SIMBOLET DHE FORMULAT

KIMIKE

E PUNOI: BAJRAMA ÇEKAN

KLASA:X-9
LËNDA:KIMI
PROFESORI:M.ELEZKURTAJ
 Simbolet (shenjat) kimike

 Në fund të shekullit XVIII ishin të nojhura

shumë elemente kimike.
 Emërtimi i tyre është bërë në mënyra të
ndryshme, varësisht nga shkenctarët që i
kanë zbuluar.
 Daltoni i ka shënuar elementet kimike me
shenja të ndryshme.
 Për shembull oksigjenin e ka shënuar me
një rreth,hidrogjenin e ka shënuar me një
rreth dhe me një pikë në qendëe.
John Dalton
(1766-1844)
 Për të shënuar elementet kimike përdoren
simbolet ose shenjat kimike,si shkronja përkatëse
të “alfabetit të kimisë”.
 Simbolet bashkëkohore të elementeve i ka dhënë
Berceliusi .Ai ka propozuar që për simbol të
përdoret shkronja e parë e merit të elementit ne
gjuhën latine.
 Pra,simbolet kimike janë përcaktuar ne bazë te
emrave të elementeve në gjuhën latine.
 Në qoftë se emrat e dy ose me shumë elementeve
në gjuhën latine fillojnë me shkronja të njëjtë,
atëherë ,perveq shkronjës së parë merret edhe
ndonjë shkronjë tjetër.
Jacob Berzelius
(1779-1848)
 Formulat Kimike
 Me simbole kimike paraqitet vetëm lloji i elementit.
Për shembull, simboli O paraqet llojin e elementit
(oksigjenin), kurse O2 tregon se molekula e
oksigjenit përbëhet prej dy atomeve.
 Formulat kimike paraqesin përbërjen cilësore dhe
dhe sasiore të komponimeve.
 Formulat kimike ndërtohen duke përdorur simbolet,
indeksat dhe koeficientët. Indeksi shënohet në të
djathtë të simbolit dhe tregon numrin e atomeve në
molekulë,ndërsa koeficienti shënohet përpara dhe
vlen për të gjitha atomet që shënohen pas tij.
 Për të paraqitur përbërjen e komponimeve
përdoren lloje të ndryshme të formulave
kimike ,siq janë:formulat empirike ,formulat
molekulate dhe formulat strukturore.
 Formulat empirike-tregojnë raportin më të
thjeshtë të atomeve të elementeve në
molekulë. Formula HO është formula empirike
e cila tregon se raporti i atomeve të hidrogjenit
dhe të oksigjenit në molekulë është 1:1.
 Fotmulat molekulate-tregojnë numrin e
vërtetë të atomeve të qdo elementi në
molekulë.P.sh., H2O tregon se molekula e ujit
përbëhet prej dy atomeve të hidrogjenit dhe
një atom të oksigjenit.
 Formulat strukturore- përmbajnë të dhëna
më të plota pëe komponimet.Ato,perveq
numrit të atomeve në molekulë,tregojnë
mënyrën e lidhjeve të atomeve midis vete.
 DISA FORMULA
 literatura

 Materiali i përdorur u shfrytëzua nga:

 Wikipedia
 Kimia10