CHỦ ĐỀ 22: Liên hệ thực tiễn trong khu vực và trên thế giới hiện nay để

làm rõ mối quan hệ giai cấp - dân tộc – nhân loại theo quan điểm triết học
Mác – Lênin.
1. Khái niệm dân tộc
Với khái niệm dân tộc được nhắc đến với hai nghĩa:
- Theo nghĩa rộng:
Khái niệm dân tộc dùng để chỉ cộng đồng người cụ thể nào đó có những mối
liên hệ chặt chẽ, bền vững, có sinh hoạt kinh tế chung, có ngôn ngữ chung của
cộng đồng và trong sinh hoạt văn hóa có những nét đặc thù so với những cộng
đồng khác; xuất hiện sau cộng đồng bộ lạc; có kế thừa và phát triển hơn những
nhân tố tộc người ở cộng đồng bộ lạc và thể hiện thành ý thức tự giác của các
thành viên trong cộng đồng đó.
- Theo nghĩa hẹp:
Khái niệm dân tộc dùng để chỉ một cộng đồng người ổn định, bền vững hợp
thành nhân dân của một quốc gia, có lãnh thổ chung, nền kinh tế thống nhất,
quốc ngữ chung, có truyền thống văn hóa, truyền thống đấu tranh chung trong
quá trình dựng nước và giữ nước.
2. Quan hệ giữa giai cấp với dân tộc trong lịch sử
Về quan hệ giữa giai cấp với dân tộc trong lịch sử, chúng có mối quan hệ mật
thiết, không tách rời nhau và cũng không thay thế được cho nhau.
- Giai cấp cơ bản là sản phẩm trực tiếp của phương thức sản xuất đang tồn tại;
giai cấp không cơ bản và các tầng lớp trung gian.
- Giai cấp cơ bản giữ vai trò quy định tính chất, xu hướng mối quan hệ giữa các
dân tộc và xu hướng phát triển của dân tộc.
- Lợi ích giai cấp và lợi ích dân tộc không hoàn toàn đồng nhất với nhau.
- Vấn đề dân tộc còn tồn tại lâu dài và vấn đề giai cấp được giải quyết theo quan
điểm của một giai cấp nhất định.
- Vai trò to lớn của vấn đề dân tộc trong sự phát triển của lịch sử và vai trò của
cách mạng giải phóng dân tộc đối với cách mạng giải phóng giai cấp vô sản.

3. Vấn đề dân tộc và quan hệ giữa giai cấp với dân tộc trong thời đại ngày
nay
Những biến đổi nổi bật trong thời đại ngày nay có thể nói đến, đó là:
- Cách mạng khoa học và công nghệ phát triển tạo ra những bước nhảy vọt về
chất của lực lượng sản xuất đã thúc đẩy nhanh chóng quá trình xã hội hoá, quốc
tế hoá các kết cấu giai cấp; các quan hệ giai cấp - dân tộc - nhân loại.
- Sự sụp đổ của Liên Xô và hệ thống xã hội chủ nghĩa. Chủ nghĩa tư bản đang ở
thế có lợi, có ưu thế hơn chủ nghĩa xã hội
- Chế độ xã hội chủ nghĩa tiếp tục tồn tại; tuy bị suy yếu nhưng tiếp tục thích
nghi, đổi mới để phát triển.
- Ưu thế của cơ chế thị trường trên toàn thế giới và sự phát triển nhanh của quá
trình toàn cầu hoá.
Trong thời đại ngày nay, yếu tố dân tộc trong sự phát triển xã hội và trong quan
hệ dân tộc - giai cấp vận động theo hai xu hướng
- Xu hướng giảm tương đối vai trò yếu tố dân tộc và sự khác biệt giữa các dân
tộc; tăng sự phụ thuộc, giao lưu lẫn nhau giữa các dân tộc.
- Xu hướng khẳng định và tăng cường yếu tố dân tộc, bản sắc dân tộc.
4. Nhân loại và quan hệ giai cấp với nhân loại
- Nhân loại là khái niệm chỉ toàn thể công đồng người sống trên trái đất, không
phân biệt dân tộc, chủng tộc, tôn giáo, giai cấp.
Các nhà tư tưởng trước Mác họ chỉ được tính lịch sử của khái niệm nhân loại,
mà chỉ thấy mặt tự nhiên, mặt sinh vật của tính thống nhất nhân loại.
Chủ nghĩa Mác cho rằng con người là sinh vật có bản chất xã hội, do đó nhân
loại là cộng đồng của những thực thể xã hội.
- Mối quan hệ giữa giai cấp với nhân loại trong lịch sử
Trong xã hội có giai cấp, vấn đề giai cấp không phải vấn đề riêng của 1 giai cấp,
1 tầng lớp nào đó, mà là vấn đề của toàn nhân loại. Đấu tranh giải phóng giai
cấp, giải phóng dân tộc bị áp bức là nội dung cơ bản của quá trình giả phóng
con người, đưa nhân loại tiến lên. Do vây, không thể tách rời vấn đề giai cấp với
vấn đề nhân loại.
5. Quan hệ giai cấp, dân tộc, nhân loại trong cách mạng Việt Nam hiện nay
- Phát huy khối đoàn kết toàn dân tộc trên cơ sở liên minh công - nông - trí dưới
sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
- Giải quyết tốt mối quan hệ giữa xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa với đại đoàn kết dân tộc.
- Giải quyết tốt mối quan hệ giữa giữ vững độc lập tự chủ với mở rộng quan hệ
quốc tế, phát huy sức mạnh nội lực của dân tộc với tranh thủ sức mạnh của thời
đại.