Năm học: 2018-2019

1
Đinh Thành Thung

Lê Thị Hồng Lý

Hồ Phương Thảo

Nguyễn Ngọc Thiện

2
 Tính chất hóa lý cơ bản

Kỹ thuật phân riêng

Các công trình nghiên cứu tiêu biểu

Cái nhìn dưới góc độ hóa học xanh

3
 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ ĐỀ TÀI
Cháy nổ
Phát triển
bền vững

Dung môi truyền thống

Target

4
WONDERFUL !!! SCO2

5
6
 CO2 Ở TRẠNG THÁI SIÊU TỚI HẠN
Trạng thái siêu tới hạn?
T,P max

Khí Cân bằng Lỏng

Quá trình hình thành sCO2!

Rõ ràng Mờ dần Đồng nhất Giản đồ pha CO2 nguyên chất ở trạng thái siêu tới hạn

Nguồn: Giáo trình hóa học xanh, trang 387- Phan Thanh Sơn Nam
Bề mặt phân chia pha Lỏng- Khí
7
 THÔNG SỐ HÓA LÝ CƠ BẢN sCO2

Tính chất Khí Siêu tới hạn Lỏng

Tỷ trọng(g/ml 10−3 4.10−1 1

Độ nhớt( Pa.s) 10−5 10−4 10−3

Hệ số khuếch tán( cm2 /s) 10−1 10−3 10−5 - 10−6

Lỏng Siêu tới hạn Khí

nhỏ
𝑑 hơn
S 𝜇 nhỏ hơn
10 lần
Tốc độ phản ứng tăng

𝐽 hơn 100-
1000 lần
8
HIỆU SUẤT À? THẬT LÀ EASY!!!

Thay đổi
tỷ trọng

Tính chất
dung môi

Hiệu suất
phản ứng
Sự phụ thuộc tỷ trọng của CO2 siêu tới hạn theo nhiệt độ và áp suất

9
Nguồn: Giáo trình hóa học xanh, trang 391- Phan Thanh Sơn Nam
ĐỘ TAN CỦA TÁC CHẤT KHÍ
Phản ứng
với tác chất khí

Điều kiện: P, T
Độ tan

Tốc độ phản ứng 10

 VAI TRÒ CỦA HẰNG SỐ ĐIỆN MÔI

Hằng số 𝜺 = const

Hằng số 𝜺

Phân cực Không cực

Biến thiên Ôn hòa

Hiệu suất phản ứng

Nguồn: Giáo trình hóa học xanh, trang 395- Phan Thanh Sơn Nam

11
THÔNG SỐ HÓA LÝ CƠ BẢN CỦA sCO2

Nguồn: Giáo trình hóa học xanh, trang 399- Phan Thanh Sơn Nam
12
13
CO2 Ở TRẠNG THÁI SIÊU TỚI HẠN

Tách và tinh chế sản phẩm

Dung môi thông thường CO2 siêu tới hạn

Nhiều giai Chuyển về

đoạn trung trạng thái khí
gian và tách ra

14
 Các kỹ thuật phân riêng

Tạo kết
Giãn nở tủa Phun
nhanh phân
tán

Đặc tính
vật lý

15
  Kỹ thuật giãn nở nhanh (RESS)

Sơ đồ nguyên lý hệ thống RESS

Quá trình hình thành các màng film mỏng

Quá trình phân lập các hợp chất cơ kim không
bền dễ phân hủy
Tổng hợp các vật liệu tổ hợp (composite)
Jennifer Jung, M.P (2001), Particle design using supercritical fluids:
Literature and patent survey . The Journal of Supercritical Fluids, 180. 16
Phan Thanh Sơn Nam (2018). Giáo trình hóa học xanh, 39.
  Đánh giá

Phân bố kích thước

Nhược điểm
hạt hẹp.
Ưu điểm

Xảy ra nhanh, không

cần điều kiện chân
không.
Ổn định các phức
cơ kim.

17
 Kỹ thuật tạo kết tủa

Điều khiển
 Tỷ trọng
 Nhiệt độ
 Lưu lượng
Sơ đồ nguyên lý hệ thống sử
dụng lưu chất CO2 siêu tới hạn
làm dung môi tạo ra sự kết tủa
18
Phan Thanh Sơn Nam (2018). Giáo trình hóa học xanh, 400.
 Kỹ thuật phân riêng ROSA

Sơ đồ nguyên lý hệ thống ROSA với CO2 siêu tới hạn làm dung môi kết tủa

19
Phan Thanh Sơn Nam (2018). Giáo trình hóa học xanh, 400.
 Kỹ thuật phun phân tán

Phân tán thành

phần không tan
trong ScCO2

Công nghệ vật liêu vô cơ

Tổng hợp oxide kim loại dạng
hạt
Sơ đồ nguyên lý quá trình Phân tán dược phẩm tan
tổng hợp vật liệu hạt mịn trong nước
bằng kỹ thuật phun phân tán
20
Phan Thanh Sơn Nam (2018). Giáo trình hóa học xanh, 401-402.
21
 Tổng hợp hữu cơ trong CO2 siêu tới hạn

 Phản ứng đồng phân hóa xảy ra trong quá trình

hydrogen hóa citral thực hiện trong CO2 siêu tới hạn

Phan Thanh Sơn Nam (2018). Giáo trình hóa học xanh, 451

22
 Tổng hợp hữu cơ trong CO2 siêu tới hạn

Xúc tác Platinum – MCM-41 s

Phương Kiểm soát tỷ trọng tốc độ phản ứng

pháp
Nâng cao đồng phân alcohol bất bão
Mục đích hòa dạng trans

Độ chọn lọc cao( 98,8%) và hiệu

Kết quả suất phản ứng tối đa (99,8%)

Vận tốc phản ứng nhanh, ít sản

Ưu việt phẩm phụ

23
 Tổng hợp hữu cơ trong CO2 siêu tới hạn
 Phản ứng hình thành liên kết carbon-carbon tiêu biểu

Phan Thanh Sơn Nam (2018). Giáo trình hóa học xanh, 451

Phản ứng Suzuki thực hiện trong CO2 siêu tới hạn với xúc
tác palladium

24
 Tổng hợp hữu cơ trong CO2 siêu tới hạn

• Palladium • Nhiệt độ thấp,

tiết kiệm năng
lượng

Xúc tác Ưu việt

Phương
Base
pháp
• Liên tục • Bu4NOMe

25
CO2 vừa đóng vai trò là dung môi, vừa là tác chất

 Phản ứng Kolbe-Schmitt thực hiện trong CO2 siêu tới hạn

Phan Thanh Sơn Nam (2018). Giáo trình hóa học xanh, 451

26
CO2 vừa đóng vai trò là dung môi, vừa là tác chất

Phản Kolbe-Schmitt: CO2 vừa là dung môi,

ứng là tác chất

Sản
Các hợp chất hydroxycarboxylic acid
phẩm

Ưu Rút ngắn thời gian, tăng hiệu suất phản

việt ứng

Ứng Sản phẩm trung gian tổng hợp các hóa

dụng chất trong công nghiệp dược phẩm

27
28
- Không độc - Hòa tan tốt - Tăng cường
- Không gây chất khí quá trình
cháy nổ - Thúc đẩy truyền khối
- Rẻ phản ứng

29
- Điều chỉnh - Bền với - Kéo dài
tính chất vật tác nhân oxi tuổi thọ xúc
lí hóa tác
- Khống chế - Khả năng
phản ứng dẫn nhiệt tốt

30
 Thu hồi và tái
sử dụng

Phân riêng CO2 dạng

sản phẩm khí
Ít tốn kém
Ít chất thải
31
 Nhược điểm

Chỉ áp dụng
ơ phòng thí • Giá thành cao, thiết bị tốt.
nghiệm

CO2 không • Khó tan, phải lựa chọn

anion thích hợp hoặc đồng
phân cực dung môi.

32
Thay thế dung môi truyền thống

Sản
phẩm
phụ
Đễ Không
kiếm độc hại

Chất Không
trơ bắt lửa

Hóa Rẻ tiền
hơi
33
 Tại sao sử dụng dung môi CO2 siêu tới
hạn ????

Hạn chế năng lượng sử dụng

Dung môi CO2 xanh hơn

Cải tiến hiệu suất, độ chọn lọc.

Có thể dùng làm tác chất phản ứng.

34
 Ứng dụng
 Cộng nghệ chế biến thực phẩm

Chiết xuất các

chất không
bền với nhiệt,
Chiết xuất dễ bị oxy
hoạt chất từ
thảo mộc Tách bỏ
caffein trong
chè xanh và
cafe
35
Ứng dụng
 Chiết xuất tinh dầu

CO2 siêu tới Trích ly bằng

hạn lựa chọn công nghệ CO2
tối ưu lỏng siêu tới hạn.

36
Ứng dụng
 Công nghệ hóa vật liệu

 Điều chế hạt nano, tạo lớp phủ bề mặt.

 Ứng dụng khác

 Công nghệ mạ, nhuộm

 Khử trùng thiết bị y tế, tẩy rửa.

37
38