ŁACIŃSKA TERMINOLOGIA PRAWNICZA EGZAMIN TARWACKA 2023/2024

ad solemnitatem- forma zastrzeżona pod rygorem nieważności

ad probationem- forma zastrzeżona dla celów dochodowych

ad eventum- forma zastrzeżona dla osiągnięcia (wywołania) określonych skutków prawnych

accidentalia negotti- dodatkowe elementy czynności prawnej

audiutar et altera pars- niech druga strona zostanie wysłuchana

actor sequitur forum rei- powód wnosi w miejscu zamieszkania pozwanego, powód podąża do sądu
pozwanego

constituttio possesorium- ustanowienie kogoś posiadaczem, zmiana właściciela rzeczy bez jej
fizycznego przekazania

cum viribus hereditatis- odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe, odpowiedzialność za

odziedziczony dług tylko w granicach spadku

dolus directus- zamiar bezpośredni

dolus eventualis- zamiar ewentualny

damnum emergens- szkoda rzeczywista

dolus non praesumitur- nie domniemuje się umyślności, złego zamiaru się nie domniemywa

dismembratio- rozdzielenie, rozczłonkowanie

erga omnes- wobec wszystkich, ochrona naruszeń praw władczych, prawo podmiotowe bezwzględne

essentialia negotti- podstawowe, najważniejsze elementy czynności prawnej, bez których nie ma
czynności prawnej

ex tunc- od dokonania czynności prawnej, czynność prawna jest nieważna od momentu zawarcia

ex nunc- od teraz, czynność prawna będzie nieważna od chwili stwierdzenia nieważności

exceptiones peremptoriae- zarzut procesowy prowadzący do zakończenia postępowania

exceptiones dilatoriae- zarzut procesowy odraczający

exceptiones declinatoriae- zarzut procesowy, że dany sąd nie ma właściwości dla rozstrzygnięcia
danej sprawy
ei incumbit probatio qui dicit non qui negat- ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, a nie na
tym kto zaprzecza

genus perire non censteur- przyjmuje się, że gatunek nie ginie, rzeczy oznaczone co do gatunku nie
giną

iudex inhabilis- sędzia jest wyłączony z orzekania w sprawie na mocy ustawy lub prawa (przeszkoda
ustawowa

iudex suspectus- sędzia jest wyłączony z orzekania na wniosek strony

ius retentionis- prawo zatrzymania rzeczy zbywanej do czasu rozliczenia

ius tollendi- prawo zabrania nakładów zbytkowych, prawo odebrania rzeczy, które było nakładem
dodatkowym

in capita- dziedziczenie według głów, każdy spadkobierca dziedziczy taką samą część spadku

in stripes- dziedziczenie według szczepów

impedimentum dirimens- przeszkoda zrywająca (związek małżeński)

impedimentum impediens- przeszkoda wzbraniająca

impossibilium nulla obligatio est- zobowiązanie do świadczenia niemożliwego nie powstaje

ius soli- prawo ziemi, dziecko nabywa obywatelstwo kraju urodzenia

ius sanguinis- prawo krwi, dziecko nabywa obywatelstwo swoich rodziców

in dubio pro reo- w razie wątpliwości rozstrzyga się na korzyść oskarżonego (domniemanie
niewinności)

inter partes- skuteczny jedynie między stronami stosunku prawnego (np. wierzyciel-dłużnik)

lucrum cessans- korzyści, które ktoś by osiągnął w związku z poniesioną stratą

legitimatio ad causam- prawo do bycia stroną w konkretnej sprawie, uprawnienie do występowania

w pewnej sprawie jako powód lub pozwany

legitimatio ad processus- zdolność procesowa

lex retro non agit- prawo nie działa wstecz

lex commissoria- klauzula przepadku

M

mater semper certa est- matka jest zawsze pewna

numerus clausus- wyliczenie zamknięte, o charakterze wyczerpującym

naturalia negotti- tradycyjne elementy czynności prawnej

nullum crimen sine lege- nie jest przestępstwem czyn, który nie był zabroniony w momencie jego
popełnienia

negotium claudicans- czynność prawna kulejąca

ne bis in idem- nie można procesować w jakiejś sprawie dwa razy, jeżeli wyrok jest prawomocny

onus probandi- ciężar dowodu

pro viribus hereditatis- odpowiedzialność za odziedziczony dług także z własnego majątku

pater est quem nuptiae demonstrant- ojcem jest ten na kogo wskazuje małżeństwo

prorogatio fori- umowa stron dotycząca właściwości sądu dla rozstrzygnięcia sporu między stronami

prorogatio iurisdictionis- umowa stron odnośnie tego, w jakim państwie rozstrzygną spór

persona non grata- osoba niepożądana

pro foro interno- na użytek wewnętrzny

pro foro externo- na użytek zewnętrzny

pacta sunt servanda- umów należy dotrzymywać

rebus sic stantibus- sąd może decydować na korzyść strony, jeśli ta w wyniku zdarzeń losowych nie
może wywiązać się z umowy

res iudicata- sprawa osądzona, sprawa może być osądzona między stronami tylko raz
S

superficies solo cedit- to co znajduje się na powierzchni ziemi jest jej częścią, to co jest trwale
związane z gruntem przypada właścicielowi gruntu

succesio in universitatem- sukcesja uniwersalna, nabycie ogółu praw i obowiązków przez jedno
zdarzenie prawne

species perit ei cui debetur- rzecz oznaczona indywidualnie ginie na rzecz tego, komu się należała

traditio brevi manu- wejście w posiadanie na podstawie samej umowy

votum separatum- zdanie sędziego odrębne od wyroku sądu składane na piśmie

vis maior- siła wyższa, zdarzenie losowe

vis compulsiva- przymus psychiczny

vis absoluta- przymus fizyczny

vim vi repellere licet- siłę wolno odeprzeć siłą