Bursa Teknik Üniversitesi

BİYOPOLİMERLER
DOVRAN NURYAGDYYEV
KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
BİYOTEKNOLOJİ DERSİ SUNUMU
İçindekiler

13.03.2019 1
 Polimerizasyon

monomerler Polimer

Polimer: monomer denilen görece küçük moleküllerin birbirlerine

tekrarlar halinde eklenmesiyle oluşan çok uzun zincirli moleküllerdir.

HTTP://WWW.YİLDİZ.EDU.TR/~AKDOGAN/LESSONS/PLASTİKMALZEME/POLİMERLER 13.03.2019 2
HTTPS://MUHENDİSHANE.ORG/KUTUPHANE/TEMEL-MALZEME-BİLGİSİ/POLİMER-MOLEKULLERİNDEKİ-YAPİSAL-FARKLİLİKLAR/ 13.03.2019 3
 BİYOPOLİMERLER
Biyopolimerler: Doğadaki canlı organizmalar tarafından üretilen polimerlerdir.
Selüloz, nişasta, kitin, proteinler, peptidler, DNA ve RNA biyopolimerlere örnek
olarak gösterilebilir. Sayılan bu biyopolimerler sırasıyla şeker, amino asit ve
nükleotid adı verilen monomerlerden oluşmaktadır.

HTTPS://PLASTİKCİYİZ.WORDPRESS.COM/TAG/BİYOPOLİMER/ 13.03.2019 4
 Ayrıca bu polimerler genellikle enzim katalizörlüğünde ve aktive edilmiş
monomerlerin zincir büyüme polimerizasyonu ile sentezlenmektedir.

HTTPS://TR.SCRİBD.COM/PRESENTATİON/89543129/BİYOPOLİMER-VE-SENTETİK-
13.03.2019 5
POLİMERLER?DOC_İD=89543129&DOWNLOAD=TRUE&ORDER=460511635
 Biyopolimerler; plastiklerin hızlı gelişim sınıfıdır.

Yenilenebilir kaynaklardan elde edilen astarları ve takviyeleri içerir.

Biyo – astarlar genellikle plastiklerin üretiminde akaryakıta olan bağımlılığı azaltarak tipik polimerlerin
petrol içeriğini azaltmak için kullanılır.

Bazı biyo-astarlar kimyasal etkileşim aracılığıyla ürün performansını geliştirebilir.

Biyo – takviyeler ürün performansını arttırırken petrol içeriğini azaltmak için ve cam lifi gibi daha pahalı
takviye maddelerin yerini almak için kullanılır.

Biyo – kütle astar ve takviyeler hassastır, kesme ve ısıya maruz kalmanın en aza indirgendiği durumda
işlenmelidir.

HTTPS://PLASTIKCIYIZ.WORDPRESS.COM/TAG/BIYOPOLIMER/ 13.03.2019 6
 Tanımlar

Biyouyumluluk: Kullanılan malzemenin, uygulama esnasında ev sahibi sisteme,

uygun cevap verebilme kabiliyetidir.
Biyobozunma: Biyomalzemenin biyolojik ortam içerisinde; su, enzimler veya
metabolik aktivite ile toksik ürünler vermeden parçalanmasıdır.
Biyobozunur Polimerler: Vücutta hidroliz veya enzimler yardımıyla bozunarak,
metabolik yollarla atılan ya da kullanılabilen malzemelerdir.

HTTPS://TR.SCRİBD.COM/PRESENTATİON/89795197/B%C4%B0YOMALZEME-DERSİ-POLİMERİK-MALZEMELER-SUNUMU 13.03.2019 7
Biyopolimerlerin özellikleri üretildikleri hammaddelerin cinsine
bağlı olduğu kadar, üretildikleri ortamların fizyolojik
koşullarında yapılacak olan kimyasal modifikasyonlardan da
etkilenmektedir.
Bu etkileşimler, biyopolimerlerin bazı belirgin özellikleri (nem,
su dirençliliği, saydamlık, yüksek ısıya karşı dirençlilik gibi)
yönünden oldukça belirleyici olabilmektedirler.

HTTPS://TR.SCRİBD.COM/PRESENTATİON/89543129/BİYOPOLİMER-VE-SENTETİK-
13.03.2019 8
POLİMERLER?DOC_İD=89543129&DOWNLOAD=TRUE&ORDER=460511635
 Kullanım Alanları
• Destek doku, sargı bezleri
• Yapay organ ve doku
• Ameliyat ipliği ve eldiven yapımı
• Paket filmleri
• Mutfak kapları
• Bitki sulama boruları
• Karton kutuların iç yüzey kaplamaları
• Şampuan ve meşrubat şişeleri yapımı
• İlaç salınım sistemleri
• Diş implantlarının yüzey kaplaması
HTTPS://TR.SCRİBD.COM/PRESENTATİON/89543129/BİYOPOLİMER-VE-SENTETİK-
13.03.2019 9
POLİMERLER?DOC_İD=89543129&DOWNLOAD=TRUE&ORDER=460511635
 HDPE

HTTPS://TR.SCRİBD.COM/PRESENTATİON/89543129/BİYOPOLİMER-VE-SENTETİK-
POLİMERLER?DOC_İD=89543129&DOWNLOAD=TRUE&ORDER=460511635 13.03.2019 10
 Biyopolimerler

Doğal Sentetik

Biyokütle ve Mikroorganizma Biyoteknoloji

Tarımsal Kaynkalı Ürünü
Kaynaklı Polimerleri
11
 Mikroorganizma
Kaynaklı

Polihidroksialkanoat
(PHA)

Polihidroksibütirat Polihidroksibütirat- Poli-3-

(PHB) ko-valerat (PHBV) hidroksibütirat
(P3HB)
12
 Biyoplastik ve Genel özellikleri
Biyoplastik dendiğinde biyolojik olarak yenilenebilir
enerji kaynaklarıyla canlı hücreler tarafından üretilen
termoplastik özelliğe sahip polimer yapıları akla
gelmektedir. İki şekilde kullanılmaktadırlar ya direkt
petrol kökenli plastiklerin yerine kullanılmaktadırlar
ya da petrol kökenli plastiklerle karışımları
hazırlanarak kullanılmaktadır. Biyoplastikler içinde,
ışık aracılığıyla parçalanabilen biyoplastikler,
bakteriler tarafından parçalanan biyoplastikler,
deponi alanlarında gün ışığı ve oksijenin eksik olması
nedeniyle parçalanan biyoplastikler, zayıf plastik
özelliğindeki biyoplastikler olmak üzere hasara
uğrayan biyoplastikler vardır.

HTTPS://TR.SCRİBD.COM/PRESENTATİON/245698128/BİOPOLYMERS 13.03.2019 13
 Biyoplastik ve Genel özellikleri
Ancak poliester kökenli biyoplastikler yani
polihidroksialkanoat olarak yukarıda saydığımız
diğer biyoplastiklere göre nemden, oksijenden,
UV’den etkilenmemeleri nedeniyle ve ancak
toprakta uygun koşulları bulduğunda
parçalanmanları nedeniyle oldukça avantajlıdır.

HTTPS://TR.SCRİBD.COM/PRESENTATİON/245698128/BİOPOLYMERS 13.03.2019 14
15
 Polihidroksialkanoat (PHA)

Polihidroksialkanoatlar (PHA) doğada bakterilerin şeker ve yağ

moleküllerinin fermentasyonunu gerçekleştirerek ürettikleri lineer
polyesterlerdir. Bakteriler tarafından karbon ve enerji
depolamak amacıyla üretilirler. Bu polimerler biyobozunur
özelliktedir ve genellikle farklı biyoplastik türlerinin
üretilmesinde kullanılırlar. Biyoplastiklerin poliester yapısına
sahip polimerleri olan polihidroksialkanoatlar (PHA’lar) doğada
tamamen (%100) parçalanabilen bir polimer sınıfıdır
HTTP://ACİKERİSİM.EGE.EDU.TR:8081/JSPUİ/BİTSTREAM/11454/3578/1/EBRUTEKİN2008.PDF 13.03.2019 16
 1926 yılında Lemoigne, Bacillus megaterium bakterisinde PHA varlığını ilk defa
keşfetmiştir. Aşırı karbon kaynağının varlığında besinlerin sınırlı olduğu ve
indirgeyici gücün kötüye gittiği koşullarda pek çok bakteri karbon ve enerji
kaynağı olarak PHA sentezleyip akümüle etmektedir. Sınırlı besin kaynağı
yeniden sağlandığı anda karbon ve enerji kaynağı olan bu granüller hücre içi
depolimerazlar tarafından metabolize edilerek kullanılmaktadır.

HTTP://ACİKERİSİM.EGE.EDU.TR:8081/JSPUİ/BİTSTREAM/11454/3578/1/EBRUTEKİN2008.PDF 13.03.2019 17
PHA biyosentezi ile ilgili bugüne kadar 4 farklı yol izi açıklanmıştır. Alcaligenes
eutrophus bakterisinde polihidroksibütirat (PHB) tam olarak açıklanan PHA
olarak, asetil CoA’dan üç enzimin birbirini takip eden aktivitesi sonucu
sentezlenmektedir.

HTTP://ACİKERİSİM.EGE.EDU.TR:8081/JSPUİ/BİTSTREAM/11454/3578/1/EBRUTEKİN2008.PDF 13.03.2019 18
İlk enzim 3-ketotiyolaz iki asetilCoA kısmının kondenzasyonunu gerçekleştirerek
geriye dönüşümlü bir şekilde asetoasetil-koenzimA oluşumunu teşvik eder.
Ardından asetoasetilCoA redüktaz enzimi asetoasetilCoA’yı R-3-hidroksibütiril -
CoA’ya indirger. PHA sentaz ise R-3-hidroksibütiril-CoA’yı ekleyerek
polimerizasyonla PHB’yi oluşturur. A. eutrophus ‘u glikoz gibi karbon kaynağının
aşırı miktarda bulunduğu ancak esansiyel bir besini (azotu ya da fosforu) sınırlı
oranda içeren ortamda inkübe edilince kuru ağırlığının %80’nine kadar PHB
akümüle ettiği saptanmıştır

HTTP://ACİKERİSİM.EGE.EDU.TR:8081/JSPUİ/BİTSTREAM/11454/3578/1/EBRUTEKİN2008.PDF 13.03.2019 19
PHA çoğu bakteri tarafından azot, fosfor, oksijen, magnezyum gibi
büyüme faktörlerinin sınırlı olduğu ancak karbon kaynağının bol
miktarda bulunduğu büyüme koşullarında hücre içerisinde sentezlenir
ve depo edilir. PHA’ların etkin bir şekilde üretimi için koşulların
geliştirilmesi halen devam eden bir prosestir. Bazı bakterilerin
örneğin; Alcaligenes eutrophus, Alcaligenes latus ve Azotobacter
vinelandii’nin mutant strainleri besin maddesinin sınırlı olduğu büyüme
koşullarında PHA akümüle ettiği bilinmektedir.
HTTP://WWW.MİKROBİYOLOJİ.ORG/PDF/702030901.PDF 13.03.2019 20
 PHA’nın endüstriyel çapta üretiminde kullanılacak mikroorganizmaların
seçiminde bazı faktörlere ihtiyaç duyulmaktadır. Bunlar; hücrenin ucuz karbon
kaynaklarını kullanma kapasitesi, büyüme hızı, polimer sentez hızı, polimer
akümülasyonunun substrata bağlı maksimum miktarıdır. Bazı araştırıcılar farklı
karbon kaynakları üzerinde üretilen PHA ürününün miktarını tahmin eden
denklemler geliştirmişlerdir. Tüm maliyeti azaltmak için, PHA’yı yüksek
üretkenlikle ve yüksek üründe üretmek önemlidir. Kesikli ve sürekli kültürler gibi
bazı metodlar üretkenliğin arttırılması için uygulanmıştır (Ojumu and Solomon,
2004).

HTTP://WWW.MİKROBİYOLOJİ.ORG/PDF/702030901.PDF 13.03.2019 21
 PHA oluşumuna neden olan bazı sınırlayıcı besin maddeleri:
• Amonyum – Alcaligenes eutrophus
• Karbon – Spirillum, Hypomicrobium „
• Demir , Mg – Pseudomonas
• Mn, O2 – Azospirillum, Rhodobacter
• PO4 – Rhodospirillum, Rhodobacter
• Potasyum Sülfat – Bacillus, Rhodospirillum, Rhodobacter
• Şeker ya da nişastanın eklenmesi
• Fosfat açlığı ve nişasta fazlalığı-Haloferax mediterranei ATCC 33500

HTTP://ACİKERİSİM.EGE.EDU.TR:8081/JSPUİ/BİTSTREAM/11454/3578/1/EBRUTEKİN2008.PDF 13.03.2019 22
PHA elde edilmesinde uygulanan farklı stratejiler

23
 Poli-β-Hidroksibütirat (PHB)

PHB (Polibetahidroksibütirat) doğada en yaygın olarak

bulunan Polihidroksialkanoat (PHA) çeşididir. Pek çok bakteri
tarafından hücresel büyümeyi sınırlandıran oksijen, fosfor,
azot, kükürt gibi temel besin maddelerinin yokluğunda yani
açlık anında ve aşırı karbon kaynağının varlığında karbon
ve enerji kaynağı olarak üretilmekte ve depo edilmektedir

HTTP://WWW.MİKROBİYOLOJİ.ORG/PDF/702030901.PDF 13.03.2019 24
 Bir polihidroksialkananoat olan poli-3-
hidroksibutiratın (P3HB) yapısı

P3HB, PHV ve bunların kopolimerleri PHBV’ nin kimyasal yapıları

HTTP://WWW.MİKROBİYOLOJİ.ORG/PDF/702030901.PDF 13.03.2019 25
İlk kez, Lemoigne tarafından, 1920'li yıllarda, topraktan izole edilen
Bacillus megaterium bakterisinde bilinmeyen bir materyalin parçalanması
sonucu rastlanılan 3-hidroksi bütirik asit, poli-3-hidroksibütirat
homopolyesteri (PHB) olarak tanımlamıştır. Sonraki 30 yılda PHB
polimerine olan ilgi giderek artmış ve 1958 yılında Macrae ve Wilkinson
Bacillus hücresi içinde PHB sentezi ve parçalanmasını yönlendiren hücre içi
şartları ve mekanizmasını araştırmışlardır. PHB ile ilgili araştırmalarla,
termoplastik ve elastomerik bir materyal olduğu anlaşılan polimer,
patentli ürünlere dönüşmüştür.

HTTP://WWW.MİKROBİYOLOJİ.ORG/PDF/702050501.PDF 13.03.2019 26
 Biyoparçalanabilir, termoplastik bir materyal
olan PHB'ın, petrol türevli plastiklerin yerini
almak için ticari olarak üretimi çalışmaları,
1960'lı yıllarda başlamış, ancak ilk endüstriyel
üretimi 1970'li yıllarda gerçekleşmiştir. Üretilen
ilk ticari ürün BIOPOL adıyla patentlenmiştir.

HTTP://ACİKERİSİM.EGE.EDU.TR:8081/JSPUİ/BİTSTREAM/11454/3578/1/EBRUTEKİN2008.PDF 13.03.2019 27
Polimerin biyosentezi, monomerlerin oluşumu ve birleştirilmesi gibi, iki enzimatik
aşama gerektirir. Üretim seviyesi, zincir uzunluğu ve oluşan kopolimerlerin
kompozisyonu, bu enzimlerin performansına bağlıdır. Hücre içinde PHB
birikiminin artması için, yüksek NAD(P)H, yüksek asetil-CoA ve düşük serbest
CoA düzeyinin olması gerekmektedir. Bu şartların oluşumu, mikroorganizmalara
göre değişmekle beraber genelde nitrojen, potasyum, sülfür veya oksijenin
sınırlandırılması gibi büyümeyi sınırlandırıcı etkenlere bağlıdır.

HTTP://WWW.MİKROBİYOLOJİ.ORG/PDF/702030901.PDF 13.03.2019 28
 En kapsamlı karakterize edilen polimer olan
PHB'ın biyosentezi, üç değişik enzim tarafından
katalize edilen, üç enzim reaksiyonundan
oluşmaktadır. İlk reaksiyon, iki Asetil-CoA
molekülünün, β-ketoaçil CoA tiolaz tarafından,
Asetoasetil CoA'ya dönüştürülmesini içermektedir.
İkinci reaksiyon, Asetoasetil CoA'nın NADPH bağlı
bir Asetoasetil CoA dehidrogenaz tarafından, R-
3 Hidroksibütiril CoA'ya indirgenmesidir. Son
olarak, R-3 Hidroksibütiril CoA monomerleri PHB
sentaz tarafından, PHB'a polimerize olmaktadır.

HTTP://WWW.MİKROBİYOLOJİ.ORG/PDF/702030901.PDF 13.03.2019 29
 PHB 'IN KULLANIM ALANLARI
PHB, kolay şekil alma ve parçalanabilme özellikleri nedeniyle
daha çok paketleme malzemesi olarak kullanılmaktadır.
Ancak, biyouyum yeteneklerinin de olması, implantasyon
maddesi olarak kullanımını da her geçen gün arttırmaktadır.
Özellikle PHB ve kopolymer poli-β-hidroksibütirat-co-
polihidroksivalerat P(HB-HV), gıda ve kozmetik alanındaki
paketleme maddeleri, tarım, kişisel temizlik araçları ve
biyomedikal ürünler gibi alanlarda çok geniş potansiyel
uygulamalara açıktır. PHB, lateks gibi kağıt örtüler, günlük
krem öncülleri üretimi ve gıdalardaki unun dağılımını sağlayan
ajanların yapımını sağlayabilirler. Biyouyumlu olan PHB
monomerleri insan vücudunda bulunan doğal metabolit olması
nedeniyle, polimer vücutta sadece çok hafif bir immünolojik
cevap oluşmasına neden olur. Bu özelliğinden dolayı PHB
insanlarda ilaçların kontrollü salınımı için test edilmiştir. Böyle
çalışmalarda ilaç, PHB den yapılmış bir hap içine sıkıştırılmış
ve ağız yoluyla hastalara verilmiştir. PHB'ın vücut içinde
biyolojik parçalanması yavaştır. İnsan vücudu PHB
depolimeraz enzimi içermez. Bu özelliğinden dolayı da PHB
cerrahi dikişler, protezler ve iğneler gibi cerrahi malzemelerin
yapımında kullanılmıştır.
HTTP://WWW.AMBALAJ.ORG.TR/FİLES/AMBALAJBULTENİİCERİK/DOSYA/OCAK-SUBAT-2009-DOSYA.PDF 10.03.2019 30
PHB, biyolojik parçalanabilirliği nedeniyle, bir kez
kullanılıp atılan eşyaların üretiminde büyük avantajlar
sağlar. PHB'ın en önemli özelliklerinden biri, toprak ve
insan vücudu vb. yerlerde, toksik ürünler meydana
getirmeksizin tamamen parçalanabiliyor olmasıdır. PHB'ın
aerobik ortamdaki parçalanma ürünleri karbondioksit ve
su; anaerobik ortamda parçalanma ürünü ise metandır.
PHB'ın parçalanma süresi bir kaç aydan (anaerobik), bir
kaç yıla (denizsuyu) kadar, katkı maddesi ile
ayarlanabilir. Parçalanmada nitrojen oksidi oluşmaması,
çevre korunmasında önemlidir. Parçalanan biyoplastik
bitkilerin gelişmesini olumlu yönde etkilemektedir. Polimerin
parçalanmasında, bakteri, mantar, ve yüksek
organizmalar biyolojik faktörler olarak; hidroliz ve
oksidasyon kimyasal faktörler olarak; güneş ışığı, ıslanma
ve mekanik aşınma ise fiziksel faktörler olarak etki
etmektedir.

HTTP://WWW.MİKROBİYOLOJİ.ORG/PDF/702030901.PDF 13.03.2019 31
PHB ve onun kopolimerleri bakteriler, funguslar ve algler gibi mikroorganizmalar tarafından
belirli çevre şartlarında, nispeten kısa bir peryot içerisinde tamamen C02 ve enerjiye
dönüştürülerek parçalanabilmektedir. Tamamen parçalanma için gereken zaman ve
biyoparçalanma oranının, kalınlık, yüzey özellikleri, ısı ve çevredeki mikrobiyal nüfus gibi
etkenlere bağlı olarak değiştiği bildirilmiştir. PHB'ın, karbon ve enerji kaynağı olarak
bakteriler tarafından kullanılabilmesi için depolimerize olması gerekmektedir.
Depolimerizasyon sonucu oluşan monomerik 3hidroksibütirik asit ve dimer yapı birçok
organizma için kullanılabilir substratlardır

HTTP://WWW.MİKROBİYOLOJİ.ORG/PDF/702030901.PDF 13.03.2019 32
 Poşetin biyobozunmaya uğramasına örnek

HTTP://WWW.YİLDİZ.EDU.TR/~AKDOGAN/LESSONS/PLASTİKMALZEME/POLİMERLER 13.03.2019 33
 PHB 'I PARÇALAYAN MİKROORGANİZMALAR

PHB 'ın parçalanmasında, topraktaki birçok mikroorganizma görev alır.Aerobik ve

anaerobik PHB parçalayan bakteriler dışında funguslar da, bu yıkıma katılmaktadır.
Bunlar toprak, kompostlar, aerobik ortamlar, anaerobik bataklıklar, göldeniz suları ve
hava gibi çeşitli ekosistemlerden izole edildiklerinden PHB'ın bu ortamlarda
parçalanabildiği bildirilmiştir. Topraklarda yer alan parçalayıcı organizmaların bazı
Gram negatif mikroorganizmalar, Gram pozitif basiller, streptomycetler ve küf
mantarları olduğu bildirilmiştir. PHB depolimeraz enzimi salgılayan bakteri ve
mantarlar, PHA'ları suda çözünebilen oligomer ve monomerlere hidrolize ederler.
Aerobik ve anaerobik PHA parçalayan mikroorganizmaların bu yetenekleri PHA
kristalleri veya filmleri üzerinde yapılan çalışmalarla gerçekleştirilir

HTTP://ACİKERİSİM.EGE.EDU.TR:8081/JSPUİ/BİTSTREAM/11454/3578/1/EBRUTEKİN2008.PDF 13.03.2019 34
 PHB 'I PARÇALAYAN MİKROORGANİZMALAR

Çevreyle dost, biyoparçalanabilir plastiklerin

kullanım ve tüketimlerinin artması doğal
çevredeki birikim ve biyoparçalanabilir
potansiyellerinin iyice bilinmesi gereğini ortaya
çıkarmıştır. Bu amaçla, polimerleri parçalayıcı
mikroorganizmalar ve mekanizmalar üzerinde
yapılan çalışmalar da her geçen gün
artmaktadır. Bu çalışmalardan birinde, Sei ve
arkadaşları, PHB parçalayan
mikroorganizmaların hızlı ve duyarlı bir şekilde
tespitine yarayan, bir PCR primer seti ve gen
probu dizayn etmişler ve bunun çalışmalarında
kullandıkları 57 PHB parçalayan
mikroorganizmadan 47'si üzerinde olumlu
sonuç verdiğini bildirmişlerdir.
HTTP://EKOLOJİST.NET/BİYOBOZUNUR-MALZEME-NEDİR/
HTTP://ACİKERİSİM.EGE.EDU.TR:8081/JSPUİ/BİTSTREAM/11454/3578/1/EBRUTEKİN2008.PDF
13.03.2019 35
 PHB 'IN YENİLENEBİLME ÖZELLİĞİ
PHB'ın biyolojik yapısı ve biyolojik yıkıma uğraması kadar önemli
olan, onun yenilenebilen kaynaklara dayalı üretilebilmesi
gerçeğidir. Bir doğal materyal olan bu polyester bakteriyel
orijinlidir ve gerçekten bir çok mikroorganizma, bu makromolekülü
parçalama yeteneğindedir. Bunun yanı sıra, petrokimyasal
termoplastlar gibi, geri dönüştürülebilir bir biyoparçalanma
gösterirler. PHB'ın fermentatif üretimi, şekerler ve yağ asitleri gibi
tarımsal ürünlerin karbon ve enerji kaynağı olarak
kullanılabilmesine bağlıdır. Bu, tarımsal kaynaklı karbondioksit ve
sudan meydana gelmektedir ve bunların biyoparçalanabilir PHB'a
çevriminden sonra, yıkım ürünleri yine karbondioksit ve sudur.
Dolayısıyla, bazı uygulamalar için biyoparçalanma kritik iken,
PHB'lar, azalmakta olan fosil yakıtların yerine yenilenebilen
bileşikler olarak dikkat çekmektedirler.

HTTP://WWW.MİKROBİYOLOJİ.ORG/PDF/702030901.PDF 13.03.2019 36
 Avrupa’ da biyoplastikler için tahmini kapasite

HTTP://WWW.AMBALAJ.ORG.TR/FİLES/AMBALAJBULTENİİCERİK/DOSYA/OCAK-SUBAT-2009-DOSYA.PDF 13.03.2019 37
 BİYOPLASTİĞİN AVANTAJ ve DEZAVANTAJLARI
Avantajları
• Petrole olan bağımlılığın azaltılması; Petrol ve türevlerinden üretilen plastiğin aksine,
biyoplastiklerin yenilenebilir hammaddelerden üretilmesinin toplumların ve üretimin
petrole olan bağımsızlığını azaltması
• Enerji verimliliği; Biyoplastiklerin üretimi sırasında, geleneksel plastiklere oranla %65
daha az enerji tüketilmesi
• Daha az sera gazı emisyonu; yapılan çalışmalarda1 kg biyoplastiğin üretimi sırasında
0.49 kg karbondioksit üretildiği, 1 kg geleneksel plastiğin üretiminde ise 2-3 kg
karbondioksit gazı üretildiğini saptamnmış. Sonucunda küresel ısınmayı %80 azaltmakta.
• Çevre dostu; Biyoplastiklerin toksik madde içermemeleri sebebiyle geleneksel
plastiklere göre çevre dostu olduğu belirtilmektedir. Ayrıca biyoplastiklerin biyolojik
kökenli olması sebebiyle, geleneksel plastiklere oranla daha az zamanda doğada
parçalandığı ileri sürülmektedir
HTTP://WWW.YİLDİZ.EDU.TR/~AKDOGAN/LESSONS/PLASTİKMALZEME/POLİMERLER 13.03.2019 38
 Dezavantajları

• Yüksek fiyat; Biyoplastik malzemelerin maliyetlerinin geleneksel plastiklerden en az 2

kat daha fazla olduğu belirtilmektedir. Ancak biyoplastik üretiminin geniş ölçekli
endüstriyel miktarlarda daha yaygın gerçekleştirilmesi ile ileride maliyetin de
azalması beklenmektedir.
• Geri dönüşüm; Son zamanlarda yapılan araştırmalarda biyoplastiğin farklı yapısının,
geri dönüşümünde problemlere neden olduğu belirtilmiştir. Örneğin kızıl ötesi ışın ile
çalışan çöp ayrıştırma sistemlerinde biyoplastikler ayrıştırılamamakta diğer
plastiklerle karışmakta ve ayrılması istenen plastiği kirlettiği ileri sürülmektedir.
• Hammaddelerin azalması; Diğer bir dezavantaj ise yenilenebilir kaynaklardan
üretilen biyoplastiklerin ham madde rezervlerini azaltacak olmasıdır.

HTTP://ACİKERİSİM.EGE.EDU.TR:8081/JSPUİ/BİTSTREAM/11454/3578/1/EBRUTEKİN2008.PDF 13.03.2019 39
 TÜRKİYE’DE YAPILAN PHB ÇALIŞMALARINDAN BAZILARI
• Karaboz ve Umay(1994) tarafından yapılan Pseudomonas extorquens’ten PHB üretimi
araştırılmış ve üç farklı içeriğe sahip besiyerinde PHB verimleri gliserin yeast ekstrakt içeren
temel ortam; %1,0 gliserinli olduğunda %22, %1,5 glukozlu olduğunda %15, %0,5 metanollü
olduğunda ise %27 oranında PHB ürettiği saptanmıştır.Yöntemde sokslet cihazı kullanılarak
kloroformla ekstrakte edilip hekzanla presipite edilmiştir.Ardından 10 ml sülfirik asit eklenerek
sıcak su banyosunda 10 dk.tutulmuştur.235 nm’de aborbansı sülfirik asite karşı okunmuştur.Ve
stanadarta göre karşılaştırılarak % PHB verimi elde edilmiştir.Buna göre 0,81 μg/ml hücre
kuru ağırlığından %1 gliserinli ortamda 0,18 μg/ml PHB elde edilmiştir. 0,93 μg/ml hücre
kuru ağırlığından %1,5’luk glikozlu ortamda 0,14 μg/ml PHB elde edilmiştir. 1,18 μg/ml
hücre kuru ağırlığından % 0,5’lik metanolde 0,32 μg/ml PHB elde edilmiştir.
• Mercan et al.(2002)tarafından yapılan bir başka çalışmada Rhizobium spp. 2426 ile L-
sisteinli YEM sıvı besiyerinde 0,285 gr/lt PHB ile %74,03’lük verim elde edilmiştir.
• Cyanobakteriler fotosentetik bakterilerdir.Yoldaş ve ark.(2003)’e göre Synecocystis suşlarının
Beggiatoa besiyerinde %3,8-%77,5 oranında PHB ürettikleri spektrofotometre ile
saptanmıştır.
HTTP://ACİKERİSİM.EGE.EDU.TR:8081/JSPUİ/BİTSTREAM/11454/3578/1/EBRUTEKİN2008.PDF 13.03.2019 40
SONUÇ

Yenilenebilen kaynaklardan elde edilen biyoplastikler, petrol ya da gazdan

elde edilen sık kullanılan diğer ticari polimerlerin var olduğu endüstrisinde, az
da olsa kendilerine yer edinmiş görünüyorlar. Biyoplastiklerin avantajları ile ele
alındığında plastikleri yerinden edeceği düşünülmektedir.

13.03.2019 42
Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim