DENEY ADI : Polimerleşme

1. GİRİŞ

67 milyon tondan fazla ambalaj atığı çevresel kaygılara yol açtığından, ambalaj son yıllarda
önemli bir rol oynamaktadır. Bu, paketleme uygulamaları olarak polimerler üretmek için
dolgu maddeleri, renklendiriciler ve plastikleştiriciler gibi katkı maddelerinin kullanılması
gibi birçok farklı işlemi teşvik etmektedir. Çevresel, ekonomik ve güvenlikle ilgili zorluklar,
birçok bilim insanının petrokimya bazlı polimerlerin yerine biyolojik olarak parçalanabilen
polimerleri icat etmesine neden oldu. Bu biyolojik olarak parçalanabilen polimerler veya
biyoplastikler, çevre sorunlarına yol açan geleneksel plastiklerden daha çevre dostu bir ortam
gösterir [1].

Polimer, mol kütlesi binlerce ve milyonlarca gram arasında değişebilen ve bir çok tekrarlanan
birinin biraraya gelmesiyle oluşan moleküler yapılı bileşiktir. Polimerler monomerin kuvvetli
kovalent bağlarla birbirine bağlanarak oluşturdukları zincir yapılardır. Yapıda en az on
monomer bulunmalıdır. İki monomerin birleşmesi ile dimerler oluşur. Proteinler, nükleik
asitler, selüloz (polisakkaritler) ve kauçuk (poliizopren) doğal polimerlerdendir. Yapay
polimerin pek çoğu organik bileşiklerden oluşur. Bilinen örnekleri, naylon ve poli
(hekzametilen adipamit)dir [2].

Polimerler, metallere göre daha hafif ve ucuz, iletken, kolayca şekillendirilerek plastik
malzeme haline getirilebilen, kimyasal olarak inert malzemelerdir. Polimerler sentezlenme
şekillerine göre iki grupta incelenebilir. Bunlar katılma polimerizasyonu (çok sayıda
monomerin yan yana gelmesiyle oluşan polimer) ve basamaklı polimerizasyonu (iki büyük
molekülün birleşerek aradan küçük bir molekülün ayrılması ile oluşan polimer) dur [2].

Katılma (zincir) polimerizasyonunda monomer molekülleri, büyümekte olan polimer

zincirlerine birer birer ve hızla katılır. Katılma polimerizasyonunu başlatma yöntemlerinden
birisi, serbest radikallerden (çiftleşmemiş elektronu bulunan bileşikler) yararlanmaktır.
Kimyasal maddeler kullanılarak veya fiziksel etkenlerden yararlanılarak polimerizasyon
ortamında serbest radikaller oluşturulabilir. Örneğin; benzoilperoksit (BPO),
azobisizobütironitril(AIBN) türü bazı organik bileşikler ısı etkisiyle serbest radikaller verecek
şekilde bozunur [2].

Basamaklı polimerizasyon yerine çoğu kez kondensasyon polimerizasyonu kavramı

kullanılmaktadır. Kondensasyon tepkimelerinin genel tanımı, fonksiyonel grupları bulunan iki
molekülün aralarından küçük bir molekül ayrılarak birleşmesi şeklinde yapılır. Fonksiyonel
grup, bir molekülün kimyasal tepkimelerde yer alan kısmını tanımlar. Kondensasyon
tepkimelerine katılan moleküllerde genelde -OH, -COOH, -NH2 türü fonksiyonel gruplar
bulunur ve kondensasyon sırasında H2O, HCl, NH3 gibi küçük moleküller ayrılır [2].

Petrolden bağımsız, organik kimyasallarla elde edilen plastik yapılara biyoplastik adı verilir.
Bu deneyde organik molekül olarak nişasta kullanılarak biyoplastik elde edilebilir. Nişasta
amiloz ve amilopektin monomerlerinin polimeridir. Amiloz, ideal bir plastik polimeri elde
etmek için uygun, uzun ve düz zincir yapısındadır. Amilopektin monomeri ise kısa ve dallı bir
zincire sahiptir. Bu nedenle hidrolize uğratılarak nişasta yapısından uzaklaştırılmalıdır. Elde
edilen plastiğin yapısının esnek olması isteniyorsa gliserin miktarı sınırlı tutulmalıdır [3].

2. MATERYAL
 Isıtıcı
 Beher
 Cam çubuk
 Nişasta
 Gliserin
 Sirke
 Distile su

3. METOD
1. 8 g nişastayı 60 ml distile su içerisinde çözdürün.
2. 5 ml gliserin ve 5 ml sirkeyi çözelti içerisine ekleyin ve karışım homojen hale gelene
kadar karıştırın.
3. Beheri ısıtıcı üzerinde ısıtın. Karışımın önce beyaz renk aldığından, ardından
yoğunluğunun arttığını ve macun kıvamına ulaştığını gözlemleyin.
4. Karışım kaynamaya başlayınca ısıtıcı üzerinden alın ve kısa bir süre daha karıştırmaya
devam edin.
5. Düz bir yüzey üzerine alüminyum film tabakasını yayın. Hazırlanmış karışımı tabaka
üzerine ince bir film olarak yayıp soğumaya bırakın.
 4. KAYNAKLAR

[1] Maulida, M. Siagian, and P. Tarigan. "Production of starch based bioplastic from cassava
peel reinforced with microcrystalline celllulose avicel PH101 using sorbitol as plasticizer." J.
Phys. Conf. Ser. Vol. 710. No. 1. 2016.

[2] Young, Robert J., and Peter A. Lovell. Introduction to polymers. CRC press, 2011.

[3] Whistler, Roy L., James N. BeMiller, and Eugene F. Paschall, eds. Starch: chemistry and
technology. Academic Press, 2012.