Programsko upravljanje masinama

(PUM-a)




Profesor:
Slavkovic V. Radomir
Konvencionalne masine

- Generalno klasifikuju se na:
univerzanle
Specijalne
Koeficijent automatizacije
Iv Ic
Ic
+
= |
Koeficijent fleksibilnosti

izbor tehnoloske opreme

- priprema ili izbor uredjaja
(bregaste ploce, cilindricne krivulje)

aktivnosti pri rucnom upravljanju

Ic
Iv
Im
Im + +
+
=
Iv Ic
Iv Ic
o
univerzalne masine:

specijalne masine:


0 ~ o
Iv
1 ~ |
1 ~ o
Iv
0 ~ |
- dosta veliko
- neznatno
0 Im~
(dosta malo)
0 Im~
Metode upravljanja masinama
rucno upravljanje

upravljanje SAU
- programsko
- adaptivno


Rucno upravljanje masinama alatkama
Pri rucnom upravljanju proizvodni radnik transformise informacije sa
crteza izradka u odredjene pokrete ruku vrseci upravljanje radnim
ciklusom masine preko pomeraja njenih radnih organa. Radnik tada
koristi svoje iskustvo i znanje o obradnom procesu, izvrsenju pojedinih
elementarnih operacija, koriscenju rezima obrade, mogucnostima
masine alatke i dr. Prema primeru 1. preko rucice 1 i nonijusa 2
proizvodni radnik bira polozaj alata dok vizuelno prati precnik iradka na
skali 5 preko mernog uredjaja 4.
Rucnim upravljanjem masina obezbedjena je velika fleksibilnost
sistema. Pri promeni crteza, odnosno pri izradi drugog izradka, bez
velikih poteskoca prelazi se na izradu istog. Ipak rucno upravljanje
utice negativno na proizvodnost masine, a i teze se ostvaruje potreban
kvalitet izradka.
Rucno upravljanje masinama alatkama
Sistemi automatskog upravljanja sa upravlajckim vratilom izvodi se u 3
kategorije:
1. sa upravljackim vratilom konstantne brzine
2. sa upravljackim vratilom promenljive brzine
3. sa pomocnim vratilom
Sistemi automatskog upravljanja
Stepen automatizacije I fleksibilnosti
masina sa SAU
tezi - 1
tezi - 1
Ip Iv Ic
Ip Ic
Ip Iv Ic
Ip Iv Ic
+ +
+
=
+ + +
+ +
=
|
o
Im
Nosioci programa kod SAU








I granicnici; II sabloni; III krivulje; IV buseni nosaci programa
V magnetni nosaci programa
Blok sheme SAU masinama alatkama
a otvoreni b zatvoreni c - adaptirani
Sistemi programskog upravljanja
mehanicki sistemi sa UV

sistemi ciklicnog upravljanja (SCU)

kopirni sistemi (KSU)

numericki sistemi upravljanja NC
SAU sa upravljackim vratilom konstantne brzine
Mehanicki sistemi sa UV
-kv konstantne brzine, sa UV promenljive brzine I sa pomocnim
vratilom
SAU sa upravljackim vratilom promenljive brzine
SAU sa pomocnim vratilom
Nosioci programa kod SPU sa UV
a bregaste ploce
b dobosi sa granicnicima
c dobosi sa zlebovima
Kopirni sistem AU

- mehanicki
- hidraulicni
- elektro hidraulicni
- foto elektricni
a krut KSU b elektrican KSU
Elektro hidraulicni sistem kopirnog upravljanja
Fotoelektricni kopirni sistem AU
Ciklicni sistemi upravljanja (CSU)
(sistemi granicnog ili kombinovanog upravljanja )
- busene karte
- granicnici
Blok sema sistema ciklicnog upravljanja masinama (SCU) I karakteristicni ciklusi
pri: a) struganju, b) glodanju

Nacin zadavanja programa (CSU)
1 razvodna ploca
2 cepovi za uspostavljanje kontakata
3 horizontalne sine
4 vertikalne sine

Postavljanje granicnika na masine (SCU)
a - linijski raspored
b - kruzni raspored
1-prethodni granicnik, 2-granicnik za tacno pozicioniranje, 3-podesivi granicnik,
4-letva za podesavanje granicnika pomocu lenjira, 5-prekidaci za upravljanje

Razvodna ploca sa funkcionalnim celinama (sema)
Sema kombinovanov SPU automatskim
revolverom strugom
Sistem numerickog upravljanja
Razvoj tehnologije numerickog upravljanja masinama alatkama najvaznija je
tehnoloska aktivnost 50-tih godina devetnaestog veka u tehnologiji
masinogradnje, jer je opredelila pravac automatizacije proizvodnje
metalopreradjivacke industrije. Prema definiciji udruzenja elektronskih industrija
(EIA- Electronic Industries Association, SAD), numericko upravljanje smatra se
procesom gde se direktnim unosenjem numerickih podataka kao ulaznih
velicina upravlja funkcijama masine
( kodirane velicine koje se sastoje od brojeva, slova, znakova I drugih simbola).
Broj u bilo kojem brojnom sistemu


m
m
n
n
n
n
A a A a A a A a A a N

+ + + + = .... , .....
1
1
0
0
1
1
Karakteristicni brojni sistemi
Sistemi kodiranja
informacija
ISO/R840
DIN66024
BCD kod i jedinice mera kolicine informacija
BCD kod svako decimalno mesto interpretira se binarnim
brojem
D = 999; B = 1001 1001 1001

Najmanja kolicina informacija je:
B i A ( 0 ili 1 )

byte = 8 bita
1Kb = 1024 byte = byte
1Mb = 1048576 byte = byte
1Gb = 1073741824 byte = byte

10
2
20
2
30
2
Opsta struktura NC sistema upravljanja
Klasifikuju se prema:
- tehnoloskom zadatku upravljanja
- postojanju povratne sprege
- broju osa upravljanja
Klasifikacija prema tehnoloskom zadatku
upravljanja
pozicioni sistemi NC
konturni sistemi NC
kombinovani sistemi NC


Pozicioni sistemi NC





a - koordinate putanja; b linijska putanja 45 ; c linearan putanja
Primeri primene pozicionog NC
Konturni sistemi NC
Putanja alata pri konturnom glodanju
Primeri konturnog glodanja

a) 2D
b) 3D
c) 4D
NC sistemi zavisno od povratne sprege
Mogu biti:
- otvoreni
- poluzatvoreni
- kvazi zatvoreni
- Zatvoreni









a otvoreni; b poluzatvoreni; c kvazi zatvoreni;
d zatvoreni NC - sistem
Koordinatni sistemi NC masina
a) smer osa i osnovni koordinatni sistem sa kruznim koordinatama,
b) smer osa za pokretan alat ili pokretan obradak
Primeri koordinatnih sistema NC masina
Interpolacija putanje alata
- Linearna
- Kruzna
- Parabolicna
- Sferna i sl.



Princip interpolacije:


( )
( )
( )
( )

A + + =
A + + =
~ = A
=
(

A
+
RSin y y
RCos x x
RT T R T L
R
L
T R
0 2
0 2
2
2
2
8 2 4
2
Linearna i kruzna interpolacija
( ) ( )
( ) ( ) n
N
y y
y t n y t y
n
N
x x
x t n x t x
A P
A
A P
A

+ = A =

+ = A =
Linearna:












Kruzna:
( ) ( )
( ) ( )
( ) ( ) ( )
( ) ( ) ( )

} }
} }
=
=
A + = A ~
A = A ~
+ = + =
= + =
v
i
A
v
i
A
t t
A y A
t
A
t
x A
t i x
N
y t v y t y
t i y
N
x t v x t x
dt t x
T
y dt v y t y
dt t y
T
x dt v x t x
0
0
0 0
0 0
2
2
2
2
t
t
t
t
Nosaci programa pri NC upravljanju
Busene kartice
Busene trake
Magnetne trake
Floppy
CD, CDr, CD-Rw
Flesh
DVD

Uobicajeni nacin unosenja informacija pri
NC upravljanju
Osmokanalna busena traka kao nosac
podataka
a) pneumatski b) fotoelektricni
CD i DVD kao nosac programa
U principu rada nema velikih razlika izmeu ova 2 standarda. Razlike se
ogledaju u veem kapacitetu DVD-a i nekim konstrukcionim detaljima. Zato se
umesto termina DVD ponekad koristi termin kompakt disk sa velikom
gustinom zapisa /high density compact disk/. U tabeli dole, dat je uporedni
pregled najvanijih karakteristika CD i DVD ureaja.

DVD CD
prenik diska 120 mm (4.6 ina) 120 mm
struktura 2 sloja po 0.6 mm 1 sloj od 1.2 mm
min. duina jame 0.4 mikrona 0.83 mikrona
talasna duina lasera 635 - 650 nm 780 nm
kapacitet:
2 sloja jednostrano:
4 sloja, 2 na strani:
9.4 GB
8.5 GB
17 GB
640 MB
gustina traka 34000 po inu 16000 po inu
gustina bitova 96000 po inu 43000 po inu
brzina prenosa 11 Mbit/s 1.2 do 4.8 Mbit/s

FLASH
memorija kao nosac programa
FLASH imaju tu osobinu da se reprogramiraju u samom sistemu. To nas liava
ugradnje podnoja, vaenje memorije i vraanje, pri emu moe da se oteti neki od
pinova, a moe nam se desiti i da ip stavimo naopako u podnoje. Karakteristike
idealne memorije su visoka gustina, trajnost ouvanja sadraja, kratko vreme
oitavanja i upisivanja, niska potronja i niska cena. Klasine tehnologije izrade
memorija mogu da objedine vie ili manje ovih karakteristika, za razliku od FLASH
memorija koje obuhvataju sve njih. Praktino, pojavili su se svi formati prenosivih
modula, kao to su SmartMedia cards, CompactFlash cards, i Memory Stick cards.
(pogledati dijagram trinog uea ovih reenja)
Magnetni diskovi kao nosioci informacija


Magnetni diskovi predstavljaju dalji napredak u razvoju cilindricnih memorija.
Magnetni disk poseduje veci broj kruznih ploca na istoj osovini. Ploce su
aluminijumske i sa obe strane presvucene finom feromagnetnom legurom koja
ima izuzetne magnetne osobine.
KRAJ