Undang-undang Adat

Sabah

Politik Sabah sebelum 1881

Sebelum kurun ke-16 :
Pentadbiran kesukuan
Pentadbiran kesultanan
Pentadbiran ketua-ketua bebas

Sistem politik kesukuan

Wujud di pendalaman Sabah
Susunan politik berdasarkan ikatan keluarga.
Orang Tua bertanggungjawab menjaga anak
buah. keamanan, perlindungan
Dilantik melalui persetujuan. anak boleh
mengantikan bapa.
Majlis Kampung- orang2 tua yang
bertanggungjawab memilih ketua kampung
dan memberi nasihat mengenai hal ehwal
kampung.

 Bobohizan @ bobolian.
mahir dalam upacara keagamaan
dan sosial.
Sistem ini terus diamalkan dan kekal
dalam
masyarakat
pribumi
pendalaman
walaupun
wilayah
mereka
diletakkan
di
bawah
pemerintahan kesultanan Brunei dan
Kesultanan Sulu.

Sistem Politik Kesultanan

Terbahagi kepada
Kesultanan Brunei
Kesultanan Sulu

Kesultanan Brunei
Sabah dibahagi kepada beberapa wilayah
pegangan dan diperintah oleh pangiran
Brunei.
Pangiran jalankan pemerintahan dan
membentuk
sistem
keadilan
dengan
menguatkuasakan undang2 Kesultanan
Brunei.
Pungutan
cukai
daripada
penduduk
kampung dikenakan di samping cukai2
perdagangan.

 Golongan
pemerintah
Brunei
bergantung kepada pendapatan
daripada pemilikan tanah sebagai
hasil dan juga sebagai kekuasaan
politik.
Pemilikan tanah :
Harta kerajaan
Kuripan
Tulin @ pesaka

 Harta Kerajaan :
Hak raja
Sultan pungut cukai selagi baginda
menduduki takhta kerajaan.
Sultan peroleh pendapatan melalui
kutipan :
Cukai tanah jajahan
Cukai kepala
Cukai khas perdagangan

 Kuripan :
pemilikan tanah yang diberikan kepada
pembesar @ pegawai terutama wazir.
Diberikan semasa hidup dan masih
pegang jawatan rasmi kerajaan.

 Tulin @ Pesaka :
Dimiliki pangiran2 secara sendirian.
Sultan tidak dibenarkan kutip cukai @
kurniakan tanah tersebut kepada orang
lain.
* Menjadi asas penentangan pembesar
Brunei kepada penguasaan SBUB ke atas
wilayah kekuasaan mereka. cth :
penentangan Shahbandar Hassan dalam
Perang Padas Damit (1888-1889), Mat
Salleh (1889-1900)

 Pemerintahan berasaskan
penduduk.
Tugas mentadbir melalui wakil
pangiran.
Pangiran Abdul Rauf pangiran
yang tinggal di Sabah
Wakil pangiran Datu Pangiran,
Datu Maharaja Lela, Datu
Panglima, Datu @ orang kaya.
Cth : Datu Amir Bahar, Bajau
Papar ; Datu Bahar
Khadazandusun, Kimanis.

 Pemerintahan
lemah
selepas
kemangkatan Sultan Bulkiah.
Perebutan takhta antara Sultan
Abdul
Mubin
dan
Sultan
Muhuiddin menyebabkan perang
selama 12 tahun.
Penyerahan wilayah kepada Sultan
Sulu.- tanda balas jasa menolong
Sultan Muhiuddin.
Wilayah tersebut bermula dari Teluk
Marudu hingga Sungai Sebuku.
Akibat : lemahkan Kesultanan Brunei
dan Luaskan kuasa Kesultanan Sulu.

 Akhirnya
Sultan
Sulu
berjaya
menguasai seluruh Kepulauan Sulu,
Wilayah selatan Pulau Palawan dan
pantai timur Sabah- (Nicholas Tarling)

Kesultanan Sulu

Sultan kuasa tertinggi.

Berkuasa terhadap tanah
Dibantu oleh Panglima. Gabenor
Gabenor mentadbir pulau dan
mengutip cukai
Dibantu oleh Datu-datu Sulu
Datu- golongan aristokrat.- ketua
kaum suluk
membayar ufti pada Sultan

 Majlis Penasihat. Ruma Bichara

Badan penasihat kepada Sultan dan
berfungsi sebagai pembuat dasar.buat keputusan mengenai hal
ehwal kerajaan.
Dikuasai oleh Datu2 yang kaya dan
berpengaruh.
Ditugaskan untuk pentadbiran dan
mengendalikan aktiviti ekonomi di
kawasan Pantai Timur Sabah

 Petempatan didirikan bersama

pengikut dan hamba di sepanjang
pantai dan lembahsungai dari
Marudu hingga ke Tenggara Teluk
Darvel.
Menguasai sumber2 bahan mentah.sarang burung, kapur barus, rotan,
madu, hasil laut : mutiara, tripang
dan gamat.
Pentadbiran mengikut budi bicara.

Sistem ketua-ketua bebas

Berasal dari golongan pendatang.
Mempunyai semangat, kepimpinan
yang boleh menggugat sultan.
Guna gelaran sharif. darah
keturunan raja Brunei, Sulu @ Arab.
Menguasai kawasan pesisiran pantai.
Contoh : Sharif Osman.