Eliza Orzeszkowa, Nad Niemnem

Sprawdzian po omówieniu lektury – odpowiedzi – grupa A

Nr Proponowana odpowiedź Punktacja

1. Funkcja estetyczna – przyroda jest piękna, rośliny bujnie kwitną 1 punkt
i pięknie pachną, błękit wody, zieleń i inne barwy flory tworzą widoki
miłe dla oka.
Funkcja symboliczna – przyroda symbolizuje ojczyznę, tę wielką i tę 1 punkt 2 punkty
małą. Nadaje przestrzeni charakter sielankowy, arkadyjski. Puszcza
i Niemen chronią i żywią mieszkańców. Bohaterowie żyjący w zgodzie
z przyrodą są postaciami pozytywnymi.
2. Justyna Orzelska – cioteczna siostrzenica Benedykta, pomaga Marcie 1 punkt
w domu, stara się być niezależna, dumna, została skrzywdzona przez
Zygmunta – zawiedzioną miłość 2 punkty
Ignacy Orzelski – ojciec Justyny, wygodny, lekkoduch i pieczeniarz 1 punkt

3. Konflikt dotyczy ziemi – spór o nią toczą sąsiadujące ze sobą dwór 1 punkt
i zaścianek.
Bohatyrowiczowie często wypasali bydło na łąkach Benedykta 1 punkt 2 punkty
Korczyńskiego. Fabian dał się omamić nieuczciwemu prawnikowi
i wytoczył proces dworowi o „sporny” kawałek ziemi.
4. Oboje są marzycielami oderwanymi od rzeczywistości. Nie pracują, 1 punkt
skupiają się na sobie, są egoistami cierpiącymi na wyimaginowane
choroby: Emilia jest histeryczką, Zygmunt ma obsesję na punkcie
swojego wyglądu, stroi się „jak z żurnala” i obserwuje z niepokojem 2 punkty
proces tycia.
Emilia marzy o podróżach zagranicznych, a zamożniejszy Zygmunt 1 punkt
kształcił się za granicą i pragnie tam wrócić na stałe.
5. np. Benedykt Korczyński, Marta Korczyńska, Maria Kirłowa, Jan po 1 punkcie
Bohatyrowicz (zresztą wszyscy Bohatyrowicze), Jadwiga Domuntówna za każde
2 osoby
Praca – w myśl pozytywistycznych ideałów – stanowi probierz 2 punkty 4 punkty
wartości człowieka. Ponieważ każdy człowiek jest członkiem
społeczeństwa, do jego powinności należy pomnażanie dóbr, z których
korzysta.
6. np. zaścianek / kolokacja / szlachecka wioska 1 punkt 1 punkt
7. podobieństwo bohaterów: Sędzia Soplica i Benedykt Korczyński, 1 punkt
dziedzice majątku, decydują o losach domowników, oryginałowie;
mieszkańcy zaścianka (tam Dobrzyńscy, tu Bohatyrowicze).
podobieństwo konfliktu: Zatarg między zaściankiem a dworem. 1 punkt

różnice między bohaterami: Odchodząca w przeszłość galeria szlachty 1 punkt 4 punkty

kontuszowej Pana Tadeusza i zaangażowani społecznie bohaterowie
tacy jak Andrzej i Witold Korczyńscy.
różnice dotyczące konfliktu: U Mickiewicza zatarg między sąsiadami 1 punkt
przeistacza się w bitwę z Moskalami, u Orzeszkowej pozostają tylko
drobne zatargi sąsiedzkie.
8. np. 1 punkt za
– Arkadia – życie na wsi w harmonii z przyrodą 1 topos
– miłość – przełamująca bariery różnych stanów
2 punkty
– szlacheckie gniazdo – dziedzictwo przodków, którego nie można się
wyrzec
– wesele – pojednanie skonfliktowanych stron
9. Argumenty popierające, np. 1 punkt za
– Justyna nie jest przyzwyczajona do pracy na roli, kaleczy się 1 argument
sierpem.
– Jej fascynacja obejściem Anzelma wynika z nieznajomości
ogrodnictwa; Witold potrafi wskazać błędy Anzelma-sadownika.
– Orzelska jest zaślepiona miłością i nie bierze pod uwagę tego, że
w małżeństwie nie wszystko układa się harmonijnie.
– Wieś Bohatyrowicze jest w powieści wyidealizowana (wszyscy są
uśmiechnięci, swoje niedole zbywają pogodnymi przysłowiami
itp.). 4 punkty

Argumenty zaprzeczające, np. 1 punkt za

– Justyna wie, na jakie życie się decyduje, w Korczynie najbardziej 1 argument
doskwiera jej bezczynność, chce pracować i być pożyteczna.
– Orzelska będzie miała wsparcie w mężu, który stanie się dla niej
lepszym partnerem życiowym niż byłby jakikolwiek mężczyzna z
wyższej sfery (Zygmunt, Różyc).
– Zola był skrajnym naturalistą, jego sądy – pomijając fakt, że to
tylko sąd domniemany – nie były bezstronne.
10. np. 1 punkt za
– miłość – Marty i Anzelma oraz Justyny i Jana 1 przykład
– żałobnicy – Andrzejowa Korczyńska i Anzelm Bohatyrowicz przez
całe życie wspominają śmierć bliskich w powstaniu
– sąsiedzka pomoc – udziela jej (w sprawie prowadzenia
gospodarstwa) Benedykt zarówno Kirłowej, jak i Andrzejowej
3 punkty
– konflikt pokoleń – Witold przeciw ojcu oraz Zygmunt przeciw
matce
– dwie mogiły – do obu udaje się Justyna w towarzystwie Jana
– widok na rzekę – Justyna obserwuje tratwy i łodzie sunące po
Niemnie z okna swojego pokoju, a następnie obserwuje to samo
jako pasażerka na łodzi Jana
11. To narastająca rozbieżność pomiędzy stosunkiem do ludu Benedykta 1 punkt za
i Witolda. Witold, wiedziony społecznikowskimi ideałami, oskarża podanie
ojca o stanowy egoizm, niezrozumienie uboższych i zapamiętałość konfliktu
w ich traktowaniu (scena z parobkami, którzy uszkodzili maszynę, 1 za podłoże 3 punkty
kwestia wyroku sądowego na oszukanych Bohatyrowiczów). Jednak
1 punkt za
po wysłuchaniu historii ojca, którego w młodości ożywiały te same rezultat
idee („powracająca fala”), dochodzi do pojednania.
RAZEM 29 punktów