Grupa A Klasa .................... 74 min Data ................

Imię .................................................................................. Liczba punktów ...... / 43 p. Ocena .............

biol
1 ( ... / 3 p.)

2 ( ... / 2 p.)

Na schemacie przedstawiono budowę kwiatu.

a) Podaj nazwy oraz numery zaznaczonych na
schemacie części generatywnych kwiatu.
b) Określ, czy jest to kwiat rośliny jedno- czy
dwuliściennej. Uzasadnij swoją odpowiedź.

PKIHHLDINKIHINN strona 1 z 16
3 ( ... / 3 p.)

Wśród roślin okrytonasiennych wyróżnia się dwie grupy: jednoliścienne i

dwuliścienne. Na rysunku przedstawiono budowę pewnej rośliny.
a) Podaj grupę, do której należy roślina pokazana na rysunku.
b) Podaj trzy widoczne na rysunku cechy, które umożliwiły Ci
klasyfikację.
c) Określ, czy u rośliny przedstawionej na rysunku występują wiązki
przewodzące otwarte czy zamknięte.

4 W trakcie powstawania i dojrzewania nasion i owoców następuje przekształcenie określonych struktur kwiatu ( ... / 1 p.)
w części owocu.
Przyporządkuj wymienionym częściom owocu lub nasienia części kwiatu, z których powstały. Wybierz
nazwy spośród podanych.
dno kwiatowe, kielich, pręcik, szyjka słupka, zalążek, osłonka zalążka, ściana zalążni, szyjka zalążka,
zapłodniona komórka jajowa, ośrodek zalążka, zapłodniona komórka centralna, okienko, korona
Części owocu lub nasienia Części kwiatu

owocnia

nasienie

zarodek

bielmo wtórne (triploidalne)

łupina nasienna

obielmo

PKIHHLDINKIHINN strona 2 z 16
5 ( ... / 2 p.)

Na rysunkach przedstawiono kwiatostan

i owocostan mniszka lekarskiego.
a) Zaznacz wektory, za których pośrednictwem dochodzi
do zapylania kwiatów oraz rozsiewania nasion
przedstawionej rośliny. Wpisz znak X w odpowiednie
miejsca tabeli.

Wektor \ Proces Zapylanie Rozsiewanie nasion

woda

wiatr

zwierzęta
b) Podaj po jednej cesze kwiatów oraz nasion stanowiącej przystosowanie do zapylania i rozsiewania
przez zaznaczone powyżej wektory.

6 U roślin okrytozalążkowych występują różne rodzaje owoców. Większość przekształceń wynika z ( ... / 3 p.)
przystosowania danego gatunku rośliny do sposobu rozprzestrzeniania nasion.
a) Skonstruuj tabelę, w której porównasz trzy sposoby rozprzestrzeniania się nasion oraz podasz
przystosowania w budowie nasion lub owoców umożliwiające rozprzestrzenianie ich w dany sposób.
b) Określ, z której struktury powstaje owocnia w owocu właściwym.
A. dno kwiatowe B. osłonki zalążka C. ściany zalążni D. ośrodek zalążka
c) Wyjaśnij różnicę między owocem właściwym a owocem rzekomym.

7 Określ, na czym polega podwójne zapłodnienie występujące u roślin okrytozalążkowych. ( ... / 1 p.)

PKIHHLDINKIHINN strona 3 z 16
8 Na rysunkach przedstawiono kwiaty zapylane przez wiatr (A) i przez owady (B). ( ... / 5 p.)

a) Podaj dwa przystosowania w budowie kwiatów wiatropylnych do właściwego im sposobu zapylenia.

b) Wyjaśnij, na czym polega przedstawiony na rysunku B mechanizm zapobiegania samozapyleniu.
c) Podaj dwa inne mechanizmy zapobiegania przez rośliny samozapyleniu.

9 ( ... / 4 p.)

Na rysunku przedstawiono dwa typy kwiatów

(A i B) wytwarzanych przez jeden z gatunków pierwiosnka.
Budowa tych kwiatów jest przystosowaniem do unikania
samozapylenia.
a) Podaj nazwę przedstawionego na rysunku
mechanizmu ochrony roślin przed samozapyleniem.
Określ, na czym ten mechanizm polega.

b) Wymień dwa inne mechanizmy chroniące rośliny przed samozapyleniem.

c) Wyjaśnij, dlaczego samozapylenie jest dla roślin niekorzystne.
d) Określ, czy kwiaty pierwiosnka są zapylane za pośrednictwem wody, wiatru czy zwierząt. Uzasadnij
odpowiedź za pomocą jednego argumentu.

PKIHHLDINKIHINN strona 4 z 16
10 ( ... / 3 p.)

Na schemacie przedstawiono podwójne

zapłodnienie.
a) Opisz przebieg procesu
przedstawionego na schemacie.
b) Podaj nazwę grupy roślin, dla
której podwójne zapłodnienie jest
cechą charakterystyczną.
c) Podaj nazwy struktur, które
powstają w efekcie podwójnego
zapłodnienia, i określ ich ploidalność.

11 ( ... / 2 p.)

Na rysunkach przedstawiono budowę zalążków rośliny nago- i

okrytozalążkowej.
a) Uzupełnij tabelę przedstawiającą porównanie budowy
zalążków roślin nago- i okrytozalążkowych. Wybierz odpowiednie
określenia spośród podanych. Pamiętaj, że jedno określenie może
być użyte kilkukrotnie.
jedna, dwie, trzy, występuje, nie występuje, z dwiema rodniami, z
jedną rodnią oraz trzema antypodami
i synergidami, brak rodni – jest aparat jajowy oraz trzy antypody i
wtórne jądro woreczka zalążkowego

Zalążek roślin
Porównywane cechy Zalążek roślin okrytozalążkowych
nagozalążkowych

liczba osłon

okienko

ośrodek

woreczek zalążkowy/
gametofit żeński
b) Określ, które części nasienia powstaną z podanych elementów zalążka.
Komórka jajowa; Bielmo pierwotne lub bielmo wtórne; Osłonki zalążka:

PKIHHLDINKIHINN strona 5 z 16
12 Spośród wymienionych niżej informacji wykreśl te, które nie dotyczą roślin szpilkowych. ( ... / 1 p.)
A. Gametofit jest całkowicie zależny od rodzicielskiego sporofitu. / Gametofit stanowi samodzielne
pokolenie.
B. Plemniki są dostarczane do rodni za pomocą łagiewki pyłkowej. / Ruch gamet zaopatrzonych w organelle
ruchu odbywa się w obecności wody.
C. Gatunki rozprzestrzeniają się za pośrednictwem roznoszonych przez wiatr nasion / Gatunki
rozprzestrzeniają się za pośrednictwem roznoszonych przez wiatr zarodników.
13 Rośliny lądowe wykształciły wiele przystosowań umożliwiających przetrwanie w środowisku, w którym ( ... / 1 p.)
dostęp do wody jest ograniczony. Najlepiej do warunków lądowych przystosowały się rośliny nasienne,
których rozmnażanie generatywne jest całkowicie uniezależnione od obecności wody.
Wyjaśnij, w jaki sposób rośliny nasienne uniezależniły proces zapłodnienia od obecności wody.

14 ( ... / 2 p.)

PKIHHLDINKIHINN strona 6 z 16
15 ( ... / 3 p.)

16 ( ... / 1 p.)

PKIHHLDINKIHINN strona 7 z 16
17 ( ... / 3 p.)

18 ( ... / 3 p.)

PKIHHLDINKIHINN strona 8 z 16
Grupa B Klasa .................... 74 min Data ................
Imię .................................................................................. Liczba punktów ...... / 43 p. Ocena .............

biol
1 ( ... / 3 p.)

2 ( ... / 2 p.)

Na schemacie przedstawiono budowę kwiatu.

a) Podaj nazwy oraz numery zaznaczonych na
schemacie części generatywnych kwiatu.
b) Określ, czy jest to kwiat rośliny jedno- czy
dwuliściennej. Uzasadnij swoją odpowiedź.

PKIHHLDINKIHINN strona 9 z 16
3 ( ... / 3 p.)

Wśród roślin okrytonasiennych wyróżnia się dwie grupy: jednoliścienne i

dwuliścienne. Na rysunku przedstawiono budowę pewnej rośliny.
a) Podaj grupę, do której należy roślina pokazana na rysunku.
b) Podaj trzy widoczne na rysunku cechy, które umożliwiły Ci
klasyfikację.
c) Określ, czy u rośliny przedstawionej na rysunku występują wiązki
przewodzące otwarte czy zamknięte.

4 W trakcie powstawania i dojrzewania nasion i owoców następuje przekształcenie określonych struktur kwiatu ( ... / 1 p.)
w części owocu.
Przyporządkuj wymienionym częściom owocu lub nasienia części kwiatu, z których powstały. Wybierz
nazwy spośród podanych.
dno kwiatowe, kielich, pręcik, szyjka słupka, zalążek, osłonka zalążka, ściana zalążni, szyjka zalążka,
zapłodniona komórka jajowa, ośrodek zalążka, zapłodniona komórka centralna, okienko, korona

Części owocu lub nasienia Części kwiatu

owocnia

nasienie

zarodek

bielmo wtórne (triploidalne)

łupina nasienna

obielmo

PKIHHLDINKIHINN strona 10 z 16
5 ( ... / 2 p.)

Na rysunkach przedstawiono kwiatostan

i owocostan mniszka lekarskiego.
a) Zaznacz wektory, za których pośrednictwem dochodzi
do zapylania kwiatów oraz rozsiewania nasion
przedstawionej rośliny. Wpisz znak X w odpowiednie
miejsca tabeli.

Wektor \ Proces Zapylanie Rozsiewanie nasion

woda

wiatr

zwierzęta
b) Podaj po jednej cesze kwiatów oraz nasion stanowiącej przystosowanie do zapylania i rozsiewania
przez zaznaczone powyżej wektory.

6 Określ, na czym polega podwójne zapłodnienie występujące u roślin okrytozalążkowych. ( ... / 1 p.)

7 U roślin okrytozalążkowych występują różne rodzaje owoców. Większość przekształceń wynika z ( ... / 3 p.)
przystosowania danego gatunku rośliny do sposobu rozprzestrzeniania nasion.
a) Skonstruuj tabelę, w której porównasz trzy sposoby rozprzestrzeniania się nasion oraz podasz
przystosowania w budowie nasion lub owoców umożliwiające rozprzestrzenianie ich w dany sposób.
b) Określ, z której struktury powstaje owocnia w owocu właściwym.
A. ściany zalążni B. osłonki zalążka C. dno kwiatowe D. ośrodek zalążka
c) Wyjaśnij różnicę między owocem właściwym a owocem rzekomym.

PKIHHLDINKIHINN strona 11 z 16
8 Na rysunkach przedstawiono kwiaty zapylane przez wiatr (A) i przez owady (B). ( ... / 5 p.)

a) Podaj dwa przystosowania w budowie kwiatów wiatropylnych do właściwego im sposobu zapylenia.

b) Wyjaśnij, na czym polega przedstawiony na rysunku B mechanizm zapobiegania samozapyleniu.
c) Podaj dwa inne mechanizmy zapobiegania przez rośliny samozapyleniu.

9 ( ... / 4 p.)

Na rysunku przedstawiono dwa typy kwiatów

(A i B) wytwarzanych przez jeden z gatunków pierwiosnka.
Budowa tych kwiatów jest przystosowaniem do unikania
samozapylenia.
a) Podaj nazwę przedstawionego na rysunku
mechanizmu ochrony roślin przed samozapyleniem.
Określ, na czym ten mechanizm polega.

b) Wymień dwa inne mechanizmy chroniące rośliny przed samozapyleniem.

c) Wyjaśnij, dlaczego samozapylenie jest dla roślin niekorzystne.
d) Określ, czy kwiaty pierwiosnka są zapylane za pośrednictwem wody, wiatru czy zwierząt. Uzasadnij
odpowiedź za pomocą jednego argumentu.

PKIHHLDINKIHINN strona 12 z 16
10 ( ... / 3 p.)

Na schemacie przedstawiono podwójne

zapłodnienie.
a) Opisz przebieg procesu
przedstawionego na schemacie.
b) Podaj nazwę grupy roślin, dla
której podwójne zapłodnienie jest
cechą charakterystyczną.
c) Podaj nazwy struktur, które
powstają w efekcie podwójnego
zapłodnienia, i określ ich ploidalność.

11 ( ... / 2 p.)

Na rysunkach przedstawiono budowę zalążków rośliny nago- i

okrytozalążkowej.
a) Uzupełnij tabelę przedstawiającą porównanie budowy
zalążków roślin nago- i okrytozalążkowych. Wybierz odpowiednie
określenia spośród podanych. Pamiętaj, że jedno określenie może
być użyte kilkukrotnie.
jedna, dwie, trzy, występuje, nie występuje, z dwiema rodniami, z
jedną rodnią oraz trzema antypodami
i synergidami, brak rodni – jest aparat jajowy oraz trzy antypody i
wtórne jądro woreczka zalążkowego

Zalążek roślin
Porównywane cechy Zalążek roślin okrytozalążkowych
nagozalążkowych

liczba osłon

okienko

ośrodek

woreczek zalążkowy/
gametofit żeński
b) Określ, które części nasienia powstaną z podanych elementów zalążka.
Komórka jajowa; Bielmo pierwotne lub bielmo wtórne; Osłonki zalążka:

PKIHHLDINKIHINN strona 13 z 16
12 Spośród wymienionych niżej informacji podkreśl te, które dotyczą roślin szpilkowych. ( ... / 1 p.)
A. Gatunki rozprzestrzeniają się za pośrednictwem roznoszonych przez wiatr nasion / Gatunki
rozprzestrzeniają się za pośrednictwem roznoszonych przez wiatr zarodników.
B. Plemniki są dostarczane do rodni za pomocą łagiewki pyłkowej. / Ruch gamet zaopatrzonych w organelle
ruchu odbywa się w obecności wody.
C. Gametofit jest całkowicie zależny od rodzicielskiego sporofitu. / Gametofit stanowi samodzielne
pokolenie.
13 Rośliny lądowe wykształciły wiele przystosowań umożliwiających przetrwanie w środowisku, w którym ( ... / 1 p.)
dostęp do wody jest ograniczony. Najlepiej do warunków lądowych przystosowały się rośliny nasienne,
których rozmnażanie generatywne jest całkowicie uniezależnione od obecności wody.
Wyjaśnij, w jaki sposób rośliny nasienne uniezależniły proces zapłodnienia od obecności wody.

14 ( ... / 2 p.)

PKIHHLDINKIHINN strona 14 z 16
15 ( ... / 3 p.)

16 ( ... / 1 p.)

PKIHHLDINKIHINN strona 15 z 16
17 ( ... / 3 p.)

18 ( ... / 3 p.)

PKIHHLDINKIHINN strona 16 z 16