SEJARAH SABAH DAN SARAWAK, 1941-1963

SJHK3113
Disediakan oleh:
Pensyarah:
Chin Xiao Hui En. Badurhisham bin Md
Zain
Lee Kuah Chin Unit Sejarah
Mangayarkarasi A/P M. Shanmugam Ambilan Jun 2015
MEMBANDING BEZAKAN
DARI SEGI MATLAMAT
PENUBUHAN DAN
KEPIMPINAN ANTARA PARTI
UNKO DAN USNO DI SABAH
 Pertubuhan
Kebangsaan
Kadazan Bersatu
(UNKO)

Pertubuhan
Kebangsaan Sab
ah Bersatu
(USNO)
PERSAMAAN MATLAMAT
PENUBUHAN ANTARA UNKO
DAN USNO
Menggesa
Memperjuang penjajah
Akhirnya
kan hak dan British tidak
kedua-dua Menggangota
kepentingan mengabaikan
parti i Perikatan
bagi bumiputera
menyokong Sabah 1963-
masyarakat Sabah
Gagasan 1976
tertentu di khususnya
Malaysia
Sabah. masyarakat
mereka.
Perbezaan Matlamat
Penubuhan Antara
UNKO dan USNO
MATLAMAT UTAMA UNKO
UNKO
DAN USNO
Menyatupadukan
dan mengeratkan
perhubungan Menyatupadukan
dalam kalangan seluruh rakyat
masyarakat beragama Islam
Kadazandusun serta
memperjuangkan
hak semua
penduduk

USNO
bumiputera Sabah
 UNKO USNO

Memperjuangkan kepentingan Lebih mengutamakan

penganut Kristian. bumiputera Islam.

Bertujuan memaju dan Bertujuan membina kekuatan

memperluaskan penggunaan politik, ekonomi, sosial dan
bahasa, budaya dan pelajaran masyarakat Islam di
pendidikan orang Sabah.
Kadazandusun.
 UNKO membincangkan pelbagai
isu dan kesan-kesannya bila
bergabung dalam gagasan
Malaysia, di mana Sabah USNO sejak awal lagi menyokong
mahukan kemerdekaan melalui gagasan Malaysia kerana ia dapat
British dan bukannya menyertai menjamin perkembangan ekonomi
gabungan Malaysia dan kestabilan politik Sabah.

Pada awalnya menentang

gagasan Malaysia. Sejak awalnya
menyokong gagasan
Malaysia.
 UNKO USNO
Membolehkan masyarakat Kadazandusun Merealisasikan kemasukan Sabah dalam
menyuarakan tuntutan berkaitan dengan gagasan Malaysia.
perkara-perkara penting kepada
pemerintah penjajah British.

Keahliannya terbuka kepada orang Membuka keanggotaannya kepada semua

Kadazandusun sahaja. masyarakat bumiputera Sabah .

Beranggapan penggabungan Sabah dalam Berpendapat persekutuan Malaysia yang

Malaysia akan membawa kepada orang bakal dibentuk itu akan dapat
Melayu dan bumiputera Islam ke atas memperjuangkan kepentingan hak
bumiputera Sabah. peribumi terutama peribumi Islam.
 Persamaan
Kepimpinan Antara
UNKO dan USNO
• Menjelang pembentukan Persekutuan Malaysia, kedua parti ini
bekerjasama dan bersatu.
• Hal ini demikian kerana dasar perjuangan USNO yang
menyebabkan timbulnya kontroversi dan pertentangan hebat
dengan parti UNKO pimpinan Donald Stephen.
UNKO USNO
Diketuai oleh Diketuai oleh Tun
Donald Stephens Dato’ Mustapha
(kemudian dikenali Dato’ Harun
sebagai Tun Fuad Timbalannya ialah
Stephens) Allahyarham Datuk
Timbalannya Hj. Abu Bakar
ialah Datuk G.S. Titingan
Sundang. Datuk Hj.Zakaria
Gunn, Datuk Ahmad
Datuk Peter
Mahmud, Hj.Yusuf
Mojuntin dan ketua-
Shamsuddin,
ketua masyarakat
Parman bin Hassan
dari Penampang,
Raji, Datuk Hj.
Papar dan beberapa
Ariffin, Datuk Abd.
kawasan Pantai
Malik Jangkat, Datuk
Barat Sabah.
Othman Hj.Sidik,
 Pembentukan persekutuan
Malaysia pada 16 September
UNKO 1963 menjadikan Donald
Stephens sebagai Ketua Menteri
pertama.

Tun Datu Mustapha pernah

memegang jawatan sebagai
Ketua Anak Negeri Gred Satu
USNO (OKK) Di lantik menjadi ahli Majlis
Perundangan Sabah pada tahun
1955.
 UNKO

 Para pemimpin UNKO dan Pasok Momogun telah memberikan sumbangan penting dalam
dokumen Memorandum 20 Perkara yang menyentuh keprihatinan golongan minoriti mengenai
hak dan kedudukan mereka sebagai Bumiputera dalam negara baru yang dipanggil
Persekutuan Malaysia.
 Masyarakat Kadazandusun terus mengalami pergolakan kerana kedua-dua parti politik,
UNKO dan Pasok Momogun masih tidak sehaluan. UNKO ditubuhkan untuk menyatukan
masyarakat Kadazandusun, memperjuangkan satu matlamat bersama dalam politik, ekonomi
dan sosial di samping menggesa Kerajaan British agar tidak mengabaikan hak-hak
Bumiputera.
 Keahlian UNKO pada awalnya dikhususkan kepada orang-orang Kadazandusun kerana
pengasasnya percaya bahawa masyarakat ini yang dianggarkan 168,367, iaitu 32% daripada
penduduk Sabah pada tahun 1960 sudah cukup untuk UNKO kukuh berdiri.
 UNKO
 Kedudukan UNKO tergugat dengan kemunculan parti
United Sabah National Organization (USNO) yang
membuka keanggotaan kepada semua golongan
Bumiputera samada Islam atau bukan Islam.

 Ini telah menarik perhatian ramai orang Dusun untuk

menyokong USNO kerana mereka tidak setuju dengan
penggunaan istilah “Kadazan” yang diperjuangkan UNKO.

 Di samping itu, mereka juga khuatir tentang kedudukan

mereka kerana kurang maju dari segi pendidikan dan
ekonomi menyebabkan mereka dengan lebih muda
didominasi oleh Kadazan Penampang yang lebih
 UNKO
 Penubuhan parti Pasok Momogun pula disokong oleh masyarakat Cina yang
kurang senang dengan cadangan Projek Malaysia kerana UNKO telah
mengambil pendirian untuk menyokong pembentukan negara Malaysia.

 Pasok Momogun membantah dengan alasan Sabah perlu mendapat

kemerdekaan terlebih dahulu sebelum memikirkan samada menyertai
Persekutuan Malaysia.

 Peter Chin, seorang ahli perniagaan dari Jesselton (kini Kota Kinabalu) telah
berjaya memujuk pemimpin-pemimpin Kwijau tiga bersaudara, iaitu Datuk
G.S. Sundang, O.K.K. Sedomon dan Jaimi untuk membentuk parti Pasok
Momogun.

 Parti ini membuka keahliannya kepada semua kaum dan bersikap anti-
Malaya. Pasok Momogun mendapat bantuan kewangan daripada saudagar-
 UNKO
 Prosesperundingan membentuk Persekutuan Malaysia telah melalui
berbagai peristiwa pahit dan manis.

 Namun demikian, cadangan Tunku itu diterima setelah proses perundingan

yang memakan masa selama 28 bulan, iaitu dari bulan Mei 1961 hinggalah
ke bulan September 1963.

 Akhirnya pada 31 Ogos 1963, Borneo Utara telah diberi status yang
membolehkannya memerintah secara sendirian.

 Peristiwabersejarah ini merupakan 16 hari sebelum Borneo Utara

mendapatkan kemerdekaannya sepenuhnya dalam negara Malaysia, iaitu
pada 16 September 1963.

 Masyarakat Kadazandusun pada masa itu telah diberi satu penghormatan

 USNO
 Kesan negatif yang berlaku kepada rakyat Sabah bumiputera
Sabah ketika itu, khususnya mereka yang tidak termasuk
dalam skop perjuangan UNKO telah menimbulkan rasa
kebimbangan di kalangan penduduk bumiputera Islam di
Sabah.

 Oleh itu, bumiputera Islam telah menubuhkan parti politik

mereka sendiri iaitu United Sabah National Organization-USNO
 USNO
 Parti USNO secara rasminya dilancarkan di Kudat oleh Tun
Datu Mustapha pada 23hb. Disember 1961.

 Di samping Tun Datu Mustapha yang menyedari betapa

penting dan wajarnya parti USNO ini ditubuhkan bagi
kepentingan suatu komuniti tertentu, beberapa pemimpin lain
yang secara aktif giat dalam pelbagai persatuan dan kegiatan
agama Islam bagi penubuhan USNO.

 "Persatuan Islam Putatan". Orang-orang ini bekerjasama

penuh dengan presiden USNO kerana pengaruhnya yang
begitu kuat sejak tahun 1950an di kalangan aktivis agama
Islam.
 USNO
 Tun Datu Mustapha pernah memegang jawatan sebagai Ketua

Anak Negeri Gred Satu (OKK) Di lantik menjadi ahli Majlis

Perundangan Sabah pada tahun 1955.

 Datu Harun Datu Nasaruddin Bapanya berbangsa Suluk dan

ibunya adalah Bajau Bannaran. Dia mendapat pendidikan di

SRK St James, Kudat.

 Seterusnya, mengikuti kursus pertanian Lembaga Kemajuan

Industri Luar Bandar (RIDA) pada tahun 1951 hingga 1952 di

Serdang, Selangor.
 USNO
 Pada tahun 1959, beliau menyertai kursus Bahasa Inggeris
dan Politik di England

 USNO sejak awal lagi menyokong gagasan Malaysia kerana ia

dapat menjamin perkembangan ekonomi dan kestabilan politik
Sabah.

 USNO menggariskan agenda perjuangannya iaitu "Bersatu,

Bersedia, Berkhidmat" kearah mencapai kemerdekaan melalui
Malaysia.
 USNO
 Tun Datu Mustapha adalah pemimpin pertama Sabah yang
menyokong agama Islam di jadikan agama rasmi Sabah dan
begitu juga Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi.

 Dasar perjuangan USNO inilah yang menyebabkan timbulnya

kontroversi dan pertentangan hebat dengan parti UNKO
pimpinan Donald Stephen.

 Namun menjelang pembentukan Persekutuan Malaysia, kedua

parti ini bekerjasama dan bersatu.
 En.
Badurhisham
bin Md Zain
Rakan-rakan
sekumpulan
dan kelas
Ibubapa dan
ahli keluarga

PENGHARGAAN
 RUJUKAN
Mohd Sarim Hj. Mustajab. 2003. Sabah Dalam Konteks Pembinaan Nasion Malaysia. Ismail Yusoff. 2004.

Politik dan Agama Di Sabah. Universiti Kebangsaan Malaysia. Bangi. Hlm. 83.

Diakses pada 25 Mac 2018, daripada http

://studentsrepo.um.edu.my/5380/2/POLITIK_ISLAM_DI_SABAH_
_ISI_BAB.doc_MAC_2013.pdf

Diakses pada 25 Mac 2018 http://www.ums.edu.my/fksw/images/files/BIL

SEKIAN TERIMA KASIH