyer when
and for what periods he will ship the goods; if it is the buyer, he must accept this goods
specified in the contract.
Şayet, malın teslim zamanını belirleme yetkisi alıcıya verilmiş ise, alıcının istediği zamanda
satıcı malı yüklemeye hazır hale getirmekle yükümlüdür.
If the buyer is authorized to determine the delivery time of the goods, the seller is
obliged to make the goods ready for loading at any time at the buyer's request.
Viyana Sözleşmesi m.33’e göre;

“satıcı malları:

a) Sözleşmede bir tarih belirlenmişse veya sözleşmeden bu tarih belirlenebilir durumda ise o
tarihte,

b) bir dönem tespit edildiği veya sözleşmeden bu dönem belirlenebildiği taktirde, koşullara
göre alıcı tarafından bir tarih belirlenmedikçe, bu süre içinde herhangi bir zamanda;

veya c) diğer hallerde, sözleşmenin akdedilmesinden sonraki makul bir tarihte teslim
edecektir”.

Alıcının teslim alma borcu ise, a) Satıcının teslim etmesini mümkün kılmak üzere kendisinden
beklenebilecek her fiili gerçekleştirmek ve emtiayı çekmektir (Viyana Sözleşmesi, m.60).
The Vienna Convention m.according to 33;

"seller's goods:

a) If a date has been set in the contract or if this date can be determined from the
contract, on that date,

b) if a period has been determined or this period can be determined from the contract,
at any time during this period, unless a date has been determined by the buyer
according to the conditions;

or c) in other cases, it will deliver it at a reasonable date after the conclusion of the
contract”.
If it is the buyer's obligation to deliver, a) To perform every action that can be expected
of the Seller to make it possible to deliver and to withdraw the goods (Vienna
Convention, m.60).

11. Malların Teslim Şekli INCOTERMS/ The Mode of Delivery of the

Goods INCOTERMS
11.1. Tarihi Gelişim/ Historical Development

Uluslararası alım-satım işlemlerinde, tarihi gelişim içinde, yapılan satım türüne göre bazı
özellikleri ifade eden kısaltmalar kullanılmaya başlanmış ve bundan da “Uluslararası Ticari
Terimler (Incoterms)” doğmuştur.
In the course of historical development, abbreviations expressing some characteristics
according to the type of sale made have started to be used in international trading
transactions, and “International Commercial Terms (Incoterms)” have emerged from
this.
Milletlerarası Hukuk Derneği’nin 1924 yılında başladığı çalışmalar sonucunda, 1928 yılında
“1928 Varşova Kuralları” diye bilinen, CIF sözleşmelere ilişkin ilk milletlerarası kurallar
ortaya çıkmıştır.
As a result of the work started by the International Law Association in 1924, the first
international rules on CIF contracts, known as the “Warsaw Rules of 1928”, appeared
in 1928.
1932’de Oxford’da yapılan konferansta (Varşova-Oxford, 1932), “CIF sözleşmelerine ilişkin
Milletlerarası Kurallar 1932” kabul edilmiştir.
At the conference held in Oxford in 1932 (Warsaw-Oxford, 1932), the “International
Rules on CIF contracts 1932” were adopted.
Merkezi Paris’te bulunan MTO, Milletlerarası Hukuk Derneği’nin çalışmalarına paralel
olarak uluslararası ticarette kullanılan terimlerin yeknesaklığı için yaptığı çalışmalar sonunda,
1928 yılında, altı ticari terimle (Fob, Fas, Fot veya For, Free delivered, Cif ve C&F) ilgili ilk
kitabını yayımlamıştır.
In Paris, the International Chamber of Commerce, International Maritime Law
Association of the work in parallel to his work for uniformity of terms used in
international trade at the end of 1928, six commercial terms (Fob, Fas, Fot or delivered
free, CIF and C&F) about the first book was published.
Alıcı ve satıcının borçlarının liste halinde düzenlendiği ilk ticari terimler kitabı ise 1936
yılında INCOTERMS adıyla yürürlüğe konulmuştur.
The first book of commercial terms, in which the debts of the buyer and seller are
arranged in a list, was put into effect in 1936 under the name of INCOTERMS.
Incotermler, Taşıma ve haberleşme teknolojisinde meydana gelen değişikliklerle birlikte
1953, 1967, 1976, 198O’de revizyona uğramış; 1 Temmuz 1990 tarihinde yürürlüğe giren 460
sayılı broşür ile 13 adet teslim şekli tanınmıştır.
Incoterms were revised in 1953, 1967, 1976, 1987 with the changes in transportation and
communication technology; 13 delivery methods were recognized with brochure No.
460, which came into force on July 1, 1990.
1990 yılında getirilen değişikliklerin başlıca iki sebebi vardır:
There are two main reasons for the changes introduced in 1990:
Bunlar, elektronik ortamda yapılan veri transferlerinin yaygınlaşması neticesi ticari işlemlerde
kullanılan belgelerin elektronik veri şeklinde karşı tarafa gönderilmesine imkan sağlanması ve
uluslararası mal taşımacılığında ortaya çıkan yeni teknik gelişmelerle (özellikle konteynırlı
taşımalar ve ro-ro taşımaların yaygınlaşması) Incoterms kuralları arasında paralellik
kurulmasıdır.
These data transfers in the electronic environment as a result of the expansion of
electronic data in the form of documents that are used in commercial transactions to be
sent to the other side and to enable new technical developments that arise in the
international transport of goods (particularly transports containerized and Ro-Ro
transportation expansion) is to establish a parallelism between Incoterms rules.
2000, 2010 ve 2020 yıllarında INCOTERMS’ler bir kez daha gözden geçirilmiştir.
in 2000, 2010 and 2020, INCOTERMS were reviewed once again.

11.2. INCOTERMS’lerin Amacı ve Kapsamı / The Purpose and Scope of INCOTERMS

MTO, Incoterms’lerin amacını şu şekilde belirlemiştir:

The International Chamber Of Commerce (ICC) has determined the purpose of
Incoterms as follows:
“Dış ticaret alanında en yaygın kullanım terimlerinin yorumu için geçerli olmak üzere, bir
dizi uluslararası kural oluşturmaktır.
“In order to apply to the interpretation of the terms of the most common use in the field
of foreign trade, it is necessary to establish a number of international rules.
Böylelikle, bu tür terimlerin değişik ülkelerde yapılan farklı yorumlarının oluşturduğu
belirsizlikler ortadan kalkacak veya en azından büyük ölçüde azaltılmış olacaktır”.
Thus, the ambiguities created by different interpretations of such terms made in
different countries will be eliminated or at least greatly reduced”.
Bugün satış sözleşmelerinde, taşıma risklerinin ve masrafların sorumluluğunun tespitinde
çoğunlukla Incoterms’ler kullanmaktadırlar.
Today, they mostly use Incoterms in sales contracts to determine the liability of
transportation risks and costs.

Yalnız unutulmamalıdır ki, bu yeknesak kurallar ancak kendilerine, açık olarak sözleşmelerde
atıf yapıldığında kullanılabilirler. Örneğin CIF/İstanbul Incoterms 2020 gibi.
However, it should be remembered that these uniform rules can only be used when they
are explicitly referenced in contracts. For example, such as CIF/Istanbul Incoterms
2020.
Eğer Incoterm’se bu şekilde bir atıf yapılmaz ve örneğin sadece CIF/İstanbul gibi bir kayıt
sözleşmeye konulursa, bu durumda MTO’nun belirlediği düzenlemeler doğrudan
uygulanamayacak; olayın özelliğine göre ticari örf ve adetler göz önünde bulundurulacaktır.
If Incoterm is not referenced in this way and only a record such as CIF/Istanbul is
entered into a contract, for example, in this case, the regulations established by the
MTO will not be applied directly; commercial customs and customs will be taken into
account according to the nature of the event.
Farklı hukuk sistemlerinde Incoterms’lerin farklı anlamlara geldikleri bilinmektedir.
MTO’nun, ABD Federal Ticaret Kanunu’nda ve TTK’nın 1138 ve 1139 maddelerinde de
düzenlediği FOB ve CIF satışlarla ilgili Incoterms’ler farklı hükümler taşımaktadırlar.
It is known that Incoterms have different meanings in different legal systems. Incoterms
related to FOB and CIF sales, which the ICC regulates in the US Federal Commercial
Code and Articles 1138 and 1139 of the Turkish Commercial Code, have different
provisions.
Bir Türk şirketinin ABD şirketi ile yaptığı satım sözleşmesinde yer alan Incoterms’in, ABD
Federal Ticaret Kanununa mı, Türk Ticaret Kanununa mı, yoksa MTO Incoterms’lerine mi
atıfta bulunduğu açıkça yazılmalıdır.
It should be clearly written whether the Incoterms contained in the sales contract of a
Turkish company with a US company refer to the US Federal Commercial Code, the
Turkish Commercial Code or the MTO Incoterms.
Ayrıca taraflar MTO Incoterms’lerine yer vermek istiyorlarsa, revizyon tarihi de
belirtilmelidirler.
In addition, if the parties want to include ICC Incoterms, the revision date should also
be specified.
Incoterms’lerin bir sözleşmede yazılı olması, taşıma şeklini ve şartlarını, teslimatın ne zaman
tamamlanacağını, hangi tarafın lisans ve hükümetler tarafından zorunlu garantilerin
temininden sorumlu olduğunu, teslimat şartlarını, kayıp riskini hangi anda satıcıdan alıcıya
geçtiğini, taşıma masraflarının satıcı ve alıcı arasında nasıl paylaşılacağını, taraflar malların
taşınması ve transferleri hakkında birbirlerine hangi ihbarlarda bulunmak zorunda olduklarını
tespite yarar.
Incoterms to be written in a contract of Transportation, the shape and the terms,
delivery will be complete when mandated by governments, by which is responsible for
the supply of undergraduate and warranties, terms of delivery, at which time risk of loss
passes from the seller to the buyer, the seller and the buyer how transportation costs are
shared between the parties and transfers to each other about the transportation of goods
in which they have to be found in the report helps the determination.

Bunların yanında Incoterms’lerin kapsamadığı alanlar şunlardır.

In addition, the areas not covered by Incoterms are as follows.
Sözleşmenin ihlaline karşı yapılacak başvuru yollarını kapsama alanından değildir. Hizmet
sözleşmelerine uygulanmaz.
It is not within the scope of the application methods to be made against the violation of
the contract. It does not apply to service contracts.
Teslimat dışındaki sözleşmede bulunan haklar ve yükümlülüklerle ilgisi yoktur. Malların
mülkiyet hakkının alıcıdan satıcıya nasıl aktarılacağını, ödeme ve ödeme yöntemlerini
göstermezler,
It has nothing to do with the rights and obligations contained in the contract other than
delivery. They do not indicate how the right of ownership of the goods will be
transferred from the buyer to the seller, payment and payment methods,
Ayrıca sözleşmenin ifasına ilişkin diğer konuları, mücbir sebepleri veya cezai şartları
düzenlememişlerdir.
In addition, they have not regulated other issues related to the performance of the
contract, force majeure or criminal circumstances.
Taraflar sözleşmelerinde Incoterms’lerde birine atıf yaparak yukarıda bahsettiğimiz
sorumlulukların kime ait olacağını tespit etmiş olurlar.
By referring to someone in Incoterms in their contracts, the parties determine to whom
the responsibilities mentioned above will belong.
Incoterms’lerle ilgili olarak şu hatalara düşmemek gerekir.
Regarding incoterms, the following mistakes should not be made.
Birincisi, Incoterms’ler yalnızca satış sözleşmelerinde kullanılan terimler olup, mal sahibi ile
taşıyıcı arasında akdedilen taşıma sözleşmelerinde yer alan terimlerle ilgili değillerdir. İkincisi
de Incoterms’ler tarafların satış sözleşmesinde bulundurmak istedikleri tüm yükümlülükleri
kapsamazlar.
Firstly, Incoterms are terms used only in sales contracts, and they are not related to the
terms dec in the transport contracts concluded between the owner and the carrier.
Secondly, Incoterms do not cover all the obligations that the parties want to have in the
sales contract.
Ayrıca Incoterms’ler dahili ticarette kullanılmazlar.
In addition, Incoterms are not used in internal trading.

11.3. INCOTERMS’lerin Çeşitleri / Types of INCOTERMS

Bugün yürürlükte bulunan Incoterms 2020 terimleri dört gruba ayırmıştır. Şimdi bu terimleri
sırasıyla inceleyelim.
Incoterms 2020 in force today divides the terms into four groups. Let us now examine these
terms in turn.

E Grubu Teslim Şekilleri

EXW Ex Works
 The seller/exporter makes the goods available to the buyer in their
own warehouse and is only responsible for packing the goods.
 The buyer/importer therefore bears all of the costs and
responsibilities from the moment the goods cross the warehouse
prior to loading. Insurance is not mandatory but should it be required
it would be taken out by the buyer as they bear the risk.

This Incoterm should not be used if the seller hands the goods over
anywhere other than their own premises.

F Grubu Teslim Şekilleri

FCA Free Carrier

 The seller delivers the goods to an agreed place and bears the
costs and risks up to the point of delivery of those goods at the
agreed place, including the cost of export clearance. The seller is
responsible for inland transport and export customs clearance
unless the designated place is the seller’s premises (FCA
warehouse), in which case the goods are delivered there and loaded
onto the means of transport arranged by the buyer at the buyer’s
expense.
 The buyer bears the costs from loading on board to unloading,
including insurance if taken out because they bear the risk when the
goods are loaded onto the first means of transport.
New for FCA, with respect to Incoterms 2010, is that in shipping the
buyer can ask their carrier to issue a Bill of Lading to the seller
specifying “on board” as proof of delivery of the goods, thus facilitating
the use of documentary credits. The credit is afforded to the seller by
bank guarantee although they are not party to the contract of carriage.

FAS Free Alongside Ship

 The seller delivers the goods to the port of origin loading dock
and bears the costs up to delivery as well as being responsible for
export customs procedures.
 The buyer is responsible for loading on board, stowage, freight
and other costs up to delivery at destination, including import
clearance and insurance, if taken out as it is not mandatory. The
buyer also bears the risk once the goods are in the loading dock
prior to being loaded onto the ship.

This Incoterm is only valid for shipping and is generally used for special
goods that have particular loading requirements, not usually for
palletised cargo or containers.

FOB Free On Board

 The seller bears the costs until the goods are loaded onto the
ship, at which point the risks are transferred as well as
responsibility for export clearance and costs at origin. The seller
also arranges the transport although the buyer bears the cost.
 The buyer is responsible for the cost of freight, unloading, import
clearance and delivery at destination as well as insurance should
they take it out. The transfer of risk occurs when the goods are on
board.

This Incoterm is only used for shipping. It should not be used for goods
in containers because responsibility is transferred when goods are
loaded on board the ship (the goods are in physical contact with the
ship’s deck) and containers are not loaded on entering the terminal,
therefore, if the goods were to suffer any damage inside the container
it would be very difficult to establish when the damage occurred.

C Grubu Teslim Şekilleri

CFR Cost and Freight

 The seller is responsible for all costs until the goods arrive at the
destination port, including export clearance, costs at origin, freight
and usually unloading costs.
  The buyer is responsible for import procedures and transport to
destination. They also bear the risks from the moment the goods are
on board, hence, although it is not mandatory the buyer usually
takes out insurance.

This Incoterm is only used in shipping.

CIF Cost, Insurance and Freight

 As with CFR the seller bears all the costs up to arrival at the
destination port, including export clearance, costs at origin, freight
and usually unloading. However, unlike CFR, the seller must also
arrange insurance even though the risks transfer to the buyer once
the goods are loaded on board.
 The buyer bears the import and transport to destination costs.
New in the 2020 version of this Incoterm is that the seller must arrange
insurance cover in line with what is stipulated in Institute Cargo
Clauses (C). In other words, the goods must be covered until their
arrival at the destination port. This Incoterm is only used in shipping. It
is widely used as it determines the customs value.

CPT Carriage Paid To

 The seller bears the costs until the goods are delivered to an
agreed place, i.e., they are responsible for all of the costs at origin,
export clearance, the main transport and usually, costs at
destination.
 The buyer is responsible for import procedures and insurance if
taken out as it is not mandatory. The risk is transferred to the buyer
once the goods are loaded onto the first means of transport arranged
by the seller.

This Incoterm is valid for any means of transport.

CIP Carriage and Insurance Paid To

 The seller bears the costs up to delivery at an agreed place at
destination, i.e., the costs at origin, export clearance, freight and
also insurance which is mandatory.
 The importer is responsible for import clearance and delivery at
destination and takes on the risk when the goods are loaded onto
the first means of transport.
What is new in this Incoterm with respect to Incoterms 2010 again
relates to insurance cover. In this instance, apart from being
mandatory, insurance must contain the same coverage as what is
stipulated in Institute Cargo Clauses (A), the goods must be insured
until their delivery to the carrier at destination.
D Grubu Teslim Şekilleri

DPU Delivered at place Unloaded

 The seller bears the costs and risks arising at origin, packing,
loading, export clearance, freight, unloading at destination and
delivery at the agreed point.
 The buyer is responsible for import clearance procedures.
This Incoterm is new and replaces DAT. In effect, it increases delivery
options since DAT stated that delivery must take place at the terminal,
whereas with the new DPU delivery can take place at an agreed place
other than the terminal.

DAP Delivered At Place

 The seller bears all the costs and risks of the operation apart from
import clearance and unloading at destination, i.e., all costs at
origin, freight and inland transport.
 The buyer is only responsible for import clearance and unloading.

This Incoterm is valid for all means of transport. Insurance is not

mandatory but if taken out the seller bears the cost.

DDP Delivered Duty Paid

 The seller bears all costs and risks from packing and checking in
their warehouses to delivery at final destination, including export
and import clearance, freight and insurance, if taken out.
 The buyer only has to receive the goods and usually unloads
them, although this can also be done by the seller.

This Incoterm is the exact opposite of EXW, the seller bears all the
costs and risks.

12. Malların Teslim Zamanı / Delivery Time of the Goods

Malların teslim zamanı da sözleşmede gösterilmelidir.

The delivery time of the goods must also be indicated in the contract.
Viyana Sözleşmesi m. 33’e göre;
“satıcı malları: a) Sözleşmede bir tarih belirlenmişse veya sözleşmeden bu tarih belirlenebilir
durumda ise o tarihte,
The Vienna Convention m. according to 33;
"seller's goods: a) If a date has been set in the contract or if this date can be determined
from the contract on that date,
b) bir dönem tespit edildiği veya sözleşmeden bu dönem belirlenebildiği takdirde, koşullara
göre alıcı tarafından bir tarih belirlenmedikçe, bu süre içinde herhangi bir zamanda veya
b) if a period has been determined or this period can be determined from the contract,
at any time during this period, unless a date has been set by the buyer in accordance
with the conditions, or

c) diğer hallerde, sözleşmenin akdedilmesinden sonraki makul bir tarihte teslim edecektir”.
c) in other cases, it will deliver it at a reasonable date after the conclusion of the
contract”.
Stoklarda bulunan mallar için teslim zamanı önemli bir konu değilken, siparişe dayalı
satışlarda özellikle ithalatçıyı zor durumda bırakabilecek durumlar söz konusu olabilir.
While delivery time is not an important issue for the goods in stock, there may be
situations that may put the importer in a difficult position, especially in order-based
sales.
Mallar, özellikle sözleşme anında sevkıyat için hazır değilse, sözleşmeye ihbar maddesi
eklenebilir.
A notice clause may be attached to the contract, especially if the goods are not ready for
shipment at the time of the contract.

Böylece satıcıdan, özellikle çabuk bozulma veya değerinin inip çıkması özelliklerine sahip
ise, malların teslim edilmeye ve teslim alınmaya ne zaman hazır olacağını alıcıya bildirmesi
istenebilir.
In this way, the seller may be asked to inform the buyer when the goods will be ready
for delivery and delivery, especially if they have the characteristics of deteriorating
quickly or going down and out of value.

Alıcı tarafından sakınca olmaması ve makul olmayan masraflara yol açmaması şartıyla,
vaktinden önce malların teslimi mümkündür.
Delivery of the goods ahead of time is possible, provided that there are no
inconveniences on the part of the buyer and does not lead to unreasonable expenses.
Bu durumda satıcı teslim için öngörülen tarihe kadar emtianın sözleşmeye uygunsuzluklarını
da onarmak hakkına sahip olur (Viyana sözleşmesi m.37).
In this case, the seller also has the right to repair the non-compliance of the commodity
with the contract by the date prescribed for delivery (Vienna convention m.37).

13. Sigorta / Insurance

Satıcı ile alıcı sigorta konusunda da anlaşama sağlamış olmalıdırlar.
The seller and the buyer must also have agreed on insurance.

Hangi tür sigortanın istendiği, sigorta poliçesinde lehdar olarak kimin gösterileceği, hangi
tarafın sigortayı ve ödemesini yapacağı ve bu sigortanın hangi tarihleri içereceği konusunda
taraflar tam bir muvafakat içinde olmalı ve bu sözleşmeye açık ve net bir biçimde
yazılmalıdır.
The parties must be in full agreement on which type of insurance is requested, who will
be shown as a beneficiary in the insurance policy, which party will make the insurance
and payment, and what dates this insurance will include, and this agreement must be
clearly and clearly written.
Kural olarak riski kim üstleniyorsa sigortayı o yaptırmalıdır.
As a rule, whoever undertakes the risk must take out the insurance.
F ve C grubu Incoterms’lerde risk alıcıda, D grubunda ise, risk satıcıdadır.
In group F and group C Incoterms, the risk is on the buyer, and in group D, the risk is
on the seller.
MTO’nun belirlediği 13 adet terim içerisinde sadece “CIF” ve “CIP” klozlarında sigorta
ifadesi geçmiş olması bunun dışındaki terimlerde “no obligationyükümlü değil” ifadesi
kullanılması sadece, “tarafların birbirine karşı yükümlülüğü bulunmadığı” anlamı taşır.
The fact that only the “CIF” and “CIP” clauses of the insurance statement have passed
within the 13 terms determined by the MTO means that “no obligation is not required”
in other terms only, “the parties have no obligation to each other” means that the
expression is not required to be used in other terms.
Bundan dolayı, ileride çıkabilecek her türlü risklere karşı riski üstlenen sigortayı
yaptırmalıdır.
Therefore, it should take out insurance that assumes the risk of any risks that may arise
in the future.

MTO’ya göre, “ihracatçı, sigorta yükümlülüğünü de üstlendiği ilgili Incoterms klozlarında,

masrafları kendisine ait olmak üzere bir sigorta poliçesini temin etmeli ve poliçenin bir
nüshasını veya bunu kanıtlayan başka bir dokümanı alıcıya iletmelidir”.
According to the ICC, “the exporter must provide an insurance policy at his own
expense in the relevant Incoterms closets, where he also assumes an insurance
obligation, and transmit a copy of the policy or other document proving it to the buyer”.
Ticari teamüller, en dar kapsamlı sigorta yaptırmayı öngörür (sadece, yangın/çalınma/hasar
gibi); ancak ekstra prim farkı ithalatçıya (alıcıya) ait olmak üzere, daha geniş kapsamlı sigorta
poliçeleri de tanzim edilebilir (savaş/grev/kitlesel hareketler gibi).
Commercial contracts, requires only the narrowest to take out comprehensive insurance
(fire/theft/damage etc.); however, the extra premium importer (buyer) more
comprehensive insurance policies can be issued (War/strike/mass movements, etc.).

Sigorta sürelerinin kapsamı, ilgili Incoterms klozlarının ifade ettiği sürelerle sınırlı olacaktır.
Sigorta bedeli, satış sözleşmesi (yada fatura ve/veya gümrük beyannamesinde) deklare edilen
mal bedelinin %10 fazlası olmak durumundadır [89] .
The coverage of insurance periods will be limited to the periods expressed by the
respective Incoterms clauses. The insurance price must be 10% more than the cost of the
goods declared in the contract of sale (or invoice and/or customs declaration) [89].
Viyana Sözleşmesi m.32’ye göre; “satıcı, kendisi bir taşıma sigortası yaptırmakla yükümlü
değilse bu sigortanın yapılması için gereken sahip olduğu tüm bilgileri alıcıya vermelidir.”
The Vienna Convention m.according to 32; “the seller must provide the buyer with all
the information he/she has to make this insurance if he/she is not obliged to make a
transport insurance.”

14. Malların Mülkiyet Hakkının Ne Zaman Alıcıya Geçeceği

When the Right of Ownership of the Goods Will Pass to the Buyer

Mallar sevkıyat sürecinde iken zarar veya kaybolma gibi risklerle karşı karşıyadırlar.
They face risks such as loss or loss while the goods are in the process of shipment.

Bu konuda genel kural, satıcının malları alıcıya teslim etmesiyle mülkiyet hakkının alıcıya
geçmesidir.
The general rule in this regard is that the right of ownership passes to the buyer when
the seller delivers the goods to the buyer.
Alıcı hangi yerde, örneğin satıcının işyerinde, malları teslim almışa mallar satıcının işyerinde
bulunduğu halde mülkiyet alıcıya geçmiştir ve o andan itibaren her türlü risk alıcıya aittir.
Where the buyer has received the goods, for example, at the seller's workplace, the
property has passed to the buyer, even if the goods are located at the seller's workplace,
and from that moment on, all risks belong to the buyer.
Bunun tam tersi olarak, mallar alıcının işyerinin kapısının önünde de teslim edilebilir ve
mülkiyet o andan itibaren alıcıya geçer ve o ana kadar olan bütün risklerden satıcı sorumlu
olur.
On the contrary, the goods can also be delivered outside the door of the buyer's
workplace, and the property passes to the buyer from that moment on, and the seller is
responsible for all risks up to that moment.
Fakat unutulmamalıdır ki; daha sonra ortaya çıksa bile, rizikonun alıcıya geçtiği anda mevcut
olan her uygunsuzluktan sorumludur (Viyana Sözleşmesi m.36).
But it should be remembered that he is responsible for every non-compliance that exists
at the moment when the risk passes to the buyer, even if it occurs later (the Vienna
Convention m.36).

15. Ticari Evrak ve İthalat ve İhracat Belgeleri

Commercial Documents and Import and Export Documents
Satıcı, emtiaya ilişkin belgeleri teminle yükümlü olduğu hallerde, bu borcunu sözleşmede
belirlenen an, yer ve biçimde yerine getirmelidir.
The seller must fulfill this debt at the jul, place and form specified in the contract, if he
is obliged to provide the documents related to the commodity.

Viyana Sözleşmesi m.34’e göre; vaktinden önce belgelerin teslimi durumunda, bu hakkın
kullanılmasının alıcı yönünden sakıncalı olmaması ve makul olmayan masraflara yol
açmaması koşuluyla, satıcı, teslim için öngörülen ana kadar belgelerin uygunluğundaki her
türlü eksikliği onarma hakkına sahiptir.
The Vienna Convention m.according to 34; in case of delivery of documents ahead of
time, provided that the exercise of this right is not inconvenient for the buyer and does
not lead to unreasonable costs, the seller has the right to repair any deficiencies in the
suitability of documents up to the moment provided for delivery.

Satıcı tarafından temin edilmesi gereken ticari belgeler, a) fatura, b) koli listesi, c) menşe
şahadetnamesi, d) Avrupa Ortak Pazar Sertifikası, e) taşıma sözleşmesi, f) sigorta poliçesi,
g)kimyasal analiz raporu, h) malın prospektüsü, i) sağlık ve veteriner sertifikası gibi
belgelerdir.

Sundays documents jul-tained by the seller are documents such as a) invoice, b) parcel
list, c) certificate of origin, d) European Common Market Certificate, e) contract of
carriage, f) insurance policy, g)chemical analysis report, h) prospectus of the goods, i)
health and veterinary certificate.
İhracatçı, faturada belirtilen istihkakını ancak yukarıdaki belgeleri bankasına ibrazı halinde
alabilir.
The exporter can receive the rations specified in the invoice only if he submits the above
documents to his bank.
Bu belgeler, satıcının bankası aracılığıyla alıcının bankasına iletildiği durumlarda, malın
gümrükte beklemesi riski vardır.
In cases where these documents are transmitted to the buyer's bank through the seller's
bank, there is a risk that the goods will be waiting at customs.

Bunun için satıcı söz konusu ticari belgelerin bir nüshasını takım halinde alıcıya göndermesi
veya taşıyıcı aracılığıyla iletmesi, gümrüklerde beklerken malın değer kaybetmesi , zarara
uğraması riskine karşı daha sağlıklı bir yoldur [90] .
For this purpose, the seller is a healthier way to send a copy of these commercial
documents to the buyer in a team or transmit them through the carrier, against the risk
that the goods will lose value and suffer damage while waiting at customs [90].

Uluslararası ticarette yukarıda sayılan belgeler; sevkıyatı teyit etme, alıcıya sevkıyatı ihbar
etme ve gümrük işlemleri için delil oluştururlar.
In international trade, the documents listed above constitute evidence for confirming the
shipment, notifying the buyer of the shipment, and customs clearance.

Sözleşme ile faturaların alıcının ve satıcının ülkesindeki kanunlarda istenen özel şartlar varsa
bunlara uygun olarak düzenlenmesi de şart koşulmalıdır.
If there are special conditions required by the laws of the buyer's and seller's country, it
should also be stipulated that the contract and invoices should be issued in accordance
with them.

Malların sevkıyatı yapılmadan, hatta bir sözleşme yapılmadan önce, taraflardan birinin bu
sevkıyatla ilgili uygun lisansları, kontrol belgelerini ve diğer izinleri sağlamış olmalıdır.
Before the goods are shipped or even a contract is concluded, one of the parties must
have provided the appropriate licenses, control documents and other permits related to
this shipment.
Taraflara bu konuda tavsiye edilecek olan şudur. İthalat ve ihracat belgelerinin kim tarafından
temin edileceği sözleşmede belirtilmelidir [91] .
The following is what will be advised to the parties in this regard. Who will provide the
import and export documents must be specified in the contract [91]
Uluslararası ticarette genellikle satıcının ihracat belgelerini, alıcının da ithalat belgelerini
hazırladığı bilinmektedir.
In international trade, it is generally known that the seller prepares export documents
and the buyer prepares import documents.
Fakat taraflar isterse bu madde düzenlenirken, bu işlemlerin tamamını tek tarafa da
yükleyebilirler.
But if the parties wish, they can also upload all of these transactions to one party while
this article is being edited.

16. Denetim ve Gözetim Hakkı / The Right to Audit and Supervision

Alıcı, emtianın sözleşme şartnamesindeki evsafa uygun olup olmadığını belirlemek için
malları teslim almadan önce durum ve koşullara göre olabileceği kadar bir sürede denetim
yapılması konusunda ısrarcı olmalıdır.
The buyer should insist on conducting an audit as soon as possible according to the
circumstances and conditions before delivering the goods to determine whether the
commodity meets the qualifications set out in the contract specification.
Bu denetlemeyi kimin yapacağı (alıcı, bir acente, tarafsız bir üçüncü şahıs veya bir lisanslı
gözetim şirketi), nerede yapacağı (satıcının işyeri, alıcının deposu veya varış limanı gibi) ve
ne zaman yapacağı sözleşmeye açıkça yazılmalıdır.
Who will conduct this inspection (buyer, agent, neutral third party or licensed
inspection company), where he will do it (such as seller's workplace, buyer's warehouse
or port of destination) and when he will do it should be clearly written in the contract.
Uluslararası ticari uyuşmazlıkların en önemli konusu, satıcı tarafından gönderilen emtianın
anlaşma şartlarına uygun olmadığı iddiasıdır.
The most important issue of international commercial disputes is the claim that the
commodity sent by the seller does not comply with the terms of the agreement.
Bir alım-satım sözleşmesinde satıcının borçlarından biri de, alıcıya sözleşmede tarafların
belirlediği evsafa uygun emtiayı göndermektir (teslim etmektir).
One of the seller's obligations in a purchase and sale agreement is to send (deliver) to the
buyer the appropriate commodity in accordance with the evsafa established by the
parties to the contract.
Satıcı, bu amaçla, malın sözleşmeye uygun olduğunu tevsik eden bir “kalite belgesi”
(kimyasal analizlerin gerektiğinde “analiz belgesi”) düzenler.
For this purpose, the seller issues a “quality certificate” (“certificate of analysis”, where
chemical analyzes are required) confirming that the goods comply with the contract.
Fakat bu belge de malın sözleşme şartlarına uygun olduğu anlamına gelmez. Çünkü bu belge,
satıcı tarafından tek taraflı olarak düzenlenmiştir.
But this document also does not mean that the goods comply with the terms of the
contract. Because this document is issued unilaterally by the seller.
Bunun önüne geçmek için genellikle alıcılar, malların ambalajlama ve yükleme sürecinde bir
elemanlarını bulundururlar.
In order to avoid this, usually buyers have an element of the goods in the process of
packaging and loading.
Ancak bu insanların da vasıfları kaliteyi tespitte yeterli olmayabilir.
However, the qualifications of these people may not be enough to determine the quality.
İşte, bu sorunun önüne geçmek için günümüzde malların sözleşmede belirtilen evsafa uygun
olup olmadığını tespit için bağımsız ve tarafsız uzman kişilerden oluşan gözetim şirketleri
kurulmuştur.
In order to prevent this problem, surveillance companies consisting of independent and
impartial experts have been established today to determine whether the goods comply
with the evsafa specified in the contract.
Gözetim şirketi; uluslararası ticari kuralların gereği olarak, mevzuat, satış akdi veya
akreditifler gereğince tartı ve analiz yapılması zorunlu bulunan hallerde, ticarete konu olan
mallarda (mamul/yarı mamul) aranan özelliklerle ilgili kalite kontrol ve tartı işlemlerini
yapan, bu işlemlerle ilgili raporlar düzenleyen, bu işlemleri gerçekleştirmek için her türlü
laboratuarı kuran ve işleten, tüm bunların sonucunda da ithalat ve ihracat işlemlerinde
koordinasyon sağlayan kuruluşlardır.
Inspection company; as required by the rules of international trade, regulatory, or
letters of credit in accordance with the sales contract in the event that you found it
necessary weighing and analysis of tradable goods (product/WIP) requirements to be
met by weighing and quality control during the process with this process, governing
reports on these and established a laboratory to perform all kinds of operations who
runs it, all of them as a result of coordination are organizations that provide for import
and export operations.
Gözetim ise, ticarete konu olan bir malın alıcıya tesliminin, satış sözleşmesinde öngörülen
miktar, kalite, ambalajlama, etiketleme, yükleme, taşıma, teslim zamanı vb. gibi şartlarına ne
ölçüde uygun olarak gerçekleştirildiğinin bir gözetim şirketi aracılığıyla, alıcı veya satıcı
tarafından tespit ettirilmesidir.
Supervision means that the delivery of a tradable good to the buyer is carried out in
accordance with the quantity, quality, packaging, labeling, loading, transportation,
delivery time provided for in the sales contract, etc. the extent to which it is carried out
in accordance with the terms of the contract is determined by the buyer or seller
through a inspection company.
Üçüncü kişilerce sözleşme konusu malın miktar, cins, kalite ve özellik itibariyle evsafa
uygunluğunu tespit için düzenlenen belgelere “gözetim belgesi” veya “gözetim raporu”
denilmekte olup bu belge satıcı açısından malın garanti belgesi olmaktadır.
Third parties to the goods subject of the contract quantity, type, quality and
characteristics held to determine the suitability of quality documents “certificate of
inspection” or “inspection report” is called for the seller of the goods and this warranty
document.
Gözetim işlemi malın çıkış ve/veya varış yerinde yapılabilir.
Supervision can be carried out at the place of departure and/or destination of the goods.
Gözetim raporları kural olarak alıcının isteği üzerine sözleşmeye dâhil edileceğinden bunun
temini ile ilgili masrafları alıcı öder.
As the inspection reports will be included in the contract at the request of the buyer as a
rule, the buyer pays the costs related to their supply.
Gözetim şirketleri tarafından hazırlanan raporların her zaman malın kalitesi konusunda yüzde
yüz doğru tespitlerde bulunduğu anlamına gelmez.
The reports prepared by the inspection companies do not always mean that they make
one hundred percent accurate determinations about the quality of the goods.
Çünkü uluslararası ticarette genellikle büyük sayı ve miktarı içeren mallar bulunur.
Because in international trade there are usually goods that contain large numbers and
quantities.
Gözetim şirketleri ancak örnekleme yöntemi ile az sayıda veya miktarda bir malı inceler ve
buna göre malın tümü için rapor yazarlar.
Inspection companies are reputable multinational companies with branches in various
countries and if any unlawfulness arises regarding their reports, especially the buyer has
the right to file a lawsuit based on tortious acts and to claim the damage suffered.
Gözetim şirketleri, çeşitli ülkelerde şubeleri bulunan itibarlı çok uluslu şirketler olup raporları
ile ilgili herhangi bir hukuka uygunsuzluk ortaya çıkarsa bunlara karşı özellikle alıcı, haksız
fiil hükümlerine dayanarak dava açma ve uğradığı zararı isteme hakkına sahiptir.
Inspection companies are reputable multinational companies with branches in various
countries and if any unlawfulness arises regarding their reports, especially the buyer has
the right to file a lawsuit based on tortious acts and to claim the damage suffered.
Gözetim şirketleri, ihmal veya profesyonel yetersizlikleri sonucunda verdikleri hizmetlerin
yarattığı zararlardan ve yaptıkları kanunsuz işlemlerden BK ve TK’na göre sorumludurlar.
Inspection companies are legally responsible for the damages caused by the services they
provide as a result of negligence or professional incompetence and for the illegal actions
they take.
Uluslararası ticari sözleşme veya akreditif hazırlanırken, anlaşma konusu malın tespit edilen
şartlara uygunluğunun uzman, güvenilir ve tarafsız bir gözetim şirketince tespit edileceği şartı
sözleşmeye yazılırsa; bu konuda ortaya çıkabilecek uyuşmazlıkların büyük ölçüde önüne
geçilmiş olur.
If an international commercial contract or letter of credit is prepared, the condition that
the conformity of the contracted goods to the determined conditions will be determined
by an expert, reliable and impartial surveillance company is written in the contract;
Conflicts that may arise in this regard are largely avoided.
Viyana Sözleşmesi m.39’a göre; alıcı, uygunsuzluğu gözlemlediği veya gözlemlemesi
gerektiği andan itibaren mahiyetini belirleyerek makul bir sürede satıcıya ihbar etmez ise,
onun bunu ileri sürme hakkı düşer.
According to article 39 of the Vienna Convention; If the buyer does not notify the seller
within a reasonable time from the time he observes or should observe the
nonconformity, determining its nature, his right to assert it is forfeited.
Her ne şekilde olursa olsun, alıcı uygunsuzluğu emtianın kendisine fiilen verildiği andan
itibaren iki yıllık bir sürede ihbar etmez ise, sözleşmede aksi belirtilmedikçe, onun bunu ileri
sürme hakkı olmayacaktır.
In any event, if the buyer does not report the nonconformity within two years from the
time the goods were actually delivered to him, he will not have the right to assert it,
unless the contract provides otherwise.

17. Teminat ve Garantiler / Warranties

Satıcı, alıcıya gönderdiği mal ile yeni bir piyasaya giriyor ve bu piyasada tutunmak istiyorsa,
alıcının bu piyasada daha fazla kendi malını satabilmesine yarayacak bazı teminat ve tazminat
garantilerini alıcıya verebilir.
If the seller enters a new market with the goods he has sent to the buyer and wants to
hold on to this market, he can give the buyer some guarantees and compensation
guarantees that will allow the buyer to sell more of his own goods in this market.
Örneğin, her hangi bir nedenle mallarda çıkabilecek bir üretim hatasını telafi edeceğini ve
herhangi bir nedenle alıcıya karşı bu malla ilgili dava açıldığında alıcıyı savunacağını, ürettiği
mallarla ilgili uzun bir süre yedek parça sağlayacağı gibi konularda teminat ve garantiler
verebilir.
For example, for any reason, it will compensate for a production error that may occur in
the goods, and for any reason it will defend the buyer when a lawsuit is filed against the
buyer for this product, it can provide guarantees and guarantees on issues such as
providing spare parts for a long period of time for the goods it produces.
Firmalar, kendi aralarında belirledikleri sınırlarda (açık garanti) ve/veya açıkça dışlamadıkları
taktirde uluslararası anlaşmalardan doğan veya yerel yasalardan kaynaklanan garantileri
(gizli) kabul ettiklerini sözleşmede belirtebilirler.
Companies may state in the contract that they accept guarantees arising from
international agreements or arising from local laws (confidential) within the limits they
determine among themselves (explicit guarantee) and/or if they do not explicitly exclude
them.
Sözleşmelerde garanti maddesi altında; garantinin başlangıç zamanı, garantinin süresi ve
varsa garanti kapsamına yönelik hizmetler (teknik hizmet), mala yönelik, varsa, garanti
süresinin bitişinden itibaren yedek parça ve ekipmanın sağlanacağı zaman periyodu, mal
değişiminin veya iadesinin şartları (iade veya değişim için tanınan süre, iadenin veya
değiştirmenin bütün sevkıyatlara uygulanıp uygulanamayacağı, iade ve değiştirme durumunda
sevkıyat için navlun ödemesini kimin yapacağı ) gibi garantiler verilmişse, şartları kesin
ifadelerle sözleşmede belirtilmelidir.
Under the guarantee clause in the contracts; the starting time of the warranty, the
duration of the warranty and, if any, the services for the scope of the warranty
(technical service), the period of time for the goods to be provided with spare parts and
equipment from the end of the warranty period, if any, the conditions for the exchange
or return of the goods (the period allowed for return or exchange, the period of return
or replacement). If warranties are given, such as whether they are applicable to all
shipments, who will pay the freight for the shipment in the event of return or
replacement), the terms must be specified in the contract in precise terms.

18. Yeniden İhraç Etme Yasağı / Prohibition of Re-Export

Bilindiği gibi bazı ülkeler ithalat ve ihracat sınırlamalarına, ticari ambargoya tabidir.
As it is known, some countries are subject to import and export restrictions and trade
embargoes.
Alıcının malları bu gibi ülkelere sevk edeceği şüphesi veya bilgisi satıcıda mevcutsa, böyle
bir kişiye mal satmamalıdır.
If the seller has suspicion or knowledge that the buyer will ship the goods to such
countries, he/she/it should not sell goods to such a person.
ABD gibi bazı ülkelerin kanunları, bu gibi hallerde ilk satıcının da bilgisi oranında bu olaydan
sorumlu olacağı ve cezaya tabi tutulacağını belirtmektedir.
The laws of some countries, such as the USA, state that in such cases, the first seller will
be responsible for this event and will be penalized to the extent of her knowledge.
Bu gibi durumlardan kurtulmak için, sözleşmeye alıcının malları başka bir ülkeye sevk
etmeyeceği konusunda madde konulması yararlı olur.

19. Fikrî ve Sınaî Mülkiyet Hakları / Intellectual and Industrial Property

Rights

Fikrî ve sınaî mülkiyet haklarının ihlali, bir tek seferlik satışlarda bile ciddiye alınmalı ve
korunmalıdır.
Violation of intellectual and industrial property rights should be taken seriously and
protected even in a one-time sale.
Genellikle bu konuda çıkan sıkıntılar bu hakların sözleşmeye yazılmasının ihmal
edilmesinden veya unutulmasından kaynaklanmaktadır.
Generally, the problems that arise in this regard are due to the neglect or forgetfulness
of the writing of these rights in the contract.
Ayrıca ülkeler arasında bu hakların devri konusunda farklı düzenlemeler olması sorun
yaratmaktadır.
In addition, the existence of different regulations on the transfer of these rights between
countries creates a problem.
Şayet, alıcıya bu konuda bir hak verilmeyecekse, sözleşmeye bu konuda madde konulmalıdır.
If the buyer will not be given a right in this regard, a clause should be included in the
contract.
Alıcı, satıcının malları ile ilgili olarak kullanılan ticari markalar, ticari isimler, şirket isimleri,
tasarımlar, patentler vb. gibi fikrî ve sınai hakları üzerinde tekel hakkı bulunduğundan
haberdar olduğunu, alıcıya bu konuda herhangi bir hak verilmediği, alıcının, satıcının
mülkiyet haklarını kendi hakkı gibi kullanamayacağı ve herhangi bir ülkede kendi hakkı gibi
kaydedemeyeceği hususları sözleşmeye dahil edilmelidir.
The buyer shall retain all trademarks, trade names, company names, designs, patents,
etc., used in connection with the seller's goods. It should be included in the contract that
he is aware of the fact that he has a monopoly on intellectual and industrial rights such
as, that the buyer is not given any right in this regard, that the buyer cannot use the
property rights of the seller as his own right, and that he cannot register it as his own
right in any country.

20. Ön Şartlar / Prerequisites

Sözleşmede tarafların bazı yükümlülüklerini yerine getirmesine yönelik birtakım ön şartlar

konulabilir. Örneğin, peşin ödeme veya belli bir miktarda ödeme alınmadan malların
üretimine veya sevkine başlamayacağı kararlaştırabilir.
Certain preconditions may be set in the contract for the parties to fulfill some of their
obligations. For example, it may decide that it will not begin the production or dispatch
of goods until an advance payment or a certain amount of payment has been received.
Yine, sözleşmede alıcıya, ülkesindeki ilgili kurumdan ithalat lisansı çıkarması, satıcıya da,
ihracat lisansı çıkarması ön şart koşulabilir.
Again, a precondition may be stipulated in the contract for the buyer to obtain an
import license from the relevant institution in his/her/its country, and for the seller to
issue an export license.
Sözleşmedeki yükümlülüklerin yerine getirilmesi için bazı ön şartlar gerekiyorsa ve bu ön şart
veya şartlar yerine getirilmezse sözleşmenin geçerli olmadığı ya da iptal edilmiş sayılacağı
düşünülüyorsa, bu, açıkça sözleşmeye yazılmalı veya sözleşmenin sona ermesine yol
açabilecek bütün ihtimallerin önceden tespit edilerek sözleşmeye dâhil edilmesi yararlı
olacaktır.
If some prerequisites are required for the fulfillment of the obligations in the contract
and if these preconditions or conditions are not fulfilled, the contract is thought to be
invalid or canceled, this should be clearly written in the contract or it would be
beneficial to determine and include all possibilities that may lead to the termination of
the contract in advance.
21. Zamanında İfa/ Timely Performance
Bu madde genellikle ticari teamülle ilgilidir.
This clause generally relates to commercial practice.
Bazı ülkelerde sözleşme yapılmasından sonra tarafların birtakım şartlardan feragatte
bulunmaları halinde, taraflar şartları yeniden gözden geçirdikleri için böyle bir maddeye
ihtiyaç olmayabilir.
In some countries, if the parties waive certain conditions after the conclusion of the
contract, such a clause may not be needed because the parties re-examine the terms.
Fakat ABD gibi bazı ülkelerde, taraflar, sözleşmenin zamanında ifa edilmesini şart koşarlar.
Bu gibi durumlarda, karşı taraf, sözleşme zamanında ifa edilemediği için sözleşmeden
vazgeçebilir; şartları varsa tazminat veya sözleşmenin yeniden müzakere edilmesini
isteyebilir.
However, in some countries, such as the USA, the parties require timely performance of
the contract. In such cases, the other party may waive the contract because the contract
could not be performed on time; may request compensation or renegotiation of the
contract if there are conditions.
Sözleşmedeki şartların yerine getirilmesi için gerek alıcı satıcıya, gerekse de satıcı alıcıya
makul ek bir süre verebilir.
In order to fulfill the conditions in the contract, the buyer may give the seller; and the
seller may give the buyer reasonable additional time.
Bu durumda, mehil veren taraf bu süre geçmedikçe veya karşı taraf bu süre içinde de
yükümlülüğünü ifa edemeyeceğini ihbar etmedikçe, diğer tarafa karşı sahip olduğu,
sözleşmeden doğan haklarını kullanamaz.
In this case, the party giving the grant cannot use its contractual rights against the other
party, unless this period expires or the other party notifies that it will not be able to
perform its obligation within this period.
Bu durumda ifada gecikme dolayısıyla tazminat talep etme hakkı, mühlet veren taraf için
saklıdır (Viyana Sözleşmesi m.47 ve 63).
In this case, the right to claim compensation due to delay in performance is reserved for
the party giving respite (Vienna Convention art. 47 and 63).

22. İptal /CANCELATİON

“Bir sözleşme taraflar arasında dostane anlaşmayla değiştirilebilir veya feshedilebilir veya
sözleşmenin ifası tarihinden önce bir tarafın sözleşmeye esaslı bir aykırı davranışta
bulunacağı besbelli ise diğer taraf sözleşmeden dönebilir ” (Viyana Sözleşmesi m.29/1ve 72).
“A contract may be amended or terminated by an amicable agreement between the
parties, or the other party may dec from the contract if it is obvious that one party will
commit a contractual violation before the date of performance of the contract ” (Vienna
Convention m.29/13/72).
Taraflara sözleşmeyi iptal etme hakkı verilirse bunun hangi hallerde ve ne şekilde
kullanılacağı ve iptal ihbarının hangi şekilde yapılacağı sözleşmeye dahil edilmelidir.
If the parties are given the right to cancel the contract, the conditions in which it will be
used and how the cancellation notice will be made should be included in the contract.
Örneğin satıcı malların tamamını veya bir kısmını belirtilen zamanda teslim edemezse,
alıcının anlaşmayı iptal hakkı olduğu veya alıcının anlaşmada belirtilen ödemeyi zamanında
yapamazsa satıcının anlaşmayı iptal etme hakkı olduğu gibi.
For example, if the seller fails to deliver all or part of the goods at the specified time, the
buyer has the right to cancel the agreement, or the seller has the right to cancel the
agreement if the buyer cannot make the payment specified in the agreement on time.
Eğer taraflardan biri diğerine, bu sözleşmedeki yükümlüklerini yerine getiremeyeceğini ihbar
ederse, karşı tarafın anlaşmayı iptal etme hakkı olduğu belirtilmelidir.
If one of the parties notifies the other that it cannot fulfill its obligations under this
contract, it should be stated that the other party has the right to cancel the agreement.
Yine “Viyana Sözleşmesi”nde de belirtildiği gibi “her türlü dostane değişiklik veya feshin
yazılı olması gerektiğini şart koşan bir hüküm içeren yazılı bir sözleşme, dostane olarak bir
başka bir biçimde değiştirilemez veya feshedilemez” (m.29).
As stated in the “Vienna Convention”, “a written agreement containing a provision
stipulating that any friendly amendment or termination must be in writing cannot be
amended or terminated amicably in any other way” (article 29).
Art arda teslimli sözleşmelerde, bir teslime ilişkin bir borcun taraflardan birince ifa
edilmemesi bu teslim bakımından sözleşmeye esaslı bir ayrılık oluşturmakta ise diğer taraf
sözleşmeden dönme hakkına sahiptir (m.73).
In consecutive contracts, if the failure of one of the parties to fulfill an obligation
regarding a delivery creates a fundamental difference to the contract in terms of this
delivery, the other party has the right to withdraw from the contract (art. 73).

23. Beklenmedik Hal ve Mücbir Sebepler / Unexpected Circumstances and

Force Majeure

Sözleşmeler yapıldıkları tarihteki mevcut olan şartlara göre tarafların edimleri arasındaki bir
ekonomik denge üzerine inşa edilir.
Contracts are built on an economic balance between the acts of the parties according to
the conditions existing at the time of their conclusion.
Tarafların akit hükümleri ile bağlılığı Pacta Sunt Servanda (ahde vefa) prensibi ile ifade edilir.
The commitment of the parties to the contractual provisions is expressed with the
principle of Pacta Sunt Servanda (pledge fidelity/sadakat sözü, ahde vefa).
Tarafların iradesi dışında ortaya çıkan bazı olaylar, bazen sözleşmenin ifasını imkânsız
kılabilir veya taraflardan birinin yükümlülüğünü yerine getirmesini zorlaştırabilir.
Some events that occur outside the will of the parties can sometimes make the
performance of the contract impossible or make it difficult for one of the parties to
fulfill its obligation.
Örneğin, savaşlar, iç karışıklıklar, grevler, deprem, sel gibi doğal olaylar veya hammadde
fiyatlarında hiç beklenmeyen artışlar, siyasi ve ekonomik konjonktürde meydana gelen
değişmeler, beklenmedik şekilde ortaya çıkan aşırı enflasyon ve devalüasyonlar uluslararası
ticari ilişkilerin ifasını imkânsız kılabilir.
For example, natural events such as wars, civil disturbances, strikes, earthquakes, floods
or unexpected increases in raw material prices, changes in the political and economic
conjuncture, unexpected hyperinflation and devaluations may make the performance of
international trade relations impossible.
Özellikle, uzun dönemli sözleşmeler bu gibi tehditlere maruz kalabilir.
In particular, long-term contracts may be subject to such threats.
Bu gibi hallerde istisnaen ahde vefa ilkesinden uzaklaşılır veya sözleşme yeni şartlara
uyarlanır.
In such cases, the principle of pledged fidelity is excluded or the contract is adapted to
new conditions.
Bu gibi durumların ortaya çıkmasının mücbir sebep veya beklenmeyen hal teşkil edip
etmeyeceği taraflarca önceden düzenlenmelidir.
Whether the emergence of such situations will constitute a force majeure or unexpected
situation should be arranged by the parties in advance.
Eğer bu şekilde bir düzenleme mevcut değilse bu sorunlar davanın esasına uygulanacak
hukuka göre çözülecektir.
If such a regulation does not exist, these problems will be resolved in accordance with
the law applicable to the merits of the case.
Hangi hallerin mücbir sebep veya beklenmedik hal sayılıp sayılmayacağının ve bu durumların
tarafların yükümlülüklerini nasıl etkileyeceğinin bilinmesi için tarafların, sözleşme safhasında
mücbir sebep klozlarını tespit etmeleri gerekmektedir.
The parties should determine the force majeure clauses at the contract stage in order to know
which situations can be considered as force majeure or unexpected situation and how these
situations will affect the obligations of the parties.
Böylece taraflar, tespit edilen haller dışındaki nedenlere dayanarak. yükümlülüklerini yerine
getiremeyeceklerini iddia edemeyeceklerdir.
Thus, the parties will not be able to claim that they cannot fulfill their obligations based
on reasons other than the ones determined.
Bu klozlarda ayrıca herhangi bir mücbir sebep veya beklenmeyen hal ortaya çıktığında, bunun
sözleşmeyi nasıl etkileyeceği de belirlenmelidir.
In these clauses, it should also be determined how any force majeure or unexpected
situation will affect the contract.
Sözleşme sona mı erdirilecektir? Yeni şartlara uyarlanarak mı devam edecektir?
Will the contract be terminated? Will it continue by adapting to new conditions?
Bu durumda uyarlamanın kim tarafından, nasıl yapılacağı, bu haller fesih sebebi değilse süre
uzatımına gidilip gidilemeyeceğinin tespiti de gerekir.
In this case, it is also necessary to determine by whom and how the adaptation will be
made, and if these situations are not a reason for termination, whether or not the time
extension can be applied.
Taraflar bu konuda MTO tarafından düzenlenen “Mücbir Sebep ve Beklenmeyen Hal”
kodlarından da yararlanabilirler.
Parties can also benefit from the "Force Majeure and Unexpected Condition" codes
issued by the ICC in this regard.
Böylece, uzunca mücbir sebep ve beklenmeyen hal klozları yazmak yerine MTO’nun
belirlediği klozlardan birini yazılarak, herhangi bir mücbir sebep veya beklenmeyen hal
ortaya çıktığında, bu hallerin ihbar süresi ve şekli, sözleşmeye ve tarafların sorumluluklarına
nasıl etki edeceği bu klozlara göre tespit edilecektir.
Thus, instead of writing long force majeure and unexpected condition clauses, one of the
clauses determined by the MTO will be written, and when any force majeure or
unexpected situation occurs, the notice period and form of these cases, how they will
affect the contract and the responsibilities of the parties will be determined according to
these clauses.
Türk Hukukunda, sözleşmenin kurulması ile ifası arasında geçen devrede, taraflarca
öngörülemeyen sebeplerden dolayı sözleşmenin ifası taraflardan biri bakımından ciddi şekilde
güçleşip çekilemez hale geldiği durumlarda, Medeni Kanun m.2’de ifade edilen “dürüstlük
kuralı” gereği sözleşmenin feshi ya da yeni durumlara uyarlanması gündeme gelmektedir.
In Turkish Law, in the period between the conclusion of the contract and its
performance, in cases where the performance of the contract becomes difficult and
unbearable for one of the parties due to reasons unforeseen by the parties, the
termination of the contract or its adaptation to new situations, pursuant to the "rule of
honesty" expressed in Article 2 of the Civil Code, is on the agenda. is coming.
Sözleşmede “Hard Ship Klozu” bulunmadığı hallerde, ihtilaf durumunda, başvurulacak yargı
yoluna göre farklılıklar ortaya çıkmaktadır.
In cases where there is no “Hard Ship Clause” in the contract, differences arise
depending on the jurisdiction to be resorted to in case of conflict.

Eğer sözleşmede tahkim şartı yoksa, olay milli mahkemelerden birine gittiğinde genellikle
esasa tatbik edilecek hukuk sistemi çerçevesinde mücbir sebep ve beklenmeyen haller kabul
edilmekte, böylece sözleşmeye müdahale edilmektedir.
If there is no arbitration clause in the contract, when the case goes to one of the national
courts, force majeure and unexpected situations are generally accepted within the
framework of the legal system to be applied to the merits, thus the contract is
intervened.

Halbuki tahkim yoluna gidildiğinde ise, hakemler, “hard ship klozu”nun koyulmamasını iradi
bir sessizlik olarak kabul etmekte ve bu eksikliği riske katlanmak için verilmiş bilinçli ve
mantıklı bir iradi karar olarak kabul etmektedirler.
However, when arbitration is resorted to, the arbitrators accept the absence of the
"hard ship clause" as a voluntary silence and accept this deficiency as a conscious and
logical voluntary decision to bear the risk.

Bundan dolayı bilhassa tahkim şartı ihtiva eden sözleşmelerde “hard ship klozu”
unutulmamalıdır.
For this reason, the “hard ship clause” should not be forgotten, especially in contracts
containing arbitration clauses.
Viyana Sözleşmesi m.79’a göre; “Bir taraf, borçlarından herhangi birinin ifa edilmemesinin
iradesinden bağımsız bir engelden kaynaklandığını ve sözleşmenin yapıldığı anda onu göz
önüne alması veya onun üstesinden gelmesi veya sonuçlarının üstesinden gelmesinin
kendisinden makul olarak beklenemeyeceğini ispatlarsa, bu ifa edememeden sorumlu
değildir.”
According to article 79 of the Vienna Convention; “A party is not liable for such failure
if it proves that non-performance of any of its obligations was due to an impediment
independent of its will and that at the time the contract was made it could not be
reasonably expected of it to take into account or overcome it or overcome its
consequences.”

24. Anlaşmazlıkların Çözüm Yolları / Disputes Resolution Ways

Uluslararası ticari sözleşmelerden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde üç başvuru yolu

vardır:
There are three ways of resolving disputes arising from international commercial
agreements:

Ya taraflar aralarındaki uyuşmazlıkları kendi aralarında dostane ilişkilerle çözecekler, ya millî

mahkemelere başvuracaklar yahut da alternatif çözüm yolları denilen usullerden birine
başvuracaklardır.
Either the parties will settle the disputes among themselves with friendly relations, or
they will apply to the national courts or they will apply to one of the methods called
alternative solutions.

Taraflar bu yollardan hangisine başvuracaklarını sözleşmede belirtmelidirler.

The parties should specify in the contract which of these ways they will apply.

Uluslararası ticari uyuşmazlıkların millî mahkemeler dışında çözüm yolları olarak çeşitli
yöntemler bulunmaktadır.
There are various methods of resolution of international commercial disputes outside of
national courts.

Taraflar isterlerse millî bir mahkeme gitmeden uyuşmazlığı kendi aralarında dış bir müdahale
olmadan çözebilirler.
If the parties wish, they can resolve the dispute among themselves without any external
intervention without going to a national court.

Uzlaşmaya (conciliation), arabuluculuğa (mediation) veya tahkime (arbitration)

başvurabilirler.

They may resort to conciliation, mediation, or arbitration.

Kısacası ADR (Alternatife Dispute Resulition) diye adlandırılan “uyuşmazlıkların alternatif

çözüm usulleri”nden birine gidebilirler.
In short, they can go to one of the "alternative dispute resolution methods" called ADR
(Alternative Dispute Resulition).
24.1. Anlaşmazlıkların Dostane Çözüm Yolu ile Sonuçlandırılması /Settlement of
Disputes by Amicable Resolution
Taraflar, aralarında çıkan uyuşmazlıkları millî mahkemelerin veya hakemlerin önüne
getirmeden, kendi aralarında, dışarıdan bir müdahale olmaksızın, dostane yolla
çözümleyebilirler.
The parties can settle the disputes between them in a friendly way, without any outside
interference, without bringing them before national courts or arbitrators.
Bugün, uluslararası ticari sözleşmelerin birçoğunda bu kayda rastlanmaktadır.
Today, this record is found in most of the international commercial agreements.
Viyana Sözleşmesi md.29’da da, “bir sözleşme, taraflar arasında dostane anlaşmayla
değiştirilebilinir veya feshedilebilinir” hükmü yer almaktadır.
Article 29 of the Vienna Convention also states that "a contract can be amended or
terminated by friendly agreement between the parties".
Bu yolun kullanımı tarafları mahkeme masraflarından kurtaracağı gibi, hem zaman yönünden
kârlı çıkarır, hem de taraflar arasındaki bağların kopmamasına yardımcı olur.
The use of this way will not only save the parties from court costs, but also saves time in
terms of time and helps to keep the ties between the parties.

24.2. Uzlaşma usulü / Settlement procedure

Uzlaşma, taraflar arasında çıkan bir uyuşmazlığı, bağımsız ve tarafsız bir uzlaştırıcının
yardımı ile çözüm metodudur.
Conciliation is a method of resolving a dispute between the parties with the help of an
independent and impartial mediator.

Bugün bilhassa ABD’de sadece ticari ilişkilerde değil, toplum hayatının her safhasında çıkan
uyuşmazlıklarda bu usul faal olarak kullanılmaktadır.
Today, especially in the USA, this method is actively used not only in commercial
relations, but also in disputes that arise at every stage of social life.

UNCITRAL tarafından hazırlanan “Uzlaşma Kuralları”nın en son metni 2002’de

yayınlanmıştır (UNCITRAL Model Law on International Commercial Conciliation - 2002).
The latest text of the “Conciliation Rules” prepared by UNCITRAL was published in
2002 (UNCITRAL Model Law on International Commercial Conciliation - 2002).

Bugün bazı ülkelerde işadamları ihtilafa gitmenin iş hayatını zehirlediği fikrinden yola
çıkarak, ihtilafların daha ekonomik ve çabuk bir yolla çözülmesini tercih etmektedirler.
Today, in some countries, businessmen prefer to settle disputes in a more economical
and quick way, based on the idea that going to conflict poisons business life.

Bu nedenle sözleşmedeki tahkim şartının başına, ihtilafların çözüme kavuşturulmasında

tahkimden önce uzlaşmaya gidilmesi ve uyuşmazlık konularının öncelikle taraflar arasında
müzakere edilerek çözümlenmesi yoluna gidilmesi teklif edilmektedir.
Therefore, at the beginning of the arbitration clause in the contract, it is proposed to
reach a settlement before arbitration and to settle the disputes by negotiating between
the parties first.

Böylece taraflar, kendi seçtikleri uzlaştırıcı veya uzlaştırıcıların gayret ve yardımı ile
uyuşmazlığı gidermeye çalışırlar.
Thus, the parties try to resolve the conflict with the effort and help of the mediator or
mediators of their choice.

Uzlaşma, uyuşmazlıklara çabuk çözüm getiren bir metottur. Uzlaştırıcı veya arabulucunun
amacı, taraflar arasında dostça bir anlaşmanın sağlanmasıdır.
Compromise is a method that provides quick resolution to disputes. The purpose of the
conciliator or mediator is to achieve a friendly agreement between the parties.

Uzlaşmada kazanan veya kaybeden taraf yoktur. Tarafların anlaşması vardır.

There is no winner or loser in negotiation. The parties have an agreement.

Taraflar konuya ilişkin bilgi ve tecrübesi olan tarafsız bir uzlaştırıcıyı seçme imkânına
sahiptirler.
The parties have the opportunity to choose an impartial conciliator who has knowledge
and experience on the subject.

Tahkimde taraflardan biri katılmasa dahi, usul işlemleri yürütüldüğü halde, uzlaşmada
taraflardan birinin ayrılması ile uzlaşma usulü sona erer.
Even if one of the parties does not participate in the arbitration, the settlement
procedure ends when one of the parties leaves the settlement, even though the
procedural procedures are carried out.

Tahkim, tarafları bağlayıcı bir hakem kararıyla son bulurken, uzlaşmada taraflara sadece
tavsiye yapılır.
Arbitration ends with an arbitral award that is binding on the parties, whereas in
settlement, only advice is given to the parties.

Taraflar bu tavsiyeye uyup uymamakta serbesttirler. Her aşamada uzlaşma görüşmelerinden

ayrılabilirler.
The parties are free to follow this recommendation or not. They can leave the
reconciliation talks at any stage.

Eğer varılan karara uygun her iki taraf anlaşmayı kabul ederlerse bu tarafları bağlar.
If both parties accept the agreement in accordance with the decision reached, it binds
these parties.

24.3. Tahkim usulü / arbitration procedure

Modern hukuk literatüründe “tahkim (arbitration)”, taraflar arasında doğmuş ve ileride
doğması muhtemel olan muayyen hukuki ihtilafların; devlet yargısı dışında, taraflarca seçilen
ve hakem (arbitratior) denen tarafsız, özel şahıs(lar) marifetiyle nihai olarak karara
bağlanmasını ifade eder .
In the modern legal literature, “arbitration” means certain legal disputes that have
arisen between the parties and are likely to arise in the future; It refers to the final
decision making by means of an impartial, private person(s) selected by the parties and
called an arbitrator, outside the state jurisdiction.
Tahkim, uluslararası ticari ilişkilerde asırlarca kullanılmasına rağmen son elli içinde muazzam
bir gelişme kaydetmiştir.
Although arbitration has been used for centuries in international commercial relations,
it has made tremendous progress in the last fifty.
Bilhassa Avrupa’daki hükümetler ve Amerikan Yüksek Mahkemesi bu gelişmeyi
desteklemişler ve teşvik etmişlerdir.
In particular, governments in Europe and the US Supreme Court supported and
encouraged this development.
Latin Amerika, Asya ve Afrika ülkelerinin de bu konuda iç hukuklarında değişiklik yapmaları
sonucunda, günümüzde uluslararası ticari uyuşmazlıklarda tercih edilen çözüm yolu tahkim
olmaktadır.
As a result of the changes in the domestic laws of Latin American, Asian and African
countries in this regard, arbitration is the preferred solution in international
commercial disputes today.
Uluslararası ticari ilişkilerdeki en büyük risklerden biri, ticari ilişkilerin cereyan ettiği
ülkelerdeki farklı hukuk sistemleridir.
One of the biggest risks in international commercial relations is the different legal
systems in the countries where commercial relations take place.
Ticari ihtilaflara bakacak bir uluslararası ticaret mahkemesi bulunmadığından, tarafların milli
hukuk sistemlerinden birinde açılacak olan dava karşı taraf için risklerle dolu olduğu için
uluslararası ticaret uygulaması bu riskleri daha aza indirebilmek için ihtilafların çözümünde
tahkim yolunu geliştirmiştir.
Since there is no international commercial court to deal with commercial disputes and
the lawsuit to be filed in one of the national legal systems of the parties is full of risks for
the other party, the international trade practice has developed the way of arbitration in
the resolution of disputes in order to reduce these risks.
Kısaca tahkim uluslararası ticaret camiası tarafından geliştirilen bir ihtilaf çözüm yoludur.
Günümüzde tahkimin tercih edilmesinin en önemli sebepleri şunlardır:
In short, arbitration is a dispute resolution method developed by the international trade
community. The most important reasons why arbitration is preferred today are as
follows:
1)Her şeyden önce tahkim usulünde, hakemler ve tahkim kurumları, millî mahkemelerdeki
hâkimlere göre ticari uyuşmazlıklarda daha uzman kişilerden ve kurumlardan oluşur.
1)First of all, in arbitration procedure, arbitrators and arbitration institutions consist of
individuals and institutions that are more specialized in commercial disputes than
judges in national courts.
2)Tahkimde çoğunlukla kararlar daha hızlı verilebilmekte; böylece yargılama süresi kısa
olmaktadır.
2)In arbitration, decisions can often be made more quickly; thus, the trial time is short.
3)Usule ilişkin formaliteler daha azdır.
3) Procedural formalities are less.
4)Millî mahkemelerin hâkimlerine göre taraflar için daha bağımsız ve tarafsız sayılmaktadır.
4) It is considered more independent and impartial for the parties compared to the
judges of the national courts.
5)Tahkimde millî mahkemelere oranla uluslararası ticaretin ihtiyaçlarına, tarafların
beklentilerine ve adalet ilkelerine daha uygun kararlar verilmektedir ve bu kararların
uygulanma şansı millî mahkemelere göre çok fazladır.
5) In arbitration, more appropriate decisions are made in accordance with the needs of
international trade, the expectations of the parties and the principles of justice
compared to the national courts, and the chance of implementation of these decisions is
much higher than in national courts.

6)Tahkim prosedürü daha güvenli olup gizlilik esastır.

6) Arbitration procedure is more secure and confidentiality is essential.
7)Ayrıca tahkimde hakem kararları kesin olup yüksek mahkeme aşaması yoktur.
7) In addition, arbitrator decisions are final in arbitration and there is no high court
stage.
8)Millî mahkemelerin kararlarına göre hakem kararları yabancı ülkelerde tanınma ve icra
imkânına sahiptir.
8) According to the decisions of the national courts, the arbitral awards have the
opportunity to be recognized and executed in foreign countries.
9)Maliyeti adli yargıya göre çoğunlukla daha çok masraflı olsa da, daha az hasmane bir
usuldür.
9) It is a less hostile procedure, although it is often more costly than judicial jurisdiction.
-Tahkim, öncelikle ihtiyari ve mecburi tahkim olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Mecburi
tahkimin düzenlediği alanlarda, devlet mahkemelerinde dava açılamaz ve tahkime başvurmak
zorunludur.
Arbitration is primarily divided into two as discretionary and compulsory arbitration.
In areas regulated by compulsory arbitration, no lawsuit can be filed in state courts and
it is obligatory to resort to arbitration.
Tahkim ihtiyari olduğu durumlarda, kendiliğinden uygulanmaz. Öncelikle bu konuda
tarafların sözleşme yapması gerekir.
Where arbitration is voluntary, it is not automatically enforced. First of all, the parties
must make an agreement on this issue.
-İkinci ayrım ise, “milli tahkim”, “milletlerarası tahkim” ve “yabancı tahkim” ayırımıdır.
-The second distinction is "national arbitration", "international arbitration" and
"foreign arbitration".
Milletlerarası tahkim, farklı milliyetlere sahip tarafların uyuşmazlığa düşmesi halinde,
milletlerarası kuruluşlara başvurmak suretiyle uyuşmazlığın giderilmesidir.
International arbitration is the settlement of the dispute by applying to international
organizations in case of disagreement between parties of different nationalities.
Yabancı bir kanun otoritesi altında verilmiş olan bir hakem kararı ise, yabancı tahkimdir.
An arbitral award made under a foreign legal authority is a foreign arbitration.
-Üçüncü olarak da, bir kuruluşun içinde tespit edilmiş belirli bir tahkim usulü kurallarına göre
icra edilen “kurumsal tahkim” ve daimi bir hakemlik kuruluşuna bağlı olmayan, tarafların bir
tahkim şartı veya tahkim sözleşmesinde hakemlerin secimi ve esasa ve usule ilişkin kuralları
tespit ettiği “münferit tahkim (ad –hoc tahkim)” ayrımı bulunmaktadır.
Thirdly, “institutional arbitration” conducted in accordance with a specific arbitration
procedure rules established within an institution and “individual arbitration”, where the
parties determine the selection of the arbitrators and the substantive and procedural
rules in an arbitration clause or arbitration agreement, which is not affiliated with a
permanent arbitration institution. (ad – hoc arbitration)” distinction exists.
Milletlerarası alanda birçok tahkim kurumları vardır.
There are many arbitration institutions in the international arena.
Ancak en çok bilinen ve en çok başvurulan tahkim kurumları şunlardır:
However, the most well-known and most referenced arbitration institutions are:
MTO Tahkim Kurumu (1923’de kuruldu ve en eski tahkim merkezidir),
ICC Arbitration Institution (established in 1923 and is the oldest arbitration centre),
AAA (American Arbitration Association – American Tahkim Kurumu),
AAA (American Arbitration Association),
LCIA (London Court of International Arbitration – Londra Uluslararası Tahkim Mahkemesi),
LCIA (London Court of International Arbitration),
ICSID (The International Centre for Settlement of Investment Disputes - Uluslararası Yatırım
Anlaşmazlıkları Uzlaşma Merkezi),
ICSID (The International Center for Settlement of Investment Disputes),
HKIAC (Hong Kong International Arbitration Centre- Hong Kong Uluslararası Tahkim
Merkezi),
HKIAC (Hong Kong International Arbitration Centre),
Japan Commercial Arbitration Association – Japonya Ticari Tahkim Kuruluşu),
Japan Commercial Arbitration Association
ve WIBO (World Intellectual Property Organization - Dünya Fikrî Haklar Teşkilatı)’dir.
and WIBO (World Intellectual Property Organization).
Bunların yanında pek çok ülkede ticaret odaları tarafından hazırlanıp üyelerinin hizmetine
sunulan tahkim kurumları ve kuralları da vardır.
In addition to these, there are also arbitration institutions and rules prepared by
chambers of commerce in many countries and offered to their members.
Türkiye’de, Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği
Uzlaştırma ve Tahkim Kuralları, İstanbul Ticaret Odası Uzlaştırma ve Tahkim Kuralları,
İzmir Ticaret Odası Uzlaştırma ve Tahkim Kuralları bulunmaktadır.
In Turkey, there are the Conciliation and Arbitration Rules of the Union of Turkish
Chambers of Commerce, Industry, Maritime Trade and Commodity Exchanges, the
Conciliation and Arbitration Rules of the Istanbul Chamber of Commerce, and the
Conciliation and Arbitration Rules of the Izmir Chamber of Commerce.
Tahkim sözleşmesi, esas sözleşmenin geçersizliğinden bağımsız olup, yazılı olarak
yapılmalıdır.
The arbitration agreement is independent of the invalidity of the articles of association
and must be made in writing.
Yazılı şekil şartı içi ya taraflar arasında imzalanmış bir belge bulunmalı ya da taraflar
arasındaki yazışmalara dayanması gerekmektedir.
For the written form requirement, there must be a document signed between the parties
or it must be based on the correspondence between the parties.
Örneğin profarma faturanın altına yazılacak tahkim şartı da geçerlidir. Ad Hoc tahkimde
taraflar tahkim sözleşmesi ile hakemlerin atanmasına ilişkin düzenlemeleri istedikleri şekilde
yapma hakkına sahiptirler.
For example, the arbitration clause to be written under the profarma invoice is also
valid. In Ad Hoc arbitration, the parties have the right to make arrangements regarding
the appointment of arbitrators through the arbitration agreement as they wish.
Kurumsal tahkimde ise tahkim kurumunun kuralları geçerlidir.
In institutional arbitration, the rules of the arbitration institution apply.
Genelde kabul edilen usule göre taraflar birer hakem atar; bu iki hakem de birleşerek üçüncü
hakemi atarlar.
According to the generally accepted procedure, the parties each appoint an arbitrator;
These two referees combine and appoint the third referee.
Tarafların seçtikleri hakemler üçüncü hakemde anlaşamadıklarında veya taraflardan biri
hakemini seçmediği hallerde kurum hakemi seçer.
In cases where the arbitrators chosen by the parties cannot agree on the third arbitrator
or if one of the parties does not choose the arbitrator, the institution chooses the
arbitrator.
Eğer taraflar aralarında tek hakimle tahkime gidilmesi hususunda anlaşmışlarsa ve de kurum
da buna müsaade ediyorsa, uyuşmazlık tek hakimle de çözülebilir.
If the parties have agreed to go to arbitration with a single judge and the institution
allows this, the dispute can also be resolved with a single judge.
Ad hoc tahkimde hangi usul hukukunun uygulanacağına taraflar karar verirken, kurumsal
tahkimde kurumun tahkim kurallarındaki usul uygulanır.
While the parties decide which procedural law to apply in ad hoc arbitration, the
procedure in the institution's arbitration rules is applied in institutional arbitration.
Tahkime uygulanacak olan hukuku ise taraflar kendi aralarında seçerler. Bu hukuk taraflardan
birinin milli hukuku olabilir veya yabancı bir hukuk da olabilir.
The parties choose the law applicable to the arbitration among themselves. This law may
be the national law of one of the parties or it may be a foreign law.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi her iki tahkim usulünde de, seçilen hakem kuralları izin
veriyorsa, hakemlere dostane arabulucu yetkisi de verilebilir.
As we mentioned above, in both arbitration procedures, if the rules of the selected
arbitrator allow, the arbitrators may also be authorized to act as a friendly mediator.
Bu takdirde hakemler belli bir hukuka göre değil hak ve nesafet kurallarına göre karar
verirler.
In this case, the arbitrators decide not according to a certain law, but according to the
rules of rights and negotiation.
Taraflar ayrıca tahkim yeri ve tahkim dilini de sözleşmede serbestçe tayin edebilirler. Tahkim
usulünde tarafların seçtiği hakem veya hakemlerin verdiği kararın uygulanabilmesi için,
kaybeden tarafın ülkesinin bu kararın tenfiz ve infazına müsaade etmesi gerekir.
The parties may also freely determine the place of arbitration and the language of
arbitration in the contract. In order for the decision of the arbitrator or arbitrators
chosen by the parties to be implemented in the arbitration procedure, the country of the
losing party must allow the enforcement and execution of this decision.
Çünkü hakem kararı kaybeden tarafın ülke mahkemesince uygulanmaya konulmadıkça hiçbir
geçerliliği olmayacaktır.
Because the arbitral award will have no validity unless it is enforced by the court of the
losing party's country.
Eğer kararın tenfizi gereken ülke, New York sözleşmesine taraf değilse, o ülkenin iç hukuk
kurallarında bulunan tenfiz ile ilgili kurallara başvurmak gerekir.
If the country where the enforcement of the decision is required is not a party to the
New York Convention, it is necessary to refer to the rules of enforcement in the domestic
law of that country.
Bunun içinde o ülkenin hukukunu bilen bir hukukçuya ihtiyacınız olacaktır. Ticari tahkimle
ilgili uluslararası birçok sözleşme imzalanmıştır.
For this, you will need a lawyer who knows the law of that country. Many international
agreements on commercial arbitration have been signed.
Tahkim kararlarının uygulanmasına yönelik iki uluslararası konvansiyon vardır:
There are two international conventions for the enforcement of arbitral awards.
Bunlar 21 Nisan 1961 tarihli ve 1964 de yürürlüğe giren “Avrupa-Cenevre Konvansiyonu” ve
1958 tarihli yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizine ilişkin “New York
Konvansiyonu”dur.
These are the “Europe-Geneva Convention” dated April 21, 1961 and entered into force
in 1964, and the “New York Convention” on the recognition and enforcement of foreign
arbitral awards of 1958.
New York Sözleşmesi’ne 130’dan fazla ülke imza atmıştır.
More than 130 countries have signed the New York Convention.
Bu yüzden ulusal mahkemelerde alınan kararlara nazaran tahkim kararları daha geniş
uluslararası kabule dayanmaktadır.
Therefore, arbitral awards are based on wider international acceptance than decisions
taken in national courts.
Türkiye her iki konvansiyona da katılmıştır.
Turkey has participated in both conventions.
Daha önce 2675 sayılı Kanuna göre yapılan hakem kararlarının tenfizi, Türkiye’nin 1991
yılında “New York Konvansiyonu”na taraf olmasından sonra bu konvansiyon gereği
yapılmaktadır.
Enforcement of arbitral awards made previously in accordance with the Law No. 2675 is
carried out in accordance with this convention after Turkey became a party to the "New
York Convention" in 1991.
Ama unutmamak gerekir ki, yabancı bir hakem kararı kamu düzenine aykırı görülmesi
halinde Türk Mahkemelerince uygulanmamaktadır.
But it should not be forgotten that a foreign arbitral award is not enforced by Turkish
Courts if it is found to be contrary to public order.
Cenevre Konvansiyonu m.1’e göre, uluslararası ticari ilişkilerden doğan veya doğacak olan
uyuşmazlıkların çözümü için akdolunan ve akdin yapılması sırasında mutat meskenleri veya
muamele merkezleri değişik devletlerde bulunan hakiki veya hükmi şahıslar arasında tahkim
anlaşmaları uygulanır ve tahkim sözleşmesi taraflar arasındaki ticari sözleşmeye tahkim
şartı/klozu şeklinde bir madde olarak konulabileceği gibi, sözleşmeden ayrı olarak da
düzenlenebilir.
According to Article 1 of the Geneva Convention, arbitration agreements are applied
between natural or legal persons whose habitual residences or treatment centers are in
different states, which are concluded for the settlement of disputes arising or to arise
from international commercial relations, and the arbitration agreement is an arbitration
clause/arbitration clause in the commercial contract between the parties. It can be
placed as a clause in the form of a clause, or it can be arranged separately from the
contract.
Aynı konvansiyona göre, uyuşmazlık somut sorun için seçilmiş hakem veya hakemler (ad hoc
tahkim) tarafından çözümlenebileceği gibi, daimi tahkim kuruluşları tarafından da
çözümlenebilir.
According to the same convention, the dispute can be resolved by the arbitrator or
arbitrators selected for the concrete issue (ad hoc arbitration) or by permanent
arbitration institutions.
Gerek gerçek, gerek tüzel kişiler (kamu tüzel kişileri de) uyuşmazlıkların giderilebilmesi için
tahkime başvurabilir.
Both natural and legal persons (public legal persons as well) may apply to arbitration in
order to resolve disputes.
Yine konvansiyona göre, eğer uyuşmazlık özel olarak seçilen bir hakem heyeti (ad hoc )
tarafından karara bağlanacaksa, bu durumda özel hakemlerin kimler olacağı ve ihtilaf halinde
bunların hangi usullere göre seçileceği, hakemliğin cereyan edeceği yer, hakemlerin takip
edecekleri usul kuralları serbestçe kararlaştırabilir (m. IV/1-b).
Again, according to the convention, if the dispute is to be decided by a specially selected
arbitral tribunal (ad hoc), then who the special arbitrators will be and what procedures
they will be selected in case of conflict, the place where the arbitration will take place,
and the procedural rules to be followed by the arbitrators can be freely decided (art.
IV/1-b).
Bir sözleşmede tahkim şartı olmasının en önemli sonucu, bu sözleşmeden kaynaklanan
ihtilaflarda millî mahkemelerin yetkisini ortadan kaldırmasıdır.
The most important consequence of being an arbitration clause in a contract is that it
abolishes the jurisdiction of national courts in disputes arising from this contract.
Tahkim maddesi ile ilgili taraflara yapılacak son uyarı, mutlaka tahkim maddesinin
düzenlenmesinde, hakem mahkemesi kararının son karar olduğu bu karara karşı başka
müracaat yolunun bulunmadığı ve her iki taraf için de bağlayıcı olduğu şartı konulmasıdır.
The last warning to be made to the parties regarding the arbitration clause is to include
the condition that there is no other remedy against this decision, where the decision of
the arbitral tribunal is the final decision, and that it is binding on both parties in the
arrangement of the arbitration clause.
Unutmamak gerekir ki, tahkim usulü sadece ticari ilişkilere uygulanır.
It should not be forgotten that the arbitration procedure is only applied to commercial
relations.
Bütün ülkelerde tahkim usulü kullanılmaz ve uluslararası ticari uyuşmazlıkların çözümünde
her derde deva bir çözüm yolu değildir.
Arbitration is not used in all countries and it is not a panacea for the resolution of
international commercial disputes.
Bilhassa tahkim yeri ve seçilecek hukukun sizi nereye getireceğini önceden iyice düşünmek
gerekir.
In particular, it is necessary to think carefully about the place of arbitration and where
the law to be chosen will bring you.
Bazı ülkeler tahkim kararlarının uygulanmasında çeşitli zorluklar çıkarmakta ve bu kararı
uygulamamak için direnmektedirler.
Some countries present various difficulties in the implementation of arbitral awards and
they resist not to enforce this decision.
Bu bakımdan, ticari iş yapılan ülkenin tahkimle ilgili uygulamaları hakkında bir hukukçudan
bilgi almakta fayda vardır.
In this respect, it is useful to get information from a lawyer about the arbitration
practices of the country of business.

24.4. Millî Mahkemelere Başvuru / Application to National Courts

Millî mahkemeler ve hâkimler çok karmaşıklık içeren uluslararası karakterli ticari

uyuşmazlıkların çözümünde uzman kişi ve kurumlar değillerdir.
National courts and judges are not experts and institutions in the resolution of
international commercial disputes that involve a lot of complexity.
Ayrıca millî mahkemeler bağlı bulundukları devlet adına yargılama faaliyetlerinde
bulundukları için, bağlı oldukları devletin sosyal, siyasi, ekonomik ve kültürel
politikalarından da etkilenirler.
In addition, since national courts carry out judicial activities on behalf of the state they
are affiliated with, they are also affected by the social, political, economic and cultural
policies of the state they are affiliated with.
Bundan dolayı bu mahkemeler, uluslararası ticari uyuşmazlıkların çözümünde mahkeme
devletinin vatandaşı olmayan tarafa güven vermezler.
Therefore, these courts do not give confidence to the non-citizen of the court state in the
resolution of international commercial disputes.
Ayrıca millî mahkemelerde verilen kararların bir başka ülkede icrası gerekiyorsa bu çok
zordur.
In addition, if the decisions given in the national courts have to be enforced in another
country, this is very difficult.
Uluslararası ticari bir sözleşmede taraflar ihtilafların çözüm yolu olarak tahkim yolunu
seçmemişlerse, çözüm mercii olarak devlet mahkemelerine müracaat edilecektir.
In an international commercial contract, if the parties have not chosen arbitration as the
solution to the disputes, the state courts will be applied as the settlement authority.
Eğer taraflar başvurulacak devlet mahkemesini de seçmemişlerse, ihtilafı çözümleyecek
mahkemeyi davacının tercihleri belirleyecektir.
If the parties have not chosen the state court to apply, the plaintiff's preferences will
determine the court that will resolve the dispute.
Fakat mahkemenin de somut olayda kendisini yetkili görmesi gerekmektedir.
However, the court must consider itself competent in the concrete case.

25. Uygulanacak Hukuk ve Mahkeme Seçimi / Applicable Law and Court Selection
Uluslararası ticari sözleşmeler hazırlanırken dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan
biri de, bu sözleşmeye uygulanacak olan hukukun seçimidir.
One of the most important points to be considered while preparing international
commercial contracts is the choice of law to be applied to this contract.

Çünkü tarafların tüm mevcut ve muhtemel sorunları kapsayacak şekilde bir sözleşme
yapmaları mümkün değildir.
Because it is not possible for the parties to conclude a contract to cover all existing and
potential problems.

Sözleşmede düzenlenmeyen konular veya sözleşme şartlarının herhangi birinin yorumunu

kontrol etmek için, belirli bir hukuka ihtiyaç duyulacaktır.
Certain law will be needed to control the interpretation of any of the contractual terms
or matters not regulated in the contract.

Seçilecek hukuk ile sözleşme hükümleri arasında mutlaka uyum bulunmalıdır.

There must be harmony between the law to be chosen and the provisions of the contract.

Sözleşme değişik bir devletin hukukuna uygun hazırlanıp sonra da uygulanacak hukuku başka
bir devletin hukuku olarak göstermek, sözleşmede konulan kurallarla seçilen hukukun
kurallarının çelişmesine, belki de sözleşmedeki birçok şartın geçersiz olmasına neden
olacaktır.
If the contract is prepared in accordance with the law of a different state and then
presenting the law to be applied as the law of another state, it will cause the rules set in
the contract and the rules of the chosen law to conflict, perhaps causing many of the
terms in the contract to be invalid.

Hukuk seçimine çok dikkat edilmez ve sıradan bir hukuk seçilerek sözleşme imzalanırsa
seçtiğiniz hukuk ileride sizin sorumluluktan kurtulmak veya sınırlamak için koyduğunuz
sözleşme şartlarınızı ortadan kaldırabilir ve sizi çok zor durumda bırakabilir.
If the choice of law is not paid much attention and a contract is signed by choosing an
ordinary law, the law you choose may eliminate the terms of the contract that you have
set in order to avoid or limit liability in the future and leave you in a very difficult
situation.
Bunun önüne geçmenin yolu, sözleşme tasarlanırken seçilecek hukuku göz önünde
bulundurarak, buna göre düzenlemeler yapmak ve böylece uyumu sağlamaktır .
The way to prevent this is to take into account the law to be chosen while designing the
contract, to make arrangements accordingly and thus to ensure compliance.

Uygulanacak hukuk ile yetkili mahkeme farklı ülkelerde olduğunda, uygulanacak hukukun
tüm detayları ile temininde, tercümesinde ve yorumunda sorunlar ve beklenmedik masraflar
ortaya çıkmaktadır.
When the applicable law and the competent court are in different countries, problems
and unexpected costs arise in obtaining, translating and interpreting the applicable law
with all the details.
Şayet, bir devlette birden çok hukuk hüküm sürmekte ise, hangi federe devletin hukukunun
seçildiği de belirtilmelidir.
If more than one law prevails in a state, it should also be stated which federated state's
law is chosen.
Sözleşmede bir hukuk tespit edilmediği durumlarda ise, uyuşmazlık halinde başvurulan yargı
organı kendi Kanunlar İhtilafı kurallarına göre yetkili hukuku belirleyecektir.
In cases where a law is not determined in the contract, the judicial body applied in case
of conflict will determine the competent law according to its own Conflict of Laws.

26. Hukuki Masraflar ve Ücretler/ Legal Costs and Fees

Hukuki masrafların, avukatlık, hakem veya bilirkişi ücretlerinin tahsil edilmesi ülkeler
arasında farklılıklar arz etmektedir.
The collection of legal costs, attorney, arbitrator or expert fees varies between countries.
Bunun için sözleşme ile bu masrafların hangi hallerde kimin tarafından ödeneceğinin
belirlenmesi faydalıdır.
For this, it is useful to determine by contract and by whom these costs will be paid in
which cases.
27. Mülkiyet İntikali ve Devir / Transfer of Ownership and Transfer
Taraflar tek defalık yapılan satışlarda genellikle sözleşmeden doğan haklarını başkalarına
devredecek vakit bulamazlar.
In one-time sales, the parties generally do not have time to transfer their contractual
rights to others.
Fakat uzun süreli sözleşmelerde bu ihtimal ortaya çıkabilir. Sözleşmeye anlaşmanın sadece
tarafları değil, bunların haleflerini, devredilenleri de bağlayacağı veya tarafların hiç bir
şekilde diğer tarafın yazılı izni olmadan bu sözleşmeden doğan haklarını ve borçlarını veya
yükümlülüklerini başkasına devredemeyeceği şartının konulması büyük yarar sağlar.
However, this possibility may arise in long-term contracts. It is of great benefit to
include in the contract that the agreement will bind not only the parties, but also their
successors and assigns, or that the parties cannot in any way transfer their rights, debts
or obligations arising from this contract without the written consent of the other party.

28.Tarafların Sözleşmede Değişiklik Yapma Şekli How the Parties Modify

the Agreement

Sözleşmede sonradan yapılabilecek değişiklikler mutlaka yazılı olarak yapılmalı ve her iki
tarafça imza edilmelidir.
Any subsequent changes to the contract must be made in writing and signed by both
parties.
Bunun bir şart olarak sözleşmeye eklenmesi ileride ortaya çıkabilecek bazı maddelerde sözlü
olarak değişiklik yapılmıştı iddialarına karşı iyi bir korumadır.
Adding this to the contract as a condition is a good protection against claims that some
of the articles that may arise in the future have been verbally changed.

29. Maddelerin Ayrılabilirliği / Separability of Substances

Bazen sözleşmelerdeki bir madde herhangi bir nedenle geçersiz veya uygulanamaz hale
gelebilir.
Sometimes a clause in contracts may become invalid or unenforceable for any reason.
Bu gibi durumlarda bunun sözleşmeyi etkilemeyeceği, bu maddenin sözleşmeden çıkarılmış
kabul edileceği, kalan maddelerle sözleşmenin geçerli olduğunun sözleşmede hüküm altına
alınmış olması sözleşmenin kalan şekliyle yürürlükte kalması için önemlidir.
In such cases, it is important for the contract to remain in effect as it remains in effect,
that this will not affect the contract, that this article will be deemed to have been
removed from the contract, that the contract is valid with the remaining articles.
30. Sadece Sözleşme İle Sorumluluk/ Liability by Contract Only
Taraflar sözleşme görüşmeleri safhalarında birbirlerine bazı sözler vermiş, vaatlerde
bulunmuş olabilirler.
The parties may have made some promises and promises to each other at the stages of
contract negotiations.
İşte ileride bu konularda ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkların önüne geçebilmek için yazılı
sözleşmenin nihai bir sözleşme olduğunu ve bu sözleşmede belirtilen şartlar dışında her hangi
bir ifade, vaat, beyan ve teşvik sözünün bağlayıcı olmadığının sözleşmeye yazılması gerekir.
In order to prevent future disputes on these issues, it should be written in the contract
that the written contract is a final contract and that any statement, promise, statement
and promise of encouragement other than the conditions specified in this contract are
not binding.

31. İhbarlar/ Notices

Taraflar sözleşmeden kaynaklanan bir sorunu karşı tarafa nasıl ve ne kadar süre içinde ihbar
edeceklerini sözleşmeye eklemelidirler.
The parties should add to the contract how and within how long they will notify the
other party of a problem arising from the contract.
İhbarların işyeri merkezine ve hatta kime yapılacağı da sözleşme ile tespit edilmelidir.
It should be determined by the contract that the notifications will be made to the
workplace center and even to whom.
Yine, adres değişiklikleri de ihbarların ulaşmasında önemli olduğundan, adres
değişikliklerinin kaç gün içinde karşı tarafa bildirilmesi gerektiği sözleşmeye dahil
edilmelidir.
Again, since address changes are also important in the delivery of notices, the number of
days within which address changes should be notified to the other party should be
included in the contract.

32. Tazminatın Kararlaştırılması Determination of Compensation

Taraflardan biri, sözleşmenin ihlali durumunda, satışlarını, pazarını ve ticari itibarini
kaybedebilir.
In case of breach of contract, one of the parties may lose its sales, market and
commercial reputation.
Bunun için sözleşmeyi ihlal etmeyen tarafın zararlarını karşılayacak bir tazminat miktarı şart
koşulabilir.
For this, an amount of compensation may be stipulated to cover the losses of the party
who does not violate the contract.
Tazminat için belirlenecek rakam, beklenen veya fiili zarara oranla makul, kabul edilebilir o
The amount to be determined for compensation must be reasonable and acceptable
relative to the expected or actual damage. lmalıdır.
Örneğin, satıcı, malları alıcının hatası dışındaki bir nedenle teslim edemezse satıcı alıcıya
belirlenen miktarda bir parayı ödeyeceği veya eğer alıcı malları kabul etmeyi kusurlu bir
şekilde reddeder veya belirlenen meblağı zamanında ödemezse belirlenen tazminat miktarını
ödeyeceği gibi.
For example, if the seller is unable to deliver the goods for any reason other than the
buyer's fault, the seller will pay the buyer a specified amount of money or pay the
specified amount of compensation if the buyer culpably refuses to accept the goods or
fails to pay the specified amount on time.
Ayrıca alıcı satıcının fikri mülkiyetini ihlal etmesi halinde de tazminat ödemesi gerektiği şartı
sözleşmeye konulmalıdır.
In addition, if the buyer violates the intellectual property of the seller, the condition that
he/she/it must pay compensation should be included in the contract.

33. Tarafların Sözleşmeye Bağlanması/ Contracting of the Parties

İleride tarafların yetkili olmadığı iddialarının önüne geçebilmek için, her iki tarafın da
sözleşmenin şartlarına dahil olmak ve bu şartlara bağlanmak için hukuki ehliyete sahip
olduklarını garanti ettikleri şekildeki bir ifadenin sözleşmeye yazılması faydalı olur.
In order to prevent claims that the parties are not authorized in the future, it would be
useful to include a statement in the contract that guarantees that both parties have the
legal capacity to be included in the terms of the contract and to be bound by these terms.

34. Zamanaşımı / Time out

Türk Devletler Özel Hukuku, Kara Avrupa’sı hukuk sistemlerinde olduğu gibi, zamanaşımını
maddi hukuka ait bir kavram veya müessese saymıştır.
Turkish International Private Law, as in Continental European legal systems, regards
statute of limitations as a concept or institution belonging to substantive law.
MÖHUK. m.7’ye göre zamanaşımının hukuki işlem ve ilişkinin esasına uygulanan hukuka
tabi olacağı belirtilmiştir.
Turkish International Private Law. according to Article 7, it is stated that the statute of
limitations will be subject to the law applied to the basis of the legal transaction and
relationship.
Zamanaşımının maddi hukuka ait bir mesele olarak kabul edilmesi taraflara yabancılık
hukuku taşıyan sözleşmelerde bu konuyu da serbest iradeleriyle düzenleme hakkı verir.
The acceptance of the statute of limitations as a matter of substantive law gives the
parties the right to regulate this matter with their free will in contracts bearing the law
of foreignness.
Fakat Anglo-Sakson hukukuna ve bu hukukun hâkim olduğu sistemlerinde ise, zamanaşımı
usule ilişkin olup, taraflarca seçilen hukuka değil, lex fori’ye tabidir.
However, in Anglo-Saxon law and in the systems in which this law is dominant, the
statute of limitations is procedural and is subject to the lex fori, not the law chosen by
the parties
Uygulanacak hukuk olarak böyle bir ülke seçildiğinde, zamanaşımı konusunda seçilen
hukukun zamanaşımı kuralı değil, davanın görüldüğü yerdeki hukuka ait zamanaşımının
uygulanacağı bilinmelidir .
When such a country is chosen as the applicable law, it should be known that the statute
of limitations of the law in the place where the case is heard will be applied, not the
statute of limitations.
Bugün uluslararası satım sözleşmelerinde zaman aşımını düzenleyen hükümler nadiren
bulunur.
Today, there are rarely provisions regulating the statute of limitations in international
sales contracts.
Bir sözleşmede hukuk seçimi yapıldığında ayrıca zaman aşımı ile ilgili hükümlere yer vermek
anlamlı olmayacaktır.
When a choice of law is made in a contract, it will not be meaningful to include
provisions regarding the statute of limitations.
Taraflar seçtikleri hukukun zaman aşımı kurallarına uymakla mükelleftirler .
The parties are obliged to comply with the statute of limitations of the law they have
chosen.

35. Yürürlülük Tarihi /Effective Date

Sözleşmenin hangi andan itibaren yürürlüğe gireceğinin de sözleşmede belirtilmesi gerekir.
The date from which the contract will enter into force must also be specified in the
contract.
Hazırlar arasında yapılmayan bir sözleşmede, taraflardan biri sözleşmede bazı değişiklikler
yaparak sözleşmeyi imza ederse bu değişiklikler karşı taraf açısından sorun yaratmaması için,
“bu sözleşme taraflarca imzalandığı anda iki taraf için de bağlayıcı olur” şeklindeki ifadelerin
kullanımından kaçınılmalı, bunun yerine “bu sözleşme (satıcı/alıcı)’nin şartları
değiştirmemesi, çıkarma ve ekleme yapmaması kaydıyla (satıcı/alıcı) tarafından imzalandığı
tarihten itibaren her iki taraf için bağlayıcı olacaktır” şeklindeki bir yürürlük maddesiyle
bitirilmelidir [134] .
If one of the parties signs the contract by making some changes in the contract, which is
not made between the drafters, the use of expressions such as "this contract will be
binding on both parties as soon as it is signed by the parties" should be avoided, instead
of "this contract (the seller / the seller / Provided that the buyer) does not change the
terms, remove or add, it will be binding for both parties from the date it is signed by the
(seller/buyer)”.

36. Tarafların İmzası /Signature of the Parties

Sözleşmenin taraflar arasında geçerli olabilmesi için taraflarca imzalanmış olmalıdır.
In order for the contract to be valid between the parties, it must be signed by the parties.
Başka bir deyişle sözleşmenin varlığı ancak taraflarca imza edilmesine bağlıdır.
In other words, the existence of the contract depends only on its signature by the parties.
Taraflara imza konusunda tavsiye edilecekler şunlardır.
Recommendations to the parties for signing are as follows.
Eğer sözleşme birden fazla sayfadan oluşuyorsa, sadece son sayfa değil tüm sayfalar sözleşme
ile sorumluluk altına giren tüm taraflarca imzalanmalıdır.
If the contract consists of more than one page, all pages, not just the last page, must be
signed by all parties under the contract.
Genellikle sözleşmeler alıcı ile satıcı arasında imzalanan metinlerdir.
Generally, contracts are texts signed between buyer and seller.
Fakat bazen bir sözleşmede aracı kişiler, komisyoncular, acenteler veya üçüncü kişiler de
sorumluluk altına girebilirler.
However, sometimes intermediary persons, brokers, agents or third parties may also be
liable in a contract.
Bu gibi durumlarda sözleşme ile sorumluluk altına giren herkesin sözleşmede imzasının
bulunması faydalıdır.
In such cases, it is beneficial to have the signature of everyone who is under contractual
responsibility.
Sadece satıcı ve alıcının imzasının bulunduğu diğer sorumluluk altına giren kişilerin
imzalamadığı sözleşmelerde ihtilaf çıkma riski yüksektir.
There is a high risk of conflict in contracts signed only by the seller and the buyer and
not signed by other persons under responsibility.
Sözleşmeyi imzalayan her kişinin kimi temsil ettiğinin belirlenebilmesi için, imzalarının altına
mutlaka isimleri de yazılmalı, tüzel kişilik adına imza atılıyorsa bu kişi ile tüzel kişi
arasındaki ilişki ifade edilmeli ve her imzanın yanına tarih de atılmalıdır.
In order for each person signing the contract to be able to identify who they represent,
their names must be written under their signatures. If the signature is signed on behalf
of a legal entity, the relationship between this person and the legal entity should be
stated and the date should be placed next to each signature.
Bir sözleşmenin hangi tarihten itibaren tarafları bağlayacağının tespiti o sözleşmedeki
imzanın yanındaki tarihten belli olur.
The determination of the date from which a contract will bind the parties is determined
by the date next to the signature in that contract.
Bu bakımdan imzalanan her türlü belgede imza ile birlikte tarih de atılması unutulmaması
gereken ilkelerden birisidir.
In this respect, it is one of the principles that should not be forgotten that every
document signed should include a date along with the signature.
Gelişmiş ülkelerinde düzenlenen her türlü belgenin imza sütunu ile aynı hizada tarih formatı
da bulunmaktadır. (Örn. İmza:…………….. ……………………… Tarih: …./…/200…)
There is also a date format aligned with the signature column of all kinds of documents
issued in developed countries.
(Ex.Name:…………Signature:………………….. Date: …./………../2022)

IV. SONUÇ / CONCLUSION

Görüldüğü gibi dış ticaret birçok riski içerdiğinden ithalat ve ihracat işlemleriyle uğraşmak
özel bilgi ve çok dikkat gerektirmektedir.
As can be seen, dealing with import and export transactions requires special knowledge
and attention, since foreign trade involves many risks.
Uluslararası ticarette başarılı olmanın ilk basamağı iş yaptığın kişiyi iyi tanımaktan ve tüm
risk ihtimalleri düşünülerek hazırlanmış bir sözleşme yapmaktan geçmektedir.
The first step to be successful in international trade is to know the person you do
business with and to make a contract that is prepared considering all risk possibilities.
Gerek uluslararası ticari sözleşmeler gerekse diğer sözleşmelerde çoğunlukla sözleşme metni
satıcı tarafından önceden matbuu olarak hazırlanmış ve sözleşmedeki bütün şartlar satıcı
lehine düzenlenmiştir.
In both international commercial contracts and other contracts, the text of the contract
is mostly prepared by the seller in pre-printed form and all the conditions in the
contract are arranged in favor of the seller.
Alıcı, sözleşmede bulunan bütün şartlar ve kullanılan terimler konusunda tam bir uyum içinde
değilse, böyle bir sözleşmeyi imzalamamalıdır.
The buyer should not sign such a contract unless he/she/it is in full agreement with all
the terms and terms used in the contract.
Bu nedenle, sözleşme çok dikkatli okunmalı ve alıcı tarafından anlaşılamayan veya her iki
tarafça farklı yorumlanacak ifadeler mevcutsa, bu ifadelerin değiştirilmesi veya daha açık ve
anlaşılır bir şekilde yazılması sağlanmalıdır.
For this reason, the contract should be read very carefully and if there are expressions
that cannot be understood by the buyer or that will be interpreted differently by both
parties, these expressions should be changed or written in a more clear and
understandable way.
Ayrıca, taraflar, sahip oldukları hak ve yükümlülükleri sayarken ortaya çıkacak metnin
birbiriyle çelişecek maddelerden oluşmamasına özen göstermek zorundadırlar.
In addition, the parties must take care that the text that will appear when enumerating
their rights and obligations does not consist of contradictory articles.
Yine unutulmamalıdır ki, her ne kadar dikkatli olunursa olunsun, uluslararası ticari
sözleşmelerde uyuşmazlık çıkması muhtemeldir.
Again, it should not be forgotten that, no matter how careful one is, it is possible that
there will be conflicts in international commercial agreements.
Önemli olan, ileride ortaya çıkabilecek risklerin mümkün olabildiğince sözleşmenin
hazırlanması aşamasında önüne geçilebilmesidir.
The important thing is to prevent future risks as much as possible during the
preparation of the contract.
Bunun için, sözleşmeler ya uluslararası ticaret konusunda uzmanlaşmış bir hukukçu
tarafından hazırlanmalı veya en azından sözleşmeyi imzalamadan önce bu sözleşme, uzman
bir hukukçuya gözden geçirilmelidir.
For this, contracts should either be prepared by a lawyer specialized in international
trade or at least this contract should be reviewed by a specialist lawyer before signing
the contract.
Hukukçular genelde risk almayı sevmezler (sevseler hukukçu değil iş adamı olurlardı) ve
bütün ihtimalleri hesaba katmak için eğitilirler.
Lawyers generally do not like to take risks (if they did, they would be business people,
not lawyers) and are trained to take all possibilities into account.
Bundan dolayı da tartışma ve şüpheye yer bırakmayacak şekilde her ihtimali göz önüne alır ve
açık ve net ifadeler kullanarak ileride çıkabilecek uyuşmazlık noktalarını ortadan kaldırırlar.
For this reason, they take into account every possibility in a way that leaves no room for
discussion and doubt, and they eliminate the points of disagreement that may arise in
the future by using clear and concise statements.
Ancak, bir sözleşmenin maddeleri ne kadar açık ve kesin olursa olsun, bu sözleşme
maddesinin yorumlanması gerektiğinde, bunun yorumunun bir kez daha yorumcuya bağlı
olduğu da unutulmamalıdır.
However, no matter how clear and precise the articles of a contract are, it should not be
forgotten that when this contract clause needs to be interpreted, its interpretation once
again depends on the interpreter.
Sözleşmelerin hazırlanmasında bir hukukçu ile birlikte çalışmak ek bir masrafı gerektirebilir;
ama tarafları yarın mahkeme masraflarından, zaman ve para kaybından, belki de iflasa
sürükleyebilecek riskli ortamlardan kurtaracaktır.
Working with a lawyer in the preparation of contracts may entail an additional expense;
but it will save the parties tomorrow from court costs, loss of time and money, and risky
environments that may lead to bankruptcy.
Asıl olan, problem çıktıktan sonra değil, çıkmadan önce onu önleyebilmektir. Bunun için
ticaret ve iş hayatını düzenleyen kanunlar ve uluslararası iş hukuku hakkında bilgili, ithalat-
ihracat meselelerinde uzman bir hukukçudan mutlaka yardım alınmalıdır.
The main thing is to be able to prevent the problem before it occurs, not after it occurs.
For this, the help of a lawyer who is knowledgeable about the laws regulating trade and
business life and international labor law and who is an expert in import-export issues
should definitely be sought.
Zira “dış ticaretle ilgili bu kadar çok ve sürekli değişen düzenlemelerin bilinmesinin mümkün
olamayacağı” şeklindeki beyanların hiçbir şekilde mazeret teşkil etmeyeceği asla gözden uzak
tutulmamalıdır.
Because it should never be overlooked that statements such as "it is not possible to
know so many and constantly changing regulations regarding foreign trade" will in no
way constitute an excuse.