KIMIA

TOKSIKOLOGJI
KE
DROGRAT

PUNOI:STELA VORA
PRANOI :EDLIRA KALOSHI , ZANA BRUCI
 TOKSICITETI I DROGES

 "Toksiciteti i barnave" mund të përkufizohet si një grup i larmishëm efektesh të padëshiruara që shkaktohen nga përdorimi i
drogës në doza terapeutike ose joterapeutike.
 Toksiciteti i drogës i referohet nivelit të dëmtimit që një përbërës mund t'i shkaktojë një organizmi. Efektet toksike të një
medikamenti janë të varura nga doza dhe mund të ndikojnë në një sistem të tërë si në SNQ ose në një organ specifik si mëlçia.
Toksiciteti i barnave zakonisht ndodh në doza që tejkalojnë efikasitetin terapeutik të një bari; megjithatë, efektet toksike dhe
terapeutike mund të ndodhin njëkohësisht. Mund të vlerësohet në nivel të sjelljes ose fiziologjik. Në sjellje, toksiciteti i drogës
mund të shfaqet në mënyra të ndryshme, për shembull, ulje të aktivitetit lokomotor, humbje të koordinimit motorik, dëmtim
njohës. Shembuj të efekteve fiziologjike përfshijnë lezione në inde, vdekje neuronale dhe ndërprerje të cikleve hormonale
 Në kontekstin e farmakologjisë, toksiciteti i barnave ndodh kur një person ka akumuluar shumë nga një ilaç në qarkullimin e tij të
gjakut, duke çuar në efekte negative në trup.
 Toksiciteti i barit mund të ndodhë kur doza e dhënë është shumë e lartë ose mëlçia ose veshkat nuk janë në gjendje të largojnë
ilaçin nga qarkullimi i gjakut, duke e lejuar atë të grumbullohet në trup.
 Drogat dhe toksinat zakonisht ndikojnë në sistemin nervor. Ato shkaktojnë një spektër çrregullimesh, shumica e të cilave
janë potencialisht të kthyeshme me tërheqjen e agjentit shkaktar.
 Dyshimi diagnostik varet veçanërisht nga historia:-

 Disponueshmëria e barnave.-

 Ekspozimi profesional/industrial ndaj toksinave.

 Toksiciteti i drogës mund të rezultojë nga:-

 Abuzimi kronik i drogave, p.sh. barbiturate, opiate.-

 Efektet anësore të terapisë me ilaçe, p.sh. antikonvulsantët, steroidet.

Mbidozimi i qëllimshëm i barnave, p.sh. qetësues, antidepresivë.

 Ekspozimi ndaj toksinave mund të jetë:

Aksidentale: helme industriale ose shtëpiake, p.sh. organofosfate, monoksid karboni, terpent-
E vullnetshme: abuzim tretës.
 Historia dhe ekzaminimi

Kur dyshohet për intoksikim akut, karakteristikat klinike të mëposhtme janë mbështetëse.
 SHENJA DHE SIMPTOMA

 Shenjat dhe simptomat e toksicitetit ndryshojnë në varësi të mjekimit. Në rastin e

litiumit, mund të shfaqen simptoma të ndryshme në varësi të faktit nëse toksiciteti
është akut (gëlltitje një herë nga dikush që nuk e ka marrë atë) ose kronik (efekti i
një grumbullimi të ngadaltë të ilaçit në nivele toksike nga dikush që është duke e
marrë atë siç përshkruhet).
 Simptomat e mundshme të lehta të toksicitetit akut të litiumit përfshijnë diarre,
marramendje, nauze, dhimbje stomaku, të vjella dhe dobësi. Simptomat më të
rënda mund të përfshijnë dridhje duarsh, ataksi, dridhje muskulore, të folur të
paqartë, nistagmus, konvulsione, koma dhe në raste të rralla, probleme me zemrën.
Toksiciteti kronik i litiumit shfaq simptoma të ndryshme, duke përfshirë të folurit e
paqartë, dridhje dhe rritje të reflekseve
 DIAGNOZA DHE MJEKIMI
 Toksiciteti akut diagnostikohet më lehtë, pasi simptomat do të pasojnë administrimin një herë të mjekimit. Testet e gjakut
mund të kontrollojnë gjithashtu nivelet e ilaçit në qarkullimin e gjakut të personit.
 Toksiciteti kronik është më i vështirë për t'u diagnostikuar. Ndalimi i mjekimit dhe më pas "ri-sfidimi" i tij, më vonë,
është një metodë për të testuar nëse simptomat shkaktohen nga mjekimi. Kjo metodë mund të jetë problematike,
megjithatë, nëse mjekimi është thelbësor dhe nuk ka një zëvendësues ekuivalent.

 Ka disa mënyra në të cilat mund të trajtohet toksiciteti i drogës. Nëse toksiciteti është rezultat i një mbidoze akute,
atëherë një person mund t'i nënshtrohet pompimit të stomakut për të hequr barnat që ende nuk janë përthithur. Qymyri i
aktivizuar mund të jepet për të lidhur barnat dhe për të parandaluar thithjen e tyre në gjak (në vend të kësaj, ai eliminohet
nga trupi përmes jashtëqitjes). Medikamente të tjera mund të jepen gjithashtu si antidot
 KOMPLIKIMET NEUROLOGJIKE TË DROGRAVE DHE TOKSINAVE
 Drogat dhe toksinat zakonisht ndikojnë në sistemin nervor. Ato shkaktojnë një spektër çrregullimesh, shumica e të cilave janë
potencialisht të kthyeshme me tërheqjen e agjentit shkaktar.
 Dyshimi diagnostik varet veçanërisht nga historia:

 Disponueshmëria e barnave.

 Ekspozimi profesional/industrial ndaj toksinave.

 Toksiciteti i drogës mund të rezultojë nga:

 Abuzimi kronik i drogave, p.sh. barbiturate, opiate.

 Efektet anësore të terapisë me ilaçe, p.sh. antikonvulsantët, steroidet.-

 Mbidozimi i qëllimshëm i barnave, p.sh. qetësues, antidepresivë.

 Ekspozimi ndaj toksinave mund të jetë:Aksidentale: helme industriale ose shtëpiake, p.sh. organofosfate, monoksid karboni, terpentinë.

 E vullnetshme: abuzim tretës.

 Historia dhe ekzaminimi

 Kur dyshohet për intoksikim akut, karakteristikat klinike të mëposhtme janë mbështetëse.
 Gjithashtu: Shënim
 Shenjat e shpimit tek personat e varur nga narkotikët
 Prania e një skuqjeje të zonës së feçkës tek abuzuesit e tretësve
 Skuqjet në helmimin me barbiturate
 Shkalla e frymëmarrjes në helmimin me salicilate
 Ngjyra e lëkurës në helmimin me monoksid karboni.
 Karakteristikat klinike:
 Ndërsa tabloja neurologjike është përgjithësisht e përhapur, disa
simptoma të theksuara shfaqen me një ilaç ose toksinë dhe jo me
një tjetër. Tabela e mëposhtme duhet të shërbejë si një udhëzues
për diagnozën dhe të paralajmërojë klinicistin për substancën e
mundshme ofenduese.
 Për trajtim, lexuesi këshillohet të konsultohet me një
farmakologji të përshtatshme ose tekst të përgjithshëm mjekësor.
 SHEMBUJ STUDIMESH : BARNAT ANTI-INFLAMATORE
JOSTEROIDALE
 DIAGNOZA

 Toksiciteti i NSAID-ve duhet të dyshohet në rastin e çdo mbidoze që shoqërohet me një grup simptomash të gastroenteritit, depresionit të SNQ, acidozës
metabolike dhe insuficiencës renale. Ibuprofeni (dhe NSAID-të e tjera) duhet të përfshihen në diagnozën diferenciale të acidozës së rritur të hendekut anion,
veçanërisht në mbidoza të mëdha me nivele shumë të ulëta të bikarbonateve në serum dhe pH në serum. Pamja klinike me toksicitetin NSAID mund të
imitojë atë me toksicitetin e salicilatit (acidozë, takipne, status mendor i ndryshuar, gastrit) pa tringëllimë në veshët, dhe nivelet e salicilateve duhet të maten
për të përjashtuar këtë diagnozë. Vini re se diflunisal ndërvepron me disa analiza salicilate për të prodhuar rezultate false-pozitive.59 Toksiciteti i NSAID-ve
duhet të dyshohet gjithashtu me një histori të gëlltitjes së analgjezikëve pa recetë kur acetaminofeni dhe salicilatet nuk zbulohen në gjak.
 Studimet laboratorike për mbidoza serioze duhet të përfshijnë analizën e elektroliteve me llogaritjen e hendekut të anionit, numërimin e plotë të gjakut,
studimet e koagulimit dhe nivelet e gazit arterial të gjakut, BUN, kreatininës dhe transaminazave. Insuficienca renale nuk ka gjasa të ndodhë nëse një i rritur
gëlltitet më pak se 6 g, kështu që testet e funksionit renal nuk janë të nevojshme në mënyrë rutinore në këto raste.1 Në pacientët me rrezik të lartë për
komplikime renale ose hepatike, testet bazë të funksionit renale dhe të mëlçisë duhet të kryhen përpara fillimi i terapisë NSAID dhe përsëri në 5 deri në 7
ditë.
 Analizat rutinë të ibuprofenit nuk janë veçanërisht të dobishme ose parashikuese të rezultateve dhe nuk janë të disponueshme në mënyrë rutinore.41
Megjithatë, përcaktimi sasior i niveleve të ibuprofenit mund të jetë i dobishëm për të përcaktuar nëse një pacient fillimisht asimptomatik do të mbetet i tillë.
Nëse niveli i ibuprofenit është në rajonin e "toksicitetit të konsiderueshëm të pamundur" (shih Fig. 51-4), pacienti mund të shkarkohet në mënyrë të sigurt
nga kujdesi mjekësor pa vëzhgim të mëtejshëm.1
 SHEMBUJ : TOKSICITETI KOKAINES
 ndodh brenda disa minutave deri në disa orë pas përdorimit të tepërt të kokainës.

 Disa pacientë mund të vdesin papritur përpara se të jepet trajtimi.

 Prezantimi përfshin takikardi, hipertension, hipertermi, diaforezë, midriazë dhe agjitacion.

 Ekzaminimi i kokainës në urinë konfirmon përdorimin e fundit të kokainës, por trajtimi nuk duhet të vonohet në pritje të
rezultateve të testit.
 Trajtimi mund të përfshijë kujdesin mbështetës dhe benzodiazepinat; hipertermia kërkon ftohje të shpejtë për të parandaluar
vdekjen.
 Mund të ndodhin komplikime të tilla si disritmia, sindroma akute koronare dhe hemorragjia intrakraniale.

 Përkufizimi

 Kokaina është një drogë abuzimi që zakonisht ose fryhet (gërhihet), injektohet ose pihet në formën e saj të lirë (krisje).
Kokaina është një lloj IC antidisritmik, anestetik lokal dhe simpatomimetik. Toksiciteti i kokainës i referohet ngjarjeve të
padëshiruara që ndodhin në mjedisin e përdorimit të kokainës. Këto ngjarje, të cilat mund të ndodhin të kombinuara ose të
izoluara, përfshijnë hiperterminë, rabdomiolizën, disritminë, isheminë, hemorragjinë intrakraniale, agjitacionin, psikozën
dhe krizat.
REFERENCAT

 https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/drug-toxicity

 https://www.verywellhealth.com/drug-induced-liver-disease-1943023

 https://www.verywellmind.com/toxicity-meaning-and-signs-and-symptoms-1067226#:~:text=Drug%20toxicity%20can%
20occur%20as,adverse%20drug%20reaction%20(ADR)
 https://scholar.google.com/scholar?q=drug+toxicity+pubmed&hl=en&as_sdt=0&as_vis=1&oi=scholart

 https://bestpractice.bmj.com/topics/en-us/340#:~:text=Cocaine%20toxicity%20refers%20to%20adverse,agitation%2C%2
0psychosis%2C%20and%20seizures
.