Yunit 4: Mga napapanahong Isyung Lokal at kahirapan, paglawak ng agwat sa pagitan ng

Nasyonal mayayaman at mahihirap, paglala ng

kriminalidad at iba pa. Sa ganitong diwa, ang
CORONA VIRUS
tao, ang mamamayan, estudyante ay
March 13, 2019 – nagsimula ang corona virus
obligasyong sipatin ang sanhi at bunga ng
Mask ang nagpoprotekta sa pagbabago ng daigdig.
atin
Isa sa mga pinakamalubhang suliranin ng
Ang Coronaviruses ay isang malaking mga Pilipino ang mga usaping pang-ekonomiya.
pamilya ng mga virus na maaaring magdulot ng Saklaw nito ang mga suliraning gaya ng
sakit mula sa karaniwang sipon hanggang sa kahirapan, agwat ng mayaman at mahirap,
mas malubhang sakit tulad ng Middle East migrasyon, at disempleyo. Ang maraming
Respiratory Syndrome (MERS-CoV) at Severe suliranin ng ating lipunan sa kasalukuyan ay
Acute Respiratory Syndrome (SARS-CoV)Ang pawing mga mauugat sa anyo ng ating
bagong coronavirus (nCoV) ay isang bagong uri sistemang ekonomikoAyon sa ibang
na hindi pa nakilala sa mga tao. Maraming mga ekonomista, bawat pasya ng mga mamamayan
coronavirus ang natural na nakakahawa sa mga at ng mga pamahalaan ay ginagabayan ng
hayop, ngunit ang ilan ay maaari ring kanilang pag-unawa sa mga usaping pang-
makahawa sa mga tao. ekonomiya

- Ayon sa mga eksperto ay nakukuha sa

pagbahing at pakikipagugnayan. MAging
Sistemang Ekonomiko ng Pilipinas sa
sa pghawak at paghipo sa mga bagay
Kasalukuyan
tulad ng lamesa, upuan, o kung saan
Sistemang Ekonomiko
saan pa.
- Mahalagang maunawaan sistemang
ekonomiko ang ng Pilipinas upang
BILANG ISANG MAG-AARAL PAANO
malaman ang puno't dulo ng problema sa
BINAGO NG PAGKAKAROON NG
bansa
PANDEMYA ANG IYONG BUHAY?
- Ang Pilipinas at nanatiling suplayer ng
- Hindi agad makasabay sa takbo ng pag- hilaw na materyales, produktong
aaral from f2f to mediadong ugnayan pangkonsumo nakaraniwa'y semi-
kung saan ay nangangapa pa tayo kung manupaktura lamang at manggagawa ng
paano ituturo ang leksyon at kung paano US at ibang mauunlad na bansa ang
ibibigay ang mga activities. Kung saan Pilipinas.
wala oang kasiguraduhan kung paano - Ineeksport din ng bansa ang tubo ng mga
ipapadala yung mga arailn o Gawain dayuhnang korporasyon dito sa Pilipinas,

- Quality time sa pamilya, bawal lumabas gayundin ang bahagi ng tubo ng mga

ang menor, may quarantine pass. lokal na korporasyon na may kasosyong

Limitado. dayuhan
- Tumatanggap naman ng puhunan,
Kaakibat ng modernisasyon ang pagsulpot
utang, at makinarya o teknolohiya ang
ng maraming suliranin tulad ng pagkawasak ng
Pilipinas mulas sa ibang bansa
kalikasan, paglobo ng populasyon, pagtindi ng
 o Ganoon pa man ay gumagawa pa tinatanggap ng mga magsasaka mula sa
rin ng paraan ang mga namumuno kita ng hacienda
sa bansa para mapaunlad ang o Ang mga mayayaman ay lalong
Pilipinas. AT bilang mamayan ng yumayaman dahil halimbawa
bansa ay responsibilidad natin na nagkaroon sila ng pera, para lalo
tumulong sap ag-unlad ng ating itong lumaki ay iinvest nila ito.
bansa. Tulad ng pag-iivest sa lupa, kung
saan sa paglipas ng panahon o
taon ay lalaki na ang halaga ng
Kahirapan sa Pilipinas
lupa.
Isang isyu o problem ana hindi pa - Sa kabila ng libreng edukasyon,
nasosolusyunan at palala pa ng palala. napakarami pa ring Pilipino ang hindi

NABANGGIT NA ANG EDUKASYON AY SUSI nakakapag-aral. Halos 4 na milyong

SA KAHIRAPAN, PAANO MO GAGAMITIN kabataan edad 6 - 24 ang hindi nag aaral

ANG IYONG NATAPOS UPANG kahit libre na ang pag aaral sa mga

MABAWASAN ANG PROBLEMA TUNGKOL pampublikong unibersidad sapagkat

DITO? wala paring sapat na pondo para sa mga

baon at gamit. Nagreresulta ito ng
- Magbabahagi ng kaalaman di lamang sa
mababang bilang ng mga proffesionals at
mga kakilala bagkus sa mga
nakakapagpapababa ng ekonomiya ng
nangangailangan ng tulong pagdating sa
bansa.
edukasyon
o Kahit may mga libreg institusyon
Sanhi at Bunga ng Kahirapan na ay hindi pa rin masasabi na
- Sa kabila ng saganang likas na yaman libre lahat, spagkat naamasahe,
ng bansa, tila kataka-taka ang pag-iral ng bumibili pa ng mga gamit,
kahirapan sa Pilipinas. Gaya ng ulat ni kumakain, at ang gadgets. Kung
Bertelsmann Foundation (2014), isang kaya’t di natin majujudge ang
institusyong nakabase sa Germany, ang isang to kung bakit di siya
kontrol ng mga iilang pamilyang elite sa nakapagaral. Pero napakarami
politika at ekonomiya ng bansa ang din naman ng scholar na
pangunahing hadlang sa pag-unlad nito ibinibigay o inihahandog sa tin,
at sa paglutas sa kahirapan ng mga kung saan may CHED, kay
mamamayan nito. governor, kay mayor,
- Sa kasalukuyan, konsentrado pa rin sa congressman, kay bokal na kung
kamay ng iilang pamilya ang malaking saan kung ikaw talaga ay
porsiyento ng mga lupain sa pursigido na makapagtapos o
PilipinasNananatiling walang sariling makapag-aral o makuha ang
lupa ang mayorya ng mga magsasaka. kursong pinapangarap ay
Ang mga asendero lamang ang gagawin mo talaga ang lahat para
yumayaman sa ganitong sistema maabot mo ito kahit ikaw ay
sapagkat maliit lamang ang bahaging walang wala.
 - Dahil sa kahirapan tumataas din crime pwede mong iapply ang may matutunan
rate at karahasan sa lipunan at iba't ka, maging positibo man yan o negatibo.
ibang mga grupo ang nabubuo upang d. mababang pagtingin sa sarili
labanan ang umiiral na kalakaran. - kawalan ng kumpyansa sa sarili kung
o tulad na lang ng halimbawa na saan yung mga bagay na akala mong
sasabihin na kung kaya hindi mo kayang gawin na makatutulong
nagnanakaw ay dahil sa sa iyong trabaho ay kaya mo naman
kahirapan. Wala kaming pala.Di mo lang sya tinatry.
pangkain, pangsustento, di
Sa pananaw naman ng istrukturang
naming nabibili ang gusto naming, panlipunan, nakikita ng tao ang kanilang
gayun din kaya kami nagbebenta pagkasadlak sa kahirapan ay bunsod ng
ng mga drugs, pinagbebenta sistemang pang ekonomiya na lalong pinaiigting
naming ang aming sarili. Ito ang ng kakulangan sa kanilang kita.
pumapasok sa crime rate bunga
Sa pag-aaral ni Dr. Bartle Phil (n.d.) na
pa rin ng kahirapan kaya di
isinalin ni Vitan III. Dionisio, kanyang inisa-isa
natatapos o di nasosolusyonan
ang limang malalaking sangkap ng kahirapan
ang ganitong crime rate o ating
na kinabibilangan ng mga sumusunod:
nararanasan.
a. kawalan ng kaalaman
Dalawa ang teorya na may kaugnayan sa
b. Sakit
kahirapan. Ang mga ito ay ang mga
- May mga tao na simula pa lamang
sumusunod:
pagkaanak o pagkasilang sa kanila ay
1. indibidwalistiko sadyang may sakit na, na kung saan
2. isruktural kahit gustong gusto nilang magtrabaho
Sa indibidwalistikong pananaw, ang ay talagang di nila kayang
kahirapan ay isinisisi sa indibidwal na makapagtrabaho.
kakayahan na pagbangon sa kahirapan katulad c. Kawalang pagpapahalaga
ng: -hindi pinahahalagahan ang mga bagay
na kaya nila
a. katamaran
d. Hindi mapagkakatiwalaan
-may tao sadyang tamad
e. Pagiging palaasa
b. kawalan ng sapat na edukasyon
- hindi nakapagtapos kung kaya’t iniisip na
Unemployment o Kakulangan ng Trabaho
hindi talaga sya makakapagtrabaho
c. kamangmangan Isa pang sanhi ng kahirapan sa bansa ang
- hindi naniniwalang may taong mataas na antas ng disempleyo o
mangmang o walang alam, pagkat sa unemployment at mataas na antas ng
pamilya pa lamang ay may maari ka nang kakulangan sa trabaho o underemployment.
matutunan. Oo di sapat maaring di Direktang sanhi ng kahirapan ang disempleyo at
maituro s aiyo ang pagsulat o pagbasa underemployment dahil hinahadlangan ng mga
ngunit sa pangaraw-araw na buhayna ito ang pagkakaroon ng mga mamamayan ng
sapat na kita upang sila'y mabuhay at lagpas pa
rito ay magtamasa ng mga oportunidad sa pag- - Malaking porsyento ng mga Pilipino ay
unlad. mga magsasaka at mga nag- aalaga ng
hayop. Tinatayang 60% ng lupang
- Syempre kaya nagkakaroon ng
pinagsasakahan ay hawak ng mga
kahirapan dahil walang trabaho na kung
mayayamang pamilya na bumubuo
saan may tao naman talaga na gustong
lamang sa 13% ng populasyon kaya
magtrabaho pero hindi makapagtrabaho
naman halos 7 sa 10 magsasaka ang
kasi ng napakarami ng requirements,
walang kanilang sariling lupang
gayundin ay napakataas din ng
mapagsasakahan
standards. May pagkakataon naman ng
may mga kumpanya o mga tao na talaga Modernisasyon ng Agrikultura
naming gahaman o hindi iniidip yung Ito ay ang proseso ng pagpapaganda ng kalidad
nararamdaman o dinadanas ng isang tao ng agrikultura ng bansa sa pagtatanim ng mga
na kung saan ibinibigay naman nya yung hybrid crops na mas matibay at mas madami
lahat ng kanyang makakaya, effort sa ang ani. Ito ay magtitiyak ng pagiging self-
kanyang tabaho para maging maganda
sufficient ng Pilipinas at makakapagpataas ng
ito, mapabuti, anong ginagawa ng
ekonomiya ng bansa
nakatataas, o ng may ari ng
Makabansang Industriyalisasyon
pinagtatrabahuhan, ay hindi ibinibigay
yung tamang Karapatan o yung tamang Ito ay ang pagtatayo ng industriyang Pilipino na
sweldo kumbaga. makakapagbigay trabaho sa mga mamamayan
at magsu-suplay ng mga kakailanganin ng
bansa
ANO-ANO ANG MGA PANGUNAHING
DAHILAN O SANHI NG PAGKAKAROON NG
UNEMPLOYMENT? Ang Konsepto ng Sustentableng Kaunlaran

Sa panahon ngayon, maraming mga - Dapat limitahan o kaya'y higpitan ang

nangingibang bansa upang matustusan ang aktibidad ng mga korporasyon na
pangangailangan ng kanilang pamilya. Sanhi ito sumisira ng kalikasan para maisalba ito
ng kakulangan sa paglinang ng gobyerno sa - Dati-rati, lalo na sa mga unang dekada
mga ibat ibang sektor tulad ng agrikultura at ng industriyalisasyon sa Europea, tubo at
industriya sa bansa. paglago lamang ng ekonomiya ang
sinusukat ng mga ekonomista at
tagabalangkas ng patakaran.
Paano ito masusulusyonan? - Gross Domestic Product ng bansa. at
- Reporma sa lupa average na kita ng mga mamamayan
- Modernisasyon ng Agrikultura ang sinusukat at hindi ang impact ng mga
- Pambansang Industriyalisasyon industriya sa kalikasan
- Ang magandang kinabukasan ay
Reporma sa Lupa
nakasalalay sa pagpapanatili ng isang
- Matagal ng suliranin ng mga Pilipino ang
sustentableng ekonomiya na hindi
kakulangan ng isang maayos na reporma
nakakasira o kaya'y limitado lamang ang
sa lupa
impact sa kalikasan
 - Ang kapakanan ng sangkatauhan at
kapakanan ng kalikasan
magkarugtong at hindi mapaghihiwalay.
- Ang tunay na kaunlaran ay kinakailangan
hindi lamang makatao
makakalikasan din.
- Ginamit ng UN sa Human Development
Index kung saan sinusuri ang pagiging
sustentableng uri ng pamumuhay ng
mga tao sa bawat bansa, ang epekto ng
mga ekonomikong aktibidad ng tao sa
kalikasan, lagpas pa sa pagsusuri sa
makroekonomiko na datos na may
kaugnayan sa simpleng paglago ng GDP.
Mga Hamon ng Sustentableng Kaunlaran
MABILIS NA PAGLOBO NG POPULASYON
Isa sa mga hamon sa sustentableng kaunlaran
ang mabilis na paglobo ng bilang ng populasyon
at kasabay nito ay gayundin ang bilis ng paglaki
ng pangangailangan ng bawat tao para
mabuhayGaya ng pangagailangan sa pagkain,
inumin at iba pa
KAHIRAPAN
Hindi masosolusyunan ang kahirapan kung
hindi gagamitin ang likas na yaman ng daigdig.
HINDI MAAYOS NA ALOKASYON
DISTRIBUSYON NG MAPAGKUKUNAN
Ilan sa halimbawa nito ay ang mga bansa na
may labis na dami ng produkto at hindi
naibabahagi nang maayos sa iba pang bansa
KONSUMERISMO
Labis na pagkonsumo sa iba't ibang produkto
lagpas sa kinakailangan
BALANSENG PAGGAMIT SA KALIKASAN
ay Bahagi ng sangkatauhan ang kalikasan
kundi Ang patuloy na pag-unlad ng ekonomiya
(economic sustainability) ay maaaring
kasangkutan ng pagpapaunlad ng kalidad ng
buhay ng nakararami subalit nangangailangan
ng pagbabawas ng konsumo ng kalikasan
(Brown 2011). Sinabi ni Dyllic (2002), na ang
mga usaping patuloy na pagpapaunlad
(sustainable development) ay nakabatay sa
mga pagpapalagay na kailangan ng lipunan na
mapangalagaan ang talong uri ng
pamumuhunan (ekonomiya, lipunan, at likas na
yaman) na maaaring walang katumbas o hindi
kayang palitan at ang paggamit dito ay hindi
kayang iwasan.
Yunit 4: Mga napapanahong Isyung Lokal at
Nasyonal
Ikalawang Bahagi
Climate Change
Global Warming
Greenhouse Gas Emission
-gaya ng sustensableng kaunlaran konektado
sa kalikasan ang climate change. Bukang bibig
na ng tao ang climate change. Kung tutuusin
O
pabagobago naman talaga ang klima. Bunsod
ng Global Warming nagiging masidhi at wala
nang pardon ang mga pagbabago sa klima ng
mga nakaraang dekada. Global Warming ang
itinuturong dahilan ng pagbabago sa ating
kilma. Ang pagtaas na ito ng ating temperature
ay bunga ng pagtaas ng greenhouse gas
emission sa ating atmospera sa mga nakalipas
na dekada dahil sa industrialisasyon na ngayon
ay mauunlad na bansa sa kanluran at mga uu-
muusbong na bansa sa silagan. Greenhouse
gas ay nakakahadlang sa pagsingaw ng init na Change. Nagbibigay diin sa
kung saan na dulot ng araw. gampanin ng LGU kung saan ito
ay mahalaga sapagkat ito rin ang
mga pangunahing unit ng
Ang Hamong Kaugnay ng Climate Change
pamahalaan na agad
- Malawak at masaklaw ang epekto ng makatutugon sa pangunahing
climate change sa iba't ibang aspekto ng pangangailangan ng mga
pamumuhay ng mga mamamayan sa mamamayn sa oanahon ng
buong daigdig. Higit na ramdam at kalamidad na dulot o pinalala ng
tuwiran ang epekto ng climate change sa Climate Change.
aspektong pang-ekonomiya.
- Isa pang suliraning ekonomiko na dulot - National Climate Change Action Plan
ng climate change ay ang posibleng (NCCAP)
pagbagal ng paglago ng ekonomiya ng o Sumasaklaw sa 7 prayoridad na
mundo kapag ganap nang ipinatupad nakaangkla sa mga pangunahing
ang mga kasunduan sa paglimita sa kahinaan ng ating bansa kaugnay
greenhouse gas emission ng mga bansa ng Climate Change
▪ Siguridad sa pagkain
▪ Kasapatan ng supply ng
Tugon ng Pilipinas sa Climate Change
tubig
- Ang pagbabago ng klima ay isinisisi sa ▪ Seguridad ng tao
pagtaas ng green house gases na siyang ▪ Sustentableng enerhiya
nagpapainit sa mundo ▪ Mga Industriya at
- Sinasabing ito ay nagbubunga ng sakuna serbisyong Climate smart
tulad ng baha at tagtuyot na dahilan ng ▪ Paglinang ng kaalaman at
kamatayan ng sakit ng tao. kapasidad
- Batas Republika Bilang 9729 o Climate
Polusyon
Change Act of 2009
o Climate change commission sa isang uri ng gawain na pinadudumi at sinisira

ilalim ng tanggapan ng Pangulo. ang lupa, tubig, hangin, bayan, at atmosphere

Tanging ahensya ng gobyerno na gamit ang mga dilikado at nakasisirang sangkap

magtatakda ng mga patakaran na o maling pamamaraan

magsisilbing mga tagapagugnay, Tatlong Uri ng Polusyon

tagamonitor, at maging taga suri
1. Polusyon sa Tubig
sa mga aktibidad ng pamahalaan
2. Polusyon sa Hangin
kaugnay ng Climate change.
3. Polusyon sa Lupa
Actinasyon ng mga local
• Ang polusyon sa hangin ay ang mga
government units at LGU’s bilang
usok na nag mumula sa mga pabrika at
ahensya ng pamahlaan na
mga iba't ibang bagay na sinusunog na
magiging pangunahing
sumasama sa hangin at nagiging resulta
tagapagpatupad ng mga planong
sa pagka sira ozone layer. ng ating
hakbang kaugnay sa Climate
 • Ang polusyon naman sa lupa ay ang pinuputol kasabay ng pagtatanim
mga dumi at kalat ng mga basura ng bagong binhi o bagong puno.
galing sa mga mamamayang - Ayon sa datos ng DENR, tatlong- kapat
iresponsable at walang disiplina. ng archipelago ang kagubatan sa
• Ang polusyon sa tubig ay ang mga Pilipinas. Noong 1988, isang-kapat na
dumi na nangagaling sa pabrika, mga lamang ng bansa ang kagubatan
basurang itinatapon sa tubig, at mga - Kapansin-pansin na malaking-malaki
dumi galing sa kanal ang nabawas sa kagubatan ng bansa
mula noong 1950 hanggang 1990,
panahong talamak ang pagtotroso dahil
Pagmimina sa Pilipinas: Sanhi ng Pagkasira
sa mataas na demand sa mga
ng Kalikasan, Pakinabang para sa Iilan
materyales na pang-eksport
Bunga ng Pagmimina o Tinatransform sa modernong
lipunan o pamayanan ang
• Maraming suliraning panlipunan at
kagubatan
pangkalikasan ang dulot ng pagmimina
isa na rito ang dislokasyon ng mga - Bunga ng malawakang pagkawasak ng

katutubong mamamayan, pinalalayas sa mga kagubatan, ang maraming lugar sa

Pilipinas mula sa Marikina Valley at
kanilang lupang ninuno o kaya naman
dahil ng mga aksidenteng dulot ng Rodriguez, Rizal sa Luzon, hanggang sa

minahan. Davao City sa Mindanao, ay nawalan na

ng natural na proteksiyon sa bagyo at
• Ayon sa Philippine Rural Recontruction
pagbaha. Gayundin, nagdudulot na ng
Movement, ang pagmimina ay
pagguho ng lupa sa ilang lugar ang
nagdudulot ng pagkawasak ng natural na
malawakang deforestation. Bukod dito,
habitat o tirahan ng mga hayop,
maraming species ng hayop ang
pagkalason ng mga ilog at
nawawalan ng tirahan bunsod ng
kontaminsayon ng lupa na dulot ng mga
deforestation
tumgatagas na kemikal sa minahan.
Nagdudulot din daw ito ng polusyon sa
hangin tulad ng alikabok, methane at iba Basura, Baha at Iba Pang Problema
pa.
- Hindi na bago sa mga Pilipino ang ideya
na ang kaunlaran ay nagdudulot ng
Deforestation, Mabilis na Urbanisasyon at pagkasira ng kapaligiran
Iba pa - Sa MRF(Material Recovery Facility) ay
agad na maihihiwalay ang mga maaari
- Isa pa sa mga suliraning pangkalikasan
pang pakinabangan sa mga basura na
sa bansa ang pagkalbo sa mga
dapat nang itapon.
kagubatan o deforestation.
- Waste Management - paglilimita,
o Pilit inuubos ang puno sa
pagbabawas o kaya'y wastong
kagubatan, kung saan dapat yung
pagtatapon ng basurang likido at solido
matatandang puno lamang ang
na naglalayong panitilihin ang kalinisan
ng kapaligiran
 Bukod sa wastong pagtatapon ng basura, - Sa paaralan, globalisasyon ang
ang paglilimita at pagbabawas ng basura ay pangunahing dahilan na nagtutulak sa
bahagi rin ng waste management. Ang pagkakaroon ng mga student at faculty
dalawang prosesong ito'y mabisang exchange program.
naipatutupad sa pamamagitan ng kampanyang - Ang globalisasyon ay kung paano
reuse, reduce, recycle o kampanya ng muling nagiging global o pangbuong mundo ang
paggamit o paghahanap ng mapaggagamitan mga lokal o pampook o kaya
sa mga bagay na inaakalang patapon na, pambansang mga gawi o paraan. Sa
pagbabawas ng basura, at pagrerecycle o madaling salita, ginagawang
pagpoproseso ng basura upang muli itong magkakasama sa buong daigdig.
magamit. Tungkol ito sa ekonomiya at kalakalan,
teknolohiya, politika, at kalinangan o
kultura. Magkakaiba ang pananaw at
Komunikasyon at mga Suliraning Lokal at
damdamin ng mga tao ukol sa
Nasyonal
globalisasyon: may mga nag-iisip na
- Mahalaga ang papel ng komunikasyon, nakatutulong ito sa lahat ng mga tao,
ang pakikipagtalastasan sa habang may mga nag-iisip na
paglalarawaan, pagtalakay at paghanap nakapipinsala ito sa ilang mga tao.
ng mga solusyon sa mga problema ng
ating komunidad at ng buong bansa. Tatlong uri ng Globalisasyon
1. Politikal na globalisasyon - ang pag-
uugnay ng mga bansa sa pamamagitan
- Mahalaga ang kasanayan sa
ng mga politikal na usapin at
komunikasyong Filipino sa
kooperasyon;
pagbabahanginan ng salaysay at
2. Sosyal na globalisasyon - tumutukoy
karanasan sa iba't ibang pangkat sa mga
sa malayang pakikipagkomunikasyon at
komunidad na ating kinabibilangan.
interaksyon ng mga tao mula sa iba't
ibang mga bansa; at ang
YUNIT 5
3. Ekonomik na globalisasyon - ang pag-
MGA NAPAPANAHONG ISYUNG LOKAL AT
uugnay ng mga bansa sa pamamagitan
NASYONAL ( IKALAWANG BAHAGI)
ng mga ekonomik na usapin at
kooperasyon.
GLOBALISASYON : ISANG DEPINISYON
GLOBALISASYON – ay tumutukoy sa proseso
POSITIBO AT NEGATIBONG DULOT NG
ng malayang pagpapalitan ng mga produkto,
GLOBALISASYON
kultura , at kaalaman ng mga bansa.
- Positibong epekto ng globalisasyon.
- Hindi lamang produkto, kultura at
Sa pamahalaan, nagkakaroon ng
kaalaman ang maaaring ibahagi at
pagkakaisa ang mga bansa.
ipagpalitan sa ilalim ng globalisasyon.
- Nagkakaroon din ng demokrasya sa mga
Inaasahang ang mga tao ay
komunistang bansa.
magtatamasa rin ng mobalidad sa
- Negatibong epekto ng globalisasyon.
panahong ito.
Sa pamahalaan, maaaring
 panghimasukan ng ibang bansa sa mga - Ipinanukala ni Senador Miriam Defensor-
isyu at desisyon ng pamahalaan at Santiago ang Senate Bill 1779 noong
lumaganap ng terorismo. 2007.
- Ayon sa nasabing panukalang batas,
MIGRASYON Problema o Solusyon? maraming ulat mula sa Philippine
- Isa sa mga bunga ng kahirapan sa bansa Overseas Employment Administration
ang migrasyon. Ang migrasyon ay (POEA), Overseas Workers Welfare
maaari rin namang maganap sa loob ng Administration (OWWA) at mga Non-
bansa lamang. Government Organizations (NGO), ang
- Sa ganitong sitwasyon, ang mga nagpapatunay na ang mga suliraning
mamamayan mula sa mas mahihirap na gaya ng “pumalyang kasal (broken
lugar (gaya ng mga lugar na rural) ay marriages), adiksyon sa droga,
lumilipat sa mga relatibong mas imoralidad sa seks, krimen,
mauunlad na lugar (gaya ng mga lugar pagpapakamatay o mga psychological
na urban) kung saan inaakalang mas breakdowns” ay maiuugnay “sa
madaling makakuha ng trabaho. pangmatagalang paghihiwalay ng mga
- Ang malaking remittance ng mga OFW mag-asawa at ng kanilang mga anak” na
ay nagsisilbing salbabida ng sisinghap- malinaw na bunga ng migrasyon.
singhap na ekonomiya ng bansa, ngunit - Pinigilan at binansot nito ang pag-unlad
ito’y itinataguyod habang kinalilimutan ng mga industriya sa Pilipinas sapagkat
ang sektor ng industriya na may nahirati na ang gobyerno sa pagdepende
potensyal ding mag-ambag sa paglago sa remittance.
ng ekonomiya.
- Mas nagbebenipisyo ang mga bansang Mga Isyung Politikal
pinagtatrabahuhan ng mga OFW kaysa - Ang politika ay mula sa sa salitang
Pilipinas, dahil ang bawat migranteng Griyegong politikos, nangangahulugang
Pilipino ay katumbas ng nawalang skilled mula, para, o may kinalaman sa mga
na manggagawa at propesyunal. mamamayan, ay ang proseso o
pamamaraan ng paggawa ng pasiya sa
Mga Panlipunang Epekto ng Migrasyon pandaigdigan, sibiko, o indibidwal na
- Sa isang pananaliksik na pinondohan ng nibel. Bagaman kadalasang iniuugnay
Friedrich Ebert Stiftung (FES), inisa-isa ang politika sa pamahalaan, maaari ring
ni Alcid (c. 2005) ang napakaraming pagmasdan ito sa lahat ng interaksiyon
panlipunang epekto ng migrasyon tulad ng grupong pantao kabilang ang
ng “exodus ng mga nars, kasama na ang pangkalakal, pang-akademya, at
mga dating doktor,“ bagay na panrelihiyon.
inaasahang “hahantong sa malubhang - Maraming suliranin sa ating bansa gaya
krisis sa sistemang pangkalusugan...“ ng ng katiwalian at ang mga dinastiyang
bansa, “de-skilling ng mga politikal ay malinaw na mga suliraning
propesyunal...” at ang negatibong impact politikal. Ang mga rebelyon, bagama’t
ng migrasyon sa mga pamilyang Pilipino, isang suliraning ekonomiko, ay
lalo na sa mga bata." maituturing na kaugnay rin ng mga
 isyung politikal dahil malinaw na may
ugnayan din ang sistemang ekonomiko
at sistemang politikal ng bansa.
Kontemporaryong Sistemang Politikal ng
Pilipinas
- Noong Hulyo 4, 1946 ay ipinahayag ng
mga Amerikano ang diumano’y wakas ng
kanilang okupasyon ng Pilipinas ngunit
ayon sa ilang mga mamamayan, ang
mga tanikala ng kolonyalismo
makikita pa rin sa kontemporaryong
sistemang politikal ng bansa.
- Maging ang mga patakarang ekonomiko
tulad ng pagmamay-ari sa mga minahan
ay impluwensyado rin ng mga dayuhan.
- Ang pagiging elitista ng kasalukuyang
sistemang political ay kitang-kita pa rin.
- Kapansin-pansin na malaking porsyento
ng mga posisyong ehekutibo
lehislatibo sa antas lokal o nasyonal man
ay kontrolado ng mga prominenteng
angkan o dinastiyang politikal.
Mga Porma ng Korapsyon
- Sa simpleng pagpapahayag, katiwalian
ang anumang transaksyon
gumagamit ng salapi ng bayan para sa
personal na kapakinabangan.
- Maituturing din na korapsyon
malversation o paggamit ng pondo ng
gobyerno sa alinmang bagay na hindi
awtorisado o hindi pinaglaanan
pondo.
- Korapsyon din ang paggasta para sa
pagbili ng mga substandard
materyales na regular ang presyo, o
kaya’y pagbubulsa ng pera ng gobyerno
sa pamamagitan ng pekeng proyekto.
Mga Ugat ng Korapsyon
- Nang masakop ng mga Español ang
Pilipinas, ipinaubaya sa mga dating datu,
rajah at iba pang maharlika ang
mabababang posisyon sa gobyerno,
gaya ng pagiging cabeza de barangay,
na ang pangunahing tungkulin ay
maningil ng buwis.
- Mahirap maging cabeza dahil may quota
ang buwis na kokolektahin. Kapag hindi
ay umabot sa quota ang cabeza, obligado
siyang magpaluwal. Kung walang pera
ang cabeza, kukumpiskahin ng mga
Español ang kanyang ari-arian.
- Ang ganitong sistema ay nagbunga ng
katiwalian dahil karaniwan, sa bawat
pabor na hingin ng padrino ay may
kapalit na suhol, salapi man o anumang
mahalagang bagay.
at - Sa paghahari ng mga Español, sumulpot
ang lokal na elite o principalia mula sa
mga dating datu, rajah at maharlika.
Mga Dinastiyang Politikal
- Sa aklat na “The Modern Principalia: The
Historical Evolution of the Philippine
na Ruling Oligarchy” (2007) ni Prop. Dante
Simbulan, detalyadong sinuri ang
pangingibabaw ng mga dinastiya sa
ang sistemang politikal ng bansa.
- Batay naman sa pag-aaral ng Asian
Institute of Management Policy Center
ng noong 2011, mahigit 100 o 68% ng mga
kinatawan sa ika-15 Kongreso na nahalal
noong 2001, 2004, 2007 at 2010.
na - Ayon pa rin sa mga nasabing
pananaliksik, kontrolado rin ng mga
dinastiya ang mga partido politikal batay
na rin sa komposisyon ng kasapian o
membership ng mga nangungunang
partido: 76% ng Lakas-Kampi; 57% ng
Partido Liberal; 74% ng Nationalist
 People’s Coalition; at 81% ng Partido grupo ng mga ordinaryong mamamayan
Nacionalista. na lumalahok sa politika, gaya ng mga
- Ayon naman sa aklat na “The partylist, ay epektibong paraan din ng
Rulemakers, How the Wealthy and Well- pagpapahina sa mga dinastiyang
born Dominate Congress” (2004) nina politikal.
Sheila Coronel et al., halos isang siglo na
kontrolado ng mga dinastiya ang Natalakay po yung mga natitirang MGA
sistemang politikal ng bansa. NAPAPANAHONG ISYUNG LOKAL AT
NASYONAL, kung saan kabilang po doon ang
Mga Bunga ng Korapsyon globalisasyon o ang akto o proseso ng
- Isa sa mga pangunahing bunga ng malayang palitan ng kaalaman, kultura at iba
korapsyon ang kawalan ng oportunidad pang ugnayan na makakapag paunlad o lawak
ng mga ordinaryong mamamayan na ng ekonomiya ng isang bansa bunsod na in ng
magkaroon ng espasyo sa iba’t ibang pagbabago. Isa pa ay ang migrasyon o paglipat
sangay ng pamahalaan. sa ibang lugar bunga ng kahirapan ng isang
- Pangalawang bunga ng korapsyon ang lugar o bansa. At halimbawa nan ga po duon ay
pagliit ng pondo na maaaring magamit ng ang mga OFW at mga propesyunal na mas
pamahalaan para sa mga serbisyong pinipiling mangibang bansa sapagkat dun nila
panlipunan gaya ng pabahay, natatagpuan ang makatarungan sweldo na
edukasyon, transportasyon at dapat matamasa ng isang manggagawa. At
kalusugan. pang huli ay ang political o ang paggawa ng
- Bunga rin ng korapsyon ang kawalan ng pasiya sa pandaigdigan, sibiko, o indibidwal na
tunay na mga partido politikal sa bansa. nibel. Dito rin po makikita ang korapsyono
- Ang pagtamlay ng suporta ng mga katiwalian at mga dinastiya na ilan din po sa
mamamayan sa gobyerno at ang mga dahilan kung bakit nahihirapan mapaunlad
pagtamlay ng kanilang partisipasyon sa ang isang lugar o bansa.
halalan at iba pang prosesong politikal ay
epekto rin ng monopolyo ng mga
dinastiya sa kapangyarihang politikal.

Mga Solusyon sa Korapsyon

- Ang pagsasagawa ng mga repormang
politikal gaya ng pagsasabatas ng
konstitusyonal na probisyon na
nagbabawal sa mga dinastiyang politikal
at mga batas na magpapatibay pa sa
representasyon ng mssga grupong
marginalized (gaya ng sistemang party-
list) ay dapat isagawa.
- Bukod sa mga institusyonal na
pagsisikhay na maisabatas ang isang
Anti-Dynasty Bill, ang pagsuporta sa mga