UNIVERSITETI I PRISHTINES

FAKULTETI I SHKENCAVE MATEMATIKE NATYRORE

DEPARTAMENTI I KIMISE
DREJTIMI:KIMI ORGANIKE
MASTER

PUNIM SEMINARIK

TEMA:PROTOALKALOIDET
Profesor:

Prof.dr.Sevdije Govori

PUNOI:

Shkndie GASHI

HYRJE

Alkaloidet jan komponime natyrale t cilat permbajn

atome bazike t azotit.
Ato perveq atomit t C,H,N mund t permbajn edhe
atome t O,S e me rrall Cl,Br etj.
Definicioni preciz pr alkaloidet do t ishte (alkali-like
dmth si baza)!!
Izolimi I par I alkaloideve ka filluar nga farmacisti
francez Derosne n vitin 1803 dhe faramacisti Serturner
I cili izoloi morfinen n vitin 1806.
Izolimi I alkaloideve t tjera vazhdoi si vijon:

I. Strychnine (1817), Emetine (1817),Brucine (1819),

II. Piperine (1819), Caffeine (1819), Quinine (1820),
III. Colchicine (1820) dhe Coniine (1826).

Alkaloidet dhe klasifikimi

Alkaloidet

jan komponime optikisht aktive dhe tregojn

aktivitet biologjik siq jan p.sh:
I. Morfina/Analzhetik
II. Ephedrine/Hipertenziv
III. Beberine/Antibakterial etj.
.Alkaloidet formohen n pem prmes reaksioneve t njohura
mjaft mir n kimin organike.
.Alkaloidet n baz t struktures s tyre ndahen n disa grupe
t cilat jan paraqitur n vijim:

ALKALOIDE TE VERTETA
Prmbajn atom t azotit n unazen heterociklike
Jan derivate t aminoacideve
PROTOALKALOIDE
Nuk kan atom azoti n unazen heterociklike
Jan derivate t aminoacideve
PSEUDOALKALOIDE
Prmbajn atom t azotit n unazen heterociklike
Nuk jan derivate t aminoacideve
N grupin e protoalkaloideve bejn pjes:
Ephedrina,
Colchicina dhe
Mescalina.

Ephedrina
Ephedrina sht nj komponim natyral I cili pr her t par
u izolua n vitin 1885 nga bima e quajtur ephedra.
Kjo bim ndodhet n: Kin,Pakistan,Indi,Australi,Kenia etj.

Kimikisht, ephedrina sht nj alkaloid me nje sekelet

fenilamine, strukutur kimike e ngjashme me at t
fenilpropanolamines, metafetamins dhe adrenalins.

Ephedrina posedon aktivitet optik dhe posedon dy qendra hirale

dmth posedon kater stereoizomer. Enantiomert me stereokimi
(1R,2S) jan quajtur ephedrine ndersa enantiomert me stereokimi
(1R,2R) jan quajtur pseudoephedrine.

 Ephedrina ka nj prdorim jashtzakonisht t gjere si

medikament shndetsor q prdoret pr t parandaluar uljen e

shtypjes s gjakut gjat anestezis spinale.
Ajo prdoret poashtu pr trajtimin e astms, narkolepsis dhe
obezitetit.
Efektet ansore t ephedrins jan:ankthi,pagjumsia, rrahjet
e shpejta t zemres.
Pr shkak se struktura e ephedrins sht e ngjashme me
metamfetamin, mund t perdoret per sintetizimin e saj duke
e bere reduktimin kimik me crast vjen deri te largimi i grupit
hidroksil.
Metoda m e mir per perfitimin e meramfetamins sht
reduktimi Birsch qe perdor anhydros amonnia dhe lithium
methal.

Biosinetza e ephedrines
Pr nj koh t gjat sht menduar se ephedrina mund t
sintetizohet nga modifikimi I aminoacidit L-fenilalanine.Ajo do t
dekarbolizohet dhe atakohet me w-aminoacetophenon. Metilimi I
produktit do t rezultonte n ephedrine. Kjo rrug u mohua dhe u
propozua nj rrug tjetr e sintezes s ephedrins. Fenilalanina
fillimisht e formon cinnamol-COA prmes enzimes fenilalnine
amonia-lazs, produkti pastaj reagon me hidrataz pr t atakuar
grupin alkoolik. Reagon me retroaldolaz dhe formon benzaldehid e
cila tutje reagon me acid piruvik dhe me metilim formon
ephedrinen. I tr mekanizmi I kesaj biosinteze sht paraqitur n
vijim: