Antikoagulantt oral dhe parenteral

Prof. Dr. Gani Dragusha

Antikoagulantt oral (1)

Tipet e ndryshme t antikoagulantve oral, prparsit kryesore dhe mekanizmi i veprimit t tyre;

Mbikqyrja e interaksionit t antikoagulantve oral dhe barrave tjera gjat aplikimit t njkohshm;
Rregullat gjat monitorimit t antikoagulantve oral;

Antikoagulantt oral (2)

Kufiri maksimal terapeutik i lejuar;
Komplikimet kryesore dhe Efektet Ansore t Pa Dshirueshme (EAPD) gjat aplikimit t terapis me antikoagulant oral;

Antikoagulantt oral (3)

Arsyeshmria e prdorimit t antikoagulantve oral;
Indikacionet teorike t prdorimit t antikoagulantve oral te parandalimi i infarktit, me prjashtim t fibrilacionit atrial;

Tipet e antikoagulantve oral, prparsit kryesore dhe mekanizmi i veprimit (1)

Antikoagulantt oral antagonist t vitamins K; 1. Derivatet e kumarins: Warfarina; Etilbiskumacetati; Fenprokumoni; Acenokumaroli.

Tipet e antikoagulantve oral, prparsit kryesore dhe mekanizmi i veprimit (2)

2. Derivatet e indanedionit: Anisindioni.

Mbikqyrja e interaksionit t antikoagulantve oral dhe barrave tjera (1)

Monitorimi i dozimit ndryshon prgjegjja n terapi prej pacientit n pacient;

Prgjegjja n dozim varet nga dy faktor farmakokinetik - diferenca n absorbim dhe diferenca n koncentrim;
Barrat e ndryshme ndikojn n farmakokinetikn e Warfarins e ulin apo e rrisin efektin.

Barrat q e ulin efektin e antikoagulantve (2)

Barbituratet; Karbamazepina; Antihistaminikt; Antitiroidt; Rifampicina; Viatmina K.

Barrat q e rrisin efektin e antikoagulantve oral (3)

Alkooli; Allopurinoli; Amiodaroni Steroidet anabolike; Antibiotikt:
Erythromycin, Metronidazole, Kinolonet, Trimethoprim, Sulfamethoksazole, Imidazole.

Analgjezikt dhe anti-inflamatort:

1. Aspirina.

Phenylbutazone; Cimetidine; Disulfiram; Heparine; Phenytoin; Sulfinpyrazone; Thyroxine; Antiinflamatort josteroid.

Rregullat gjat monitorimit te aplikimi i antikoagulantve oral (1)

Gjysmkoha e elimiminit: gjysm koha e eliminimit t Warfarins sht 2.5 dit; Testet laboratorike pr matjen e aktivitetit biologjik t antikoagulantve oral; Koha e protrombins (PT).

Rregullat gjat monitorimit te aplikimi i antikoagulantve oral (2)

M 1983, OBSH paraqet vlerat referente t krahasimit t shkalls s PT me tromboplastinn lokale sipas shkalls internacionale t standardizuar (INR);
INR = shkalla e protrombins s kontrolluar e ngjizur nga fuqia e C; C paraqet Indeksin Internacional t Ndjeshmris (IIN) raporti n mes t ndjeshmris s tromboplastins lokale dhe tromboplastins referente sipas OBSH-s.

Kufiri maksimal terapeutik i lejuar

Kufiri terapeutik i lejueshm sipas OBSH-s; Rekomandohen dy nivele t intenzitetit: 1. Me intenzitet t ult INR i ult (2.0 3.0), 2. Me intenzitet t lart INR i lart (2.5 3.5).

Komplikimet kryesore dhe Efektet Ansore t Pa Dshirueshme (EAPD) t antikoagulantve oral (1)
Komplikimet kryesore
Gjakderdhjet m s shpeshti intrakraniale; Faktort e rrezikut: Gjakderdhjet me prfundim fatal: 1. 1% te prdorimi 6 mujor; 2. 5% te prdorimi 1 vjear; dhe 3. 7% pas prdorimit 2 deri 3 vjet t terapis afatgjate

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Hipertensioni; Deficiti i vitamins K; Ulqera peptike aktive; Alkoolizmi; Aspirina; Smundjet e mlqis; Smundjet e veshkve.

Komplikimet kryesore dhe Efektet Ansore t Pa Dshirueshme (EAPD) t antikoagulantve oral (2)

EAPD: Nekroza e lkurs paraqitet n mes

t dits s 3 8 pas fillimit t terapis; Shkaktohet nga tromboza e gjr e venulave dhe kapilarve brenda shtress subkutane; Kombinimi i Warfarins me heparin alternativ e mundshme.

Arsyeshmria e prdorimit t antikoagulantve oral

Prdorimi i antikoagulantve oral sht efikas n: Prevencn e trombembolis venoze primare dhe sekondare; Prevencn e Infarktit akut t miokardit te pacientt me smundje arteriale; Prevencn e embolis arteriale sistemike te pacientt me valvula mekanike t zemrs; dhe Prevencn e prsritjes s IAM.

1.
2.

3.
4.

Indikacionet teorike t prdorimit t antikoagulantve oral (1)

Kardioembolia Shkaktart m t shpesht t kardioembolis: Fibrilacioni atrial mbi 60% t rasteve; Smundjet ishemike t zemrs 30% t rasteve; Smundjet joreumatike t valvulave t zemrs 30% t rasteve, dhe Smundjet reumatike t zemrs n10% t rasteve.

1. 2.
3. 4.

Indikacionet teorike t prdorimit t antikoagulantve oral (2)

Embolia me origjin kardiake:
Implantet e valvulave t zemrs:
1. 2. 1. mekanike, dhe biologjike Smundjet reumatike t valvuls mitrale;

Smundjet valvulare t zemrs: Kardiomiopatia e dilatuar; Prolapsi i valvuls mitrale.

Antikoagulantt parenteral
Heparina bar i zgjedhjes n shrimin e komplikimeve akute t aterosklerozs, shrimin dhe prevencn e trombembolis venoze; Heparina mund t jet: 1. Me pesh t madhe molekulare (MM 15 000 dalton); 2. Me pesh t vogl molekulare (MM 4 500 5 000 dalton).

Preparatet e Heparins
Heparinat me pesh molekulare t vogl LMWH
Lloji i Heparins Dalteparin Doza profilaktike 5.000 nj.i Doza terapeutike 200 nj.i / kg

Enoksaparin
Nadroparin Ca Reviparin

4-6.000 nj.i.
40-60 nj.i. / kg 4.200 nj.i.

200 nj.i / kg
170 nj.i. / kg 7.000-12.000 nj.i.

Tinzaparin
Ardeparin Certoparin

75 nj.i.
3.000 nj.i.

175 nj.i / kg

Parnaparin
Danaparoid 1.500 nj.s.c. 2.220nj.bolus vazhdohet me 400 nj / 24h doza e mbajtjes 150-200 nj.i.

Heparina e Pafraksionuar (NH) dhe Heparina me pesh t vogl molekulare (LMWH)

Aplikohen n tri mnyra: 1. Parenterale; 2. Intravenoze;

3. Subkutane.

Indikacionet klinike pr aplikimin e Heparins

Trombembolia venoze;

Smundjet koronare t zemrs: 1. Angina jostabile dhe IM pa terapi trombolitike; 2. IAM pas terapis trombolitike.

Efektet ansore t Heparins (1)

Gjakderdhjet: mikro dhe makrohematuria hematomat, ekhimozat, gjakderdhjet prej mukozave, gjakderdhjet vaginale; Reakcionet alergjike: temperatura, astma, riniti; Trombocitopenia: TIH (trombocitopenia e indukuar me heparin); Alopecia: kalimtare 3 4 muaj pas aplikimit t terapis me Heparin;

Efektet ansore t Heparins (2)

Osteoporoza: aplikimi afatgjat i heparins m shum se 6 muaj dhe doza ditore m shum se 20.000 nj.i. Frakturat spontane; Tromboza paradoksale: zvoglimi apo mungesa e AT-s; Supresioni selektiv; Rritja e vlerave t transaminazave; Nekroza e lkurs.

Fibrinolitikt
Fibrinolitikt aktivizojn plazminogjenin dhe stimulojn krijimin e plazmins; Plazmina zbrthen fibrinn, respektivisht trombin; Prfaqsues jan: 1. Streptokinaza; 2. Alteplaza; 3. Duteplaza; 4. Reteplaza; 5. Tenekteplaza.

Indikacionet pr aplikimin e fibrinolitikve n IAM

1. 1.

2.

Indikacionet klinike: Dhembje gjoksi q zgjasin 12h; EKG Elevimi i ST segmentit: 1 mm n derivacionet e ekstremiteteve; 2mm n derivacionet prekordiale (sidomos V1 V3); Blloku i rikrijuar i degs s majt.

Kundrindikacionet pr terapi trombolitike

Kundrindikacionet absolute: Lndimet; Ndrhyrjet kirurgjike; Lndimet e koks brenda 3 javve; Gjakderdhjet prej traktit gastrointestinal brenda muajit t fundit; Qrregullimi i koagulimit; Aneurizma disekante.

Kundrindikacionet pr terapi trombolitike

Kundrindikacionet relative: Ishemia tranzitore e trurit n 6 muajt e fundit; Terapia me antikoagulant (p.sh. Warfarin) Shtatznsia; Hipertensioni refraktar (shtypja sistolike > 180mmHg dhe diastolike > 110mmHg).

Ju falemnderit pr vmendje