napamimintog,pagpintog, opaglobo[1]) ang pagtaas sa pangkalahatang antas ng mgapresyong mgakalakal(goods) at mga serbisyo sa isangekonomiyasa loob ng periodo ng panahon. Kung ang pangkalahatang antas ng presyo ay tumataas, ang bawat unit ngsalapiay makakabili ng mas kaunting mga kalakal(gaya ng mga produkto) at mga serbisyo. Dahil dito, ang inplasyon ay isa ring repleksiyon ng pagguho ng kakayahang pagbili ngperana isang kawalan ngrealsa halaga sa panloob na kasangkapan ng pagpapalit at unit ng kahalagan sa ekonomiya. Ang pangunahing sukatan ng inplasyon angantas ng inplasyonna taunangpersentaheng pagbabago sa pangkalahatangindeks ng presyo(na normal na indeks ng presyo ng mamimili) sa paglipas ng panahon. Ang inplasyon ay salamin ng pagtaas ng mga presyo sa pamilihan na nagiging dahilan upang harapin ng pamahalaan ang suliranin na nagbunsod sa mataas na presyo. Sa madaling salita, ito ang pagtaas ng halaga ng bilihin na dinudulot ng dami ng nakakalat na pera. [1]
DAHILAN NG IMPLASYON
DEMAND PULL
Ito ay nagaganap kapag ang pagnanais ng
bawat sektor ng ekonomiya, sambahayan, kompanya o pamahalaan na makabili ng produkto at serbisyo na mas marami sa isusuplay o ipoprodyus ng pamilihan. Ito ang kalagayan na mas labis ang aggregate demand kaysa aggregate supply.
COST PUSH
Ang pagtaas ng presyo ng mga gastusing
pamproduksiyon ang siyang sanhi ng pagtaas ng presyo ng bilihin. Ang mga sahod ng manggagawa, pagbili ng mga hilaw na materyales at makinarya at paghahangad ng malaking tubo ang pangunahing dahilan ng pagtaas ng presyo ng bilihin.
STRUCTURAL INFLATION
Kawalan ng kakayahan ng ilang sektor na
malayon ang anumang pagbabago sa lebel at dami ng kabuuang demand ng ekonomiya. Pagtutunggalian ng mga pangkat sa lipunan upang makakuha ng malaking bahagi sa kabuuang kita ng bansa at tunggalian ng wage earners at profit earners.
IBA'T IBANG URI
NG PRICE INDEX
GNP DEFLATOR O GNP IMPLECIT
PRICE INDEX
Ito ang price index na ginagamit upang
pababain ang current GNP sa constant GNP. Ang GNP deflator naman ay ginagamit upang alamin ang halaga ng GNP batay sa nakaraang taon. Pormula: GNP at constant prices= GNP at current prices deflator
WHOLE SALE PRICE INDEX
RETAIL PRICE INDEX
Nagpapakita at sukatan ng pagbabagong
presyo ng final goods,intermediate goods at crude materials sa bilihang whole sale at retail.
CONSUMER PRICE INDEX(CPI)
Ito ang mas kilalang panukat ng implasyon.
Ito ay pagsukat ng average na pagbabago ng presyo ng produkto o bilihing pangkaraniwang kinukonsumo ng mamimili.