KAHULUGAN NG LEKSIKOGRAPIYA

Ang lexicography ay isang disiplina na naglalayon na tukuyin at turuan ang mga pamamaraang
susundan upang makabuo ng mga diksyonaryo. Sa kadahilanang ito, maraming mga may-akda ang
tumutukoy dito bilang isang pamamaraan o pamamaraan at hindi bilang isang agham. Dapat
pansinin na ang kasalukuyang lexicography ay batay sa mga teoretikal na pundasyon ng
linggwistika.

Ang salita lexicography nagmula sa salitang Greek leksikographs, na siya namang binubuo ng
dalawang salita: leksikós, na nangangahulugang pagtitipon ng salita at graphein, na isinalin bilang
pagsulat. Samakatuwid, ang leksikograpiya ay pamamaraan ng pagkolekta at pagsulat ng mga
salita.

Ayon sa akademikong diksyonaryo ng 1984, ang lexicography ay maaaring tukuyin bilang

pamamaraan ng pagbuo ng mga diksyonaryo o leksikon. Ito ay tinukoy din bilang isang bahagi ng
lingguwistika na nakatuon sa pagtataguyod ng mga prinsipyong panteoretikal na isinasaalang-
alang ang komposisyon ng mga diksyunaryo.

Ang lexicographer na si Manuel Seco, sa kanyang talumpati sa pagtanggap para sa Royal Spanish
Academy (1980), ay nagtatag na ang leksikograpiya ay hindi isang agham, ngunit isang
pamamaraan o isang sining. Ito ay sapagkat, para sa scholar na ito, ang disiplina sa leksikograpiko
ay nagpapakita ng isang kalabuan na nagpapahintulot sa ito na maunawaan bilang isang bapor na
nangangailangan ng pagiging sensitibo at intuwisyon.

PINAGMULAN NG LEKSIKOGRAPIYA

Ang may-akdang si Natalia Castillo, sa kanyang teksto Halaga at Kahirapan ng Lexicography

(1998), itinatag na ang lexicography ay lumitaw bilang isang pang-agham na disiplina apat na
libong taon na ang nakalilipas. Ang pahayag na ito ay suportado ng katotohanang ang mga
Akkadian at Sumerian ay nagtipon ng mga palatandaan na dapat na gumana bilang mga
diksyonaryong hindi nagsasalita (2,600 BC).

Ang pagtitipong ito ay mayroong isang pedagohikal na pagganyak at ginamit sa mga paaralan ng
mga eskriba. Mayroon ding mga katalogo kung saan nakalista ang mga pangalan ng mga bagay,
kalakal, kabanalan, bukod sa iba pa.

Bukod dito, ang mga unang glosaryo sa bilingguwal kung saan ang isang listahan ng mga salitang
Sumero-Akkadian ay natagpuan mula sa oras na ito. Sa paglaon, ang una sa mga wikang ito ay
naging wikang diplomatiko at may kultura, na nangyari pagkaraan ng pagbagsak ng III Empire of
UR.

Sa silid-aklatan ng Rap’anu (State Councilor ng kaharian ng Ugarit, 1235-1195 BC) kahit ang mga
quadrilingual glossary ay natagpuan, dahil naglalaman ito ng mga salitang kinuha mula sa mga
wikang Sumerian, Hurrian, Akkadian at Ugaritic.

Inihanda ni Prof. MUBARAK M. TAHIR, LPT, MAEd

KARANIWANG LEKSIKOGRAPIYA

Hanggang sa ikalawang kalahati ng ika-20 siglo, ang lexicography ay naisip bilang "ang sining ng
paggawa ng mga dictionaries." Sa yugtong ito, ang lexicography ay nailalarawan sa pamamagitan
ng normative disiplina nito, dahil hangad nitong ayusin ang wika batay kultural na anyo nito. Para
sa kadahilanang ito, sa loob ng maraming siglo ang disiplina ay nakabuo ng mga diksyunaryo ng
pumipiling hiwa tulad ng, halimbawa, Kayamanan ng wikang kastila (1674) ni Sebastián de
Covarrubias o Manu-manong diksyunaryo ng masasamang parirala at pagwawasto ng
wika (1893) ni Camilo Ortúzar.

Dahil dito, ang mga diksyunaryo na ginawa sa mga oras na ito ay may isang lohikal-layunin na
batayan ng mga ensayklopedya. Nangangahulugan ito na ang mga diksyunaryo na ito ay
inilarawan ang katotohanan ng mga bagay at hindi ang mga kahulugan ng bawat salita. Para sa
kadahilanang ito sila ay nakatuon sa mga sanggunian, ngunit hindi sa mga palatandaang pangwika.

NAILALARAWAN ANG LEKSIKOGRAPIYA

Sa huling mga dekada ng ika-20 siglo, ang lexicography ay nagsimulang maging interesado sa
mga lingguwista. Dahil dito, sumali ang mga dalubhasa sa lingguwistika sa disiplina sa
lexicographic upang siyasatin ang mga katangian nito at ipakilala ang mga ito sa inilapat na
lingguwistika.

Dahil dito, ang lexicography ay tumigil na maituring na isang likhang sining at naging isang
disiplinang pang-agham. Humantong ito sa pagbuo ng mga naglalarawang dictionary, na hanggang
ngayon ay hindi gumagawa ng hatol na halaga patungkol sa isang tiyak na salita o paggamit ng
isang wika. Sa katunayan, sinubukan nilang ilarawan ito sa isang makatotohanang paraan nang
hindi naglalapat ng anumang uri ng purist restriction.

Sa loob ng istrakturang ito maaari mong banggitin ang mga gawa Bagong Diksyonaryo ng mga
Americanism (1988), sa direksyon ni Reinhold Werner at Günther Haensch. Ang isa pang
halimbawa ay maaaring ang Isinalarawan Diksyonaryo ng mga Chileanismo, isinulat ni Féliz
Morales Pettorino sa pagitan ng 1984 at 1987.

ANO ANG PINAG-AARALAN NG LEXICOGRAPHY?

Ang layunin ng pag-aaral ng lexicography ay malaman ang pinagmulan, kahulugan at anyo ng

mga salita. Gayunpaman, hindi ito dapat malito sa lexicology, na pinag-aaralan ang parehong mga
kadahilanan na ito ngunit mula sa isang mas pangkalahatan at pang-agham na pananaw. Sa halip,
ang lexicography ay may papel na magagamit.

Hindi ito sinasabi na ang lexicography ay walang pang-agham na pokus; ang disiplina na ito ay
gumagamit ng pamantayang pang-agham, hangga't isinasaalang-alang nito na ang lahat ng mga

Inihanda ni Prof. MUBARAK M. TAHIR, LPT, MAEd

materyal na leksikal ay nararapat na bigyang pansin. Nangangahulugan ito na ang lexicography ay
inilalayo mula sa siyentipikong pag-aaral kapag gumawa ito ng mga hatol na halaga tungkol sa
isang salita o salita.

Sa kasalukuyan, iminungkahi ang dalawang aspekto o kahulugan ng lexicography. Sa isang banda

mayroong pamamaraan ng paghahanda, iyon ay, ang aktibidad mismo ng pagkolekta ng mga
diksyunaryo, leksikon at glosaryo. Sa kabilang banda, may mga pamantayan sa pamaraan at
teoretikal na dapat hawakan ng isang lexicographer o leksikograpo upang maipatupad nang wasto
ang kanyang gawain.

Ang mga aspetong ito ay kilala bilang praktikal na leksikograpiya at teoretikal na

leksikograpiya o metalexicography.

1. Teoretikal na leksikograpiya

Ang teoretikal na leksikograpiya, na kilala rin bilang metalexicography ay responsable para sa

pag-aaral ng mga teoretikal na aspeto na nauugnay sa lexicography. Samakatuwid, pinag-aaralan
ng teoretikal na lexicography ang kasaysayan ng mga aktibidad na lexicographic, pati na rin ang
mga uri ng mga diksyunaryo at ang layunin ng mga ito sa pagbubuo.

Dapat ding isaalang-alang ng metalexicography ang madla para sa bawat diksyonaryo, ang
pamamaraan o istrukktura ng pagpapaliwanag nito, at ang mga problemang maaaring lumitaw sa
oras ng paghahanda nito. Ang sangay ng lexicography na kritikal at kongkretong sinusuri ang
bawat lexicographic product o output.

2. Praktikal na leksikograpiya

Ang praktikal na leksikograpiya ay maayos na pagpapaliwanag ng mga diksyunaryo. Iyon ay,

isinasagawa ng aspektong ito ang lahat ng nakuha mula sa teoretikal na lexicography. Para dito
ginagamit niya ang iba pang mga disiplina tulad ng inilapat na linggwistika. Bago bumuo ng isang
diksyunaryo, ang bawat lexicographer ay dapat:

1. Alamin ang tradisyonal at internasyonal na tinatanggap na mga patakaran ng

leksikograpiya.
2. Pamahalaan ang terminolohiya na ginamit ng lexicography.
3. May kakayahang makilala ang iba't ibang mga uri ng mga diksyunaryo.
4. Alamin ang kinakailangang materyal na nagbibigay-daan sa iyo upang malutas ang mga
problemang lumitaw sa panahon ng paghahanda.
5. Itago ang diksyunaryo bilang isang tool upang magturo ng isang wika, ngunit nang walang
pagdaragdag ng mga hatol na halaga tungkol sa isang tiyak na salita.

Inihanda ni Prof. MUBARAK M. TAHIR, LPT, MAEd

Mga Sanggunian

1. Castillo, N. (1999) Halaga at kahirapan ng lexicography. Nakuha noong Nobyembre 27,

2019 mula sa Dialnet: Dialnet.net
2. Cuervo, C. (1999) Pangkalahatang aspeto ng leksikograpiya. Nakuha noong Nobyembre
27, 2019 mula sa Cervantes Virtual Library: cvc.cercantes.es
3. Ilson, R. (1986) Lexicographic archeology: paghahambing ng mga dictionaryo ng
parehong pamilya. Nakuha noong Nobyembre 27, 2019 mula sa mga libro ng Google:
books.google.com
4. Karpova, O. (2014) Lexicography ng multi-disiplina: mga tradisyon at hamon ng XXIst
siglo. Nakuha noong Nobyembre 27, 2019 mula sa mga libro ng Google:
books.google.com
5. S.A. (2015) Ang aktibidad na leksikograpiko: teoretikal at praktikal. Nakuha noong
Nobyembre 27, 2019 mula sa Portal UNED: portal.uned.es
6. S.A. (s.f.) Lexicography. Nakuha noong Nobyembre 27, 2019 mula sa Wikipedia:
es.wikipedia.org
7. Tarp, S. (s.f.) Pag-aaral ng lexicography. Nakuha noong Nobyembre 27, 2019 mula sa
Dialnet: Dialnet.net

Inihanda ni Prof. MUBARAK M. TAHIR, LPT, MAEd