You are on page 1of 57

e m ; c H a w m f 0 w ¬K

earm ta'GZÑH 0peó 0dbZÆ 0g'daem


tcef; ( 1 )

jrefrmouú&mZf 967ckESpf? waygif;vjynfhausmf 13&uf? we*FaEGaeYwGif jrefrmEdkifiHawmf &wemyl&


t0NrKdUawmfü anmif&rf;rif;w&m;BuD;\&ifaoG;jzpfaom oufawmf 28ESpf½Sd om;awmf tdrfa½SUr[mOy&mZm
ocifvwfonf r[m"r®&mZm[laombGJUtrnfudkcHí eef;wufawmfrlav\/ tazwl tarwljzpfaom
ESrt&if;udk awmifnmwifum Muif,mxm;í rdzk&m;jyKvkyfcHpm;aom ½Sifbk&ifonf jrefrm&mZ0ifwavQmufwGif
xdrk if;wyg;om ½Sad Mumif; Mum;zl;\/ xduk o
YJ Ykd ESrawmft&if;udk awmifnmwifonft
h wGuf uJ&Y UJ zG,rf ½So
d nft
h jyif
xufjrufaom bk&ifwOD;[kyif cs;D usL;Mu&\/ taMumif;rlum; a'0'[? uydvwGif ]]ESrESiaYf rmif jynfwnfaxmif}}
[laom omuD0iftpOftvm ½Sad omaMumifw Y nf;/ r[m"r®&mZmrif;w&m; eef;wufíwESp½f adS omtcg ouú&mZf
968ckESpfwGif jrefrmEdkifiHawmifydkif;ü bk&iftoD;oD;wdkYonf wxD;weef;pD xlaxmiftkyfpdk;vsuf½SdMuav\/
rSwfcsuf / / r[m"r®&mZmudk jrefrm&mZ0ifq&mwdkYu taemufbufvGefrif;w&m; [kvnf; ac:\/

xd k ½ S i f b k & if w d k Y \ bG J U rnf E S i f Y wd k i f ; jynf E d k i f i H r sm;um; ...


(1) awmifilü awmifila½Teef;wnf rif;w&m;? (2) jynfNrKdUü &efEdkifpm;? (3) oefvsifü ukvm;iZifum?
(4) rkwÅrü Anm;'v? (5) Zif;r,fü aemf&xmrif;apm? (6) &cdkifü rif;&mZmBuD;/

oef v sif o d k Y tb,f Y a Mumif Y ay:wl * D a &muf & oenf ; /


ouú&mZf 961ckESpfwGif awmifilbk&ifonf &cdkifbk&if rif;&mZmBuD;udk ppfulawmif;í [Hom0wDudk
wdkufcdkuf&m atmifjrifojzifY awmifilbk&ifrSm [Hom0wDa½Teef;udk odrf;jref;pdk;pH&av\/ &cdkifbk&ifudkvnf;
ppfulonfhtwGuf txl;xl;aom vufaqmifwdkYESifYwuG qifjzLwpfpD;tjyif eef;us [Hom0wDbk&if\ orD;awmf
cifraESmif;udkyg vufaqmifay;í ta&;awmfNyD;MuNyD;aemuf awmifilbk&ifonf [Hom0wDrSm NrKdUapmifYxm;um
awmifio l jYkd yefí eef;pHavonf/ xdu
k pí awmifiEl iS &Yf cdik w f Ykd r[mrdwjf zpfMuvsuf wOD;xHwOD; &mZoHrsm;apum
rif;ESpfyg; cspfMunfíaeMuav&m twefMumaomtcg jrefrmESifY&cdkifMum;½Sdaom awmykef; cdk;om; "m;jywdkYonf
rif;ESpfyg;apaom oHwrefwdkYudk vrf;c&D;uaeí wdkufcdkufvk,ufMuojzifY &cdkifbk&ifyu vl 300 vTwfNyD;
awmifil bk&ifxH atmufygtwdkif; taMumif;Mum;av\/

"n0wD &cd k i f j ynf B uD ; ud k t pk d ; &awmf r l a om wl a wmf b k & if rif ; &mZmxH r S quf o vd k u f a om


tvT m awmf
wlawmfbk&ifrif;jrwf Mum;a&muftyfygonf/ auwkrwD &mZXmeD awmifilaejynfawmfBuD;ESifY wuG
&mrnwdik ;f ok;H &yfrusef jrefrmEdik if w H 0ef;udt k pd;k &awmfral om OD;&D;awmfb&k ifrif;jrwf/ taMumif;rSm awmifiEl iS Yf
&cdkiftMum;ü½Sdaom awmykef; cdk;om; "m;jywdkYonf oHwrefwdkYudk vk,uf wdkufcdkufaeMuojzifY wjynfESifYwjynf
oHwref raygufa&mufEdkifbJ ½Sdaeygonf/ oHwref raygufa&muf Edkifuvnf; a½SUtzdkYü wjynfESifYwjynf
ul;oef; a&mif;0,fa&;rSm tcuftcJESifYawGU&rnfjzpfygonf/ odkYjzpfí wlawmfxHrS vlol tvkH;t&if;ESifYwuG
oefvsifwGif uif;apmifYtjzpfESifY udk,fpm;vS,f cefYxm;vdkygonf OD;&D;awmfbk&ifrif;jrwf/
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
1/ uAsm &wk oDqdkrSKwGif wkzufuif;aom ewf½Sifaemif\ crnf;awmfjzpfonf/ 2/ r[maoG;r[kwf? jynfbk&if rif;BuD;aESmif;\
txdef;awmfjzpfonf/ rif;BuD;aESmif;udkowfí bk&ifvkyfaeoljzpfonf/ 3/ ay:wl*DvlrsKd; Oa&my wdkufom;jzpfonf/ 4/ jrefrmwdkYu
]]jAe&mZf}} ac:aom ,d;k ',m;bk&if ]]z&efa&qltif}} u bk&iftjzpfcefx
Y m;cJaY om trwfBu;D 0if;a,mfpm;\wljzpfonf/ 5/ bk&ifaY emif
ac: [Hom0wD qifjzLrsm;½Sif rif;w&m;BuD;\ om;awmfjzpfonf/ 6/ oufawmf 97ESpf ae&onf/ ½Sifbk&iftjzpfESifY pnf;pdrfawmf
ESpfaygif; 40 cHpm;&onf/ Ak'¨omoemudk jyKpk&mü &cdkif&mZ0ifwGif wkzufuif;aom bk&ifwyg;jzpf\/
þpmudkay;aomtcsdefü &cdkifbk&if &mZmBuD;onf touf 67ESpfrQ½Sdí awmifilbk&if a½Teef;wnfrif;rSm
54ESpfrQ½Sdao;\/ rdrdxuf touftm;jzifY 13ESpfwdwd i,f½G,foludk tb,fYaMumifY OD;&D;ac:&ygoenf; qdkaomf
&wema&mifwjYkd zifY awmufajymifvsu½f o dS nf "n0wDeef;awmfBu;D twGi;f cif;xm;aom urÁvmxufü t½G,af wmf
20ausmfcgp yOöuvsm tifig;jzmESifY vu©Pm½kyf"mwf rdef;rjrwfwdkYusufoa&? 0ga½Taomtqif;? EkxGm;aom
tom;? pdrf;jraomtaMumwdkYjzifY acsmcsifwdkif;acsmvsuf oabmawGU raemacGU ajrmarYoGm;avmufatmif
tcsKd;tpm;useí vSyaomrdzk&m;uav;wOD;teD;wGif touf 60ausmf tbdk;BuD;jzpfaom ½Sifbk&ifBuD;onf
acsmYarmY,k,vsuf ½Sdav\/
bk&if / / [Hom0wDa½Teef;udk vGrf;awmfrlygovm; pkpk&JU/
rdzk&m; / / rS e f v S y g? Zmwd c suf a MuG pH & majrud k awG ; avawG ; av aqG ; rajyjzpf & ygonf
udk,fawmfbk&m;/
bk&if / / 'D u armif b k & m;tay:rS m arwÅ m awmf o uf 0 if N yD ; cspf M uif a wmf r l y gu
[Hom0wDa½Teef;udk vGrf;awmfrrloifYygbl; pkpk&,f/
rdzk&m; / / armifbk&m;tay:rSm arwÅmawmfrouf0ifvdkY r[kwfaygifygbk&m;/
bk&ifBuD;onf rdzk&m;uav;\ausmay:odkY vufwifvdkuf&m rdzk&m;uav;onf ½kwfw&uf bk&ifBuD;\
vufudk ykwfcsvkdufavonf/
bk&if / / pkp&k ,f jyKawmfr&l ufygay&JU? armifb&k m;udk ckxufxd arwÅmawmf r½SEd ikd af o;bl;vm;/
rdzk&m;uav;onf ½Sifbk&ifBuD;\vufudkqGJ,lum wifNrJwdkif; rdrdausmay:wGifwifapvsuf £a`E´rysuf
rsuEf mS xm;wnfwnfEiS Yf ]] txifvaJG wmfrrlygESiYf ud, k af wmfb&k m;? onfupkwyg;udk a`rmS ufpm;,k,Ny;D okc&dyNf ird f
pnf;pdraf wmfvt JT yfvYkd jrifjY rwfwt YJ ajcESiYf usuo f a&½Sw d wYJ u
kd cf ef;rSm awmifeef;r a'0D ra[oDtjzpf cspaf wmfrw l YJ
aus;Zl;awGudk arYEdkifzG,f&mr½Sdyg armifarmif }}
bk&if / / 'Dvo kd v d suo f m;ESiYf rdr&d ,f tpu twnft h vif; avQmufygawmYvm;? y&d,m,fawmf
trlvkyfNyD; pdwf½SKyfp&m armifbk&m;udk nSif;qJcJYyavw,f/
rdzk&m; / / avQmuf,if pdwfqdk;rSmvm; udk,fawmf/
bk&if / / pkpt k ay:rSm b,ftcgrS pdwq f ;kd vdrrYf ,f r[kwyf g/ avQmufcsiw
f mudk bmrqdk wifom
wifyg rdrdiJY/
rdzk&m; / / tpu y&d,m,fvkyfNyD; pdwf½SKyfp&mzefqif;vdkY armifawmfbk&m;udk nSif;qJYcJYwm
r[kwf&aygif bk&m;/ pkpkwdkYpH&m [Hom0wDa½Teef;udk awmifilbk&ifu armifarmifbk&m;xH ppfulawmif;NyD;
axmif;axmif;aMuatmif wdkufcdkufvdkY [Hom0wDjynfBuD; ysufpD;w,fr[kwfygvm; bk&m;/'gwifruao;bl;?
awmifilbk&ifu pkpk&JUcrnf;awmf [Hom0wDbk&ifudk aqmif,loGm;wmvJ armifbk&m;todom;yJ/ tjcm;bk&if
wOD ; uvmNyD ; wd k u f c d k u f o d r f ; ,l o G m ;r,f q d k & if pk p k p d w f r S m 'D a vmuf e musnf ; r,f r [k w f y gbl ; / tck
awmifilbk&ifqdkwm uawmY pkpk&JUcrnf;awmfESifY nDtpfudkawmfw,f/ 'gYaMumifY pkpk[m olY&JUwlrawmfuav;
r[k w f v m;/ tJ ' D v d k aqG a wmf r sKd ; awmf j zpf w J Y ud k , f Y w l r uav;ud k v J ta&;awmf N yD ; wmES i f Y w NyKd i f e uf
ppfvufaqmifvkyfNyD; rdzk&m;BuD;wdkY taqmifta,mifESifY armifarmifbk&m;xH vufaqmifay;vdkufw,f/
wu,fqdk&if ay;csifygOD;awmY cyfjznf;jznf;rS at;at;aq;aq; onfta&;rsKd;rSm arwÅmw&m;udkem;cszdkY
oifYw,fr[kwfygvm;/ 'Dtcgwkef;uvJ 'DurdrdrSm y&da'0rD; zdpD;awmufavmifaewJYtcsdefrdkY acwÅcP
tusKd;taMumif;jyo az;rulnDNyD; qkdif;iHYxm;zdkYoifYygw,f/ onfhjyif wcsufuawmY crnf;awmfbk&m;udk
awmifila&mufwJYtcg olYom;awmf ewf½Sifaemifu wdwfwdwfykef; vkyfBuHvdkY crnf;awmfbk&m; ewf½GmpHw,f
qdkwJYowif;Mum;&jyefw,f/ tJ'DtaMumif;awGaMumifY pdwfraumif;jzpfNyD;/
bk&if / / aMomf ...'gYaMumifYvm;? armifbk&m;u .../
þum; &cdkifbk&if rif;&mZmBuD;ESifY jrefrmrdzk&m; cifraESmif;wdkY tcsif;csif;rdefYawmfrlykHjzpf\/
þtxufyg tjcif;t&mudkaxmufxm;í &cdkifbk&if&mZmBuD;u awmifilbk&ifudk OD;&D;awmf[k ac:jcif;
jzpfayownf;/
awmifilbk&ifvnf; &cdkifbk&if\ aus;Zl;½Sdzl;ojzifY oefvsifü &cdkifutapmifYxm;&ef oabmwl
vdkufav\/ odkYjzpfí &cdkifbk&ifonf &JpGrf;owÅdESifYjynfhpkHí BuH&nfzef&nf½Sdaom rdrd\tyg;awmfNrJ uRef,kHwOD;
jzpfonfh Oa&mywdkufom; ay:wl*DvlrsKd; ukvm;bk&if*sD iZifumudk oabFmokH;pif;? vGef;Muif 100ausmf? vl
2000ESifY oefvsifwGif uif;apmifYudk,fpm;vS,ftjzpfESifY cefYxm;vdkufav\/
vGef;Muif [lonfum; vGef;Muiftrnf½Sdaom iSufwrsKd;wnf;/ xdkiSufrsKd;onf waumifESifY waumif
tvGefw&m cspfcifavY½Sd\/ cspfcifaomaMumifYyif wOD;ESifYwOD;auGuGif;aomtcg vGrf;qGwfwwf\/
wOD;udkwOD;uvnf; tvGefyif Muifemwwf\/ odkYjzpfí vGrf;Muif[kac:\/ xdkYaMumifY awmyk ½SifOuúHormvm\
arwÅmpmü ]]olZmESifY odMum;? aysmfyg;onfyrm? [oFm]vGef;Muif}? iSuftoGifodkY? cspfcifnSmwm? oem;umESifY}}
[lívnf;aumif; q&mawmf OD;Ak"f\ uAsmom&w¦o*F[owfykHwGif ]]MuifcspfMuifem? iSufrSmvGef;Muif?
tMuifool? vlrnfiMuif}} [kvnf;aumif;? pyfqdkxm;cJYavonf/ ,ck þüygaom ]]vGef;Muif}} 100ausmf
qdkonfum; avS 100ausmf ygonfudkqdk\/ xdkavSwdkY\ yJYpifay:ü vGef;MuifiSuf½kyfudk wyfqifíxm;ojzifY
XmeDjzpfaom iSuf½kyf\trnfudk Xmejzpfaom avSay:ü wifpm;um XmEsLypmtm;jzifY avSudk vGef;Muif ac:jcif;
jzpfavonf/ jrefrm&mZ0ifwdkYü a&aMumif;qdkif&m ppfwyfwGifyg0ifaom om;avS? iSufavS [lonfvnf;
om;aumifwdkY\t½kyfudk yJYpifüwyfqifxm;aom avSrsKd;udkyif om;avS? iSufavS ac:jcif;jzpf\/

ukvm; iZifum\ taMumif;um;


xdak cwftcgwGif taemufEikd if rH S Oa&mywdu k of m; ukvm;jzLvlrsK;d jcm;wko Yd nf (1) Edik if H e,fy,fcsUJ xGi&f ef?
(2) a'oEÅ& A[kokw &½Sd&ef? (3) ul;oef;a&mif;0,fazmufum;&ef? (4) taMumif;nDnGwfí tcGifYomvQif
yifv,f "m;jyvkyfNyD; ypönf;b@mudk vk,lwdkufcdkuf&ef [laom &nf½G,fcsuf av;rsKd;wdkYwGif xdkufoifY&m
&nf½, G cf suf wckEpS cf jk zifaY omfvnf;aumif;? av;ckv;Hk jzifaY omfvnf;aumif; wurÇmvk;H odYk oGm;a&mufvsu½f MdS u&m
vGefcJYaom ESpfaygif; 650u jrefrmouú&mZf 643ckESpfwGif t&dr'´emyk*Hjynf e&oD[yawYrif;vufxuf?
w½kwfwdkYESifY ppfjzpfpOf Aef;armftxuf rJacgifjrpfteD;½Sd iaqmifcsrf;t&yfü w½kwfjrif;wyfESifY jrefrmqifwyfwdkY
tjyif;txef wdkufcdkuf Muaomta&;0,f w½kwfppfwyfxJwGifygvmaom tDwvDjynf Aif;epfNrKdUom; tDwmvsH
vlrsKd; ]]rmudkydkvdk}} qdkolrSm Oa&mywdkufom;xJu jrefrmjynfodkY a½S;OD;pGm a&mufvmaomol[k qdkavmufay\/
xdkYaemuf ouú&mZf 796ckESpf &wemyl& t0a½TNrKdUawmf rdk;nSif;rif;w&m;BuD;vufxuf a½S;OD;pGm weoFm&DodkY
a&mufí weoFm&DrS &cdkifawmifwef; rsm;udk jzwfausmfum {&m0wDjrpfudkqefwufvsuf jrefrmjynf tif;0NrKdUodkY
a&mufvmaom tDwmvsv H rl sK;d ukeo
f nfBu;D ]]eDuv dk kd 'DueG w
f }D } qdok rl mS 'kw,
d a&mufo[ l q k akd vmufay\/ xdaYk emuf
ouú&mZf 831ckESpf [Hom0wDjynf "r®apwD rif;vufxuf ½k½Sm;vlrsKd;ukefonfBuD; ]]eduifwif}} qdkola&mufí
857ckEpS f [Hom0wDjynf "r®apwDrif;\om;awmf Anm;&Hrif;vufxuf tDwmvsv H rl sK;d ukeo f nfBu;D ]][dik ,
f m½dek rD kd
'Dqefwdk pwufzEdkY}} ESifY 866ckESpf Anm;&Hrif;vufxufüyif tDwmvsHvlrsKd;ukefonfBuD; ]]vl'dk0d udk'd0goDr}}
wdkYvma&mufMuonfhjyif? 4if;Anm;&Hrif; vufxufyif ay:wl*DwdkYonf xdkif;rSvSnfhum rkwÅrodkY tajrmuftjrm;
vma&mufMuavonf/ wyifa½TxD;vufxufwGif &cdkifodkY ay:wl*DwdkY trsm;tjym; a&mufvmMuonfhtjyif
wyifa½Tx;D \vufatmufüvnf; ay:wl*w D Ykd trSKxrf;vsuf ½SMd uav\/ wyifa½Tx;D onf [Hom0wDEiS Yf rkwrÅ udk
odrf;,lpOfu xdkESpfNrKdUwGif ukefpnful;oef;a&mif;0,fjcif;udk Aef;jyajymqdkí ppfbufütrSKxrf;&ef BuHpnf
aeMuaom ay:wl*Drsm;udk okHYyef;tjzpfESifY &½SdawmfrlcJYay\/ rkwÅr NrKdUudk odrf;,lpOf ppfonf 700ausmfudk
tkyfcsKyfí a&aMumif;Adkvfvkyfvsuf½Sdaom ]]au&m½dk}} qdkol ay:wl*D ppfAdkvfwa,mufudk &½SdawmfrlaMumif;
&mZ0ifq&m rpöwmaumufpfu azmfjyvsuf½Sd\/ ay:wl*DwdkYonf jrefrmbk&if? &cdkifbk&if? xdkif;bk&ifwdkY\
pufawmfatmufodkY vufaqmify@mtrsKd;rsKd;wdkYjzifY wdk;vQKd; 0ifa&mufum 'l;axmuf0wfcsí Ak'¨bmomwdkY\
xkH;pHtwdkif; t½dktaoay;vsuf? rdrdwdkYtm; csD;a`rSmufrpygrnfhtaMumif;ESifY ukefpnful;oef;a&mif;0,f&ef
toem;cHíawmif;yefMuojzifY 4if;wdkYtvdktwdkif; tcGifYjyKawmfrlvdkufMuav\/
ay:wl*DwdkYonfum; ul;oef;a&mif;0,f&mrS wpwptajcusí tNrJae&aomb0odkYa&mufvQif
ppfbufqdkif&mütrSKxrf;&ef xyfrHBuKd;pm;Mujyefav\/ xdkodkY BuKd;pm;onfhtwdkif; tcGifY&í trSKawmf
xrf;&aomtcg oufpeG BYf uK;d yrf;trSKawmfxrf;MuojzifY 4if;wdt Yk ay:,kMH unf&aomtajcrsK;d odYk a&mufcMYJ uav\/
iZifumonfum; tqdkyg ay:wl*DvlrsKd;tpm;wdkYwGif wOD;tygt0ifjzpfvsuf &cdkifjynfodkY &cdkifbk&if
&mZmBuD;vufxuf a&mufvmoljzpfavonf/ iZifumvnf; oefvsifodkY a&mufvsif e*dkuyiftBuH½Sdoljzpfí
a&ajrtaetxm;udk pOf;pm;qifjcif a`rSmfjrifwdkif;xGmvsuf ukef;jrifY&mt&yfudk NrKdUwnf&ef owfrSwfa½G;cs,f
av&m ,cktcg oefvsifNrKdU abmvkH;uGif;e,ftwGif;½Sd ½SifarGUEGef;ukef; odkYr[kwf wdkufBuD;ukef;ac:
awmifukef;uav; ywfvnfw0dkufudk yEéuf½dkufí tajcpdkuf&efowfrSwfav\/ oefvsifNrKdUonf &efukeftac:
'*kejf rpf? yJc;l jrpf? a'gykaH csmif;ac: ykZeG af wmifjrpfw\ Ykd aygif;qk&H m A[djk rpf0wGif jrpfo;Hk ckw\ Ykd ta½SUbufurf;ezl;ü
wnf½Sdvsuf½Sdonfhtjyif yifv,furf;ajcESifhvnf;eD;uyfvsuf½Sd\/ iZifuma½G;cs,faom awmifukef;rSMunfhvQif
xdkjrpfqkHESifYwuG yifv,frS0ifvmaomoabFmwdkYudk tvG,fwulESifYjrifEdkifay\/ odkYjzpfí iZifumonf
½SifarGUEGef;ukef; odkYr[kwf wdkufBuD;ukef;t&yfudk a½G;cs,fjcif;jzpf\/ NrKdU½dk;? jytdk;? usKH;ajrmif;ESifYwuG tpp
t&m&mwGif jrefrmxkH;pHtwdkif; wnfaqmufaomfvnf; ykHpHa&;í pDpOfjyoolrSm ay:wl*DvlrsKd; Adokumq&m
]]tif*sief , D m ZGio f &d,Ek}} qdo k l jzpfav\/ odjYk zpfí oefvsiNf rKUd udv k nf; Adou k mq&m\trnftwdik ;f ]]o&d,Ek}}
[ktrnfay;xm;av\/ xdkYaMumifY ay:wl*DwkdYu oefvsifudk oefvsifrac:yJ ]]o&d,Ek}} [kac:Muavownf;/
iZif u m ra&muf r D u yif oef v sif w G i f ay:wl * D v l r sKd ; uk e f o nf w d k Y tajrmuf t jrm;½S d E S i f Y M u\/
taMumif;rlum; xdkpOftcgu oefvsifonf jrefrmEdkifiH\tMuD;qkH;aom yifv,fqdyfurf;jzpfaomaMumifY
ay:wl*DwdkYomr[kwf? t*Fvdyf? 'wfcsfESifY tdE´d,wdkif;om;? yoDukvm;? uv,fukvm;? uyÜvDrsm;yif
a&muf v suf ½ S d M uay\/ iZif u mvnf ; uif ; apmif Y b k & if c H t jzpf E S i f Y tk y f c sKyf v suf &cd k i f E S i f Y awmif i l u d k
vufaqmify@m rjywfqufoonfhjyif rkwÅrbk&ifcH Anm;'vESifYvnf; awmifilESifY &cdkifurodatmif
wd w f w qd w f twG i f ; Bud w f B ud w f í r[mrd w f z G J U vsuf ½ S d c J Y a v\/ oef v sif N rKd U ½S d Oa&mywd k u f o m;
uk v m;jzLuk e f o nf r sm;ud k v nf ; txl ; tcG i f Y t a&;ay;um rd r d b uf o m;jzpf a tmif aoG ; aqmif
jzm;a,mif;vsuf½SdcJYav\/ ay:wl*Djynf vpfpAkef;NrKdUawmfrSvmaom oabFmrsm;ESifY tjcm;Oa&mywdkufrS
vmaomoabFmrsm;wGif ygvmonfhukefpnfrsm;udk aps;aumif;aumif;ESifY a&mif;&atmif ½Gufaqmifay;
onft h jyif oefvsirf v S nf; za,mif;? qifp, G ?f cJrjzL? qefpyg;paom jrefrmjynfxu G u f ek rf sm;ESiYf qifrsm;udv k nf;
vdkoavmuf aps;aygaygESifY oabFmodkYwifap\/
txl;ojzifY ZGifumulac: iZifumonf rMumjrifYrDuyif rdrd\orD; ]]tDZy,fvm;}}udk rkwÅr
Anm;'v\om; Anm;EG , f E S i f Y xd r f ; jrm;vuf x yf v suf crnf ; cruf j zpf M uuk e f \ / Anm;'vonf
xdkif;\vufatmufcH jzpfonfhtwdkif; jrefrmEdkifiHudk rsufapmif;xdk;vsuf½Sd&m iZifumESifYaygif;rdonfwGif
ESpaf ,mufaygif;avmif;ausmf [louJo Y Ykd wusw
d wf nf; wpdww f nf;jzpfomG ;av\/ odjYk zpfí ,cktcg iZifumonf
rkwÅrudk trSDjyK&onfhjyif tdE´d,jynf ay:wl*Dydkif *dk0gNrKdU ay:wl*Dbk&ifcHcsKyfudkvnf; tm;udk;&av\/
taMumif;rlum; iZifumonf *dk0gNrKdU ay:wl*Dbk&ifcHcsKyfxHoGm;í rdrd\BuHpnfcsufrsm;udk axmufyHYulnDvQif
oefvsifNrKdUudk ay:wl*D bk&ifcHcsKyfBuD;\ vufatmufcH jynfe,ftjzpfjzifY tkyfpdk;ygrnf/ rdrdudkvnf;
AdkvfcsKyfbGJUay;í ta&;½Sdu ppful&ef awmif;yefajymqdkav&m bk&ifcHcsKyfBuD;vnf; e*dkuyif rdrdwlrESifY
vufqufcJYzl;ojzifY iZifumudk AdkvfcsKyfbGJU ay;í ppfoabFm udk;pif;ESifY ppfonfawmfrsm;udktyfESif;um
oefvsifwGif bk&ifcHxyfí cefYtyfvdkufavonf/
þodt Yk m;jzifY iZifumonf rdr\ d tajctae cdik cf w YH nfwaYH om tjzpfoaYkd &mufNy[ D k oabm&onft h wdik ;f
oefvsiNf rKUd odaYk &mufí wESprf jynfrh D ouú&mZf 968 ckEpS w f iG f oefvsiNf rKUd ½Sd cHwyfEiS Yf taumufwu kd u
f kd odr;f ,lum
&cdkifbk&ifxHrS rdrdESifYtwl apvTwfvdkufaom vufatmufcH &cdkifom; t&m½SdwdkYudk ESifxkwfypfvdkufonfhtjyif
&cdkifESifYawmifilwdkY tcsif;csif;apvTwfMuaom oHwrefwdkYudkvnf; zrf;qD;csKyfaESmifí awmifilESifY&cdkifudk
jcm;em;vsuf oD;jcm;bk&iftjzpf tkyfpdk;av\/ xdktaMumif;udk &cdkifESifYawmifilwdkYu Mum;vQifMum;csif;
ppfESpfzufnSyfí csDwufvmMuav&m iZifumvnf; ppfESpfzuf nyfvQif cHEdkifawmYrnfr[kwf[k oabm&í
oefvsifwGif½Sdaom oabFm? uwÅL? vGef;MuifwdkYodkY cJ,rf; rD;ausmuf? tajrmuf aoewf *&euf tjynfhwifvsuf
*dk0gNrKdUodkYxGufajy;&efBuHpnfum a&aMumif;c&D;jzifY ]reftvTJ} pcef;odkY vTifYvmcJYav\/
a&aMumif;c&D;jzifYvmaom &cdkiftdrfa½SUrif;onf rajy;Edkifatmif trDvdkufí wdkufcdkuf&m iZifumvnf;
rajy;omNyDjzpfí ao&rnfhtwlwl &efolYvufrSm toufqkH;&onfxuf wdkufcdkuf&if; vufeufESifYao&jcif;u
jrwf a o;\[k o abmyd k u f u m &cd k i f a &wyf u d k twif ; eif ; íck c H a v&m aemuf q k H ; ü &cd k i f a &wyf y suf í
&cdkiftdrfa½SUrif; rif;carmif;udkyif iZifumu vuf&zrf;qD;rdav\/ ukef;aMumif;c&D;jzifY awmifilrSvmaom
wyfrsm;rSm xkdtcg oefvsifodkYa&mufrvmao;/ odkYjzpfí iZifumrSm uHaumif;vsuf &SdcJYav\/ awmifilwyfudk
tkyfcsKyfí ppfbk&ifvkyfvmaom awmifiltdrfa½SUrif; ewf½Sifaemifvnf;raumft&yfodkYa&mufrS &cdkifwyf
ysufaMumif; od&av&m xdkt&yfüyif tcdkiftvkHwyfwnfNyD;rS oefvsifodkYcsDí NrKdUudk0ef;&Hum vkyfBuHygaomfvnf;
&cdkiftdrfa½SUrif;udk olu &xm;onfhtwGuf ,rf;ukefrD;ukef tpGrf;ukefrwdkuf0HYyJ½Sdav\/
&cdkifbk&if rif;&mZmBuD;vnf; wyfvefíjyefvmaom ppfonfawmfwdkYxHrS om;awmfudk iZifumu
vuf&zrf;qD;oGm;aMumif;od&vQif csufcsif;yif udk,fawmfwdkif csDawmfrlcJYí awmifiltdrfa½SUrif;ESifYaygif;um
oefvsiu f kd 0ef;&Hwu
dk cf u
kd yf gaomfvnf; txufwiG af zmfjycJo
Y nft
h wdik ;f om;awmftwGuf tpGr;f ukef rwdu k 0f o
YH jzifY
NrKdUwGif;odkY rcsOf;uyfEdkifbJ½Sdav&m aemufqkH;wGif tdrfa½SUrif; rif;carmif;udk jyefvnf&½Sd&ef ta&;BuD;onf
jzpf&um; ewf½SifaemifESifYwdkifyifvsuf wdkufcdkufjcif;&yfpJum &cdkifbk&ifu iZifumxHodkY atmufygtwdkif;
pma&;í taMumif;Mum;vdkufav\/

crnf ; awmf "n0wD b k & if r if ; jrwf B uD ; xH r S ay;vd k u f a om tvT m awmf

trdeaYf wmf&v
dS u
kd o
f nf iZifumi,f/ od&&dS efrmS armifrif;onf igud,
k af wmfjrwf\ ,krH w
S o
f '¨gawmfral om
tyg;awmfNrJ uRef,kHwOD;jzpfcJYayonf/ armifrif;udk ,kHMunfojzifY oefvsifudk vTJtyftkyfcsKyfapcJY&m aus;Zl;
opömawmfudkrQ raxmufxm;bJ vlqdk;vloGrf;wdkY\trlt&mjzifY awmfvSefykefuefí igudk,fawmfjrwfudkyif &efrl
cJYavonf/ ,ckrSm ig\om;awmf r[mOy&mZmukdyif zrf;qD;csKyfaESmifí xm;cJYavNyD/ armifrif;onf
igudk,fawmfjrwf\ rsufESmudkvnf;raxmuf? opömawmfa&udkvnf;raMumuf? azmufjyefcsifwdkif; azmufjyefí
BupH nfcoYJ nfukd tjypfrqdv k Nkd y/D ig\om;awmf r[mOy&mZmudo k m ,ckpm&vQi&f csi;f vTwí
f igud, k af wmfNrwfxH
ydkYapvdkonf iZifumi,f/
iZifumonfvnf; txufygpmudkzwf½SKNyD;vQif iguJYodkYaomoludk uRefac:&oavm[k a'gyGNyD;vQif
atmufygtwdkif; pma&;íjyefMum;vdkufav\/

*dk0gNrKdU ay:wl*Dbk&ifcHcsKyfBuD;\ vufatmuf tmPmcH? oefvsifbk&ifcH AdkvfcsKyfrif;BuD;


ZG i f u mul x H r S ay;yd k Y v d k u f a om tvT m awm
awmf

oefvsifNrKdU AdkvfcsKyfBuD; ZGifumul trdefYawmf½Sdvdkufonf &cdkifbk&ifrif;jrwf/ / taMumif ; rS m


oif\om;awmf rif;carmif;udk tvdk½Sdygu uREkfyftm; jynfaxmifcsif;csif; rif;wyg;uJYodkY oabmxm;í wef;wl
rdwfo*F[tjzpfESifY ac:a0:ajymqdka&;om;rSom ay;Edkifygrnf/ uREkfyfuJYodkYaom bk&ifcHAdkvfcsKyfBuD;wOD;udk
uRef,kHaom i,fuRefaomponfjzifY rav;rcefYrjyKygESifY/ rav;rcefYjyKvQif oif\om;awmfudk awGU&vdrfYrnf
r[kwfyg/ 4if;jyif aemifudktpOfojzifYvnf; awmifilESifY&cdkif ESpfjynfaxmifvkH;u oefvsifudkrwdkufcdkufyg/
rdrdwdkYzmom om,mat;jrpGm udk,fYEdkifiHudk,f tkyfcsKyfíaeygrnf/ &efrljcif; rjyKvkyfyg[lí uwdxm;rSom
tdrfa½SUrif; rif;carmif;udk vTwfEdkifygrnf &cdkifbk&ifrif;jrwf/
iZifumonf rif;carmif;udk &xm;onht hf wGuf touf½LS ajzmifv
Y su½f adS v&m rif;carmif;twGuf rdrt
d m;
tpGrf;ukef rwdkuf0HYonfudkvnf;od\/ odkYjzpfí rif;carmif;udkvTwfvdkufvQif iJYuGuf&efr½SdawmYojzifY ppfESpfzuf
nSyfí tjyif;txefwdkufcdkufygrl cHEdkifrnfr[kwfojzifY xm;NyD;aom uwdopömudk ½dkaopGm apmifYxdfef;avY½Sdonfh
Ak'¨bmombk&ifwdkY\taMumif;udk odNyD;jzpfonfhtwdkif; uwdtxm;cdkif;jcif;jzpf\/ odkYjzpfvQif rif;carmif;udk
rvTwfbJ tNrJcsKyfaESmifxm;ygawmYavm[k apm'emzG,f½Sd\/ tNrJcsKyfaESmifxm;vQifvnf; arQmfvifYzG,fr½Sdonfh
twlwl rxl;NyDoabmydkufí twif;eif;wdkufrnfudk iZifum odNyD;jzpf\/ odkYjzpfí txufygpmudk rdrdudk,fwdkif
a&;om;um ay;ydkYvdkufjcif; jzpfavawmYownf;/
iZifumonf jrefrmpum;ESijYf refrmpmudk aumif;pGmwwfuRr;f onft h jyif Ak'b ¨ momt,l0g'taMumif;udk
tenf;i,fem;vnf\/ taMumif;rlum; &cdkifbk&ifxHaepOf oifMum;cJY&onfhtjyif jrefrmpum;ESifYjrefrmpm?
jrefrmt,l0g'? Ak'¨bmomtpOftvm xkH;pH t0wftpm;wdkYrSm xdktcgu acwfpm;vsuf½SdaomaMumifYwnf;/
xdkpum;udk xif½Sm;apOD;tHY/ wyifa½TxD;ESifY [Hom0wDqifjzL½SSifwdkYonf ,ckt*Fvdyftpdk;&tkyfcsKyfaeaom
&cdkifjynf? ½Srf;jynftygt0if jrefrmEdkifiHtvkH;ESifYwuG Zif;r,f? vif;Zif;? tuúywf? rPdyl&? tmoHrusef
xdkif;EdkifiHawmfwckvkH;udkvnf; pdk;rdk;tkyfcsKyf&av&m jrefrmwdkY\*kPf&nfonf tm½SwdkufrSpí wurÇmvkH;udk
vTrf;NcKHausmfaZmcJY&um; taemufEdkifiHrSa&mufvmaom Oa&mywdkufom;wdkYyif vufzsm;cgí tHMoMu&\/
xdaYk MumifY [Hom0wD qifjzL½Sif xdik ;f Edik if o
H Ykd yxrtBurd pf pfcs&D mwGif vufeufuikd f trSKxrf;ppfom;aygif;
½Spfodef;ygonfudkjrif&aMumif;ESifY ay:wl*DvlrsKd; ]]yifwdk}}qdkolu a&;rSwfxm;onfhtjyif 4if;rif;w&m;BuD; 'kwd,
tBudrf xdkif;udkppfcsD&mü ppfonfawmfwyfom; ig;odef;ygoGm;aMumif;udk rdrdudk,fwdkif xdktcg yJcl;NrKdUwGif½Sdí
rsufjrifjzpfaMumif;ESifY Oa&mywdkufom;wOD;jzpfol qDZmz&uf'&pfu rSwfcsufa&;íxm;cJYavonf/ 4if;tjyif
rif;w&m;Bu;D xdik ;f Edik if uH akd tmifjrifí aejynfawmfjyefvmaomtcg [Hom0wDNrKUd awmfwiG ;f odYk Bu;D us,cf rf;em;pGm
atmifwyfcif;usif;í rif;yGJobifqif,ifum 0ifawmfrlaMumif;udk rsufjrif'd|udk,fwkdifawGU&aom ay:wl*D
vlrsKd;wOD;u 0ifawmfrlykH tpDtpOfESifYwuG tus,fw0ifYa&;om;xm;aom rSwfwrf;wckudkvnf; zwf&zl;\/
pifppftm;jzifY wyifa½TxD;ray:rD "r®apwDrif;\om;awmf Anm;&efrif;vufxufrSpí xdkif;? &cdkif? [Hom0wD?
rkwÅrwkdYodkY vma&mufaexdkifMuaom Oa&mywdkufom; 'wfcsfESifY ay:wl*DwdkY tajrmuftjrm;½SdojzifY 4if;wdkYonf
jrefrmpum;ESifY jrefrmpmudk avYvmoifMum;vsuf½SdMuav\/ taMumif;rlum; jrefrmpum;ESifYjrefrmpmrSm
½kH;okH;? NrKdUawmfokH;? EdkifiHokH; bk&if\bmompum;jzpfav&m jrefrmpmudkwwfrSom ul;oef;a&mif;0,fa&;rSpí
t&m&mwGif c&D;a&mufí NyD;ajrmufvG,frnfjzpfaomaMumifYwnf;/ tcsKdU Oa&mywdkufom;ESifY tdEd́,om; ukvm;
yoDwdkYvnf; jrefrmawmif½Snfykqdk;ESifY jrefrmvdk0wfum jrefrmacgif;aygif;udkaygif;í jrefrma,mifaqmifvsuf
½SdMu&m 4if;wdkY\rdef;rrsm;uvnf; jrefrmrrsm;uJYodkYyif qif,if0wfpm;vsuf&SdMuaMumif;udk uREkfyf rkwÅra&mufpOf
OD;a½Tvlqdkaom tbdk;BuD;xHrS wqifYpum;Mum;cJY&\/ xdkodkY jrefrmt0wftpm;udk0wfí jrefrma,mifaqmif&
onfudkyif 4if;wdkYtcsif;csif; *kPf,lvsuf½SdaMumif;udkvnf; odcJY&\/ xdkYaMumifYr[kwfavm t*Fvdyf rpöwm
aumufpf\ jrefrm&mZ0ifcsKyfü atmufygtwdkif;a&;om;xm;\/
]] Anm;&efrif;vufxufü ta½SUwdkif;jynfodkY vSnfhvnfa&mufvmMuaom Oa&mywdkufom;wdkYonf
yJcl;ESifYrkwÅrNrKdUrsm;udkawGUjrif&aomtcg 4if;NrKdUrsm;\tajctaeudk rsm;pGmtHYMoMuonfhtjyif bk&ifrif;jrwf\
crf;em;wifYw,fjcif;? pdwfESvkH; BuD;&ifY&ufa&mjcif;? Opöm"e MuG,f0aygrsm;jcif;? bkef;wefcdk;BuD;jcif;rsm;udkvnf;
csD;rGrf;Muav\ }}
&cdkifbk&ifvnf; iZifum\pmudk&½Sd&m ]]igarG;onfharsmuf? igYudkajcmuf}} [louJYodkY a'gotavsmuf
xifoavmuf &mZrmefymG ;vdak omfvnf; cspv f pS mG aom om;awmfwyg;twGuf xGuv f maomtrsuuf kd ½kwo f rd ;f í
awmifiltdrfa½SUrif; ewf½SifaemifESifYwdkifyifum jynfaxmifcsif;csif; rif;wyg;xH oHapvTwfbdouJYodkY iZifumxH
rdrdom;awmfudk ay;tyfygrnfhtaMumif;ESifY awmif;qdkaom uwdcef0Hcsufudkvnf; tcGifYjyKí atmufusKdU
awmif;yefaompmudk ay;tyfvdkufaomtcgrS iZifumvnf; rif;carmif;udk ay;tyfav\/
xdktcgrSpí iZifum\tajctaeonf waeYwjcm; BuD;us,fívmav&m ykodrfoabFmqdyfESifY 'v
oabFmqdyw f u
Ykd v
kd nf; iZifumu odr;f ,lonft h jyif awmifib l &k ifuNrKUd apmifxY m;cJaY om [Hom0wDNrKUd 0efuvkd nf;
rdrdvufatmufcH twdkifyifcHt&m½Sdtjzpfxm;í tkyfcsKyfpdk;pHvsuf½Sdav\/ iZifum\r,m; odkYr[kwf oefvsif
bk&if\rdzk&m;rSm tdEd´,jynf *dk0gNrKdU ay:wl*Dbk&ifcHcsKyfac: ppfbk&ifcsKyfBuD;\wlr? taz ay:wl*D? trd
*smAm;uRef;ol tpövmrfbmom0ifwkdYrS arG;zGm;aom touft½G,ftm;jzifY 30cefY½Sdaom ]]umwm&Dem}} ac:
]]'dknm; vltdp'Dqmvf'Hnm;}} qdkol ujym;rjzpfavownf;/
tcef; ( 2 )

&wemyl& t0a½TNrKdUawmf r[m"r®&mZmrif;jrwfBuD;\vl,kHawmf ppfbk&if AdkvfrSL;0efBuD; 0efY½Sifawmf


oD&daZ,saemf&xm trwfBuD;\ vufyg;ap vl,kHwynfhjzpfaom armif&JvSonf emrnfESifYvdkufatmif &JpGrf;
owÅdvnf;½Sd? ½kyf&nfvnf;vSojzifY vlESifYemrnfrSm tvGefw&m vdkufavsmnDnGwfav\/ &JvS\ rdbESpfyg;rSm
MuG,f0csrf;omaom ukefonfBuD;rsm;jzpfí ,cktcg pD;yGm;a&;udk&yfqdkif;um at;jrcsrf;ompGm ppfudkif;awmifajc
urf;ezl;wGif om,maomtdrfwaqmifaqmufvsuf &JvSxufi,f &JvS\ESrjzpfaom orD;i,fESifYtwl Oykof
oDwif;aqmufwnfvsufaeMu&m &JvStwGufvnf; 0efY½Sifawmfrif;BuD;xH tyfESHxm;ojzifY pdwfcsvufcs
ae&av\/ &JvS\rdbrsm;ü &JvSxuftBuD; om;wa,muf½Sdao;&m xdkom;rSm vTwfawmfvdkuf av;nSif;
0wfvkHawmf& a½SUaeBuD;jzpfNyD;rS vlabmifudkNiD;aiGUum omoemY0efxrf; &[ef;jyKoGm;&m &[ef;abmifodkY
a&mufaomtcgüvnf; &[ef;wd"Yk r®owf 0denf;yd#uwfEiS w Yf uG "r®cE¨maygif; ½Spaf omif;av;axmifukd arTaESmuf
acsmufcsm; oifMum;wwfajrmufojzifY ]]yÍÆif;ausmf}}[laom trnfudk&½Sdum ,cktcg tif;0NrKdU r[mjrwfrked
apwDawmf ( ,aeYxufx½d adS om tif;0NrKUd r[mjrwfrek b d &k m;rSm anmif&rf;rif;w&m;Bu;D \aumif;rSK apwDjzpf\/
,cktcg r[mjrwfrek [ d k trsm;ac:a0:aeMuaom rEÅav;NrKUd ½kyyf mG ;awmf &cdik b f &k m;Bu;D \ bGUJ awmfrmS ]]r[mrke}d ]
[líomjzpf\ ]]jrwf}}[laom pmvkH;rygacs/ odkYjzpfí rMumrDu rEÅav;rSa&mufvmaom vlBuD;wOD;u rEÅav;
bk&m;udk r[mjrwfrek d ac:rdav&m &efuek Nf rKUd ae &mZ0ifem;vnfol vlBu;D rif;wOD;u þodrYk ac:&ef wm;jrpfz;l \)
\taemufbuf½Sd av;xyfa½Tausmif;ü pmoifom;taygif;wdkYudk tkyfcsKyfí pmcsrax&fjyKvkyfum omoemY
tusKd;udk aqmif½GufvQuf&Sdavownf;/ odkYaomf tpfudkjzpfol pmcsrax&fjrwfonf oHa,mZOfuif;jywfaom
olawmfjrwfwyg;jzpfí avmuDa&;qdkvQif rdbESpfyg;udkyif ta&mw0ifjyKavYr½Sd&um; &JvSonf tpfudk½Sd&m
av;xyfa½Tausmif;odkY wESpfaerS wacgufavmufa&muf&efyif cJ,Of;vQuf½SdcJYav\/
&JvSonf owÅdaumif;oavmuf OmPfaumif;aomoljkzpfav&m jrefrmpmay y&d,wÅdESifYwuG ouúw
bmom? uAsmaA'if &mZ0ifvuf½;kd *Pef;ud;k ESiYf trsK;d rsK;d aom"r®owf? &mZowfjzwfx;Hk wdu Yk kd uRr;f usio
f nfjh yif
vufa&;vufom;rSm vsifjrefoavmuf pmvkH;vnf;vSyatmif a&;om;Edkifoljzpfav\/ txl;tm;jzifY &JvSonf
t&m&mü tvGefw&m vsifjrefjzwfvwf yg;vTmí olwyg;\t&dyftuJ 0rf;xJoabmudkodwwfonfhjyif ½kyfacsm
oavmuf pum;ajymaumif;oljzpfav&m av;eufcHYnm; a,mufsm;yDoí olwyg;wkdY½dkaoav;pm;avmufaom
toHMoZmESifYvnf; jynfhpkHojzifY tif;0NrKdU vTwfawmfwckvkH;wGif ½kyfacsmESifYESKwfajymü NyKdifzufuif;av\/
taMumif;rlum; &JvSonf vTwfawmfü em;cHawmfvkyfíaeav&m 4if;\bGJUtrnfrSm ]]aersKd;aZ,s&mZol}}
jzpfavownf;/ &JvSonf ½kyfacsmESifYESKwfajymtwGuf vlcspfvlcifaygrsm;oljzpf&m txl;tm;jzifY rdef;rrsm;\
cspcf ifjcif;udk omícH&av\/ odaYk omf &Jvo S nf wnfMunfol vlBu;D vlaumif;wOD; &mxl;vuf½EdS iS jYf zpfonft h wdik ;f
orm"dw&mvnf; renf;yg;cJYacs/
&Jvo S nf em;cHawmf\t&nftcsi;f ESiYf jynfw h if;vkaH vmufojl zpfí usuOf mPfrw S Of mPf vlomrefwx Ykd uf
aumif;onft h jyif ½ky&f nfyom'tm;jzifv Y nf; acsmarmvSyoljzpfojzifY tMurf;ESirYf awmf tEkEiS o Yf mavsmo f nf[k
oabmydkufvsuf ocifjzpfaom AdkvfrSL;0efBuD;rif;onf &JvStm; vuf½kH;&nfbufu trSKrxrf;apbJ ESvkH;&nf
bufu trSKxrf;cdkif;xm;jcif;jzpf\/ &JvS\pdwfrSmum; rnfonfhynmbufurqdk atmufusrcHvdkíom uAsm?
vuF m ? &mZ0if ? *Pef ; ? vT w f E S i f Y q d k i f & moif c ef ; pmwd k Y u d k avY v mxm;jcif ; jzpf \ / pif p pf pd w f & if ; rS m rl
rdrdwa,mufxnf; aqmif½GufonfhtwGuf wdkif;jynftzdkY&m wdkuf½dkuftusKd;½SdapEdkifaomtvkyfrsKd;udkom
vkyfvdkaomqE´½Sdav\/
wckaomOykoaf eYwiG f &Jvo S nf rdbESpyf g;ESiEYf rS av;½S&d m ppfuikd ;f bufoo Ykd mG ;av&m awmifajc jrpfezl;½Sd
tdrfodkYa&mufaomtcg tdrfa½SU0&efwmbuf xGufíaeaom vSyonfh a,mufsm;ysKdwa,mufudk jrif&av\/
xdkodkYjrifonfESifYwNyKdifeuf axmif;varmif;xatmif a'goxGufrdav\/ taMumif;rlum; rdrd\ESruav;rSm
15ESpft½G,f tysKdjzef;uav;jzpfí rdrduJYodkYvSyoljzpfonfhtjyif OykofapmifYaeonfhtcgjzpfaomaMumifY
vSyaoma,mufsm;ysKdwOD;twGuf pdwfazmufoGm;rnfudk pdk;&drfaomaMumifYwnf;/
rdrdwGifygvmaom pm;p&maomufp&m opfoD;jcif;ESifY rkefYrsKd;pkHxnfhxm;aomjcif;wdkYudk ESrav;vufodkY
tyfí rdbESpfyg;ESifY pum;pjrnfajymqdkNyD;vQif tqdkygvkvifysKdtaMumif;udk ar;jref;Munfh&m yk*HNrKdUrS &if;ESD;aom
rdwaf qG avSoBl u;D wOD;ESiyYf gvmoljzpfaMumif;? tif;0NrKUd awmfoYkd ynmrsm;qnf;yl;&if; vma&mufaMumif;? odjYk zpfí
om;jzpfol armif&JvSxH tyfESHNyD; vTwfawmf ½kH;awmfwdkYwGif trSKxrf;Edkif&ef &nf½G,faMumif;rsm; ajymjyaepOf
tqdkyga,mufsm;ysKdonf &JvSteD;wGif vmíxdkifav\/
zcif/ / a[Y armifa½T0if;? 'g OD;BuD;wdkY cPcPajymaewJY OD;BuD;om; em;cHawmf aersKd;&mZaZ,sol
qdkwmaygYuG,fY/
&JvSonf xdkoludktuJcwfvdkojzifY rodromESifY aocsmpGmMunfhvdkuf&m tHYtm;oifYoGm;rdav\/
taMumif;rlum; ½kyfacsmtaygqkH;aom tif;0NrKdUvTwfawmfwckvkH;wGif NyKdifzufuif;onf[k orkwfcH&aom
rdrdxufyif tcsKd;tpm;useí vSyaeoljzpfaomaMumifYwnf;/ xdka,mufsm;ysKd\wudk,fvkH;udk twdkcsKH;í azmfjy
&vQif tvGew f &meufarSmifí ydwek ;f a&mifuo
YJ Ykd wajymifajymifawmufyaom qHyif\½Snv f sm;jcif;? ay:vGiaf om
ESmwH? usufoa&½Sdaom rsufvkH;rsufzef\aumif;jcif;wdkYESifY a½Ttqif;yrm 0if;0gaomtom;wdkYjzpfMuav\/
txl;ojzifY ,EÅ&m;pufuJYodkY vSnfhvdkufwdkif;vnfvQuf½Sdaom rsufvkH;ESpfvkH;wdkYrSm wzufom;wdkY\pdwfESvkH;udk
odrf;usKH;qGJiifí jrifolwdkif;ai;avmufay\/ vkvifysKdonf wpkHw&mudk ajymrnfBuHNyD;rS rajymbJ acgif;ikHYí
aeav&m ...
&JvS/ / rdwfaqG? b,fvdkbufu trSKxrf;&ef BuHpnfygovJ/
vkvif/ / bk&m; uRefawmfrsKd; ...
&JvSu jzwfí ...tdk tdk ...onf;cHyg? udpör½Sdygbl;/ uRefawmfYudk bk&m;uRefawmfrsKd;awG bmawGESifY
rajymygESifY/ ½dk;½dk;om;om;omajymyg/
zcif/ / aMomf ...wdkYu om;udk bk&m;xl;cHt&m½SdvdkY ajymxm;vdkYyguG,fY om;&JU/
&JvS/ / bk&m;xl;cHqdkaywJY vTwfawmfu vufatmuftrSKxrf;awG tay:rSmomcHwmyg/
vkvif/ / b,fvdkrS rBuHpnfwwfatmif ½Sdaeygao;w,f/
½kyfyifacsmaomfvnf; toHrSm rdrduJYodkYraumif;onfudk &JvSowdxm;rd\/ odkYaomf xdkolajymaom
pum;oHwdkYrSm em;cHít&om½Sdonfudk tuJrcwfEdkifatmif½Sdavonf/
naeqnf;qm 0if;0gazsmYawmYí 0ifawmYrnfjzpfaom aerif;\yljyif;aoma&mifjcnfudk ½kyfodrf;aomcg
tif;0NrKdUawmf *lawmfopfbk&m;teD; om,maom yef;awmfajrZmjrufcif;ü t½G,ftvSESpfyg; pkHnDrQaom
vkvifysKdESpfa,mufonf pum;wajymajymESifY wjznf;jznf;at;jrpGm vrf;avQmufaeonfudk jrifEdkifavonf/
xdkolESpfa,mufrSm &JvSESifY a½T0if;yifjzpf\/
]] udka½T0if; cifAsm; "r®owfbufursm; vdkufpm;zl;ovm; }}
]] enf;enf;yg;yg;awmY Munfhzl;yg&JU }}
]] 'gxuf cifAsm; yk*HuqdkawmY ooFu½dkuf wwfvdrfYr,fxifw,f }}
]] rwwfcJY&ygbl;Asm }}
]] EdkY cifAsm; b,fbufu omNyD;oefwmvJ }}
]] uRefawmfu uAsmESifY *Pef;udkjzifY enf;enf;avYusufzl;ygw,f? 'gaywJY ...}}
]] udka½T0if;u pum;ajym rxdwxdESifYudk;? w,f ynmvQKdU0SufwmyJ }}
]] rvQKdU0Suf&ygbl;? rwwfvdkYrwwfbl;ajymwmyg }}
]] udka½T0if; tdrfaxmifawmY wcgrSr½Sdzl;bl;aemf [kwfp }} &JvSu &,fíajymonf/ a½T0if;uNyKH;í
]] r&Sd&ygbl;Asm }}
]] r½Sdwmu r,lbJaevdkY ...}}
]] 'gaygYAsm? cifAsm;vnf; r,lbJaevdkY r½Sdwmr[kwfvm; }}
]] aMomf ...'DavmufvSwJYolqdkawmY rdef;rawG ...}}
]] cifAsm;uawmYaum rvSbl;vm;? vSwdkif;om ,l&rSmjzifY ...}}
]] uRefawmfwdkYxuf cifAsm;uvSayw,f? 'gYaMumifY .....}}
,cktcg &JvSESifYa½T0if;wdkYonf t½G,fwloli,fcsif;jzpfí cspfcifaomrdwfaqGb0odkY a&mufMuav&m
a½T0if;rSm &JvSxHwGif xrif;pm;&dwfay;um &JvS\tapcHuRefrsm;udk csufcdkif;í ae&eftdrftwGufrSm &JvStdrfüyif
tcrJY ukodkvfjzpfae&av\/ taMumif;rlum &JvS\tdrfrSm ESpfaqmifNyKdif us,f0ef;aomtdrfBuD;jzpfav&m
wtdrfvkH;wGif &JvSESifY tapcHuRefwdkYtjyif rnfolrQr½SdaomaMumifYwnf;/
a½T0if;onf tcef;wcef;udk oyfoyf,lum xGufoGm;vQif tcef;wHcg;udk vkHNcKHpGmydwfxm;ypfcJYavY½Sd\/
a½T0if;onf &JvSrSwyg; rnfolESifYrQ ta&mw0if azmfa½GpGmaeavYr½Sd/ odkYaomf rdwfjzpfaqGjzpfrl vlwdkif;ESifYyif
qufqH\/ aeYpOfvnf; NrKdUay:üvnfywfavY½Sd&m rdk;csKyfrS tdrfodkYa&mufavY½Sd\/ taMumif;rlum; a½T0if;rSm
a&mufcgp aus;awmom;jzpfí aejynfawmfudkESHYpyf&efESifY aejynfawmftaMumif;udkod&ef ta&;BuD;aomaMumifY
wnf;/ a½T0if;onf OykofaeYrsm;üom &JvSESifYawGUcsdef½Sd\/ a½T0if;onf t&m&mwGif owd0D&d,½Sdí taetxdkif
rSmvnf; tvGefw&m aocsmapYpyfonfhjyif ½Sufvnf;tvGef½SufwwfojzifY cg;awmif;usKdufonfudkyif rjrifcJY&
bl;ay/

tcef; ( 3 )

waeYoü vTwfawmfrStqif;wGif av;nSif;0wfvkHawmf&a½SUaeBuD; ]]ol&rEk}}onf &JvS\vufudkqGJum


]]b,fYES,fYvJ em;cHawmfrif;? cifAsm;tdrfu [dkvl[m w,fxl;qef;ygvm;}} [kajymavonf/
]] bmvJ trdefYawmf&rif;&JU? b,fYES,f xl;qef;ykHvJ }}
]] waeYnaeu naeav;csuw f ;D tcsed f (nae ajcmufem&Davmuf) *lawmfopfb&k m;teD;rSm jrif;wpD;ESiYf
vlwa,muf jrif;udk&yfNyD; Zufowfaewkef; jzKef;qdk cifAsm;tdrfuvl bk&m;xJuxGufvmwmyJ/ xGufvmNyD;awmY
jrif;ay:uvleJY cPav; rwfwwf&yfpum;ajymaeNyD; olYvufxJuyk&ydkufwckudk jrif;ay:uvl vSrf;ay;
vduk wf ,f/ jrif;ay:uvlu jrif;ay:wuf&atmif vufjyvdu k af wmY cifAsm;vlu acgif;cgNy;D jiif;aew,f/ awmfawmf
MumawmY [kdvlu r&ruac:vdkYxifyg&JU? vTm;ueJqdk jrif;ay:ckefwufNyD; wcgwnf; ESpfa,mufom; jrif;eJY
'kef;pdkif;csoGm;wmyJ }}
]] [m ...cifAsm; vlvGJNyD }}
]] rvGJvdkufwmrS em;cHawmfrif;&,f? uRefawmf aoaocsmcsm rSwfrdygw,f }}
]] tck tdrfrSmol½Sdw,f/ wnrS tjcm;rSm rtdyfzl;bl; }}
]] tJ'gawmY uRefawmfrodbl;? vluawmY cifAsm;vl trSefyJ }}
]] ar;Munfhyg&apOD; trdefYawmfrif;&,f }}
]] olYtvkyfu bmvJ }}
]] tckawmY r&Sdao;ygbl;? ynmqnf;yl;&if;qdkovdk aejynfawmfvJ raezl;ao;vdkY ...}}
]] b,fvkdtBuHESifY vmaewmvJ }}
]] tcefYoifY&if trSKawmfxrf;zdkY BuHpnfaewmygyJ }}
&JvSonf tdrfodkYjyefvm&if; vrf;wavQmufvkH;ü ol&rEk\pum;udk pOf;pm;vsuf a½T0if;tay: ,kHrSm;
oHo,jzpfcaYJ v\/ tdraf ½SUwnfw h nfw h iG ½f adS om pum;0gyef;\ arT;BuKid af om&eHEY iS Yf at;jraomva&mifjcnfonf
aygif;pyfa&maxG;vsuf vomcef;½Sd rdwfaqGESpfa,muftm; MunfEl;jcif;udkjzpfap\/ &JvSonf a½T0if;tay:
wD;acgufírMunfhawmYbJ ol&rEkajymykH tvkH;pkHtwdkif;ajymjyNyD;vQif ...
]] tJ'gudk uRefawmfuawmY r,kHygbl;As? olu cifAsmYtay: twif;pGyfpGJaew,f }}
]] aMomf 'D[mvm;? [kwfygw,f olajymwJYtwdkif;ygyJ }}
&JvSu tHYtm;oifYpGmESifY ...
]] b,fvkdoabmvJ rdwfaqG }}
]] rodcsifygeJY udk&JvS&,f }}
]] odyg&apAsm? uRefawmfYudk r,kHvdkYvm; ...}} &JvSu pdwftm;xufoefpGmjzifYajymonf/
]] udk&JvSudk ,kHMunfygw,f? EdkYayr,fY ...}}
]] ,kH&if ajymprf;ygAsm? rMum;&&if uRefawmfawmY at;awmYrSmr[kwfbl; }}
]] cufvdkufwm udk&JvS&,f? cifAsm; 'Davmufodcsif&ifvnf; ajym&awmYrSmaygY ...½SufawmY ½Suf½SufyJ/
yk*HrSmaepOfu tifrwefcspfBuKdufwJY &nf;pm;wa,mufxm;cJYzl;ygw,f/ tJ'D&nf;pm;[m tpawmY uRefawmfeJY
cspfBuKdufNyD; tawmfMumawmY olYrdbrsm; jzm;a,mif;csufaMumifY awmifilrSmaewJY olYarmifw0rf;uGJwa,mufeJY
vufxyfvdkufyga&m/ tJ'geJY waeYu yk*Hu uRefawmfYoli,fcsif;wa,mufeJYawGUvdkY olu awmifiloGm;r,fvdkY
ajymwmeJY *lawmfopfb&k m;rSmcsed ;f Ny;D rawmfvu kd &f wJY ZeD;avmif;qD pdwef maMumif;a&;xm;wJY yk&ydu k uf kd ay;vdu
k f
wmygyJ }}
]] jrif;ay:wufNyD; vdkufoGm;ao;w,fqdk ...}}
]] NrKdUawmifu anmifnKdyifpcef;a&muf½kH vdkufoGm;wmyg }}
]] aMomf ...'Dvdkudk;/ cifAsm;oli,fcsif; tdrfac:vmcJYygawmYAsm? jzpfrSjzpf&av }}
]] awmifiloGm;rSmrdkY t&m½SdawGESifY tawGUrcHcsifbl;wJY }}
]] NrKdUawmY bmudpövmwmvJ }}
]] ukefzdk;awmif;zdkY vmw,fajymwmyJ }}
]] olu ukefonfvm; }}
]] [kwfuJY }}
oHo,onfum; ½Si;f íoGm;av\/ odaYk omf a½T0if;\ xl;jcm;aom aeykx H ikd yf t
Hk wGuf tuJrcwfEikd af tmif
½Sad v&m MumavMumav qef;Mu,faomtcsi;f t&mwdu Yk kd awGU&ay\/ taMumif;rlum; vTwaf wmf? ½k;H awmfwEYkd iS Yf
pyfaom rSwfcsuf? rSwfwrf;? oifcef;pmwdkYudk wpkHw&m *½kjyKíMunfh½SKonfudk rjrif&zl;onfhjyif npOfvnf;
tcef;xJü wa,mufwnf; rjywfrvwf pma&;avY½SdaomaMumifYwnf;/ rnfonfhpmudka&;oenf;[k ar;jref;
aomtcg &mZ0ifqdkif&m rSwfpkESifY &wkrsm;udk pDukH;aeonf[kom ajzqdkcJYav\/ odkYjzpfí MumvmonfESifYtrQ
4if;tay:ü ouFmruif;jzpfav&m rouFmojzifY tdrrf ES iS v f w
T vf u kd &f efvnf; rjzpfEikd af tmif cJ,Of;vsu½f adS v\/
taMumif;rlum; rdrrd mS a½T0if;a&mufvmuwnf;u a½S;uxufaysm½f iT v f su½f cdS &YJ m a½T0if;r½Sv d Qif wa,mufwnf;
tb,frQavmuf ysif;&dnnf;aiGUrnfudk pOf;pm;rdonfhjyif a½T0if;\vSyaomrsufESmudkvnf; rjrifraeEdkifatmif
cspfcifvsuf½SdaomaMumifYwnf;/ b0a&puf eD;uyfvsuf½Sdaomolrsm;onf oli,fcsif;rdwfaqGyifjzpfaomfvnf;
orD;&nf;pm;avmufeD;eD; cspfcifwwf\/
&JvSonf a½T0if;tm; tcspfBuD;cspfvsuf½Sd&m a½T0if;uvnf; &JvStay:ü aus;Zl;½Sifjzpfonfhtwdkif;
av;jrwfcspfcifvsuf½SdcJYonfhtjyif vTwfawmft&m½SdBuD;wOD;jzpfvsuf ,ckrSawGU&aom rdrduJYodkYaom vlomref
wa,muftm; ausmif;aezufoli,fcsif;ESifYrjcm; wef;wloabmxm;í bk&m;xl;rcHbJ azmfa½GpGmqufqHae
onfudk pOf;pm;rdav&m ½dkaoudkif;nGwfjcif;onf cspfcifMuifemaompdwfESifY r[mrdwfzGJUpnf;í wrdwnf;rS
zGm;aom nDtpfut kd vm;uJo Y Ykd cHn
Y m;½dak ocJaY v\/ waeYoü vTwaf wmfrq S if;vQiq f if;csi;f rdwaf qGt&m½Srd sm;ESiYf
pum;0dkif;zGJUíraebJ tdrfodkYawmufavQmufjyefcJYav&m cgwdkif;uJYodkYyif a½T0if;r½SdonfudkawGU&av\/
a½T0if;onf tcef;udt k jyifu oHaumufEiS x Yf ;kd íydwo f mG ;avY½&dS m ,aeYvnf; xdu k oYJ yYkd if ydwof mG ;rnfukd
odESifYNyD;jzpfaom &JvSonf e*dkuyif BuKdwifí yef;yJzdküykHpHay;um tvkyfcdkif;xm;aom oHaumufESifY a½T0if;\
tcef;wHcg;udk xdk;zGifYav\/ tcef;wGif;odkYa&mufonfESifYwNyKdifeuf aywdkayprsm;ESifYwuG A&yGusJaeaom
yk&ydkufwdkYudkawGU&ojzifY wckNyD;wck aumufízwfMunfhav&m 4if;ajymxm;onfhtwdkif;yif &mZ0ifrSwfpkESifY
&wkydk'fpkHwdkYudkomawGU&av\/ pdwfrauseyfojzifY wzefxyfí yk&ydkufwdkYudk vSefavSm½SmazG&m t"dyÜg,frodaom
atmufygpmydk'fokH;ckudk zwf½SK&av\/
( 1 ) ae\ta&mifaMumifY aumif;uifwckv;Hk onf xdev f if;íaeav&m aea&mifjcnfonf rnfrQavmuf
ysHESHYrnfukd rodEdkif/
( 2 ) ork'´&mü tHYzG,f½Spfyg;½Sdaomfvnf; avwdkufvQif vSKdif;wHydk;xNrJjzpfojzifY avudkumuG,fzdkY&ef
ta&;BuD;\/ xdkavonf aveDMurf;jzpfavonf/
( 3 ) awmifxdyfrSpD;usaom a&wHcGefonf tvGefw&mtm;oefítpD;jrefaomfvnf; tawGUrSm at;jr
aomaMumifY okH;pGJwwfvQif yuwda&xuf tzdk;wef\/
&JvSonf pmydk'fokH;ck\ oabmoGm;udk em;rvnfojzifY a&;ykHom;ykHrpí tvkH;pkHudk xyfrHMunfh½SK
jyefav&m a&;om;xm;ykHrSm wydk'fESifYwydk'f uwÅm;jcm;í om;om;em;em;ESifY aocsmpGma&;xm;onfudk awGU&
jyefaomaMumifY pOf;pm;avav tawG;&cufavavjzpfaeav\/ odkYjzpfí pmydk'ftaMumif;udk wdwfwqdwf
tvpfzrf;ípkHprf;&ef ul;,lrSwfom;xm;vkdufav\/
ouú&mZf 970ckESpf? wefaqmifrkef;vü tif;0a½TNrKdUawmfwGif wNrKdUvkH; tkwftkwfusufusufjzpfí
yGJvrf;obifwdkYjzifY aysmf½TifjrL;xl;Muonfudk awGUjrif&av\/ a½T0if;u ...
]] udk&JvS? bmvkyfwJYyGJawGvJAs ...}}
]] tdk ...cifAsm; rodbl;vm;? rESpfu wefaqmifrkef;v cifAsm;a&mufcgup jynfNrKdUudk rif;w&m;BuD;
udk,fwdkifcsDoGm;wmav ...}}
]] tJ'godw,f ...tckbmjzpfovJ }}
]] jynfNrKdUwNrKdUvkH; rif;ESifYwuG a½Tz0g;awmfatmufa&mufvdkY bk&ifvkyfwJYoludkyg aejynfawmfac:NyD;
,lvmcJYw,f }}
a½T0if;u tm;&0rf;omaom trlt,mjzifY ...
]] tdk ...[kwfuJYvm;? [efusvdkufwm/ bkef;awmfa&mifujzifY w,fajymifaywmyJ ...}}
]] ajymifqdk bmajymaumif;rvJAsm? pufbkef;a&m vuf½kH;a&m wurÇmvkH; xkH;vdkarT a&vdkaESmufNyD;
jcaoFYrif;BuD;a[mufovdk a[mufawmfrlygvdrfYOD;r,f }}
]] rif;w&m;BuD;[m vuf½kH;awmfuvnf; w,fNyD;xufjrufw,fqdkygvm; }}
]] cifAsm; pOf;pm;Munfhygvm;? rif;om;b0 tdrfa½SUrif;rjzpffcifuwnf;u b,favmuf tmZmenf
yDFow,fqdkwm ...}}
]] omrnomodw,f? aoaocsmcsm rMum;zl;ao;bl; }}
]] 'DvdkAs? crnf;awmfrif;w&m;BuD; ( anmif&rf;rif;w&m;BuD;udk qdkvdk\ ) odEéDutjyef oDaygtvGefrSm
a½Tomavsmif;awmifa&mufawmY ewf½GmpHyga&m/ tJ'geJY aejynfawmf,lcJYvdkY a&mufwJYtcg vTwfawmfa½SUrSm
r@yfESifYxm;NyD; crf;em;pGm oN*FKd[fawmfrlw,f/ crnf;awmftavmif;udk a½TuGef,ufcHNyD; a½Tzdkusif½SpfvkH;eJYxdk;vdkY
tavmif;awmfw0ufuRrf;awmY om;awmftdrfa½SUr[mOy&mZmu ( tck rif;w&m;BuD;aygYav ) rif;nDrif;om;
rSL;rwfrsm;ESifYwuG AdkvfykHy&dwfowfbufvSnfhNyD; ]]udkif; igYudk ykefuefcsifwJYol½Sd&if xGufvkdufprf;}} vdkY &J&Jwif;wif;
rdefYawmfrlvdkufykHudk uRefawmfjzifY tckxufxd em;xJrSmMum;rdaeao;w,f }}
]] aMomf ...w,fvJ owÅdawmfaumif;vdkufygvm; }} [k rsufESm£a`E´rJYí ½kwfw&ufae&mrS jyifqifNyD;
ajymvdkufonf/
]] 'gwif b,furvJ? tavmif;awmfjymusawmY nDawmfEpS yf g;udck sev f yS Nf y;D tukev f ;Hk opömawmfay;w,f/
ay;NyD; wcgwnf; uRefawmfwdkYocif rif;bk&m;BuD; AkdvfrSL;0efBuD; oD&daZ,saemf&xmudk ac:awmfrlyga&m/
'DawmY uRefawmfu rif;w&m;BuD;aemufem;rSm cpm;vsuf½Sdw,f }}
]] ac:NyD; bmvkyfovJ }}
]] ac:Ny;D awmY igud, k af wmfjrwf tdraf ½SUtdraf wmfoYkd xGuaf wmfrrl ,fvYkd trdeaYf wmf½w dS ,f/ rif;bk&m;Bu;D u
]],ckvt kd cgrsK;d rSm tdraf ½SUtdraf wmfoYkd rxGuo f ifaY o;aMumif;}} oHawmfO;D wifwmeJw Y NyKid ef uf csucf si;f &mZrmef½NS y;D
]]uRefupDrHwmudk igucH&rvm;/ eifuuRef? iguocif? eifykefuefcsif&if ykefuefvdkuf}} qdkNyD; vufokH;awmf
ausmufpD"m;udk "m;tdrfucRwfNyD; rif;bk&m;BuD;qD ypfay;vdkufwmyJ/ uRefawmfjzifY 'Dtcgwkef;u rif;bk&m;BuD;
twGuf toufqHzsm;a&mufaewmyJ }}
]] tmZmenf yDoygayw,fAsm/ Mum;&wmjzifY toufqHzsm;yJ/ rif;bk&m;BuD;jzifY tlawGtonf;awG
wkefaerSmyJ xif&JU }}
]] [kwfuJY xifp&mygyJ? odkYaomfvnf; rif;bk&m;BuD; owÅdaumif;ykHajym&ao;wmaygY/ udk,fYocifrdkY
*kPw f ifNy;D cs;D rGr;f wmr[kwyf gbl;/ tvQw H 0if;0if;eJY rSeu
f if;jyom'fu ta&mifxu G o f vdk wvufvufxed af wmuf
aewJY ausmufp"D m;[m ud, k aYf ½SUem;a&mufaewJt Y cg vlomrefv[ kd mjzifY tonf;awGtal wG ajAmif;qefaea&maygY
cifAsm ...}}
]] [kwfuJY qdkprf;ygOD; }}
]] ½GHUaMumufwJYtrlt,mrsKd;eJY rsufESm£a`E´wcsufrysufwJYtjyif xyfNyD;awmif wifvdkufao;w,f }}
]] [if ...jzpfrSjzpf&av ...}}
]] rjzpfeJY? rif;bk&m;BuD;ukd,fwdkifu uRefawmfYudk cPcPqkH;rzl;wJY pum;wck½Sdw,f/ aMumufw,fqdkwm
wdkYjrefrmtbd"mefrSmrygbl;wJY }}
]] qufprf;ygOD; }}
]] tJ'geJY rif;w&m;BuD;uxyfNyD; crnf;awmfbk&m; vlYjynfNiD;í ewf½GmpHawmfrlwJYtcg crnf;awmf\
t½dkuft&mjzpfaom a½TxD;a½Teef;udk a½S;OD;pGmodrf;ydkufawmfrloifYygw,f/ tdrfa½SUtdrfawmfodkY rxGufoifYao;yg/
a½TxD;a½Teef;udk odrf;ydkufawmfrlNyD;rSom xGufvdku xGufawmfrloifYaMumif; oHawmfOD;wifvdkufwmygyJ }}
]] 'DawmY eef;rwuf&ao;bl;vm; }}
]] aMomf ...cifAsm;uvJ ajymwkef;qdkwkef; cufaeygNyD/ eef;wufzdkY eef;odrf;zdkYa0;vdkY crnf;awmfbk&m;&JU
psmyeyGJem;u wz0g;rSrcGm&ao;bl;/ tavmif;jymusNyD;½kH½Sdao;w,f }}
]] 'Dvkdvm;? udkif; ...qkdprf;ygOD;av? 'DawmY b,fvdktrdefYawmf½SdovJ }}
]] wcgwnf; emrnfudkifwkwfawmYwmyJ }}
a½T0if;u odcsiftm;BuD;ESifY ...
]] b,fykHrdefYovJ ...}}
]] rdefYykHuvm;? ]]oD&daZ,saemf&xm pDrHjyefrvm;/ onfae&mrSmom jrJjrJapmifYae&pf}} vdkY trdefYawmf
½Sdw,f/ NyD;awmY csufcsif;yJ igYjrif;awmfcsOf;uyfapqdkNyD; jrif;awmfBuD;ESifY tdrfa½SUtdrfawmfxGufoGm;wmyJ }}
]] r[maoG; r[mqD qdkwJYtwdkif; tmZmenfyDoygayw,f/ tHYMop&mBuD;ygyJ ...}}
xdkodkY pum;ajymaomtcsdefonfum; NrKdUxJwGif wxdefxdefvif;í rD;a&mifcsif;[yfum Zmwf? ½kyfao;?
paom yGJtrsKd;rsKd;wdkYjzifY ETJqifusif;yvsuf½Sdaom ntcsdefjzpfavonf/ nOfheufojzifY tdyfpuf&ef rdrdwdkYtcef;
twGi;f odYk 0ifMuav\/ a½T0if;onf tcef;wGi;f odaYk &mufonfEiS w Yf NyKid ef uf tdy&f m0ifaomtcg vJaeusjzpfaom
ykqdk;udkvJí0wfav&m ½kwfw&uf 'l;qpftxuf aygifvnfem;ü Murf;ydk;vdkvdkavQmufoGm;onfudk rodrom
owdxm;rdvu kd af omfvnf; ta&;rBu;D ojzifY rD;cGux f eG ;f um cgwdik ;f uJo
Y Ykd pmMunf&h efjyifqifav\/ yk&ydu
k rf sm;udk
wckNyD;wck vSefavSmMunfh½SKae&if; ,cif ,m;ovdkjzpfaeaomae&mrS wcPtwGif; wpkHwa,mufaomolonf
rD;pjzifYxdk;vdkufouJYodkY rcHr&yfEdkifatmifjzpfum ...
]] ukd&JvS ...tr,fav; udk&JvS uRefawmf bmjzpfrSef;rodbl; }}
*sKef;*sKef;*sif;*sif; 'kef;'kef;'if;'if;[laom toHESifYwuG &JvSonf tcef;wGif;odkYa&mufvmNyD;vQif a½T0if;
vufudkudkifí ]]bmjzpfovJ udka½T0if;ajymyg}} qdkNyD; Murf;udkzaemifYESifYaqmifYvdkuf&m atmufxyfrStapcHwdkYonf
vufeufud&d,m tpkHtvifESifY a&mufvmMuav\/
]] bmrSrjzpfygbl;? cifAsm;wdkYjyefMuyg }}
]] udpör½Sdygbl;? aeygap ...bmjzpfovJ }}
]] tr,fav; ...aygifrSm bmaumifudkufrSef;rodbl;? emvdkufwmuvJ vGefvdkY ...}}
&JvSonf a½T0if;\aygifudkvSefMunfhrnfjyKav&m a½T0if;onf rdrdvufESifY ykqdk;pudkudkifí aygifudkvSefjy
av\/ &Jvo S nf aygifuMkd unfNh y;D vQif 'Pf&mvnf;wpkw H &mrawGUojzifY tdy&f mteD;tyg; avQmufíMunfah v&m
BuD;rm;aom uif;NrD;aumufwaumifudk awGU&av\/ xdkodkY awGUonfESifYwNyKdifeuf uif;NrD;aumufowÅ0grSm
tapcHwdkYvufcsufjzifY toufqkH;&onfhjyif axmywfbl;ESifYwuG aqmif;wGif;vSKHrD;zdkwckyg a½T0if;teD;odkY
a&mufvmav\/ xdktcg a½T0if;u ...
]] olwdkY oGm;ygapawmY ...}}
&JvSu ]]uJ uJ ...rif;wdkYoGm;MuawmY}} [kqdkum rdrdudk,fwdkif aygifudkaxmywfvdrf;í a½T0if;\
ajcovkH;udk rdrdvufjzifYa`rSmufum rD;zkdudk aygifatmufrSmxm;vsuf rD;uifay;av\/
]] tr,fav;av; ...}}
]] udka½T0if; emovm;? rpdk;&drfygeJY ...udpör½Sdygbl; }}
]] uRefawmfYtar[m uif;NrD;aumufudkufvdkY aowmyJ ...}}
]] tdk ...r[kwfwmcsnf;? 'Davmuf t,lroD;ygeJY/ wa,mufaoaum ...wa,mufrqdkifygbl;Asm}}
a½T0if;\aygifrSm a,mufsm;yDopGm rifaMumifrsm;rygojzifY jzLazG;0g0if; ausmY½Sif;pifMu,fvsuf ,ck
umv a,mufsm;jrwfw\ Ykd aygifEiS wYf al v\/ jzLpif0g0if; tjypfuif;í ausm½Y iS ;f aomaygifwrH mS qifEmS armif;uJo Y Ykd
oG,faysmif;nDnGwfvsuf jrifYjrwfaomusufoa&udk aqmifvsuf½Sd&m &JvSpdwfwGif rcsifYr&Jjzpfí ESvkH;om;wdkYrSm
0½kef;okef;um;ESifY r[m;w&m;jzpfaeav\/ a½T0if;onf tm;i,fEGrf;vsaomtoHjzifY ...
]] ukd&JvS ...uRefawmf ae&vdrfYr,f rxifbl; }}
]] tomaeyg ...oufomvmNyD r[kwfvm; }}
]] ylw,fAs ylw,f ...udk&JvS&JU ...}}
&JvSonf axmywfudkxyfíokwfvdrf;um rD;ESifYeD;onfxufeD;atmif uifay;av\/
]] ukd&JvS aus;Zl;udk uRefawmfb,fawmYrS qyf&ygYrvJ ...}}
]] tdk ...pum;rsm;vdkufwm ...tomaeyg? cifAsm;armvdrfYr,f }}
]] rarmygbl;? ylwmwckyg ...}}
twefMumaomtcg oufomívmojzifY tnnf;&yfí tdyaf ysmo f mG ;av\/ odjYk zpfaomaMumifY &Jvo S nf
rD;zdkudk eHab;xkwfí a½T0if;udk tomt,mayGUcsDNyD;vQif acwÅ rdrd&ifcGifüydkufí nmvufay:ü acgif;udkwifum
tdyaf pNy;D rS jyifqifxm;aom tdy, f may:odaYk yGUcsav\/ taMumif;rlum; a½T0if;onf tdy&f mudjk yifqifxm;Ny;D vQif
wzufeH&HodkYuyfí pmMunfhaepOf uif;NrD;aumufudkufojzifY xdkae&mwGifyif rD;uifíae&av&m ½kwfw&uf
a½TUvdkufvQif Edk;oGm;rnfpdk;aomaMumifY acwÅ&ifcGifüwifNyD;rS ayGUcs&avownf;/ &JvSonf rD;wcGufESifY a½T0if;
tdyaf ysmaf eonfukd Muifemaomrsupf jd zifMY unf½h KS aeav&m Munf&h if;Munf&h if; vSyacsmarmaom vlysKad csmuav;
wOD;jzpfol a½T0if;tay:ü oem;aompdwf? Muifemaompdwf? cspfcifaompdwfwdkY ,dkzdwfpD;usvsuf teD;odkYuyfum
rsufESmudk wpdrfYpdrfYMunfhvsuf BudwfrEdkifcJr&jzpf&av\/ taMumif;rlum; armifrpöuac:aom aoma&,s
olaX;om;onf ½Sifr[mupönf;udk jypfrSm;aomtvm; a½T0if;udkjypfrSm;csifaompdwfESifY wdwfwdwfykef;cspfvsuf
½SdaomaMumifYwnf;/
twefMumaomtcg rD;rSKwfí a½T0if;eHab;rSmyif apmifYa½Smuf&if; tdyfvdkufav&m rsufpdaMumifvsuf
tdyfraysmfojzifY awG;awmaepOf a½T0if;onf vl;vGefYí &JvSudk,fay:odkY vufwifvdkufav&m &JvSonf tom
t,mqkyfudkifNyD; a½T0if;vufudk prf;oyfMunfhrdav\/ a½T0if;\vufudkqkyfudkifae&if; vufxJüw'kwf'kwf
aoG;wdk;vsuf t½dk;r½Sd tom;yuwd wtdtdESifY yDwdaMumpdrfYí wodrfYodrfYcgvsuf½Sdav\/
]]tif;}} [laom a½T0if;yg;pyfrS nnf;oHuMkd um;&ojzifY r&Jw&JEiS Yf ]]udak ½T0if; udak ½T0if;}} [kac:aomfvnf;
tdy&f mrSrEd;k yJ aysmjf raJ ysmaf eonfukd od&aomaMumifY &Jvo S nf xyfrí H tBu&H Ny;D vQif a½T0if;&ifay:odYk rdrv d ufukd
wifvu kd af v\/ tusrÐ mS Mu,fo;D BuK;d rcsnb f xJ m;ojzifY &Jv\
S vufonf a½T0if;\&ifom;ay:ü a&mufvsu½f &dS m
a½T0if;onf aigufueJxNyD;vQif ]]b,folvJ}} [k aigufíar;av\/
&JvSonf xdwfueJjzpfoGm;NyD;rS owdxm;í csufcsif;vufudk½kyfodrf;um ...
]] uRefawmfyg udka½T0if; }}
aysmYaysmif;El;nHhí tm;r½SdaomtoHjzifY a½T0if;u ...
]] aMomf ...udk&JvSvm;? uRefawmf tdyfrufrufNyD; ½kwfw&ufvefYoGm;vdkYyg ...}}
&JvSvnf; xdktcgrS oufom&&aomtoHjzifY ...
]] ylao;ovm; ...}}
]] aysmufoGm;ygNyD? rylawmYygbl; ...}}
]] 'geJYAsm ...cifAsm;nnf;wmeJY uRefawmfxdwfoGm;wmyJ }}
xdkaeYrSpí &JvSonf a½T0if;\taMumif;udkcsnf; pOf;pm;cJYav\/ xdkodkYawG;rdwdkif; aoG;ckefvsuf½SdcJY&m
rdrd\pdwfESvkH;rSqkH;jzwfcsuf rnfonfhtcgrS jyifqif&efrBuHpnfawmYay/ a½T0if;tay:ü cspfjcif;arwÅmw&m;wdkY
onfvnf; xdq k ;Hk jzwfcsuu f kd yDww
d &m;udk tm;ay;vsu½f &dS m ESpof rd jYf cif;onf ½Tiyf sjcif;ESiYf r[mrdwzf UJG íaeav\/
taMumif;rlum; a½T0if;rnfoljzpfonfudk od&av&m rdrdtodw&m;ESifYyif yDwdyGm;vsuf½SdaomaMumifYwnf;/
odkYaomf xdktodudk wudk,fodrSESpfudk,fodí tvdkjynfhap&efBuHpnfvdkufaomtcg &nf½G,fcsuf tx
rajrmufu 'ku©a&mufrnfudkvnf;pdk;rd\/ taMumif;rlum; tdyf&mxJwGif aigufoHESifYar;vdkufaom a½T0if;\
pum;udk ,ckxufxd Mum;vsuf½SdaomaMumifYwnf;/
aMomf ...a½T0if; a½T0if; emrnfESifYvdkufatmif a½Tvdk0if;NyD; a½Ttqif;awmufaewmrdkY wrdk;atmufrSm
wa,mufom½Sdw,fvdkY qdkavmufygay&JU/ odMum;rif;Muif,m cifolZmwdkYawmif ,SOfvmvQif½SKH;rSmrdkY rmevkH;
wufp&mayyJ ponfjzifY awG;awmpjyK&av\/
rMumrD av;ig;&uftwGif; &JvSrSm tzsm;a&m*gpGJuyfcJYav&m tzsm;wufaomtcg vlrSef;olrSef;
rodavmufatmifyif ua,mifacsmufcsm; a,mif,rf;ajymqdkvsuf½SdcJYav\/ vTwfawmft&m½Sd rdwfo*F[rsm;
ESifYwuG tdrfeD;csif;wckwdkY vma&mufar;jref;Muonfudk awGUjrif&ojzifY tawmfyifzsm;aeaMumif;od&av\/
odaYk omf ppfuikd ;f buf½dS rdbrsm;xH rdrt d wGuf pdw&f wufa&mufrnfukd pd;k &dro
f jzifY a½T0if;ESiw
Yf uG tdrof m;rsm;tm;
&JvSu rSmMum;xm;ojzifY ppfudkif;odkY vlrvTwfbJ qdkif;iHYxm;av\/ odkY&mwGif a½T0if;onf &JvS ,ckxufwdk;í
qdk;vmvQif taMumif;Mum;&ef BuHpnfíaeav\/
a½T0if;onf &JvStem;rS wz0g;rSrcGm apmifYMuyfjyKpkav&m ntdyfaomtcgrsm;üvnf; rdrdwOD;wnf;
&JvSeHab;ütdyfí tapcHrsm;udk tcef;tjyifütdyfap\/ taMumif;rlum; &JvSonf npOf oef;acgiftxd
tzsm;wufavY½Sd&m npOfnwdkif; ua,mifacsmufcsm; a,mif,rf;ajymqdkaeojzifY tapcHrsm;Mum;vQif
wrsKd;wrnf xifukefrnfpdk;aomaMumifYwnf;/
]]tif; ...udka½T0if;? uRefawmfYudk rcspfbl;vm; ...ayGUxm;prf;yg}} a½T0if;onf &JvS a,mifaeusrSef;
odaomfvnf; 4if;\pum;rSm um&ef0gus nDnGwfaeojzifY wu,fyif owd&íajymaeoavm[k ,kHrSm;vsuf
tdyf&mem;odkYuyfum &JvS\ausmatmufrS rdrdvufudkxdk;í ayGUydkufxm;av\/ ]]odNyD odNyD? ckrSodw,f udka½T0if;
uRefawmfYudk t[kwfcspf&JUvm; ...}} aemufxyfa,mifaomtcgrS owdr&rSef;od&av\/ xdkodkYod&aomf
a½T0if;onf &JvSausmatmufrSxdk;í udkifxm;aomvufudk tomvTwfvsuf tay:rSwifxm;aom vufudkum;
rvTwfbJ zufjrJzufum tom,k,aeav\/
]] a½T0if; igYudkoem;prf;yg ...}}
a½T0if;\pdwfü rdrdtm; usef;rmpOfu udkrwyfbJ a½T0if;[lí eifYoD;pGm wcgrSrac:zl;ojzifY ...
]]tvJY vluawmY igYtay:rsm; w,fEdkifcsifygvm;? aeaumif;wkef;uaywJY pdwfxJrSm 'DvdkyJac:aerSmyJ xif&JU}}
[katmufarYrdav\/
]] tif; ...tif; ...tdk 'Dol&rEku bmpum;vmajymwmvJ? a½T0if;udk rxdeJY ...igYbmom igcspf
bmjzpfvJ ...}}
twefi,f &yfwefYoGm;NyD;vQif ...
]] urÇmay:rSm a½T0if;tvSqkH;yJ? a½T0if;xufvSwm vlUjynfrSmr½Sdbl; ...ewfjynfrSmvnf; r½Sdbl;uGm/
tdk olZmrubl; ...olZmYtarawmif a½T0if;avmufrvSbl; ...}}
a½T0if;onf &JvSudk ydkufzufxm;&if; w,fqdkwJYpmygvm;[k atmufarYum NyKH;rdav&m cpf[k tenf;i,f
toHxGufoGm;rdav\/ a½T0if;\pdwfü ...]]aMomf ...udk&JvS udk&JvS? pGJvrf;oefvSygvm;? jzpfrSjzpf&avw,f?
zG[JY vGJygap z,fygap ...aor,fYab;eJY ta0;BuD;a0;ygap/ rawmfwqrsm; a&m*groufom&if cufcsnf&JU/
olYpdwfxJrSm odyfNyD;pGJaewmyJxifw,f ...'gavmufcspfvGef;awmYvJ wzufom;u jyefNyD;rcspfbJ aeEdkifawmY
rSmvJ/ aMomf ...aeykHxdkifykHu oem;p&m? igYudkvnf; awmfawmf½GHU½Smw,fxif&JU ...a&awmif;wmawmif
&J&JBuD; rawmif;0HY½Smbl;/ y&d,m,f rm,meJY aomufcsifw,f? aomuf&&if aumif;r,fxifw,fwJY}} ponfjzifY
pOf;pm;um r½SLr½SKdufEdkifatmifjzpfNyD;vsif [if;ueJ oufrBuD;csvdkufav\/
]] a[Y ...ig a½Twu kd pf m&if;0if vTwaf wmft&m½Su
d ?G bmvm½SKyo f vJ ...qkwf a½T0if;udrk xde?YJ igYr,m;
xd&if "m;pmjzpfr,f}} a½T0if;onf yxrü xif&mjrif&m a,mifcsio f vdak ,mifyap? tdyaf ysmv f Qif oufomvdrrYf nf
[koabmydkufí rESKd;bJxm;cJYaomfvnf; igYr,m;[laompum;udk Mum;&aomtcg tvefYwMum; tHYtm;oifYí
tr,fav; cufukefygvdrfYr,f? xifwdkif;jrifwdkif;jzpfukefNyD[k ESKwfrSjrGufum &JvSudkvSKyfí toHcyfjyif;jyif;ESifY
]]udk&JvS ...udk&JvS}} a½T0if;onf &JvS rEdk;rcsif; vSKyfíESKd;av&m ...
]] tif; ...b,folvJ udka½T0if;vm; ...}}
]] [kwfw,f udk&JvS? owdxm;yg ...}}
]] owdxm;ygw,f bmjzpfvdkYvJ ...prf;Munfhprf;yg ...ylao;ovm; }}
]] rylygbl; tzsm;usaeygNyD/ owdxm;tdyfyg ...}} [k a½T0if;u aigufoHjzifYajymav\/
]] owd&ygw,f ...bmjzpfvdkYvJ }}
]] owd&w,fqdkNyD; ua,mifacsmufcsm;awG avQmufa,mifaewmudk; }}
]] uRefawmf a,mifaeovm; ...}}
a½T0if;u toHcyfrmrmjzifY ...
]] a,mifw,f ...a,mifwmrS bmajymaumif;rvJ? 'DYjyifvlawG r½SdvdkYawmfawmYw,f ...}}
&JvSu rdrdrSDíaeaom a½T0if;\vufwzufudkudkifum toHaysmYaysmYjzifY ...
]] bmawGrsm; a,mifvdkYvJAsm ...}}
]] awmfyg rajymcsifygbl; }}
]] ajymprf;yg udka½T0if;&JU ...}}
]] a,mif w ,f q d k w m pd w f x J r S m ½S d w ma,mif w myJ ? aeaumif ; wk e f ; u awG ; csif w mawG a wG ; aeNyD ;
rusef;rmawmY ay:ukefwmaygY }} [k a½T0if;u oHjywfESifY cyfxefxefajymvdkufavonf/ aemufokH;av;&ufcefY
Mumaomf &JvSvnf; tzsm;aysmufí emvefxNyD;vQif vTwfawmfodkYwufEdkifcJYav\/
&JvSonf a½T0if;twGuf tcuftcJESifYpdwfpGJvsuf½Sdav&m b,fYES,fvkyf&rwkef;[laom ykpämonf
pdwfxJwGif tjrJrjywfay:aygufíaeav\/ rdrdtay:ü a½T0if;\pdwfxm; rnfuJYodkY½SdaMumif;udkvnf;
odwefoavmuf od&av\/ taMumif;rlum; rusef;rmaomtcgrsm;ü ua,mifacsmufcsm; a,mif,rf;wwf
aMumif;udk rdrdudk,fwdkif ,cifu a½T0if;tm;ajymMum;xm;zl;av&m tzsm;a&m*gpGJuyfpOf tcGifYomojzifY
ra,mifcsifbJESifY a,mifcsifa,mifaqmifcJYonf/ pifppftm;jzifY tzsm;a&m*grSmvnf; tpm;rSm; a&csKd;rSm;
tzsm;av;rQomjzpf\/ odjYk zpfí rdrx d ifovdk y&d,m,fo;Hk &ef tcGi&Yf cJ\ Y / rdru
d ,
kd u
f kd a½T0if;ydu
k x
f m;pOf a½T0if;\
vSyaMumif;udk tvGeftuRHcsD;rGrf;í a,mifvdkufaomtcg a½T0if;udk,fwdkif oabmusNyD; toHxGufatmif
&,fonfudk rdrdem;jzifY qwfqwfMum;cJY&\/ rdrdudk,fudkayGUí ,k,k,,udkifwG,fNyD; vuft&omcHpm;aeonfudk
owdxm;rd\/ rdcifESifYrjcm; tem;rSrcGmbJ Muifem,k,pGmjyKpkcJYonfudk jyefíawG;rd\/ xdkodkY awG;wdkif;awG;wdkif;
tcspfvSKdif;xí yifv,fESifYwlaomESvkH;tdrfrSm rNidrfrouf wyGufyGufvSKyf½Sm;íaeav\/
waeYaomtcg vTwaf wmfrq S if;cgeD;wGif Adv k rf LS ;0efBu;D rif; oD&ad Z,saemf&xmu nae tdro f v
Ykd mcJ&Y rnf
[krSmMum;vdkufojzifY em;cHawmfrif; armif&JvS odkYr[kwf aersKd;&mZaZ,solonf ]]a&TpMum}} ae0ef; a*g,modkY
,Gef;vkeD;eD;jzpfaom naeapmif;tcsdefwGif t&yfom;uJYodkY 0wfpm;qif,ifí ocifjzpfaom 0efY&Sifawmfrif;BuD;
tdrfodkYvmcJYav\/ AdkvfrSL;0efBuD;onf pmMunfhyd#uwfcef;ü &JvSESifYESpfa,mufxnf; wdkifyifav&m &JvSvnf;
rif;bk&m;BuD;tem;wGifcpm;í pum;udkem;axmifvsuf½Sdav\/ twefMumpGmaeNyD;rS AdkvfrSL;0efBuD;u ...
]] uJ ...armifrif;udk w½kwfe,fjcm;rSm e,fjcm;t&m½SdtjzpfESifY cefYxm;aMumif;udk odEéDNrKdU0efqDudk
pmcRefwckay;vdkufr,f }}
]] aus;Zl;½Sifbk&m; tvdkawmfus uRefawmfrsLd; oGm;a&mufaqmif½Gufygrnfbk&m; ...}}
&JvSonf tdrfodkYa&mufvQifa&mufcsif; xrif;yGJjyifcdkif;í a½T0if;ESifYtwlxdkifum rsufESmcsif;qdkif
pm;aomufae&if; ...
]] udka½T0if;? uRefawmf okH;&ufavmuf½Sd&if w½kwfe,fpyf oGm;&vdrfYr,f ...}}
]] bmudpörsm;vJ ...}} tHYtm;oifYaomtrlt,mjzifYajymonf/
]] rif;bk&m;BuD;uvTwfvdkY e,fjcm;udk t&m½SdjzpfeJYoGm;&r,f ...}}
a½T0if;u 0rf;enf;aom rsufvkH;wdkYjzifYMunfhum ...
]] 'gjzifY uRefawmfaum ...}}
]] cifAsm; 'DrSmomae&pfyg ...uRefawmfYvlawG rSmypfcJYr,f ...}}
]] ac:roGm;bl;vm; ...}}
]] uRefawmf 'Du wa,mufxnf;oGm;&r,f? odEéDusrS cdkifcdkifrmrma½G;cs,fwJY aemufvdkuf vl 20udk
xnfhvdkufzdkY rif;bk&m;BuD;qDu pmcRefawmfygw,f }}
xrif;pm;íNyD;aomtcg ESpfa,mufom; vomcef;ü acgif;csif;qdkifxkdifvsuf rSKdifawGai;arm awG;awm
aeNyD;rS ...
]] udk&JvS ...}}
]] ukda½T0if; }}
]] cifAsm; oGm;awmYr,faemf ...}}
]] [kwfuJY }}
&JvSESifYa½T0if;wdkY\ cspfjcif;arwÅmonf waiGUaiGU zGJrD;uJYodkYae&mrS cGJ&rnfqdkaomtcg ,rf;ykHudk rD;us
aomtvm; [ke;f ueJawmufí aigufueJ yg;jyif;xaom aNraG [mufuo YJ Ykd aemufaemufupkaygif;í atmif;cJaY om
tcspfwdkYonf tjrpfygtkHMuGvsuf xívmcJYav\/ &JvSonf ae&mrSxum a½T0if;\vufESpfzufudk pkaygif;
qkyfudkifí zspfnSpfNyD;vQif av;eufí t"dyÜg,frsm;pGmygaomtoHjzifY ]]udka½T0if;}}[kac:vdkuf&m a½T0if;onf
&JvS\trlt,m vu©Pmjrif½kHjzifY rnfrQavmuf t"dyÜg,fa&mufaomac:jcif;[lí tpOf;om; odESifYNyD;jzpf&um;
rdru
d ,kd w
f ikd u
f vnf; Muifem&if;½So d jzifY vufEpS zf ufukd tvdu
k o
f ifY &Jvv S ufxw J iG x
f m;í bmrSrajymbJaeav\/
&JvSuqufí ...
]] udka½T0if; uRefawmfYtay: opömwckxm;&vdrfYr,f }}
]] bmopömvJ ...}}
]] uRefawmf oabmrwlbJ cifAsm; tdrfaxmifrjyK&bl; }}
]] ukd&JvSuvJ opömxm;yg ...}}
]] xm;ygr,f ...tckaomufapcsif&if aomufjyvdkufr,f }}

tcef; ( 4 )

awmifxdyfrSpD;usaoma&wHcGefwdkYjzifY woGifoGifjrnf[D;í jrpfBuD;jrpfi,ftoG,foG,fwdkY\ pwif


jzpfay:&m [dr0EÅmawmifwef;uJYodkY {&m0wDjrpfurf;üpDwef;vsuf½Sdaom ppfudkif;awmifBuD;onf &mZ0if
vdkufpm;aom trsKd;om;wdkY\ cdkifrmaomausmufpmwdkifBuD;ozG,fjzpfav\/ taMumif;rlum; ]]jrefrmtp
waumif;u}} [laomtwdkif; waumif;jynfrS r[morÇ0? plVorÇ0nDaemifESpfyg;wdkYudk {&m0wDjrpfaMumjzifY
arQmvdkuf&m ppfyifBuD;udkif;aeaom þXmeodkYa&mufonfupí ppfudkif;wGifaomaMumifY waumif;&mZ0ifESifY
&aoY&mZ0ifwdkYudk qufoG,fíodap\/xdkYjyif jrefrm&mZ0if\ rZÑdracwfü ckepfyg;aomrif;wdkY\pH&m aZ,smyl&
&mZXmeD ppfudkif;jynfBuD; ESifYwuG 0dZ,myl& yif;,NrKdUawmf? &wemyl& tif;0NrKdUawmfwdkYrSm þppfudkif;awmifBuD;
udkyif trSDjyKí wnfaxmifcJYMu\/ ppfudkif;awmifudk a½S;tcgu rif;0Hawmifac:\/ ,ckwdkifatmif ppfudkif;
awmifwef;wGif rif;0Hawmif ac:aom awmifwef;wck oD;jcm;½Sdao;\/ odkYaomfvnf; rlvu ]]rif;0H}} [laom
trnfonf wawmifvkH;\ trnfjzpf\/
{&m0wD e'DjrpfMuD; pD;qif;&pf0dkif;í rSKdif;nKdUvsuf½Sdaom ppfudkif;awmifBuD;\ wckaomawmifxdyfrS
jrpfbufoYkd vSr;f arQmuf mMunf½h KS aeaom vkvifysKEd pS af ,mufujkd rifEikd af v\/ xdo k El pS af ,mufonf ykn½Sibf &k m;odYk
wuf&if; wjznf;jznf; at;aq;pGmpum;ajymí tarmtyef;ajzum pcef;csaejcif;jzpfavownf;/ xdkol
ESpaf ,mufrmS &JvES iS Yf a½T0if;yifjzpf\/ &Jvo
S nf w½kwef ,fpyfoo Ykd mG ;umeD; rdbrsm;xHoEYkd KS wq
f uf&if; vma&muf
uefawmYMujcif;jzpfavonf/
ppfudkif;awmifBuD;onf ½SKarQmfcif;aumif;í olawmfoljrwftaygif;\ cdkatmif;&mXmejzpfav&m ,ckvdk
naetcgrsKd;ü tvGefw&m MunfEl;zG,faumif;av\/ w½kwfpum;yifwdkY\atmufwGif usa&mufvsuf½Sdaom
w½kwfpum;yGifYwdkYrSm avoifY&m BuKdifvQrf;xkHonfh cdkifyef;pkHeHYomarT;uJYodkY taqG;udkqGvsuf½Sdav&m &JvSonf
usufoa&½Sdaom a½T0if;\rsufESmudk wpdrfYpdrfYMunfhí ...
]] ukda½T0if;? [dkrSmMunfhprf; jyom'fawG[m rSKdaygufovdkyJ }} [k pum;pvdkufav\/
]] b,frSmvJ }}
]] aMomf ...aMomf ...jrifNyD }}
&JvSu tm;i,faomtoHjzifY ...
]] 'Dvakd ysmpf &maumif;wJY a½TNrKUd awmfBu;D uajymif;Ny;D e,fjcm;udo k mG ;&r,fqakd wmY udak ½T0if;&,f uReaf wmfY
pdwfxJrSm b,fYES,fjzpfoGm;rSef;rodbl;/ Munfhprf; uRefawmfwdkYae&wm b,favmufaysmfp&maumif;ovJ }}
xdkYaemuf jrpfzufudkwzef vufnSKd;nTefjyefí ...
]] {&m0wDjrpfBu;D ESiYf jrpfav;oG,af ygif;qkw H YJ oHvQucf u
Hk Rex
f yd rf mS Asm'dw&f &wemyl& t0a½TNrKUd awmfBu;D
vdkYurÁnf;wyfMuwJYtwdkif; jrpfawG&JUt0 A[dkrusbl;vm;/ ysif;wJYtcgrSm 'DudkvmNyD; Munfhp&maumif;wJY
½SKarQmfcif;awGeJY avnif;cHEdkifw,f? b,favmufrsm;[efusovJAsm/ 'gawGudkawG;rdwdkif; uRefawmfjzifY ...}}
]] [kwfw,f uRefawmfvJ udk&JvS r½Sd&if aeawmif raecsifawmYbl; }}
]] uRefawmfeJY udka½T0if;[m b0a&pufruif;bl;vdkYqdk&rSmyJ/ jrifuwnf;u wcifxJcifvmvdkufwm
b,fawmYrS aemufrqkwfbl;? oGm;cgeD;vdkYajym&awmYr,f ...uRefawmfYpdwfxJrSmjzifY udka½T0if;xufcspfwJYol
r½SdwmtrSefygyJ }}
a½T0if;onf bmrSjyefrajymbJ acgif;ikHYí em;axmifaeav\/ &JvSu qufí ...
]] cspyf uHk b,fvckd sprf eS ;f rodb;l ? uReaf wmf tck e,fjcm;udo k mG ;ygr,fvo Ykd m y#dnmOfcv
H mw,f/ b,fEY , S f
vkyfNyD; oGm;&r,fqdkwm rodao;bl; }}
a½T0if;u ikHYae&mrS armfum ...
]] bmjzpfvdkYvJ ...}}
]] twdkcsKyfajym&rSmjzifY cifAsm;eJYcGJNyD; wa,mufxnf;oGm;&rSmrdkY pdwfrajzmifYwmyJ }}
]] 'gjzifY uRefawmfYudkyg wygwnf;ac:NyD;oGm;ygvm; }} [k NyKH;íajymonf/
]] ac:&if vdkufrvm; ...}}
]] [dkusawmY ½Srf;racsmuav;awGeJYawGUvdkY ygvmwJYol arYaerSmjziYf rvdkufcsifbl; }}
&JvSu pdwftm;BuD;vSaom rsufESmxm;jzifY ...
]] tdk ...udka½T0if; b,fYES,fajymovJ? 'DwoufrSm udka½T0if;xufcspfwJYol rawGUEdkifawmYygbl;/
uRefawmfYpdwfudk uRefawmfodNyD;om;yg }}
a½T0if;onf acgif;ikkHYíaeav\/
]] aMomf ...ac:csifw,fqdkaywJY ac:oGm;cJY&if cifAsm;vnf; tusKd;,kwf? uRefawmfYrSmvnf; [dkus&if
b,fvkdvkyfNyD; ae&r,fqdkwmawmif rod&ao;awmY tcufBuD;yJ ...}}
&JvES iS Yf a½T0if;onf ppfuikd ;f bufü wntdyNf y;D vQif rdbESpyf g;ESiYf ESruav;udEk KS wq f ufí eHeufvif;onf
ESifYwNyKdifeuf NrKdUbufodkYul;cJYMuav\/ &JvSonf a½T0if;twGuf ppfudkif;bufüae&ef 0efcHcsufy#dnmOfudk
a½T0if;xHrS&½Sdaomfvnf; ,ckacwÅ rdrdoGm;cgpwGif tif;0NrKdU½Sd rdrdtdrfüyif t½Sdefrysuf qufvufíae&ef
oabmwlcJYav\/ aemufwaeY eHeufapmapmtcsdefwGif &JvSonf ukrkj'mMumjzLtqif;ESifYwlaom jrif;BuD;udk
pD;í &wemyl& a½TNrKdUawmfBuD;rS xGufcJYav&m a½T0if;onf rjrif&onfhwdkifatmif rwfwwf&yfíMunfh&if;
usef&pfcJYav\/
xdktcsdefwGif oefvsifNrKdUqdyfurf;ü pDwef;íqdkufuyfxm;aom EdkifiHjcm;yifv,ful;oabFmwdkYrS wufvm
Muonfh oabFmom; A&if*sDukvm;wdkYonf AdkvfcsKyfrif;ZGifumulpH&m wdkuftdrfodkY a½S;½SKvmaeonfudk aeYpOfESifY
trQ jrif&av\/ oabFmolBuD;ESifY oabFmom;wdkYonf rdrdwdkYtwGuf rsufESmyGifYvif;&ef Oa&mywdkufrS
tokH;taqmif tpm;taomuf xl;xl;qef;qef;wdkYESifYwuG cJ,rf;rD;ausmuf tajrmufaoewf *&eufpaom
vufaqmify@mwdkYudk AdkvfcsKyfrif;ZGifumulxH vmwdkif;vmwdkif; qufoMuojzifY oefvsifbk&if ZGifumulrSm
taetxdkifrSpí t&m&mwGif rsm;pGmcrf;em;vsuf½SdcJYav\/
ZGifumulonf rdrdtrsKd;om; ay:wl*Drsm;ESifY wdkif;&if;om;jrefrmrsm;tjyif vltrsKd;rsKd;wdkYudk pdk;rdk;tkyfcsKyf
&av\/ xdkvlrsKd;wdkYrSm ½Srf;? ,Gef;? tuúywf? uonf;? vif;Zif;? xdkif;? &cdkif? t*Fvdyf? 'wfcsf? jyifopf? yoD?
uyÜvDESifY uv,fwdkYjzpfMuav&m pum;rSm jrefrmpum;udkajymí jrefrmpmESifYyif tkyfcsKyf&av\/
taMumif;rlum; xkdvlrsKd;tm;vkH;wdkYrSm jrefrmpmESifY jrefrmpum;udk e*dkuyif em;vnfNyD;jzpfMuojzifY
tjcm; 4if;wdkYrodaom ay:wl*Dpum;rsKd;ESifYtkyfcsKyfvQif tcuftcJESifYcsufcsif;awGU&rnf jzpfaomaMumifYwnf;/
xdkrSwyg; rkwÅr? awmifil? Zif;r,fpaom wdkif;jcm;e,fjcm;wdkYESifYvnf; ruif;&mruif;aMumif; ukefa&mif;ukef0,f
qufoG,fvsuf½SdcJY&m xdkXmewdkYrSm jrefrmpum;ESifY jrefrmpmudkom ½kH;okH;bmomjyKxm;MuojzifY oefvsifrSm
ay:wl*Dpmudk ½kH;okH;bmomjyK&ef ½kwfw&uf rjzpfEdkifao;aomaMumifY acwÅcP jrefrmpum;ESifY jrefrmpmudkom
okH;pGJ&av\/ odkYaomf rMumrD ay:wl*Dbmompum;ESifY ay:wl*DpmwdkYudk ½kH;okH;? NrKdUokH;jzpfap&ef ,ckuyif
BuKw d ifí pmoifausmif;ok;H ausmif; zGix Yf m;vsuf oifMum;vdo k rl sm;twGuf tcrJY ukov
kd jf zpf oifMum;ay;av\/
bk&ifaemifac: [Hom0wD qifjzLrsm;½Sif rif;w&m;BuD;vufxufrSpí om;awmf ig;ql'g,umrif;
vufxuftxd twdik ;f wdik ;f tjynfjynfrS vma&mufaexdik Mf uaom vltrsK;d rsK;d wdo Yk nf [Hom0wDü jynfu h syv f suf
½Sd&m ZGifumulrSm jrefrm&mZXmeDESifYwuG jrefrmtifyg,mw0ufudk tkyfpdk;&ouJYodkY½Sdav\/ ZGifumul
vufatmuf½dS vlrsK;d wdrYk mS trsK;d tm;jzifjY cm;em;aomfvnf; bmom0g'tm;jzifY ok;H rsK;d om½Sad v\/ Oa&mywdu k o f m;
wdkYrSm A&if*sDbmom0ifjzpfí yoDwdkYrSm tpövmrfbmomjzpfonfrSwyg; usefwdkif;&if;om;tm;vkH;wdkYrSm
Ak'¨bmom0ifcsnf;jzpfMuay\/ ZGifumulonf 0HomEkw&m;vufudkifxm;í rdrdwdkYtrsKd;om; ay:wl*Drsm;twGuf
BuD;yGm;wdk;wuf&ef &nf½G,fonfhjyif rdrdwdkYbmom A&if*sDomomemudkvnf; jyKpkvsuf½Sdav\/
awmifilESifY&cdkifudk jcm;em;í oD;jcm;bk&iftjzpf tkyfpdk;&aomaeYrSpí jyifopfvlrsKd; A&if*sDbkef;BuD;
]]ulrlZm½ltefaxmfeD}}ESifY ay:wl*DvlrsKd; A&if*sDbkef;BuD; ]]tmvarwl}} ESpfOD;wdkYudk rdrde,fy,ftwGif; A&if*sD
bmomodkYoGwfoGif;&ef omoemjyKvTJtyfav\/ ZGifumulonf rdrdwdkYtrsKd;om; Oa&mywdkufom;uvGJvQif
yoDuv k m;ESiYf wdik ;f &if;om; rGejf refrmwdu Yk kd ta&;ay;vsu½f adS omfvnf; A&if*sbD mom0if r[kwaf omolwu Ykd u kd m;
ESdyfpufcsKyfcs,fvsuf A&if*sDbmomodkYul;ajymif;0ifa&mufaom rGefjrefrmwdkYudkom ta&;ay;wefoavmuf
ay;xm;av\/ wdkif;&if;om; rGefjrefrmxJu A&if*sDbmom0ifolwdkYudk i,f½G,foljzpfu vufyg;ap uRef,kHawmf
tjzpfrsKd;yif tokH;jyKvsuf toufBuD;rS0ifolwdkYudkum; txdkuftavsmufom csD;a`rSmufav\/
taMumif;rlum; vli,fvl½G,fwdkYrSm bmompdwf? trsKd;pdwfESifY rdrdwdkY rsKd;½dk;Zmwdrmef rxufoefvSao;
ojzifY &mxl;*kPo f ed f pnf;pdrOf pömESiYf a`rmS ufpm;u&vG,í f touft½G,Bf u;D aomolwrYkd mS bmomul;ajymif;onf
qdkaomfvnf; rsKd;½dk;Zmwdrmef &ifYoefNyD;jzpfMuaomaMumifY ta&;BuD;u aoG;eD;&m qdkouJYodkYjzpfrnfudk pdk;&drf
aomaMumifYwnf;/ xkdpum;rSef\ ...vli,fvl½G,fwdkYonf rnfrQyif ynmt&nftcsif; jynfhwif;vkHavmufí
wHcGefaqmufNyD; wrdk;atmufwGifwa,muftpm;rsKd; jzpfaeapumrl trSKudpöawGUBuKHaomtcg qkH;jzwfcsufcs&ef
vsifjrefwwfMuojzifY trSefESifYtrSm; xdkESpfyg;wGif trSefuenf;yg;í trSm;uomrsm;av&m &Hzef&Hcg q,fí
r&Edik af tmifyif rSm;wwfMuav\/ vli,fv½l , G w
f rYkd mS ynmwwfoavmuf pOf;pm;OmPfukd tok;H rjyKEikd Mf uojzifY
ESKdif;csdefwdkif;xGmEdkifaom owÅdr½Sday/ þuJYodkYjzpf&onfum; pmawGUA[kokwom½Sdí igawGUjzpfaom vufawGU
A[kokwenf;yg;aomaMumifY odkYr[kwf r½SdaomaMumifYjzpf&\/
touft½G,fBuD;aomolwdkYrSmum; pmawGUigawGU ESpfrsKd;awGUí a½SUtaMumif;aemuftaMumif; pkaygif;
ESKdif;csdefvsuf pnf;pdrfudkvnf; vli,fwdkYavmuf rrufarmwwfMuojzifY olwyg;wdkYjzm;a,mif;jcif;udkrcH&bJ
vrf;rSefodkYa&mufatmif qkH;jzwfEdkifMu\/ avmuü pnf;pdrfOpömqdkonfrSm umr*kPfcsrf;om cHpm;&efomvQif
jzpf\/ rsm;aomtm;jzifY ynm½SdaomvlBuD;wdkYrSmum; umr*kPftwGuf iJYuGufavYr½SdMuay/ taMumif;rlum;
touft½G,fBuD;aomolwdkYonf umr*kPfpnf;pdrfudk wif;wdrfatmif cHpm;NyD;MuojzifY tm;&auseyfvsuf½Sdonfh
tjyif ynm½Sifjzpfonfhtm;avsmfpGm bmom omoemw&m;udkvnf; tm;xkwf&eftcsdef a&mufvmNyDjzpfaom
aMumifYwnf;/ bmomt,l0g' [lorQü a,bk,stm;jzifY umr*kPfudka½SmifMuOfonfcsnf;jzpfMu\/ odkYaomf
pmawGUr½Sd igawGUom½Sdaom ynmrJYolvlBuD;rsm;twGuf þpma&;&müryg0ifay/
uREkfyfwdkYbk&m;½Sif\ a'oemawmfüvnf; t½G,fq,fyg;ydkif;jcm;íxm;&m 40-50twGif; ESpfaygif;
q,fESpfonf pOf;pm;csifYcsdefEdkifonfh ynmESifYjynhfpkHaomt½G,f[k owfrSwfxm;\/ ygVdbmomjzifY xdk ,fESpfudk
]ynm'ou[kac:NyD; ynm½SdaomESpfaygif;q,fESpf[kjzpfonf/ rnfrQyif ynm½Sdapumrl touf 40rausmfrD
ynm½Sdrac:&? 40ausmfrS ynm½Sdpm&if;odkY xnfhoGif;&rnf[l\/ odkYjzpfí vli,fvl½G,frsm;twGuf 4if;wdkYESifY
xdkufwefaomtvkyfrsKd;udkomtm;ay;í vlBuD;wdkYtvkyf BuD;rm;aomwm0efwdkYudk aqmif½Guf&eftm;ray;oifYay/
oefvsifbk&if ZGifumulonf þenf;udkodNyD;jzpfojzifY wdkif;&if;om;jrefrmvli,frsm;udk &mxl;*kPfodef
pnf;pdrfOpömwdkYjzifY a`rSmufpm;vsuf rdrdbufom;jzpfí trsKd;om;pdwfaysmufatmif aoG;aqmifjzm;a,mif;um
aeav\/ xdkodkYjzm;a,mif;jcif;ü ay:wl*Dpmudk ½kH;okH;bmomjyK&eftwGuf ta&;tBuD;qkH;tcsufjzpfav&m
ay:wl*Dpmudkoifrnfh vli,fvl½G,frsm;ay:aygufvm&ef vdkufvH½SmazGvsuf½SdcJYav\/ xdkYjyif rdrdwdkYtrsKd;bmom
½dk;&mqHyifudky,fí ay:wl*DqHyifjzwfum ay:wl*Dt0wfudk 0wfqifap&efvnf; BuHpnfvsuf½Sd&m xdktBuHrSm
rdk;ESifYajrBuD;avmuf a0;uGmaeonfudkawGU&av\/ taMumif;rlum; ay:wl*Dt0wfudkr0wfMuonfhjyif tcsKdU
ay:wl*DESifY Oa&mywdkufom;wdkYuyif jrefrmvdk0wfqifvsuf ½SdaeMuaomaMumifYwnf;/ odkYaomfvnf; waxmif
waumif? waomif;wa,muf[louJYodkY ZGifumul\tBuHtpnftwdkif; tvdkdawmfusjzpfvm&aomolwa,muf
ay:aygufvmcJYav\/ xdkolrSm jynfNrKdUom;Zmwd jrefrmvlrsKd; 19ESpfcefY½Sd aexGef;qdkoljzpfavownf;/
aexGef;onfum; ay:wl*DqHyifudkjzwfum ay:wl*Dt0wfudk0wfqifNyD; A&if*sDbmomxJodkY 0ifa&muf
vmoljzpfav\/ aexGe;f onf jynfNrKUd rSa&mufcgpü A&if*sb D ek ;f Bu;D ESpyf g;xHwiG f ay:wl*pD mESiwYf uG usr;f pmrsm;udk
oifMum;í A&if*sDbmom w&m;awmfrsm;udkvnf; qnf;yl;vsuf½Sd&m olwyg; ESpf&ufusuf&aompmrsKd;udk w&uf
avmufEiS &Yf oljzpfonfjh yif OmPfaumif;oavmufvnf; BuK;d pm;ojzifY tawmfuav;c&D;a&mufcaYJ v\/ bmom
pum;udkum; ay:wl*DwdkYESifYrjcm; oGufvufpGmajymEdkifojzifY bkef;BuD;ESpfyg;vkH;uyif tm;&auseyfum A&if*sD
bmomodu Yk ;l ajymif;&ef w&m;a&at;tNrKu
d af q;udw
k u
kd af uR;Muav&m aexGe;f onf yxrü tawmfyifjiif;y,fcYJ
aomfvnf; Ak'¨bmomESifY A&if*sDbmomESpfckudk ,SOfNyKdifí rdrdudk,fwdkifapm'emwufum bkef;BuD;ESpfyg;ESifY
twdkuftcHajymqdkNyD;aemuf wvavmufMumaomtcgrS A&if*sDbmom\ tqDtESpft&omudk oabmusaom
taejzifY bmomul;ajymif;&efavQmufxm;av\/ odjYk zpfí aexGe;f udk ]]yifw}kd }[laomtrnfjzifY bufywpfZif;ac:
a&zsef;r*FvmjyKvkyfum A&if*sDbmomodkYoGwfoGif;NyD;vQif AdkvfcsKyfrif;ZGifumulxH vufyg;ap uRef,kHawmftjzpf
xm;&ef bkef;BuD;ESpfyg;udk,fwdkif tyfESHxm;Muav\/
yifwakd exGe;f onf ZGiu f mul\vufyg;apuRe, f aHk wmfwOD;jzpf&m 4if;\tvkyrf mS ZGiu f mul\tusK;d aqmif
tdrfwGif;pma&;? twGif;0efwrsKd;uJYodkYjzpfaeav\/ ZGifumuluvnf; bkef;BuD;ESpfyg;udk,fwdkiftyfxm;ol
jzpfonfhjyif ocif\tvdkudkvnf;odwwfí ay:wl*Dpmudkvnf; zwfEdkifoljzpfaomaMumifY tvGefoabmusvsuf
t&m&mwGif rsuEf mS omay;um &if;ES;D pGmcdik ;f apav\/ yifwadk exGe;f onf Oa&mywku d o
f m;uJo Y Ykd 0wfpm;qif,ifí
ay:wl*Dpum;udkajymum A&if*sDbmomudk udk;uG,fvsuf½Sd&m e*dkuyif ausmufpvif;awmifuJYodkY jzLazG;aom
tom;a&mif½SdoljzpfojzifY ay:wl*Dujym;wOD;uJYodkY xifrSwf&av\/ aexGef;onf ½kyf&nfyom'tm;jzifYvnf;
vSyacsmarmí tHYMoavmufatmif tcsKd;usoljzpfav&m ½kyfacsmjcif;onf ocifcspfjcif;\aq;wrsKd;uJYodkY
jzpfav\/ taMumif;rlum; AdkvfcsKyfrif;ZGifumulESifYwuG 4if;\r,m; AdkvfcsKyfuawmf umwm&DemrSpí oefvsif
bk&if ZGifumul\ vl,kHawmftwdkifyifcHt&m½SdwOD;jzpfaom AdkvfrSL;&dab½dkwdkYu yifwdkaexGef;tm; rdrdwdkYvlrsKd;
ay:wl*DtrsKd;om;wa,mufuJYodkY xifrSwf,kHMunfum cspfcifa`rSmufpm;vsuf½SdaomaMumifYyifwnf;/
yifwdkaexGef;tay: cspfcifxdkufaomtcsufav;ckrSm ...
( 1 ) ay:wl*Dpmudkoifjcif; ( xdktcgu wdkif;&if;om;xJrS rnfolrQ roifMu )
( 2 ) ay:wl*DqHyifudkjzwfí ay:wl*DuJYodkY0wfqifjcif; ( xdktcgu wdkif;&if;om;wdkYrS ay:wl*DqHyifudk
jzwf&ef tvGeaf MumufvefMY u\/ toufuo kd mtaocHrnf ay:wl*q D u H u
kd m;rjzwf[k BuK;H 0g;aeolcsn;f jzpfMu\)
( 3 ) A&if*sDbmomodkY tvdkavsmuf0ifjcif; ( 4if;twGufrl aemiftcgumvü twif;0ifcdkif;ojzifY
A&if*sDbmomodkY0ifNyD; nmaeolrsm;pGm½Sd\ )
( 4 ) cdkif;apaomudpöudk *½kpdkufí rNyD;rcsif;aqmif½Gufjcif; wdkYjzpfMuav\/
waeYoü yifwdkaexGef;tm; AdkvfcsKyfrif;u rdrdrSwyg; rnfolrQr0if&aom ½kH;cef;xJodkYac:aomaMumifY
yifwdkonf tcef;xJ0ifí t½dktaoay;NyD;vQif rwfwwf&yfíae&m AdkvfcsKyfrif;u ukvm;xdkifay:üxdkif&ef
vufjyvdkufojzifY ukvm;xdkifudkqGJíxdkifum trdefYoHudk emcHaeav\/ AdkvfcsKyfrif;u ...
]] ,ck w&ufESpf&uftwGif;rSm *dk0gNrKdUukd udpöwckESifY uREkfyfoGm;&r,f armifrif; }}
]] rSefyg }}
]] armifrif;udk rSmcJYcsifwmu AdkvfcsKyfuawmftwGufjzpfw,f }}
]] trdefY½Sdawmfrlyg }}
]] AdkvfcsKyfuawmf&JU armifw0rf;uGJ tvDcefqdkwm odw,fr[kwfvm; }}
yifwdkaexGef;u pOf;pm;&if; ai;ae&mrS ...
]] b,folygvdrfY }}
]] 'Dukd oabFmESiYf cPcPvmwwfwt YJ aumifav ...ukcd siNf rKUd rSmaew,f/ t&ifwcgawmif 'Duv kd mNy;D
wvavmuf aeoGm;ao;wmyJ }}
]] aMomf ...odNyD? uRefawmfarYaevdkYyg }}
]] tJ'D armifqdkwJYaumifudk pdwfrcsbl; }}
]] b,fvdkpdwfrcswmygvJ }}
]] umwm&DemESifYaygY ...'DtrsKd;awG[m armifrSef;ESrrSef; odwwfwJY[mawGr[kwfbl; ...}}
]] 'gjzifY AdkvfcsKyfuawmfudk wygwnf;ac:oGm;&if ...}}
]] yifv,fc&D;qdkwm pdwfrcs&bl; armifrif;/ 'DYjyif yifv,fxJrSmvnf; &cdkifuxm;xm;wJY ppfoabFmawG
½Sdw,fvdkY Mum;&w,f }}
]] 'DvdkjzifY uRefawmfrsKd; b,fvdkaqmif½Guf&rSmvJ }}
]] tvDcef[m uREkfyfoGm;NyD;rMumcif 'DudkvmvdrfYr,f }}
]] vmawmY pD&ifvdkuf&rvm; }}
AdkvfcsKyfrif;ZGifumulu vuf0g;umí ...
]] tdk ...tdk ...'Dvdkvnf; vkyfvdkYrjzpfbl;/ *dk0gu ppfbk&ifcsKyfBuD;eJY qufpyfaew,f }}
]] 'gjzifY ...}}
]] olwdkY taetxdkifudk apmifYMuyfMunfh½SK&r,f/ ,kHrSm;jzpfavmufw,fqdk&if &dab½dkudk taMumif;Mum;NyD;
[dkaumifudk armif;xkwf&r,f }}
]] aumif;ygNyDcifAsm; }}
AdkvfcsKyfrif; *dk0godkYxGufoGm;aomaeYrSpí tdrfawmfü yifwdkaexGef;tjyif &if;ESD;aomolr½SdbJ AdkvfcsKyf
uawmf umwm&Demudk yifwdkaexGef;uom apmifYa½Smuf&av\/ &dab½dkum; qdyfurf;ezl;½Sd rdrdwdkuftdrfuom
aeí NrKdUudktkyfcsKyfav\/ udkcsifNrKdUrS tvDcefqdkolvnf; rvma&mufao;acs/ AdkvfcsKyfuawmfonf yoDESifY
ay:wl*u D jym;jzpfí tom;t&nfpakd jy0if;0gNy;D vQif rsuv f ;Hk rsuzf efEmS wHvyS vsuf tcsK;d tpm; tquftaygufrmS
rufavmufpzG,fjzpfav\/ um;&,m; tm;jzifY xGm;usKdif;jynfhwif;í wtdtdaeaom &ifom;ESvkH;ESifY wifyg;
yckH;wdkYrSm a,mufsm;wdkY\pdwfESvkH;udk ,lusKH;ESpfodrfYapvsuf usef;rm0NzKd;tqDwdk;í t½dk;r½Sd tom;yuwduJYodkY
wtdtad eaomwud, k v f ;Hk rS tom;pdik w
f rYkd mS vnf; urÇmrY @Kid f odrYk [kwf tmv,r@Kid q f t
kd yfaom tcspaf oG;udk
ESKd;qGvsuf½SdcJYav\/
umwm&Demu ...
]] yifwdk }}
]] bmvJ ocifr }}
]] rif;ocifvJ vdkufoGm;vdkufwm MumvSNyD }}
]] AdkvfcsKyfrif; rMumrDvmygvdrfYr,f ocifr }}
xdo k Ykd pum;ajymaeaomae&monf qif0if{nfch ef;jzpfí rSew f cH g;rS ta½SUawmifqo D MYkd unfv
h u
kd af omtcg
usKdufacgufbk&m;udk twdkif;om;jrif&av&m umwm&Demonf apwDudkvufnSKd;xdk;vsuf ...
]] yifwdk [dkrSmMunfhprf; ...jrefrmbk&m; tkwfykHBuD;[m ...}}
]] ajrBuD;aygwdkif; aqmufxm;wmyJ }} [k yifwdkaexGef;u NyKH;íajymav\/
]] yifwdkvnf; tpu 'D[mawG udk;uG,f&ao;w,faemf }}
]] arSmifwGif;om;b0 rdpäm'd|dtjzpfwkef;u udk;uG,frdwm ajymraeygeJYawmY ocifr }}
yifwdkaexGef;ESifY umwm&DemwdkYrSm e*dkyuwduyif tuRrf;0ifaom uRefESifYocifjzpfMuí AdkvfcsKyfrif;
r½Sdonfhtckdufjzpfaom tcktcgüum; a½S;uxuftuRrf;0ifvsuf wOD;ESifYwOD; ajym&Jqdk&Jjzpfum w&Hwcg
tysif;ajy tzsif;pum; taemufpum;wdkYudkyif ESpfa,mufom; ajymqdkvsuf½SdMuav\/ vlajcwdwfí
tdyfarmuscsdefjzpfaom oef;acgiftcsdefü &dab½dkqDrS ta&;wBuD;vlvTwfí oefvsifwyfudk &efolwdkY ½kwfw&uf
0ifa&mufwdkufcdkufaMumif; AdkvfcsKyfuawmfxH taMumif;Mum;vmav&m yifwdkaexGef;onf ppf0wfwefqmyvm
0wfqifí csufcsif;vdkufygoGm;av\/ xdktcg &dab½dku ...
]] armifrif;udk ac:wmr[kwfbl;? tdrfawmfrSmom apmifYaeyg }}
]] tdk ...tdrfawmfrSm pdwfcs&ygw,f/ uRefawmf pDpOfypfcJYygNyD }}
&efow l o
Ykd nf rnforl nf0g[lí rod&aomfvnf; pdwt f xifrmS &cdik b f &k ifxrH S vlrsm;[kyif rSe;f q&av\/
&dab½dkESifYwuG ay:wl*Da&aMumif;ppfAdkvfwpkwdkYonf ckcHwdkufcdkufav&m &efolwdkYu twif;zdíwdkufcdkufojzifY
ta&;edrfYawmYrnfuJYodkY ½Sdae&mrS ay:wl*Dppfom;wa,mufonf rdrdwdkYoabFmOD;u &efol\avSay:odkY twif;
ckefcsNyD;vQif avSay:odkYa&mufonfESifYwNyKdifeuf vSHESpfpif;ESifYtwif;xdk;í cg;rS"m;cRwfum 0ifa&mufckwfxpf
onfhjyif EdkifykHray:onfESifY vSHESifY"m;udkcsum ygvmaom *&eufaoewfESifYypfcwfav\/ xdkolckefcsNyD;aemuf
usefoabFmom;wdkYonf toD;oD; wa,mufNyD;wa,muf avSxJodkYckefcsí xdk;ypfckwfxpfMuav&m usefoabFm
ESpfpif;rS oabFmom;wdkYvnf; aemufrSvmaom &efolYavSwyfudk *&eufESifY twif;eif;umypfcwfMuojzifY
aemufqkH;ü &efolYwyfysufí xGufajy;&av\/ &efolrsm;rSm oabFmryg avScsnf;omjzpfí atmifjrifjcif;
jzpfav\/ odkYxGufajy;aomfvnf; rdrdwdkYrSm ½kwfw&ufckcH&ojzifY &efoludkvdkufírwdkuf0HYyJ reufvif;onfhwdkif
xdkae&muyif apmifYMuyfjyifqifae&av\/
]] b,fYES,faewkef; yifwdkaexGef; tawmfemoGm;ovm; }}
yifwdkaexGef;onf jzLpifaomtdyf&may:wGif rsufvkH;udkarS;íae&mrS ...
]] aMomf ...AdkvfrSL;rif;vm;? enf;enf;awmY awmfygNyD }} [kajymvdkufavonf/
yifwdkonf &efolYvufeufudk y"merxm;bJ oabFmOD;rS a½S;OD;pGmckefcsoljzpfav&m OD;acgif;ütenf;i,f
"m;'Pf&mxdoGm;ojzifY &efolwdkYxGufajy;NyD;aemuf tdrfawmfokdY,laqmifum ay:wl*Daq;q&mudktyfESHí &dab½dk
udk,fwdkif apmifYMuyfumukoaejcif;jzpf\/ pifppftm;jzifY nuta&;wGif yifwdkom 'Pf&m&monfr[kwf/
yoDav;a,mufESifY uyÜvDckepfa,muf? ay:wl*Dwa,muf? uv,fppfom; 10ausmfavmuf 'Pf&m&í
oabFmom; 15a,muf aoqkH;&avonf/ wdkif;&if;om;rGefjrefrmwdkYum; ppfom;tjzpfESifY tokH;rjyKcJYojzifY
,ckvdkta&;wGif at;aq;pGmaeMu&\/
umwm&Demonfum; AdkvfcsKyfrif;u ppfbufwGiftrSKxrf;&ef rSmMum;rypfcJYbJ ppfwdkufcdkif;onfhtwGuf
&dab½dktay:wGif tjypfwifvsuf½Sd&m ...&dab½dku ...
]] olYudk uRefawmfrcdkif;&ygbl; AdkvfcsKyfuawmf }}
]] ½Sifrcdkif;&if b,folcdkif;ovJ }}
]] uReaf wmfu tdraf wmfrmS om jyefNy;D apmifaY e&r,fvYkd cdik ;f ygw,f/ olu
Y adk r;Munhyf g ...olu tdraf wmfrmS
pdwfcs&atmifvkyfypfcJYygNyDqdkNyD;awmY twif;0ifwdkufwmygyJ/ uRefawmfYrSmvnf; ta&;wBuD;ESifYrdkY aemufxyf
ajymcsdefr½SdvdkY Munfhaevdkuf&awmYwmyJ ...}}
]] 'DvdkjzifY rodbl;? AdkvfcsKyfrif;jyefvmawmYom olYvl 'Pf&mxdwmjrif&if ½SifwdkYajymMuayawmY?
uRefrESifYawmY rqdkifygbl; }}
xdkpum;udkajymNyD;vQif umwm&Demonf tcef;xJrSxGufoGm;av\/ aq;q&mESifY &dab½dkvnf; yifwdk\
teD;ü tawmfMumatmifaeNyD;vQif olemjyKwdkYtm; vTJtyfypfcJYí tjyif{nfhcHcef;BuD;odkY xGufvmMuav\/
]] 'Doli,fudk AdkvfcsKyfBuD;u csD;a`rSmufwm[m csD;a`rSmufxdkufayw,f }}
]] bmjzpfvdkYvJ Adkvfrif; }}
]] raeYnuta&;rSm olomryg&if tawmfusyfw,f }}
]] qdkprf;ygOD; }}
]] &efolu ta&;omaevdkY uRefawmfwdkY aemufqkwf&vkcgeD; b,fvdkBuH&rSmrodwkef; jAKef;ueJ &efolY
avSxJudk 'Doli,fu ckefcsvdkufwm uRefawmfwdkYawmif rodvdkufbl; }}
]] awmfygayw,f? pGefYpGefYpm;pm; ...}}
]] tJ'DawmYrS uRefawmfwdkYvnf; tBuH&NyD; tukefvkH; ckefcs&awmYwmyJ }}
]] 'Doli,fu &efolYavSxJa&mufawmY b,fvkdvkyfowkH; }}
]] tdk ...bmajymaumif;rvJ? wcgwnf; vSaH &m? "m;a&m? *&eufaoewfa&m pkaH eatmifwu kd w
f o
YJ yl gyJ/
uRefawmfwdkY Oa&mywdkufom; ay:wl*DtrsKd;om;xJrSmawmif 'Dvdkvl tifrwef½Sm;w,f }}
]] jrefrmawG[m owÅdawmY tifrwefaumif;w,f? b,fvlrsKd;eYJrS rwlbl;/ [Hom0wD eE´rif;vufxuf
xdkif;udkvmwdkufawmY uRefawmf t,k'¨NrKdUrSm½SdaevdkY jrif&zl;w,f }}
]] [kwfw,f? owÅdawmYaumif;yg&JU? owÅdaumif;oavmuf ynmr½SdvdkY 'Dvdkz½dkz&Jjzpfaewm ...}}
]] ynmr½Sdqdk olwdkY pnf;vkH;nDnGwfjcif;qdkwJYoabmudk em;vnfykHr&bl;? OmPfynmuawmY tdE´d,u
ukvm;awGxuf trsm;BuD;omw,f }}
]] 'grSefw,f? OmPfynmuawmY uRefawmfwdkY Oa&mywdkufom;awGeJYrxl;ygbl;/ nDnGwfjcif;&JUwefcdk;udk
em;rvnfwmawmY xif&Sm;w,f/ tckMunfhav ...tif;0rSm wrif;? awmifilrSm wrif;? jynfNrKdUrSm wrif;?
Zif;r,frSm wrif;? [Hom0wDrSm wrif; tcsif;csif;ppfjzpfaeMuwm/ tJ'DolawG[m tukefvkH;jrefrmcsnf;yJ/
'gwifruao;bl; olwcYkd si;f aqGrsK;d awmfvu kd Mf uao;w,f/ tckajymwJY bk&ifawG[m bk&ifaY emif&UJ nD&if;om;&if;
aqGrsKd;t&if;tcsmawGcsnf;yJ ...}}
]] [kwfw,f b,fYES,fYvlawGrSef;rodbl;/ trsKd;om;BuD;yGm;a&;em;rvnfwm tqdk;qkH;yJ }}
]] aemufqkH;wGufMunfhvdkufawmY olwdkY'DvkdjzpfvdkYvJ uRefawmfwdkY jrefrmEdkifiHudk0ifEdkifwm/ 'gawmif
ckxufxd owdr&Muao;bl;/ raeYwaeYuyJ tif;0bk&ifu jynfNrKdUudk wdkufNyD;odrf;oGm;w,fvdkYMum;&w,f }}
aq;q&mu ukvm;xdkifudk nifompGma½SUwdk;NyD;vQif pm;yGJay:odkY wHawmifqpfESpfckudkcsum jznf;jznf;
toHudkESdrfYí ...
]] 'gxuf 'Doli,fudk AdkvfcsKyfuawmfu tawmf*½kpdkufygvm; ...}}
]] 'grSmawmY AkdvfcsKyfBuD;udk,fwdkifu ,kHMunfaewJY tcspfawmfuRef,kHwa,mufjzpfaewmudk;/ NyD;awmYvJ
'Doli,fu olYrsKd;½dk;bmomESifY ½dk;&mqHyifudky,fNyD; ay:wl*DqHjzwfxm;wmomMunfhav/ pmvnf;wwfw,f
q&m&JU? 'gawGaMumifY ...}}
]] aMomf ...'Dvdkqdk&ifawmY awmfyg&JU? EdkYr[kwf&if ...}}
pum;rqkH;cif umwm&Demonf rdrdwdkY½Sd&m {nfcef;odkYvmaeonfudk jrif&ojzifY tjcm;pum;udk vTJajymif;
ajymqdv k u kd af v\/ aemufEpS &f ufavmufMumaomtcg 'Pf&mrSm tawmfoufomvmojzifY Adv k rf LS ;&dab½dv k nf;
pdk;&drfp&mr½SdawmYNyD[k oabmydkufí rdrdwdkufodkYjyefoGm;av\/
umwm&Demonf opfvGifaomt0wfwdkYudk 0wfqifí rsufESmudkvnf; oeyfcg;rSKefY? eHYomrSKefYwdkYjzifY
xkHBuKdifatmifvdrf;usHvsuf yifwdkaexGef;½Sd&mtcef;odkY 0ifvmNyD;vQif ckwifay:wGif wifyg;vTJxdkifum yifwdk\
ezl;udk vufESifYoyf&if; ...
]] b,fYES,fvJ yifwdk ...oufomNyDvm; }}
]] oufomygNyD ocifr? rpdk;&drfygeJY }}
]] AdkvfcsKyfBuD;jyefvm&if rrudk tjypfwifawmYrSmyJ }}
]] udpör½Sdygbl;? uRefawmf ckcHavQmufygYr,f }}
umwm&Demu yifwdk\vufwzufudkudkifum ...
]] vufawGbmawGa&m xdoGm;ao;ovm; }}
]] rxdygbl; ocifr }}
]] pm;vdkYaomufvdkYa&m aumif;&JUvm; }}
]] aumif;ygw,f }}
]] bmrsm;pm;csifovJ? pm;csifwm½Sd&ifajym/ reufu oabFmuvmydkYwJY pyspfoD;awGeJY urÁvmoD;awG
½Sdw,f? pm;rvm; }}
]] aeygap ocifr? reufjzefusrS pm;ygYr,f }}
ZGifumulonfum; rvmao;acs/ &dab½dkonf cJrSefzl;aompmoli,fuJYodkY pdk;&drfojzifY a&wyfESifYwuG
ukef;bufqdkif&mcHwyfudk xyfrHícdkifcHYatmifjyifqifvsuf vufeufvloljznfhpGufum aeYa&mnyg tcgrvyf
pDrHapmifYMuyfav\/
--------------------------------------------------------------------------------------------------------

waeYaomtcg &wemyl& t0NrKdUawmfü r[m"r®&mZmbk&ifrif;jrwfonf awmifprkcf rd*goeyv’ifwGif


wdkif;a&;jynfrSKudk aqG;aEG;wdkifyifawmfrl&m 0efY½Sifawmf oD&daZ,saemf&xmu ...
]]bk&m;uRefawmf a½Tz0g;awmfjrwf atmuf ½Sdckd;oHawmfOD;wif0HYygonf bk&m;/ ,cktcg oefvsifü
bk&ifvkyfaeol ukvm;iZifumonf vufatmufukvm;wa,mufudkvTJtyfNyD; acwÅ oabFmjynfodkYjyefoGm;&m
wvausmfygNyD/ (rSwfcsuf/ / taemufbufwvTm;½Sd Oa&mywdu k rf w
S ikd ;f jynfrsm;udk jrefrmwdu
Yk oabFmjynf
[kac:\/) ,ckxufxdrvmao;yg/ ukvm;iZifumr½Sdcdkuf nwnoef;acgiftcsdefrSm &cdkifuvmNyD; oefvsif
a&wyfudk wdkufcdkufonf/ odkY&mwGif oefvsifuckcHojzifY wyfvefNyD;ajy;&ygowJY bk&m;/ odkYjzpfí ,cktcg
oefvsifodkYcsDawmfrlygu tvG,fESifY&rnfjzpfaMumif; a½Tz0g;awmfjrwfatmuf &Sdcdk;oHawmfOD;wif0YHygonfbk&m;}}
[kavQmufxm;av\/
r[m"r®&mZmu ...
]] tvG,fESifY&wmudk tvdkawmfr½Sdbl;/ oif;r½Sdcdkuf vmwdkufvdkYom&w,fvdkY tpOftqufajymp&mBuD;
jzpfoGm;vdrfYr,f/ &mZ0ift½dkif;rcHEdkifbl; }}
]] rSefvSyg? iZifum oabFmjynfodkYjyefoGm;jcif;rSm vufeufvlol ppfulawmif;zdkYoGm;jcif;jzpfojzifY
jyefvmaomtcg tusyftwnf;ESifYawGUBuKHzdkY&m jrifygonfbk&m; }}
bk&ifonf &mZrmef½Saomtrlt&mESifY ½kwfw&uf oefvsufudk qGJudkifawmfrlNyD;vQif ...
]] oD&daZ,saemf&xm avQmufjyefyvm;? iZifumi,fvdk[m rqdkxm;ESifY wurÇmvkH;pkNyD; ckcHaeyap?
igudk,fawmfjrwfvkyfBuHwmudk cHEdkif&rwJYvm;/ wef ...armifrif;? 'DtaMumif; aemufxyfoHawmfOD;rwifeJY }}
--------------------------------------------------------------------------------------------------------

w½kwfe,fpyfodkY e,fjcm;t&m½SdtjzpfcefYxm;vdkufaom &JvSa&mufvmaMumif;udk odEéDNrKdU0efxHrS AdkvfrSL;


0efBuD;xH tpD&ifcHpma&muf½Sdav\/ a½T0if;onf xdktaMumif;udk vTwfawmft&m½Sdrsm;rSwqifYMum;od&av&m
&JvStwGuf pdk;&drfjcif; yaysmufoGm;av\/ odkY&mwGif &JvSESifYrdrd twlwuG aexdkifMupOfu jzpfysufcJYaom
taMumif;wdkYudkum; aeYpOfESifYtrQ trSwf&vsuf½Sdav&m rdrdtay:ü &JvSonf rnfrQavmuftcspfBuD;aMumif;?
Muifem,k,pGm *½kpdkufaMumif;wdkYudk awG;rdwdkif; vGrf;qGwfaqG;ajrUvsuf atmufarYwrf;wrdav\/
]]aMomf ...udk&JvS udk&JvS? 'DutaMumif;ukd bmrSolrodbl;? olodwmuwjcm; jzpfaeykHuwjcm;/
pOf;pm;wdkif; oem;rdyg&JU? cspfvdkuf&wJYtcspfuvJ tjrpfodkYpGJNyD; olYpdwfxJrSm tjrJ udk,fYtaMumif;csnf;awG;aeykH
&w,f/ olYudkomajym&w,f? igYpdwfxJrSm oleJYawGUuwnf;u ...aMomf ...ukd&JvS udk&JvS? &JcsifwJYae&m&JNyD;
enf;csifwJYae&menf;vdkufykHuvJ? 'grsKd;ESifYpyfvdkY owÅdu bmrSr½Sd½Smbl;/ 'Dvdkae&mrsKd;rSm t½dkif;oufouf?
tcsuftvufudkawmif rodbl;xifyg&JU/ wzufom;u vrf;zGifYay;wmawmif aMumuf½GHUNyD; r0HYatmif½SdaeawmY
b,fYES,frS rwwfEdkifbl;}}/ a½T0if;onf &JvSoGm;uwnf;u cgwdkif;uJYodkY NrKdUudkrvnfywfawmYbJ tdrfxJüom
aeonfursm;av\/ taMumif;rlum; &JvStay:ü ESKwfuyifzGifYírajymcJYaomfvnf; tcspfrSmtjrpfodkYpGJvsuf
½Sd&m cGJcGmíoGm;&aomtcgü ESvkH;om;tltonf;wdkYudk qkwfjzJíypfvdkufouJYodkY 0rf;enf;yufvuf pdwf&wufESifY
tdyfpufíyifr&? wrf;wvGrf;qGwfvSaomaMumifYwnf;/
w&Hwcg pdwfajyvufajy &JvSESifYoGm;cJYzl;aom ae&mrsm;odkYoGm;a&muf&m rdrdtxifuJYodkY ,cifuvdk
raysmf½TifbJ½Sdav\/ pifppfrSm xdkae&mwdkYonf &JvSudkomítrSwf&atmif zefwD;ouJYodkY½Sdav&m &JvS\ajymykH
qdkykH tvkH;pkHrSpí rdrdtm; wMunfhxJMunfhaeaom &JvS\rsufESmudk xifa,mifjrifa,mifjzpfrdav\/ waeYoü
naecif;wGif r[mjrwfrkedbk&m;teD; vrf;avQmufaepOf av;nSif;0wfvkHawmf& a½SUaeBuD; ol&rEkESifYawGUí
4if;upNyD; ESKwfqufav&m e*dkuvnf; &JvS½SdpOf tdrfodkYvmzl;ojzifY oduRrf;zl;onfESifY jyefíESKwfqufum
pyfrdpyf&m ajymqdkaeMu&if;rS &JvStaMumif;odkY a&mufoGm;av\/
]] 'gxuf trdefYawmf&rif;&,f ...udk&JvSqDu bmtaMumif;rSrMum;&ygvm; ...}}
]] aMomf ...em;cHawmfrif;qDuvm;? odENDé rKUd 0efqu
D awmY rif;bk&m;Bu;D qDukd tpD&ifcpH m a&mufvmw,f
qdkyJ ...}}
]] tJ'gawmY Mum;&yg&JU? 'DYjyiftaMumif; bmrSrodbl; }}
]] aqmif½Guf&r,fYudpöu tawmfwm0efBuD;av;wJY tvkyfjzpfw,f/ 'gYaMumifY bmrStaMumif;Mum;EdkifykH
r&bl; }}
]] w½kwfe,fpyfqdkawmY awmfawmfvJ ta&;BuD;rSmyJav }}
]] udk&JvSESifY cifAsm; tawmfyJ cifMuw,f xifw,f }}
]] [kwfuJY pdwfoabmcsif;qufrdawmY a&pufyJqdk&rSmaygY trdefYawmf&rif; }}
]] EdkY cifAsm;aum ynmrsm;qnf;yl;vdkY awmfawmfpkHyvm; }}
]] pkHw,fr[kwfygbl; trdefYawmf&rif;&,f? 'DvdkeJY aemufqkH;tcsdefjzKef;NyD; a,mifokH;q,f tpm;rsKd;yJ
jzpf&r,f xifyg&JU }}
--------------------------------------------------------------------------------------------------------

tcef; ( 5 )

oefvsifAdkvfcsKyfrif; ZGifumul\ tcspfawmfvl,kHBuD; yifwdkaexGef;rSm umwm&DemtwGuf tcuftcJESifY


awGU&av\/ taMumif;rlum; AdkvfcsKyfrif;uvnf; *dk0grSjyefrvmao;/ AdkvfcsKyfuawmf umwm&Demuvnf;
waeYwjcm; aMumufp&maumif;atmif cspfcifvsuf½Sd&m ocifAdkvfcsKyfBuD;\ ,kHMunfpGmtyfESHí rSmMum;cJYaom
pum;udk em;xJuMum;vsuf opömzsuf&ef cufcJvsuf½SdaomaMumifYwnf;/
,cktcsdefonfum; 0oEÅOwk rdk;&moDjzpfav&m oefvsifyifv,furf;ajcrSaeí MunfhvdkufvQif
avvSKdif;ESifY'DvSKdif;wdkYonf Munfhvdkufwdkif;aMumufzG,faumif;í a½S;a[mif;aESmif;jzpfwdkYudk trSwf&apEdkif\/
taMumif;rlum; wyifa½TxD;ESifY [Hom0wD qifjzL½Sifrif;w&m;BuD;wdkYonf oefvsifyifv,furf;ajcESifYwuG
'*ke?f 'v? [Hom0wD? rkwrÅ paom yifv,furf;ajcwavsmufu tajcjyKí bke;f awmfae0ef; xGe;f vif;awmufycJY
av&m ,ckrSmrl vlrsKd;uGJ ukvm;jzLrsm;vufwGif; oufqif;vsuf udk,fYrif;udk,fYcsif;ESifY Zmwdrmefwif;cJYaom
vlrsKd;rsm;onf olwyg;vufatmufü uRefoaygufjzpfíaeaomaMumifYwnf;/
xdkpum;rSef\? ZGifumulvufatmufü Oa&mywdkufom;wdkYomr[kwf tdEd´,om; yoDukvm;ESifY uv,f
ukvm;ppfonfawmf trsm;tjym;½Sdav&m 4if;tdEd´,om;ukvm;wdkYonf ZGifumulvufxufwGif jrefrmrsm;xuf
ta&;omí jrefrmvlrsKd; aeowdk;wdkYudkyif ykckH;csif;,SOfNyD; eifvm;igvm; 0gMuGm;vsuf½SdMuay\/ ZGifumulrSm
opömzsuí f vk,ufwu kd cf u kd af om oabFmom; yifv,f"m;jyvlpm;rsK;d jzpfojzifY rauseyfEikd af pumrl pGr;f &nfowÅd
xduk wf efoavmuf½o dS jl zpfaomaMumifY 4if;vufatmufa&muf&jcif;ü rcHr&yfEikd af tmifjzpfzrYkd ½Sad o;/ tdE, d´ om;
ukvm;wdkY\vufatmufa&muf&jcif;onf tvGefyifwyef;½SKH;í vljzpfrsKd;reyfjzpfav\/ taMumif;rlum;
4if;wdkYonf qifjzLawmfudkrSDí BuHpkyfolrsm;jzpfMuaomaMumifYwnf;/
½Spcf iG w
f ikd ;f rS tkq YH ikd ;f rnf;arSmifvsuf od*w
kF &Å awmifqu
D wufívmaom rd;k om;wdrw f u
kd w
f o
Ykd nf oefvsif
yifv,furf;ajcw0dkufodkY *Rrf;pdkufícsvdkufbdouJYodkY *sKd;*sKd;*sdrf;*sdrf;ESifY wxdef;xdef;a[mufí tajrmufaoewf
ypfazmufaomtvm; xpfBuKd;jrnf[D;vsuf onf;xefpGm½GmoGef;jcif;jzifY vQyfppfwdrfyef;rsm;vufum oJoJrJrJ
½GmoGef;csvdkufavownf;/ xdknwGif umwm&Demonf rdrdwudk,fvkH;udk oeyfcg;rSKefY? eHYomrSKefYwdkYjzifY jc,fvS,f
vdrf;usHNyD;vQif opfopfvGifvGif jzLpifaomt0wfwdkYudk0wfqifvsuf crf;em;oyf&yfaom aMu;ckwifBuD;\
wawmifomomjrifYaom arGU,mBuD;ay:ü udk,fudkwapmif;apmif;í avsmif;vsufae&m tdyfcgeD;wGif ZGifumul
twGuf rSmcJaY om&uf ra&mufvmojzifY awG;awmylyefrad v\/ xdo k Ykd awG;awmíylyefae&mrSwzef yifwakd exGe;f
taMumif;udk pOf;pm;rdav&m pdwfaxmif;udk,faMujzpf&av\/ taMumif;rlum; rdrdonf vif½Sdr,m; AdkvfcsKyf
uawmfwOD;jzpfygvsufESifY vufatmufcHjzpfaom uRefwa,muftay:ü rjrif&raeEdkifatmif tonf;pGJcspfcif
aeaomaMumifYwnf;/
]]rnfrQavmuf apmifYpnf;jcif;½Sdaomrdef;r jzpfapumrl vifESifYwvuif;u ysuf\}} [lí avmueDwdü
qdkxm;&m xdkpum;onf rsm;aomtm;jzifY i,f½G,folrdef;rrsm;twGuf rSefouJYodkY½Sd\/ avmuü cspfjcif;onf
rsufpdup\/ ]]jrifygrsm;vQifcif? cifygrsm;vQifMuif}} [laomtwdkif; tjrJrjywf eD;pyfawGUjrif&ygrl rnfolcHEdkif
ygrnfenf;/ awmifnma'0D rdzk&m;BuD;jzpfygvsufESifY pufqkyfp&maumif;aom tElt0Jpkwfa,mufsm;\ r,m;
jzpf&ol udEé&a'0D ponfwdkYonf O['g½kPf (Oyrm) jzpfawmYonf/ odkYjzpfí tdrfaxmifruszl;ao;aom
tysKdt½G,f unmonfrSpí touf 40txd t½Sifr½Sd tomrdujzpfaom tysKdBuD;bGJUcH vGwfvyfoltrsKd;orD;
wdkYonf odkYr[kwf 4if;wdkYudktkyfxdef;olwdkYonf zcifESifYarmift&if;rSwyg; rnfonfha,mufsm;ESifYrQ eD;eD;uyfuyf
raerdap&ef owdjyKoifYMuay\/
taMumif;rlum; ]]udavomü rsufpdr½Sd}} [lí bk&m;a[ma'oemawmf ½SdaomaMumifYwnf;/ pifppf
tm;jzifY udavomarSmifwGif;ü armift&if;ESifY zcifudkyif cspfcifjcif; tmv,wPSmonf csrf;omay;onf
r[kwfacs/ odkYaomf [D&dMowÅy[kqdktyfaom avmuapmifYw&m;ESpfyg;twGuf oufom&&vsuf½Sday\/
umwm&DemrSm vifESifYuif;íae&oljzpfonfhjyif touft½G,ftm;jzifYvnf; 30rQom½Sdjcif;? 0domcg
wdkYuJYodkY qifajymifig;pD;tm;udkyif raqmifEdkifapumrl usef;rmjcif;vmbfudk&½SdoljzpfojzifY arG;cgpEGm;uav;
waumifavmufudkum; ayGUcsDEdkifaom um,AvESifYjynfhpkHum oefrmaomcGeftm;½Sdjcif;? awmifnma'0D ra[oD
eef;rawmf rdzk&m;BuD;wyg;ESifYrjcm; crf;em;aomwdkuftdrfBuD;wGif tpm;taomuf taetxdkifrSpí t&m&mwGif
pnf;pdrfcsrf;om r*Fvmusufoa&ESifY aexdkifpm;aomuf&jcif;? jynfhNzKd;vwfqwfí zó"mwfESifYjynfhpkHaom
rdrd\tom;t&nf taMumtjcifpkrSm iSufaysmwkH;? vufyHwkH;uJYodkY toufr½Sdaom t0dnmPu r[kwfojzifY
tcspfaoG;\ESKd;qGjcif;udk aeYpOfESifYtrQ onf;cHae&jcif;? rdrdxuf touftm;jzifY 10ESpfavmufi,fí ½lyedum,f
jynfhMuG,fNzKd;armufí a,mufsm;yDoaom ½kyfvu©PmjzifY cspfp&maumif;atmif vSyaom yifwdkaexGef;uJYodkY
vlysKdacsm umvom;uav;wOD;ESifY tjrJrjywf eD;uyfpGmae&jcif;? xdkodkYtaMumif;wdkYaMumifY tmv,wPSm\
xdk;qGESdyfpufjcif;udk waeYwjcm; cHpm;&av&m aMomf ...yifwdk yifwdk ocifESifYuRefrdkYvdkY onfvdkta&;rSm
aMumufaoG;rTefNyD;aeykH&w,f/ rdef;rESifYpyfvdkY owÅduvJenf;vdkufwm? owÅdenf;qdkvnf; udk,fESifYtwef;rwl
awmYvJ rBuHpnf0HYaybl; ponfjzifYpOf;pm;&if; tdyfvdkuf&m idkufueJJjzpfNyD;aysmfovdkjzpfaepOf xdef;ueJ rdk;BuKd;
ypfoHudk Mum;vdkuf&ojzifY tdyf&mrSvefYum ]]yifwdk yifwdk [JY ...yifwdkudkac:vdkufprf;}} [k tcef;tjyifbufü
tdyfíaeaom ukvm;ruav; ar&,efudk ajcaxmufESifYuefíESKd;NyD;vQif cdkif;apvdkufav\/ yifwdkaexGef;onf
pmMunfhae&mrS ta&;wBuD;xum vmcJYav&m tcef;wGif;odkY0ifonfESifYwNyKdifeuf tvGefw&moif;BuKdifaom
jyifopfa&arT;\teHo Y nf ESm0odaYk &mufvmonfuo kd &d av\/ umwm&eDemonf apmapmuyif tdy&f mwckv;Hk udk
jyifopfa&arT;jzifY yufzsef;íxm;aomaMumifY wdkufcef;wckvkH; arT;BuKdifíaejcif;jzpf\/ umwm&Demonf
ckwifay:ü wifyg;vTJxdkifum ...
]] yifwdk ...ckwifu rdk;BuKd;ypfoHudk Mum;vdkuf&JUvm;? rr b,fYES,fjzpfrSef;rodbl;? odyfvefYoGm;wmyJ}}
]] udpör½Sdygbl; rr? odyfraMumufygeJY }} yifwdku &,fíajymonf/
]] pyspf&nfwcGufiSJYNyD; ,lcJYprf; }}
yifwdkonf csufjcif;ajy;um pyspf&nfykvif;ESifY zefcGufukd,lvmNyD;vQifY zefcGufESifYw0ufomom iSJYay;
av\/ umwm&Demonf wcsufwnf;armYcsvdkufNyD;vQif ]]wcGufavmufiSJYOD;}}[k xyfrHcdkif;jyefav\/
]] vGefr,f ocifr }}
]] xnfhrSmom xnfhyg }}
yifwdkonf tmPmudkrvGefqef0HYojzifY iSJYíay;av&m ...
]] tJ'g rif;aomufvdkuf }}
]] uRefawmfraomufcsifbl; }}
]] aomuf&r,f? raomufbrJ ae&bl; }} [kaigufíajymavonf/ yifwv kd nf;armYcsvu kd af v\/ xdaYk emuf
ESpfa,mufvkH;wdkYrSm t&uf\wefcdk;aMumifY rkd;onfaeonfudkyif owdr&bJ½Sdae&mrS ...
]] rr cufukefawmYrSmyJ }}
]] bmcuf&rSmvJ }}
]] AdkvfcsKyfrif;od&if ...}}
]] rodEdkifygbl; }}
]] od&ifaum ...}}
]] xGufajy;wmaygY }}
]] b,fajy;rvJ }}
]] rrwudk,fvkH;udk rif;udkykHtyfNyD;NyD? ac:csif&mac:oGm;awmY }}
]] uRefawmf b,fajy;&rSmvJ }}
]] atmifr,fav;[JY jrefrmYaoG; ...uav;pdwfraysmufao;bl;xifw,f/ rif;wdkYjrefrmpum;ykHrSm
]]aoQmifaemuf qHxkH;yg}} vdkYqdkxm;w,fr[kwfvm;/ ukd,fYr,m; udk,fac:csif&mac:oGm;&rSmaygY }}
]] b,frvJ udk,fYr,m; }}
umwm&Demu rdrdudk,fudk vufjzifYykwfum ...
]] 'gb,folvJ }}
]] b,fol&rvJ? AdkvfcsKyfuawmfaygY }}
]] pum;udkpOf;pm;ajymprf;? [dkwkef;u ajymwmr[kwfbl;? tckajymaewm }} rsufapmif;xdk;íajymonf/
yifwdku umwm&Dem\ vufarmif;ESpfzufudkqkyfudkifí ...
]] tcktcsdefrSmawmY ...}}
]] bmjzpfovJ a½SUqufvdkufprf; }}
]] rr[m uRefawmfYr,m; jzpfaewmaygY }}
umwm&Demonf yifYouf½SLum tm;&wif;wdrfpGm NyKH;&,fNyD;vQif ...
]] 'DvdkrSaygY ...}}
xdkaeYrSpí umwm&DemESifY yifwdkaexGef;wdkYonf ½GuftkyfoD;oD;um wdwfwdwfykef;jzpfvsuf½SdMuav&m
umarmCwnf;[laom ork'&´ mwGif tmv,wPSmwnf;[laom ½Guw f ikd rf sm;jzifY tcspo
f abFmBu;D udv
k iT x
Yf u
l m
udavomvSKid ;f vk;H rsm;tMum;ü jrKycf saD y:csED iS Yf urf;rjrifvrf;rjrif ckwEf iS v
f su½f MdS uav\/ wvavmufMumaomf
*dk0grS oabFmwpif;qdkufuyfvmav&m AdkvfcsKyfrif;xHrS 15&ufavmuf½SdvQif xGufvmcJYrnf[laompmESifYwuG
pyspfoD;? vdar®mfoD;? urÁvmoD;? a½SmufoD;rSpí pm;aomufzG,f&m opfoD;rsKd;pkHESifY ydwftkyf? o&ufxnftkyf?
ouúvyftkyf? rm'&zuftkyfpaom txnftvdyfwdkYudk oabFmolBuD;ESifYay;vdkufav\/
nwn umwm&Dem\tdyf&mü ...
]] b,fYES,fvJ rr? AdkvfcsKyfrif; vmawmYr,fwJY }}
]] vm&ifbmjzpfovJ? olrodap&ygbl; }}
]] odoGm;&ifcifw,f? rrrSmawmY udpör½Sdbl; ...uRefawmfYudkowfypfrSm }}
]] rrwa,mufvkH; ½Sdygao;w,f }}
yifwkdonf umwm&Dem\ykckH;udkzufum ...
]] waeYawmYodrSmyJ? vm&if 'DvdkaevdkYawmYrjzpfbl; rr }}
]] 'DvdkaevdkYawmYb,fjzpfrvJ? olvpfwJYtcdkuf tcGifYomwkef;awmY rreJYawGUEdkifygw,f }}
]] 'gawGaMumifY 'ku©a&mufaewm ...}}
umwm&Demu ESKwfcrf;plum ...
]] bmvJ udk,fuawmY olYtwGufoem;vdkYajymaewm? AdkvfcsKyfrif;jyefvm&if 'Du bmta&;BuD;p&mvJ}}
yifwdkvnf; a'goxGufum ykckH;udkudkifae&mrS wGef;ypfvdkufNyD;vQif ...
]] [kwfygw,f cifAsm;u bmta&;BuD;rvJ }}
]] aMomf ...w,fcufygvm; yifwdk? awGUEdkifygw,fajymawmYvJ oabmrus? ta&;rBuD;bl;qdkawmYvJ
pdwfqdk;? rr b,fYES,fvkyfajym&rvJ }} [k MuifemoHESifYajymonf/
]] AdkvfcsKyfrif;vm&if 'gawGudkjzwfNyD; t&ifwkef;uvdk £a`E´rysufaezdkY ta&;BuD;wmajymwm }}
]] aer,fav }}
]] rru tifrweftwifY&Jw,f? jzpfrSmr[kwfbl; ...yg;pyfuomajymaewm }}
]] 'gjzifY b,fYES,fvkyfcsifovJ }}
]] uRefawmf 'Du wcgwnf;xGufoGm;csifNyD }}
]] wa,mufwnf;vm; }}
]] wa,mufwnf;aygY }}
umwm&Demu 0rf;enf;aomrsufESmjzifY ...
]] rrudk ypfxm;cJYawmYr,faygYav ...}}
]] cufw,f rr&,f? ypfrxm;vdkY ac:oGm;&rSmvm; }}
tenf;i,f &yfwefYawG;awmaeNyD;rS umwm&Demu ...
]] yifwdk ...}}
]] bmvJ }}
]] rrudk t[kwfcspf&JUvm; }}
]] 'Dtajca&mufrS ar;p&mr½Sdygbl; rr&,f }}
]] 'gjziYf rrudkyg wygwnf;ac:oGm;yg/ yifwdkr½Sd&if rrawmY aevdkYjzpfawmYrSmr[kwfbl;? xm;cJY&if
rr ao&vdrfYr,f }} [k toHwkefwkef&D&DESifY idkíajymonf/
]] usyfvdkufwm? b,fajy;&rSef;awmif rodbl; }}
]] ajy;csif&majy;? rrawmY rodbl; }}
]] rr tqif;&JcHEdkifygYrvm; }}
]] bmjzpfvdkYvJ }}
]] tckqkdawmY AdkvfcsKyfuawmfrdkY csrf;csrf;omomae&w,f/ uRefawmfeJYvdkufvmawmY b,ftjzpfrsKd;
a&mufr,frodbl; }}
]] jzpf&mb0rSmaysmfr,f? yifwdkeJYae&&ifNyD;a&m ...}}
yifwdku ½kwfw&uftBuHaygufum ...
]] jrefrmrif;½Sd&m tif;0udk ajy;MupdkY }}
]] jrefrmEdkifiHxJom xGufajy;vdkY vGwfrSmr[kwfbl; }}
]] bmjzpfvdkYvJ }}
]] tck *dk0gudkjyefoGm;wm bmrSwfvdkYvJ? bk&ifcHcsKyfBuD;qD ppfuloGm;awmif;wm? tjyefus&ifMunfhyg?
ppfoabFmawGa&m? ppfom;awGa&m? vufeufawGa&mygvmvdrrYf ,f/ tJ'gawGeYJ jrefrmEdik if w H ckv;Hk tukew f u
kd Nf y;D
odrf;rvdkYwJY ...}}
]] wEdkifiHvkH;odrf;zdkYawmY cJ,Of;ygw,f }}
]] taMumif;vnf;rodbJeJY? tDZy,fvm;udk Anm;EG,feJYay;pm;wm bmjzpfvdkYxifovJ? ta&;½Sd&if
ulnD&atmif ay;pm;xm;wm }}
]] aeprf;ygOD;? tDZy,fvm;qdkwm 'Du AdkvfcsKyfrif;orD;qdk ...}}
]] [kwfw,f olYorD;yJ }}
]] 'gjzifY rrorD;aygY }}
umwm&Demu pdwfqdk;aomtrlt&mjzifY ...
]] 'DrSmaewmvJ MumvSNyD? ckxufxd rodbl;vm;/ tDZy,fvm;u rrxuf 10ESpfxJi,fwmyJ? b,fu
udk,fYorD;[kwf&rSmvJ }}
]] 'gjzifY b,folu arG;wmvJ }}
]] 'Dvdk yifwdk&JU? a½S;OD;pGm rr&JUtpfrBuD; ]]uavmY}} qdkwmudk ZGifumulu ,lw,f? 'DawmY rru
udk;ESpforD;avmuf½SdOD;r,f/ aemuf olwdkYnm;NyD; tDZy,fvm;udkarG;w,f? tDZy,fvm; ajcmufESpforD;½SdawmY
tpfrBu;D uavmY qk;H oGm;yga&m? tJ'geYJ rdbrsm;u ZGiu f mul aemufxyf wjcm;rde;f rwa,mufu,kd &l if tDZy,fvm;
twGuf 'ku©a&mufrSmpdk;vdkY rrESifYqufNyD; vufxyfvdkufwm/ vufxyfwkef;u rr 16ESpf½Sdao;w,f? BuKdufvdkY
,l&wmr[kwfbl;? rr OD;BuD; *dk0gbk&ifcHcsKyfBuD;ESifY rdbrsm;u twif;t"r®ay;pm;vdkY ,lxm;&wm? b,frSm
udk,fYxuftoufBuD;wJY rkqdk;zdkudk ,lcsifrvJ }}
]] aMomf ...'Dvdkudk;? tDZy,fvm;[m rrorD;r[kwfEdkifrSef;awmY odygw,f/ 'gaywJY ajymoHMum;awmY
arG;pm;wJYorD;vdkY atmufarYaewmyJ }}
]] wlrvJ[kwf orD;vJ[kwfwmyJ? ckawmY rmeBuD;csifw,f }}
]] rruvJ jyefBuD;jyvdkufygvm; }} yifwdku NyKH;íajymonf/
umwm&Demu tm;&auseyfpGm NyKH;&,fum ...
]] yifwdkeJYae&awmYrS ...}
]] 'gxuf ckwifu pum;jyefqufygOD; }}
]] tJ'D tDZy,fvm;&JUa,mu©r rkwÅru Anm;'veJYaygif;NyD; jrefrmjynftukefvkH;udk odrf;ydkufzdkY
BuHxm;w,f/ Anm;'vuvnf; xdkif;vufatmufcHrdkY xdkif;uppful&EdkifowJY? 'Duvnf; *dk0gu ppful&Edkifw,f/
NyD;awmY wcsufu jrefrmawGtcsif;csif; rnDnGwfMubl;? Munfhygvm; awmifilrSmwrif;? jynfrSmwrif;? tif;0rSm
wrif;? Zif;r,frSmvJ wrif;? olwdkYtcsif;csif;uGJNyD; z½dkz&J jzpfcsifwdkif;jzpfaewmudk jrifw,fr[kwfvm;? 'Dvdk
jzpfav ...'Du oabmusavyJ }}
]] qdkygOD; }}
]] 'DvdktcsufawGaMumifY 'DuBuHwdkif; txajrmufzdkYu rsm;aew,f/ a½S;OD;pGm awmifiludk,lr,f? NyD;awmY
jynfNrKdUudk,lr,f/ jynfNrKdU&awmYrS cHwyfBuD;wck tBuD;tus,fwnfaqmufNyD; ppfonftiftm; pkaqmif;rwJY/
tJ'Du aeom;usawmYrS rdk;wGif; tif;0csDNyD; wEdkifiHvkH;udk tukefodrf;rvdkYcsdefxm;w,f }}
]] csdefaeyg? jynfNrKdUudk tif;0uodrf;oGm;NyD }}
]] 'g t&ifwek ;f u Bux H m;wmudak jymwm? tckb,fEY ,S f BuOH ;D r,frodao;bl;/ tif;0yg wcgwnf;wdu
k Nf y;D
odrf;vdkufawmY Nidrf;a&maygY }}
]] &vdrfYr,f xifae? tif;0bk&ifu vpfpAkef;(vpöbGef;)NrKdUawmfu ay:wl*Dbk&ifxufawmif bkef;wefcdk;
BuD;ao;w,f }}
]] jrefrmYtaMumif; rr aumif;aumif;odygw,f? Munfhomaeyg jrefrmrSm owÅdom½Sdwm? nDnGwfjcif;
r½SdvdkY 'Dudk rrwdkY a&mufvm&wmaygY }}
]] ckajymwmawG[m rrtxifeJYajymwmvm;? [kwfr,f rxifygbl; }}
]] [kwf&mu ydkaeao;w,f }}
]] 'DvdktaMumif;rsKd; AdkvfcsKyfrif;u uRefawmfYudk wcgrSrajymzl;ygbl;? [kwf&ifajymrSmaygY }}
]] ajymr,f ...[kwfw,f armifYvdkvlpm;udk? 'Dudkawmif r,m;rdkYvdkYajymwm/ &dab½dkawmif rod&bl; }}
]] 'gjzifY b,fYES,fvkyfrvJ }}
]] tdEd´,jynfxGufajy;vJ vGwfrSmr[kwfbl;? ay:wl*DawG ta&muftaygufenf;wJY *syefuRef;qdkwmawmY
½Sdw,f/ b,fuoGm;&rSef;rodbl;? tJ'DudkxGufajy;EkdifrS pdwfcs&rSm }}
]] usyfvdkufwm rr&,f }}
]] 'DrSmom aejrJaeyg? odwJYwaeY udk,fuOD;atmif BuHvdkufwmaygY }}
]] BuHwmuaemuf ao&rSmutvsif }}
aemufwaeYn pmMunfh&if; rdrdae&mü puúLrifa&; vufa&;pmwapmifudk awGU&ojzifY udkifMunhf&m
jrefrmbmomjzifY ...
]] rdwfaqGBuD; yifwdkaexGef;
ynm½Sdaomfvnf; owdjzpfcJygonf/ tmZmenfyDoaom a,mufsm;jrwfwdkYrnfonf opömapmifYod½dk;
½Sdygonf ...}}
yifwdkonf pmudkzwfNyD;vQif rwfwwf&yfum [dk[dkonfonfMunfh½SKaomfvnf; bmudkrQrawGU&ojzifY
xdwfvefYwkefvSKyfum umwm&Demtcef;qDodkYvmcJYav&m vrf;wGif ukvm;rav; ar&,efudk awGU&av\/
]] ar&,ef? igr½Sdwkef; igYtcef;xJ b,folrsm;0ifovJ }}
]] rjrifbl; ocif }}
ar&,efrSm rdrdudk txl;*½kpdkufíjyKpkaom tapcHrav;jzpfNyD; t&m&mwGif ,kHMunfpdwfcs&aomaMumifY
rdrt d jcm;odx Yk u
G o f mG ;vQif tcef;udMk unf½h KS &efrmS cJaY vY½\
dS / yifwo
kd nf pmudk umwm&Dem;tm;jy&m umwm&DemrSm
jrefrmpmrwwfojzifY rdrduzwfNyD; ajymjy&av\/
]] b,folrsm;ygvdrfY }} umwm&Demu pOf;pm;&if;ajymonf/
]] 'DtdrfrSm jrefrmpum;wwfwm b,fESa,mufavmuf½SdovJ }}
]] rreJY tapcHrawGuvGJ&if a,mufsm;rSeforQ enf;enf;awmY wwfMuwmcsnf;yJ }}
xdkaeYrSpí yifwdkaexGef;rSm tcsufudkomMunfhí owd0D&d,ESifYae&av\/ aemufwvausmfavmuf
½Sdaomtcg AdkvfcsKyfrif;jyefvm&m umwm&Demajymonfhtwdkif;yif ppfoabFm½Spfpif;ESifY vufeufudkif ppfom;
tjynfhygvmav\/ ukdcsifNrKdUae umwm&Dem\armif tvDcefqdkolvnf; AdkvfcsKyfrif;ESifYtwl *dk0grS ygvmav\/
tvDcefonf oefvsifudkvm&efBuHpnfaewkef; ta&;BuD;aomudpöwcktwGuf *dk0godkYxGufoGm;&av&m *dk0gwGif
ZGifumulESifYawGUojzifY rdrdudpövnf;NyD;pD;NyDjzpfaomaMumifY wygwnf;vdkufygvmcJYjcif;jzpf\/
ZGiuf mulonf ,ckwBurd f *d0k grSjyefa&mufuwnf;u omoemudk txl;*½kpu kd í f jyKp\k / bke;f Bu;D ESpyf g;ESiYf
wdkifyifum A&if*sDbmomodkY r0if0ifatmif ajcmufvSefYíoGwfoGif;&\/ taMumif;rlum; rdrdwdkif;oljynfom;
wdkYonf Ak'¨bmomt,l0g'udk vdkufempGJjrJaeMuaomaMumifYwnf;/ odkYjzpfí [Hom0wDESifY oefvsifNrKdU
xuf0ef;usif½Sd Ak'¨bmombk&m;apwDwdkYudk azmufxGif;í XmyemwdkufwGif;½Sd a½Tqif;wk? aiGqif;wk? pdefqif;wk?
jrqif;wkpaom qif;wkrsKd;pkHwdkYudkvnf;aumif;? a½Tudk,fav; aiGudk,fav;paom t½kyfrsKd;pkHwdkYudkvnf;aumif;?
xkcGJzsufqD;um EdkifiHjcm;oabFmukefonfrsm;ESifY a&mif;0,fazmufum;av\/ acgif;avmif;? aMu;pnfwdkYudk
t&nfusKv d suf tajrmufoeG ;f &onfjh yif? oHx;D ?oHwcH eG pf aom oHwefqmyvmud&, d mwdu Yk v
kd nf; xkcaJG &mif;csvsuf
½Sdav\/ [Hom0wD a½Tarmfa"mapwDawmfjrwfBuD;\ qyfoGm;zl;awmfudkcRwfí oefvsifodkY,lvmcJY&m [Hom0wD
NrKUd olNrKUd om;wdo Yk nf 4if;wk\ Yd a*gwrbk&m; y&deAd mÁ ef0ifaomtcguJo Y Ykd rSwx f ifum id, k Mkd uav\/ Adv k cf sKyrf if;onf
u½kPm\wdkufwGef;jcif;jzifY arSmifwGif;om;jzpfaeMuukefaom rdrdwdkif;oljynfom; vltrsm;wdkYtm; oem;awmfrl
aomaMumifY atmufygtrdefYESpf&yfudkvnf; xkwfqifYawmfrlav\/
( 1 ) rnfolrqdk A&if*sDbmomodkY r0ifvQifrae&/
( 2 ) Ak'¨bmombkef;BuD;wdkYudk ray;rurf;&/
pifppftm;jzifY xdktrdefYESpf&yfrSm yxrtrdefYw&yfESifYyif udpöNyD;vsuf½Sday\/ odkYaomf yxrtrdefYtwdkif;
tm;vkH;aomolwdkY rvdkufemao;onfudk od&ojzifY 'kwd,trdefYudk xyfíxkwfjcif;jzpfavonf/ xdktrdefYtwdkif;
vdkufemjyKusifY&ef qdkif&mtrSKxrf;wdkYtm; tmPmukefvTJtyfxm;av\/ odkYjzpfí wdkif;oljynfom;wdkYonf Ak'¨
bmom txifcH r,l0HYMu/ Ak'¨bmombkef;BuD;wdkYudkvnf; t&m½SdA&if*sDukvm;rsm; rod&atmif wdwfwdwfykef;
vSL'gef;Mu&av\/ tcsKUd aom Ak'b ¨ mombke;f Bu;D wdv Yk nf; awmifiEl iS tYf if;0odYk ajy;Muav\/ use½f adS om bke;f Bu;D
tcsKdUvnf; A&if*sDbmomudk 0ifygawmYrnf[k y#dnmOfay;xm;Muav\/
xdkuJYodkY y#dnmOfay;xm;aombkef;BuD;wdkYudk ZGifumulu t&ufwdkufí OD;xkyfaqmif;ap\/ xdktcg
Ak'¨omoemrSm ouFef;0wfESifY OD;xkyfaqmif;aom t,lwrsKd;ay:vmouJYodkY jzpfav\/ txl;tm;jzifY oD[dkVf
uRef;rS Ak'¨bmomr[kwfaom oD[dkVfvlrsKd;wdkY xdktcg oefvsifa&mufvmMu\/ AdkvfcsKyfrif;onf omoemudk
jyKpk½kHrQru ppfbuftwGuf vufeufud&d,m ppfonftiftm;jznfhwif;&ef a½S;uxuf tcGeftwkwfwdkYudkvnf;
ydkrdkaumuf,lav&m wdkif;oljynfom; rGefjrefrmrsm;rSm waeYwjcm; qif;&JpjyKMuav\/ AdkvfcsKyfrif;onf rdrd
r½SdpOf &cdkifuvmí wdwfwqdwfwdkufcdkufaomta&;ü yifwkdaexGef;\pGefYpm;ykHudk AdkvfcsKyfuawmfESifY &dab½dku
ajymjyojzifYod&av&m rnfolYtay:rQtjypfrwifbJ yifwdkudkom tm;&auseyfum csD;rGrf;pum;ajymvsuf
ppfbufütrSKxrf;&ef rdrdudk,fwdkif ay:wl*DppftwwfESifY jrefrmppfqifykHudk oifMum;ay;av\/ taMumif;rlum;
yifwdkudk ppfAdkvfuav; cefYvdkaomaMumifYwnf;/
ZGiu f mul\tkycf sKyjf cif;onf oufO;D qHyikd jf zpfaom jrefrmbk&ifw\ Ykd tkypf ;kd jcif;xuf qd;k 0g;vsu½f adS v\/
taMumif;rlum; ZGifumulonf jrefrmpepftwdkif; oufOD;qHydkiftkyfpdk;aeonfhtjyif tcGeftwkyfukdvnf;
rvSKyfomatmif cefYcGJvsuf½SdaomaMumifYwnf;/ tcGefb@mrsm;aumufcHojzifY jynfolwdkYrSm waeYwjcm; aiGa&;
aMu;a&;usyfwnf;vsuf tcuftcJESifYBuKHawGUae&&m aemufxyfrMumMumvnf; tcGefopfrsm;aumufcH&ef pDrH
pnf;Muyfvsuf½Sdav\/
taMumif;rlum; xdktcgü ay:wl*Dydkif rdkvkumuRef; (,cktcg pydefydkif? rma,mYumtoif;wnf½Sd&m
rma,mYumuRef;) w0dkufudk pydefwdkYu wdkufcdkufodrf;,laeojzifY *dk0grSwqifY ay:wl*Djynf vpfpAkef;NrKdUawmfodkY
oefvsiu f ppfp&dwaf xmufae&aomaMumifw Y nf;/ odjYk zpfí waeYxufwaeY tcGeo f pfw;kd vsu½f &dS m vltrsm;wdrYk mS
iwfrw G vf suf pdwEf v S ;Hk nSK;d EGr;f Muonfjh yif rdrwd rYkd ½d ;kd zvm Ak'o ¨ moemawmfuv kd nf; emMunf;atmif tjyif;txef
ESyd pf ufzEd ydS xf m;ojzifY tm;rwefíom rmefavsm&Y onf[al om tjzpfrsK;d odaYk &mufum oem;p&mjzpfaeMuav\/
xdkuJYodkY oem;p&mjzpfykHudk tjrGufrQodom&ef rMumrDujzpfysufaom O['g½kPfwckudk xkwfjyaytHY/
]] bmvJ armifrif; }}
]] [Hom0wDNrKdUpGefem;u tkwfykHwckzsufaewkef; jrefrmawGu0dkif;vmNyD; uRefawmfYudk½dkufESufr,fvkyfvdkY
ajy;vmcJY&ygw,f }}
AdkvfcsKyfrif;onf ESKwfcrf;udkoyfum a'goxGufaomtrlt&mESifY ...
]] armifrif;rSm aemufvdkufygroGm;bl;vm; }}
vufatmufcH ay:wl*Dt&m½Sduav;onf aMumuf½GHUpGmrwfwwf&yfae&if; ...
]] ig;a,mufwnf; ac:oGm;ygw,f }}
]] w,f ...'DtaumifawG[m 'if;wdt Yk w k yf aHk wGukd ckxufxd rufarmwke;f ½Sad o;w,f/ &dab½du k kd ajymvdu
k ?f
ppfwyfESifYoGm;NyD;zsufacs/ 'if;wdkYvmNyD; ,D;wD;,m;wm;vkyf&if ppfwyfESifYeif;NyD; owfypfcJYMu }}
aemufwaeY [Hom0wDNrKdUem;ü bk&m;apwDwckudkzsuf&m vma&mufMunfh½SK idkaMuG;Muaom rGefjrefrm
vlw&mausmfavmufudk jrif;wyfESifYeif;í twif;wdkufypfcJYojzifY vl 30avmuf 'Pf&mtemw& &½Sdí 20ausmf
aoaMuMuaMumif; owif;Mum;&av\/ xdkpOfu oefvsifESifY [Hom0wDe,fw0dkufwGif xdkowif;rsKd;udk Mum;&
ojzifY rnfolrQ wtHYwMoem;axmifí ½Sifbk&iftay:ütjypfqdkol rawGU&ay/ taMumif;rlum; ,ckwavmwGif
þt&mrsKd;udk aeYpOfESifYtrQ Mum;& awGU& jrifMu&ojzifY ½dk;aeonfhtjyif ½Sifbk&ifvkyfol ZGifumultay:üvnf;
ESdyfpufvdrfYrnfqdkonfudk ,kHMunfNyD;jzpfaomaMumifY rnfolrQ tHYvnf;rtHYMo? ½Sifbk&ifudkvnf; tjypfrqdkMu
awmYay/
xdx k ufq;kd 0g;aom O['g½kPw f ckrmS bk&ifaY emifac: [Hom0wD qifjzL½Sirf if;w&m;Bu;D \ aumif;rSKawmf
jzpfaom [Hom0wDNrKdU r[m0dZ,apwD\ r[m&HwHwdkif;twGif; aqmufvkyfvSL'gef;cJYaom ausmif;&H 20ESifYwuG
ausmif;awmfBuD;av;ausmif;teuf q&mawmf ]]o'¨r®'d0gu&}} aecJYzl;aomausmif;wdkufonf oHCm 600ausmf
700avmuf½í dS tpnfum;qk;H jzpf\/ ,cktcg rEÅav;½Sd rpd;k &drw f u
kd af wmfBu;D uJoY w
Ykd nf;/ a½S;OD;pGm ausmif;wdu k \f
OuúXjzpfaom r[max&f eE´om&xH0ifa&mufí A&if*sDbmomodkYul;ajymif;&efajymjy&mrS tcsif;pum; yGm;rsm;
NyD;vQif wa,mufwcGef;ajymqdkMuav&m oHCmawmf 300avmufvnf; q&mawmfeE´om&teD;wGif½Sdav\/
ZGifumulonf jrefrmomomjzifY ...
]] uREkfyftmPmudk rvdkufembl; vdkufemr,f wcGef;yJajymyg }}
]] rvdkufemEdkifbl; }}
]] tm;vkH; bkef;BuD;awG 'ku©a&mufukefr,f? jyefpOf;pm;ygOD; }}
]] pOf;pm;p&mr½Sdbl; wumawmf }}
]] cifAsm;wdkY 'DvdkaeNyD; tcGefray;bJaevdkY usKyfEdkifiHxJrSm rxm;Edkifbl; }}
]] [kwfw,f? wdkYu rif;udktcGefay;&r,f }}
]] pum;udk aumif;aumif;ajymprf; bkef;BuD; }}
q&mawmfu rcsdoGm;jzJ&,fum ...
]] atmifrm usKyfwdkYudkyJ armifu pum;aumif;aumif;ajymprf; cdkif;&ao;oudk;? w,f[kwfwJYvlyJ }}
]] A&if*sDbmomr0if&if armifrif;wdkYudk 'Dvdkrxm;Edkifbl;? tcGefaumuf&vdrfYr,f }}
q&mawmfu a'goxGufaomtrlt&mjzifY ...
]] ajymwkef;qdkwkef; w,f½dkif;wJYukvm;yJ }}
ZGifumulonf xdkpum;udkMum;onfESifYwNyKdifeuf &mZrmefaygufí toifYjyifqifvmaomaoewfjzifY
q&mawmf\&if0udkcsdefNyD;ypfcsvdkuf&m ausmif;awmfBuD;wckvkH; w0kef;0kef;jzpfum ajy;oluajy;? cHolucH? tcsKdU
bkef;BuD;rsm;uvnf; rdrdwdkYtem;½Sd wHcg;axmufponfwdkYjzifY ckcH½dkufESufMuav\/ q&mawmfrSmum; wcgwnf;
yGJcsif;NyD; ysHvGefawmfrl½Smav\/
þuJYodkY w0kef;0kef;? w*sKef;*sKef; rdk;csKef;ouJYodkY txdwfwvefYjzpfae&mrS ZGifumulonf rdrdppfonfwdkYudk
tcsufay;um *&eufaoewfESifYypfcwfav&m tm;vkH;NidrfíoGm;av\/ xdkYaemufrS rdrd\twdkifyifcHt&m½Sd
jzpfaom [Hom0wDNrKdU0efESifYwdkifyifum om,mnif;aysmif;ajymí A&if*sDbmomodkY t0ifcdkif;av\/ odkY&mwGif
q&mawmfeE´om&uJYodkY acgif;rmaombkef;BuD;rsKd;udkum; xdkenf;rjcm;jyK&ef BuHpnfvsufyif½Sd\/ xdkaeYrSpí
acgif;rmaombkef;BuD;[lívnf; rawGU&awmYay/ Ak'¨omomem0efxrf; &[ef;awmft½SifjrwfwdkYonf ZGifumul
ESyd pf ufonft h wGuf tif;0ESiaYf wmifio l Ykd xGuaf jy;oluajy;? tcsKUd ud,
k af wmfrsm;vnf; c&D;udak MumufojzifY jzpfovdk
BuzH efum A&if*sb D momodYk 0ifygawmYrnf[k y#dnmOfay;vsu?f aq;0g;rEÅ&m;0goemygol ud, k af wmftcsKUd uvnf;
AdkvfvkyfNyD;wdkufcdkuf&ef wdwfwdwfykef;BuHpnfaeMuav\/
txufygtjzpftysufrsm; jzpfysufNyD;aemuf wvavmufyif aeYpOf&ufquf [Hom0wDNrKdUolNrKdUom;
vltrsm;wdo Yk nf ausmif;awmfBu;D odaYk &mufvmum ido k u
l id?k trav;woluw y&da'0rD; zdp;D awmufavmifvsuf
tcsKdUuvnf; bk&ifYaemifac: [Hom0wD qifjzL½Sifrif;w&m;BuD;udk u,fvSnfhygOD;qdkí wrf;widkaMuG;Muaom
toHwdkYrSm qlnHvsuf½Sdav\/ [Hom0wDNrKdU0efrSm Ak'¨bmom0ifjzpfaomfvnf; oefvsifrSwGJzufcefYxm;aom
ay:wl*Dt&m½SdudkaMumuf½GHUojzifY ausmif;awmfBuD;odkY oGm;a&mufidkaMuG;aomolwdkYudk vufodyfxdk;awmif;yefum
aemufaemif roGm;Muatmif wm;jrpfxm;aomaMumifY wvavmufom idkaMuG;cGifY&Muav\/ pdwfxifoavmuf
oGm;a&mufidkaMuG;&ygrl tESpfw&myif qufvufíidkaMuG;Murnfxif\/
waeYoü Adv k cf sKyrf if;ZGiu
f mulonf yifwadk exGe;f udak c:í ]]yifw?kd 'DpmudMk unfph rf;}} qdo k jzifY yifwo
kd nf
AdkvfcsKyfrif;xHrSpmudkzwfMunfh&m jrefrmbmomjzifYa&;xm;aom atmufygpmwdkYudkawGU&av\/
( 1 ) ae\ta&mifaMumifY aumif;uifwckv;Hk onf xdev f if;íaeav&m aea&mifjcnfonf rnfrQavmuf
ysHESHYrnfukd rodEdkif/
( 2 ) ork'´&mü tHYzG,f½Spfyg;½Sdaomfvnf; avwdkufvQif vSKdif;wHydk;xNrJjzpfojzifY avudkumuG,fzdkY&ef
ta&;BuD;\/ xdkavonf aveDMurf;jzpfavonf/
( 3 ) awmifxdyfrSpD;usaom a&wHcGefonf tvGefw&mtm;oefítpD;jrefaomfvnf; tawGUrSm at;jr
aomaMumifY okH;pGJwwfvQif yuwda&xuf tzdk;wef\/
yifwdkonf xdkpmudkzwf&if; tvGefw&mpl;pdkufaom trlt,m½SdNyD;vQif pmzwfNyD;onfESifYwNyKdifeuf
tHYMoaomrsufESmxm;jzifY ...
]] b,fYES,fpmvJ AdkvfcsKyfrif;? uRefawmfawmY bmrSem;rvnfbl; }}
]] rif; bmem;vnfrvJ? vQKdU0SufwJYpum;eJY a&;xm;wmudk; }}
xdkodkYajymaepOf tcef;wGif;odkY [Hom0wDNrKdU0ef 0ifvmojzifY yifwdkonf jyL;uvl;jymuvmjzpfum
pmudk tusÐtdwfxJodkY xnfhvdkufav\/
ZGifumulu &,fí ...
]] udpör½Sdygbl; yifwdk? NrKdU0efrif;u 'Dpmudk t"dyÜg,fjyefr,fYolyg }}
NrKdU0efonf rwfwwf&yfum t½dkaoay;í ukvm;xdkifay:üxdkifNyD;vQif ...
]] pmb,frSmvJ AdkvfcsKyfrif; }}
]] yifwdk pmay;vdkufprf;yg }}
NrKdU0efonf pmudkzwfNyD; ...
]] b,fYES,foabm&ovJ AdkvfcsKyfrif; }} [kar;vdkufav\/
]] t"dygÜ ,fuawmY vk;H apYywfapY bmomrjyefwwfb;l ? vd&k if;awmYoyd gw,f ...tif;0u r[m"r®&mZm
wefcdk;BuD;aevdkY olYvufatmufudk tnHhcH0if&if oufomr,fvdkY qdkvdkw,fr[kwfvm; }}
]] rSefygw,f }}
]] vkH;apYywfapY jyefprf;ygOD;av }} ZGifumulu ajymvdkufav\/
]] yxrtydk'f ae\ta&mifqdkwm tif;0rif;&JUbkef;a&mifudk qdkwmyJ? b,favmuf bkef;a&mif ysHUESHYr,f
rodEdkifbl;vdkY qdkvdkw,f/ 'kwd,tydk'fu ork'´&mqdkwm AdkvfcsKyfrif;udk qdkwmyJ? tHYzG,f½Spfyg;qdkwm AdkvfcsKyfrif;&JU
bkef;wefcdk;udk csD;usL;xm;wmjzpfygw,f/ avwdkufvQifqdkwmu tif;0uwdkufvQif vSKdif;xovdk oefvsifNrKdU
qlomG ;vdrrYf ,fvYkd qdv
k w kd ,f/ 'gaMumifY aveJw Y w l YJ wdu
k cf u
kd jf cif;udk umuG,yf gvdq
Yk w
kd myJ/ av[mvJ aveDMurf;wJ/Y
tif;0rif;[m Murf;wrf;w,fvdkY qdkvdkwmygyJ/ wwd,tydk'fu awmifxdyfrSpD;usaoma&wHcGefonf tm;oefNyD;
tpD;jrefw,fqdkwmu tif;0rif;&JU ppfonftiftm;[m tm;aumif;w,f? rMumrDvnf; tjynfjynfudk wdkufcdkuf
vdrrYf ,fvYkd qdv
k wkd ,f/ tawGUrSmat;jrw,fqw kd muawmY tif;0rif;[m xufw,f? odaYk omfvnf; vufatmufcH
vkyf&if at;at;ae&r,fvdkYqdkvdkw,f/ okH;pGJwwfvQif yuwda&xuftzdk;wefw,fvdkY qdkwmuawmY tif;0rif;
r[m"r®&mZm[m vufatmufcHNyD;aygif;wwfvQif onfhjyifrif;awGxuf oabmaumif;w,fvdkY qdkvdkw,f }}
]] pma&;wJYolujzifY r[m"r®&mZmudk w,ftxifBuD;vdkufygvm; }}
yifwdkaexGef;u ...
]] aMomf ...'Dvdkudk;? uRefawmfjzifY enf;enf;rQr&dyfrdbl; }}
]] AdkvfcsKyfrif;&JU? pma&;wJYtwdkif; [kwfykH&w,f/ raeYwaeYu tif;0uvlwa,muf uRefawmfYqDvmvdkY
ar;MunfhawmY 'DpmrSmygwmxufydkao;w,f }}
]] 'DavmufvJ r[kwfygbl; }}
]] atmifr,f ...rvkyfeJY AdkvfcsKyfrif;? r[m"r®&mZmu tifrwefvJ owÅdaumif;w,f/ olYqDrSm
taocH&JwJY trmcHppfom;awGvnf; trsm;BuD;yJ? BuH&nfOmPf&nfuvJ tvGefaumif;owJY }}
]] csD;rGrf;vScsnf;vm; }}
]] csD;rGrf;wmr[kwfygbl;? ckaecg uRefawmfwdkYqDvm&if 'DrSm½SdwJY ppfonftiftm;avmufeJY ckcHEdkifzdkY&m
cJ,Of;vdrfYr,f/ 'gYaMumifY r[m"r®&mZmrif;qD oHvTwfNyD; azsmif;zsxm;zdkYaumif;w,f }}
ZGifumulu pdfwf"mwfwufMuGaomtrlt&mjzifY ...
]] rpdk;&drfygeJY NrKdU0efrif;&,f? uREkfyf Edkifeif;atmif wdkufcdkufjyygYr,f }}
--------------------------------------------------------------------------------------------------------

tcef; ( 6 )

xdaYk emuf rMumrD ouú&mZf 972ckEpS w f iG f tif;0rif; r[m"r®&mZmonf oefvsio f u


Ykd m;rvm/ awmifiu l kd
wdkufodrf;oGm;aMumif;ESifY vuf½Sdawmifilbk&if ewf½Sifaemifudkyif bk&ifcHNrKdUpm;tjzpf ceYfxm;cJYaMumif; Mum;od
&av\/ r[m"r®&mZmrif;w&m;onf awmifiludkwdkufodrf;í awmifileef;udk rSefuif;csNyD;vQif awmifilbk&if
ewf ½ S i f a emif u d k y if bk & if c H N rKd U pm;tjzpf E S i f Y pD r H t k y f c sKyf a p&ef v T J t yf u m rd r d x H r S trwf B uD ; Anm;y&H u d k
ewf½SifaemifESifY wGJzuftkyfcsKyfap&efcefYxm;í &wemyl& t0a½TNrKdUawmfodkYcsDawmfrlav\/ odkYcsDwufawmfrl&mü
ewf½Sifaemif\nDawmf awmifiltdrfa½SUrif;a[mif; rif;&JausmfpGmESifY ewf½Sifaemif\ usefnDawmfokH;yg;udkvnf;
tif;0odkYac:vmcJY&m vrf;c&D; a½T&ifa`rSmfpcef;odkYa&mufaomtcg oefvsifiZifumtwGuf pdwfrcs&ojzifY
rif;&JausmfpGmudk ppfonfawmftvkH;t&if;ESifYwuGxm;cJY&ef tBuH&awmfrlí ausmufarmfpcef;üf rif;&JausmfpGmudk
ppfonfAdkvfygESifY cefYxm;cJYav\/
waeYoü [Hom0wDNrKdU0efrif;a&mufvmojzifY AdkvfcsKyfrif;onf &dab½dkESifY yifwkdaexGef;ukdac:í
av;a,mufom; xdkifrdMuaomtcg ZGifumulu ...
]] 'Dpmudk zwfprf; yifwdk }}
auwk r wD awmif i l j ynf B uD ; ud k tpd k ; &awmf r l a ombk & if oD [ ol & rif ; w&m;BuD ; xH r S
ay;yd k Y v d k u f a om tvT m awmf

oD[ol& rif;w&m; Mum;a&mufvdkufygonf/ oefvsifAdkvfcsKyfrif;BuD; ZGifumul ...


taMumif;rSm tif;0bk&if r[m"r®&mZmonf uREkfyfESifYnDtpfudkawmfaom aqGrsKd;&if;csmjzpfygvsufESifY
uREfkyfEdkifiHudk wdkufcdkufzsufqD;um uREfkyftm; olYvufatmufcHjyKvkyfxm;onfhjyif nDawmfav;yg;ESifY qifaumif;
jrif;aumif; ol&Jaumif;wdkYudkvnf; tmrcHtjzpfodrf;,loGm;ygonf/ odkYjzpfí AdkvfcsKyfrif;u uREfkyfESifY r[mrdwf
zGJUí tif;0rif;udk wGef;vSefwdkufcdkufay;apvdkygonf/ ,ck awmifilrSmvnf; tif;0rif;u wGJzufcefYxm;aom
Anm;y&H½SdaeojzifY AdkvfcsKyfrif;u awmifilodkY ppfonfAdkvfygESifY vma&mufwdkufcdkufonfh[efrsKd; jyKvkyfNyD;vQif
uREfkyfudk oefvsifodkY ac:,lapvdkygaMumif; Mum;a&muftyfygonf tMunfawmf AdkvfcsKyfBuD; ZGifumul
ZGifumulu ...
]] b,fYES,f oabm&MuovJ? r[m"r®&mZmu w,f&rf;aeyguvm; }}
&dab½dku rsufarSmifMuKwfum pOf;pm;aomvu©PmjzifY ...
]] bk&ifewf½SifaemifqDu vmwmrSef&JUvm; }}
]] 'DrSmMunfhygvm;? ouúvwftdyfrSm wHqdyf&mESifYyJ? olYqDuvTwfwJY oHtrwf ]]Muuf½dk;yifpm;}}awmif
tck 'DrSm½Sdao;w,f }}
]] 'DrSmu ppfonftiftm; NrKdUapmifYavmuf½Sdwm? b,fYES,fvkyfrvJ }}
[Hom0wDNrKdU0efu ...
]] *dk0gudkrSmwmaygY Adkvfrif;? bmta&;BuD;ovJ ...rkwÅrESifYaygif;NyD;wdkuf&if rcHEdkifygbl; }}
[Hom0wDNrKdU0efrSm e*dkuyif ewf½SifaemifvljzpfojzifY pdwftm;xufoefaeay\/ ZGifumulu ...
]] [kwfw,f 'Dvdkvkyf&awmYrSmyJ }}
rMumrD &JrufAv kd yf gawmif;,l&ef *d0k godYk oabFmwpif;vTwv f u
kd &f m jyefvmaomtcg bmrQygrvmonfukd
awGU&av\/ taMumif;rSm ay:wl*DjynfwGif jynfwGif;a&;rNidrfrouf qlyGufvsuf½Sdonfhtjyif ay:wl*Dydkif
ta½SUbuf rdv k uk muRe;f wjyifuv kd nf; pydew f u
Ykd wdu
k cf u
kd o
f rd ;f ,laeojzifY ay:wl*yD ikd f Edik if [
H o
l rQwu
Ykd ppfonf
tiftm;ESifY ulnDae&aomaMumifY awmifilrif;udkulnD&ef oefvsifodkY ppfonftiftm;ESifY ray;vdkufEdkif/ odkYaomf
awmifirl if;u txifBu;D í ppfual wmif;avonfukd ray;bJaevQif aemufaemiftpOftquf ay:wl*t D rsK;d om;
wdkYtay: txifao;p&m½Sdonf/ odkYjzpfí &cdkif½Sdaom ay:wl*DwdkYESifYwuG oefvsif½Sd ay:wl*DwdkYudk pk½kH;um
awmifilrif;udk ulnDwdkufcdkufav[lí *dk0gbk&ifcHcsKyfu pmjyefav\/
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
&wemyl& t0NrKdUawmfwGif r[m"r®&mZmrif;jrwfBuD;onf aeYvnf Adkvf½SKobif cHawmfrl&mü ...
]] b,fYES,fvJ 0efrif;rsm;? aemifawmf ewf½Sifaemif&JU r,fawmfrdzk&m;BuD; raeYu awmifiluajy;vm
yguvm;/ oefvsifu ukvm;eJY rkwÅru Anm;'vwdkYvmNyD; awmifiludkwdkufodrf;oGm;owJY/ awmifileef;ESifY
bk&m;wefaqmif; ausmif;jyom'fwdkYudkvJ rD;wdkufNyD; tdrfawGvnf;rD;½SKdU? vlawGvnf; oefvsifeJYrkwÅrudk ac:,l
oGm;owJY/ onfrQruao;bJ ausmufarmfpcef;txd vmwdkufvdkY rif;&JausmfpGmeJY trwfr[mwdkYvnf; qifOD;rSmyJ
qkH;&w,fvdkY qdkyguvm; }}
awmifilwdkufyGJü AdkvfrSL;0efBuD; oD&daZ,saemf&xm usqkH;ojzifY 4if;ae&mücefYxm;aom 0efY½Sifawmf
]]b,ausmfxif}}u vuf,Sufum oHawmfOD;wifonfrSm ...
]] bk&m;uRefawmf a½Tz0g;awmfjrwfatmuf ½Sdcdk;oHawmfOD;wif0HYygonfbk&m;/ ,ckaeYyif awmifilu
ajy;vmaomvlwpkwdkY uRefawmfrsKd;wdkYxH 0ifa&mufvmojzifY xdktaMumif;udkod&ygonf/ xdkrSwyg; ukvm;
iZifumonf awmifilESifY[Hom0wDw0dkuf½Sd apwDaygif; 300ausmfwdkYudkzsufqD;í XmyemwdkufwdkYudk azmuf,l
onfhtjyif [Hom0wDNrKdU bdk;awmf qifjzLrsm;½Sifrif;w&m;BuD;\ aumif;rSKjzpfaom q&mawmft½Sif o'¨r®'d0gu&
aecJYzl;onfhausmif;wdkufBuD;odkY iZifumudk,fwdkif ppfwyfESifYwufNyD; ,ckvuf½Sdq&mawmf eE´om&rax&fjrwfudk
A&if*sDbmomodkY t0ifcdkif;ygowJYbk&m;/ cdkif;vdkYr&awmY q&mawmf t½Sif eE´om&rax&fjrwfBuD;udk ...}}
avQmufwif&if; b,ausmfxifonf idkoHygí toHwkefwkef&D&Djzpfvmav\/
]] wifrSmom wifprf;ygOD; armifrif; }}
]] rSefvSyg? ukvm;u q&mawmfY&if0udk aoewfESifYypfowfvdkY wcgwnf;yGJcsif;NyD; ysHvGefawmfrlygowJY
bk&m;/ onfhjyifvJ ...}}
bk&ifrif;jrwfonf ½kww f &uf &mZrmef½u S m vufo;Hk awmfoefvsuu f kd tdrrf cS Rwaf wmfrí l oefvsu½f ;kd ESiYf
&mZyv’ifudk aqmifYawmfrlNyD;vQif ...
]] igud, k af wmfjrwf wyg;vk;H ½Syd gvsuf jrwfpmG bk&m;omoemawmfukd tESyd pf ufc&H w,f/ 'Duv k m;udrk &&if
igraebl;/ ,ckcsDawmfrlr,f armifrif;rsm; }}
b,ausmx f if\ aemufq;Hk oHawmfO;D wifcsuu f Mkd um;onfEiS wYf NyKid ef uf cpm;íaeMuaom rif;nDrif;om;
rSL;rwftrsm;ESifYwuG tm;vkH;aom AdkvfykHy&dwfowfwdkYonf jzpfrSjzpf&av[k pkwfoyfum wdk;wdk;Budwfí
wdwfwdwfykef; w½kef;½kef;jzpfvsuf qdwfNidrfaomvSKyf½Sm;jcif;jzifY vSKyf½Sm;oGm;av\/
b,ausmfxifu ...
]] rSefvSyg? tjrefcsDawmfrlrS ta&;awmfvSygrnf/ qdkif;iHYawmfrlygvQif wkdif;oljynfom;vltrsm;ESifYwuG
omoemawmfxrf; &[ef;oHCmwdkYrSm onfhxufwdk;í ukvm;\ESdyfpufjcif;udk cH&zdkY½Sdygonfbk&m; }}
]] tBuHawmfudkodvdkY ukvm;xGufajy;rSmudk pdk;&drfrdw,f armifrif; }}
]] xGufajy;vdrfYr,fr[kwfbl;vdkY ,kHMunfygonfbk&m;? taMumif;rSm ukvm;udk,fwdkifu jrefrmEdkifiH
wckv;Hk udk odr;f ,lrnfBupH nfaeaMumif;od&ygonf/ a½S;OD;pGm awmifi, l Nl y;D onfah emuf jynfNrKUd ud, k rl ,f/ jynfNrKUd rSm
cHwyfwnfNyD; rdk;wGif;wGif aejynfawmfodkYyifcsD&ef tBuH½Sdygonfbk&m; }}
bk&ifrif;jrwfu NyKH;awmfrlí ...
]] w,fvmwJY ukvm;ygvm;? 'Dwcg taMumif;od&awmYrSmaygY }}
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
awmifilbk&if ewf½Sifaemif oefvsifodkYqdkufa&mufaomtcg ZGifumulu &rufAdkvfygcif;usif;í twD;
trSKwfjzifY rdrdudk,fwdkif ppfwyfjzifYBuKdqdkum tdrfawmfodkYac:vmav\/ ewf½SifaemifESifYZGifumulrSm e*dkuyif
od&if;jzpf\/ taMumif;rlum; awmifib l &k if\ oabmwlncD sut f & ZGiu f mulukd oefvsiüf &cdik u f ud, k pf m;vS,f
tjzpfcefYtyfaomtcg ewf½Sifaemifonf awmifilü tdrfa½SUrif;tjzpf wnf½Sdonfhtjyif ta&;jrifaom ppfbk&if
rif;om;vnf;jzpfí t&m&mwGif zcifjzpfol awmifila½Teef;wnfrif;jrwfu vTJtyfxm;av&m xdktcgu
ZGifumulonf ewf½SifaemifxH jrefrmAk'¨bmomxkH;pHtwdkif; zdeyfcRwfum 'l;axmuf0wfcsvsuf t½dktaoay;í
rjywfrvyf oGm;a&mufcpm;cJYzl;\/ ewf½Sifaemifuvnf; ZGifumula&mufvmwdkif; crf;crf;em;em;{nfhcHí acwÅ
ae&ef tdr&f mponf ay;urf;vsuf qkawmfvmbfawmfrsm;csczYJ ;l \/ odjYk zpfí ewf½iS af emifEiS ZYf iG u f mulrmS [d, k cif
uyif txufatmufwef;tpm;rsK;d jzifY tuRr;f w0if qufqcH zYJ ;l aomaMumifv Y nf; ,ckrmS e*drk rl ysuf ajymqdv k suf
om½SdMuay\/
waMumif ; rS m vnf ; ewf ½ S i f a emif \ aus;Zl ; onf ZG i f u mul ü rsm;pG m ½S d c J Y z l ; ojzif Y ZG i f u mul o nf
ewf½Sifaemiftm; a½S;uuJYodkY e*dkrlrysuf ½dkaocefYnm;pGm½Sdav\/ odkY&mwGif zdeyfcRwfjcif;? 'l;axmuf0wfcsjcif;
wdkYudkum; rjyKawmYay/ owÅ0gwdkYrnfonf wOD;wa,muf\aus;Zl;udk rodwwfaomfvnf; tjcm;wa,muf
tay:üum; aus;Zl;odum qyfcsifaomqE´½Sdwwf\/ ZGifumulonf rlvaus;Zl;½SifBuD;jzpfol &cdkifbk&iftay:
aus;Zl;uef;cJYaomfvnf; rajymyavmufaom aus;Zl;\t½Sif ewf½Sifaemiftay:üum; aus;Zl;qyfcsifaom
qE´jzpfay:aeaomaMumifYwnf;/
ewf½Sifaemif? ZGifumul? umwm&Dem? &dab½dk? yifwdkaexGef;? [Hom0wDNrKdU0ef ajcmufOD;om;wdkY pm;yGJü
qkHum xdkifrdMuaomtcg ...
]] 'DvdkuGJU ZGifumul&JU? tck igYrSm aqG&if;rsKd;&if; jrefrmtrsKd;om;csif; &if;ESD;wJY nDawmftif;0bk&ifudk
ypfNyD; 'DudkvmcJYwm[m omrnr[kwfbl;/ aqGrsKd;xuf rif;wdkYtay:rSm tm;udk;,kHMunfNyD; aqGrsKd;&if;ru
xifrw S v
f o Ykd m vmcJw Y mjzpfw,f/ 'DawmY igu ,kMH unfovdk rif;wdu Yk vJjyefNy;D igYtay:ulnzD ½Ykd w dS ,f/ wOD;ESiw Yf OD;
uwdopöm½SdMuwJYtwdkif; pGJjrJpGmapmifYodNyD; igY&efoludk rif;wdkYu wGef;vSefvkyfBuHay;&r,f }}
ewf½Sifaemifonf ZGifumulxuf touftm;jzifY 7ESpfcefY i,faomfvnf; a½S;rlysuf ac:iifajymqdkjcif;
jzpf\/ ewf½SifaemifrSm xdktcg 34ESpfom ½Sdao;\/ awmifilbk&if ewf½Sifaemifonf jrefrm&mZ0ifwavQmufü
&wkuAsma&;om;jcif;ü NyKdifbufr½Sdatmif uRrf;usifwwfajrmufaombk&ifwyg;jzpfí pum;t&mü rsm;pGm
yg;eyfvdr®moljzpfavonf/
ZGifumulu ...
]] uReaf wmfwY iG f ,cktcg vlow l yfom;enf;ygonf/ odeYk nf;yg;aomfvnf; rnfonfurkd Q raMumifMY uygESi/Yf
BuKd;pm;tm;xkwfí uRefawmf\udk,fESifYtouf pGJuyfwnfaeorQ umvywfvkH; raoGrznf awmfwnfhrSefuefpGm
½dk;½dk;rwfrwf BuKd;pm;tm;xkwf pGefYpm;xrf;½Guf qD;qdkYwdkufvSefygrnf }}
ZGifumulajymaompum;udk ewf½SifaemifMum;&m tm;&ojzifY &wemausmufaumif;wdkYjzifY pDjc,f
xm;onfh a½TvufpGyftjynfhxnfhxm;aom a½TtpfwvkH; (a½Tcsxm;aom ,Gef;tpf)udk ZGifumulodkY ay;av\/
ZGifumulu vufumí ...
]] uRefawmf r,lomao;/ ta&;awmfNyD;í awmifilNrKdUudk pdk;tkyfpHawmfrlNyD;rS oem;awmfrlonfqkudk
cHygrnf }}
odkYaomf ewf½Sifaemifonf tqdkyga½Ttpfudk AdkvfcsKyfuawmf umwm&DemodkY twif;ay;í ,lapav\/
xdkYaemuf oefvsifNrKdUxJüyif ewf½SifaemiftwGuf BuKdwifaqmufvkyfxm;aom wdkuftdrfeef;odkY,laqmifí
awmifiluygvmaom aus;awmfrsKd; uRefawmfrsKd;wdkYESifYwuG rdrdxHrS Oa&mywdkufom;ig;a,mufESifY rGef? jrefrm?
ukvm; tapcHwdkYudk cdkif;&efay;xm;ojzifY ewf½SifaemifrSm csrf;ompGmae&av\/ ewf½Sifaemif a&mufonfaeYrS
pí AdkvfcsKyfrif;onf ppfonftiftm;jznfhwif;&ef aeYpOfpnf;Muyfvsuf ppfwyfrsm;udkvnf; rjywfrvyfMunfh½SK
ppfaq;um ewf½SifaemifESifYwdkifyifaqG;aEG;í ta&;wBuD; pDrHpdkif;jyif;av\/ewf½Sifaemifonf ZGifumul\
tdraf wmfoYkd aeYpOf&ufjcm;qdo k vdk vma&mufí tdraf wmfot l rd af wmfom; wdEYk iS Yf pum;pjrnfajymqdv
k suf ½Sib f &k if
*du
k rf xkwb f J qif;&Jom;vlomrefwOD;uJo Y Ykd ta&mw0if ac:iifrw d zf UJG í em;axmifcsiaf tmif &,fp&m ykw
H ykd wfp
rsm;udkvnf; ajymqdkavY½SdcJY&m tdrfom;tm;vkH;wdkYrSm ewf½Sifaemifudk tvGefw&m arwÅmouf0ifcspfcifMuvsuf
t½dktaoay;um cefYnm;pGmem;axmifMuav\/
waeYoü ewf½Sifaemifonf tdrfawmfü ZGifumulESifYpum;ajymaepOf &dab½dkESifY yifwdkaexGef;wdkYvnf;
a&mufvmav&m tif;0rif; r[m"r®&mZmonf rdrdEdkifiHudkvmí wdkuf,lykHtaMumif;udk pum;pyfrdojzifY
ewf½Sifaemifu &dab½dkbufvSnfhum ...
]] 'Dvdk Adkvfrif;&JU? tif;0u vmwdkufwkef;u tifrwefuHqdk;vGef;vdkYom ½SKH;cJY&wmuvm;/ yxrOD;pGm
tif;0rif;u awmifilNrKdUteD;rSm wyfrBuD;wnf&atmif wyf&meif;uwnf;u NrKdUxJuxGufNyD;wdkufzdkY uREkfyfu
trdefYay;vdkufawmY xGufwdkufvdkufwm bmajymaumif;rvJ? oif;wdkY upOfhu&JjzpfoGm;wmyJ }}
]] trdefY½SdygOD;bk&m; }}
]] 'DvdkjzpfNyD;awmY tif;0rif; r[m"r®&mZmu aemufxyfjrif;wyfBuD;eJY olYqDrSm yxrwef;xm;wJY
ppfbk&ifcsKyf oD&daZ,saemf&xmqdkwmudk wyf&meif;cdkif;jyefw,f/ 'Dwcg jrif;wyfrSm jrif; 300ausmfygowJY?
olwdkYtajymyJ/ uREkfyfvlawGuajymwmjzifY jrif;taumif 500avmuf½Sdr,fajymw,f/ uREkfyfqDuvJ jrif;wyfeJYyJ
vTwfNyD;twdkufcdkif;vdkufwmyJ/ tJ'DawmY uREkfyfjrif;wyfuvlawGu tif;0ppfbk&ifcsKyf oD&daZ,saemf&xm&JU
cg;udk jrif;ay:uaeNyD; vSHeJYxdk;csvdkufwm wcgwnf;usoGm;wmyJ/ 'DawmYrS olYxufig ESpfbufvkH; twif;eif;
wdkufMua&m/ wdkufawmY tif;0wyfvefNyD; z½dkz&J xGufajy;ukefMu&w,f }}
]] tif;0ppfbk&ifcsKyfawmY ...}}
]] tif;0ppfbk&ifcsKyf oD&daZ,saemf&xm&JU acgif;udkjzwfNyD; uREfkyfxH ,lvmcJYMuw,f }}
xdkpum;ajymaepOf yifwdkaexGef;rSm rsufESmtenf;i,fysufoGm;onfudk awmifilbk&ifu owdxm;rd
av\/ &dab½dku ...
]] tif;0u aemufxyf wyf&m ...}}
xdkuJYodkYajymaewkef; jAKef;ueJ 'wfcsfoabFmrS oabFmolBuD;ESifY oabmFom; 4a,mufwdkYa&mufvmMu
ojzifY pum;jywfoGm;av\/
yifwdkaexGef;onf rdrdtcef;xJü ta&;BuD;aomtrlt&mjzifY wpkHwckudk pOf;pm;awG;awmae[ef
vu©Pm½SdNyD;vQif vufoD;qkyf tHBudwfí wdwfwdwfykef;wa,mufwnf; &efjzpfvsuf½Sdav\/ xdkYaemuf ckwif
eHab;ü rwfwwf&yfum tdyf&mudkvSefvdkuf acgif;tkH;udkrvdkuf yk&ydkufawGudkjzefYvdkuf pdwftdkufaomtrlt&mjzifY
acgif;udkukwfíaeNyD;rS vufoD;qkyfíxm;aom nmbufvufarmif;udk jAKef;ueJqefYvdkufav\/ xdktcsdefwGif
tcef;wHcg;\ aomYaygufuav;rS acsmif;ajrmif;Munfh½SKaeolwa,mufonf yifwdk\jzpfykHudk tvkH;pkHjrif&av\/
xdkaeYonf ZGifumul 'vNrKdUodkY acwÅoGm;aomaeYjzpfavownf;/
wckaomnaeapmif; oefvsifNrKdUoabFmqdyf jrpfurf;ezl;ay:ü wa,mufwnf;vrf;avQmufaeaom
ukvm;jzL ay:wl*DvkvifysKdwOD;onf vrf;avQmuf&mrS&yfwefYum taemufajrmufaxmiYfqDodkY MunfharQmfvsuf
awG;awmaomtrlt&m½Sdav\/ xdkolMunfhaom taemufajrmufaxmifYt&yfüum; ,cktcg &efukefac:aom
'*kefNrKdU&Sdav&m xif½Sm;aomtrSwfoauFwrSm yJcl;½dk;rtqkH; od*FkwÅ&awmifukef;ü½Sdaom a½Twd*kHapwDawmfBuD;
jzpfav\/ oefvsifqdyfurf;rSMunfhaomtcg apwDawmfBuD;rSm wdrfnGefYodkYxdk;í rdk;om;xJw0ufa&mufaeaom
a½TawmifBuD;uJYodkY rSwfxif&avonf/ tqdkyg ay:wl*DvkvifysKdonf rnfonfhoabmESifY þXmeodkYvma&mufí
'*kefNrKdUbufudk vSrf;a`rSmfvsufaeonfudkum; rod&ay/ xdkolrSm yifwdkaexGef;yifjzpf\/ yifwdkonf xdkuJYodkY
Munfhae&mrS ae0ifvkonfESifY tdrfawmfodkYjyefvm&m tdrfodkYa&mufonfESifYwNyKdifeuf tHYtm;oifYoGm;av\/
taMumif;rlum; tdrfawmfapmifY ppfom;ESpfa,mufwdkYonf avSum;odkYa&mufonfESifYwNyKdifeuf vufudkzrf;í
oHvufxdwfcwfNyD;vQif ZGifumulESifY ewf½SifaemifwdkY½Sd&m tcef;wGif;odkY rdrdudk ac:aqmifvmcJYaomaMumifYwnf/
ZGifumulu ...
]] yifwdk ,ckvdkvkyf&wmudk od&JUvm; }}
]] uRefawmfbmrS rod&ygvm; ocif }}
xdktcg teD;wGif &dab½dkESifY umwm&Demvnf;½Sd\/ ewf½Sifaemifu yk&ydkufwckudkvSefíjyNyD;vQif ...
]] 'D[mu bmvJuG,fY }} [kar;vdkufav\/
xdkyk&ydkufüygonfrSm jrefrmbmomjzifYa&;xm;avonf/
]] awmifilewf½Sifaemif oefvsifa&mufaeNyD/ ewf½Sifaemifudk iZifumu zrf;vmonfqdkonfrSmr[kwf/
trSefrSm olwdkYcsif;Budwfí ewf½Sifaemifu iZifumudk zrf;onfhtaejzifY vmac:vSnfhyg[k ckdif;aomaMumifY
ac:vmjcif;jzpfonf/ þodjYk yKjcif;rSm rif;w&m;Bu;D Mum;aumif;atmif jyKvyk jf cif;rQom/ tif;0udwk u
kd &f efBuaH e\/
odaYk omf ,ck oefvsiüf ppfonftiftm;rvkaH vmuf/ oabFmjynfoYkd ppfual wmif;&mvnf;r&? aemufaemifvnf;
awmfawmfESifY&rnfr[kwf/ odkYjzpfí ,cktcg oefvsifodkYcsD&ef tcsdefawmfNyD }} [líjzpf\/
ZGifumulu ...
]] armifrif; bmajymp&m½Sdao;ovJ }}
yifwdkaexGef;u rwfrwf&yfum £a`E´rysuf e*dkrsufESmtwdkif; ...
]] 'DpmtwGuf bmrQ uRefawmfrod&wm trSefyJ }}
umwm&Demu wif;rmcufxefaomrsufESmjzifY ...
]] 'Dyk&ydkufudk rif;arGU,mxJuawGUw,f/ rif;ra&;&if b,fola&;rvJ }}
yifwdkaexGef;onf umwm&DembufodkYvSnfhum rsufapmif;xdk;í MunfhvdkufNyD;vQif ...
]] uRefawmfYarGU,mxJ b,fol0ifarTvdkY&ovJ }}
umwm&Demu aigufoHESifY ...
]] ig½Smw,f rif;bmajymrvJ }}
]] uRefawmf ...}}
ZGifumulonf pm;yGJay:ücsxm;aomaoewfjzifY ypfowf&efcsdef½G,fav&m yifwdkaexGef;onf &ifudk
aumYí ...
]] owfcsif&ifowfyg? uRefawmfr[kwfaMumif; bk&m;ocifodygw,f }}
&dab½dkonf ZGifumul\vufrS aoewfudktwif;vk,lí ...
]] qdkif;ygOD;? aoaocsmcsm ppfNyD;rS ...}}
ewf½Sifaemifu ...
]] [kwfw,f ppfw,fqdkwm rvGefEdkifbl; }}
]] olu uRefrwdkYysufpD;zdkY BuHaewmyJ? ppfaep&mr½Sdygbl; }}
]] 'DMum;xJrSm b,frSxGufrajy;Edkifygbl; AdkvfcsKyfuawmf }} [k &dab½dkuajymonf/
yifwdkaexGef;u &J&ifYaomrsufESmxm;jzifY ...
]] uRefawmfYudkowfcsif&if ckowfvdkufyg? qdkif;raeygESifY/ A&if*sDbmomudk;uG,faywJY jrefrmaoG;
½Sdygao;w,f/ jrefrmqdkwm ao&rSmudk b,ftcgrSaMumuf½dk;r½Sdygbl; }}
ZGifumulonf yifwdk\pum;udkMum;&m bmomudkxdcdkufí jrefrmudk*kPfwifojzifY ½kwfw&ufa'gyGum
cg;rS "m;vG,u f ckd Rwíf yifw\kd vnfyif;udk wdueJ tpif;om;jywfatmif tm;ukecf w k cf svu
kd af v\/ ewf½iS af emif?
&dab½dkESifY umwm&DemwdkYvnf; w0kef;0kef; w*sKef;*sKef;ESifY txdwfwvefYjzpfaeMupOf yifwdkaexGef;udk Munfhvdkuf
aomtcg rsufESmrysuf e*dkaetwdkif; £a`E´rysuf rwfwwf&yfaeonfudk jrif&ojzifY tHYtm;oifYí xdwfvefU
oGm;Muav\/ ZGiu f mulonf aemufwcsuq f ufí t½Suaf jyckwrf nf BupH nfjyef&m &dab½dEk iS Yf ewf½iS af emifwuYkd
twif;qGJxm;ojzifY pm;yGJay:ü"m;udkwifum rwfwwf&yfae&mrSm jyefxdkifNyD;vQif ...
]] yifwdkaexGef; }}
]] bk&m; }}
]] armifrif;rSm "m;NyD;aq;rsm;½Sdovm; }}
]] r½Sdyg }}
]] igY"m;[m tifrwefxufw,f? bmYaMumifY armifrif;udk rjywfovJ }}
]] bk&m;ocif wefcdk;awmfaMumifY jzpfygw,f }}
]] 'DpmtwGuf bmrsm;xkacsEdkifao;ovJ }}
]] 'Dpmudk uRefawmf bmrQrod&bl;qdkwmtjyif xkacsp&mr&Sdygbl; }}
xdkYaemuf yifwdkaexGef;udk atmufxyf½Sd vkHNcKHaom tcef;wckodkYoGif;í tjyifu wHcg;udk aomYcwf
xm;apav\/ ZGifumulu tHYMoaomtrlt&mjzifY ewf½SifaemifbufodkYvSnfhum ...
]] 'Dvdk[mudk uRefawmf wcgrSrjrifzl;bl;? xl;qef;vScsnfvm; bk&m; }}
]] 'Doil ,f[m ae&mwdik ;f rSm olrsm;xufx;l jcm;wmcsn;f yJ/ owdu Å vJ tifrwefaumif;w,f/ tBut H pnf
OmPf&nfOmPfoGm;vJ tvGefyg;wJYoli,f }} [k &dab½dku ajymav\/
ewf½Sifaemifu &,fí ...
]] tHYMop&mr½Sdygbl;? jrefrmrSm 'grsKd;awG½dk;aeNyD/ 'DynmrsKd;[m rlvu awmifilESifY[Hom0wDu
xGufoGm;wm? tckrS tif;0a&mufwmyJ/ 'Doli,f tif;0u 'Dtwwf&cJY[efwlw,f }}
umwm&Demu aMumuf½GHUaomtrlt&mjzifY ...
]] olYudk omrncsKyfvdkY rvkHbl;aemf? b,fvdktwwfawGvJ rod&bl;? xl;u xl;ygbdoeJY }}
]] rpdk;&drfygeJY AdkvfcsKyfuawmf? "m;NyD;aq;½SdvkdYrjywfwmyg? olbmrS rwwfEdkifygbl; }} ewf½Sifaemifu
NyKH;íajymavonf/ ZGifumulu ...
]] reufjzef ppfNyD; owfr,f }}
]] pOf;pOf;pm;pm;vJvkyfyg AdkvfcsKyfrif;? 'Doli,f[m tifrwefawmfw,f/ [kwf&ifawmfyg&JU ...}}
umwm&Demu &dab½dkudk rsufapmif;xdk;íf ...
]] bmpOf;pm;p&m½SdovJ? vufqkyfvufudkifrdaewmudk ,kHrSm;aezdkYr½Sdygbl; }}
ouf½o dS ufrYJ owÅ0gwdo Yk nf ntcsed üf tdypf ufMujrjJ zpfaomfvnf; xl;jcm;aomta&;udpt ö wGuf wm0ef
0wÅ&m; oufa&mufaomolwdkYrSm tdyfaysmfavYr½SdMuay/ eH&Hav;bufwGif tkwfx&Humí wzufrsufESmwGif
oHwdkifwdkYjzifY um&Hxm;aomtcef;uav;twGif; vGwfvyfpGm touf½SLcGifYr&aom yifwdkaexGef;onf rdrdtm;
eufjzef tqkH;pD&ifawmYrnfudkod\/ odkYaomf rnfonfhenf;ESifYrQ vGwfajrmuf&efrBuHpnfEdkifaMumif; awG;rdojzifY
tenf;i,ftm;avQmYrdaomfvnf; pdwfudkwif;vsuf woufwcg "r®wmtwdkif; ao&rnfhvlawGcsnf;jzpfonf[k
qifjcifvdkufaomtcg rsm;pGm0rf;enf;jcif;r½SdvSay/
od&Yk mwGif rdrt
d m;rQm;í twif;t"r® r,m;jyK&efwu kd wf eG ;f cJaY om umwm&Dem\ &ufpufyt Hk jcif;t&mudk
awG;rdaomtcg BudwfrEdkifcJr& a'goxGufrdav\/ rdef;rwdkYonf cdk;olESifYwl\/ a&üusufpm;oGm;vmíaeaom
ig;owÅ0g\ vrf;c&D;udk odEikd cf o YJ uJo
Y Ykd rde;f rwd\Yk oabmudo k Ed ikd cf \
J / rde;f rwdo
Yk nf rD;ESiw Yf \
l / taMumif;rlum;
rD;onf rdrdudkxdaomolwdkYudk ylapwwfouJYodkY rdef;rwdkYonf rdrdudkxdaomolwdkYudk ylapwwf\/ rdef;rwdkYudk
rnfonfhtcgrQ r,kHMunfxdkuf[laom toDwdedygwf ygXZmwf ygVdawmf ukPmviSufrif;\0w¬Kü a*gwr
jrwfpGmbk&m; a[mMum;awmfrlcJYaom qkH;rcsufwdkYonf umwm&DemuJYodkYaom rdef;rrsm;twGuf rSefuefvsuf
½Sday\/ okdYaomf yifwdkonf A&if*sDjzpfí xdkqkH;rcsufwdkYudk em;vnf[efr½Sday/
oef;acgiftcsdef\wdwfqdwfjcif;onf tdyfaysmfolwdkYtm; aMumufvefYjcif;udkrjzpfapaomfvnf;
tdyrf aysmb f J tazmfuif;í wa,mufwnf;ae&aomolrsK;d udu k m; xdwv f efaY pEdik \
f / odaYk omf yifwakd exGe;f rlum;
]]aMumufonf}} [laompum;udk yef;xdrt f rd af &mufpOfu Mum;zl;onfrw S yg; em;vnforl [kwí f ikww f w
k x
f ikd &f if;
£a`E´rysuf pOf;pm;vsufomavae\/ yifwdk\tcef;0ü vlapmifYr½Sday/ taMumif;rlum; ZGifumulonf
ewf½Sifaemif\ajymjycsuft& wpkHw&m pdk;&drfp&mr½Sd[k ,kHMunfonfhtjyif tdrfawmf\ta½SUü npOftjrJwrf;
apmifY&aom ppfom;ESpfa,mufvnf; ½SdaomaMumifYwnf;/
tdrfawmfonf jrefrmxkH;pHtwdkif; ta½SUbufodkYrsufESmjyKíaqmufxm;&m tdrfawmf\a½SU awmifbuf
axmifYESifY ajrmufbufaxmifYwGif vlwa,mufaeom½kH½Sdaom uif;wJwckpD½Sd\/ tdrfawmfapmifYppfom;
ESpfa,mufrSm xdkuif;wJESpfckü wnvkH;rwfwwf&yfüapmifY&\/ trsm;tm;jzifY tapmifYESpfa,mufonf
nOfheufaomtcgü aoewfudkcsum uif;wJ\ESKwfcrf;wGifacgif;pdkufí rwfwwf&yf&if; idkufaeavY½SdMu\/
wefaqmifrkef;vqef; 13&ufvonf aumif;uifüxdefvif;íaeav&m rdrdae&m oHwdkifwdkYtMum;rS va&mifudk
aumif;pGmjrif&av\/ taMumif;rlum; tdrfawmfü tjyifavSum;ESpfpif;wyfíxm;&m yifwdkaeaomtcef;onf
avSum;wck\atmufü jzpfaomaMumifYwnf;/
yifwdkonf oHwdkifMum;rS va&mifudkMunfhí rdrdtjzpftysufudk pOf;pm;aepOf tdrfawmf\awmifbuf
tkwfeH&HrS ½kwfw&ufay:xGufvmaom o@mefwckudkjrif&av\/ xdko@mefonf csufcsif;qdkovdkyif rdrda½SUodkY
a&mufvm&m vSyaomrdef;rysKdwa,mufjzpfaeonfudk awGU&ojzifY tHYtm;oifYoGm;av\/ taMumif;rlum;
xdrk suEf mS udk b,frmS jrifb;l ygvdrrYf vJ[k xifrad omaMumifw Y nf;/ rde;f rysKo d nf oHwikd Mf um;rSvufumí qdwNf ird pf mG
ae&ef owday;av&m yifwdkvnf;acgif;udkndwfvdkuf\/ rdef;rysKdonf rdrdvufrSaomYESifY oHwHcg;udk nifompGm
xdk;zGifYNyD;vQif tjyifodkYxGuf&efvufjyav&m rMumrD ESpfa,mufpvkH; tdrfawmf\aemufaz;jzpfaom taemuf
bufodkYa&mufvmMuav\/ rdef;rysKdonf yifwdk\a½SUrSoGm;í cyfjrefjrefvm&ef vufjyNyD;vQif NrKdU½dk;eD; wnif;yif
tkyfpkodkYac:oGm;av\/ 0óEÅOwk\ rdk;om;wdrfa&mifuJYodkY ndKarSmifvsuf½Sdaomjrif;BuD;onf wnif;yifwyif
atmufü t½SifudkarQmfíaeav\/ rdef;rysKdonf jrif;BuD;\teD;ü&yfum ...
]] tJ'Djrif;BuD;udkpD;NyD; vGwfatmif ...}}
]] aeygOD; ...ESru b,fuvJ }} [k &JvSu jzwfar;vdkuf&m ...
]] pum;ajymcsdefr½Sdbl; }}
]] aus;Zl;½Sif&JUemrnf odyg&ap }}
]] a½T0if; }}
yifwdkvnf; tHYtm;oifYoGm;NyD; ...
]] udka½T0if;r[kwfvm;? uRefawmftxifom;yJ }}
]] jrefjrefoGm;yg? aemufuvdkufvmvdrfYr,f }}
rdef;rysKdonf yifwdk\ aemufxyfajympum;udk em;raxmifawmYbJ wnif;yifatmufrS cyfokwfokwf
xGufoGm;&m yifwdkaexGef;onfvnf; jrif;nKdBuD;udkpD;vsuf [Hom0wDNrKdUbufodkYvSnfhí twif;armif;um
'kef;pdkif;ícscJYavownf;/
]]awmifib l &k ifukd jrefjrefomG ;yifaY csprf;}} [laom ZGiu
f mul\ wcsuv f w
T t f rdeaYf wmft& cdik ;f apvdu
k af om
ay:wl*Dwa,mufESifY awmifilbk&if ewf½Sifaemifonf tdrfawmfodkY ta&;wBuD;vma&mufí {nfhcef;pm;yGJ0dkif;ü
xdkifrdaomtcg ZGifumul? umwm&DemESifY &dab½dkwdkY acgif;csif;qdkifí wdkifyifaeonfudk awGU&av\/
ZGifumulu ...
]] b,fYES,fvJ awmfbk&m;? [dkaumifr½SdawmYbl; }}
ewf½Sifaemifvnf; tHYtm;oifYum ...
]] b,foGm;ovJ }}
]] rodbl;? tcef;yGifYaew,f }}
xdaYk emuf av;a,mufom;wdo Yk nf tcef;wGi;f odYk vma&mufMunf½h KS MuNy;D vQif tcef;0wGif rwfwwf&yfí
aeMuNyD;vQif ewf½Sifaemifu ...
]] tapmifYppfom;ESpfa,muf ½Sdw,fqdk ...}}
]] olwdkYvnf; rodbl;wJY }}
]] idkufae&if ...}}
]] [ifYtif;? uRefawmfYvlawG b,ftcgrS ridkuf&bl;? idkuf½kHrubl; tdyfaysmfaeygOD;awmY ...oif;
b,fES,fvkyfxGufrvJ }}
]] 'DtdrfrSm olESifYcif ...}}
]] tukefpdwfcs&w,f }}
]] rawG;wwfatmif xl;qef;aewmyJ }} [k &dab½dku ajymonf/
ewf½Sifaemifonf tvGefw&m av;eufpGmawG;awmaom trlt&m½SdaeNyD;rS ...
]] 'Dvdkqdk&if bmrSpOf;pm;r&mr½Sdbl;? jrefrmavmuDtwwfawG&JU wefcdk;vdkYqdk&rSmyJ }} [k jznf;jznf;csif;
av;av;ESifYaES;aES;ajymvdkufavonf/ umwm&DemrSm em;axmifae&if; rsufESmü aMumuf½GHUxdwfvefYaom
vu©Pm xif½Sm;pGmay:aygufvsuf tvGefw&m wkefvSKyfíaeav\/ NyD;rS ...
]] 'gYaMumifY uRefr tpu rajymbl;vm; }}
]] aeprf;yg? jzpfNyD;rS }} ZGifumulonf umwm&Demudk [efYwm;NyD;rS ewf½Sifaemifbuf vSnfhNyD; ...
]] jzpfEdkifovm; }}
]] jzpfEdkif½kHwif b,furvJ? jrefrmrSm *E¨m&D0dZÆmqdkwJY twwf½Sdw,f/ tJ'D 0dZÆmtwwfudkwwf&if
ajrvQKd;NyD; rdk;awmifysHEdkifwmaygY }}
ZGifumulu tHYMoaomtrlt&mjzifY ...
]] tck jrefrmjynfrSm 'grsKd;½Sdovm; }}
]] r½Sdbl;vdkYawmY rqdkEdkifbl;? odkYayr,fY jrifawmYrjrifzl;bl;/ *E¨m&D0dZÆm&JU oifcef;pmawGawmY½Sdw,f/
'DawmY tvkH;pkHrjzpfawmif tckvdk wpdwfwa'oawmY jzpfMurSmyJ }}
]] 'Dynm b,frSmoif&ovJ }}
]] ig;ql'g,umrif;w&m; vufxufu [Hom0wDrSm Am;rJYq&mawmfqdkwm 'DynmrsKd;udk yxrwef;
wwfajrmufwmyJ }}
]] tck ½Sdao;ovm; }}
]] ½Sdw,f? tif;0a&mufaeNyD/ 'gYaMumifY 'Doli,f 'gavmufpGrf;aew,fxifwmyJ? rlvuawmY uREfkyfwdkY
awmifiluxGufoGm;wJY ynmawGyJ }}
]] trdefY½SdygOD; }}
]] uREfkyfwdkYbdk;awmf [Hom0wD qifjzLrsm;½Sif rif;w&m;BuD; i,fpOf awmifilrSmae&pOf rif;BuD;nKd
vufxuf 'Dvdkynmbufu xufjrufwJY q&mawmfawG[m trsm;BuD;yJ }}
]] awmfbk&m;aum enf;enf;yg;yg; rwwfcJYbl;vm; }}
]] 0goemrygvdkY rwwfcJY&bl;/ uREfkyfwwfwmum jrefrmuAsmynmrSm vuFmq&mwOD;vdkY csD;usL;
avmufatmif avYusufcJYzl;&JU }}
]] jrefrmtwwfawG[m odyfNyD;aMumufp&maumif;wmyJ }}
]] 'DynmrsKd;[m Oa&mywdkufrSmawmifr½Sdbl;/ 'grsKd;awGaMumifY jrefrmawG[m urÇmay:rSm AdkvfpGJaewm
xifyg&JU }} [k ZGifumulu rSwfcsufcsonf/
&dab½dku ...
]] jrefrmawG[m 'grsKd;aMumifY odyf&Jaewmxifw,f }}
]] rif;wdkYwcgwnf; rSwfxm;Mu? wdkufwJYtcg awGU&vdrfYr,f/ jrefrmppfAdkvfrSeforQ aoewfeJY"m;udk
b,fawmYrSta&;rpdkufbl;/ NyD;wmrsm;w,f }} ewf½Sifaemifuajymonf/
]] uRefawmfawmY jrifzl;ygNyD? jrefrmppfom;awG[m "m;rdk; aoewfrdk;½Gmaewkef;udk twif;eif;wufwmyJ/
t&JrSmawmY wpfpGJwJYolawGvdkY qdkavmufygw,f }}
odkYjzpfí yifwdkaexGef;qdkonfum; tjcm;r[kwf? rdwfaqGwdkYawG;xifonfhtwdkif;yif tif;0rif;
r[m"r®&mZm\ ppfbk&ifcsKyfjzpfol awmifilwdkufyGJüusqkH;aom AdkvfrSL;0efBuD; oD&daZ,saemf&xmu w½kwf
e,fpyfodkY e,fjcm;t&m½SdtjzpfESifYcefYxm;vdkufonf[k tif;0NrKdUawmfwGif ,kHMunfavmufatmif owif;vTifYí
oefvsifodkYpkHaxmuf&ef taxmufawmfolvQKdtjzpf apvTwfvdkufaom em;cHawmf aersKd;&mZaZ,solbGJUcH &JvSyif
jzpfavownf;/
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
tcef; ( 7 )

oefvsifNrKdU ywf0ef;usifrS atmifpnfatmifarmif;aqmf½Grf;um aMuG;aMumfatmf[pfvsuf ppfpum;


ppfoHwdkYjzifY qlnHatmiftrdefYay;í ppfa&;jyNyD; oefvsifNrKdU½dk;udk w[kefwnf;wufoluwuf? NrKdUNzKdtajrmufESifY
ypfoluypf? ppftvHudk0ifYum ppfwl&d,mtwD;trSKwfwdkYjzifY tcsufay;oluay;? &JaoG;&Jrmef &Jpdwfoefí
&Jrmefwwif;wif;ESifY twif;eif;í NrKdUudk wufa&mufwdkufcdkufMuav\/ NrKdUwGif;om; ukvm;A&if*sDwdkYuvnf;
NrKdU½dk;xdyfrSaeí yGJvsuf&nf? i½kwf&nfwdkYESifY avmif;csNyD;vQif tajrmufaoewf *&eufwdkYESifY twif;eif;í
ckcHypfcwfMuav\/ wufvmaom ppfonfwyfom; &Jruftrsm;vnf; *½krpdkuf trSKrxm;aomvu©PmjzifY
wa,mufrQaemufrqkwfbJ wufjrJwufí qufvufypfcwfvsufyif½Sdav\/ taMumif;rlum; wufvmaom
ppfom;wdkYrSm jrefrmvlrsKd;jzpfMuaomaMumifYwnf;/ odkYaomf txufESifYatmufjzpfí wufa&mufaomolwdkYrSm
Mum½SnfpGm rpGrf;aqmifEdkifrnfudkodaom jrefrmwyfrSL;ppfAdkvfwdkYonf jyefqkwf&ef trdefYay;vdkuf&av\/
þtxufygtcsif;t&mwdkY jzpfysuf&ykHtx¬KywådrSm ouú&mZf 974ckESpf? jymodkvqef; 4&uf? wevFmaeY
nokH;csufwD;ausmftcsdefwGif tif;0bk&if r[m"r®&mZmrif;w&m;onf &wemyl& t0a½TNrKdUawmif rm&fatmif
wHcg;rS xGufawmfrlí a&tm;Munf;tm; ppfonfawmfrsm;ESifY oefvsifodkY csDawmfrlcJYjcif;aMumifY jzpf&ay\/
a&wyfü wdkufavSBuD; 800? avSmfum;oHavS 300? ppfonfawmf&Jruf 30000 yg\/ ukef;wyfü
wdkufqif 600? jrif; 7000? ppfonf&Jruf 130000 yg\/ xdkuJYodkYjzpfNyD;vQif okH;&uftwGif; bmoHrQrMum;&bJ
em;csrf;ompGmae&NyD;aemuf okH;&ufajrmufaomaeY ntcsdefü oefvsifyifv,furf;ajcwavsmufrS ppftajrmuf
ppfaoewfwdkYjzifY ypfcwfaMuG;aMumf [pfatmfaMumfjimvsuf? ]]jrefrmuG jrefrm}} [laom toHwdkYudkvnf;aumif;?
]]tif;0a[Y tif;0}} [laomtoHwdkYudkvnf;aumif;Mum;&av\/ taMumif;rlum; jrefrmppfonfawmfwdkYonf
a&wyfESifYoefvsifNrKdUudkwdkufcdkuf&ef csOf;uyfvsuf½SdaomaMumifYwnf;/
xkdtcg ZGifumulvnf; yifv,fa&aMumif;wGif rdausmif;u tpfudkBuD;ac:avmufatmif a&vrf;c&D;jzifY
usifvnfusufpm;í oabFmom;tjzpfESifYuRrf;usifcJYaom ay:wl*DvlrsKd;wOD;yDopGm rdrduJYodkY a&aMumif;ü
usifvnfaom Oa&mywdkufom;ukvm;jzLrsm;ESifY yoDukvm;? uyÜvDukvm; oabFmom;ppfonfwdkYyg tifBuD;
tm;BuD; zdzdpD;pD; wcgwnf;rvSefEdkifatmif wdkufvdkufrnf[k BuKH;0g;vsuf wdkufoabFm? wdkufavSwdkYjzifY rdrd\
a&wyfrS xGuí f wdu k cf ukd af v\/ þuJo Y Ykd wzufEiS w
Yf zufwu
kd cf u kd af eMupOf oefvsiNf rKUd \ ta½SUbuf rsuEf mS wGif
rD;½SL;rD;wdkifrD;yef;cdkifwdkYjzifY tqdkifqdkifxGef;nSdvQuf yuwdaeYtcguJYodkY wxdefxdefvif;um ta&mifcsif; ,Sufí
qifwyf? jrif;wyf? ajcvsiw f yfEiS Yf ppfaoewf ppftajrmufwu Ykd kd ypfazmufaMu;G aMumf [pfatmfaMumfjimaeonfukd
jrifEdkifav\/ xdktcgrS ZGifumulvnf; owd&í oufrBuD;csum csufcsif;yif NrKdUwGif;uaeNyD; ukef;wyfudk ckcH
wdu k cf ukd &f eftrdeaYf y;&av\/ ZGiu f mul\pdwt f xifrmS jrefrmwdo Yk nf a&wyfuom vmvdrrYf nf[k xifrw S o f jzifY
ppfonftiftm; ½SdorQtukefavmufESifY a&wyfuaeí zdzdpD;pD; ckcHaejcif;jzpf\/ xdkuJYodkY ukef;wyf? a&wyf
ESpzf ufnyS í f wduk cf ukd jf cif;rSm tif;0NrKUd rScsv
D mpOf ]]raumf}}t&yfoaYkd &mufaomtcg uke;f wyfAv kd rf LS ; b,*grPd\
avQmufwifcsufaMumifYjzpfay\/ rif;w&m;BuD; raumft&yfodkYa&mufí wyfpcef;csawmfrlpOf ...
]] bk&m;uReaf wmf a½Tz0g;awmfjrwfatmuf ½Scd ;kd oHawmfO;D wif0yYH gonfb&k m;/ ,ck csaD wmfr&l m Munf;wyf?
a&wyftvk;H t&if;ESiYf qifjrif; avSwyf ra&wGuEf ikd af vmufatmif rsm;jym;vSygonfb&k m;/ onftaMumif;rsm;udk
ukvm;Mum;vQif xGufajy;&eftaMumif;jrifygonf/ odkYjzpfí oefvsifodkYa&mufvQif rajy;omatmif ppfESpfzuf
nSyfNyD; qD;BuKdwdkufcdkufrSjzpfygrnfbk&m; }} [k b,*grPdu avQmufwifojzifY bk&ifrif;jrwfu ...
]] ukef;wyftwGuf armifrif;wdkY MunfhpDrH&rnf/ a&wyftwGuf avSwyf0ef rif;&Jausmfxifu wyfwdkif;udk
onftwdkif; trdefYawmfjyefap armifrif; }}
,if;uJYodkY a&wyfukef;wyf ESpfzufnSyfíwdkufaomfvnf; ukvm;wdkYu twif;eif;í ckcHwdkufcdkufojzifY
eHeufvif;aomtcg tif;0ppfonfwdkYrSm wckwnf;aomtusKd;udk cHpm;&av\/ xdktusKd;rSm oefvsifNrKdUteD;ü
tif;0uke;f wyfu cHwyfBu;D wckwnf&jcif;jzpfav\/ NrKUd wGi;f om; ukvm;A&if*sw D v
Ykd nf; wyfwnfro d nfujkd rifvQif
NrKUd ½d;k xdyuf wufí ppftajrmuf? ppfaoewf *&eufvufeufwjYkd zifY wyfrysuyf suaf tmif twif;ypfcwfMuav&m
tif;0ppfonfwdkYvnf; txufESifYatmufjzpfí qkwfcGmMu&jyefav\/ aemufwaeY tif;0ppfonfwdkYu ajrudk
OrifvdkPfacgif;xGif;í NrKdUwGif;odkYcsOf;uyfjyef&m ukvm;wdkYodojzifY *&eufESifYypfcwfí tif;0ppfonfwdkYrSm
tawmfyif txdtcdkuf tustqkH;rsm;jym;av\/ tif;0ppfonfwdkYonf xdktcgrSowd&um OrifvdkPfacgif;udk
txufu ysOfcsyfrdk;í jyKjyifpD&ifNyD;rS OrifvdkPfacgif;rSaeí NrKdUwGif;odkY twif;w&pyf rjywfypfcwfvsuf
aeMuukef\/ xdktcg ukvm;wdkYrSm rsm;pGmxdcdkufusqkH;av\/ þodkYtm;jzifY 12&ufwdkifwdkif OrifvdkPfacgif;wGif;
atmif;í wjznf;jznf; vdkPfacgif;udkcsJUxGif;umaeMuav&m ukvm;wdkY xdktaMumif;rodMuay/ ukvm;wdkYurl
yxrwBudrfaygufí qkwfcGm&aom vdkPfacgif;taMumif;udkom odMu\/ taMumif;rlum; ntcsdefü Orif
vdkPfacgif;udk pípDpOfcJYaomaMumifYwnf;/
xdktcsdefwGif ZGifumulu ewf½Sifaemiftm; ...
]] rjzpfbl; awmfbk&m;? uRefawmfudk,fwdkif xGufNyD;wdkufrS [efusvdrfYr,f/ uRefawmfvJ ae&mwum
pnf;Muyfae&wmeJY yifyef;vSNyD }}
]] rif;udk,fwdkifrxGufygeJY? wpkHw&mjzpf&if udk,fusKd;enf;ukefvdrfYr,f }}
]] xGufrSyJjzpfr,f }}
]] rif;r½Sd&if igvnf; vlYjynfrSmraecsifbl;/ aovJtwlaoyap? rif;xGuf&if igygvdkufNyD;wdkufr,f }}
]] rnfonfht&mudkrQ aMumifYMuawmfrrlygESifY? toufudkpGefYí trSKudk ukefpifatmifxrf;ygrnf/ uREfkyf
aoG;waygufusvQif tif;0rif; r[m"r®&mZmrSm tvGe0f efav;vdrrYf nf/ olu Y yH g&rD aumif;vSonfjzpfí uREyfk w f Ykd
ay:wl*DjynfrSmvnf; rNidrfrouf½Sdaeonfhtcdkuf ta½SU rdkvkumuRef;wjyifvnf; pydefwdkYuwdkufcdkufvmonfudk
qD;qdkYwGef;vSef&aomaMumifY tulra&mufwnfhEdkifí odkYpif yifyef;&avonf/ uREfkyfudk,fwdkif xGufwdkufrS
ta&;vSrnf }}
þodkY wdkifyifNyD;vQif vSnf;&xm;ESifY tajrmuf 12vkH;? *&eufaoewfrsm;yg tpkHtvifwifí ay:wl*D
ukvm;? uyÜvDukvm; oabFmom;vufeufudkif ppfonf&Jruftrsm;ESifYwuG ewf½Sifaemif? ZGifumul? &dab½dk
wdo Yk nf eHeufav;csurf wD;rD NrKUd ta½SUbufwcH g;rSxu G í
f ppfopH pfcsuw f jYkd zifY ajrBu;D tufvb k eef; crf;crf;em;em;
csDwufvsuf tcsufay;aomtaejzifY ppfaoewfwcsufazmufvdkuf&m ]]ukvm;pkwfudk b,fYES,fvkyfr,f? trsKd;yg
jzKwfr,f/ jrefrmvm;a[Y? jrefrmyJa[Y/ igwdkYjrefrm? wdkYjrefrmuG/ wdkYbk&m;eJY wdkYomoem? wdkYjrefrmudk a`rSmufvkduf
MupdkY/ yifv,fem;u ukvm;awG? tpma&pm iwfMuvdkYvm;}} paom oHcsyfoH ppfoDcsif;oHwdkYudk Mum;&NyD;vQif
csufcsif;yif ajrBuD;xJrSxGufívmMuaom ppfonfwyfom; &Jrufrsm;wdkYonf rsKd;wdk;rsufwuf xMuG[pfatmf
ac:a0:aMumfjimvsuf tkwfatmfaomif;wif; ppfwyfcif;í twif;eif;NyD;wdkufcdkufMuav\/
ZGifumulonf tHYtm;oifYpGmjzifY ....
]] awmfbk&m; b,fYES,f[mvJ/ awmfbk&m;ajymwJY *E¨m&D0dZÆmtwwfawGxifw,f }} [k ta&;wBuD;
aMumuf½GHUxdwfvefYpGmajymav\/
]] r[kwfygbl;? vdkPfacgif;xGif;NyD; aeMuwmxifygw,f }} &dab½dku ajymvdkufav\/
xdkYaemuf ewf½SifaemifESifY ZGifumulwdkYonf vuf0Jvuf,m b,fnmawmifajrmuf xufatmufrusef
awGUorQtukev f ;Hk udk *&eufac: vufypfA;Hk jzifY rSKerYf KS en
Yf ufnuf ajczsuyf pfcwfí ckcaH eMupOf NrKUd \ajrmufbuf
rsufESmu qifjrif;Adkvfygtrsm;ESifY ppfonfawmfwyfom;wdkY atmifoHay;um ppfwHcGefvTifYí csDwufvmMu
jyefav\/ þuJYodkY NrKdUudkywfí ppfESpfzufnSyfNyD;wdkufcdkufaMumif; ewf½SifaemifESifY ZGifumulwdkY odMuav&m
csufcsif;wyfudk½kyfodrf;í NrKdUxJ0ifajy;Muav\/ tif;0ppfonfwdkYonf ukvm;wdkY NrKdUwGif;0ifajy;aMumif;
odMuaomtcg onfwBurd w f iG f ½Sad pOD;[laomtaejzifY NrKUd wGi;f odYk vdu k rf vmMuawmYacs/ ZGiuf mulonf NrKUd xdyrf S
ckcH&ef &dab½dkudk vTJtyfypfcJYNyD;vQif tdrfawmfodkYjyefvm&m ewf½Sifaemifvnf; vdkufygvmav\/
ewf½Sifaemifonf ZGifumul\ajcaxmufudkMunfhum ...
]] b,fYES,fvJ? rif;ajceif;rSm aoG;awGygvm; }} tHYtm;oifYpGm ajymavonf/
]] [kwfvm; awmfbk&m;? uRefawmfrod&bl; }}
xdktcgrS aocsmpGmMunfh½SK&m ZGifumul\aygifrSm aoewfusnfqefxdrSefoGm;onfudk od&av\/
ewf½Sifaemifvnf; tvGefw&mpdk;&drfaMumifYMupGm rdrdudk,fwdkif 'Pf&mudk vufjzifYprf;oyfMunfh½SKí aq;xnfh
ay;av\/ ewf½SifaemifrSm rdrdEdkifiHjzpfaom awmifiljynfBuD;udk jyefvnf&½Sd&eftwGuf rdrdtvdktavsmuf
tpGrf;rxkwfbJ ay:wl*Dtiftm;ESifY ZGifumuludkom tm;xm;ae&m ,ckuJYodkY ZGifumul 'Pf&m&½Sdaomtcg0,f
rsm;pGm 0rf;enf;yufvufjzpf&av\/ xdkYaMumifY olwyg;udktm;udk;í rdrdtusKd;½Sd&efjyKvkyfaeolwdkYonf waeYoü
'ku©awGUwwfaMumif;od&av\/
ZGifumulu ...
]] ,ck uRefawmfwdkY tifrwef uHBuD;vdkYvGwfcJYwm? r[m"r®&mZm&JUwyfom;awG[m twdkuftcdkufrSm
usifvnfNyD; owådawGuvnf; tmZmenfcJawGrdkY renf;BuD; ajy;EdkifrSvGwfvdrfYr,f awmfbk&m;/ 'DYjyif[mudk
bmrSta&;rBuD;ygbl;? uREfkyf&JU tmrcH ay:wl*Dwyfom; 40 usqkH;oGm;wm tESajrmqkH;yJ/ uyÜvDppfonfawGvJ
awmfawmfyJ 'Pf&mtemw&½SdMuw,f }}
]] igYvlawGvnf; 100avmufusoGm;w,f }}
]] awmfbk&m;vlawGeJY r[m"r®&mZm&JUvlawG[m jrefrmcsif;wlNyD; touf½SLcsif;uGJMuw,f }}
]] bmjzpfvdkYvJ }}
]] [duk jrefrmawGuawmY jrefrmqdw k t
YJ wdik ;f w,frmausmygvm;? oHacsmif;awGvykd /J awmfb&k m;vlawGu
jrefrmqdkNyD; w,faysmYwmudk; }}
waeYoü oefvsifyifv,furf;ajcwGif ppfoabFmESpfpif;qdkufuyfae&m tif;0wyfrS rD;azmifESifYarQmí
wduk ½f KS Ud ojzifY oabFmESppf if;vk;H ysuí f oabFmwGi;f ½Sd tapmifu Y vk m;jzL 12a,mufvnf; aoav\/ aemufwaeY
oefvsifyifv,fxJodkY oabFmwpif; ay:wl*DtvHudkxlívmav&m NrKdUem;odkYa&mufaomtcg vuf0Jvuf,m
urf;ESpfzufvkH;wGif a&wyfjzifYcif;usif;í ppfa&;jyaeonfudkawGU&ojzifY rnfonfhbufodkY 0ifa&mufqdkufuyf
&rnfrodjzpfaeav\/ xdkuJYodkYjzpfaepOf oefvsifurf;ajcrS ]]onfbufodkYvmqdkuf? igwdkYonf ZGifumul\
taygif;tazmf awmifilrif;bufujzpfonf/ taemufbufuwyfrSm &efola&wyfjzpfonf}} [k vlvTwfí
taMumif;Mum;av\/ xdkoabFm\olBuD;jzpfol ]]rm&upf'ar}}vnf; 4if;wdkYajymonfhtwdkif;yif qdkufuyfí
tusK;d taMumif;ar;jref;&m uke;f ay:odw Yk uf&efajymojzifY vdu k yf goGm;Muav\/ uke;f ay:odaYk &mufvQif ESpaf ,muf
ESpaf ,mufpw D uJG m aumif;rGepf mG jyKpak uR;arG;í aexdik af pav\/ odaYk omf warmif;cefMY umaomtcg tcsKyaf xmif
oGi;f í oabFmudyk g zrf;,lav&m xdt k cgrS rm&upf'arwdv Yk pl v
k nf; &efopl pfwyfoaYkd &mufaeaMumif;od&av\/
xdkYaemuf rm&upf'artrSL;½Sdaom oabFmom;ukvm;jzLwpkwdkYudk em;½Guf ESmacgif;wdkYudkjzwfNyD;vQif
avSi,fwpif;wGifwifí iZifum½Sd&mqdyfurf;odkY arQmvdkufav\/ xdkvlpkwGif pmwapmifudkvnf; jrefrmbmom
jzifaY &;íay;vdu k af v\/ rm&upf'artrSL;½Sad om oabFmom;ukvm;jzLwpkvnf; ZGiu f multrd af wmfa&mufvQif
pmudkxkwfjyí jzpfysufykH tjcif;t&mtvkH;pkHudk ajymjyav\/ ZGifumulESifY ewf½Sifaemifvnf; ppfwdkuf&efta&;
aqG;aEG;wdkifyifaepOf rm&upf'arwdkYvlpkudk jrif&ojzifY pdwfraumif;jzpfum pmudk ZGifumuludk,fwdkif zwfMunfh
av\/ pmwGifyg½SdonfrSm ...
]] iZifumi,f ...þ[mudkMunhfav? armifrif;zrf;,loGm;aom awmifilbk&if ewf½Sifaemifudk igwdkYxH
jyeftyf&rnf/ rtyfvQif þuJYodkYcsnf;jzpfMu&rnf }} [líjzpfavonf/
rif;w&m;BuD;ESifYwuG tif;0ppfAdkvfwdkYonf ewf½Sifaemifudk iZifumu zrf;,lvmonf[k txif½Sd\/
taMumif;rlum; &JvSonf ,ckcsdeftxd rif;w&m;BuD;xH ra&mufao;aomaMumifYwnf;/ &JvSrSm jrif;nKdBuD;ESifY
rnfonfhc&D;udk a&mufaeonfrod&ay/ þpmudkray;rDtwGif; rif;w&m;BuD;trdefYawmfESifY iZifumxHvlvTwfí
ewf½Sifaemifudkay;ydkY&ef awmif;awmfrl&m iZifumu ray;Edkif[kjyefvdkuf\/ odkYaomf tqdkygoabFmudk vSnfhjzm;
zrf;,ljcif;ESifY em;½Guf ESmacgif;wdkYudkjzwfí pmESifYwuG iZifumxHvTwfvdkufaomtaMumif;t&m tvkH;pkHudk
rif;w&m;BuD; wpkHw&m bmrQrod&ay/ pifppfrSm a&aMumif;AdkvfcsKyfBuD; b,ausmfxif\ OmPfupm;jcif;rQom
jzpfavonf/
ZGifumulonf pmudkzwfNyD;onfESifYwNyKdifeuf a'gotrsuf acsmif;acsmif;xGufNyD;vQif acsrGqkwfzJYí
ypfvdkufav\/
]] r[m"r®&mZmqdkwJYbk&ifpkwfu w,fNyD; pkwfpkwfcsmcsm jrefrmowådawGjyyguvm;? igwdkYtrsKd;om;rsm;
toufudkpGefY0HYaMumif; odykHr&bl;/ onfrQavmuf ajcmufvSefY½kHESifY aMumuf½GHUwwfwJY trsKd;om;awGyJvdkY txif
a&muf[ef½Sdw,f }}
]] igvnf;jrefrmygyJ? 'Davmuf oem;Muifemuif;NyD; ½dkif;pdkif;&ufpufwmrsKd;udk rawGUzl;ygbl;/ 'DvdkvlrsKd;eJY
trsKd;vnf;rawmfcsifawmYygbl;/ ,aeYupNyD; igvnf; A&if*sDbmomxJ0ifawmYr,f }}
ewf½Sifaemifonf txufygpum;udkum;ajym\/ odkYaomf 4if;avmuf½dkif;pdkif;ol &mZ0ifü tawmf½Sm;\/
taMumif;rlum; awmifiEl iS [ Yf o
H m0wDta&;wGif y#dnmOf&ojzifY vufeufcsí0ifa&mufvmaom rif;&Jausmpf mG pkH
[kac:aom rif;&Jausmpf mG ESiYf rdrcd rnf;awmf awmifial ½Teef;wnfrif;ud, k wf ikd u
f bk&m;wql *lwvk;H jyKí ud;k uG,f
xm;aom tdrfjzLpH eE´bk&ifac: ig;ql'g,umrif;w&m;BuD;udk wdwfykef;vkyfBuHowfjzwfcJYaomaMumifYwnf;/
,cktcg ewf½Sifaemifonf ukvm;ESifYaygif;í ukvm;aumif;aMumif;od[efwl\/ rdrdtrsKd;om; jrefrmrsm;udk
½dkif;pdkif;av[ef BuHzefvDq,fí rdrdudk,frdrd vlaumif;vkyfNyD; A&if*sDbmomudk udk;uG,fawmYrnfjzpf\/
xdkaeYyif A&if*sDbkef;awmfBuD; ulrlZm½ltefaxmfeDESifY tmvarwlESpfyg;udkyifYí A&if*sDbk&m;½Sdcdk;ausmif;ü
ewf½iS af emifukd ]]'ef*Rr;f }}[laomtrnfjzifY A&if*sb D momodYk oGwo
f iG ;f vdu
k af vownf;/ 'ef*Rr;f [laomtrnfrmS
tvGefw&m txufwef;usaomtrnfjzpf&m ½Sifbk&ifESifY rif;nDrif;om;wdkYudkom ay;aombGJUrsKd; jzpfavonf/
ewf½Sifaemifudk AufywpfZif;ac: a&zsef;r*FvmjyKvkyfí crnf;awmfbk&m;ESifY om;awmfocif a,½SKc&pfwdkYxH
qkrGefaumif;rsm;awmif;ap\/
ewf½Sifaemifu ...
]] uJ ...tckjzifY A&if*sDjzpfNyD/ ay:wl*DvlrsKd;wOD;vdkYom rSwfMuayawmY }}
ZGifumulvnf; tm;&0rf;omaomrsufESmjzifY ...
]] awmfbk&m; w&m;rSefodoGm;wm uRefawmfjzifY odyf0rf;omwmyJ }}
]] udk,fawmfjrwf\tkyfpkxJrSm odk;waumifwdk;yGm;vmNyD/ &mZm"d&mZm urÇmudktkyfpdk;wJYt½SifocifrdkY
½Sifbk&ifawGvJ udk,fawmfYvufatmufa&muf&wmayyJ }} &dab½dku ajymvdkufavonf/
ewf½Sifaemifu xyfrHí ...
]] uREfkyfEdkifiHjzpfwJY awmifiljynfBuD;udk jyefvnf&½Sdí pnfxD;c½dkif ydkifpHpdk;tkyfNyD; rif;vkyf&aomtcg
a[m'Du Adkvfrif; rm&upf'arESifY ZGifumulwdkYESpfa,mufudk tpGrf;ukefcsD;a`rSmufygYr,f }}
&dab½dku NyKH;í ...
]] uRefawmfrsKd;aum bk&m; }}
]] tdk ...Adkvfrif; &dab½dkudkawmY udk,fawmfYvufpGJ taqmifawmfjrJBuD;aygY }}
pum;ajym&if; AdkvfcsKyfuawmf umwm&DembufodkYvSnhfum ...
]] ,aeYupNyD; AdkvfcsKyfuawmfav; umwm&Demudkvnf; uREkfyfawmifilbk&if oD[ol&&JU r,fawmf
rdzk&m;BuD;vdkY atmufarYygr,f/ om;onf rdcifudkjyKpkouJYodkY a[m'Du AdkvfcsKyfuawmfudk trdt&mwifNyD;
tpOfojzifY vkyfauR;jyKpkygYr,f }}
&dab½dku ...
]] b,fu oD[ol&vJ awmfbk&m;&JU? 'ef*Rrf;vdkY bGJUawmfay;xm;w,f r[kwfvm; }}
]] aMomf ...ESKwfrwufao;vdkYyg? aemufawmY tvdkvdkESKwfwufNyD; ...}}
]] 'Dvdkyg 'Dvdkyg? awmfbk&m;bGJUawmfu oD[ol&qdk&if tck 'ef*Rrf;vdkYay;xm;w,fr[kwfvm;/ 'DawmY
'ef*Rrf;oD[ol&vdkY ac:zdkY½Sdygw,f }} ZGifumulu ajymvdkufav\/
]] oabm½Sdovdk ac:MuayawmY? rlvemrnfqdkwm azsmufvdkY&cJw,f/ tJ'geJY qufyg&apOD;? auwkrwD
awmifiljynfBuD;udk pnfxD;c½dkif EdkifiHpdk;tkyfNyD; rif;vkyf&wJYtcg (umwm&DembufodkYvSnfhNyD;) om;awmfwyg;
xGef;um;aew,fvdkYomrSwfygawmY }}
txufygpum;rsm;udk bk&m;0wfausmif;twGif;ü ajymqdkaeMujcif;jzpfonf/
xdkodkY ppfrufwdkufcdkufaeMujcif;rSm ESpfvausmf okH;veD;yg; ½SdoGm;av\/ tif;0ppfonfwdkYu ta&;om
onfqdkaomfvnf; pifppftm;jzifY taotaysmuf txdt½Srenf;cJYacs/ wckaomnwGif oefvsifwNrKdUvkH;
tkef;tkef;uRufuRuf qlyGufoHcwf yJYwifxyfí ypfcwfaomtoHwdkYjzifYqlnHvsuf ppfpum;? ppfoH? ppftvH
w0ifY0ifYjzifY atmifpnfatmifarmif;aqmf½Grf;um NrKdUwHcg;av;rsufESmrS tkwfatmfaomif;wif; b0*fcsOf;
avmufatmif w0if;0if;wajymifajymif rD;yef;rD;a&mifwdkYjzifYvnf;aumif;? ppfonfawmfwyfom; ppfAdkvfrsm;\
ppfbufqdkif&m tqifwefqmyvmwdkY\ta&mifjzifYvnf;aumif;? "m;a&mifvSHa&mif vufeufa&mifwdkYjzifY
vnfaumif;? xdefvif;ajymifí a½TawmifBuD;tdovdk zdzdpD;pD; tifBuD;tm;BuD;ESifY ajrivsif[nf;ouJYodkY
tBuD;tus,f jrefrmppfwyfcsDwufvmMu&m ewf½SifaemifESifY ZGifumulwdkYonf tm;½SdorQBuKd;pm;í ckcHwGef;vSef
ygaomfvnf; eHeufvif;onfESifYwNyKdifeuf oefvsifNrKdUysufí jrefrmocif b0½Sifrif;w&m;BuD; r[m"r®&mZm\
pufawmfatmufodkYa&muf&av\/ xdkaeYonfum; ouú&mZf 974ckESpf? wefcl;vqef; 9&uf? Mumoyaw;aeY
jzpfavwonf;/
rif;w&m;BuD;onf oefvsifNrKdUtvkH;udk&awmfrlvQif NrKdUwGif;½Sd ay:wl*DwdkYESifYwuG tjcm;Oa&mywdkufom;
oabFmom;? ukvm;A&if*sDwdkYrSpí yoDukvm;? uyÜvDukvm;paom EdkifiHjcm;om;wdkYudk wa,mufrQ owfjzwf
nSOf;qJjcif;rjyK&ef trdefYawmf xkwfjyefawmfrlav\/ ig;&ufcefY½SdvQif iZifumudk ½kH;awmfodkYac:í 0efY½Sifawmf
pnfolausmfxifESifY ocF,mwdkYu ar;ppf&av\/ xdktcg rif;w&m;BuD;vnf; teD;üyif pHvsuf½Sdawmfrl\/
0efY½Sifawmf pnfolausmfxifu ...
]] armifrif;onf tb,faY MumifY bk&m;Edik if aH wmfjzpfaom awmifijl ynfBu;D udk wdu
k cf u
kd zf suq
f ;D í eef;awmf
ESifYwuG Ak'¨½Sifawmfbk&m;&JU taqmufttkHwdkYudk rD;wdkufoGm;&oenf; }}
]] uRefawmf bk&m;EdkifiHawmfudk rzsufqD;&yg/ awmifilbk&if ewf½Sifaemifu vmíac:ygqdkaomaMumifY
ac:&ygonf }}
rif;w&m;BuD;u ...
]] 'DvdkqdkvQif awmifilrif;onf igYudkawmfvSefaom ig\&efoljzpfonf/ armifrif;onf ig\&efoludk
vufcHxm;onf/ igudk,fawmfjrwf\&efoljzpfaom awmifilrif;udkay;tyf&rnf[k armifrif;xH tBudrfBudrf
vlvTwfonf/ ra&mufbl;vm; }}
]] a&mufygonfbk&m; }}
]] a&mufvQif tb,fYaMumifY ray;tyf&ovJ/ ,ckarmifrif;onf igudk,fawmfjrwf\ vufwGif;odkY
a&mufNyD/ toem;cHí awmif;yefvQif csrf;omay;awmfrlrnf }} MuifempGmESifY rdefY`rGufawmfrlonf/
]] uREkfyfwGif rnfonfhtjypfrQr½Sdonfudk rnfonfhtaMumif;ESifYawmif;yef&rnfenf;/ t½Sifrif;BuD;\
&efoludk vufcHonfqdk&mrSm t½Sifrif;BuD;\&efoljzpfvQif cyfodrf;aomvltaygif;wdkY\ &efoljzpf&rnfvm;/
uREfkyfudkrdwfzGJUvmvQif uREkfyf\rdwfaqGcifyGef;jzpfonf/ rdwfaqGcifyGef;0wfudk trSefrcRwf,Gif; pGrf;aqmif&rnf
jzpfí pGrf;aqmifay;onf/ t½Sifrif;BuD;\ bkef;wefcdk;tavsmuf *dk0godkYapvTwfvdkufaomoabFmrsm;ra&mufrD
þpum;udk uREfkyftm;ar;&onf/ tu,fí a&mufacsvQif uREfkyfvnf; þuJYodkY ar;tm;½Sdoolyifjzpfonf/
"r®wmtwdkif; waeYarG;vQif waeYao&jrJyifjzpfonf/ ,ck t½Sifrif;BuD;vufodkY a&muf½SdavNyD/ jyKvdk&mjyK&rnf
jzpfawmYonf/ odkYaomf uREfkyfESifYawmifilrif;rSm aovQifaocsif; ½SifvQif½Sifcsif; opömuwd BuD;pGm½Sdonf/
aovnf;twl ½Sifvnf;twljzpfvdkonf }}
rif;w&m;BuD;vnf; iZifum\avQmufwifcsufudkMum;&m em;roufomojzifY wbufodkY a½TrsufESm
vTJawmfrlí awmifilbk&if ewf½Sifaemifudk udk,fawmfwdkif ppfar;awmfrl\/
]] b,fYES,fvJ aemifawmf? ,ck ukvm;avQmufwifcsuftwdkif; rSefovm; }}
]] igYtaMumif;udkppfar;vQif igYtaMumif;udkodNyD;yifjzpfonf/ þay:wl*DtrsKd;om;wdkYESifY aygif;,Sufí
waoG;wom;wnf; jzpfNyD;&um; aoab;udk aMumufomawmYrnfr[kwfNyD/ "r®wmwrf; jzpfjrJysufjrJ igwa,muf
wnf;rSmom jzpf&ysuf&onfr[kwf/ vufodkYa&muf½SdNyD;avonfht&mudk þay:wl*DtrsKd;om;wdkY aus;Zl;txl;
jyKayonft h &m xGe;f ay:í½So d nf/ vufoaYkd &mufonf[k owfaomfvnf; ud, k u
f m, ½kyt f aumifomaoEdik rf nf/
toufudkpdk;ydkifonfr[kwf jyKvdk&myifjzpfonf cHawmYrnf }}
rif;w&m;BuD;onf yuwdpdwf"mwf tifrwefxufjrufvsuf &if;csmaom i,fuRefawmfrsm;tay:ü
jyif;jyif;xefxef &mZrmefyGm;í "m;Budrf;avY½Sdaomfvnf; rdrdvufatmufodkYa&mufum arQmfvifYp&mr½Sdaom
olrsm;tay:üum; oem;u½kPm arwåmawmfoufa&mufojzifY &mZ*kPfarmufum ajcmufvSefYwwfaom
0goemr½Sad y/ odjYk zpfí ,cktcg iZifumESiYf ewf½iS af emifwt Ykd ay: Muifem,k,pGm trdeaYf wmf½adS e&m iZifumESiYf
ewf½iS af emifwo Ykd nf ud, k af wmfjrwf\ Muifemaom u½kPmw&m;udrk Qraxmufxm;bJ ukvm;yDyD rdpmä 'd|d jzpfonfh
twdkif; ½dkif;pdkif;onfhrmepum;wdkYudkom avQmufMum;aeojzifY atmufygtrdefYawmfudkxkwfí ppfar;jcif;udk
½kyfodrf;awmfrlvdkufav\/
]] awmifiludk tvdkawmfjynfhvQif NrKdUudkrQodrf;,lawmfrl? rdrdudkyif ay;awmfrlí csrf;ompGmaeaponf/
igYaus;Zl;awmfurkd od? ukvm;uRecf cH sio f nf? rapmifíY r[kwaf vm/ þvlorG ;f udk NrKUd v,fwiG u f yG af v/ iZifumi,f
onfvnf; edw, rdpäm'd|djzpfí bk&m;ykxdk;udk zsufqD;ooljzpfonf/ oif;tdrfa½SUNrKdUv,frSm wHusifwifav/
oefvsifNrKdUolNrKdUom; a,mufsm;rdef;rtaygif;udkvnf;Munfhap }}
ouú&mZf 974ckESpf? wefcl;vqkwf 3&uf? paeaeYwGif ewf½SifaemifudkuGyfrsufí 4if;\nDawmfjzpfol
rif;&Jausmfxifudk oN*FKd[fap trdefYawmf½SdojzifY rif;&Jausmfxifu ewf½Sifaemif½kyftavmif;udk,lí oN*FKd[f&
avonf/ ZGifumulac: iZifumudkvnf; xdkaeYyif oefvsifNrKdUvnf 4if;\tdrfawmfa½SUrSmyif wHusifwifav\/
NrKUd olNrKUd om; vltrsm;ESiw Yf uG Oa&mywduk o f m;? oabFmom;? ukvm; yoD? uyÜvw D yYkd g vma&mufMunf½h KS Muav\/
ZGifumulraorD wHusifwifxm;pOf 4if;\tdrfawmfa½SUwGif vma&mufMunfh½SKMuaom y&dowfwdkYonf
jynfu h syv f su½f o dS jzifY olxY ufig twif;wk;d vsuf usw
d u
f sw
d jf rnfatmif pnfum;íaeav\/ ay:wl*v D rl sK;d wdrYk mS rl
0rf;enf;yufvuf rsuf&nfpufvufESifY rMunfh&ufEdkifouJYodkY jzpfysufaeonfudkawGU&av\/ wdkif;&if;om;
rGefjrefrm Ak'¨bmom0ifwdkYonfum; wHusifwifxm;aom ZGifumul\jzpfykHudk 0rf;ajrmufaom yDwdt[kefjzifY
ujyolujy? ckefjyolujy tm;&auseyfaom trlt&m½SdMuvsuf wHusifpifteD;ü Munfh½SKaeMu&if; trsKd;rsKd;
tzkHzkH ajymqdkaeMuav\/
]] 'Dvdkvlpm; 'grsKd;jzpfrSaumif;w,f }}
]] rajymygeJYuGm oem;p&m }}
]] bmoem;p&mvJ? rif;u ukvm;udk bk&m;rSwfaeovm;/ jynfoljynfom;awGtay: rw&m;tkyfcsKyfNyD;
tcGefaumufcsifwdkif;aumufaewm? oem;&r,f [kwfw,f ...}}
]] atmifr,f cifAsm;wdkYu 'gavmufuav; tjypfaumufajymaevdkufwm? 'Dukvm;udkvm; oem;&rSm/
bk&m;awGzsuf? XmyemwdkufawGazmuf,l? aMu;pnfacgif;avmif;awG tajrmufvkyf? vlawG jrif;wyfeYJeif;owf?
w,f ...oem;p&maumif; ...a&aMumif;omqGJNyD; yifv,fxJypfvdkufcsifwmyJ }}
]] 'gwifb,furvJ [Hom0wDu q&mawmfBuD; eE´om&udk aoewfeJYypfowfwm 'Dukvm;pkwfaygY }}
]] at; [kwfygw,f 'Dtem;vmMunfh&wm roem;wJYtjyif 'gawGawG;rd&if igxvkyfrdvdrfYr,f/ w,f
igav yg;xcsjyefa&mY }}
]] [m;[m; w,fowådaumif;wJY q&mBuD;eJYawGUaeNyD }}
]] 'gawmifrS rif;w&m;BuD;u awmif;yef&ifcsrf;omay;r,fvdkY trdefYawmf½Sdao;w,f ...tHa&mAsm }}
]] usKyfwdkYAk'¨bmomawGrSm 'gawGcufaewmaygY/ vlwzufom;udk oem;&r,fqdk&if wdkif;jynfeJYtrsKd;om;
bmyJjzpfjzpf ukodkvf&NyD;a&m atmufarYaeMuwmyJ }}
]] trSefaygY? ckMunfhygvm;/ 'Dukvm;udk &cdkifbk&ifu oem;vdkYa`rSmufpm;NyD; 'DrSmvmxm;wmaygY/ oem;vdkY
vm;xm;awmY bmjzpfovJ/ usKyfwdkY'DrSm tnSOf;qJcH&wmyJ }}
þuJYodkY wa,mufwayguf a&mufwwfav;q,f ajymqdkaeMuav\/
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
tcef; ( 8 )

waeYoü ukef;wyfAkdvfcsKyf b,*grPd\ vufatmufcHAdkvfwOD;jzpfaom ]]&mZa,mf"m}}wyfrSm


w&mwyfrSL;jzpfol armifNzKd;wifESifY ppfMuyf armifnKdrSKdif;qdkolwdkYonf ZGifumul\tdrfteD; r&rf;yiftkyfpkü
tjcm;wyfrS ppfMuyfo;Hk av;a,mufEiS Yf pum;0dik ;f zGUJ um pm;yGu
J t
kd v,füxm;vsuf ukvm;xkid rf sm;tay:xdik v
f suf
NyD;cJYaomta&;awmfykHrsm;udk ajymqdkaeMupOf ukvm;jzLwa,mufonf wyfrSL;armifNzKd;wiftem;odkYvma&mufí
'l;axmuf0wfcsvmav\/
wyfrSL;armifNzKd;wifu ppfMuyfarmifnKdrSKdif;bufodkYvSnfhum ...
]] armifnKdrSKdif; bmudpövJvdkY ar;xm;vdkufprf;yg? igoGm;p&m½Sdao;w,f }} [k ajymNyD;xoGm;avonf/
armifnKdrSKdif;u ukvm;jzLudkMunfhum ...
]] bmvJ vluav; }}
]] t½Sifbk&m;rsm;okH;aqmif&ef umwm&Demu pyspfoD;eJY urÁvmoD;udk qufocsifvdkYygwJYbk&m;/ bk&m;
uRefawmfrsKd;uvJ pyspf&nfqufocsifonfhtwGuf vma&mufavQmufxm;jcif;ygbk&m; }}
]] umwm ...bm ...}}
]] umwm&Demyg bk&m; }}
]] tJ'D umwm&Demqdkwm bmvJuGJU }}
]] AdkvfcsKyfuawmfygbk&m; }}
armifnKdrSKdif;u atmfaigufí ...
]] b,fu AdkvfcsKyfvJ }} [kar;vdkufonf/
]] ZGifumul&JU rdef;rygbk&m; }} [k toHwkef&DpGmjzifYajymonf/
]] ZGif ...o,fol ...}}
]] ZGifumul ...yg }}
]] ZGifumulqdkwm bmaumifvJ? vluav;ajymwm uREfkyf wckrSem;rvnfbl; }}
ukvm;jzLonf pOf;pm;um ...
]] ZGifumulqdkwm iZifumudk ac:wmygbk&m; }}
]] tdk ...vluav;? uREfkyf trsm;BuD; em;½SKyfoGm;w,f/ tpu 'DvdkrajymyJudk; }}
]] bk&m;uRefawmfrsKd; ...}}
]] armifrif;emrnf }}
]] &dab½dkygwJY bk&m; }}
]] bmwJYuGJU? &pfabwl }}
]] &dab½dkygbk&m; }}
]] &dabwdk [kwfvm;? emrnfuvJ tac:&cufvdkufwm }}
ppfMuyfwa,mufu ...
]] [JY ukvm;av;? eif 'DrSm bmtvkyfvkyfovJ }}
]] bk&m;uRefawmf iZifumvufatmufrSm ppfAdkvfvkyfygw,fbk&m; }}
]] aMomf ...rif;u ppfAdkvfvm; }} nKdrSKdif;u &,fíar;onf/
]] rSefygaMumif;yg }}
]] qifrsm;pD;wwfovm; }}
]] qifawmY rpD;0HYaMumif;yg? 'gxuf bk&m;uRefawmfrsKd; avQmufxm;qufocGifY&ygrnfvm; bk&m; }}
]] qufap armifrif; }}
&dab½dkonf ae&mrSxoGm;NyD;vQif pyspfoD;? urÁvmoD;? pyspf&nfwdkYudk,lum pm;yGJay:ü vmícsav\/
&dab½dkonf ZGifumul\jzpfykHudkjrif&ojzifY aMumuf½GHUwkefvSKyfum jrefrmjrifvQif ocifac:í bk&m;xl;jcif;?
0wfcsjcif;? 'l;axmufjcif;wdu Yk kd tzd;k tc ray;&wdik ;f azmazmoDoo D ;Hk pGv
J suf rdrt
d oufarG;0rf;ausmif; acsmifcs&d ef
BuHpnfavownf;/
nKdrSKdif;ESifY ppfMuyfuav;wpkwdkYonf pyspf&nfudkaomufí urÁvmoD;udkpm;&if; [m;wdkufum &,farm
ajymqdkaeMupOf ukvm;jzLuav;wa,mufonf teD;odkYvma&mufí rwfwwf&yfav&m? nKdrSKdif;u ...
]] [JY ukvm;? bmvJ xdkifwmr[kwfbl; }}
xdktcsdefwGif &dab½dkonf ajrBuD;ay:wGif xdkifícpm;vsuf½Sd\/ ukvm;jzLuav;onf aqmif;xm;aom
OD;xkyu f ckd Rwí
f nKrd KS id ;f [kac:vdu k af v\/ nKrd KS id ;f ESipYf pfMuyfuav;wpkrmS tHt Y m;oifí
Y ]]tdk em;cHawmfrif;ygvm;?
MuGygMuGyg}}[kqdkum xay;Muav\/ xdktwGif; csufcsif;yif ppfAdkvf &mZa,mf"mvnf; a&mufvmav&m ...
]] [if em;cHawmfrif;ygvm;? vlpifppfu arsmufjzpfvmoudk; }}
]] [kwfw,f? uaeYrS arsmufb0pGefY&awmYrSmyJ }}
]] jzpfykHajymygOD; }}
]] jzpfykHuawmY rajymeJYawmY? 'gxuf cifAsm;vJ trdefYawmf&pifppfu ppfAdkvfjzpfvmyguvm; }}
(&mZa,mf"mrSm tjcm;olr[kwf? ol&rEkyifjzpfavonf) &mZa,mf"mu ...
]] [kwfuJY oHo&mpufqdkwm ...}}
&JvSonf &dab½dkudkMunfhum ...
]] tdk ...Adkvfrif;ygvm;? awGU&wm0rf;omw,f }}
&dab½dkonf &JvSodkY vuftkyfcsDum ...
]] rSefvSyg? ocifuav;udk awGU&zdkY arQmfvifYaewmygbk&m; }}
]] avmuBuD;qdkwm 'DvdkaygYav }}
]] rSefvSyg? ,cktcgrSmawmY ocifuav;rSwyg; uRefawmfrsKd;rSm tm;xm;p&mr½Sdygbk&m;/ &if;ESD;wJY
ocifqdkvdkY ,aeYxufxdr½Sdao;yg? ocifuav;udkom tm;udk;zdkY½SdawmYwmygyJbk&m; }}
]] udpör½Sdygbl;? tm;udk;Edkifygw,f Adkvfrif; }}
]] tdrfukd cPMuGygOD;vm;bk&m; }}
&JvSu vufumí ...
]] onf;cHygOD;? udpöawGu trsm;BuD;½Sdao;w,f/ rif;bk&m;BuD;qDawmif ra&muf&ao;bl; }} (a&aMumif;
AdkvfcsKyf b,ausmfxifudk rif;bk&m;BuD;ac:\)
rif;w&m;BuD;onf ewf½SifaemifESifYZGifumulwdkYudk txdkuftavsmuf jypf'PfpD&ifawmfrlNyD;vQif
ZGifumul\r,m; umwm&DemrSpí tm;vkH;aomay:wl*DvlrsKd;? t*FvdyfvlrsKd;? 'wfcsfvlrsKd;? jyifopfvlrsKd; [k
qdktyfaom ukvm;jzLvlrsLd;wdkYESifY yoDukvm;? uyÜvDukvm;? oD[dkVfukvm;paom ukvm;eufwdkYudk rdrdwdkYrsKd;½dk;
bmomtvdkuf wodkufpD wodkufpD xdkufonftm;avsmfpGm tpkt0ef;zGJUNyD;vQif &wemyl& t0a½TNrKdUawmfodkY
,laqmifawmfrl&ef pDrHpdkif;jyif;awmfrlav&m xdkvlpkudktkyfcsKyfí aejynfawmfodkY jyefvTwfvdkuf&ef rnfolYudk
cefY&ygrnfenf;[k AdkvfykHy&dowftv,fü ar;awmfrlav\/
]] b,ausmfxif bk&m;uRefawmfrsKd; a½Tz0g;awmfjrwfatmuf ½Sdcdk;oHawmfOD;wif0HYygonf/ onfvlpkudk
tkyfcsKyfí aejynfawmfodkYvTwfvdkuf&efrSm bk&m;trdefYawmftwdkif; þoefvQifNrKdUodkY taxmufawmftjzpfESifY
vma&mufpkHaxmuf&aom em;cHawmf aersKd;&mZaZ,solESifYom oifYawmfygonf/ aersKd;&mZaZ,solrSm ay:wl*D
pum;udk ukvm;jzLrsm;ESirYf jcm; wwfuRr;f atmifoif,zl ;l í taMumif;jcif;&mudk em;vnfNy;D jzpfonfjh yif ukvm;euf
pum;rsm;udkvnf; toifYtwifYem;vnfygonf/ odkYjzpfí 4if;udk cefYtyfawmfrlygrnfhtaMumif; oHawmfOD;
wif0HYygonfbk&m; }}
rif;w&m;BuD;onf NyKH;awmfrlí b,ausmfxif\aemufem;u cpm;vsuf½Sdaom&JvSudk tm;&aom
rsufESmjzifY ½SKawmfrlNyD;vQif ...
]] tdrf; ...[kwfayw,f/ b,ausmfxif&JU avQmufwifcsuftwdkif; onfta&;twGufaqmif½Guf&ef
aersKd;&mZaZ,soludk tvkH;pkHykHí vTJtyf&rnf/ aejynfawmfodkYa&mufaomtcg ukvm;awGudk tjrifYig;NrKdUrSm
csrf;ompGmae&ef ae&mcsxm;&rnf/ igYuRefawmf &JvSudk bmrStxl;taxG rcsD;a`rSmuf&ao;bl;/ onfoefvsif
ta&;rSm igYuRefawmf &JvS[m yGJ&wJYAdkvfrSL;wOD;xuf tzdk;xdkufwefayw,f }}
rif;w&m;BuD;onf þuJYodkYtrdefYawmf½SdNyD;vQif ay;EdkifcJvSpGmaom vufawmfu ywåjrm;vuf0wf
(vufpyG )f &wemawmfuckd Rwí f oem;awmfral v&m &Jvo S nf ae&mrSxí rif;w&m;Bu;D a½SUawmfo0Ykd ifa&mufvsuf
oem;awmfrlaomqkudk cH,laomtcg AdkvfykHy&dowfwckvkH;onf wtkH;tkH;w½kef;½kef;jzpfum &JvSudk pdkufMunfh
aeMuav\/ taMumif;rlum; þqkrsK;d onf r[mrsK;d r[mEG,w f o
Ykd m &Edik af omqkjzpfav&m uReaf wmfrsK;d jzpfaom
rif;cpm;rSL;rwfwdkYtwGuf tESpfwaxmifMumrS wcgomyGifYaom tmom0wDEG,feDewfyef;uJYodkY yGifYEdkifcJorQ
cJ,Of;vSaomqkrsKd; jzpfaomaMumifYwnf;/ xdkYaemuf ay;½dk;cs½dk;jzpfaom a½TaiG&wem t0wfwefqmtp½Sdaom
qkawmfvmbfawmfwdkYudkvnf; oem;awmfrlonfhjyif NrKdU0efBuD;wdkY\ tpD;teif; taqmifta,mifESifYwuG
]]b,ausmfpGm}}[laom bGJUtrnfjzifY tjrifYig;NrKdUü pD&iftkyfcsKyf&ef NrKdU0efcefYxm;awmfrlvdkufavownf/
xdaYk MumifY &JvoS nf rdrad qmif½u
G &f ef wm0efupd tö wGuf vufatmufi,fom;t&m½Srd sm;ESiYf ta&;wBu;D
pDrHíae&ojzifY rnfonfhwyfodkYrQoGm;í tysif;ajzpum;ajymzdkY tcGifYr&awmYay/ taMumif;rlum; rif;w&m;BuD;
trdefYawmftwdkif; ,ckcsufcsif; aejynfawmfodkYqefwuf&ef pDrHaqmif½Gufae&aomaMumifYwnf;/ r[m"r®&mZm
rif;w&m;BuD;onf oefvsifNrKdUü wvcefYpHawmfrlí [Hom0wDodkY csDawmfrlav\/ aejynfawmfodkY rjyefawmYacs/
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
tcef; ( 9 )

tjrifYNrKdUü

tdrfa½SUrsufESmpm 0g;uGyfyspf ukwifav;ay:ü 'l;wzufudkcs? 'l;wzufudkaxmifNyD;vQif awmifawmif


ajrmufajrmuf rsupf ad &muf&mvSr;f arQmv f suf teD;wGif t½d;k ½Snaf q;wHt;kd Bu;D udck sí wG&J ½Gu
J saeaom rkwq
f w
d af rG;
wdkYudk vufESifYudkifumxdkifaeolrSm oefvsiftcGef0efa[mif; ukvm;tbdk;BuD; rlvmtDb&m[ifjzpfavonf/
rlvmtDb&m[ifrSm touft½G,f 60ausmf 70eD;yg;jzpfojzifY yg;rSm ½SKHUwGaomta&rsm;yif wGJ&½Gusvsuf
Z&maxmif;jcif;udkcH&av&m ,cktcg oefvsifrS tjrifYig;NrKdUodkYydkYaomolrsm;wGif yg0ifí þt&yfwGif raecsif
aomfvnf; rif;w&m;BuD;trdefYawmfESifY vma&mufaexdkif&½Smav\/ tjcm;aom yoDukvm;ESifY A&if*sDukvm;
ay:wl*Drsm;rSm rdrdwdkYuJYodkY tydkYcH&ívma&mufaexdkifMuaomfvnf; 4if;wdkYrSm oefvsifysufpOfu a½TaiGb@m
rsm;pGm&½SdvdkufMuojzifY y&da,oe0rf;pmtwGuf vkHavmufvsuf 0rf;ajrmuf0rf;omaeMu&av\/ rdrdrSmrl
toufBu;D aom tbd;k Bu;D jzpfaeonft h jyif tm;ud;k p&m axmufaxmufrr[lí ajr;rav;wOD;om½S&d m ajr;jzpfol
rdef;uav;rSmvnf; &mZ0wfruif;oljzpfí oefvsifysufpOf xGufajy;wdrf;a½Smifae&ojzifY bmrQr&vdkufbJ
jzpfae&av\/
odkYjzpfí ,cktcg ajr;tbdk;ESpfa,mufwdkYrSm ½Sd&if;pGJypönf;uav;udk acRwmokH;pGJí rsKd;½dk;pOfvmtwdkif;
i½kwfoD;? MuufoGef? qm;? eEGif;wufpaom ukefuav;rsm;udk tdrfqdkifwnfum a&mif;cspm;aomae&av\/
,aeY cyfapmapmuyif ajr;ruav;cifESif;EG,fonf tdrfrSxGufoGm;&m ae0ifvkonfwdkifatmif jyefrvmojzifY
ajr;ruav;twGuf pdwf&wufyGm; aomursm;vsuf tdrfa½SUodkYxGufNyD; tbdk;BuD;rSm þuJYodkY oem;pzG,f rsufpd
oli,fESifY arQmfae&½Smav\/
]] bmarQmfaeovJ bdk;bdk; }} [k ac:oHMum;&ojzifY vSrf;Munfhvdkuf&m ...
]] tefaxmfeDvm;? vmav cifcif rvmEdkifvdkY arQmfaew,f }}
tefaxmfeDqdkolrSm A&if*sDbmom0if ay:wl*DvlrsKd;jzpfí oefvsifaepOfu tuRrf;w0if cifrifcJYaom
oli,fuav;jzpf\/ tefaxmfeDrSm touf 25-26ESpfcefY½Sdí cifESif;EG,fESifY½G,fwljzpfaomfvnf; ½dk;½dk;wef;wef;
armif&if;ESrtaersKd; qufqHoljzpf\/ tefaxmfeDonf uGyfyspfay:üxdkifum ...
]] cifcif aeYv,fuawmif uRefawmfwdkYtdrfvmao;w,f }}
rlvmtDb&m[ifu rkwfqdwfudkvufjzifYoyfum ...
]] apmapmuwnf;u aysmufoGm;wm ...}}
]] vmygvdrfYr,f bdk;bdk;&,f? rpdk;&drfygeJY }}
]] 'gxuf rif;taz½Sd&JUvm; }}
]] NrKdU0efrif;ocifbk&m;u ac:awmfrlvdkY ...}}
]] bmudpöwJYvJ }}
]] rodygbl; bdk;bdk;&,f/ atmifr,f bdk;bdk;? uRefawmfwdkY NrKdU0efrif;ocifbk&m;[m oefvsifrSmvmNyD;
taxmufawmfvkyfwkef;u A&if*sDbmomawmif 0ifzl;w,fqdkyJ }}
]] [kwfw,f? AdkvfcsKyfrif;tdrfaewJY yifwdkaexGef;qdkwmaygY/ ay:wl*Dpum;rsm; rTwfaewmyJ? A&if*sD
usrf;pmawGvJ wwfxm;vdkufwm awmfawmY A&if*sDynm½SdawGawmif olYudkrrDbl; }}
]] jrefrmvdkvJ w,fwwfw,fqdkygvm;? e*dku vTwfawmft&m½SdwJY ...bmoma&;usrf;*efawGrSm
q&mawmfBuD;rsm;uawmif vufzsm;cg&w,fqdkyJ }}
]] 'gavmuf ynmaumif;vdkYvJ toufi,fi,fuav;eJY 'Dvdk&mxl;BuD;rsKd; csD;`rSifYxm;wmaygY }}
]] toufi,faywJY pdwfoabmxm;aumif;ykH&w,f/ uRefawmf wcga&mufoGm;vdkY pum;ajymzl;w,f/
w,f El;El;nhHnhH½SdwmyJ? AdkvfcsKyfrif;ZGifumulwdkYeJY uGmvdkufwm }}
]] rif;vkyfwJYolqdkwm oabmxm;BuD;&w,f/ 'grS vltrsm;cspfcifMunfnKdNyD; tvdkvdk ½dkaowmuvm;/
wdo
Yk efvsiAf vkd cf sKyrf if; Munfah wmYav? tpawmY tawmfom;yJ? aemufusawmY rw&m;ESyd pf ufwmawG rsm;vGe;f vdYk
tvdkvdk tMunfnKdysufNyD; ,ckvdkjzpfae&wmyJ }}
]] jrefrmtpdk;&awGtkyfcsKyfykH[m tcGeftaumuf bmrSodyfr,lbl;/ tJ'gwck awmfawmf[efusw,f }}
]] aumif;ygw,f? tppt&m&myJ tcGefaumufvJ bmrSrjzpfavmufygbl; }}
]] 'gxuf bdk;bdk;? uRefawmfwdkY NrKdU0efrif;ocifbk&m;[m rdef;rr½Sdbl;/ tJ'gwck awmfawmfqef;w,f }}
]] tif;0NrKdUawmfwdkYrSm xm;cJYrSmaygY tefaxmfeD&JU }}
]] uRefawmfwdkYtdrfem;u udkomaAsmajymw,f/ aejynfawmfrSmvJ r½Sdbl;wJY }}
rlvmtDb&m[ifu ESKwfav;av;ESifY jznf;jznf; ...
]] olwdkYvdk t&m½SdBuD;awGqdkawmY awmfawmY[mvJ ,lr,fr[kwfbl;av/ 'gYaMumifY vlysKdvkyfaewm
xifyg&JU ...}}
tefaxmfeDxGufoGm;NyD;aemuf rMumrD cifESif;EG,fa&mufvm&m ...
]] igYajr; b,foGm;aeovJ }}
]] uRefr aps;xJoGm;aewmyg bdk;bdk;&JU }}
]] bmudpövJ }}
]] MuufoGefawG topfa&mufvmw,fqdkvdkY aps;ar;&atmif ...}}
tbdk;BuD;onf 0rf;enf;aomrsufESmjzifY cifESif;EG,fudkMunfhum ...
]] odyftyifyef;rcHygeJY igYajr;&,f? wdkYajr;tbdk;ESpfa,muf pm;avmuf½kH½Sd awmfa&maygY/ bdk;bdk;vnf;
awmif;&ufaeao;wmyJ? uaeY awmif;av;vkH; a&mif;vdkuf&w,f }}
]] ryifyef;ygbl; bdk;bkd;&JU }}
]] aMomf ...igYajr;uHqdk;wmudk;? tcsdefweft½G,fa&mufvdkY vlvm;ajrmufawmYrS rdef;uav;wefrJYeJY
ckvdk yifyef;&w,f/ [dkwkef;uqdk&if bdk;bdk;wdkY[m ...}}
tbdk;BuD;onf ajym&if;rsuf&nfrsm;usvmum idkoHygvmojzifY pum;udkjzwfxm;vdkuf&m ...
]] tdk ...bdk;bdk;uvJ 0rf;renf;&rSm enf;ae? owå0gwck uHwckyJ }}
cifESif;EG,fonf rdrdtbdk;tm; oufom&m&ap&ef yg;pyfuw&m;csaomfvnf; pdwfwGif;url rcsdrqefY
0rf;enf;rdav\/
a½TpMum aea'gif; a*g,modaYk jymif;&ef BupH nfaeaom ae0if&w D a&mtcsed f cifEiS ;f EG,o
f nf refusn;f yif
atmufü½Sad om rdrq d ikd u
f av;ay:wGix
f ikd u
f m aps;0,fvmoluakd pmif&Y if; ...]]aMomf ...bd;k bd;k bd;k bd;k ? rsK;d eJ½Y ;kd eJY
*kPfwefcdk;½Sdzl;olrdkY ckvdkae&wm olYpdwfxJ tifrwefqif;&J½SmwmyJ/ pm;csifwmrpm;& 0wfcsifwmr0wf&?
igYudkvnf; pdwfxifovdk t0wftpm;qifNyD; csrf;csrf;omomaewmudk jrifcsifowJY/ [if 'gawGawG;aevdkY
pdwfav;ygw,fav? aMomf ...vlrsm;[m ukodkvfuHenf;vdkY qif;qif;&J&JESifY olwyg;vufxJa&mufaewJYtcg
bmrS rsufESmr½SdbJuvm; ...}} [kpOf;pm;ae&m A&if*sDrav;wa,muf qdkifa½SUa&mufaeonfudkyif owd
rxm;rdacs/
]] rr ...rr }}
]] bmvJ oli,frav; }}
]] MuufoGefenf;enf; vdkcsifvdkYyg }}
cifESif;EG,fonf MuufoGefrsm;udkcsdefum qdkifay:rSvSrf;í oli,frav;tm; ay;aepOf touf 30cefY½Sd
jrefrmwa,muf qdkifa½SUodkYa&mufvmí ...
]] qm;½Sdygovm; }}
]] ½Sdygw,f½Sif? ½Sdygw,f }}
]] qm;ig;q,fom;avmuf csdefprf;ygcifAsm; }}
cifESif;EG,fonf A&if*sDrav;tm; MuufoGefudkay;vdkufNyD;vQif qm;ig;q,fom;udkcsdefí xdkoltm;
ay;vdkuf&m ...
]] tzdk;awmY rar;awmYygbl;cifAsm;? 'DaiGcGufwckvkH;om ,lvdkufygawmY }}
cifESif;EG,fvnf; tHYtm;oifYum 0rf;ajrmufpGmESifY ...
]] b,fYES,fvJ armifBuD;½Sif? vdkcsifwm½Sd&if,lygOD;/ qm;ig;q,fom;eJYjzifY aiGcGufwckrwefao;ygbl; }}
]] ,lom,lygcifAsm? uRefawmfay;wmr[kwfygbl;/ NrKdU0efrif;ocifbk&m;u 'DvdkyJay;NyD; 0,fcJY&r,f
cdkif;vdkufvdkY vm&wmyg }}
cifESif;EG,fonf 0rf;om&mrS ½kwfw&uf a'goxGufum ...
]] [ifY ...tif ...uRefr rvdkcsifbl;? ½SifYaiGcGufjyef,loGm;yg }}
xdkolu wif;rmaomrsufESmxm;jzifY ...
]] cifAsm; NrKdU0efrif;ocifbk&m;trdefYudk rvdkufembl;aygY }}
]] uRefr vdkufemygw,f }}
]] 'gjzifY ...}}
]] vdkufemaywJY udk,fYypönf;udk,fa&mif;wm bmqdkifovJ/ tzdk;tc usoavmuf,lrSmaygY½SifY }}
]] 'DvdkjzifY b,fYES,fvkyfrvJ }}
]] usoavmuf wGufay;oGm;av }}
]] uRefawmfawmY rajym0HYbl;? cifAsm;[mcifAsm; vdkufajymvSnfh }}
xdkodkYajymaepOf vlwa,muf twif;ajy;vmí aps;0,foludk atmfaigufum ...
]] [kdrSm NrKdU0efrif;ocifbk&m;MuGoGm;NyD? jrefjrefvm ...bmvkyfaevJ }}
xdkolu ysm,D;ysm,mjzifY ...]]a&mYAsm? cufvdkufwm}} qdkí aiGcGufudkypfum qm;xkyfudkqGJí xGufoGm;
av\/ tdyf&m0ifcgeD; tbdk;BuD; rlvmtDb&m[ifonf cifESif;EG,fudkac:um ...
]] igYajr; b,fYES,fjzpf&wmvJ }}
]] tvum; bdk;bdk;&,f? vludk txifao;tjrifao; }}
]] 'Dvdk ratmufarYygeJY orD;? wdkYajr;tbdk; qif;&JaewmjrifvdkY NrKdU0efrif;ocifbk&m;u oem;awmfrlwm
xifygw,f }}
]] olrsm;oem;rS pm;&r,fYb0rsKd; ra&mufao;ygbl; bdk;bdk;&,f }}
]] tdk ...igYajr;ES,f 'Dvdkxif&½dk;vm;? NrKdU0efrif;ocifbk&m;vdk[mrsKd;u oem;wmcH&vdkY atmufrus
Edkifygbl; }}
]] NrKdU0efvJ bmrdkYvdkYvJ }}
rlvmtDb&m[ifonf xdwfvefYaomtrlt&mjzifY cifESif;EG,f\yg;pyfem;odkYa&mufatmif vufumvsuf
]] atmifrav; igYajr;? rav;rcefY rajymvdkufygeJY/ Mum;oGm;&if ...}}
]] NrKdU0efvnf; uRefrwdkYvdk vlygyJ bdk;bdk;&JU? wdk;NyD;xl;wmr[kwfygbl;/ &mxl;uav;½SdvdkY ...}}
tbdk;BuD;onf cifESif;EG,f\yg;pyfudk rdrd\ wkef&DcsnfheJYaomvufjzifY twif;ydwfí ...
]] igYajr; bd;k bd;k wdYk 'kua© &mufwm jrifcsio f vm;? uaeY bmjzpfvmovJ/ bd;k bd;k wdrYk mS ckE,S cf g usm;oem;rS
EGm;csrf;om&r,fY b0rsKd;a&mufaewm/ armifrif;BuD;om;rsm; raESmifY,SufvdkY ckvdk at;at;aq;aq;ae&wm
igYajr;&JU ...}}
cifESif;EG,fonf tbdk;BuD;vufudkz,fí wpkHw&majymrnfjyKNyD;rS rajymbJacgif;ikHYum usvmonfh
rsuf&nfudk tusÐvufESifYokwf&if; em;axmifaeav\/
]] igYajr; 0rf;enf;ovm;? renf;eJY/ qif;&Jwcg omwvSnfh? ysuf&r,fYtcsdefrSm ysufwmyJ/ tjrJ'Dvdkcsnfh
ae&r,fvdkY b,folrS wm;jrpfxm;wmr[kwfbl;/ (tbdk;BuD;onf pum;ajym&if;armvmojzifY aq;tdk;udkrD;nSdNyD;
wa*ga*gESifY½SLum tenf;i,f&yfwefYaeNyD;rS aq;wH½dk;udk yg;pyfrScGmí) igYajr; bdk;bdk;pum;udk em;axmifaemf?
tvdr®mom;eJY? rif;wdkYrsufapmif; taMumif;ra½G;wJY/ rif;pdk;&mZmqdkwm vdk&ifvdkovdk csD;a`rSmufNyD;? rvdkwJYtcg
rvdkovdkvkyfEdkifw,f/ NrKdU0efrif;ocifbk&m;qdkawmY MoZmtmPm tvGef½Sdwmuvm;? 'Day:rSm rif;ysKdrif;vGif
qdkawmY omNyD;cefYnm;&w,f/ olwdkYudk r½dkraoajymoHMum;&if "m;ydkift&m½SdawGygvm;? xifovdkESdyfpufvdkuf&if
wdkYajr;tbdk; 'ku©a&mufoGm;rSmaygY }}
cifESif;EG,fonf rdrdtbdk;\ qkH;rpum;wdkYudkMum;&m ...
]] aMomf ...wkdYtjzpfES,f w,fvdkYvJ atmufusygvm;/ ypönf;Opöm rcsrf;omvdkY udk,fY0rf;pmudk,f½SmNyD;
pm;ae&wJb Y 0rsK;d rSm olwpYkd w d Bf uKu
d v
f u
kd Nf y;D r½dak oEdik &f if taMumif;rJo
Y ufouf ESyd pf ufr,fo
Y al wGu ½Sad o;w,f/
u,fwifr,fYt½SifudkjzifY awGUawmYr,frxifygbl; }} [kawG;awmí 0rf;enf;yufvufjzpfum rqnfEdkifatmif
rsuf&nfrsm;usrdav\/
aemufwaeY cifESif;EG,fudk tdrfawmfodkYvmcJY&rnf[k NrKdU0efrif;ocifbk&m;trdefYESifY qifYpma&mufvm&m
cifESif;EG,frSm rsm;pGmrwkefvSKyfaomfvnf; tbdk;BuD;rSm tvGefw&mwkefvSKyfí ysmavmifcwfaeav\/
]] bmrSrpdk;&drfygeJY bdk;bdk;&JU? uRefrvnf; em;vnfygw,f/ NrKdU0efrif;ocifbk&m;u oem;vdkY qkcszdkY&m
ac:wmjzpfrSmyg }}
tvGefw&m tcsKd;tpm;useí vSyaomrdef;rysKdwa,mufonf NrKdU0efrif;ocifbk&m;\ tdrfawmf0if;
twGi;f cif;xm;tyfaom 0g;pdr;f uGyyf spaf y:í oem;pzG,f tm;i,fnKS ;d EGr;f aom trlt&mjzifY cyfrKS id rf KS id x f ikd v
f suf
ae&m? twefMumaomtcg tdrfay:rS vlwa,mufqif;vmí ]]NrKdU0efrif;ocifbk&m;u tdrfawmfay: MuGcJYygwJY
cifAsm}} [kajymNyD;vQif xdkolvnf; tdrfawmf0if;wHcg;udkzGifYí xGufoGm;av\/ rdef;rysKdonf NrKdU0efrif;\
trdefYtwdkif; tdrfay:odkYwufoGm;&m rnfoludkrQrawGU&ojzifY ta½SUbufrsufESm qif0ifvomcef; vSyaom
yef;tdk;wdkYjzifY trsKd;rsKd; crf;em;pGmjyifqifxm;aom ae&mwckwGif wa,mufwnf;xdkifí apmifYaeav\/
rMumrD NrKdU0efrif;ocifbk&m;onf tcef;wcef;rSxGufvm&m rdef;rysKdvnf; acgif;udkatmufpdkufí
nSKd;i,faomrsufESmjzifY ½dkaopGmcpm;vsuf NrKdU0efudkarmfrMunfhbJ xdkif&if;0yfcsav\/ NrKdU0efrif;onf rdef;rysKd\
a½SUwnfhwnfhü rwfwwf&yfí twefMum rdef;rysKdudkMunfhaeNyD;rS ]]udka½T0if;}} [kvTwfueJac:vdkufav\/
rdef;rysKdonf wpkHw&m bmrQjyefrajymbJ rsufESmudkatmufcsí ikHYjrJikHYaeav&m NrKdU0efonf rwfwwf&yf&mrS
rdef;rysKd\teD;wGifxdkifvsuf ...
]] 'Dutay:rSm pdwfemvdrfYr,fqdkwm odNyD;ygyJ/ taMumif;rod&if emvJemp&mygyJ }}
rdef;rysKdonf ikHYíomaeav\/ NrKdU0efu ...
]] rsufESmuav;rsm; wcsufavmuf armYprf;ygOD;Asm }}
rdef;rysKdonfum; pum;ar;r&acs/
]] ukda½T0if; uRefawmfYudk ...at;av a,mifvdkY? tck b,folwJY? cifESif;EG,f ...uRefawmfYtay:rSm
'DavmufyJjzpf&ovm;Asm/ rif;w&m;BuD;udk,fwdkifu a`rSmufpm;vdkY wm0ef0wå&m;oufa&mufaewkef; jAKef;ueJ
odrf;ydkufvdkuf&if £a`E´rJY&ma&mufoGm;rSmpdk;vdkY tckvdk pdrf;um;csifa,mifaqmifNyD; ...}}
NrKdU0efrif;onf ajym&if;rsuf&nfusum idkoHygvmojzifY pum;udkjzwfíxm;vdkuf&m ...
]] ESKwfquf½kHESKwfqufwmeJY £a`E´rysufEdkifygbl; }} cifESif;EG,fu acgif;ikHYxm;&if;ajymonf/
]] aMomf ...udka½T0if;ES,f cifAsm; ...}}
]] uRefr rdef;rom;yg? a,mufsm;r[kwfygbl; }}
]] e*dkrlrysuf ESKwfwufaevdkYyg? tck emrnf b,folwJY ...}}
cifESif;EG,fvnf; acgif;ikHYae&mrS armfum ...
]] cifESif;EG,fwJY? todom;eJYar;ae }} oHjzwfESifY cyfqwfqwfajymonf/
]] aMomf ...cifESif;EG,fwJY? emrnfrSnfhykHuvJ rSL;rwf trsKd;tEG,fawGvdkygyJvm; }}
]] uRefrwdkYtazu [Hom0wDbk&if ig;ql'g,umrif;w&m;BuD;&JU trwfrsKd;xJuyJ }}
]] taruaum ...}}
]] bdk;bdk;[m uRefrtar&JU tazygyJ }}
]] 'gjzifY cif[m ukvm;ujym;rav;aygY }}
]] ukvm;aywJY bmomu Ak'¨bmomyg }}
]] cifYbdk;bdk;[mvJ a*gwrbk&m;udk udk;uG,fwmyJvm; }}
]] [kwfw,f? bdk;bdk;a&m uRefra&mygyJ }}
]] 'Dutay:rSm awmfawmfyJ pdwef maew,fxifw,f}} (NrKUd 0efonf pum;rpyfaomfvnf; rdrad jymcsi&f mudk
ta&;BuD;aeojzifY ajymqdkvdkufjcif;jzpfonf/
]] rem0HYygbk&m; }}
]] atmifrav; usKyfudk bk&m;awGbmawGeJY? vkyfraeygeJY udka½T0if;&,f? at;av ...cifcif&,f }}
]] uRefrwdkYrSm ckES,fcg udk&JvSrsufESmudk armfrMunfh0HYwJYtjzpfrsKd;a&mufaewmyg/ bk&m;rxl;&if &mZrmef
yGm;NyD; "m;Budrf;Budrf;rSm pdk;&ygw,f }}
]] aMomf ...ajymawmY cifcif&,f }}
]] rSefwJYtwdkif;ajymwmyg½Sif? NrKdU0efrif;qdkawmY "m;ydkift&m½SdrdkY ae&mwumrSm ½dkao&ygw,f }}
]] oabm½SdovdkomajymygawmY? tjypfwifwdkif; cH&awmYrSmyJ }}
]] tjypfrwif0HYygbl; bk&m;? [kwfwJYtwdkif; avQmufwmyg }}
NrKdU0efrif;u a'goxGufaomtrlt&mjziYf ...
]] cifcif }}
]] bk&m; }}
NrKdU0efrif;onf cifESif;EG,f\vufESpfzufudk qkyfudkifzspfnSpfí ...
]] xl;OD;bk&m;? 'gavmufaigY&&if auseyfygawmY/ wuwJrSyJ }}
]] vufatmufi,fom; tm;i,fwJY rdef;rom;wOD;udk onfvdkrESdyfpufxdkufygbl;½Sif? igt&m½SdqdkNyD; }}
]] aMomf ...tckvv kd yk w
f mudk ESyd pf ufw,fvYkd oabmydu
k o
f aygYav/ armift
Y ay:rSmcspw
f YJ arwåmpdwrf sm;
r½Sdbl;vm;cif&JU }}
]] rcspf0HYygbl;½Sif }}
]] cifYrSm cspfcifwJY rdwfaqGopfuav;rsm; awGUxm;vdkYvm; }}
cifESif;EG,fu a'goxGufaom rsufESmjzifY ...
]] vludkrkef;&if xifovdkESdyfpufvdkufyg½Sif? 'Dvdk rw&m;rpGyfpGJygeJY }}
]] 'gjzifY ...}}
cifESif;EG,fonf wpkHw&majymrnfBuHNyD;rS rajymbJacgif;ikHYae&m ...
]] cif }}
]] ½Sif }}
]] armifYrSm tararG;wJYtoufr½Sdygbl;? cifay;wJYtoufom ½SdygawmYw,f/ 'gYaMumifY toufocif
aus;Zl;½Sifruav;udk ...}}
]] owd&&if 0rf;omygw,f½Sif }}
]] tJ'DawmY cifYrSmvJ vGwfvGwfvyfvyfqdk&if ESpfOD;ESpf0cspfcifNyD; ...}}
]] uRefrrSm vGwfvGwfvyfvyfr[kwfbl; }}
NrKdU0efrif;vnf; tHYtm;oifYum ...
]] [if jzpfrSjzpf&av? 'geJY ckwifuawmY ...}]
]] tdk ...'Dvdkajym ...}}
]] rvGwfvyf vGwfvyf? csrf;omray;Edkifbl;/ udk,fcspfwJYoludkawmY ,l&awmYrSmyJ/ cifYa,mufsm;qdkwJY
taumifawmY aor,fomBuHayawmY? b,folYrS ta&;rxm;bl; }} rsufESmrsm;eDum tavmwBuD; a'gBuD;pGmESifY
ajymavonf/
]] aeygOD;½Sif }}
]] raeEdkifbl;? usKyf "m;ydkift&m½SdwOD;yg/ xifovdkvkyfEdkifw,f/ cifYa,mufsm;qdkwm b,ftaumifvJ}}
]] aeprf;ygOD;? ½SifajymwmawG ...}}
]] tdk ...odcsifvSNyD ajymyg? cifAsm;a,mufsm;xdvdkY emovm;/ rajymvJ waeYusod&rSmyJ }}
cifESif;EG,fu pdwfqdk;oHjzifY ...
]] uRefrajymwm em;axmifygOD;? ½Sifcsnfhajymae ...}}
]] ajymyg jrefjref }}
]] b,fu uRefra,mufsm;vJ? em;rvnfygbl;/ uRefrtysKdqdkwm wNrKdUvkH;odw,f }}
NrKdU0efrif;u tm;wufaomrsufESmjzifY ...
]] EdkY ...'geJY vGwfvGwfvyfvyf r[kwfbl;qdk? udk,fY[mudk,fajymNyD; }}
]] uRefrrSm tbdk;½Sdao;w,f/ tbdk;u tkyfxdef;aevdkY udk,fY[mudk,frydkifbl; ajymwm ...}}
]] aMomf ...'Dvdkvm;? 'grSmawmY um,uH½Sif cifomy"meyg/ 'Dutay:rSm arwåm½SdEdkifw,frvm; }}
cifESif;EG,fonf ,cifu &JvStay:wGif txifvGJcJYaomfvnf; ,cktcg 4if;\pdwfudkaocsmpGmod&í
auseyfvsuf½Sd&m rdrdrSm tpOftjrJyif &JvStm; trSwf&cJYoljzpfaomaMumifY ...
]] arwåm½SdaywJY ...}}
0rf;omaomrsufESmjzifY ...
]] bmjzpfao;ovJ }}
]] opöm½SdrS jzpfEdkifw,f }}
]] bmopömvJ }}
]] rSefwJYtwdkif;zGifYajym&&if ½Sifwu,fcspfEdkifygYrvm; }}
NrKdU0efrif;u pdwftm;xufoefpGmjzifY ...
]] bmajymw,f? wu,frubl; ESpfu,f? [dkbuf w0ufavmufausmfao;w,f }}
]] ½SifYrSm ckrdef;rr½Sdwm rSef&JUaemf? 'gayr,fY tif;0rSmxm;ypfcJY&if ...}}
]] b,fu tif;0rSmxm;cJY&rSmvJ? awmufwD;awmufwJY ...}}
]] ajym&if jzpfwmaygY½Sif }}
]] tdk ...r[kwfygbl;? twnfajymaewm &,fp&mrSwfaeovm; }}
]] 'gjzifYaumif;NyD? r½Sdbl;qdkygawmY ...aemufusawmYaum r,m;i,f b,fESa,mufxm;rSmvJ }}
NrKdU0efrif;onf cifESif;EG,f\ykckH;ay:odkYvufwifum vnfyif;udkodrf;½kH;qGJiifí ...
]] r,m;i,fvJ 'gyJ? r,m;BuD;vJ 'gyJ/ tonf;pGJcspfwJY a[m'D r,m;&wemav;eJY om;wzsmarG; }}
cifESif;EG,fu NrKdU0efrif;\yg;pyfudk vufESifYtwif;ydwfí ...
]] Munfhprf; b,fYES,f[mvJ rqdkEdkifbl;/ vludk olYr,m;vkyfNyD; r[kwfw½kwfawGavQmufajymaevdkufwm}}
tbdk;BuD; rlvmtDb&m[ifonf ajr;ruav; cifESif;EG,ftwGuf pdwf&wufrat;ojzifY tdrfa½SUodkY
xGufum ajr;ruav;tvmudk apmifYarQmfae&m rMumrD cifESif;EG,fa&mufvmojzifY taMumif;t&mudk ar;jref;
Munfhaomtcg ...
]] igYajr; bdk;bkd;jzifY wxdwfxdwfeJY odyfNyD;pdk;&drfaewmyJ/ bmudpöac:awmfrlwmvJ }}
cifESif;EG,fonf twefi,fawGaeojzifY ...
]] igYajr; ajymomajymyg? olwdkYu rw&m;ESdyfpuf&if cHEdkif½dk;vm;/ rif;w&m;BuD;a½Tem;awmfMum;atmif
bdk;bdk;oGm;NyD; oHawmfOD;wifr,f/ NrKdU0efrif;ocifruvdkY vTwfawmf0efBuD;jzpfayYap? rw&m;vkyf&if rcHEdkifbl;/
bdk;bdk;vnf; "r®owfaMumif;em;vnfygw,f }} pdwftm;xufoefpGmESifYajymonf/
]] tdk ...bdk;bdk;uvJ taMumif;rod&ao;bl;? a'goxGufwmu tvsif ...}}
cifESif;EG,fonf 'DaeY igb,fvdkvlawGeJY awGUae&ygvdrfYrvJ[k &JvS\jzpfykHudk ajy;íowd&um &,fcsif
vSaomfvnf; £a`Eq ´ ,fí rajymrNy;D rwD;rjrnfqo kd nft h wdik ;f rdrEd iS &Yf v
J w
S Ykd ppfuikd ;f rSm pawGUNy;D &mu tif;0rSm
twlaeMupOf cspcf ifMuykt H vk;H pkEH iS w
Yf uG oefvsiw f iG f yifwakd exGe;f b0 tcsKycf &H pOfu rdru d &Jvt S m; u,fq,f
cJY&ykHrsm;udk tus,fw0ifYajymjyav&m tbdk;BuD;rSm aq;wHBuD;udkaomuf½SLí em;axmifae&if; &ifwGif;ü
at;jrvsuf oabmusaeaomfvnf; ajr;ruav;twGuf t½SufudkiJYum rsufESm£a`E´rysufapbJ qufvuf
em;axmifaeav\/ cifESif;EG,fonf rdrdESifY&JvSwdkY\ orD;&nf;pm;&mZ0ifudk jyefajymif;ajymjyNyD;vQif ,ck
&JvS\pdwfudkod&í rdrduauseyfaMumif;? &JvSuvnf; auseyf&ef twefwefawmif;yefaMumif;ESifY &JvS\
pdwfoabmaumif;ykHrsm;udkyg xnfhoGif;ajymjyNyD;aemuf ...
]] tJ'geJY bdk;bdk;&JU? tck olu csufcsif;vufxyfcsifw,f ajymaew,f/ uRefru cyfjznf;jznf;rS at;at;
aq;aq; bdk;bdk;udkar;yg&apOD;vdkY tcsdefqGJxm;cJYwmyJ }}
tbdk;BuD; rlvmtDb&m[ifu MunfvifaomtoHjzifY ...
]] aMomf ...igYajr;wdkYjzpfykHu 'Dvdkudk;? e*dkubmjzpfvdkY bdk;bdk;udk 'DtaMumif;awG rajymovJ }}
cifESif;EG,fu acgif;ikHYí ...
]] bdk;bdk;ajym&rSm ½SufwmeJY ...}}
]] 'gjzifYvnf; igYajr;&,f? jzpf&rSmtwlwl olajymovdkyJ olYtvdktwdkif; cyfjrefjrefvkyfvdkufwmyJ
aumif;r,fxifyg&JU }}
]] qdkif;OD;r,f bdk;bdk;&,f }}
tbdk;BuD;onf ta&;wBuD; 0rf;omaeojzifY tcsdefqGJ&ef oabmrwl&um; t½SufudkriJYEdkifbJ pdk;&drfjcif;
BuD;pGmjzifY ...
]] 'Dvdk igYajr;? olwdkYvdk t&m½SdBuD;awGqdkwm pyfr,fY[yfr,fYolawG tifrwefaygw,f/ 'DawmY
cyfjrefjref...}}
]] tdk ...bd;k bd;k uvJ rpd;k &dr&f rSm pd;k &draf e/ olu 'Dvdk opömrJ&Y if bmta&;Bu;D ovJ bd;k bd;k &JU/ b,fou l
bmpyfpyf olom y"meyg }}
]] aMomf ...ckumvrSm igYajr;&JU? wOD;aumif;pm;wmudk wOD;jrifcsifMuwmr[kwfbl;/ 'gYaMumifY tcsdef
qGJae&if Mum;xJu0ifNyD; wdkufr,fYcdkufr,fYvlawG ½SdrSmuvm; }}
]] b,folu bmwdkufwkduf bdk;bdk;&,f? pdk;&drfp&mr½Sdygbl;/ ckvdktcgrSm udk,fuawmif aps;udkifae&r,fY
tcsdefyg/ olvJ uRefrudkrvTJEdkifygbl;/ olYpdwfxJrSmvnf; uRefrudk tonf;pGJ ...}}
pum;rqkH;rD tbdk;BuD;u jzwfí ...]] 'gYjzifYvnf; igYajr;oabmtwdkif;aygY }}
cifESif;EG,fonf xdkaeYrSpí NrKdU0efrif;tdrfodkY rjywfrvyfoGm;vsuf½Sd&m NrKdU0efrif;udk,fwdkifvnf;
cifESif;EG,fwdkYtdrfvmívnfywfum tbdk;BuD; rlvmtDb&m[ifESifY pum;pjrnfajymqdkaeavY½Sd\/ odkYjzpfí
,cktcg tjrifYNrKdUom; wdkif;&if;om;jrefrmwdkYESifYwuG ukvm;A&if*sD yoDZmwf0if rlqvifwdkYonf cifESif;EG,fudk
csD;rGrf;olucsD;rGrf;? a½SUa&;udkarQmfum vufaqmify@mxdk;í t½dktaoay;oluay;ESifY ta&;w,l ay;olr½Sm;
vltrsm;wdkY\ av;pm;cefYnm;jcif;udkcH&av\/
waeYoü NrKdU0efrif;ocifbk&m;\ tdrfawmfpuf&mcef;ü crf;em;pGmcif;xm;aom urÁvmxufwGif
opfviG af wmufajymifaom t0wfwu Ykd 0kd wfqifvsuf ½SKcsipf zG,f wifw Y ,fvyS aomolEpS af ,mufukd jrifEikd af v\/
xdok El pS af ,mufrmS tjcm;r[kw?f tcsi;f csi;f cspw f í
YHk csppf NrKUH jyefaeMuaom NrKUd 0efrif;ocifb&k m; b,ausmpf mG ESiYf
0efuawmfavmif; cifESif;EG,fwdkYjzpfavownf;/
]] cif }}
]] ½Sif }}
]] ckES,fcg urÇmay:rSm armifYvdkuHaumif;wJYvl ½SdygYrvm; }}
]] bmjzpfvdkYvJ }}
]] tom;ta& a½Tvdk0if;NyD; aumif;jcif;ig;jzm vu©PmjynfhpkHvdkY vlYbkHrSmwpfpGJwJY a[m'DtcspfcJuav;eJY
'GefwGJ&awmYrSmrdkY }}
]] yvDyg MuyfMuyf }}
]] yvDwmr[kwfbl;? twnfajymwmyg }}
]] bmtwnf&rSmvJ? ckwrsKd; ckwrsKd; trsKd;rsKd; ajymcsifwdkif;ajymaewm }}
]] b,fwkef;u b,fYES,fajymzl;vdkYvJ }}
]] tif;0rSm zsm;wkef;ua,mifawmY odMum;rif;Muif,m olZmwdkYxufawmifvSw,fqdk }}
]] b,folYudkvJ }}
cifESif;EG,fu rdrdudk,fudk vufnSKd;xkd;í ...
]] 'DudkaygY }}
NrKdU0efrif;vnf; ajy;íowd&um &,fcsifvSaomfvnf; £a`E´aqmifí ...
]] aMomf ...[dk[muawmY a,mif,rf;ajymwmudkAs }}
]] a,mifwm [kwfcsifrS[kwfrSmyg }}
]] b,fYES,f ...}}
]] nmw,fxifwmyJ }}
]] bm ...}}
]] ra,mifcsifbJeJY a,mifcsif[efaqmif ajymwmjzpfrSmyJ }}
NrKdU0efrif;vnf; cifESif;EG,fonf tvGefyg;eyfvSyguvm;[k pOf;pm;vsuf yg;eyfonfhtwGuf wdk;í
arwåmoufum ...
]] 'gxuf armifeYJcif awGU&ykH[m odyfqef;wmyJaemf }}
cifESif;EG,fu cspfp&maumif;aom toHuav;jzifY ...
]] taMumif;udk armif&JU }}
]] cif[m ZGifumul&JU taxmufawmfBuD;aygYav }}
]] odwJYtwdkif;aygY }}
]] jzpf&ykH ajymprf;ygOD; }}
]] uRefrtaMumif;awG ajym&rSmawmif 0rf;enf;ygw,f½Sif }}
]] ajymprf;yg }}
]] aMomf ...½SifuvJ Muif&r,fYolqdkawmY odcsifayrSmaygY }}
]] [kwfw,f? uRefawmfu Muif&r,fYolqdkawmY tm;BuD;odcsifwmaygY }} [k NrKdU0efrif;u &,fíajymonf/
]] 'Dvdk½SifY? uRefr arareJYazaz i,fi,fav;uwnf;u qkH;oGm;vdkY tck tbdk;eJYae&w,f/ bdk;bdk;uvJ
tcGef0efvkyfwkef;uom pD;yGm;OpömjynfhpkHwmuvm;/ toufBuD;vdkYrvkyfEdkifawmY pD;yGm;qkwf,kwfNyD; ½Sdwmav;
ikwfxkwf xdkifpm;ae&a&m/ 'geJY uRefr 15ESpforD;avmuf½SdawmY rqif;&JygapeJYqdkNyD; ZGifumulqD tydkiftyf
xm;w,f/ ZGifumulu tydkif,lNyD; orD;trSwfarG;pm;vdkY tckvdkBuD;yGm;&wmygyJ }}
]] cif A&if*sDxJ r0ifcJY&bl;vm; }}
]] bmae&rvJ? 0if&wmaygY/ 'geJY ok;H ESpaf vmuf½adS wmY ZGiu f mulu uRerf udk taxmufawmftvkycf ikd ;f Ny;D
a,mufsm;a,mifaqmifoGm;&r,fqdkwmeJY yxr awmifiloGm; pkHaxmuf&w,f/ aemuf tif;0vTwfawmY yk*Hukd
t&ifqkH;oGm;NyD; ...}}
]] yk*Hudk bmvkyfovJ }}
]] jrefrmpmaumif;aumif;rwwf&if tif;0a&mufawmY pkHaxmufzdkYcJ,Of;vdrfYr,f/ 'gYaMumifY yk*Hudk
tvsifoGm;rSyJqdkNyD; oGm;wm? yk*Ha&mufawmY pmoifwdkufwwdkuf0ifNyD; pmoifaevdkufao;w,f }}
]] atmifr,f ...}}
]] tJ'DtcgupNyD; uRefr A&if*sDbmom r,kHawmYwmyJ }}
]] tqDawGUvmrifYudk }}
]] tJ'geJY yk*HrSmae&if; avSolBuD;wOD;eJYrdwfzGJUNyD; ½SifYrdbawG½Sd&m ppfudkif;vmcJYwmyJ }}
]] aeprf;ygOD;? ar;prf;yg&ap/ armif oefvsifvmawmY cif tif;0rSm usef&pfw,fr[kwfvm; }}
]] armifarmif w½kwfe,fpyfoGm;awmY tif;0rSmusef&pfcJYwmyJ/ odwJYtwdkif;aygY }} [k &,fíajymonf/
]] oefvsifaewkef;u tdyf&may:rSm pmwapmifaumufawGUw,f/ vufa&;u cifYvufa&;twdkif;yJ }}
]] ar&,efudk odw,fr[kwfvm; }}
]] tapcHrav; ...}}
]] [kwfygw,f? ukvm;rav; ar&,efaygY/ tJ'g uRefr&JUvl,kHawmf taxmufawmfuav;ygyJ }}
]] olYudkvJ taxmufawmfvkyfxm;cdkif;ovm; }}
]] uRefru vkyfxm;wmyg? olwdkYod&wm r[kwfygbl; }}
]] ar&,efu tif;0vmajymovm; }}
cifESif;EG,fu pdwfwdkaomtrlt&mjzifY ...
]] ½Sif taxmufawmfvkyfwkef;u b,fYES,fvkyfNyD; tif;0udkowif;ydkYovJ/ e*dkxJu jrif;apausmfxm;wm
aygY½Sif? todom;eJYar;ae/ tJ'geJY tdrfawmfrSm vlopfwa,mufa&mufvmw,fqdkNyD; ½SifY½kyfykHtaetxm;ESifY
pum;ajymykHutp tukefvkH;aygYav ykHpHa&;ay;vdkufw,f }}
]] aMomf ...}}
]] 'geYJ uRefru ½SifyJvdkYqkH;jzwfNyD;? aumif;NyD 'Dvl[m igYaus;Zl;½Sif oli,fcsif;jzpfw,f/ olYudk eifu
tppt&m&m apmifYa½Smuf&r,f/ 'DtaMumif;awGvJ b,folrSrodapeJYqdkNyD; pmjyefvdkufa&m }}
]] 'gaMumifYxifyg&JU? ar&,efu armifYudk odyfNyD;*½kpdkufwmyJ }}
]] trSefaygY? 'geJY rMumrD armifarmifeJY umwm&Dem ...}}
cifESif;EG,fonf pum;ajym&if; a'goESifYa&mpGufum rsuf&nfrsm;usvmNyD;vQif ...
]] qkwfyg? ½SifY&ifcGifxJrSm raecsifygbl;/ umwm&DemeJY jzpfcsifwdkif;jzpfNyD;rS ...}}
NrKdU0efrif;vnf; wdk;íayGUum ...
]] onf;cHyg cif? cspfcsifvdkYcspf&wm r[kwfygbl; }}
cifESif;EG,fonf rsufESmüa'goa&mifawmufum ...
]] rcspfcsifbJeJY cspfr,f? [kwfw,f ajymvdkuf&raumif;bJaea&mY/ awmfyg½Sif uRefrcspfovdk ½Sifu
cspfwmr[kwfygbl;/ 'DuawmY olYudk woufvkH;apmifYa½Smufae&w,f }}
NrKdU0efrif;u rajym0HYajym0HY aMumuf½GHUaomtrlt&mjzifY ...
]] pkHaxmufvdkYrS &ygapawmYqdkNyD; ...}}
]] 'DvdkvkyfrS&rSvm; }} cifESif;EG,fu aigufíajymonf/
]] 'Dvdkrvkyf&if tdrfawmfu csufcsif;xGufoGm;&rSm? vludk olu twif;t"r® ...}}
]] awmfyg rMum;csifygbl;/ tvum; ukd,fY[mudk,f cspfcsifvdkYcspfNyD; }}
]] 'gqdk tcsKyfcH&wm b,folYaMumifYvJ }}
]] 'grqdkifygbl;? uRefrodygw,f }}
]] 'gjzifY bmajymp&m ...}}
]] ½Sifu cspfwmomajymwm/ [dku bmwu,fcspfrvJ olYvifBuD;eJYudk; }}
]] uJyg cif&,f? NyD;NyD;om;NyD;ygap/ auseyfyg? armifarmifawmif;yefygw,f }}
cifESif;EG,fu 0rf;enf;aomtoHjzifY ...
]] auseyf&awmYrSmaygY½Sif? bmwwfEdkifrvJ/ uRefruHaygY/ udk,feJYvufOD;awGUwJY &nf;pm;OD;jzpfvsufom;eJY
olrsm;eJY yvl;csifwdkif;yvl;NyD;rS udk,fYvufxJa&muf&wm awG;Munfh&if tonf;emvdkYrqkH;bl; }}
NrKdU0efrif;u cifESif;EG,f\qHpudk vufjzifYoyfum ...
]] cif }}
]] bmvmcRJovJ }}
]] pmvmypfykH ajymprf;ygOD; }}
]] tif;0uaepma&;NyD; ar&,efqD ay;vdkufwmaygY }}
NrKdU0efrif;onf ]]aMomf 'gaMumifYudk;}} [k pdwfxJuatmufarYum ...
]] 'Dvdkvm;? 'gxuf aeygOD;/ armifYudkcsKyfxm;wm b,fuaeodovJ/ ar&,efu pmay;&atmifvJ }}
]] 'DawmY oefvsifa&mufaeNyD }}
]] b,ftem;aeovJ }}
]] urf;em;u uRerf wdb Yk ;kd bd;k tdrrf mS aew,f/ [dw
k ek ;f uawmY tdraf wmfaewmyJ/ ckwacgufjyefa&mufawmY
½SifodrSmvJpdk;? bdk;bdk;uvJ uGJaewmMumvdkY ...}}
]] cif[m armifarmifYtoufocif aus;Zl;½Sifuav;ayyJaemf }}
]] armifarmifYudkvJ ar;&OD;r,f/ tcsKyfuvGwfawmY b,foGm;ovJ }}
]] armifav [Hom0wDa&mufawmY NrKdU0efqD0ifNyD; ZGifumultrdefYeJY aiGig;axmifawmif;w,f/ taMumif;
rodao;awmY csufcsif;ay;vdkufwmaygY/ 'geJY [Hom0wDNrKdU0eftdrfuqif;vmvdkY urf;em;a&muf&ifyJ rdwfaqG
oabFmolBuD;wOD;eJYawGUw,f }}
]] b,folvJ }}
]] cifrodygbl;? t&ifwkef;u ZGifumulqDvmzl;wJY vD,dk 'DqlZm qdkwm }}
]] b,fuvJ }}
]] olYZmwdu vpfpAkef;NrKdUom;? &cdkifrSmaew,f/ tck olwdkYoabFmu [Hom0wDuaeNyD; vpfpAkef;udk
wdkuf½dkufxGufr,fajymwmeJY armifarmifvnf; wcgwnf; oabFmESifYvdkufoGm;wmyJ }}
]] tif;0udk bmjyKvdkYrjyefovJ }}
]] tvsifawmY jyefrvdkYBuHyg&JU/ aemufawmY tJ'D vD,dk 'DqlZmawGUwmeJY yifv,fc&D;oGm;csifpdwf
aygufvmw,f }}
]] bmjzpfvdkYvdkufovJvdkY rar;bl;vm; }}
]] ar;yg&JU? ar;aywJY aiGay;xm;awmY ta&;rBuD;bl;/ a&mufcsifvdkYvkdufw,f ajymvdkufwmyJ }}
]] vpfpAkef;udk a&mufcJYovm; }}
]] a&mufw,f? ESpfvawmifMumcJYao;wmyJ/ tJ'geJY jyefzdkY&mBuHpnfaewkef; oefvsifrSm rif;w&m;BuD;
a&mufaeaMumif;? &cdkifu oabFmwpif;vmvdkY Mum;&w,f/ Mum;Mum;csif;vmcsifwmyJ? 'gayr,fY oabFmywf
tcefYroifYvdkY 15&ufavmufqdkif;NyD;rS vD,dk 'DqlZmwdkYoabFmeJYyJ [Hom0wDjyefcJY&w,f }}
]] aMomf ...armifvJ yifv,fwavQmuf ESHYoGm;wmyJaemf/ raovdkYomawGU&wm }}
aemufwvavmufMumaomtcg tjrifNY rKUd ü Bu;D us,cf rf;em;aom vufxyfobifBu;D udk awGUjrif&av&m
xdkr*FvmyGJBuD;rSm (1) &JvS (2) aersKd;&mZaZ,sol (3) yifwdkaexGef; (4) b,ausmfpGm [laom trnfav;ckESifY
xifay:ausmfapmí vlwdkif;tHYMo&aom NrKdU0efrif;ocifbk&m;ESifY armifa½T0if;vlxGuf cifESif;EG,fwdkY\ tcspf
w&m;udk xif½Sm;jyaom vufxyfyGJBuD;jzpfavownf;/

NyD ; ygNyD /

You might also like