Aktibiti 1

Basahin ang akdang

“Pandesal”
Talasalitaan
Trigo -
Aktibiti 2
1 2 3 4 5
Filipino 7

PONEMANG
SEGMENTAL at
SUPRASEGMENTAL
Pansinin mo ang tatlong huling
salita:
• binaklas
• saliw
• sayaw
Subukang alisin ang huling tunog ng mga
sumusunod na salita

1. saliw - alisin ang /w/ = sali

2. sayaw – alisin ang /w/ = saya
3. saliw – alisin ang /s/ = aliw
4. sayaw – alisin ang /s/ = ayaw
 Ponema
-ang tawag sa pinakamaliit na yunit ng makahulugang
tunog.
- Ang wikang Filipino ay may dalawampu’t isang (21)
ponema.
ponemang patinig: /a, e, i, o, u/.
ponemang katinig: p, t, k, b, d, g, m, n, ŋ, h, l, r, s, w, y
at (?)o impit na tunog sa dulo ng
salita.
May dalawang uri ng ponema:
• segmental ang tawag sa mga makahulugang tunog
na bumubuo sa mga salita
• suprasegmental
• segmental ang tawag sa mga makahulugang
tunog na bumubuo sa mga salita

Hal.
bala ( bullet) - / bala’ / - 5 ponema
bata (threat) - /batah/ - 5 ponema
laban ( fight )- /laban/- 5 ponema
Ponemang suprasegmental.
Apat ang ponemang suprasegmental sa
Filipino:
• tono – taas-baba ng bigkas sa pantig ng isang
salita
• haba – haba ng bigkas sa patinig ng isang
pantig
• diin – lakas ng bigkas ng pantig
• antala – saglit na pagtigil sa pagsasalita
Tono – taas-baba ng bigkas sa pantig ng isang
salita.

1. Kahapon?
2. Kahapon.
Haba - Ito ay haba ng pagbigkas sa patinig ng
pantig. Ang tuldok (.) pagkatapos ng patinig ay
nangangahulugan ng pagpapahaba ng patinig na sinusundan nito.)

1. /bu.hay/ (life) at /buháy/ (alive)

2. /sa.ya/ (skirt) at /sayá/ (joy)
3. /sa.kit/ (suffering) at /sakít/ (illness)
4. /ba.ka/ (cow) at /baká/ (maybe)
5. /magsa.sa.ka/ (will farm) at /magsasaká/ (farmer)
6. /kasa.ma/ (companion) at /kasamá/ (tenant)

Diin. Ito ang lakas ng bigkas sa pantig ng isang salita. Ang malalaking
titik ay nangangahulugang pagbibigay diin sa pagbigkas pantig ng
isang salita.
Diin. Ito ang lakas ng bigkas sa pantig ng isang
salita. Ang malalaking titik ay
nangangahulugang pagbibigay diin sa
pagbigkas pantig ng isang salita.

buHAY
saYA
Antala. Ito ang sandaling pagtigil sa pagsasalita.
Nakapagpapabago ng kahulugan ang antala.
magkakalituhan kayo ng kausap mo kapag
hindi mo nagamit nang wasto ang antala sa iyong
pagsasalita.
1.Tinanong ng hukom ang nasasakdal:
Hukom: Ikaw ba ang pumatay?
Nasasakdal: Hindi, ako!

2)
Namasyal sina Juan, Carlo, Pat at Percy.
Namasyal sina Juan Carlo, Pat at Percy.
 Pagsasanay :Transkripeyong ponema sa HABA.
Halimbawa:
Saya ( skirt) - __/sa.ya/_____
( joy ) - _/saya/______

tubo ( pipe) 1. ____________

( interest) 2.____________

paso ( burn) 3._____________

( pot) 4._____________

Kaibigan ( lover ) 5.___________

( friend) 6. ____________

Bukas, lilipad ang mga astronaut.

Bukas lilipad ang mga astronaut.
 Pagsasanay :Transkripeyong ponema sa HABA.
Halimbawa:
Saya ( skirt) - __/sa.ya/_____
( joy ) - _/saya/______

tubo ( pipe) 1. ____/tu.bo/________

( interest) 2._____/tubo/_______

paso ( burn) 3.____/pa.so/_______

( pot) 4.___/paso/__________

Kaibigan ( lover ) 5._____/ka.ibigan/______

( friend) 6. ____/kaibi.gan/________

Bukas, lilipad ang mga astronaut.

-kinabukasan lilipad ang mga astronaut.
Bukas lilipad ang mga astronaut.
- Bukas na lilipad ang mga astronaut.
sagot
Ebalwasyon
Kopyahin at sagutin sa inyong
sagutang papel. ½ cw
1. Ano ang kahulugan ng ponema?Bakit ito
makahulugan?
2. Ilan ang kabuuang bilang ng ponema sa
wikang Filipino?
3. Ano-ano ang ponemang suprasegmental?
4. Bakit mahalagang pag-aralan ang ponemang
segmental at suprasegmental?
Susing-sagot
1. Ito ang pinakamaliit na yunit ng makahulugang tunog.
Ito ay makahulugan dahil kapag pinalitan ito o inalis
ay maaaring magdulot ng pagbabago sa kahulugan ng
isang salita.
2. 21 ang kabuuang bilang ng ponema sa wikang
Filipino.
3. Ang apat na ponemang suprasegmental ay
tono,haba,diin at antala
4. Mahalagang pag-aaral ang ponemang segmental at
suprasegmental dahil ito ay may kinalaman sa
wastong paraan ng pagbigkas ng mga salita na
maaaring makaapekto sa kahulugan ng salita. Ito
dapat na pag-aralan upang maunawaan ang mga
wastong paraan ng pagbigkas ng mga salita at upang
maiwasan ang kalituhan sa pagpapahayag.