Visoka medicinska škola strukovnih

studija Ćuprija
Uvod
Gerontologija
Gerontologija je naučna disciplina o starenju i starosti. Obuhvata sve
aspekte starenja kao procesa, starosti kao stanja i starijih lica kao
njihovih nosioca i sve vrste značaja ovih fenomena za pojedince,
porodicu i društvenu zajednicu.

Gerijatrija

Gerijatrija je naouka o medicinskim karakteristikama o značaju starenja i

starosti. Ona je deo gerontologije i deo medicine. Predstavlja
multidisciplinarnu nauku koja uključuje dijagnostiku, prevenciju i lečenje
bolesti kod starijih osoba.
Starenje
Starenje je normalan fiziološki process gde se u toku individualne involucije u
starosti često javlja bolest, što dovodi do smanjene funkcionalne sposobnosti
kod gerijatrijskog bolesnika. Pozitivno zdravstveno ponašanje je važan faktor
za zdravo i aktivno starenje i za očuvanje funkcionalne sposobnosti u starih
ljudi.
Faktori od značaja za očuvanje i unapređenje zdravlja:
Pravilna, zdrava ishrana
Održavanje stalne telesne težine
Odsustvo loših navika
Stalna psihička, fizička i radna aktivnost

Starenje predstavlja:
Progresivan pad efikasnosti i vitalnosti
Atrofiju gotovo svih organa čoveka
Deficit imunološkog sistema
Povećanje osteljivosti na povrede

Deli se na:
Fiziološko starenje
Patološko starenje
Fiziološko starenje predstavlja fiziološko opadanje funcija koje
nije kompromitovano bolešću, faktorima sredine i načiom
života.
Patološko starenje predstavljaju promene kao posledica
starenja, bolesti, faktora okoline i načina života.
Sam process starenja je kontinuiran ali nije podjednak u svim
delovima tela. Javljaju se psihičke, fizičke i druge promene.
Podela starih ljudi:
Rana starost: od 65 do 74 godine
Srednja starost: od 75 do 84 godine
Duboka starost: 85 i vise godina
Anatomija vratnog dela kičmenog stuba
Kičmeni stub je veoma važna i jako složena anatomsko - fiziološka
tvorevina čovekovog organizma, i on poseduje glavnu, noseću a tako i
stabilizatorsku jedinicu građe kod čoveka. Sastavljen je od 32-33
prvšljenova:
7 vratnih
12 grudnih
5 lumbalnih
5 sraslih sakralnih
3 -4 sraslih kokcigealnih pršljenova
Mišići leđa i vrata

Mišići vrata podeljeni su kičmenim stubom na prednje i zadnje.

U zadnje vratne mišiće spadaju gornji delovi vratnih mišića.
Prednji vratni mišići raspoređeni su u dva sloja: površinski i duboki. Svaki od ova dva
sloja deli se na medijalnu i lateralnu grupu.

U medijalnu grupu površnog sloja spadaju:

4 pothiodna ( mm. infrahyoidei )
14 nathiodna ( mm. suprahyoidei )
Ovi mišići se od podjezične kosti ( os hyoideum ) penju ka donjoj vilici ili spučtaju ka
gornjem otvoru grudnog koša.
Lateralnu grupu površnih mišića vrata predstavlja bočni pregibač glave
( m. sternocleidomastoideus ) koji silazi od zadnjeg dela baze lobanje do prednjeg
dela gornjeg otvora grudnog koša.
Plexus cervicalis
Plexus cervicalis ili vratni nervni splet, nastaje od prednjih grana prvog do
četvrtog vratnog živca ( C1 – C4).
Motrone grane ovog speta inervišu pretkičmene, skalenske i pothiodne
mišiće, m.sternocleidomastoideus, m.trapezius, a njegova najduža grana je
n. pherenicus, koji inerviše dijafragmu.
Senzitivne grane ovog speta oživčavaju kožu bočne i prednje strane vrata i
gornjeg dela grudnog koša, i one izbijaju na sredini zadnje ivice
sternocleidomastoideusa ( punctum nervosum colli ).
Ima ih 4:
N.occipitalis minor
N.auricularis magnus
N. transversus colli
N. supraclaviculares
Cervikalni sindrom
Cervikalni sindrom obuhvata smetnje kojima su uzrok promene vratnog dela
kičmenog stuba. Najčešće predstavlja klinički sindrom degenerativnih
promena koje se manifestuju bolom, hipertonusom mišića vrata i ramenog
pojasa, ograničenim pokretima i vegetativnim smetnjama u području glave i
gornjih ekstremiteta, uzrokovanih najčešće degenerativnim oboljenjima
vratnog dela kičme, kompresijom korenova nerava, krvnih sudova i zidova
vratnog simpatikusa.
Etiologija i epidemiologija
U opštoj populaciji, oko dvie trećine svih osoba tokom života ima bol u
vratnoj kičmi. Prevalenca je najveća u srednjem životnom dobu.
Najčešći uzrok bola u vratnom delu kičme su degenerativne promene na
intervertebralnim zglobovima, kostovertebralnim zglobovima,
unkovertebralnim zglobovima i intervertebralnim diskusima.

Faktori rizika:
• Loše držanje tela,
• Povrede,
• Dugotrajno sedenje,
• Rad za kompjuterom,
• Fizička neaktivnost,
• Izloženost stresu (vibracioni stres, dizanje tereta, ponavljajući stresovi),
• Povrede,
• Pušenje,
• Neadekvatna ishrana,
• Profesionalna izloženost,
• Genetska predispozicija.
Patologija
Promene se najpre uočavaju na intervertebralnim diskusima, uslovljene su
hroničnim oštećenjima, i imaju sporu evoluciju. Akutna oštečenja diskalne
strukture nastaju samo u slučaju jače traumatizacije, gde se posebno ističe
trzajna povreda vrata ( saobraćajni udes), i direktno vertikalno savijanje ( skok sa
platforme na glavu u plitku vodu ).
Hronične promene ne zahvataju samo diskus intervertebralis već i ostale
strukture, apofizarne zglobove kao i intervertebralne zglobove, meka tkiva,
ligamentarnomišićne structure.
Svaka promena koja smanjuje promer intervertebralnog otvora kompromituje
funkciju određenog korena i manifestuje se radikularnom simptomatologijom.

Pojava nastanka kliničke slike može ići:

- akutno,
- subakutno
-hronično.

Simptomi su specifični i nespecifični.

Nespecifični simptomi su: ograničeni pokreti, spazam, tortikolis, palpatorna
osetljivost.
Specifični simptomi su vezani za lezije pojedinih korenova.
 Podela
• CERVIKALNI SINDROM
Pacijenti se žale na bolove u vratu i ramenima koji nastaju postepeno ili naglo, posle
zauzimanja nepovoljnog položaja, naglog ili nekontrolisanog pokreta vrata ili
rashlađenja.
• CERVIKOBRAHIJALNI SINDROM
Posledica je iritacije ili kompresije nervnih korjenova C4-C8, najčešće zbog prolapsa
intervertebralnog diskusa, teških degenerativnih promena ili povreda.
• CERVIKOCEFALNI SINDROM
Najčešće nastaje kao posledica iritacije ili kompresije nervnih korjenova C1-C3.
Osnovni simptom je glavobolja različitog karaktera i intenziteta. Glavobolja je
lokalizovana u potiljku sa tendencijom širenja prema ramenima, čeonoj, orbitalnoj ili
aurikularnoj regiji.
• CERVIKOMEDULARNI SINDROM
Nastaje kao posledica iritacije zadnjeg cervikalnog simpatikusa čija vlakna mrežasto
omotavaju vertebralne arterije, izazivajući refleksne vaskularne poremećaje u
vertebrobazilarnom slivu. Iritaciju najčešće izazivaju degenerativne promene na
vratnoj kičmi: spondiloza (osteofiti), unkartroza, spondilartroza. Ateroskleroza
može pogoršati simptome.
Dijagnostika
1 Fizikalni pregled – inspekcija
2 Ispitivanje pokretljivosti vratne kičme
3 Neurološki pregled
4 Laboratorijske analize
5 RTG vratne kičme

Lečenje
Cilj lečenja je :
• Otklanjanje bola,
• Otklanjanje drugih simptoma,
• Održavanje pokretljivosti,
• Sprečavanje invalidnosti,
• Poboljšanje kvaliteta života.
U cilju lečenja i rehabilitacije primenjuju se:
Fizikalna terpaija
Elektroterapija
Termoterapija
Uz
Laser
IMP
Manuelna masaža
Ciljevi i zadaci završnog rada

1 Cilj
Predstaviti značaj preventive i upoznati se sa problemima osoba sa različitim
oblicima cervikalnog sindroma.

2 Zadaci
Osmišljavanje anketnog upitnika
Formiranje uzoraka
Sprovođenje ankete na odabranom uzorku
Prikaz rezultata

3 Problemi istraživanja
Problem istraživanja su značaj preventive za osobe sa predispozicijom za nastanak
bolesti kao i adekvatna rehabilitacija u lečenju i odklanjanju simptoma i povećanju
radne sposobnosti.
4 Metode istraživanja
Radi ostavrivanja cilja istraživanja sprovela sam anketu koju sam osmislila za
potrebe završnog rada. Takođe sam koristila i medicinsku dokumentaciju
odeljenja za fizikalnu medicinu i rehabilitaciju opšte bolnic u Pirotu.

6.5 Vreme i mesto istraživanja

Anketa je sprovedena u oktobru, novembru i decembru 2014.godine u Opštoj
bolnici u Pirotu.

6.6 Uzorak
Uzorak sačinjavaju pacijenti oboleli od cervikalnog sindroma starosne grupe od
65 godina do onih koji imaju i preko 85 godina.
Rezultati rada i diskusija
Tabela i grafikon Br.1 : Prikaz polne strukture
ispitanika
Pol Broj ispitanika

n n%

Muški 8 40%

ženski 12 60%

Ukupno 20 100%

Pol
Muški
Ženski
 Tabela i grafikon br.2 : Prikaz starosti ispitanika
Godine starosti Broj ispitanika
n n%
65-74 godina 12 60%
75-84 godina 5 25%
85 i vise godina 3 15%
Ukupno 20 100%

Godine starosti

65-74
75-84
85 +
Tabela i grafikon br.3: Prikaz sredine u kojoj ispitanici
žive

Sredina iz koje ispitanici Broj ispitanika

potiču

n n%

Selo 11 55%

Grad 9 45%

Ukupno 20 100%

Sredina iz koje ispitanici potiču

Selo
Grad
Tabela i grafikon br.4 : Stepen obrazovanja ispitanika

Stepen stručne spreme Broj ispitanika

n n%

Osnovna škola 3 15%

Srednja škola 10 50%

Fakultet 7 35%

Ukipno 20 100%

Stepen obrazovanja

Osnovna
Srednja
Fakultet
Tabela i grafikon br.5 : Prikaz radnog statusa
ispitanika

Radni status Broj ispitanika

n n%

Penzioner/ka 9 45%

Domaćin/domaćica 6 30%

Poljoprivrednik 5 25%

Ukupno 20 100%

Radni status

Penzoner
Domacica
Poljoprivrednik
Tabela i grafikon br.6 : Prisustvo CS kod članova
porodice

Prisustvo CS kod članova porodice Broj ispitanika

n n%

Da 8 40%

Ne 12 60%

Ukupno 20 100%

Prisustvo CS u porodici

Da
Ne
Tabela i grafikon br.7 : Uzrok nastanka bolesti kod
ispitanika
Uzrok bolesti Broj ispitanika
n n%
Degenerativne promene 10 50%
Neadekvatan položaj vrata 3 15%
Tumor 5 25%
Trauma 2 10%
Ukupno 20 100%

Uzrok bolesti

Degenerativne promene
Polozaj Vrata
Tumor
Trauma
Tabela i grafikon br.8 : Vrsta CS kod ispitanika

Oblik CS Broj ispitanika

n n%

Lokalni cervikalni sindrom 7 35%

Cervikobrahijalni Sy 6 30%

Cervikocefani Sy 3 15%

Cervikomedularni Sy 4 20%

Ukupno 20 100%

Vrsta CS

Lokalni CS
Cervikobrahijalni Sy
Cervikocefalni Sy
Cervikomedularni Sy
Tabela i grafikon br.9 : Prikaz vrste terapije koja se
primenjuje
Vrsta terapje Broj ispitanika

n n%

Medikamentozna 4 20%

Fizikalna 5 25%

Kombinovana 11 55%

Ukupno 20 100%

Vrsta terapije

Medikamentozna Th
Fizikalna Th
Kombinovana Th
Tabela i grafikon br.10: Prikaz zastupljenosti fizikalnih
agenasa u th
Fizukalni agenski koji su zastupljeni Broj ispitanika
n n%
Termoterapija 3 15%
Elektroterapija 5 25%
Uz 2 10%
Laser 2 10%
IMP 4 20%
Manuelna masaža 1 5%
Kineziterapija 3 15%
Ukupno 20 100%

Fizikalni agensi

Termoterapija

Elektroterapija

Uz

Laser

IMP

Masaza
Tabela i grafikon br.11 : Ocena posvećenosti
fizioterapeuta u radu sa ispitanicima
Posvećenost fizioterapeuta Broj ispitanika
n n%
Odlična, izuzetna 10 50%
Zadovoljavajuća 7 35%
Nedovoljna 3 15%
Slaba, skoro da je nema 0 0%
Nema posvećenosti 0 0%
Ukupno 20 100%

Slaba,
skoro da je Posvećenost fizioterapeuta
nema
0% Nema
posvećenosti
0%
Nedovoljna
15%
Odlična, izuzetna
50%
Zadovoljavajuća
35%
 Tabela i grafikon br.12: Prikaz uticaja CS na obavljanje
svakodnevnih životnih aktivnosti
Uticaj deformiteta na ADŽ Broj ispitanika
n n%
Onemogućava vršenje određenih 1 5%
aktivnosti
Ograničava određene aktivnosti 4 20%
U maloj meri ograničava određene 12 60%
aktivnosti
Ne utiče na svakodnevne životne 3 15%
aktivnosti
Ukupno 20 100%

Uticaj CS na obavljanje aktivnosti

ne utiče na
Onemogućava
aktivnosti
vršenje
15%
određenih
Ograničava
aktivnosti
određene
5%
aktivnosti
20%
u maloj meri
ograničava
60%
Tabela i grafikon br.13: Prikaz ishoda lečenja nakon 2
nedelje

Ishod lečenja nakon 2 nedelje Broj ispitanika

n n%
Bez poboljšanja 3 15%
Delimično pobopljšanje 5 25%
Znatno poboljšanje 12 60%
Ukupno 20 100%

2 nedelje posle primene Th

Bez poboljsanja
Delimicno poboljsanje
Znatno poboljsanje
Zaključak

Na osnovu dobijenih rezultata utvrđeno je :

-Da je većina ispitanika ili 60% ženskog pola

-Da je najčešće ili kod 60 % slučajeva cervikalni sindrom zastupljen u period
od 65 do 74 godine
-Ispitanici većinom potiču iz gradske sredine,njih 55% a iz seoske sredine
dolazi 45 % ispitanika
-Polovina ispitanika ili 50% ima završenu srednju školu, a svega 15% ima
samo osnovno obrazovanje
-Kod 60% ispitanika u porodici nema obolelih od bilo kog oblika cervikalnog
sindroma
-Kao najčešći uzrok ispitanici navode degerativne promene, sa udelom od
50%. Za tim tu su tumori sa 25 %, neadekvatan položaj vrata sa 15% a svega
10 % ispitanika kao uzrok.
-Najčešće se javlja lokalni cervikalni sindrom i to kod 35% ispitanika. Kod 30%
cervikobrahijalni sindrom, kod 30% cervikomedularni a kod 15%
cervikocefalni.
-Što se tiče terapije koja se primenjuje najzastupljenija je kombinovana
terapija i to kod 55% ispitanika.
-Sto se tiče vrste fizikalnih agenasa najviše se primenjuje elektroterapija sa
25%, za tim IMP sa 20%, kinezi i termoterapija sa po 15%, laser i Uz sa po 10% i
najmanje zastupljena je manuelna masaža sa svega 10%.
-Posvećenost fizioterapeuta u radu sa ispitanicima je visoko ocenjena, i to
kao odlična i zadovoljavajuća kod 85% ispitanika
-Cervikalni sindrom kod 60% ispitanika u maloj meri ograničava obavljanje
svakodnevnih životnih aktivnosti
Hvala na pažnji... Hvala